Informe de la sección estudios florísticos de la zona del cerro ...
Transcript of Informe de la sección estudios florísticos de la zona del cerro ...
Informe de la sección estudios florísticos de la zona del cerro curutarán y sus alrededores1.
Fernando Guevara Féfer UMSNH – Facultad de Biología Enero de 2007
Auxiliares de investigación: Rosa Isabel Fuentes Chávez; Luis Edmundo Montanez Rodríguez, Norma Patricia Reyes Martínez.
Contenido: 1. Introducción 2. Objetivos 3. Metodología
3.1. Exploración y recolección de ejemplares 3.2. Identificación de especies 3.3. Descripción de los principales tipos de vegetación y sus respectivas asociaciones
4. Resultados 4.1. Inventario florístico
Cuadro 1. Inventario florístico del cerro Curutarán y sus alrededores. Municipios de Jacona y Zamora. Estado de Michoacán. Cuadro 2. Composición taxonómica de la flora del cerro del Curutarán. Cuadro 3. Listado florístico preliminar del valle de Jacona-Zamora Cuadro 4. Composición taxonómica de la flora del valle de Jacona-Zamora.
4.2. Descripción de la vegetación Cuadro 5. Cuadro 5. Datos sinecólogicos del bosque tropical caducifolio en el cerro Curutarán. Cuadro 6. Resumen de datos sinecológicos del bosque tropical caducifolio en el cerro Curutarán Cuadro 7. Árboles del cerro Curutarán
4.3. Plantas útiles.
1 Para citar este documento: Cárdenas, et al. Informe Final de la Primera Etapa del proyecto Reserva Patrimonial del Curutarán. Colmich – UMSNH – INAH. Proyecto financiado por los Fondos Mixtos Conacyt – Gobierno del Estado de Michoacán, 2005. Clave Fomix: 2005-01-020; Fecha de entrega del informe: abril de 2007.
Informe botánico
1 Introducción
El conjunto de factores ecológicos tanto de naturaleza física-geográfica como biológica
de una región, constituyen recursos naturales que determinan en cierta medida las
posibilidades de desarrollo de los grupos humanos que ahí se asientan. El sustrato
geológico, la topografía, el suelo, el clima, los cuerpos de agua, la fauna y la flora
entre otros, son relevantes para el desarrollo de los ecosistemas, los cuales albergan
un conjunto de recursos naturales que proveen al hombre del sustento necesario y
posibilitan el desarrollo de actividades tales como las agrícolas, pecuarias, piscícolas,
industriales, artesanales, entre otras; las cuales aseguran su sobrevivencia y
desarrollo.
En ese contexto, la descripción de las unidades de vegetación, consideradas como el
elemento más conspicuo del paisaje, así como el inventario de las especies de flora y
fauna de los mismos, constituye una herramienta imprescindible en cualquier intento
de manejo y conservación de recursos naturales de una región determinada.
2 Objetivos
En una primera etapa, el proyecto se planteó como objetivo principal:
1. Realizar los trabajos de recolección de especies de flora.
2. Realizar un inventario florístico.
3. Describir los tipos principales de vegetación del Cerro Curutarán y sus
alrededores
3 Metodología
3.1 Exploración y Recolección de ejemplares.
Informe botánico
Se realizaron 5 jornadas de exploración y recolección en el campo, poniendo especial
énfasis en la zona del Cerro Curutarán y sus alrededores y en sitios poco explorados
con anterioridad, especialmente en la parte montañosa de las sierras que delimitan a
la zona de estudio. En cada recorrido se seleccionaron sitios en donde la vegetación se
encuentra en buen estado de conservación o poco alterada. Cada uno de ellos fue
georeferenciado con el auxilio de un GPS y se anotó el tipo de vegetación, la altitud
sobre el nivel del mar, la pendiente, el sustrato geológico, el tipo de suelo, y otras
observaciones pertinentes. La colecta de ejemplares de plantas se realizó en todos los
estratos (arbóreo, arbustivo y herbáceo) y se indicaron las especies dominantes.
Para cada especie colectada se anotaban los siguientes datos: Forma de vida, altura de
la planta, estadío fenológico, colector, número y fecha de colecta, entre otros.
A la fecha se han reunido 400 números de colecta (del 14001 al 14400), que con sus
respectivos duplicados suman 800 ejemplares de colección de Herbario. Estos se
depositarán en algunos de los principales herbarios de México (MEXU, IPN, UAM, IEB,
EBUM, CHAPA, etc.). y se conformará una colección de duplicados que se depositarán
el el Colegio de Michoacán, sección La Piedad.
3.2 Identificación de especies.
Todos los ejemplares fueron herborizados, es decir, prensados, secados, etiquetados y
con el auxilio de la bibliografía taxonómica se han ido identificando. Una estimación
preliminar sugiere que la Flora del Cerro Curutarán y sus alrededores comprende al
menos 167 especies y para el Valle de Jacona-Zamora del cual forma parte, el número
asciende a cerca de 500 especies. En el listado se muestra la composición taxonómica
de la flora tomando en cuenta las especies que hasta ahora se han identificado, así
como las registradas en trabajos previamente realizados en la región de estudio y
publicados, así como las especies respaldadas con ejemplares depositados en algunas
colecciones de herbario de algunas instituciones como las de la UNAM, IPN, UAM,
UMSNH, UAM, UMSNH y el IEB A.C.
Informe botánico
3.3 Descripción de los principales tipos de vegetación y sus respectivas asociaciones.
Después de 3 recorridos generales por la zona de estudio, se seleccionaron una serie
de localidades y sitios, preferentemente en áreas que se consideraron representativas
de la condición primaria de la vegetación, es decir, sitios presumiblemente
conservados.
En cada sitio se anotaron las características físico-geográficas del hábitat tales como:
referenciación geográfica, topografía, altitud, pendiente, sustrato geológico, tipo de
suelo, clima, y uso del suelo; haciendo consideraciones acerca de los principales
agentes de perturbación. Finalmente se realizó un inventario florístico por estratos,
destacando las especies más características de cada sitio, así como las dominantes.
En la cima del Cerro Curutarán se realizó el primer muestreo de la vegetación que a
su vez representa el muestreo piloto, se aplicó la técnica de “Puntos al Centro de un
Cuadrante”, que permite evaluar tanto la composición florística como la estructura de
una comunidad vegetal; que en este caso esta representada por el Bosque Tropical
Caducifolio ó Selva Baja Caducifolia. Con esta técnica es posible evaluar la composición
de las especies y los atributos poblaciones de las mismas en la comunidad como son:
Densidad, Frecuencia, Dominancia e Indice de Valor de Importancia (ecológica) para
cada especie y para todo el conjunto de la comunidad. A partir de esta información
básica es posible la aplicación de índices ecológicos de mayor complejidad y utilidad.
4 Resultados
4.1 Inventario florístico
En la lista anexa se muestran los diferentes taxa por orden alfabético de familia,
género, especie y en su caso variedad, que hasta el momento han sido reconocidos, y
de los cuales se cuenta con respaldo de ejemplares de herbario, se indica la forma de
vida y los municipios de la zona de estudio, donde han sido registrados. La base de
datos original incluye otros campos como por ejemplo altitud, tipo de vegetación,
altura de la planta, así como datos de importancia etnobotánica, relativos a nombre
Informe botánico
común, uso, y otros. Solo se incluyeron por el momento, plantas vasculares del grupo
de las Angiospermas y Gimnospermas.
Cuadro 1. Inventario floristico del cerro Curutarán y sus alrededores. Municipios de Jacona y Zamora. Estado de
Michoacán.
N° FAMILIA NOMBRE CIENTIFICO AUTOR FORMADE VIDA
1 ACANTHACEAE Dicliptera peduncularis Nees a 2 ACANTHACEAE Ruellia nudiflora (Engelm. & A. Gray)
Urb. a
3 ACANTHACEAE Ruellia sp. 4 ALISMATACEAE Echinodorus berteroi (Spreng.) Fassett Hp 5 ALISMATACEAE Sagitaria longiloba Engelm. ex J. G. Sm. =S.
greggii J. G. Sm. Hp
6 AMARANTHACEAE Amaranthus hybridus
L = A. chlorostachys Willd = A. hypocondriacus L.L.
Ha
7 AMARANTHACEAE Amaranthus powellii S. Watson 8 AMARANTHACEAE Amaranthus spinosus L. H 9 AMARANTHACEAE Amaranthus spinosus L. H 10 AMARANTHACEAE Gomphrena decumbens Jacq. Ha/Hp 11 AMARANTHACEAE Gomphrena dispersa Standl. 12 AMARANTHACEAE Gomphrena pilosa (M. Martens & Galeotti)
Moq.
13 ANACARDIACEAE Rhus radicans L. =R. toxicodendron L. =Toxicodendron radicans (L.) Kuntze
a-Tr
14 APOCYNACEAE Mandevilla foliosa (Müll. Arg.) Hemsl. =Secondatia stans (A. Gray) Standl. =Trachelospermum stans A. Gray
a-Hp
15 APOCYNACEAE Thevetia ovata (Cav.) A. DC. A 16 ASCLEPIADACEAE Asclepias curassavica L. Hp 17 ASCLEPIADACEAE Sarcostemma elegans Decne. Hp 18 ASCLEPIADACEAE Sarcostemma pannosum Decae. Hp-Tr 19 BORAGINACEAE Cordia globosa (Jacq.) HBK. A 20 BORAGINACEAE Cordia oaxacana A. DC. 21 BORAGINACEAE Cordia perlonga Fernald 22 BORAGINACEAE Cordia sp. 23 BORAGINACEAE Lithospermum distichum Ortega =L. spathulatum
M. Martens & Galeotti Hp
24
Informe botánico
N° FAMILIA NOMBRE CIENTIFICO AUTOR FORMADE VIDA
25 26 BURSERACEAE Bursera palmeri S. Watson A 27 BURSERACEAE Bursera penicillata (Sessé & Moc. Ex DC.)
Engl. A
28 BURSERACEAE Bursera sp. A 29 CAMPANULACEAE Lobelia fenestralis Cav. Ha 30 CAMPANULACEAE Lobelia laxiflora HBK. =L. cavanillesiana
Roem. & Schult. Hp/a
31 CAPPARIDACEAE Cleome pringlei H.H IItis a 32 CAPPARIDACEAE Cleome pringlei H.H IItis a 33 CARYOPHYLLACEAE Drymaria multiflora Brandegee Hp 34 COMMELINACEAE Commelina dianthifolia DC. Hp 35 COMMELINACEAE Commelina diffusa Burm.f. Hp 36 COMMELINACEAE Commelina leiocarpa Benth. = Athyrocarpus
leiocarpus (Benth.) Hemsl. = Phaeosphaerion leiocarpum (Benth.) Hassk. ex C. B. Clarke
Hp
37 COMMELINACEAE Gibasis pulchella (HBK.) Raf. Hp 38 COMMELINACEAE Thyrsanthemum sp. 39 CONVOLVULACEAE Ipomoea purpurea (L.) Roth =I.purpurea
var. diversifolia (Lindl.) O´Donell
Ha-Tr
40 CONVOLVULACEAE Ipomoea stans Cav. a 41 CONVOLVULACEAE Ipomoea tilicea (Willd.) Choisy 42 CRUCIFERAE Rorippa islandica ssp. occidentalis (S. Watson) Stuckey Hp-Ac 43 CUPRESSACEAE Cupressus lindleyi Klotzsch =C. benthamii
var. lindleyi (Endl.) Mast.
A
44 CYPERACEAE Cyperus luzulae (L.) Rottb. ex. Retz. Hp 45 CYPERACEAE Cyperus níger Ruiz & Pav. Hp/Ha_Ac 46 CYPERACEAE Cyperus odoratus L. Hp 47 CYPERACEAE Fimbritylis argillicola Oral 48 CYPERACEAE Rhynchospora scutellata Grises. =? R. pringlei
Greenm.
49 DIOSCOREACEAE Dioscorea remotiflora Kunth Hp_Tr 50 EUPHORBIACEAE Croton adspersus Benth. a 51 EUPHORBIACEAE Croton ciliatoglandulifer Ortega = C. ciliato-
glandulosus Ortega a
52 EUPHORBIACEAE Croton ciliatoglandulifer Ortega = C. ciliato- glandulosus Ortega
a
53 EUPHORBIACEAE Croton torreyanus Müll. Arg. a 54 EUPHORBIACEAE Croton sp. 55 EUPHORBIACEAE Euphorbia macropus (Klotzsch & Garcke)
Boiss =E. biformis S. Watson
Hp
Informe botánico
N° FAMILIA NOMBRE CIENTIFICO AUTOR FORMADE VIDA
56 EUPHORBIACEAE Manihot caudata Greenm. a/A 57 FLACOURTIACEAE Xylosma velutinum (Tul.) Triana & H. Karst. A 58 FAGACEAE Quercus glaucoides M. Martens & Galeotti A 59 FAGACEAE Quercus tuberculata Liebm. A 60 GENTIANACEAE Centaurium strictum (Schiede) Druce Ha 61 GERANIACEAE Erodium moschatum (L.) L´Hér. Ha 62 GERANIACEAE Geranium seemannii Peyr. =? G. kerberi
Knuth =? G. subulato- stipulatum Knuth
Hp
63 GRAMINEAE Andropogon hirtifolius C. Presl (ver Bothriochloa hirtifolia (C. Presl) Henrard
Hp
64 GRAMINEAE Echinochloa polystachya (HBK.) Hitchc. =E. spectabilis (Nees) Link
Ha
65 GRAMINEAE Hilaria cenchroides HBK. Hp 66 GRAMINEAE Leersia hexandra Sw. 67 GRAMINEAE Muhlenbergia implicata (HBK.) Kunth Hp 68 GRAMINEAE Oplismenus burmannii (Retz.) P. Besuv. Ha/Hp 69 GRAMINEAE Paspalum lividum Trin. 70 GRAMINEAE Paspalum lividum Trin. 71 GRAMINEAE Paspalum tinctum Chase 72 GRAMINEAE Polypogon monspeliensis (L.) Desf. 73 GRAMINEAE 100 Echinochloa colonum (L.) Link 74 JUNCACEAE Juncus effuses L. Hp 75 LABIATAE Asterohyptis mociniana (Benth.) Epling a 76 LABIATAE Hyptis mutabilis (Rich.) Briq. = H. spicata
Poit. Ha-Hp
77 LABIATAE Hyptis mutabilis (Rich.) Briq. = H. spicata Poit.
Ha-Hp
78 LABIATAE Hyptis urticoides HBK. a 79 LABIATAE Lepechinia caulescens (Ortega) Epling = L.
spicata Willd. Hp
80 LABIATAE Salvia longispicata M. Martens & Galeotti = S. molina Fernald
Hp
81 LABIATAE Salvia prunifolia Fernald Hp 82 LABIATAE Salvia reptans = S. leptophylla
Benth. Jacq. = S. angustifolia Cav.
Hp
83 LABIATAE Salvia tiliifolia Vahl = S. fimbriata HBK. Ha 84 LEGUMINOSAE Acacia farnesiana (L.) Willd. A 85 LEGUMINOSAE Acacia pennatula (Schltdl. & Cham.)
Benth. A
86 LEGUMINOSAE Aeschynomene americana var. flabellata
Rudd Ha
87 LEGUMINOSAE Albizia plurijuga (Standl.) Britton & Rose A 88 LEGUMINOSAE Crotalaria longirostrata Hook. & Arn. Hp
Informe botánico
N° FAMILIA NOMBRE CIENTIFICO AUTOR FORMADE VIDA
89 LEGUMINOSAE Dalea cliffortiana Willd. Ha 90 LEGUMINOSAE Dalea leporina (Aiton) Bullock = D.
alopecuroides Willd. Ha
91 LEGUMINOSAE Dalea pectinata Kunth 92 LEGUMINOSAE Desmanthus pumilus var.
michoacanus Luckow
93 LEGUMINOSAE Erythrina sp. 94 LEGUMINOSAE Leucaena esculenta (DC.) Benth.
ssp. esculenta A
95 LEGUMINOSAE Leucaena macrophylla Benth. ssp. macrophylla
A
96 LEGUMINOSAE Lupinus mexicanus Cerv. ex Lag. = L. bilineatus Benth. = L. ehrenbergii Schtdl.
Hp
97 LEGUMINOSAE Marina stilligera Barneby 98 LEGUMINOSAE Mimosa benthamii J. F. Macbr. A 99 LEGUMINOSAE Mimosa monancistra Benth. a
100 LEGUMINOSAE Nissolia sp. 101 LEGUMINOSAE Prosopis juliflora (Sw.) DC. A 102 LEGUMINOSAE Senna septemtrionalis (Viv.) H. S. Irwin &
Barneby = Cassia laevigata Willd.
a
103 LEGUMINOSAE Sesbania longifolia DC. =S. cavanillesii S. Watson
104 LEGUMINOSAE Vicia sativa L. Ha 105 LILIACEAE Calochortus barbatus (HBK.) Painter Hp 106 LILIACEAE Echeandia mexicana Cruden Hp 107 LILIACEAE Milla biflora Cav. Hp 108 LORANTHACEAE Phoradendron carneum Urb. a-Hpa 109 LORANTHACEAE Phoradendron aff. falcatum (Schtdl. & Cham.) Trel. a-Hpa 110 LORANTHACEAE Phoradendron rhipsalinum Rzed. a-Hpa 111 LORANTHACEAE Phoradendron tomentosum (DC.) A. Gray ssp.
tomentosum = P. flavescens (Pursh) Nutt.
a-Hpa
112 LORANTHACEAE Psittacanthus sp. 113 LORANTHACEAE Struthanthus microphyllus (HBK.) G. Don (Ver
Cladocolea microphylla (HBK.)Kuijt)
a-Hpa
114 LORANTHACEAE (VISCACEAE)
Phoradendron brachystachyum (DC.) Nutt. a-Hpa
115 LORANTHACEAE (VISCACEAE)
Psittacanthus calyculatus (DC.) G. Don a-Hpa
116 LYTHRACEAE Ammannia auriculata Willd. Ha 117 LYTHRACEAE Cuphea aequipetala Cav. = C. scabrida HBK. Hp 118 LYTHRACEAE Heimia salicifolia (HBK.) Link = Nesaea
salicifolia HBK. a
Informe botánico
N° FAMILIA NOMBRE CIENTIFICO AUTOR FORMADE VIDA
119 LYTHRACEAE Heimia salicifolia (HBK.) Link = Nesaea salicifolia HBK.
a
120 LYTHRACEAE Lythrum album HBK. Hp 121 MALPIGHIACEAE Bunchosia palmeri S. Watson a/A 122 MALPIGHIACEAE Gaudichaudia mucronata Moc. & Sessé) Juss. =?
G. filipendula Juss = G. pentandra Juss = ? G. pentandra var. hirsuta Nied.
a-Tr
123 MALVACEAE Anoda pentaschista A. Gray H 124 MALVACEAE Malvastrum bicuspidatum ssp.
turnidum S. R. Hill Hp/a
125 MALVACEAE Periptera punicea. (Lag.) DC. = Anoda incarnata HBK. = A. punicea Lag
126 MARTYNIACEAE Proboscidea fragrans Lindl.) Decae. = Martynia fragrans Lindl. = Proboscidea louisianica spp. Fragrans (Lindl.) Bretting
Ha
127 MARTYNIACEAE Proboscidea sp. 128 MYRSINACEAE Rapanea juergensenii Mez. 129 NYMPHAEACEAE Nymphaea sp. 130 ONAGRACEAE Ludwigia bonariensis (P. Micheli) H. Hara =
Jussiaea bonarensis P. Micheli
Hp
131 ONAGRACEAE Ludwigia sp = Jussiaea sp. Hp 132 ONAGRACEAE Oenothera laciniata Hill Ha/Hp 133 OXALIDACEAE Oxalis corniculata ssp. albicans (HBK.) Lourteig Hp 134 PASSIFLORACEAE Pasiflora foetida L. Hp-Tr 135 POLYGONACEAE Polygonum argyrocoleon Steud. 136 POLYGONACEAE Polygonum lapathifolium L. 137 POLYGONACEAE Polygonum punctatum Elliot = P. acre HBK. Ha/Hp 138 POLYGONACEAE Polygonum punctatum Elliot = P. acre HBK Ha/Hp 139 RUBIACEAE Bouvardia ternifolia a 140 RUBIACEAE Randia malacocarpa Standl. a 141 RUBIACEAE Randia thurberi S. Watson a/A 142 RUTACEAE Casimiroa edulis LaLlave & Lex. =? C.
edulis f. microcarpa Martínez
A
143 RUTACEAE Zanthoxylum affine HBK. A 144 RUTACEAE Zanthoxylum fagara. (L.) Sarg A 145 SALICACEAE Salix sp. 146 SAPINDACEAE 150 Cardiospermum halicacabum L. = C. corindum L. Hp-Tr 147 SCROPHULARIACEAE Bacopa procumbens (Mill.) Greenm. =
Mecardonia procumbens Hp/Ha
Informe botánico
N° FAMILIA NOMBRE CIENTIFICO AUTOR FORMADE VIDA
(Mill.) Small 148 SCROPHULARIACEAE Escobedia sp. 149 SCROPHULARIACEAE Mimulus glabratus HBK. Hp 150 SCROPHULARIACEAE Stemodia durantifolia (L.) Sw. Hp 151 SOLANACEAE Nicotiana plumbaginifolia Viv. 152 SOLANACEAE Physalis foetens Poir. 153 SOLANACEAE Solanum torvum Sw. a 154 SOLANACEAE Solanum umbellatum Mill. a/A 155 STERCULIACEAE Ayenia berlandieri S. Watson a 156 STERCULIACEAE Ayenia pringlei Cristóbal a 157 TAXODIACEAE Taxodium mucronatum Ten. A 158 TILIACEAE Heliocarpus terebinthinaceus (DC.) Hochr. A 159 UMBELLIFERAE Eryngium beecheyanum Hook. & Arn. Hp 160 VERBENACEAE Lantana achyranthifolia Desf. a 161 VERBENACEAE Lantana camara L. = L. glandulosissima
Hayek a
162 VERBENACEAE Phyla scaberrima (Juss.) Moldenke Hp 163 VERBENACEAE Phyla strigulosa var. parvifolia (Moldenke) Moldenke Hp 164 VERBENACEAE Verbena bipinnatifida Nutt. = V. ciliata Benth. Hp/Ha 165 VERBENACEAE Verbena litoralis HBK. Ha/Hp 166 VIOLACEAE 169 Hybanthus attenuatus (Humb. & Bonpl.)
Schulze- Menz vel aff. a
NOMENCLATURA: A = ÁRBOL a = ARBUSTO Hp = HIERBA PERENNE Ha = HIERBA ANUAL Ep = EPÍFITA Ac = ACUÁTICA Pa = PARÁSITA
Cuadro 2. Composición taxonómica de la flora del cerro del Curutarán
FAMILIA N° DE GENEROS N° DE ESPECIESN° DE SUBSPECIES
O VARIEDADES ACANTHACEAE 2 3 ALISMATACEAE 2 2 AMARANTHACEAE 2 6 ANACARDIACEAE 1 1 APOCYNACEAE 2 2 ASCLEPIADACEAE 2 3 BORAGINACEAE 2 5
Informe botánico
BURSERACEAE 1 3 CAMPANULACEAE 1 2 CAPPARIDACEAE 1 1 CARYOPHYLLACEAE 1 1 COMMELINACEAE 3 5 CONVOLVULACEAE 1 3 CRUCIFERAE 1 1 1 CUCURBITACEAE 1 1 CYPERACEAE 3 5 DIOSCOREACEAE 1 1 EUPHORBIACEAE 4 7 FAGACEAE 1 2 GENTIANACEAE 1 1 GERANIACEAE 2 2 GRAMINEAE 8 10 JUNCACEAE 1 1 LABIATAE 4 8 LEGUMINOSAE 16 21 4 LILIACEAE 3 3 LORANTHACEAE 3 8 LYTHRACEAE 4 4 MALPIGHIACEAE 2 2 MALVACEAE 3 3 1 MARTYNIACEAE 1 2 MYRSINACEAE 1 1 NYMPHAEACEAE 1 1 ONAGRACEAE 2 3 OXALIDACEAE 1 1 1 PASSIFLORACEAE 1 1 POLYGONACEAE 1 3 RUBIACEAE 2 3 RUTACEAE 2 3 SALICACEAE 1 1 SAPINDACEAE 1 1 SCROPHULARIACEAE 4 4 SOLANACEAE 3 4 STERCULIACEAE 1 2 TAXODIACEAE 1 1 TILIACEAE 1 1 UMBELLIFERAE 1 1 VERBENACEAE 3 6 1 VIOLACEAE 1 1
49 108 157 8
Informe botánico
Cuadro 3. Listado florístico preliminar del valle de Jacona-Zamora
N° DIVISIÓN NOMBRE CIENTIFICO AUTOR
FORMA DE VIDA MUICIPIO
ACANTHACEAE 1 Md Dicliptera peduncularis Nees a Zamora 2
Md Pseuderanthemum praecox (Benth.) Leonard Hp Tangancícuaro
3
Md Ruellia nudiflora (Engelm. & A. Gray) Urb.
a Jacona
4
Md Ruellia sp. Zamora
ALISMATACEAE 5
Echinodorus berteroi (Spreng.) Fassett Hp Zamora
6
Sagitaria longiloba Engelm. ex J. G. Sm.
Hp Zamora
AMARANTHACEAE 7
Md Amaranthus hybridus L. Ha/HEE Tangancícuaro
8
Md Amaranthus hybridus L. Ha/HEE Zamora
9
Md Amaranthus powellii S. Watson Zamora
10
Md Amaranthus spinosus L. Ha/Hp Zamora
11
Md Amaranthus spinosus L. Ha/Hp Jacona
12
Md Gomphrena decumbens Jacq. Ha/Hp/HEE Zamora
13
Md Gomphrena dispersa Standl. Zamora
14
Md Gomphrena pilosa (M. Martens & Galeotti) Moq.
Hp Zamora
15
Md Iresine diffusa H. & B. ex Willd.
Hp Tangancícuaro
AMARYLLIDACEAE 16
Md Furcraea bedinghausii C. Koch Tangancícuaro
ANACARDIACEAE
Informe botánico
17
Md Rhus radicans L. a-Tr Zamora
APOCYNACEAE 18
Md Mandevilla foliosa (Müll. Arg.) Hemsl.
Hp/a Zamora
19
Md Mandevilla foliosa (Müll. Arg.) Hemsl.
Hp/a Jacona
20 Md Thevetia ovata (Cav.) A. DC. A Zamora
AQUIFOLIACEAE 21
Md Ilex tolucana Hemsl. A Tangancícuaro
ARALIACEAE 22
Md Oreopanax xalapensis (H.B.K.) Decne. & Planchon
A Tangancícuaro
ASCLEPIADACEAE 23
Md Asclepias curassavica L. Hp Jacona
24
Md Asclepias ovata Mart. & Gal. Hp Tangancícuaro
25
Md Sarcostemma elegans Decne. Hp Zamora
26
Md Sarcostemma panosum Decne. Hp-Tr Zamora
BEGONIACEAE 27
Md Begonia gracilis H.B.K.. Hp Tangancícuaro
BETULACEAE 28
Md Carpinus caroliniana Walter A Tangancícuaro
BORAGINACEAE 29
Md Cordia globosa (Jacq.) HBK. A Zamora
30
Md Cordia oaxacana A. DC. Zamora
31
Md Cordia perlonga Fernald Zamora
32
Md Cordia sp. Jacona
33
Md Lasiarrhenum strigosum (H.B.K.) I. M. Johnst.
Hp Tangancícuaro
34
Md Lithospermum distichum Ortega Hp Zamora
35
Md Macromeria longiflora (Sessé & Moc.) D. Don
Hp/a Tangancícuaro
36
Md Macromeria pringlei Greenm. Hp Tangancícuaro
BUDDLEJACEAE
Informe botánico
37
Md Buddleia parviflora H.B.K. a/A Tangancícuaro
38
Md Buddleia sessiliflora H.B.K. a Tangancícuaro
BURSERACEAE 39
Md Bursera palmeri S. Watson A Jacona
40
Md Bursera penicillata (Sessé & Moc. ex DC.) Engl.
A Zamora
41
Md Bursera sp. Jacona
CACTACEAE 42
Md Heliocereus speciosus (Cavanilles) Britton et Rose
Tangancícuaro
CAMPANULACEAE 43
Md Diastatea micrantha (H.B.K.) McVaugh
Ha Tangancícuaro
44
Md Lobelia fenestralis Cav. Ha Zamora
45
Md Lobelia frenestalis Cav. Ha Tangancícuaro
46
Md Lobelia laxiflora H.B.K.. Hp/a Tangancícuaro
47 Md Lobelia laxiflora HBK. Hp/a Zamora
CAPPARIDACEAE 48
Md Cleome pringlei H.H IItis a Jacona
49
Md Cleome pringlei H.H IItis a Zamora
CAPRIFOLIACEAE 50
Md Symphoricarpos microphyllus H.B.K.. a Tangancícuaro
51
Md Vivurnum sp. Tangancícuaro
CARYOPHYLLACEAE 52
Md Arenaria lanuginosa (Michx.) Rohrb in Mart.
Hp Tangancícuaro
53
Md Arenaria lycopodioides Willd. Hp Tangancícuaro
54
Md Arenaria reptans Hemsl. Hp Tangancícuaro
55
Md Cerastium nutans Raf Ha Tangancícuaro
56
Md Drymaria laxiflora Benth. Tangancícuaro
57
Md Drymaria malachioides Briq. Ha Tangancícuaro
Informe botánico
58
Md Drymaria multiflora Brandegee Hp Jacona
CHENOPODIACEAE 59
Md Chenopodium graveolens Willd. Tangancícuaro
CISTACEAE 60
Md Helianthemum concolor (L.Riley) J.G. Ortega
a Tangancícuaro
61
Md Helianthemum glomeratum (Lag.) Lag. ex Dunal
Hp Tangancícuaro
COMMELINACEAE 62
Mm Commelina dianthifolia DC. Hp Zamora
63
Mm Commelina diffusa Burm.f. Hp/HEE Zamora
64
Mm Commelina leiocarpa Benth. Hp Zamora
65
Mm Commelina tuberosa L. Hp Tangancícuaro
66
Mm Gibasis pulchella (H.B.K.) Raf. Hp Tangancícuaro
67
Mm Gibasis pulchella (HBK.) Raf. Hp Zamora
68
Mm Thyrsanthemum sp. Jacona
69
Mm Tinantia pringlei (S. Wats) Tangancícuaro
COMPOSITAE 70
Md Aphanostephus ramocissimus DC. Ha/Hp Tangancícuaro
71
Md Archibaccharis schiedeana (Benth.) J.D. Jackson
a-Tr Tangancícuaro
72
Md Archibaccharis serratifolia (H.B.K.) S. F. Blake
a Tangancícuaro
73
Md Astranthium orthopodum (B. L. Rob. & Fern.) Larsen
Ha Tangancícuaro
74
Md Baccharis heterophylla H.B.K.. a/A Tangancícuaro
75
Md Bidens aequisquama (Fernald) Sheriff Ha Tangancícuaro
76
Md Bidens odorata Cav. Ha/HEE Tangancícuaro
77
Md Bidens ostruthioides (DC.) Sch. Bip. Hp Tangancícuaro
78
Md Brickellia pedunculosa (DC.) Harc. & Beaman
Hp Tangancícuaro
79
Md Brickellia secundiflora (Lag.) Gray Tangancícuaro
Informe botánico
80
Md Calea scabra (Lag.) B. L. Rob. Hp Tangancícuaro
81
Md Carphochaete grahamii A. Gray a Tangancícuaro
82
Md Cirsium ehrenbergii Sch. Bip. Hp Tangancícuaro
83
Md Cosmos bipinnatus Cav. Ha/HESF Tangancícuaro
84 Md Erigeron galeottii (A. Gray ex Hemsl.) Greene
Hp Tangancícuaro
85 Md Eupatorium aff. Dolichobasis Mc.Vaugh Hp/a Tangancícuaro
86 Md Eupatorium areolare DC. a Tangancícuaro
87 Md Eupatorium arsenei B.L. Rob Hp Tangancícuaro
88 Md Eupatorium mairetianum DC. A Tangancícuaro
89 Md Eupatorium pazcuarense H.B.K.. Hp/a/HEDF/HEE
Tangancícuaro
90 Md Galisonga parviflora Cav. Ha Tangancícuaro
91 Md Gnaphalium americanum Mill. Ha Tangancícuaro
92 Md Gnaphalium oxyphyllm DC. Ha/Hp Tangancícuaro
93 Md Gnaphalium sp. Tangancícuaro
94 Md Heterotheca inuloides Cass. Hp Tangancícuaro
95 Md Heterotheca inuloides Cass. Hp Tangancícuaro
96 Md Hieracium schultzii Fr. Ha/Hp Tangancícuaro
97 Md Jaegeria hirta (Lag.) Less. Ha Tangancícuaro
98 Md Melampodium divaricatum (L. Rich) DC. Ha Tangancícuaro
99 Md Pinaropappus roseus (Less.) Less. Ha/Hp Tangancícuaro
100 Md Piqueria pilosa H.B.K.. Hp Tangancícuaro
101 Md Piqueria triflora Hemsl. Ha Tangancícuaro
102 Md Piqueria trinervia Cav. Hp Tangancícuaro
103 Md Rumfordia floribunda DC. a Tangancícuaro
Informe botánico
104 Md Sabazia liebmanii Klatt Hp Tangancícuaro
105 Md Senecio albonervius Greenm. a Tangancícuaro
106 Md Senecio angulifolius DC. a/A Tangancícuaro
107 Md Senecio barba-johannis DC. a Tangancícuaro
108 Md Senecio callosus Sch. Bip. Hp Tangancícuaro
109 Md Senecio sinuatus H.B.K.. Hp Tangancícuaro
110 Md Senecio stoechadiformis DC. Hp Tangancícuaro
111 Md Sigesbeckia jorullensis H.B.K.. Hp/HESF Tangancícuaro
112 Md Sigesbeckia orientalis L. Tangancícuaro
113 Md Simsia amplexicaulis (Cav.) Pers. Tangancícuaro
114 Md Sonchus oleraceus L. Ha/Hp/HESF Tangancícuaro
115 Md Stevia elatior H.B.K.. Hp Tangancícuaro
116 Md Stevia lucida Lag. Hp/a Tangancícuaro
117 Md Stevia monardifolia H.B.K.. Hp Tangancícuaro
118 Md Stevia ovata Willd. Hp Tangancícuaro
119 Md Stevia serrata Cav. Hp Tangancícuaro
120 Md Tagetes erecta L. Ha Tangancícuaro
121 Md Tagetes filifolia Lag. Ha Tangancícuaro
122 Md Tagetes foetidissima DC. Ha Tangancícuaro
123 Md Tagetes lucida Cav. Hp Tangancícuaro
124
Md Tagetes remotiflora Kunze Ha Tangancícuaro
125
Md Tithonia tubaeformis (Jacq.) Cass. Ha Tangancícuaro
126
Md Verbesina parviflora (H.B.K.) Blake Tangancícuaro
127
Md Vernonia alamanii DC. Hp/a Tangancícuaro
CONVOLVULACEAE
Informe botánico
128 Md Cuscuta jalapensis Schlecht. Tangancícuaro
129 Md Cuscuta rugosiceps Yunck. H-Pa Tangancícuaro
130 Md Ipomoea purpurea (L.) Roth Ha-Tr Zamora
131 Md Ipomoea stans Cav. a Zamora
132 Md Ipomoea tilicea (Willd.) Choisy Zamora
CORNACEAE 133
Md Cornus disciflora Sessé & Moc. ex DC.
a/A Tangancícuaro
CRASSULACEAE 134
Md Sedum sp. Tangancícuaro
135
Md Villadia batesii (Hemsl.) Baehni & J. F. Macbr.
Hp/a Tangancícuaro
CRUCIFERAE 136
Md Brassica campestris L. Ha Tangancícuaro
137
Md Eruca sativa Mill. Ha Tangancícuaro
138
Md Raphanus raphanistrum L. Ha Tangancícuaro
139
Md Rorippa islandica ssp. occidentalis (S. Watson) Stuckey
H-Ac Zamora
CUCURBITACEAE 140
Md Cremastopus rostratus Paul G. Wilson Ha-Tr Tangancícuaro
141
Md Cyclanthera ribiflora (Schlecht.) Cogn. Tangancícuaro
142
Md Cyclanthera tamnoides (Willd.) Cogn. Ha-Tr Tangancícuaro
143
Md Microsechium helleri (Peyr.) Cogn. Tangancícuaro
CUPRESSACEAE 144
PI Cupressus lindleyi Klotzsch A Zamora
CYPERACEAE 145
Mm Bulbostylis juncoides (Vahl) Kükenth Tangancícuaro
146
Mm Cyperus aggregatus (Willd.) Endl. Hp Tangancícuaro
147
Mm Cyperus luzulae (L.) Rottb. ex. Retz.
Jacona
148
Mm Cyperus níger Ruiz & Pav. Ha/Hp-AC/HESF
Zamora
Informe botánico
149
Mm Cyperus odoratus L. Hp Zamora
150
Mm Cyperus seslerioides H.B.K. Hp Tangancícuaro
151
Mm Cyperus sesquiflorus (Torr.) Mattf. & Kükenth
Hp Tangancícuaro
152
Mm Fimbritylis argillicola Kral Zamora
153
Mm Rhynchospora scutellata Grises. Zamora
DIOSCOREACEAE 154
Mm Dioscorea remotiflora Kunth Hp-Tr Jacona
ERICACEAE 155
Md Arbutus tessellata P. D. Sorensen A Tangancícuaro
156
Md Arbutus occidentalis var. villosa McVaugh & Rosatti
a Tangancícuaro
EUPHORBIACEAE 157
Md Croton adspersus Benth. a Jacona
158
Md Croton ciliatoglandulifer Ortega a Jacona
159
Md Croton ciliatoglandulifer Ortega a Zamora
160
Md Croton sp. Zamora
161
Md Croton torreyanus Müll. Arg. a Zamora
162
Md Euphorbia anychioides Boiss. Tangancícuaro
163
Md Euphorbia calyculata H.B.K.. A Tangancícuaro
164
Md Euphorbia furcillata H.B.K.. Hp/a Tangancícuaro
165
Md Euphorbia macropus (Klotzsch & Garcke) Boiss
Hp Zamora
166
Md Euphorbia radians Benth Hp Tangancícuaro
167
Md Euphorbia serrula (Engel) Woot et Standl.
Tangancícuaro
168
Md Euphorbia sphaerorhiza Benth H Tangancícuaro
169
Md Euphorbia stictospora Engelm Ha/Hp Tangancícuaro
170
Md Manihot caudata Greenm. a/A Zamora
171
Md Ricinus communis L. a/A Tangancícuaro
Informe botánico
172
Md Xylosma velutinum (Tul.) Triana & H. Karst.
A Jacona
FAGACEAE 173
Md Quercus candicans Née A Tangancícuaro
174
Md Quercus castanea Née A Tangancícuaro
175
Md Quercus crassifolia Humb. & Bonpl. A Tangancícuaro
176
Md Quercus crassipes Humb. & Bonpl. A Tangancícuaro
177
Md Quercus glaucoides M. Martens & Galeotti
A Jacona
178
Md Quercus obtusa Humb. & Bonpl. A Tangancícuaro
179
Md Quercus rugosa Née A Tangancícuaro
180
Md Quercus scytophylla Liebm. A Tangancícuaro
181
Md Quercus tuberculata Liebm. A Jacona
GENTIANACEAE 182
Md Centaurium strictum (Schiede) Druce Ha Jacona
183
Md Halenia brevicornis (H.B.K.) G. Don Ha Tangancícuaro
GERANIACEAE 184
Md Erodium moschatum (L.) L´Hér. Ha Zamora
185
Md Geranium deltoideum Rydb. Hanks et Small
Tangancícuaro
186
Md Geranium latum Small Hp Tangancícuaro
187
Md Geranium seemannii Peyr. Hp-Tr Tangancícuaro
188
Md Geranium seemannii Peyr. Hp Zamora
GRAMINEAE 189
Mm Andropogon hirtifolius C. Presl Hp Jacona
190
Mm Avena fatua L. Ha Tangancícuaro
191
Mm Avena sativa L. Tangancícuaro
192
Mm Bromus carinatus Hook. & Arn. Hp Tangancícuaro
193
Mm Calamagrostis valida (H.B.K.) Sohns, J.
Hp Tangancícuaro
Informe botánico
194
Mm Echinochloa colonum (L.) Link HEE Zamora
195
Mm Echinochloa polystachya (HBK.) Hitchc. Ha/HEE Zamora
196
Mm Eragrostis mexicana (Hornem.) Link Ha Tangancícuaro
197
Mm Hilaria cenchroides HBK. Hp Jacona
198
Mm Leersia hexandra Sw. HESF/HEE Zamora
199
Mm Muhlenbergia implicata (HBK.) Kunth Hp/HEE Jacona
200
Mm Muhlenbergia macroura (H.B.K.) Hitchc. Hp Tangancícuaro
201
Mm Muhlenbergia robusta (Fourn.) Hitchc. Hp Tangancícuaro
202
Mm Oplismenus burmannii (Retz.) Beauv Ha/Hp Tangancícuaro-Jacona
203
Mm Panicum bulbosum H.B.K.. Hp Tangancícuaro
204
Mm Paspalum lividum Trin. HEE Zamora
205
Mm Paspalum lividum Trin. HEE Jacona
206
Mm Paspalum tinctum Chase Zamora
207
Mm Piptochaetium virescens (H.B.K.) Parodi Hp Tangancícuaro
208
Mm Poa annua L. Ha/Hp Tangancícuaro
209
Mm Polypogon monspeliensis (L.) Desf. Ha/HEE/HESF
Zamora
210
Mm Setaria geniculata (Lam.) Beauv. Hp/HEE Tangancícuaro
211
Mm Sporobolus indicus (L.) R. Br. Hp/HEE Tangancícuaro
212
Mm Triniochloa stipoides (H.B.K.) Hitchc. Hp Tangancícuaro
213
Mm Trisetum deyeuxioides (H.B.K.) Kunth Hp Tangancícuaro
HYDROPHYLLACEAE 214
Md Placelia platycarpa (Cav.) Spreng. Ha/Hp Tangancícuaro
IRIDACEAE 215
Md Sisyrinchium tolucense Peyr. Hp Tangancícuaro
JUNCACEAE 216
Mm Juncus effuses L. Hp Zamora
Informe botánico
LABIATAE
217
Md Agastache mexicana H.B.K. Lint & Epling
Tangancícuaro
218
Md Asterohyptis mociniana (Benth.) Epling a Jacona
219
Md Hyptis mutabilis (Rich.) Briq. Ha/Hp Zamora
220
Md Hyptis mutabilis (Rich.) Briq. Ha/Hp Jacona
221
Md Hyptis urticoides HBK. a Jacona
222
Md Lepechinia caulescens (Ort.) Epl. Hp Tangancícuaro
223
Md Lepechinia caulescens (Ortega) Epling Hp Zamora
224
Md Lepechinia nelsonii (Fern.) Epling a Tangancícuaro
225
Md Salvia albo-coerulea Linden Hp/a Tangancícuaro
226
Md Salvia clinopodioides H.B.K. Ha/Hp Tangancícuaro
227
Md Salvia elegans Vahl Hp/a Tangancícuaro
228
Md Salvia fulgens Cav. a-Tr Tangancícuaro
229
Md Salvia helianthemifolia Benth Tangancícuaro
230
Md Salvia iodantha Fern. Hp/a Tangancícuaro
231
Md Salvia laevis Benth Hp Tangancícuaro
232
Md Salvia lavanduloides Benth Hp Tangancícuaro
233
Md Salvia longispicata M. Martens & Galeotti
Hp Zamora
234
Md Salvia mexicana L. Hp/a Tangancícuaro
235
Md Salvia mexicana var. minor Benth Hp/a Tangancícuaro
236
Md Salvia plurispicata Epl. Hp/a Tangancícuaro
237
Md Salvia prunifolia Fernald Hp Zamora
238
Md Salvia reptans Jacq. Hp Jacona
239
Md Salvia tiliifolia Vahl Ha/HEE Jacona
240
Md Satureja macrostema (Benth.) Briq. a Tangancícuaro
Informe botánico
241
Md Scutellaria caerulea Sessé & Moc. Hp Tangancícuaro
242
Md Stachys agraria Cham. & Schl. Ha/Hp Tangancícuaro
LEGUMINOSAE 243
Md Acacia angustissima var. angustissima
(Mill.) Kuntze A Tangancícuaro
244
Md Acacia farnesiana (L.) Willd. A/HEE Zamora
245
Md Acacia pennatula (Schltdl. & Cham.) Benth.
A Jacona
246
Md Aeschynomene americana var. flabellata
Rudd Ha/HEE Zamora
247
Md Albizia plurijuga (Standl.) Britton & Rose
A Zamora
248
Md Astragalus guatemalensis var. brevidentatus
(Hemsl.) Hp Tangancícuaro
249
Md Astragalus jaliscensis (Rydb) Barneby Tangancícuaro
250
Md Calliandra grandiflora (L'Hér.) Benth a Tangancícuaro
251
Md Cologania broussonetii (Balbis) DC. In DC.
Hp-Tr Tangancícuaro
252
Md Cologonia obovata Schlecht. Tangancícuaro
253
Md Crotalaria longirostrata Hook. & Arn. Hp/a Tangancícuaro
254
Md Crotalaria longirostrata Hook. & Arn. Hp Zamora
255
Md Crotalaria mollicula H.B.K. Hp Tangancícuaro
256
Md Crotalaria rotundifolia (Walt.) Gmelin Hp Tangancícuaro
257
Md Crotalaria rzedowskii Espinoza Tangancícuaro
258
Md Dalea cliffortiana Willd. Ha Zamora
259
Md Dalea leporina (Aiton) Bullock Ha Zamora
260
Md Dalea obovatifolia var. uncifera (Schl. & Cham.) Barneby
Ha/Hp Tangancícuaro
261
Md Dalea pectinata Kunth Zamora
262
Md Desmanthus pumilus var. michoacanus
Luckow Zamora
263
Md Desmodium sumichrasti (Schindl.) Standl. a-Tr Tangancícuaro
Informe botánico
264
Md Erythrina sp. Zamora
265
Md Leucaena esculenta (DC.) Benth. A Zamora
266
Md Leucaena macrophylla Benth. A Jacona
267
Md Lotus repens (G. Don) Standl. & Steyerm.
Hp/HESF Tangancícuaro
268
Md Lupinus exaltatus Zucc. a Tangancícuaro
269
Md Lupinus mexicanus Cerv. Hp Tangancícuaro
270
Md Lupinus mexicanus Cerv. ex Lag. Hp Zamora
271
Md Lupinus stipulatus Agardh Hp-Sa Tangancícuaro
272
Md Marina nutans (Cav.) Barneby Hp/a Tangancícuaro
273
Md Marina stilligera Barneby Jacona
274
Md Medicago polymorpha var. vulgaris
(Benth) Shinners Tangancícuaro
275
Md Mimosa benthamii J. F. Macbr. A Jacona
276
Md Mimosa monancistra Benth. a Jacona
277
Md Nissolia sp. Zamora
278
Md Phaseolus coccineus L. Ha/a-Tr Tangancícuaro
279
Md Phaseolus pluriflorus Maréchal et al. Hp-Tr Tangancícuaro
280
Md Pinguicula oblongiloba DC. Hp Tangancícuaro
281
Md Prosopis juliflora (Sw.) DC. A Jacona
282
Md Rhynchosia macrocarpa Benth. a-Tr Tangancícuaro
283
Md Senna septemtrionalis (Viv.) H. S. Irwin & Barneby
a Zamora
284
Md Sesbania longifolia DC. Zamora
285
Md Trifolium amabile H.B.K. Hp/HEE Tangancícuaro
287
Md Vicia sativa L. Ha Zamora
LILIACEAE
Informe botánico
288
Mm Calochortus barbatus (HBK.) Painter Hp Jacona
289
Mm Echeandia durangensis (Greenm.) Cruden
Hp Tangancícuaro
290
Mm Echeandia mexicana Cruden Hp Zamora
291
Mm Echeandia undulata Cruden Tangancícuaro
292
Mm Hypoxis mexicana Schult. F. in Roem. & Schult.
Tangancícuaro
293
Mm Milla biflora Cav. Hp Jacona
294
Mm Smilax pringlei Greenm. Tangancícuaro
295
Mm Stenanthium frigidum (Schlecht & Cham) Kunth
Tangancícuaro
LORANTHACEAE 296
Md Cladocolea grahamii (Benth.) Van Tieghem.
Tangancícuaro
297
Md Phoradendron aff. falcatum (Schtdl. & Cham.) Trel.
Hp/a Zamora
298
Md Phoradendron brachystachyum (DC.) Nutt. a/Hpa Tangancícuaro
299
Md Phoradendron brachystachyum (DC.) Nutt. Hp/a Jacona
300
Md Phoradendron carneum Urban a/Hpa Tangancícuaro
301
Md Phoradendron carneum Urb. Hp/a Zamora
302
Md Phoradendron longifolium Eichl. a/Hpa Tangancícuaro
303
Md Phoradendron rhipsalinum Rzed. Hp/a Zamora
304
Md Phoradendron tomentosum (DC.) A. Gray Hp/a Zamora
305
Md Psittacanthus calyculatus (DC.) Don a/Hpa Tangancícuaro
306
Md Psittacanthus calyculatus (DC.) G. Don Hp/a Jacona
307
Md Psittacanthus sp. Zamora
308
Md Struthanthus microphyllus (H.B.K.) Don a/Hpa Tangancícuaro
309
Md Struthanthus microphyllus (HBK.) G. Don Hp/a Jacona
310
Md Struthanthus venetus (H.B.K.) Blume a/Hpa Tangancícuaro
LYTHRACEAE
Informe botánico
311
Md Ammannia auriculata Willd. Ha Zamora
312
Md Cuphea aequipetala Cav. Hp Tangancícuaro
313
Md Cuphea aequipetala Cav. Hp Zamora
314
Md Cuphea bustamanta Cav. Ha/Hp Tangancícuaro
315
Md Cuphea jorullensis H.B.K. Hp Tangancícuaro
316
Md Cuphea wrightii A. Gray Ha Tangancícuaro
317
Md Heimia salicifolia (HBK.) Link a/HESF Zamora
318
Md Heimia salicifolia (HBK.) Link a/HESF Jacona
319
Md Lythrum album HBK. Hp Zamora
MALPIGUIACEAE 320
Md Bunchosia palmeri S. Watson a/A Zamora
321
Md Gaudichaudia mucronata (Moc. & Sessé) Juss.
a-Tr Zamora
MALVACEAE 322
Md Anoda cristata (L.) Schlecht. Ha/Hp Tangancícuaro
323
Md Anoda pentaschista A. Gray H Zamora
324
Md Kearnemalvastrum subtriflorum (Lag.) Bates a Tangancícuaro
325
Md Malvastrum bicuspidatum ssp. turnidum
S. R. Hill Hp/a Jacona
326
Md Periptera punicea. (Lag.) DC. Jacona
327
Md Sida barclayi E. G. Baker Tangancícuaro
328
Md Sida rhombifolia L. Hp/a/HEE Tangancícuaro
MARTYNIACEAE 329
Md Proboscidea fragrans (Lindl.) Decae. Ha Zamora
330
Md Proboscidea sp. Zamora
MYRSINACEAE 331
Md Rapanea juergensenii Mez. Zamora
332
Md Parathesis melanosticta (Schlecht.) Hemsl.
a/A Tangancícuaro
Informe botánico
NYCTAGINACEAE
333
Md Mirabilis jalapa * L. Hp Tangancícuaro
334
Md Mirabilis longiflora L. Tangancícuaro
NYMPHAEACEAE 335
Md Nymphaea sp. Jacona
ONAGRACEAE 336
Md Fuchsia microphylla H.B.K. a Tangancícuaro
337
Md Fuchsia parviflora Lindl. a Tangancícuaro
338
Md Fuchsia thymifolia H.B.K. Hp/a Tangancícuaro
339
Md Gaura hexandra Ort. Ha/Hp Tangancícuaro
340
Md Lopezia miniata Lag. Ex DC. Ha/Hp Tangancícuaro
341
Md Lopezia racemosa Cav. Ha/HEE Tangancícuaro
342
Md Ludwigia bonariensis (P. Micheli) H. Hara
Hp Zamora
343
Md Ludwigia sp Zamora
344
Md Oenothera laciniata Hill Ha/Hp Zamora
345
Md Oenothera pubescens Willd. Ex Spreng.
Hp Tangancícuaro
346
Md Oenothera purpusii Munz. Hp Tangancícuaro
347
Md Oenothera tetraptera Cav. Tangancícuaro
OXALIDACEAE 348
Md Oxalis alpina (Rose) Knuth Hp Tangancícuaro
349
Md Oxalis corniculata L. Hp Tangancícuaro
350
Md Oxalis corniculata ssp. albicans (HBK.) Lourteig Hp Zamora
351
Md Oxalis divergens Benth. Ex Lindl. Hp Tangancícuaro
352
Md Oxalis jacquiniana H.B.K. Tangancícuaro
PAPAVERACEAE 353
Md Argemone ochroleuca Sweet. Ha/Hp Tangancícuaro
354
Md Argemone platyceras Link & Otto. Ha/Hp Tangancícuaro
Informe botánico
PASSIFLORACEAE
355
Md Pasiflora foetida L. Hp-Tr Zamora
PHYTOLACCACEAE 356
Md Phytolacca icosandra L. Hp/HEE Tangancícuaro
PINACEAE 357
PI Abies religiosa var. emarginata Look. & Mtz. A Tangancícuaro
358
PI Pinus douglasiana Mtz. A Tangancícuaro
359
PI Pinus hartwegii Lindl. A Tangancícuaro
360
PI Pinus lawsoni Roezl. A Tangancícuaro
361
PI Pinus leiophylla Schl. & Cham. A Tangancícuaro
362
PI Pinus michoacana var. cornuta Mtz. A Tangancícuaro
363
PI Pinus montezumae Lamb. A Tangancícuaro
364
PI Pinus pseudostrobus Lindl. A Tangancícuaro
365
PI Pinus rudis Endl. A Tangancícuaro
366
PI Pinus teocote Schl. & Cham. A Tangancícuaro
PIPERACEAE 367
Md Peperomia galioides H.B.K. Hp-Ep Tangancícuaro
368
Md Peperomia hispidula (Sw.) A. Dietr. Ha-Ep Tangancícuaro
369
Md Peperomia quadrifolia (L.) H.B.K. Hp-Ep Tangancícuaro
370
Md Peperonia hintonii Yuncker Ha Tangancícuaro
PLANTAGINACEAE 371
Md Plantago alismatifolia Pilger Tangancícuaro
372
Md Plantago linearis var. villosa Pilger Ha/Hp Tangancícuaro
POLEMONIACEAE 373
Md Loeselia glandulosa (Cav.) Don. Ha/Hp Tangancícuaro
374
Md Loeselia mexicana (Lam.) Brand a Tangancícuaro
POLYGALACEAE 375
Md Polygala scoparia H.B.K. Tangancícuaro
Informe botánico
376
Md Polygala subalata S. Wats. Hp Tangancícuaro
POLYGONACEAE 377
Md Polygonum argyrocoleon Steud. Zamora
378
Md Polygonum lapathifolium L. HEE Jacona
379
Md Polygonum punctatum Elliot Ha/Hp/HEE Zamora
380
Md Polygonum punctatum Elliot Ha/Hp/HEE Jacona
381
Md Rumex crispus L. HEE Tangancícuaro
382
Md Rumex obtusifolius L. Hp Tangancícuaro
POLYPODIACEAE 383
PT Adiantum andicola Liebm Tangancícuaro
384
PT Adiantum poiretii Wikstr Vet, Arad. Handl.
Tangancícuaro
385
PT Anogramma leptophylla (Linnaeus) Link Tangancícuaro
386
PT Asplenium castaneum Schlecht. & Cham.
Tangancícuaro
387
PT Asplenium monanthes L. Tangancícuaro
388
PT Cheilanthes lendigera (Cav.) Swartz Tangancícuaro
389
PT Cystopteris fragilis (L.) Bernh. Tangancícuaro
390
PT Elaphoglossum petiolatum (Swartz) Urban Tangancícuaro
391
PT Plecosorus speciosissimus (Kunze) Moore Tangancícuaro
392
PT Pleopeltis lanceolata (L.) Presl. Tangancícuaro
393
PT Polypodium madrense J. Smith Tangancícuaro
394
PT Woodsia mollis (Kaulf.) J. Smith Tangancícuaro
PRIMULACEAE 395
Md Anagallis arvensis L. Ha Tangancícuaro
PYROLACEAE 396
Md Monotropa uniflora L. Tangancícuaro
RANUNCULACEAE 397
Md Clematis dioica L. H/a-Tr Tangancícuaro
Informe botánico
398
Md Ranunculus petiolaris var. arsenei (Benson) Duncan Tangancícuaro
RESENDACEAE 399
Md Reseda luteola L. Tangancícuaro
RHAMNACEAE 400
Md Ceanothus coeruleus Lag. a Tangancícuaro
ROSACEAE 401
Md Alchemilla pringlei Fedde Hp Tangancícuaro
402
Md Alchemilla procumbens Rose Hp Tangancícuaro
403
Md Crataegus pubescens (H.B.K.) Steud. A Tangancícuaro
404
Md Holodiscus argenteus (L.f.) Maxim a/A Tangancícuaro
405
Md Rubus coríifolius Liebm. a Tangancícuaro
RUBIACEAE 406
Md Borreria laevis (Lam.) Griseb. Ha Tangancícuaro
407
Md Borreria verticillata (L.) G.F.W. Meyer
Hp Tangancícuaro
408
Md Bouvardia longiflora (Cav.) H.B.K. a Tangancícuaro
409
Md Bouvardia terniflora (Cav.) Schlecht. a Tangancícuaro
410
Md Bouvardia ternifolia a Zamora
411
Md Crusea diversifolia (H.B.K.) Anderson
Ha Tangancícuaro
412
Md Crusea longiflora (Willd. Ex Roem. & Schult.) Anderson
Ha Tangancícuaro
413
Md Didymaea alsinoides (Schl. & Cham.) Standl.
Hp Tangancícuaro
414
Md Galium mexicanum H.B.K. Hp-Tr Tangancícuaro
415
Md Randia malacocarpa Standl. a Zamora
416
Md Randia thurberi S. Watson a/A Zamora
RUTACEAE 417
Md Zanthoxylum affine HBK. A Zamora
418
Md Casimiroa edulis Llave & Lex. A Tangancícuaro
Informe botánico
419
Md Casimiroa edulis LaLlave & Lex. A Zamora
420
Md Zanthoxylum fagara. (L.) Sarg A Zamora
SABIACEAE 421
Md Meliosma dentata (Liebm.) Urban a Tangancícuaro
SALICACEAE 422
Md Salix sp. Jacona
SAPINDACEAE 423
Md Cardiospermum halicacabum L. Hp-Tr Zamora
SAXIFRAGACEAE 424
Md Heuchera orizabensis Hemnsl. Hp Tangancícuaro
SCROPHULARIACEAE 425
Md Bacopa procumbens (Mill.) Greenm. Jacona
426
Md Calceolaria tripartita Ruíz y Pavón Ha Tangancícuaro
427
Md Castilleja arvensis Cham. & Schlecht.
Tangancícuaro
428
Md Castilleja lithospermoides H.B.K. Tangancícuaro
429
Md Castilleja tenuiflora Mart. & Gal. Hp Tangancícuaro
430
Md Castilleja tenuiflora Benth. Hp Tangancícuaro
431
Md Escobedia sp. Jacona
432
Md Lamourouxia xalapensis H.B.K. Hp Tangancícuaro
433
Md Mimulus glabratus H.B.K. Hp Tangancícuaro
434
Md Mimulus glabratus HBK. Hp Zamora
435
Md Penstemon apateticus Straw Hp Tangancícuaro
436
Md Penstemon campanulatus (Cav.) Willd. Hp Tangancícuaro
437
Md Penstemon roseus (Sweet) G. Don Hp Tangancícuaro
438
Md Sibthorpia repens (Mutis ex L.f.) O. Kuntze
Hp Tangancícuaro
439
Md Stemodia durantifolia (L.) Sw. Hp Zamora
SOLANACEAE
Informe botánico
440
Md Cestrum nitidum Mart. & Gal. a/A Tangancícuaro
441
Md Cestrum thyrsoideum H.B.K. a/A Tangancícuaro
442
Md Datura stramonium L. Tangancícuaro
443
Md Nicotiana plumbaginifolia Viv. Jacona
444
Md Physalis foetens Poir. Jacona
445
Md Physalis sordida Fern. Ha Tangancícuaro
446
Md Physalis stapelioides (Regel) Bitter Hp Tangancícuaro
447
Md Solanum appendiculatum H. & B. ex Dunal a-Tr Tangancícuaro
448
Md Solanum cervantesii Lag. a/A Tangancícuaro
449
Md Solanum lanceifolium ? Jacq. Tangancícuaro
450
Md Solanum mozinianum Dunal Ha/Hp Tangancícuaro
451
Md Solanum nigrescens Mart. & Gal. Hp Tangancícuaro
452
Md Solanum torvum Sw. a Jacona
453
Md Solanum umbellatum Mill. a/A Tangancícuaro
454
Md Solanum umbellatum Mill. a/A Jacona
STERCULIACEAE 455
Ayenia berlandieri S. Watson a Zamora
456
Ayenia pringlei Cristóbal a Jacona
STYRACACEAE 457
Styrax argenteus var ramirezii (Greenm.) Gonsoulin
A Tangancícuaro
TAXODIACEAE 458
PI Taxodium mucronatum Ten. A/HEE Zamora
THEACEAE 459
Md Cleyera integrifolia (Benth.) Choisy Tangancícuaro
TILIACEAE 460
Md Heliocarpus terebinthinaceus (DC.) Hochr. A Jacona
UMBELLIFERAE
Informe botánico
461
Md Arracacia atropurpurea (Lehm.) Benth. & Hook
Hp Tangancícuaro
462
Md Bowlesia flabilis Macbr. Tangancícuaro
463
Md Daucus montanus H. & B. Tangancícuaro
464
Md Eryngium alternatum Coult. & Rose Tangancícuaro
465
Md Eryngium beecheyanum Hook. & Arn. Hp Jacona
466
Md Eryngium columnare Hemsl. Tangancícuaro
467
Md Eryngium longifolium Cav. Hp Tangancícuaro
468
Md Rhodosciadium tolucense (H:B.K.) Math. Hp Tangancícuaro
VALERIANACEAE 469
Md Valeriana robertianifolia Briq. Tangancícuaro
470
Md Valeriana sorbifolia H.B.K. Ha Tangancícuaro
471
Md Valeriana urticifolia H.B.K. Ha Tangancícuaro
VERBENACEAE 472
Md Lantana achyranthifolia Desf. a Zamora
473
Md Lantana camara L. a Zamora
474
Md Phyla scaberrima (Juss.) Moldenke Hp Jacona
475
Md Phyla strigulosa var. parvifolia (Moldenke) Moldenke
Hp Zamora
476
Md Verbena bipinnatifida Nutt. Ha/Hp Tangancícuaro
477
Md Verbena bipinnatifida Nutt. Ha/Hp Zamora
478
Md Verbena carolina L. Ha/Hp Tangancícuaro
479
Md Verbena gracilis Desf. Tangancícuaro
480
Md Verbena litoralis HBK. Ha/Hp Zamora
481
Md Verbena menthaefolia Benth. Tangancícuaro
VIOLACEAE 482
Md Viola humilis HBK. Hp Tangancícuaro
Informe botánico
483
Md Hybanthus attenuatus (Humb. & Bonpl.) Schulze- Menz vel aff.
a Zamora
484
Md Viola ciliata Schl. Hp Tangancícuaro
VITACEAE 485
Md Vitis bourgaeana Planch. a/Tr Tangancícuaro
Informe botánico
Cuadro 4. Composición taxonómica de la flora del valle de Jacona-Zamora.
FAMILIA N° DE GENEROS N° DE ESPECIES
N° DE SUBSPECIES
O VARIEDADES ACANTHACEAE 3 4 ALISMATACEAE 2 2 AMARANTHACEAE 3 7 AMARYLLIDACEAE 1 1 ANACARDIACEAE 1 1 APOCYNACEAE 2 2 AQUIFOLIACEAE 1 1 ARALIACEAE 1 1 ASCLEPIADACEAE 2 4 BEGONIACEAE 1 1 BETULACEAE 1 1 BORAGINACEAE 4 8 BUDDLEJACEAE 1 2 BURSERACEAE 1 3 CACTACEAE 1 1 CAMPANULACEAE 2 3 CAPPARIDACEAE 1 1 CAPRIFOLIACEAE 2 2 CARYOPHYLLACEAE 3 7 CHENOPODIACEAE 1 1 CISTACEAE 1 2 COMMELINACEAE 4 7 COMPOSITAE 31 57 CONVOLVULACEAE 2 5 CORNACEAE 1 1 CRASSULACEAE 2 2 CRUCIFERAE 4 4 1 CUCURBITACEAE 3 4 CUPRESSACEAE 1 1 CYPERACEAE 4 9 DIOSCOREACEAE 1 1 ERICACEAE 1 2 1 EUPHORBIACEAE 4 14 FAGACEAE 1 9 GENTIANACEAE 2 2 GERANIACEAE 2 4 GRAMINEAE 19 24 HYDROPHYLLACEAE 1 1 IRIDACEAE 1 1
Informe botánico
JUNCACEAE 1 1 LABIATAE 8 24 1 LEGUMINOSAE 25 42 6 LENTIBURACEAE 1 1 LILIACEAE 6 8 LORANTHACEAE 4 11 LYTHRACEAE 4 7 MALPIGHIACEAE 2 2 MALVACEAE 5 7 1 MARTYNIACEAE 1 2 MYRSINACEAE 2 2 NYCTAGINACEAE 1 2 NYMPHAEACEAE 1 1 ONAGRACEAE 5 12 OXALIDACEAE 1 5 1 PAPAVERACEAE 1 2 PASSIFLORACEAE 1 1 PHYTOLACCACEAE 1 1 PINACEAE 1 10 2 PIPERACEAE 1 4 PLANTAGINACEAE 1 2 1 POLEMONIACEAE 1 2 POLYGALACEAE 1 2 POLYGONACEAE 2 5 POLYPODIACEAE 9 12 PRIMULACEAE 1 1 PYROLACEAE 1 1 RANUNCULACEAE 2 2 1 RESENDACEAE 1 1 RHAMNACEAE 1 1 ROSACEAE 4 5 RUBIACEAE 6 10 RUTACEAE 2 3 SABIACEAE 1 1 SALICACEAE 1 1 SAPINDACEAE 1 1 SAXIFRAGACEAE 1 1 SCROPHULARIACEAE 9 13 SOLANACEAE 5 14 STERCULIACEAE 1 2 STYRACACEAE 1 1 1 TAXODIACEAE 1 1 THEACEAE 1 1 TILIACEAE 1 1 UMBELLIFERAE 5 8
Informe botánico
VALERIANACEAE 1 3 VERBENACEAE 3 9 1 VIOLACEAE 2 3 VITACEAE 1 1
88 258 456 16 A pesar del carácter preliminar de esta información, queda claro que con sus cerca de
500 especies estimadas, la zona del Valle de Jacona-Zamora puede ser considerada
como un área de alta diversidad florística. Llama la atención, particularmente, la
elevada riqueza de especies de la familias Compositae y Leguminosae que
constituyen recursos naturales de gran importancia para el hombre.
4.2 Descripción de la vegetación Se han reconocido a la fecha los siguientes tipos principales de vegetación:
1. Bosque Espinoso (Mezquital) 2. Bosque Tropical Caducifolio (Selva Baja Caducifolia) 3. Bosque de Encinos (Encinar) 4. Bosque de Pinos (Pinar) 5. Bosque de Pino-Encino 6. Bosque Mesófilo de Montaña 7. Vegetación Riparia 8. Vegetación acuática y subacuática 9. Vegetación secundaria (Matorrales y pastizales secundarios)
El muestreo piloto de vegetación que se realizó en la cima del Cerro Curutarán reveló
la presencia de 36 especies de árboles. Este número de especies iguala en número al
total de especies reportadas por otros autores para el mismo tipo de vegetación que se
ha muestreado en otras zonas de la Cuenca del Río Lerma e incluso, dicho número
representa cerca de la mitad de especies de formas arbóreas que se han registrado en
el Bosque Tropical Caucifolio para toda la región Mexicana del Bajío y nos indica que a
pesar de la perturbación que desde tiempos inmemoriales ha estado sometida la zona
de estudio, todavía es posible que en algunos sitios como el cerro mencionado se
conserve una parte significativa de la diversidad de especies arbóreas de la comunidad
vegetal mencionada. (ver lista contigua)
Cuadro 5. Datos sinecólogicos del bosque tropical caducifolio en el cerro Curutarán2
2 NC = Numero de cuadrantes. NI = Numero de individuos. DAP = Diámetro a la Altura del Pecho del tronco.
Informe botánico
NC NI DISTANCIA
DAP Cm.
ALTURAMts. ESPECIES
1 1 2.15 80 4 Bursera graveo lens 1 2 3.75 74 5 Euphorbia fulva 1 3 2.52 121 5 Heliocarpus terenbinthaceus 1 4 2 80 6 Lysiloma microphyllum 2 5 1.11 49 4.5 Lysiloma microphyllum 2 6 0.4 82 6 Euphorbia fulva 2 7 1.76 26 3 Bursera graveo lens 2 8 0.63 30 4 Heliocarpus terenbinthaceus 3 9 4 100 5 Ceiba aesculifolia 3 10 2.9 45 4.5 Lysiloma microphyllum 3 11 0.4 37 4 Lysiloma microphyllum 3 12 0.8 72 5 Euphorbia fulva 4 13 0.72 115 6.5 Ceiba aesculifolia 4 14 2.2 48 3.5 Ceiba aesculifolia 4 15 2.7 78 4 Lysiloma microphyllum 4 16 1.6 18 2.5 Iresine grandis 5 17 2.5 18 3 Aralia humilis 5 18 2.1 34 3 Aralia humilis 5 19 2.73 64 5.5 Ceiba aesculifolia 5 20 0.8 113 5.5 Lysiloma microphyllum 6 21 4.18 70 3.5 Heliocarpus terenbinthaceus 6 22 2.5 47 6 Heliocarpus terenbinthaceus 6 23 2.4 37 5.5 Lysiloma microphyllum 6 24 1.8 32 6 Lysiloma microphyllum 7 25 2 60 5 Compositae arborea 7 26 2.67 20 6 Heliocarpus terenbinthaceus 7 27 2.9 47 5 Compositae arborea 7 28 3.52 35 5 Compositae arborea 8 29 1 35 6 Compositae arborea 8 30 2.1 40 5 Heliocarpus terenbinthaceus 8 31 2 15 3 Bunchosia palmeri 8 32 2 84 6 Lysiloma microphyllum 9 33 4.1 67 7 Ceiba aesculifolia 9 34 4 42 6 Heliocarpus terenbinthaceus 9 35 1.5 10 4 Colubrina triflora 9 36 1.3 144 6 Heliocarpus terenbinthaceus
10 37 5.5 62 3 Ipomoea murucoides 10 38 10 44 3 Ipomoea murucoides 10 39 3.3 84 7 Heliocarpus terenbinthaceus 10 40 5 50 6 Heliocarpus terenbinthaceus
Informe botánico
Cuadro 6. Resumen de datos sinecológicos del bosque tropical caducifolio en el cerro Curutarán
Localizaciön: Cima del Cerro Curutarán. Coordenadas: 19° 56’ 33.8’’ LN y 102° 17’ 33.4’’ LO. Altitud: 1850 m. sobre el nivel del mar. Sustrato Geológico: Roca Ignea extrusiva de tipo Basáltico. Suelo: Litosol. Somero de color grisáceo oscuro. Tipo de Vegetación: Bosque Tropical Caducifolio.
ESPECIES NOMBRE COMUN FAMILIA NI D/Ha F
AB (cm2)
D. R. %
F. R. %
A. B. R. % IVI %
IVI / 3 % IDO
ALTURA PROMEDIO
Heliocarpus terenbinthaceus Zicua TILIACEAE 10 390 0.7 4513 25 23.3 32.9 81.2 27.07 1232049 5.45 Lysiloma microphyllum Quiebracha LEGUMINOSAE 9 351 0.7 3222 22.5 23.3 23.5 69.3 23.1 791645 5.11 Ceiba aesculifolia Pochote BOMBACACEAE 5 195 0.4 2714 12.5 13.3 19.8 45.6 15.2 211692 5.5 Compositae arborea - COMPOSITAE 4 156 0.2 656 10 6.6 4.79 21.39 7.13 20467 5.25 Euphorbia fulva Lecherilla EUPHORBIACEAE 3 117 0.3 1384 7.5 10 10.1 27.6 9.2 48578 5.33 Bursera graveo lens Copal BURSERACEAE 2 78 0.2 563 5 6.6 4.1 15.7 5.23 8783 3.5 Aralia humilis - ARALIACEAE 2 78 0.1 118 5 3.33 0.86 9.19 3.06 920 3 Ipomoea murucoides Casahuate CONVOLVULACEAE 2 78 0.1 460 5 3.33 3.3 11.63 3.88 3588 3 Colubrina triflora - RHAMNACEAE 1 39 0.1 8 2.5 3.33 0.058 5.88 1.96 31 4 Bunchosia palmeri - MALPIGHIACEAE 1 39 0.1 18 2.5 3.33 0.13 5.96 1.99 70 3 Iresine grandis - AMARANTACEAE 1 39 0.1 26 2.5 3.33 0.19 6.02 2 101 2.5 TOTAL 11 11 40 1560 3 13682 100 99.75 99.73 299.47 99.82 2317924 4.15 NI = Número de individuos Número de especies de árboles = 11 D/Ha = Densidad por hectárea F = Frecuencia absoluta Número de especies arbóreas acompñantes = 24 AB (cm2) = Área basal de los tallos D.R. = Densidad relativa Total de especies arbóreas = 35 FR = Frecuencia relativa A.B. = Área basal relativa Estimación de la densidad total de árboles/hectárea = 1560 IVI = Índice de Valor de Importancia IDO = Índice de Dominancia Altura promedio del estrato arbóreo = 4.15 m.
Informe botánico
Cuadro 7. Árboles del cerro Curutarán
ESPECIE NOMBRE COMUN FAMILIA Acacia pennatula Tepame LEGUMINOSAE Acacia farnesiana Huizache LEGUMINOSAE Agonandra racemosa Chilillo OPILIACEAE Albizia plurijuga LEGUMINOSAE Aralia humilis ARALIACEAE Buddleja parviflora Tepuza BUDDLEJACEAE Bunchosia palmeri MALPIGHIACEAE Bursera bipinnata Copal blanco, copal amargo, tetlate BURSERACEAE Bursera fagaroides Tecomaca, cuajiote amarillo BURSERACEAE Bursera penicellata Copal BURSERACEAE Casimiroa edulis Zapote blanco RUTACEAE Ceiba aesculifolia Pochote BOMBACACEAE Cestrum sp. Huele de noche SOLANACEAE Colubrina triflora Membrillo RHAMNACEAE Ehretia latifolia Capulín de cuervo BORAGINACEAE Erytrina cf. corallioides Colorín LEGUMINOSAE Euphorbia fulva Palo amarillo EUPHORBIACEAE Eysenhardtya platycarpa Palo dulce LEGUMINOSAE Ficus aff. cotinifolia Amate prieto MORACEAE Heliocarpus terenbithaceus Zicuito TILIACEAE Fraxinus uhdei Fresno OLEACEAE Ipomoea murucoides Cazahuate CONVOLVULACEAE Iresine grandis AMARANTHACEAE Lysiloma acapulcensis Tepehuaje LEGUMINOSAE Lysiloma microphyllum Quebracho LEGUMINOSAE Manihot angustiloba EUPHORBIACEAE Opuntia sp Nopal CACTACEAE Pithecellobium dulce Guamuchil LEGUMINOSAE Prosopis laevigata Mezquite LEGUMINOSAE Psidium guajaba Guayaba MYRTACEAE Salix oxylepis Sauce SALICACEAE Schinus molle Pirul ANACARDIACEAE Spondias purpurea Ciruelo ANACARDIACEAE Stenocereus queretaroensis Pitayo CACTACEAE Thevetia ovata Cojón de fraile APOCYNACEAE Total: 35 especies
Informe botánico
4.3 Plantas útiles Para cada una de las especies colectadas y registradas se ha investigado tanto en
campo como en las referencias bibliográficas, el nombre común, y los usos reales o
potenciales. En la siguiente tabla se resume esta información a guisa de ejemplo.
ID FAMILIA ESPECIE N COMUN F-VIDA USOS
1 Acanthaceae Elytraria imbricata (Vahl) Pers.
Riendilla Hierba M: Diarrea
2 Acanthaceae Jacobinia spicigera (Schldl.) Bailey
Muicle Arbusto M: Dolor del riñón
3 Acanthaceae Ruellia albiflora Fern Tronador Arbusto 4 Acanthaceae Ruellia malacosperma
Greenman Té negro Hierba
perenne M: Vómito por comer mucho, Diarrea
5 Amarantaceae Alternanthera repens (L.) Kuntze
Tianguis, Tumina Hierba M: Fiebre intestinal en niños
6 Amaranthaceae Gomphrena decumbens Jacq.
Inmortal, Amor seco Hierba M: Fiebre Intestinal
7 Amaryllidaceae Sprekelia formosissima (L.) Herb.
Flor de mayo, Cola de gallo, Cabollita, Cebollín
Hp Ornamental
8 Anacardiaceae Spondias purpurea L. Ciruelo, Ciruela roja, Güingure, Ciruelo güingure
Árbol M: Irritación de garganta, Aftas
9 Annonaceae Annona reticulata L. Anona Árbol Comestible 10 Annonaceae Annona squamosa L. Anona Árbol
caducifolia M
11
Apocynaceae
Plumeria rubra L. forma acutifolia (Poir.) Woods.
Parandechícua, Cacalosúchil, Flor de cuervo, Cundá, Rosa blanca, Candelero
Árbol M:: Sordera por gripe o haber entrado agua.
12 Apocynaceae Rauvolfia tetraphylla L. Coralilla, Coralillo, Sarna de perro, (Pablillo, Gro.)
Arbusto Tóxica
13 Apocynaceae Stemmadenia obovata (Hook. et Arn.) K. Schumann var. mollis (Benth.) Woods.
Chiquilillo, Torito, Venenillo, Tepechicle, Chicle de cerro
Arbusto M: Granos o Nacidos.
14 Apocynaceae Thevetia peruviana (Pers.) K. Schumann var. pinnifolia Standl.
Camé, camín, yoyote, Arbusto M: Granos o Nacidos.
15 Apocynaceae Thevetia ovata (Cav.) DC. Camé, Camén, Yoyote, Cascabel de árbol, Veneno, Venenillo
Arbusto M: Almorranas o Hemorroides
16 Aristolochiaceae Aristolochia foetida Kunth Hierba del indio, Tlacopatli, Tlacopacli
Hierba M: Regular la mestruación, Curación después del parto
17 Aristolochiaceae Aristolochia mycteria Pfeifer
Guaco, Bejuco de guaco, Tlacopatli, Tlacopacli
Bejuco M: Dolor de estómago
18 Asclepiadaceae Asclepias curassavica L. Hierba María, Señorita, Burladora, Venenillo,
Hierba M: Carnosidad en los ojos
Informe botánico
ID FAMILIA ESPECIE N COMUN F-VIDA USOS Adelfilla, Salvilla, Pablito, Cinco llagas
19 Asclepiadaceae Asclepias glaucescens Borreguito, Calderona, Oreja de liebre
Hierba Tóxica
20 Bignoniaceae Tecoma stans (L.) Kunth Tronadora, Estamasúchil, Retama. Vari-variar
Arbusto Medicinal: Diabetes y Desnutrición.
21 Boraginaceae Borago officinalis L. Borraja Hierba M 22 Boraginaceae Cordia alliodora (Ruiz et
Pavón) Cham. Tambor, Hormiguero, Cueramo
Árbol M
23 Burseraceae Bursera bipinnata (Mociño et Sessé) Engl.
Copal, Copal chino Arbol Ceremonial
24 Burseraceae Bursera copallifera (DC.) Bullock
Copal, Copal chino Árbol Ceremonial
25 Burseraceae Bursera penicellata H.B.K. Guande, Guande verde, Jiote, Jiote verde, Pega hueso, Copal
Árbol Ceremonial
26 Cactaceae Opuntia atropes Rose Nopal corriente, Nopal de monte
Arbusto/Árbol
M: Diabetes
27 Cactaceae Stenocereus sp. Organo de siete caballos Ornamental 28 Caprifoliaceae Sambucus mexicana Presl
ex DC. Saúco, Kondémbasi Arbusto M: Lavados intestinales
29 Chenopodiaceae Chenopodium ambrosioides L.
Epazote, Ipazote Hierba M: Limpiar la matriz
30 Commelinaceae Tinantia erecta (Jacq.) Schldl.
Hierba del pollo Hierba M: Dolor de vejiga y riñón
31 Commelinaceae Tradenscantia zebrina hort. Ex Bosse
Pico de pollo, Zebrina Hierba
32 Compositae Artemisia absinthium L. Ajenjo, Hierba maestra, Maestra, Maistra.
Hierba M: Bilis, Saca apetito.
33 Compositae Ageratum corymbosum Zucc. ex Pers.
Prodigiosa Arbusto M: Empachos, Dolor de estómago
34 Compositae Artemisia ludoviciana Nutt. var. mexicana (Willd.) Keck
Estafiate, istafiate, artemisa, Tsauangueni
Hierba/Arbusto
M: Diarrea, Dolor de estómago
35 Compositae Achillea millefolium L. Alcanfor (Mich. y Gro.) Hierba M. Tumores de la piel 36 Compositae Bidens pilosa L. Aceitilla, Zeta Hierba M: Estrangularia 37 Compositae Calea axillaris DC. Prodigiosa Arbusto M: Empachos, Dolor
de estómago 38 Compositae Cosmos sulphureus Cav. Cinco llagas, Mirasol Hierba 39 Compositae Dyssodia appendiculata
Lagasca
Árnica Arbusto M: Úlceras gástricas
40 Compositae Chrysanthemum parthenium (L.) Bernh.
Altemisa Hierba M: Cólicos
41 Compositae Eupatorium petiolare Mociño
Hierba de burro, Pextó Arbusto M: Bilis
42 Compositae Gnaphalium oxyphyllum DC.
Gordolobo Hierba M
43 Compositae Helenium mexicanum Kunth
Chapuz, Cabezona, Sacapedos
Hierba M
Informe botánico
ID FAMILIA ESPECIE N COMUN F-VIDA USOS 44 Compositae Heterotheca inuloides Cass. Árnica Hierba 45 Compositae Matricaria recutita L. Manzanilla Hierba M: Cólicos, Empacho 46 Compositae Melampodium
americanum L. Ojo de perico Hierba M: Diarrea
47 Compositae Mikania micrantha Kunth Bejuco de criatura 48 Compositae Montanoa tomentosa Cerv. Zoapatle, Zopacle Arbusto 49 Compositae Piqueria trinervia Cav. Yoloquilte, Cuapopolchi,
Jurhi kumánchikua, San Nicolás, Tabardillo
Hierba M: Dolor de estómago
50 Compositae Pluchea symphytifolia (Miller) Gillis
Molulo, Tenehiate, Lengua de vaca, ciguapal, Cihuapatle
Arbusto
51 Compositae Porophyllum ruderale (Jacq.) Cass. Subsp. Macrocephalum (DC.) Cronq.
Papaloquelite Hierba M.l: Males de Hígado
52 Compositae Sanvitalia procumbens Lam.
Ojo de perico Hierba M: Disenteria
53 Compositae Senecio salignus DC. Jara, Jarilla, Thójteni Arbusto M: Dolor de estómago, Cólicos
54 Compositae Stevia jorullensis Kunch Hierba del becerro Hierba M.l: Bilis 55 Compositae Tagetes erecta L. Cempasúchil, Flor de
muerto Hierba M: Empacho
56 Compositae Tagetes filifolia Lagasca
Anís, Anisillo, Anís de campo
Hierba M: Dolor de estómago
57 Compositae Tagetes tenuifolia Cav. Cinco llagas, Cempasúchil de campo. Escoba dorada
Hierba M: Diarrea
58 Compositae Verbesina crocata (Cav.) Less.
Capitaneja, capitaneja anaranjada
Arbusto Ml: Cáncer.
59 Compositae Verbesina oncophora Robinson et Seat.
Memelilla
60 Compositae Gnaphalium bourgovii Gordolobo Hierba M: Tos 61 Compositae Gnaphalium inoratum Gordolobo
M = Medicinal