Informator o egzaminie gimnazjalnym -...

INFORMATOR o egzaminie gimnazjalnym

przeprowadzanym od roku szkolnego 2008/2009

Warszawa 2007

SPIS TRE CI I. EGZAMIN GIMNAZJALNY W SYSTEMIE OCENIANIA ..................................4

II. PODSTAWY PRAWNE ..............................................................................................5

III. CO TRZEBA WIEDZIE! O EGZAMINIE GIMNAZJALNYM ...........................6

IV. STANDARDY WYMAGA" EGZAMINACYJNYCH WRAZ Z KOMENTA-

RZEM DLA UCZNIA ................................................................................................. 9

A. Z ZAKRESU PRZEDMIOTÓW HUMANISTYCZNYCH .................................. 9

B. Z ZAKRESU PRZEDMIOTÓW MATEMATYCZNO-PRZYRODNICZYCH ...12

V. STRUKTURA I FORMA ZESTAWÓW EGZAMINACYJNYCH ......................16

1. JAK B DZIE SKONSTRUOWANY ZESTAW EGZAMINACYJNY Z ZAKRE-

SU PRZEDMIOTÓW HUMANISTYCZNYCH ...................................................16

2. JAK B DZIE SKONSTRUOWANY ZESTAW EGZAMINACYJNY Z ZAKRE-

SU PRZEDMIOTÓW MATEMATYCZNO-PRZYRODNICZYCH ...................17

VI. PRZYK#ADOWE ZESTAWY EGZAMINACYJNE ............................................17

VII. ADERSY KOMISJI EGZAMINACYJNYCH ........................................................87

3

Drodzy Uczniowie i Nauczyciele!

W trzeciej klasie gimnazjum przeprowadzony zostanie egzamin gimnazjalny. Pozwoli

on oceni! poziom wiadomo"ci i umiej#tno"ci uczniów. Prace gimnazjalistów b#d$ sprawdza!

wykwalifikowani egzaminatorzy, stosuj$c kryteria obowi$zuj$ce w ca%ym kraju. Wynik eg-

zaminu pomo&e absolwentom gimnazjów w wyborze szko%y odpowiadaj$cej ich umiej#tno-

"ciom i ambicjom.

Przygotowanie do egzaminu u%atwi! mo&e niniejszy informator, w którym przedsta-

wiono cele egzaminu oraz najwa&niejsze informacje o jego formie i organizacji, akty prawne

stanowi$ce podstaw# jego przeprowadzania, w tym standardy wymaga' egzaminacyjnych

wraz z wyja"nieniami dla ucznia, opis struktury zestawów egzaminacyjnych, przyk%adowe ze-

stawy oraz kryteria oceniania i zasady punktowania zada'.

Pragniemy przy tym podkre"li!, &e szkolne ocenianie nie powinno zosta! podporz$d-

kowane i ca%kowicie uzale&nione od wymaga' egzaminacyjnych. Przestrzegamy równie&

przed korzystaniem z takich publikacji, które nie pochodz$ z instytucji odpowiedzialnych za

przygotowanie egzaminu i nie zawsze dostarczaj$ wiarygodnych informacji na jego temat.

(yczymy uczniom osi$gni#cia sukcesu na egzaminie, nauczycielom – satysfakcji za-

wodowej, a rodzicom – zadowolenia z dzieci.

Dyrektor Centralnej Komisji Egzaminacyjnej

4

I. EGZAMIN GIMNAZJALNY W SYSTEMIE OCENIANIA

W 1999 r. zmieniono dotychczasowy system oceniania, wprowadzaj$c egzaminy ze-wn#trzne, tzn. takie, które organizuje instytucja specjalnie do tego powo%ana – okr#gowa ko-misja egzaminacyjna (OKE).

Egzaminy przeprowadzane s$ na ko'cu ka&dego etapu kszta%cenia: ! uczniowie ko'cz$cy szko%# podstawow$ pisz$ sprawdzian, ! uczniowie klasy trzeciej gimnazjum przyst#puj$ do egzaminu gimnazjalnego, ! absolwenci szkó% ponadgimnazjalnych zdaj$ egzamin maturalny lub egzamin potwierdza-

j cy kwalifikacje zawodowe.

Porównanie najwa$niejszych zasad oceniania wewn%trzszkolnego i zewn&trznego na poziomie gimnazjum przedstawia nast&puj%ca tabela:

Lp. Pytania Ocenianie wewn%trzszkolne Ocenianie zewn&trzne

1. Kto ocenia? Nauczyciel,

ucze', który tak&e sprawdza, czego si# nauczy%.

Egzaminator powo%any przez dyrektora okr#gowej komisji

egzaminacyjnej.

2. Co jest oceniane? Oceniane s$ wszystkie wiado-

mo"ci i umiej#tno"ci opanowane w trakcie nauki.

Oceniane s$ wiadomo"ci i umie-j#tno"ci opisane w standardach

wymaga' egzaminacyjnych i w podstawie programowej,

mo&liwe do sprawdzania na eg-zaminie pisemnym.

3. Kiedy si# ocenia? W ci$gu ca%ego roku szkolnego.Podczas egzaminu ko'cz$cego

nauk# w gimnazjum.

4. Kto okre"la wymagania? Nauczyciel na podstawie pro-

gramu nauczania. Minister w standardach wyma-

ga! egzaminacyjnych.

5. W jaki sposób przedsta-wiane s$ wyniki ocenia-

nia?

Zgodnie z przyj#tym w danej szkole systemem oceniania (za pomoc$ oceny szkolnej, punk-

towej, opisowej, innej).

W postaci liczby punktów, z odniesieniem do standardów wymaga' egzaminacyjnych.

5

II. PODSTAWY PRAWNE

Uczniowie ko'cz$cy gimnazjum przyst#puj$ do egzaminu na mocy Ustawy o systemie

o"wiaty z 7 wrze"nia 1991 r. (DzU z 2004 r. nr 256, poz. 2572, z pó)n. zm.).

Zasady przeprowadzania egzaminów w trzyletnich gimnazjach publicznych reguluj$ rozporz$dzenia: – Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2007 r. w sprawie warunków i sposobu

oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i s#uchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szko#ach publicznych (DzU nr 83, poz. 562, z pó)n. zm.),

– Ministra Edukacji Narodowej z dnia 18 lutego 1999 r. w sprawie utworzenia okr$gowych

komisji egzaminacyjnych i ich zasi$gu terytorialnego (DzU nr 14, poz. 134, z pó)n. zm.).

Zakres umiej#tno"ci badanych na egzaminie okre"lono w za%$czniku nr 2, stanowi$-cym integraln$ cz#"! Rozporz dzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia

10 sierpnia 2001 r. w sprawie standardów wymaga! b$d cych podstaw przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów (DzU nr 92, poz. 1020, z pó)n. zm.). Standardy te s$ zgodne z podstaw programow kszta#cenia ogólnego, zawart$ w Rozporz dzeniu Ministra Edukacji

Narodowej i Sportu z dnia 26 lutego 2002 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kszta#cenia ogólnego w poszczególnych typach szkó# (DzU nr 51, poz. 458, z pó)n. zm.).

Najwa&niejsze informacje dotycz$ce egzaminu, zawarte w wy&ej wymienionych ak-tach prawnych, przedstawiamy w kolejnym rozdziale informatora.

6

III. CO TRZEBA WIEDZIE! O EGZAMINIE GIMNAZJALNYM?

1. JAKIE S' NAJWA(NIEJSZE CELE EGZAMINU?

G)ównym celem egzaminu jest: ! sprawdzenie opanowania wiadomo"ci i umiej#tno"ci okre"lonych w standardach wyma-

ga' egzaminacyjnych z zakresu przedmiotów humanistycznych, przedmiotów matema-tyczno-przyrodniczych i j#zyka obcego nowo&ytnego,

! wp%ywanie na proces nauczania (uczenia si#), uwzgl#dniaj$cy powi$zania mi#dzy ró&ny-mi dziedzinami wiedzy – poprzez mi#dzyprzedmiotowy charakter egzaminu i dostarczenie informacji zwrotnej na temat jako"ci kszta%cenia,

! dostarczenie zobiektywizowanej, porównywalnej informacji o osi$gni#ciach szkolnych gimnazjalistów, wykorzystywanej tak&e podczas rekrutacji do szkó% ponadgimnazjalnych.

2. CZY KA(DY UCZE" TRZECIEJ KLASY GIMNAZJUM MUSI PRZYST'PI! DO EGZAMINU?

Tak. Uczestniczenie w egzaminie jest warunkiem uko'czenia szko%y. Je&eli kto" nie przy-st$pi do egzaminu, b#dzie musia% powtórzy! ostatni$ klas#.

3. KIEDY I GDZIE ODB*DZIE SI* EGZAMIN?

W kwietniu – w trzech kolejnych dniach (pierwszego dnia – cz#"! humanistyczna, drugie-go – matematyczno–przyrodnicza, trzeciego – egzamin z j#zyka obcego nowo&ytnego).

B#dzie organizowany w gimnazjum, do którego ucz#szcza zdaj$cy. Je&eli z wa&nych przyczyn losowych b$d) zdrowotnych ucze' nie przyst$pi do egzaminu w kwietniu, b#dzie go zdawa! w dodatkowym terminie, jednak nie pó)niej ni& do 20 sierpnia danego roku szkolne-go, w miejscu okre"lonym przez dyrektora komisji okr#gowej.

4. KTO USTALA ZESTAWY ZADA" EGZAMINACYJNYCH?

Centralna Komisja Egzaminacyjna (CKE) w Warszawie na podstawie propozycji przeka-zanych przez okr#gowe komisje egzaminacyjne.

5. KTO ZORGANIZUJE EGZAMIN?

W%a"ciwa dla danego województwa okr#gowa komisja egzaminacyjna. 1. Dla województw: kujawsko-pomorskiego i pomorskiego – Okr#gowa Komisja Egzamina-

cyjna w Gda'sku. 2. Dla województwa "l$skiego – Okr#gowa Komisja Egzaminacyjna w Jaworznie. 3. Dla województw: lubelskiego, ma%opolskiego i podkarpackiego – Okr#gowa Komisja Eg-

zaminacyjna w Krakowie. 4. Dla województw: %ódzkiego i "wi#tokrzyskiego – Okr#gowa Komisja Egzaminacyjna

w *odzi. 5. Dla województw: podlaskiego i warmi'sko-mazurskiego – Okr#gowa Komisja Egzami-

nacyjna w *om&y.

7

6. Dla województw: lubuskiego, wielkopolskiego i zachodniopomorskiego – Okr#gowa Komisja Egzaminacyjna w Poznaniu.

7. Dla województwa mazowieckiego – Okr#gowa Komisja Egzaminacyjna w Warszawie. 8. Dla województw: dolno"l$skiego i opolskiego – Okr#gowa Komisja Egzaminacyjna

we Wroc%awiu.

6. CO B*DZIE SPRAWDZANE PODCZAS EGZAMINU?

Egzamin b#dzie sprawdza% g%ównie umiej#tno"ci i wiadomo"ci potrzebne zdaj$cym do dalszej nauki. Umiej#tno"ci te maj$ charakter ponadprzedmiotowy, s$ wa&ne dla ka&dego cz%owieka i potrzebne w &yciu codziennym. Zosta%y one opisane w Standardach wymaga! eg-

zaminacyjnych.

Egzamin b#dzie sk%ada% si# z trzech cz#"ci:

! cz&+, I obejmie wiadomo"ci i umiej#tno"ci z zakresu przedmiotów humanistycznych: j#zyka polskie-go, historii, wiedzy o spo%ecze'stwie, plastyki, muzyki oraz uwzgl#dni "cie&ki edukacyjne: fi-lozoficzn$, regionaln$ – dziedzictwo kulturowe w regionie, czytelnicz$ i medialn$, europejsk$ i kultur# polsk$ na tle tradycji "ródziemnomorskiej;

! cz&+, II obejmie wiadomo"ci i umiej#tno"ci z zakresu przedmiotów matematyczno-przyrodniczych: matematyki, biologii, geografii, chemii, fizyki i astronomii oraz uwzgl#dni "cie&ki edukacyj-ne: filozoficzn$, prozdrowotn$, ekologiczn$, czytelnicz$ i medialn$, regionaln$ – dziedzic-two kulturowe w regionie, europejsk$ i obron# cywiln$;

! cz&+, III obejmuje wiadomo"ci i umiej#tno"ci z zakresu j#zyka obcego nowo&ytnego1.

7. JAKI B*DZIE PRZEBIEG EGZAMINU?

Zdaj$cy dostanie zestaw zada' ró&nego typu, na których rozwi$zanie b#dzie mia% w ka&dej cz#"ci egzaminu 120 minut. Do wpisywania odpowiedzi otrzyma specjalnie przygo-towan$ kart#, na której zakoduje swoje dane (id$c na egzamin, nale&y pami#ta! o zabraniu przyborów do pisania), a po zakodowaniu pracy zostanie poinformowany o godzinie rozpo-cz#cia i zako'czenia egzaminu.

W sali egzaminacyjnej stoliki zostan$ ustawione w odleg%o"ci umo&liwiaj$cej uczniom samodzieln$ prac#. Zadania trzeba b#dzie rozwi$zywa! samodzielnie, bowiem w wypadku stwierdzenia niesamodzielnego ich rozwi$zywania przewodnicz$cy szkolnego zespo%u egza-minacyjnego ma prawo uniewa&ni! prac# zdaj$cego.

Po zako'czeniu egzaminu osoba odbieraj$ca od ucznia prac# sprawdzi, czy zosta%a ona prawid%owo zakodowana.

Nad przebiegiem egzaminu czuwa! b#d$ cz%onkowie zespo%u egzaminacyjnego (nad-zoruj$cego), w tym jego przewodnicz$cy.

Wszystkie niezb#dne informacje dotycz$ce egzaminu zostan$ zawarte tak&e w Instrukcji dla ucznia, znajduj$cej si# na pierwszej stronie zestawu egzaminacyjnego. W ra-zie w$tpliwo"ci popro" cz%onków zespo%u nadzoruj$cego o wyja"nienie.

1 Podstawowe informacje o egzaminie z j#zyka obcego nowo&ytnego zawieraj$ odr#bne informatory.

8

8. GDZIE B*DZIE MO(NA ZNALE-! INFORMACJE O EGZAMINIE DLA UCZNIÓW ZE SPECJALNYMI POTRZEBAMI EDUKACYJNYMI?

Dyrektor Centralnej Komisji Egzaminacyjnej opracowuje szczegó%ow$ informacj# o sposobie dostosowania warunków i formy przeprowadzania egzaminu do potrzeb uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi i podaje j$ do publicznej wiadomo"ci na stronie in-ternetowej Centralnej Komisji Egzaminacyjnej nie pó)niej ni& na 12 miesi#cy przed terminem egzaminu.

9. KTO SPRAWDZI PRACE UCZNIÓW?

Karta odpowiedzi do zada' zamkni#tych zostanie sprawdzona elektronicznie, a rozwi$zania zada' otwartych b#d$ sprawdzali nauczyciele-egzaminatorzy.

10. KTO OTRZYMA INFORMACJE O WYNIKACH?

! uczniowie i ich rodzice za po"rednictwem gimnazjum, do którego ucz#szczaj$ zdaj$cy, ! szko%a, w której ucze' zamierza podj$! nauk#.

11. KIEDY ZOSTAN' PRZEKAZANE INFORMACJE O WYNIKACH?

Informacje o wynikach egzaminu OKE prze"le do Twojej szko%y nie pó)niej ni& sie-

dem dni przed zako'czeniem zaj#! dydaktyczno-wychowawczych, a w wypadku zdawania egzaminu w dodatkowym terminie – do 31 sierpnia tego& roku szkolnego.

9

IV. STANDARDY WYMAGA" EGZAMINACYJNYCH WRAZ Z KOMENTARZEM DLA UCZNIA1

A. ZAKRES PRZEDMIOTÓW HUMANISTYCZNYCH

Standardy wymaga. egzaminacyjnych Wyja+nienia dla ucznia

I. CZYTANIE I ODBIÓR TEKSTÓW KULTURY

UCZE":

1) czyta teksty kultury (w tym /ród)a hi-storyczne) rozumiane jako wszelkie wy-twory kultury materialnej i duchowej cz)owieka, podlegaj%ce odczytaniu i interpretacji, zw)aszcza teksty kultury nale$%ce do polskiego dziedzictwa kultu-rowego – na poziomie dos)ownym, przeno-+nym i symbolicznym,

Siedem pierwszych standardów informuje o wymaganiach w zakresie czytania i odbioru tekstów kultury.

Jak powiniene" rozumie! poj#cie „teksty kultury”? Wszystkie teksty literackie, publi-cystyczne, popularnonaukowe, )ród%a histo-ryczne, akty prawne, instrukcje, s%owniki, en-cyklopedie, reprodukcje dzie% sztuk plastycz-nych (malarstwa, grafiki, architektury, rze)-by, fotografii, sztuki u&ytkowej, np. meble, stroje, szk%o artystyczne), mapy, tabele, dia-gramy, wykresy, schematy s$ wytworami my"li i uczu! cz%owieka oraz efektami jego dzia%a' praktycznych, dlatego nazywamy je tekstami kultury.

Teksty mo&na odczytywa! w sposób dos%ow-ny, czyli wprost oddaj$cy to, co zosta%o w nich przedstawione. Czytane teksty mog$ mie! te& znaczenia przeno"ne czy symbolicz-ne, czyli takie, które nie s$ wyra&one w spo-sób bezpo"redni i wymagaj$ odczytania i zrozumienia ich ukrytego, nowego sensu. By lepiej zrozumie! tekst lub jego poszcze-gólne fragmenty, powiniene" rozpoznawa! te znaczenia, zw%aszcza w tekstach nale&$cych do polskiego dziedzictwa kulturowego, tzn. tych, które powstawa%y w naszej Ojczy)nie lub by%y tworzone przez Polaków poza jej granicami.

2) interpretuje teksty kultury, uwzgl&dnia-j%c intencje nadawcy, odró$nia fakty od opinii, prawd& historyczn% od fikcji, dostrzega perswazj&, manipulacj&, warto-+ciowanie,

Odnalezienie my"li przewodniej oraz okre-"lenie, kto, do kogo i po co mówi, u%atwi Ci odczytanie wymowy tekstu. Gdy b#dziesz analizowa! )ród%a historyczne, zauwa&, &e fakty s$ sta%e, natomiast zmieniaj$ si# opi-nie na ich temat. Powiniene" tak&e odró&ni! w tekstach kultury to, co jest tworem wy-

1 Standardy wymaga' egzaminacyjnych z zakresu j#zyka obcego nowo&ytnego wraz z wyja"nieniami dla ucznia (s%uchacza) zawarto w informatorach o egzaminie z ka&dego j#zyka obj#tego egzaminem.

10

obra)ni artysty od rzeczywistych wydarze' i postaci. We) pod uwag# to, &e istnieje wiele sposobów oddzia%ywania na odbiorc# (prze-konywanie, wywieranie nacisku, wyolbrzy-mianie i przejaskrawianie faktów, prezento-wanie ró&nych ocen).

3) wyszukuje informacje zawarte w ró$nych tekstach kultury, w szczególno+ci w tekstach literackich, publicystycznych, popularnonaukowych, aktach normatywnych, ilustracjach, ma-pach, tabelach, diagramach, wykresach, schematach,

Powiniene" wiedzie!, &e informacje s$ prze-kazywane w ró&nej formie, wi#c musisz umie! znale)! nie tylko te, które zosta%y zapi-sane s%owami (np. w tekstach literackich, pu-blicystycznych, popularnonaukowych czy ak-tach prawnych), ale tak&e w postaci diagra-mu, na mapie, ilustracji itp.

4) dostrzega w odczytywanych tekstach +rodki wyrazu i okre+la ich funkcje – do-strzega +rodki wyrazu typowe dla tekstów literackich, tekstów publicystycznych, dzie) sztuki plastycznej i muzyki,

Autorzy tekstów kultury w ró&ny sposób wy-ra&aj$ swoje my"li i uczucia. Pos%uguj$ si# w tym celu wieloma "rodkami. Powiniene" zna! "rodki typowe dla tekstów literackich i publicystycznych, dzie% sztuki plastycznej i muzyki; umie! je odnale)! w podanym tek-"cie i wyja"ni!, w jakim celu zosta%y u&yte.

5) odnajduje i interpretuje zwi%zki przy-czynowo-skutkowe w rozwoju cywilizacyj-nym Polski i +wiata – odnajduje i interpre-tuje zwi%zki przyczynowo-skutkowe w po-lityce, gospodarce, kulturze i $yciu spo-)ecznym,

By zrozumie! zjawiska zachodz$ce w polityce, gospodarce i kulturze w dawnym i wspó%czesnym "wiecie, powiniene" do-strzega! i wyja"nia! ich przyczyny i skutki oraz zale&no"ci mi#dzy powstaniem okre"lo-nego zjawiska i jego konsekwencjami.

6) dostrzega i analizuje konteksty niezb&d-ne do interpretacji tekstów kultury: histo-ryczny, biograficzny, filozoficzny, religij-ny, literacki, plastyczny, muzyczny, regio-nalny i wypowiada si& na ich temat oraz wyja+nia zale$no+ci mi&dzy ró$nymi ro-dzajami tekstów kultury (plastyk%, muzy-k%, literatur%),

By lepiej zrozumie! tekst, powiniene" za-uwa&a! jego powi$zania z histori$, kultur$ regionu, &yciem autora, literatur$, sztuk$ i filozofi$. Powiniene" tak&e dostrzega! ewentualne zwi$zki mi#dzy, np. dzie%em lite-rackim a dzie%em plastycznym czy muzycz-nym.

7) dostrzega warto+ci wpisane w teksty kultury.

Powiniene" w tekstach kultury dostrzega! wa&ne dla kszta%towania Twojej postawy wobec "wiata warto"ci, np. dobro, prawd#, wolno"!.

II. TWORZENIE W#ASNEGO TEKSTU

UCZE": 1) buduje wypowiedzi poprawne pod wzgl&dem j&zykowym i stylistycznym w nast&puj%cych formach: opis, opowiadanie, charakterystyka, spra-

Kolejne standardy obejmuj$ umiej#tno"ci do-tycz$ce pisania tekstu. Aby napisa! tekst w okre"lonej formie, powi-niene" zna! jej cechy gatunkowe. Powiniene" równie& przekazywa! my"li w sposób jasny i zrozumia%y, poprawny pod wzgl#dem gra-

11

wozdanie, recenzja, rozprawka, notatka, plan, reporta$, artyku), wywiad, og)oszenie, zaproszenie, dedykacja, podanie, list, pa-mi&tnik,

matycznym, ortograficznym i interpunkcyj-nym.

2) pos)uguje si& kategoriami i poj&ciami swoistymi dla przedmiotów humanistycz-nych i +cie$ek edukacyjnych,

Wypowiadaj$c si# na ró&ne tematy, powinie-ne" pos%ugiwa! si# kategoriami historycznymi (czas, przestrze', ci$g%o"!, zmienno"!) oraz terminami typowymi dla przedmiotów humanistycznych i "cie&ek edukacyjnych (np. apostrofa, liryka, znak, kod, mit, rytm, demokracja, epoka).

3) tworzy teksty o charakterze informacyj-nym lub perswazyjnym, dostosowane do sytuacji komunikacyjnej,

Pisz$c tekst, w którym zamierzasz g%ównie przekaza! informacje, powiniene" skupi! si# na faktach. Tworz$c tekst perswazyjny, tzn. taki, w którym starasz si# kogo" do czego" nak%oni!, przekona! lub co" wyt%umaczy!, mo&esz celowo dobiera!, porz$dkowa! i ocenia! informacje. Mo&esz tak&e pos%u&y! si# odpowiednimi typami zda' (np. wykrzyk-nikowymi), formami gramatycznymi (np. try-bem rozkazuj$cym czasownika) i s%ownic-twem (np. zgrubieniami, zdrobnieniami). W zale&no"ci od tego, do kogo kierujesz swój tekst, mo&esz wypowiada! si# j#zykiem po-tocznym lub literackim.

4) zna i stosuje zasady organizacji tekstu, tworzy tekst na zadany temat, spójny pod wzgl&dem logicznym i sk)adniowym,

Pisz$c tekst, powiniene" pami#ta! nie tylko o tym, aby by% zgodny z tematem, ale tak&e o tym, by jego kompozycja wynika%a z przyj#tej przez Ciebie formy. Zadbaj te& o to, by poszczególne cz#"ci tekstu by%y ze sob$ spójne i logicznie uporz$dkowane. Nie zapomnij o graficznych wyró&nikach kompo-zycyjnych, np. akapitach.

5) formu)uje, porz%dkuje i warto+ciuje ar-gumenty uzasadniaj%ce stanowisko w)asne lub cudze,

Gdy chcesz kogo" przekona! o s%uszno"ci swoich pogl$dów lub uzasadni! cudze racje, musisz zgromadzi! odpowiednie argumenty, wybra! najwa&niejsze i ustali! ich kolejno"! dla przedstawienia swojego stanowiska.

6) analizuje, porównuje, porz%dkuje i syntetyzuje informacje zawarte w tekstach kultury,

Napisanie w%asnego tekstu wymaga od Ciebie zebrania informacji, które znajdziesz w ró&nych tekstach kultury. Zdobyte infor-macje musisz umie! porówna!, wybra! spo-"ród nich najwa&niejsze i uporz$dkowa! tak, aby na ich podstawie wyci$gn$! wnioski.

7) dokonuje celowych operacji na tek+cie: streszcza, rozwija, przekszta)ca stylistycz-nie,

Gdy zamierzasz napisa! streszczenie, powi-niene" zmniejszy! obj#to"! tekstu poprzez wybranie najwa&niejszych informacji i po-wi$zanie ich w spójn$, logiczn$ ca%o"!. Mo-&esz tak&e uzupe%nia! tekst o nowe fragmenty lub zastosowa! inny styl (np. potoczny, urz#dowy).

12

8) wypowiada si& na temat zwi%zków mi&-dzy kultur% rodzim% a innymi kr&gami kul-turowymi, w tym komentuje powi%zania, zw)aszcza mi&dzy kultur% polsk% a +ródziemnomorsk% oraz okre+la te po-wi%zania w ró$nych obszarach: polityce, kulturze, gospodarce, $yciu codziennym, w odniesieniu do przesz)o+ci i w czasach obecnych,

Kultura polska od wieków czerpie z osi$gni#! i dokona' innych kultur, zw%aszcza "ródziem-nomorskiej. Powiniene" dostrzega! i wyja-"nia! znaczenie tych zwi$zków i wyra&a! na ich temat swoj$ opini#.

9) formu)uje problemy, podaje sposoby ich rozwi%zania, wyci%ga wnioski, wypowiada si& na temat sytuacji problemowej przed-stawionej w tekstach kultury.

Gdy analizujesz teksty kultury, powiniene" dostrzega! zawarte w nich problemy, umie! je nazywa! oraz proponowa! sposoby ich roz-wi$zania i formu%owa! wnioski.

B. ZAKRES PRZEDMIOTÓW MATEMATYCZNO-PRZYRODNICZYCH

Standardy wymaga. egzaminacyjnych Wyja+nienia dla ucznia

I. UMIEJ*TNE STOSOWANIE TERMINÓW, POJ*! I PROCEDUR Z ZAKRESU PRZEDMIOTÓW MATEMATYCZNO–PRZYRODNICZYCH NIEZB*DNYCH W PRAKTYCE (YCIOWEJ I DALSZYM KSZTA#CENIU

UCZE": 1) stosuje terminy i poj&cia matematyczno- przyrodnicze:

a) czyta ze zrozumieniem teksty, w których wyst&puj% terminy i poj&-cia matematyczno- przyrodnicze, np. w podr&cznikach, w prasie,

b) wybiera odpowiednie terminy i poj&cia do opisu zjawisk, w)a+ci-wo+ci, zachowa. obiektów i organi-zmów,

c) stosuje terminy dotycz%ce racjonal-nego u$ytkowania +rodowiska,

Ka&da dziedzina nauki pos%uguje si# w%a"ci-wym sobie s%ownictwem, dlatego znajomo"! terminów i poj#! matematycznych oraz przy-rodniczych pozwoli Ci zrozumie! teksty za-warte w podr#cznikach, literaturze, czasopi-smach. Tych samych terminów powiniene" u&ywa! w swoich wypowiedziach.

2) wykonuje obliczenia w ró$nych sytu-acjach praktycznych:

a) stosuje w praktyce w)asno+ci dzia-)a.,

b) operuje procentami, c) pos)uguje si& przybli$eniami, d) pos)uguje si& jednostkami miar,

Wa&ne jest, aby" potrafi% sprawnie wykony-wa! podstawowe dzia%ania arytmetyczne ta-kie jak: dodawanie, odejmowanie, mno&enie, dzielenie. Nie zawsze potrzebne jest poda-wanie wyników z du&$ dok%adno"ci$, dobrze jest wi#c umie! oszacowa! wynik dzia%ania. Ta umiej#tno"! przyda Ci si# równie& do wykrycia pomy%ki w obliczeniach. Robi$c zakupy, planuj$c wakacje lub korzystaj$c z us%ug banku, b#dziesz musia% wykona! ob-liczenia procentowe, obliczy! "redni$ aryt-metyczn$. Prawie wszystkie wielko"ci, z którymi masz do czynienia, posiadaj$ jed-nostk# miary. Musisz zatem umie! pos%ugi-wa! si# jednostkami miar, przelicza! je z zastosowaniem odpowiednich przedrost-

13

ków. Powiniene" te& pos%ugiwa! si# pot#ga-mi i pierwiastkami.

3) pos)uguje si& w)asno+ciami figur: a) dostrzega kszta)ty figur geome-

trycznych w otaczaj%cej rzeczywi-sto+ci,

b) oblicza miary figur p)askich i przestrzennych,

c) wykorzystuje w)asno+ci miar.

W otaczaj$cym nas "wiecie znajduje si# wie-le przedmiotów o ró&nych kszta%tach, których modelami s$ figury geometryczne. Wymaga si# od Ciebie, aby" je dostrzega% i rozpoznawa%, opisywa% ich w%asno"ci, obli-cza% pola, obwody, obj#to"ci itp. Powiniene" zna! i stosowa! w%asno"ci miar (np. figury przystaj$ce maj$ równe pola, stosunek pól fi-gur podobnych jest równy kwadratowi skali podobie'stwa itp.). T# umiej#tno"! mo&esz wykorzysta! w praktyce, planuj$c malowanie i tapetowanie mieszkania itp. Wymaga si# od Ciebie, aby" wykonywa% konstrukcje oraz dokonywa% przekszta%ce' figur geome-trycznych.

II. WYSZUKIWANIE I STOSOWANIE INFORMACJI

UCZE": 1) odczytuje informacje przedstawione w formie:

a) tekstu, b) mapy, c) tabeli, d) wykresu, e) rysunku, f) schematu, g) fotografii,

Informacje docieraj$ do Ciebie w formie tek-stu, mapy, tabeli, wykresu, rysunku, schema-tu, fotografii. Powiniene" umie! je odnale)!, odczyta! i zrozumie! ich znaczenie.

2) operuje informacj%: a) selekcjonuje informacje, b) porównuje informacje, c) analizuje informacje, d) przetwarza informacje, e) interpretuje informacje, f) czytelnie prezentuje informacje, g) wykorzystuje informacje w prakty-

ce.

Odczytane z ró&nych )róde% informacje s$ Ci pomocne w nauce i codziennym &yciu. Mu-sisz umie! je analizowa!, odrzuci! zb#dne, wybra! potrzebne, porówna! z innymi. Po-winiene" te& przetwarza! informacje i zapre-zentowa! je w &$danej formie, a tak&e for-mu%owa! wnioski p%yn$ce z analizy infor-macji.

III. WSKAZYWANIE I OPISYWANIE FAKTÓW, ZWI'ZKÓW I ZALE(NO CI W SZCZEGÓLNO CI PRZYCZYNOWO-SKUTKOWYCH, FUNKCJONALNYCH, PRZESTRZENNYCH I CZASOWYCH

UCZE": 1) wskazuje prawid)owo+ci w procesach, w funkcjonowaniu uk)adów i systemów:

a) wyodr&bnia z kontekstu dane zja-wisko,

b) okre+la warunki jego wyst&powa-nia,

c) opisuje przebieg zjawiska w czasie i przestrzeni,

W otaczaj$cym nas "wiecie, a tak&e podczas do"wiadcze' na zaj#ciach szkolnych obser-wujesz wiele zjawisk i procesów, dzia%anie ró&nych uk%adów i systemów. Powiniene" dostrzega! ich w%asno"ci i charakter. Musisz wiedzie!, co jest przyczyn$, a co skutkiem danego zjawiska, opisa! jego przebieg, wy-korzystuj$c poznane na lekcjach prawa i zasady, wskaza! zwi$zek pomi#dzy budo-

14

d) wykorzystuje zasady i prawa do ob-ja+niania zjawisk,

w$ obserwowanych uk%adów i systemów a ich funkcjami.

2) pos)uguje si& j&zykiem symboli i wyra-$e. algebraicznych: a) zapisuje wielko+ci za pomoc% sym-

boli, b) zapisuje wielko+ci za pomoc% wyra-

$e. algebraicznych, c) przekszta)ca wyra$enia algebraicz-

ne, d) zapisuje zwi%zki i procesy za pomo-

c% równa. i nierówno+ci,

Wszystkie zadania lub problemy, które masz do rozwi$zania, podane s$ w postaci tekstów opisuj$cych pewne wielko"ci dane i szukane oraz zwi$zki zachodz$ce mi#dzy nimi. Powi-niene" analizowa! informacje zawarte w tek-"cie i przedstawia! je za pomoc$ liczb, sym-boli, wyra&e' algebraicznych, równa' i nie-równo"ci, a tak&e przekszta%ca! wzory. W celu rozwi$zania problemu opisanego równaniem b$d) nierówno"ci$ musisz prze-kszta%ca! wyra&enia algebraiczne. Powinie-ne" tak&e umie! opisywa! procesy za pomo-c$ równa' reakcji chemicznych.

3) pos)uguje si& funkcjami: a) wskazuje zale$no+ci funkcyjne, b) opisuje funkcje za pomoc% wzorów,

wykresów i tabel, c) analizuje funkcje przedstawione

w ró$nej postaci i wyci%ga wnioski,

Wielko"ci, które obserwujesz, z którymi si# spotykasz, cz#sto s$ ze sob$ powi$zane. Nie-które z tych zale&no"ci s$ funkcjami. Rozu-miej$c poj#cie funkcji, musisz rozpoznawa! rodzaje zale&no"ci funkcyjnych, potrafi! opi-sa! funkcj# za pomoc$ wzoru, wykresu, gra-fu i tabeli. Powiniene" rozpoznawa! zale&no-"ci funkcyjne w sytuacjach &ycia codzienne-go. Maj$c podany przyk%ad funkcji, potrafisz przedstawi! j$ w innej postaci, poda! jej w%a-sno"ci oraz wykorzysta! je do rozwi$zania problemu.

4) stosuje zintegrowan% wiedz& do obja-+niania zjawisk przyrodniczych: a) )%czy zdarzenia w ci%gi przemian, b) wskazuje wspó)czesne zagro$enia

dla zdrowia cz)owieka i +rodowiska przyrodniczego,

c) analizuje przyczyny i skutki oraz proponuje sposoby przeciwdzia)a-nia wspó)czesnym zagro$eniom cy-wilizacyjnym,

d) potrafi umiejscowi, sytuacje doty-cz%ce +rodowiska przyrodniczego w szerszym kontek+cie spo)ecznym.

Oczekujemy, aby" zauwa&y%, &e zjawiska w przyrodzie nie wyst#puj$ w izolacji, lecz w powi$zaniu z innymi zdarzeniami, s$ konsekwencj$ wcze"niejszych zjawisk i jednocze"nie warunkiem lub przyczyn$ na-st#pnych. Powiniene" dostrzega! i przewidywa! skutki zbyt g%#bokiej, cz#sto szkodliwej ingerencji cz%owieka w "rodowisko i wynikaj$ce z niej zaburzenia równowagi oraz rozumie!, &e maj$ one wp%yw zarówno na przyrod# jak i &ycie cz%owieka. Powiniene" wiedzie!, jak z%agodzi! skutki negatywnej dzia%alno"ci cz%owieka. Wymaga si# od Ciebie, aby" za-uwa&y% zale&no"! zdrowia cz%owieka od "ro-dowiska, powiniene" wi#c zna! podstawowe zasady higieny i post#powa! zgodnie z nimi.

15

IV. STOSOWANIE ZINTEGROWANEJ WIEDZY I UMIEJ*TNO CI DO ROZ-WI'ZYWANIA PROBLEMÓW

UCZE": 1) stosuje techniki twórczego rozwi%zy-

wania problemów: a) formu)uje i sprawdza hipotezy, b) kojarzy ró$norodne fakty, obser-

wacje, wyniki do+wiadcze. i wyci%ga wnioski,

2) analizuje sytuacj& problemow%:

a) dostrzega i formu)uje problem, b) okre+la warto+ci dane i szukane

(okre+la cel), 3) tworzy modele sytuacji problemowej:

a) wyró$nia istotne wielko+ci i cechy sytuacji problemowej,

b) zapisuje je w terminach nauk ma-tematyczno–przyrodniczych,

4) tworzy i realizuje plan rozwi%zania:

a) rozwi%zuje równania i nierówno+ci stanowi%ce model problemu,

b) uk)ada i wykonuje procedury osi%-gania celu,

5) opracowuje wyniki:

a) ocenia wyniki, b) interpretuje wyniki, c) przedstawia wyniki.

W trakcie nauki w gimnazjum powiniene" zdoby! taki zasób wiedzy, który umo&liwi Ci analizowanie i rozwi$zywanie nietypowych zada' problemowych. Maj$c do dyspozycji opis sytuacji problemowej, musisz wyró&nia! w nim istotne wielko"ci, a w szczególno"ci wielko"ci dane i szukane. Potrafisz dostrzec i nazwa! problem, sformu%owa! robocz$ hi-potez# (przypuszczenie) dotycz$c$ tego pro-blemu oraz zaprojektowa! sposób jej spraw-dzenia. Potrafisz zaplanowa! proste do"wiadczenia zmierzaj$ce do wyja"nienia problemu. Umiesz tworzy! model teoretyczny sytuacji problemowej, zapisuj$c go w postaci równa-nia, schematu b$d) rysunku. Potrafisz analizowa! i interpretowa! dane uzyskane w wyniku eksperymentu, formu%o-wa! uogólnienia na podstawie dostrze&onych zale&no"ci, interpretowa!, ocenia! i uzasad-nia! zgodno"! wyników eksperymentu z okre"lonym modelem, by na tej podstawie zweryfikowa! za%o&on$ hipotez#. Potrafisz formu%owa! wnioski i opracowywa! wyniki oraz przedstawia! je w czytelnej formie.

16

V. STRUKTURA I FORMA ZESTAWÓW EGZAMINACYJNYCH1

Zestaw egzaminacyjny to ró&nego typu zadania, które zdaj$cy otrzyma do rozwi$za-nia, i karta odpowiedzi. Sposób udzielania odpowiedzi zale&y od typu zadania. Ilustruje to poni&sza tabela.

Rodzaj zadania

Forma zadania Co musi zrobi, gimnazjalista przyst&puj%cy do egzaminu?

Zadanie wyboru wielo-krotnego

Wybra! prawid%ow$ odpowied) spo-"ród kilku podanych propozycji.

Zadanie na dobieranie Dobra! s%owa lub wyra&enia w pary zgodnie z poleceniem. Zamkni&te

Zadanie typu „prawda – fa%sz”

Oceni! prawdziwo"! podanych stwier-dze'.

Zadanie z luk$ Uzupe%ni! zdanie brakuj$cym s%owem lub wyra&eniem.

Zadanie krótkiej odpo-wiedzi

Poda! rozwi$zanie zadania w formie kilku s%ów, liczb, symboli. Otwarte

Zadanie rozszerzonej odpowiedzi

Napisa! d%u&szy tekst na zadany temat lub wykona! kilka operacji wed%ug planu.

1. JAK B*DZIE SKONSTRUOWANY ZESTAW EGZAMINACYJNY Z ZAKRESU

PRZEDMIOTÓW HUMANISTYCZNYCH?

Zestaw egzaminacyjny b#dzie zawiera% ró&nego rodzaju zadania; wi#kszo"! z nich to zadania zamkni#te, pozosta%e to zadania otwarte. Zadania b#d$ konstruowane zgodnie z pod-

staw programow kszta#cenia ogólnego i standardami wymaga! egzaminacyjnych, a do ich opracowania pos%u&$ teksty: literackie, )ród%owe, popularnonaukowe, publicystyczne oraz re-produkcje dzie% sztuki. Nie zostan$ one zestawione przypadkowo, lecz b#d$ powi$zane mo-tywem przewodnim egzaminu.

Zadania sprawdz$: I. Czytanie i odbiór tekstów kultury. II. Tworzenie w%asnego tekstu.

Niektóre z zada' otwartych b#d$ wymaga%y odpowiedzi zwi#z%ych, inne nieco obszer-niejszych, uj#tych w formy !wiczone w szkole. Jedna z tych form wypowiedzi b#dzie tekstem u&ytkowym, np. notatk$, zaproszeniem, zawiadomieniem itp., druga – d%u&sz$ wypowiedzi$ na temat zwi$zany z motywem przewodnim egzaminu. 1 Zestaw egzaminacyjny z j#zyka obcego nowo&ytnego zosta% opisany w informatorze o egzaminie z danego j#-zyka.

17

2. JAK B*DZIE SKONSTRUOWANY ZESTAW EGZAMINACYJNY Z ZAKRESU PRZEDMIOTÓW MATEMATYCZNO–PRZYRODNICZYCH?

Zestaw egzaminacyjny b#dzie si# sk%ada% z zada' zamkni#tych i otwartych, konstru-owanych zgodnie z podstaw programow kszta#cenia ogólnego i standardami wymaga! eg-

zaminacyjnych.

Wiadomo"ci i umiej#tno"ci sprawdzane w zestawie egzaminacyjnym zosta%y uj#te w cztery grupy: I. Umiej#tne stosowanie terminów, poj#! i procedur z zakresu przedmiotów matematyczno-

-przyrodniczych. II. Wyszukiwanie i stosowanie informacji. III. Wskazywanie i opisywanie faktów, zwi$zków i zale&no"ci. IV. Stosowanie zintegrowanej wiedzy i umiej#tno"ci do rozwi$zywania problemów.

VI. PRZYK#ADOWE ZESTAWY EGZAMINACYJNE

W tym rozdziale prezentujemy cztery przyk%adowe zestawy egzaminacyjne. Dwa z nich dotycz$ cz#"ci humanistycznej egzaminu, dwa pozosta%e – cz#"ci matematyczno- -przyrodniczej. Ka&dy zestaw zawiera: "! instrukcj# "! zestaw zada' (przy ka&dym zadaniu podana jest liczba punktów, któr$ mo&na za nie uzy-

ska!) "! kart# odpowiedzi do zada' zamkni#tych i otwartych.

W informatorze do ka&dego zestawu zada' do%$czono: "! przyk%adowe odpowiedzi "! kryteria oceniania.

18

* zestaw zosta% wykorzystany na egzaminie w maju 2003 r.

33

Klucz odpowiedzi i schemat punktowania zestawu GH-A1-031 W teatrze wiata

ODPOWIEDZI DO ZADA" ZAMKNI*TYCH (0 – 1 pkt) 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 B D C B C A B B A D B D B B C A B A C D

ODPOWIEDZI I PUNKTACJA ZADA" OTWARTYCH Uwaga! W zadaniach krótkiej odpowiedzi dopuszczalne s$ inne sformu%owania, je"li trafnie oddaj$ podany przyk%adowo sens.

Numer zadania

Odpowied/ poprawna Punktacja Zasady przydzielania punktów

21. np. mimik$ twarzy lub min$ (wytrzesz-czone oczy, gro)ne spojrzenie, wykrzy-wione usta); gestem (skurczone palce, palce zaci"ni#te na ubraniu, r#ka u%o&ona na piersi)

0 – 1 1 punkt za podanie dwóch przyk%adów. Za poprawne nale%y uzna&

zarówno odpowiedzi ogólne,

jak i szczegó#owe.

22. III rozbiór Polski (utrata niepodleg%o"ci, rozbiór, rozbiory)

0 – 1 1 punkt za podanie faktu.

23. np. porusza widzów; przekazuje patrio-tyczne tre"ci; sk%ania do refleksji; prze-kazuje uczucia bohatera

0 – 1 1 punkt za wyja"nienie wy-nikaj$ce z tre"ci wiersza.

24. np. ponury; straszny; tajemniczy; z%o-wrogi; grozy; podnios%y; smutny

0 – 1 1 punkt za wyja"nienie zgodne z wymow$ III zwrot-ki wiersza.

0 punktów, je&eli odpowied) zawiera okre"lenie nastroju sprzeczne z wymow$ III zwrotki (np. spokojny; weso%y).

25. np. straszna cicho"&: epitet; noc d#uga: epitet; noc jak pokolenie: porównanie; noc d#uga – noc jak pokolenie: powtó-rzenie lub porównanie; #zami z wosku

m% "wiece: metafora (przeno"nia); mrok

z#owrogi: epitet

0 – 1 1 punkt za wypisanie i nazwanie jednego "rodka poetyckiego tworz$cego na-strój.

W przypadku wypisania wi#kszej liczby "rodków ar-tystycznych 1 punkt przyzna-jemy tylko za poprawne na-zwanie wszystkich "rodków.

34

26. wejdzie (wyjdzie) na scen#, wejdzie do teatru

teatrum – teatr lub scena, wkroczy – wejdzie (wyjdzie)

0 – 1 1 punkt za zapisanie po-prawnego zwi$zku wyrazo-wego.

27. np. zast#powa% ojczyzn#; budzi% uczucia patriotyczne; podtrzymywa% na duchu; pomaga% przetrwa! niewol#

0 – 1 1 punkt za wyja"nienie roli teatru Bogus%awskiego wy-nikaj$ce z tre"ci wiersza.

28. np. smutek (spowodowany utrat$ Smo-le'ska, sytuacj$ w kraju); &al; bezradno"!

0 – 1 1 punkt za poprawn$ odpo-wied) wynikaj$c$ zarówno z obrazu, jak i przypisu.

29. np. poza (skrzy&owane r#ce, opuszczona g%owa, wysuni#te nogi); strój; zamy"le-nie

0 – 1 1 punkt za wyja"nienie (nie-zale&nie od formy grama-tycznej).

1 punkt przyznajemy tak&e, je&eli ucze' oprócz dwóch przyk%adów podobie'stw w przedstawieniu postaci wymieni elementy t%a.

Zadanie 30.

KRYTERIA OCENY PODANIA

Kryteria Zasady przyznawania punktów Punktacja

Realizacja tematu tre"! podania (sformu%owanie pro"by, wymienienie co najmniej dwóch postaci z Antygony)

0 – 1

Kompozycja zachowanie wszystkich formalnych wyró&ników podania wymienionych w nawiasie (data, wskazanie nadawcy, wskazanie adresata, podpis)

0 – 1

Styl dostosowanie stylu do formy wypowiedzi poprzez pos%u-giwanie si# zwrotami charakterystycznymi dla podania

0 – 1

J#zyk poprawno"! j#zykowa - s%ownictwo, odmiana wyrazów budowa zda' pojedynczych i z%o&onych (nie powtarzaj$ si# te same struktury zdaniowe, nie pojawiaj$ si#: kolo-kwializmy, wielos%owie, wieloznaczno"!, nieuzasadnione powtarzanie wyrazów); dopuszczalny 1 b# d

0 – 1

Zapis ortografia i interpunkcja (dopuszczalny 1 b# d ortogra-

ficzny i 1 b# d interpunkcyjny) 0 – 1

Razem: 0 – 5

35

Zadanie 31. KRYTERIA OCENIANIA CHARAKTERYSTYKI

Kryteria oceniania Punktacja

1 TEMAT (0 – 6 pkt)

Wybór postaci z literatury. 0 – 1 Przedstawienie postaci. 0 – 1 Dobór cech ze wzgl#du na temat. 0 – 1 Omówienie cech bohatera. 0 – 1 Uzasadnienie celowo"ci ukazania bohatera w teatrze lub w filmie. 0 – 1 Podsumowanie rozwa&a'. 0 – 1

2 KOMPOZYCJA (0 – 3 pkt)*

Trójdzielna kompozycja z zachowaniem w%a"ciwych proporcji. 0 – 1 Spójno"! tekstu (istniej$ j#zykowe nawi$zania pomi#dzy poszczególnymi cz#"ciami pracy).

0 – 1

Logiczne uporz$dkowanie (nie pojawiaj$ si# nieuzasadnione powtórzenia). 0 – 1 3

J ZYK I STYL (0 – 4 pkt)*

Poprawne (pod wzgl#dem znaczeniowym) s%ownictwo, równie& w zwi$zkach frazeologicznych. Poprawna odmiana wyrazów oraz %$czenie wyrazów w zdania i zda' poje-dynczych w zdania z%o&one (nie pojawia si# powtarzanie tych samych struk-tur zdaniowych). Trafnie dobrane "rodki j#zykowe (nie pojawiaj$ si#: wulgaryzmy, nieuzasad-nione kolokwializmy, wielos%owie, wieloznaczno"!, nieuzasadnione powta-rzanie wyrazów, nadu&ywanie wyrazów obcych i nieuzasadnionych wyra&e' typu: praktycznie rzecz bior c, dajmy na to, powiedzmy).

0 – 3 (dopuszczalne

trzy b#$dy, nie-

zale%nie od ka-

tegorii) 3 b%. – 3 pkt 4 b%. – 2 pkt 5 b%. – 1 pkt 6 b%. – 0 pkt

Funkcjonalno"! stylu (s%ownictwo charakteryzuj$ce i oceniaj$ce posta! oraz stosowanie wyrazów i zwrotów typowych dla wywodu argumentacyjnego).

0 – 1

4 ZAPIS (0 – 3 pkt)*

Interpunkcja (dopuszczalne 3 b#$dy). 0 – 1 Ortografia. 0 – 2

0 b%. – 2 pkt 1 b%. – 1 pkt 2 b%. – 0 pkt

Razem: 0 – 16 * Punktów z tych kategorii nie przyznaje si#, je"li praca zajmuje mniej ni& po%ow# wyznaczonego miejsca. Je+li ca)a praca nie jest zgodna z tematem, nie przyznaje si& punktów za ca)e zadanie.

36


50

Klucz odpowiedzi i schemat punktowania do zestawu GH-A1-042

Nr zad. Odpowied/ poprawna Punkty

1. B 0 – 1 2. A 0 – 1 3. B 0 – 1 4. B 0 – 1 5. A 0 – 1 6. A 0 – 1 7. D 0 – 1 8. D 0 – 1 9. C 0 – 1

10. B 0 – 1 11. B 0 – 1 12. A 0 – 1 13. B 0 – 1 14. A 0 – 1 15. C 0 – 1 16. D 0 – 1 17. C 0 – 1 18. D 0 – 1 19. B 0 – 1 20. C 0 – 1

Je"li w zadaniach punktowanych 0 – 1 w"ród odpowiedzi poprawnych pojawiaj$ si#

odpowiedzi niepoprawne ucze' otrzymuje 0 pkt za zadanie.

Nr zad.

Odpowied/ poprawna, typowa Punkty Zasady przyznawania punktów

21. Np. !prawo !obyczaje (tradycja, kultura) !wiara (religia) !j#zyk (mowa) !ubiór (strój, szaty, suknie) !moda lub !wiar#, mow#, prawa i ubiory !Prze"laduj$c w Ojczy)nie Boga,

przodków wiar#,/ Prawa i obyczaje, nawet suknie stare.

0 – 1 !Przyznaje si# punkt za poda-nie 4 informacji, które doty-cz$ ró&nych obszarów &ycia, wynikaj$cych z tre"ci frag-mentu Pana Tadeusza.

Uwaga: dopuszcza si# cytowanie, nie wymaga si# cudzys%owów.

22. Np. !brak rozumu (rozs$dku; g%upota) !swawola !bezkrytyczne na"ladownictwo ob-

cych wzorów (uleganie obcym wp%ywom, przyjmowanie wszyst-kich zachodnich nowinek)

!uleg%o"! (m#drsi fircykom oprze! si# nie "mieli)

0 – 1 !Przyznaje si# punkt za poda-nie lub omówienie jednej ce-chy Polaków, która wynika z tekstu.

Uwaga: dopuszcza si# cytowanie.Nie przyznaje si# punktów za podanie cech, które nie przyczy-ni%y si# do utraty niepodleg%o"ci.

51

!pró&no"! !hipokryzja (Krzyczano na modni-

siów, a brano z nich wzory) !odej"cie od tradycji

23. XVIII osiemnasty wiek

0 – 1 !Przyznaje si# punkt za poda-nie wieku

24. Np. !polskie obyczaje (tradycja naro-

dowa); mowa polska !wiara w Boga !patriotyzm !niepodleg%o"! !ojczyzna !prawo !Polska

0 – 1 !Przyznaje si# punkt za na-zwanie warto"ci wynikaj$cej z analizy wypowiedzi Pod-komorzego.

25. Np. !cierpienie narodu polskiego !wiar# w zmartwychwstanie pa'-

stwa polskiego !wiar# w odrodzenie si# Polski !Chrystusa – Polsk# !symbolizuj$ um#czon$ Polsk#

0 – 1

!Przyznaje si# punkt za odno-sz$ce si# do kontekstu histo-rycznego i religijnego wyja-"nienie symboliki krzy&a i korony cierniowej.

26. Np. I. !grecka kolumna !kolumna !kolumna jo'ska !suknia noszona przez mieszkanki

staro&ytnej Grecji II. !fryzury egipskich kobiet !fryzura królowej Kleopatry !fryzury Egipcjan !peruki noszone przez mieszka'-

ców staro&ytnego Egiptu !uczesanie staro&ytnych Egipcjan

0 – 1 !Przyznaje si# punkt za w%a-"ciwe nawi$zanie do staro-&ytnych )róde% inspiracji.

27. Np. !rozszerzenie Unii Europejskiej !integracja pa'stw europejskich !integracja Polski z Uni$ Europej-

sk$ !jednoczenie si# pa'stw europej-

skich

0 – 1 !Przyznaje si# punkt za po-prawne merytorycznie okre-"lenie procesu spo%eczno-politycznego.

28. Np. !Prasa donosi, &e w tej chwili naj-

bardziej popularna jest literatura fantastycznonaukowa.

!Jak wynika z doniesie' praso-wych najmodniejsza w tym sezo-nie jest literatura fantastyczno-naukowa.

0 – 1 !Przyznaje si# punkt za prze-kszta%cenie zdania z zacho-waniem sensu podanego wy-ra&enia.

52

!Ostatnio najch#tniej czytana jest literatura fantastycznonaukowa – donosi prasa.

29. Np. !Uwa&am, &e zjawisko mody j#zy-

kowej jest pozytywne, poniewa& zapo&yczenia wzbogacaj$ j#zyk, o&ywiaj$, od"wie&aj$ styl.

!Jest to zjawisko negatywne, po-niewa& prowadzi do zubo&enia j#-zyka ojczystego.

!Z jednej strony zapo&yczenia od-"wie&aj$ styl, z drugiej za" mog$ spowodowa! zubo&enie j#zyka ojczystego.

0 – 1 !Przyznaje si# 1 punkt za lo-

giczne uzasadnienie przyj#-tego przez ucznia stanowiska.

30. Zaproszenie 0 – 5 31. Rozprawka 0 – 16

Kryteria oceny zaproszenia

Kryteria Zasady przyznawania punktów Punktacja Realizacja tematu ! Wskazuje adresata (nawet ogólnie), nadawc# (mo&e by!

zbiorowy), jednoznacznie okre"la miejsce, czas (co najmniej dzie', miesi$c, godzina) oraz cel (otwarcie wy-stawy). Uwaga: Nie wymaga si# podpisu, je"li nadawca zosta% wskazany jednoznacznie w tek"cie.

! Dostosowuje wypowied) do sytuacji komunikacyjnej.

0 – 1

0 – 1 Kompozycja Zachowuje spójno"! wypowiedzi. 0 – 1 J#zyk i styl Przestrzega poprawno"ci j#zykowej i stylistycznej.

(dopuszczalny 1 b%$d) 0 – 1

Ortografia i interpunkcja

Przestrzega poprawno"ci ortograficznej i interpunkcyjnej. (dopuszczalny 1 b%$d ortograficzny i 1 b%$d interpunkcyj-ny).

0 – 1

Razem: 0 – 5

Kryteria oceny rozprawki

Kryteria oceny Punktacja I

TEMAT (0 – 6 pkt) 1. Tworzy tekst we fragmentach zgodny z tematem. 0 – 1 2. ! Formu%uje tez# (hipotez#).

! Pos%uguje si# co najmniej dwoma przyk%adami z literatury (lub histo-rii, lub sztuki) adekwatnymi do postawionej tezy.

! Uzasadnia wybór jednego przyk%adu. ! Uzasadnia wybór kolejnego przyk%adu (kolejnych przyk%adów). ! Podsumowuje rozwa&ania.

0 – 1

0 – 1 0 – 1 0 – 1 0 – 1

II

53

KOMPOZYCJA (0 – 3 pkt)* 4. Redaguje tekst o trójdzielnej kompozycji, zachowuj$c w%a"ciwe propor-

cje. 0 – 1

5. Redaguje spójn$ wypowied) (wyst#puj$ wska)niki zespolenia). 0 – 1 6. Redaguje wypowied) logicznie uporz$dkowan$. 0 – 1

III J ZYK I STYL (0 – 4 pkt)*

Poprawnie (pod wzgl#dem znaczeniowym) stosuje s%ownictwo, równie& w zwi$zkach frazeologicznych. Poprawnie odmienia wyrazy oraz %$czy wyrazy w zdania i zdania poje-dyncze w zdania z%o&one (niepowtarzanie tych samych struktur zdanio-wych).

7a.

7b.

7c. Trafnie dobiera "rodki j#zykowe (Nie stosuje wulgaryzmów, nieuzasad-nionych kolokwializmów, wielos%owia, wieloznaczno"ci, powtórze'. Nie miesza stylów, nie nadu&ywa wyrazów obcych, nieuzasadnionych wyra-&e' typu: praktycznie rzecz bior$c, dajmy na to, powiedzmy).

0 –3 (dopuszczalne trzy

b%#dy, niezale&nie od kategorii)

3 b%. – 3 pkt 4 b%. – 2 pkt 5 b%. – 1 pkt 6 b%. – 0 pkt

8. Stosuje styl charakterystyczny dla wywodu argumentacyjnego. 0 – 1 IV

ZAPIS (0 – 3 pkt)* 9. Pisze poprawnie pod wzgl#dem interpunkcyjnym. (dopuszczalne

3 b%#dy). 0 – 1

0–3 b%. – 1 pkt4 b%. – 0 pkt

10. Pisze poprawnie pod wzgl#dem ortograficznym. 0 – 2 0 b%. – 2 pkt 1 b%. – 1 pkt 2 b%. – 0 pkt

Razem 0 – 16 * Punktów z tych kategorii nie przyznaje si&, je+li praca jest krótsza ni$ po)owa wyzna-czonego miejsca. Je+li ca)a praca nie jest zgodna z tematem, nie przyznaje si& punktów za ca)e zadanie.

54


Odpowiedzi i punktacja do zestawu egzaminacyjnego z zakresu przedmiotów matematyczno-przyrodniczych GM-A1-031

Zadania zamkni&te

Numer zadania

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25

Odpowied/ poprawna

B C A D A C D B A D D B A D C B C C A A B B D C B

Zadania otwarte

Uwagi ogólne: Czasem punkty przyznawane s$ oddzielnie za poprawn$ metod# rozwi$zywania zada-

nia i oddzielnie za wykonanie. Poprawna metoda to schemat post#powania prowadz$cego do pe%nego rozwi$zania

zadania przy bezb%#dnym wykonaniu poszczególnych etapów. Punkty za wykonanie (obliczenia) przyznajemy tylko wtedy, gdy ucze' stosuje po-

prawn$ metod#. Obliczenia nie musz$ by! szczegó%owe, powinny jednak ilustrowa! metod# rozwi$zywania.

Je"li ucze' mimo polecenia „napisz obliczenia” nie przedstawi% &adnych oblicze', a napisa% poprawn$ odpowied), nie otrzymuje punktu.

Za ka$de poprawne i pe)ne rozwi%zanie przyznajemy maksymaln% liczb& punk-tów nale$nych za zadanie.

Nr zadania

Liczba punktów

Poprawna odpowied/ Punktowanie zada.

26 3 0,08 # 1200 = 96 (Odsetki wynios$ 96 z%.) 0,2 # 96 = 19,2 96 – 19,2 = 76,8 lub 0,8 # 96 = 76,8 Po odprowadzeniu podatku panu Janowi pozostanie z odsetek 76,80 z%.

a) za zastosowanie poprawnej metody obliczania odsetek – 1 p.

b) za zastosowanie poprawnej metody

obliczenia kwoty odsetek pomniej-szonej o podatek – 1 p.

c) za poprawne obliczenia w ca%ym roz-

wi$zaniu – 1 p.

27 2

354510

4520005,0

$%"

$%#"

Zosta%o 35 l benzyny.

a) za zastosowanie poprawnej metody (podstawienie we wzorze liczby 200 w miejsce x) – 1 p.

b) za poprawne obliczenia – 1 p.

28 1 Pojemno"! baku jest równa 45 litrów.

za napisanie poprawnej odpowiedzi – 1 p.

29 2

90005,0:45

4505,0

4505,00

$$

$#

%#"$

x

x

x

Pe%ny bak wystarczy na przeje-chanie 900 km.

a) za zastosowanie poprawnej metody (podstawienie we wzorze liczby 0 w miejsce y, lub u%o&enie poprawnej proporcji) – 1 p.


70

lub przy u&yciu proporcji, np: 10 l – 200 km 45 l – d km

90010

20045$

#$d

Pe%ny bak wystarczy na przeje-chanie 900 km.

30 2

yx

yx

yx

xy

20900

05,0

45

4505,0

4505,0

"$

"$

"$#

%#"$

za zastosowanie poprawnej metody a) przenoszenia odpowiednich wyrazów

– 1 p. b) podzielenia równania przez wspó%-

czynnik przy x – 1 p.

31 3 Erozja eoliczna Akumulacja eoliczna Erozja rzeczna

za poprawn$ odpowied) – 1 p. za poprawn$ odpowied) – 1 p. za poprawn$ odpowied) – 1 p.

32 5 K$t padania promienia s%oneczne-go jest równy k$towi odbicia.

b

a

c

d$ lub

c

b

d

a$ (lub inna rów-

nowa&na proporcja)

7

25,575,0

25,575,0

1

$

$

$

d

d

d

Adam b%ysn$% lusterkiem na wy-soko"ci 7 m.

a) za wykonanie rysunku uwzgl#dniaj$-cego drog# odbitego promienia – 1 p.

b) za napisanie odpowiedniej proporcji –

1 p. c) za wpisanie w proporcji w%a"ciwych

danych – 1 p.

25,575,0

1 h$

d) za poprawne obliczenia – 1 p. e) wynikaj$c$ z poprawnej metody od-

powied) z jednostk$ – 1 p.

33 5 Promienie kó% s$ równe odpo-wiednio:

a) za dobranie w%a"ciwych promieni obu kó% – 1 p.

a

d

cb

+ +

71

r = 7 R = 14 Pole jednego ko%a jest równe:

154722

77

227 222

$#

$#$#$ &&r

Pole drugiego ko%a jest równe:

61621422

147

2214 222

$##

$#$#$ &&R

Pole pier"cienia jest równe: 616 – 154 = 462 Asfalt trzeba wyla! na powierzch-ni 462 m2. lub:

4622122)714()714(7

22

)714(7

22 2222

$#$%"

$"$" rR &&

Asfalt trzeba wyla! na powierzch-ni 462 m2.

b) za zastosowanie poprawnej metody

obliczania pola ko%a – 1 p. c) za zastosowanie poprawnej metody

obliczenia pola pier"cienia – 1 p. d) za poprawne obliczenia w ca%ym za-

daniu – 1 p. e) za wynikaj$ca z poprawnej metody

odpowied) z jednostk$ – 1 p.

34 2

5,218

45

1845

543

145

$$

#$

##$

h

h

h

Wysoko"! kopca jest równa 2,5 m.

a) za zastosowanie poprawnej metody (tj. w%a"ciwego wzoru na obj#to"! sto&ka) – 1 p.


72


85

ODPOWIEDZI I PUNKTACJA ZADA" – ZESTAW GM-A1-042 WYPOCZYNEK

ZADANIA ZAMKNI*TE

Numer zadania

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25

Odpowied/ poprawna

A C B C B A B B D B C C B A C C D B C C B C A D D

ZADANIA OTWARTE Uwagi ogólne:

! Je"li w zadaniu przyznawane s punkty za bezb#$dne obliczenia (wykonanie), to ucze! otrzymuje je tyl-

ko wtedy, gdy stosuje poprawn metod$ rozwi zania.

! Je"li ucze! mimo polecenia „zapisz obliczenia” nie przedstawi# %adnych oblicze!, a napisa# poprawn

odpowied', to nie otrzymuje punktu za rozwi zanie zadania.

! Za ka%de poprawne i pe#ne rozwi zanie przyznajemy maksymaln liczb$ punktów nale%nych za zada-

nie.

Numer zadania

Odpowied/ poprawna typowa Zasady przyznawania punktów

zapisanie substratów 1 p. 26 CO2 + H2O"H2CO3 zapisanie produktu 1 p. obliczenie, jaki procent stanowi$ uczniowie opowiadaj$cy si# za pobytem nad jeziorem

1 p.

zastosowanie poprawnej metody obliczenia liczby z danego jej procentu

1 p.

27 100% – (10% + 15% + 25% + 20%) = = 100% – 70% = 30% x – liczba ankietowanych uczniów 30% = 0,3 0,3 · x = 90 x = 300 – liczba ankietowanych uczniów

bezb%#dne wykonanie rachun-ków

1 p.

28 20% = 0,2

0,2 · 360' = 72'

znalezienie miary k$ta "rodko-wego (je"li ucze' nie pisze dzia%a' ale odpowied) jest poprawna przy-znajemy 1 pkt)

1 p.

zastosowanie poprawnej metody obliczenia rozci$g%o"ci po%udni-kowej w stopniach

1 p.

zastosowanie poprawnej metody obliczenia rozci$g%o"ci po%udni-kowej w kilometrach (dopuszcza si# stosowanie przy-bli&e' 6° i 111 km)

1 p.

29 Przyl$dek Rozewie – 54'50'N Szczyt Opo%onek – 49'00'N obliczenie ró&nicy w stopniach: 54'50' – 49'00' = 5'50' przeliczenie ró&nicy w stopniach na km: 5 · 111,1 km + 50 · 1,85 km = 648,08 km , , 648 km bezb%#dne wykonanie rachun-

ków 1 p.

zapisanie równania (lub zapisa-nie, &e po%owa d%ugo"ci mostu to 150 m)

1 p. 30 x - d%ugo"! mostu

150 + 6

1 x +

3

1 x = x zastosowanie poprawnej metody

obliczenia d%ugo"ci mostu 1 p.

86

zastosowanie poprawnej metody obliczenia szeroko"ci rzeki

1 p. x = 300

6

1 · 300 = 50 (m) – szeroko"! rzeki


1 p.

31 A – skrzek B – kijanka

nazwanie ka&dego z etapów rozwoju &aby

po 1 p.

32 np. posiada ogon, oddycha skrzelami wymienienie dwóch cech odró&-niaj$cych kijank# od osobnika doros%egoi przystosowuj$ce j$ do &ycia w wodzie

po 1 p.

zastosowanie poprawnej metody obliczenia %adunku

1 p.

zastosowanie poprawnej metody obliczenia czasu

1 p.

33 warto"! %adunku przep%ywaj$cego w ci$gu godziny w kulombach:

q = 8,1 A · 3600 s = 29160 C czas, po jakim wyczerpie si# bateria:

29160 C : 0,3 A = 97200 s 97200 s = 27 h

*adunek, jaki przep%ynie w ci$gu godziny wynosi 29160 C. Bateria wyczerpie si# po 27 h u&ywania tej latarki.


1 p.

zastosowanie poprawnej metody obliczenia wysoko"ci sto&ka

1 p.

zastosowanie poprawnej metody obliczenia obj#to"ci sto&ka (fo-remki)

1 p.

zastosowanie poprawnej metody obliczenia obj#to"ci walca (wia-derka)

1 p.

zastosowanie poprawnej metody obliczenia, jak$ cz#"! wiaderka wype%ni% piasek z sze"ciu fore-mek

1 p.

34 H 2 + 52 = 132

H = 12 Vs - obj#to"! sto&ka (foremki)

Vs = 3

1·&·52·12 = 100&

Vw - obj#to"! walca

Vw = &·10 2 ·36 = 3600& V – obj#to"! sze"ciu foremek V = 6 · 100& = 600&

&

&

3600

600=

6

1

Dziecko wype%ni%o piaskiem 6

1 wiaderka. bezb%#dne wykonanie rachun-

ków 1 p.

87

VII. ADRESY KOMISJI EGZAMINACYJNYCH

! Okr&gowa Komisja Egzaminacyjna w Gda.sku ul. Na Stoku 49 80-874 Gda.sk tel. (0-58) 320-55-90, www.oke.gda.pl

! Okr&gowa Komisja Egzaminacyjna w Jaworznie ul. Mickiewicza 4 43-600 Jaworzno tel. (0-32) 616-28-14, www.oke.jaw.pl

! Okr&gowa Komisja Egzaminacyjna w Krakowie al. Focha 39 30-119 Kraków tel. (0-12) 618-12-01, www.oke.krakow.pl

! Okr&gowa Komisja Egzaminacyjna w #om$y ul. Nowa 2 18-400 #om$a tel. (0-86) 216-44-95, www.oke.lomza.com

! Okr&gowa Komisja Egzaminacyjna w #odzi ul. Praussa 4 94-203 #ód/ tel. (0-42) 634 91 33; www.komisja.pl

! Okr&gowa Komisja Egzaminacyjna w Poznaniu ul. Gronowa 22 61-655 Pozna. tel. (0-61) 854-01-60; www.oke.poznan.pl

! Okr&gowa Komisja Egzaminacyjna w Warszawie ul. Grzybowska 77 00-844 Warszawa tel. (0-22) 457-03-35; www.oke.waw.pl

! Okr&gowa Komisja Egzaminacyjna we Wroc)awiu ul. Zieli.skiego 57 53-533 Wroc)aw tel. (0-71) 785-18-52; www.oke.wroc.pl

! Centralna Komisja Egzaminacyjna ul. #ucka 11 00-842 Warszawa tel. (0-22) 656-38-00; www.cke.edu.pl

Informator o egzaminie gimnazjalnym -...

Documents

Transcript of Informator o egzaminie gimnazjalnym -...