I

STYc-zEN LUT V

INFORHlATORRYB.fICKII

DWUMIESIECZNIK ROK I Nr 3

Jest wioska-;p~l'ej

ramgóraKOkoczlsie~Gdziepotok WolaMea-Ipragnienieludziom gl

Na P karpa i wpld.-wsch.. esci woj. tarnowskiego w koU;niemiedzy pas-

mem ilowa ok m (440m),miedzylasemPtasnika Budyniem,

przed . a Wolan miej,cowoscLubcza.Niestety,nieczestomozna. ,zc aznaczonana mapach:ro nieoznacza,ze ta malowniczousytuo-

wanafA,iesj t 'zap'b'tiVn'ThWa~rzezBoga~esli nie wierzysz, wybierzsie ze mna

na m~a wyc czke po ziemi lubeckiej.

Z szóstego peronu stacji PKS w Tarnowie autobus wiezie nas kretymi drogami

(szkoda, ze nie o najlepszej nawierzchni) przez Skrzyszów, Szynwald, Zala-

sowa,WoleLubecka.mijamyznakznapisem"Lubcza".OdtejporytowarzyszycnambedzienierozerwalniewspomnianawczesniejrzekaWolanka.Wkrótceuwagenaszazwróciogrodzonysiatkaobszarz budowazwanapotocznieprzezmieszkanców"Garazami".Tutajswój"dachnadglowa"znalazl"Drzewiarz",aobecniemoznasietakzezaopatrzycwpaliwanapedowe.Zmiany,jakiezaszlywkrajuznalazlysweodbiciewgospodarcewsi.Zprywat-nejinicjatywypowstalokilkanowychpunktówsprzedazy.Nanaszejtrasiejakopierwszypojawiasiesklepprowadzonyprzezp. Stanaszkóww Nagórzu,za-pewniajacyswoimklientomdostepdotowarówogólnospozywczych.Zblizaja-cymsiedo centrumLubczyswojeuslugioferujesklepwielobranzowyp. K.Bialego.Kazdy,ktojestzmeczony,spragniony,ktoczujesiesamotny,szukato-warzystwai ucieczkiod rzeczywistosci- tamprzyakompaniamenciemuzykimoznazaspokoicwszystkieswepotrzeby.Jezelijednakkomusnieodpowiada"wspinaczka"podgórke,podobnepodnietyznajdziew polozonymw sasie-dztwiebarze.Tym,którymniejestpotrzebnaduchowa,leczfizycznaodnowa,swedrzwiotwieraOsrodekZdrowia.TutajkazdymieszkaniecLubczyi WoliLu-

beckiejliczycmozenaszybkaifachowapomoczestronysluzbyzdrowiawoso-bachkier.tegozosrodkalek.med.M.Poloski,lek.StomatologaJ.Turskiegoi

pielegniarek.I otoznajdujemysiewcentrumLubczy.Tu,w budynku,któregoswietnoscjuzdawnoprzemine/a,znajdujasie:biuraGSpodpatronatemp.A.Marcinka,BankSpóldzielczyz dyr.J. Podrazikiem,BibliotekaPublicznakierowanaprzezp.M.Proch,"Drzewiarz"z kier.S.Kumiega,KoloGospodynWiejskichz przewod.p.M.Tokarska(punktprowadzim.in.wypozyczanienaczyn),poczta,prywatny

sklepogólnospozywczyp.W.i A.MikrutóworazsklepyGS:obuwniczyi tekstyl-ny(W.Marcinek),"zelazny"(H.Skrzek),spozywczy(Cz.Pyznarska).Budynekten, dawniejparafiimiescilOchronkei SzkolePodstawowa.Obecniejestwlasnosciawsi.Prywatnadzialalnoscprowadzip. M.Gancarz- wlascicielkakiosku,w którymkazdymozekupiccos dla siebie.Osobarywalizujacao klientówjest p. A.Chmura,którejsklepnagórcecieszysiesporympowodzeniem.DziekiistnieniuGS mieszkancyLubczyi sasiednichwiosekmogasiezaopatrzycwwegiel,pasze,nawozyitp.Wkazdyczwartekodbywajasiejarmar-ki - a wiecsprzedaztrzodychlewnej,bydla,królików.Powstalatez mala"Kap/anówka",któraoferujewedliny,sprzetgospodarstwadomowego,kasetymagnetofonowe,a nawetuzywanaodziezzagraniczna.W piatkiprowadzonyjestskupwarchlaków.Wzrokkazdego,ktozawitaw Lubczyprzyciagawidokkosciola,któregowiezasiegawysokowniebiosa.Wszystkichtych,którychurzekapieknabrylaKosciolainformujemy,zetominiaturaBazylikiNajswietszejMariiPannywLourdes,abu-dowlete Lubczaniezawdzieczajaks.JózefowiLenartowiczowi,któregogróbznajdujesienatutejszymcmentarzu.Innezabudowaniakoscielne:toplebaniaw porzeletniejskrytawsródzieleni(podobniezresztajakkosciól)i DomPara-fialny,doskonaleprezentujacypracewielu rak ludzkich.ZaangazowaniespoleczenstwawidacrówniezprzyOrganistówce(generalnyremont)oraznacmentarzu(ogrodzenie).ProboszczemparafiiLubczajestks.dziekanJ.Gawor,którywrazz ks.wikariuszemR.Guzikiemsprawujeopiekeduszpasterska.TuzobokkosciolagarazujesamochódStrazyPozarnej,którydziekiopatrznosciBozejrzadkoruszadoakcji.WtejczesciwsiznajdujesieSzkolaPodstawowa,którejdyrektorp.Z.Letek"dowodzi"gronemnauczycielskimi znacznagromadauczniów.WbudynkumiescisierówniezPanstwowePrzedszkoleorazZasadni-czaSzkolaRolniczaksztalcacauczniówz Lubczy,WoliLubeckieji Zalasowej.

Sasiedztwoszkolynapewnoniepomagaw skupieniumodlitewnymsióstrPa-sterek.Siostryoferujakwiatyciete,doniczkowe,warzywa,zajmujasieedukacjareligijnaprzedszkolaków,asiostraLucynaprowadzipunktapteczny.KierujacsieglównadrogadoNadola(przysiólek)mijamykuzniep.T. Pyznar-skiego,mlynp. P.Marcinka(czlonkaprywatnejspólkiorganizujacejprzewozyosóbdopracy),punktprodukcjii sprzedazytrumien,braciaStojakowie,lecznice

2

dlazwierzat,wktórejlek.weterynariip.Cz.Styrczulaoferujeusluginamiejscui w terenieorazdwasklepy:spozywczo-monopolowy(8S)i ogólnospozywczy

p.Trojanowskiego.Rok1991bylowocnydlaLubczan.Sprawagazyfikacji,drogiprowadzacejdoDzwonowej,wykonanomostkolokapliczkisw.Zofii.Dzisiajwielerodzinmanadzieje,zenajpózniejnaprzelomielipca-sierpniazap/oniezniczzwiastujacynowyetapwzyciuwsi...

Jedna zdwóchfilii bib-

liotecznych,

. prowadzacychosc kulturalno-oswiatowa

na terenie gminy Ryglice, jest Filia

Bibliotecznaw Lubczy.

Znajduje sie ona w budynku mie-

nia wiejskiego. Jest otwarta w na-

stepujacychgodzinach:

_ poniedzialek _ 900_1700_ wtorek _ 800_1600_ sroda _800_1600_czwartek - 800_1600_ piatek -1000-1800_ sobota robocza -800 -1400

oddnia1.X.1989rokubibliotekeprowadziMiroslawaProch.

Bibliotekaskladasiez 3 pomieszczen:wypozyczalni,gdzierozmieszczone

sa regalyz literaturapieknadladzieci,mlodziezyi doroslychorazz litera-turapopularno-naukowa,a takzez czytelni,W niejz koleiznajdujesieksiegozbiórpodreczny(encyklopedie,slowniki,itp.),lekturydoszkolypodstawoweji doszkólsrednichorazczasopisma(14tytulów).Z tegoksiegozbiorui czasopismkorzystasie na miejscu,aleteostatniemoznarówniezwypozyczycdodomu.

KsiegozbiórFiliiBibliotecznejw Lubczywedlugstanunadzien30.X1.1991

r. liczy11.808woluminów.Z ksiegozbiorutegododnia30.X1.1991r. skorzystalo2.724czytelników.W

bibliotecejest zarejestrowanych335czytelników.Wsródnichsa osobywpodeszlymwieku,chorelubniepelnosprawne,doktórychksiazkidocierajazaposrednictwemsióstrPCKorazmlodziezyszkolnej.Wypozyczeniaksiegozbioruna dzien30.XI.1991r. ksztaltowalysienaste-

pujaco:ogólemwypozyczono7.855woluminów,w tymliteraturypieknejdladzieciimlodziezy- 2.769woluminów,literaturydladoroslych- 2.470orazliteratury

popularno-naukoweji czasopismrazem-2.616.W FiliiBibliotecznejw Lubczyopróczwypozyczaniaksiazekmajamiejsce

lekcjebibliotecznedlauczniówSzkolyPodstawowejwLubczyi WoliLubec-kiej,konkursydlamlodychczytelników(np.rysunkowe),wystawkiokolicz-noscioweorazwystawkiz nowychksiazek,zakupionychdo biblioteki.Bib-

liotekaposredniczytakzew zakupywaniuksiazekprzezczytelnikóww wy-dawnictwieo nazwie"Ksiaznica",którewydajebestseleryliteraturyswiato-

wejw pieknej,skóropodobnejoprawie.ClYTELNIKU!W FiliiBibliotecznejw Lubczyjesteszawszemilewidzianyl

W nastepnymnumerze -informacjeo FiliiBibliotecznejw Zalasowej.

M.P.

InformatorRvalickiNr3

~. -~ ~~~/-~-.0~~ ~

-t"l1E:cHV NAWAL. / ~fZABAlIf NA WAL , ~,l ,

)Al<:.. }(-A"RN"AWA~

\tr ~~. TO kAR~A~ATG

~i \* ~ ~~

~~

r

Karnawalowe dni

W okresie jednego roku koscielnego uroczyscie wspo-

minamy wydarzenia z zycia Pana Jezusa i Kosciola:

oczekiwanie na pierwsze Jego przyjscie,wcielenie, na-

rodzenie, zycie ukryte ipubliczne, meke, smierc izmar-

twychwstanie, wniebowstapienie i zeslanieDucha Swie-

tego - a wspominajac oczekujemy na drugie przyjscie

Chrystusa Pana.

Wszystkie uroczystosci roku liturgicznegoskupiaja sie

-lwokóldwóch swiat: Wielkanocy i Bozego Narodzenia.

Dzien najwiekszego swieta Zmartwychwstania

Panskiego poprzedza tzw. Wielki Post, któryrozpoczyna

sie Sroda Popielcowa.

W Polsce czas trwajacy od Trzech Królido Popielca na-

zywamy Zapustami. Tak nazywal sie polski karnawal(lac. carne - mieso, la-. vale - zegnaj). Poniewaz w Wiel-

kim Poscie zakazane bylywszelkie: wesela, zabawy hu-

czne, posilkimiesne a nawet z nabialem, "na ostatki"

chciano sobie tak dlugi post (40 dni) wynagrodzic, moze

takze iwzmocnic organizm. Dlatego urzadzano wystaw-

ne uczty izabawy, bale maskowe i kuligi. Oto jak opisuje

nam zapusty Zygmunt Gloger: "Zapusty sa od wieków

uprzywilejowana pora wszelkiego rodzaju zabaw, wido-

wisk, maszkar, uczt, wesolosci i pustoty... Z nastaniem

religijnej,a lakomy zoladek ludzki w przewidywaniu

dlugiego postu wymyslil tluste uczty i huczne pohulanki

na pozegnanie dni zapustnych. Zapusty rozpoczeto suto

i wesolo Godami (tak bowiem w jezyku staropolskim

zwano swieta Bozego Narodzenia i ostatnie dni roku)

konczono równiez suto i miesno "ostatkami"...Ostatni

czwartek zapustami od tlustych biesiad zwano

tlustym..."

Pod koniec XVIII wieku (czasy panowania ostatniego

króla polskiego Stanislawa Augusta Poniatowskiego)

ksiadz Jedrzej Kitowicz zostawil nam barwny opis za-

InformatorRvalickiNr3

pustów w Polsce: "Lubo wielcy panowie imozna szlach-

ta spraszajac do siebiegosci z rozmaitych okazjijako to:

na Swieta Bozego Narodzenia, na Wielkanoc, na Zielo-

ne Swiatki, na imieniny, na urodziny, na zareczyny, na

wesela, najwiecej jednak takowych ochót sprawiali so-

bie od tlustego czwartku az do wstepnej srody (popiel-

cowej)... Nizszej fortuny szlachta wyprawiala kuligi...

Wpakowawszy sie na sanki jechali do sasiada. Tam go

zaskoczywszy rozkazywali dawac jesc ipic koniom bez

wszelkiej ceremonii póty u niego bawiac, póki do szcze-

tu nie wypróznili mu piwnicy, spizarni ispichrza. Po wie-

czerzy w ostatniwtorek dawali kolo godziny dwunastej,

mleko, jaja isledzie przygotowujac niejako tymi potrawa-

mi nastepujacemu postowi...Ta maslana kolacja zwala

sie "podkurek" (sniadanie nad ranem, nim kur zapieje),

a byla wszedzie Ozywana, tak w wielkich domach, jak

tez malych".

Zwyczaj kuligu,przebieranców na balach, takze wsród

chlopów na wsi, przetrwal w Polsce jeszcze do naszych

czasów, chociaz juz w bardzo skromnych wymiarach. W

tlustyczwartek iwtorek zwyklo dawac sie: paczki ifa-

worki. Ione wywodza sie z dawnej tradycji.Dzisiejsze

slodkie paczki w niczym oprócz ksztaltu nie przypomi-

naja tych pierwotnych, od których wziely swój poczatek.

Niegdys. byly to okragle buleczki z chlebowego ciasta,

nadziewane slonina ismazone na smalcu.

W róznych czesciach Polski,byly rózne zwyczaje, szla-

chetne, czy mniej godne. Nalezaloby pamietac o tych

wspanialych jednoczacych ludzi,sasiadów a nalezaloby

wyplenic te którenaszemu rodowi ublizaja- upijanie sie.

Mijaly dni zapustów, minie iostatni dzien zapustów tego

roku. Moze trzeba zapamietac: czy byl wiatr, czy nie?

Padalo czy nie padalo? Bo mówi przyslowie: "Bo ostatni

wtorek jaki i post caly pewnie taki".

3

Odcinek2Obóz koncentracyjny Ravensbruck dla kobiet na tere-nie Niemiec zostal zalozony w 1939 r., jeszcze przedwojna. Przewidziany byl na 10 tysiecy kobiet. Potemrozbudowany w miare przyplywu wiezniów. Teren bylbagnisty w kotlinie miedzy rzeka Hawela a jezioremSchwedt z którego geste mgly wisialy nad obozemprawie caly rok, jak zlowroga chmura. W 1941 r. do-budowano 9 bloków do 16-tu tzw. starego obozu.W 1939 r. bylo bloków 16-cie, w tym 3 szpitalne, 4magazynowe i jeden tzw. "Karny" ogrodzony wysokosiatka. Srodkiem biegla szeroka ulica z placem apelo-wym, w poprzek bylduzy blok mieszczacy biura obo-zowe, kuchnie i pomieszczenia kapielowe. Z boku stalbunkier murowany z 3-ch kondygnacji, w tym tylkojedno pietro nad ziemia, a reszta to ciemnice glebokow ziemi. Kto tam dostal sie za kare, prawie nigdyzywy nie wychodzil. Bloki budowane z desek krytepapa, ogrodzone wysokim murem, przez który bylyprzeciagniete druty kolczaste naelektryzowanepradem. Kto mial dosc piekla obozowego, szedl na tedruty i skracal swoje cierpienie. W 1942 r. zostaly wy-budowane jeszcze 8 bloków podwójnych, gdziestloczono tysiace ludzijak sledzie w beczce, 28 naro-dowosci. Ciasnota, nienawisc rasowa, bylypowodemciaglych bójek, kradziezy, przeróznych kar doprowa-dzajacych do obledu. Wladze obozowe skladaly sie:komendant Koegel, potem Brauning, od 1943 r. Su-hren. Dozorczynie to: Langenfeld, Nikel, Mandel,Binz. Glówna dozorczyni Langenfeld odznaczala siedziwna sympatia do Polek. Tlumaczka i prawa rekajej, byla Polka Helena Korewina. Swoja taktykazdobyla zaufanie Langenfeld i z czasem stala sie naj-wazniejsza postacia sposród wiezniarek. Niepozostalo to bez wplywu na wiezniarki Polki. Wszy-stkie lepsze prace otrzymywaly Polki. W kuchni, wszpitalu, w biurach, magazynach, w kolumnach polo-wych, które wyjezdzaly do bauerów do prac w ogro-dach. Korewina potrafila stworzyc osobne bloki pol-skie, gdzie panowala czystosc, zgoda i mniejszy tlok

4

Mo4G11

jak w obo-z a c hogólnych.Byl toczas, jakmawialysm y " o d-wilzy" dlapolskiejspoleczno s c i .Jednak na wskutek zazdrosci Niemek, donosówzlosliwych do komendanta obozu, wszystko sieskonczylo bardzo tragicznie. Langenfeld przeniesionodo innego obozu, Korewine osadzono w bunkrze,wszystkie Polki wyrzucono z pracy, bloki polskie wy-mieszano z najgorszym elementem po calym obozie.Nastal sadny dzien dla calej spolecznosci polskiej. Namiejsce Langenfeld postawiono Mandel, któraposiadala wszystkie cechy szatanskie, do pomocydobrala sobie ospowiedni pomocnice. Sypaly sie karyohydne i nie tylko dla Polek. Mandel nie uznawalazadnych wzgledów dla nikogo. Byl to rok strasznychprzezyc obozowych. Na szczescie tylko rok, bo Man-dei przewieziono do obozu w Oswiecimiu. Po wojniecala zaloga wladz obozowych byla sadzona przedNajwyzszym Trybunalem i otrzymali wszyscy karesmierci, z wyjatkiem Langenfeld, która uciekla z wie-zienia na Montelupich w Krakowie. Dopomogly jej wucieczce Polski wiezniarki z Ravensbruck, które w tensposób wynagrodzily jej "odwilz" obozowa.Sad wKrakowie nigdy nie zdolal stwierdzic .jakimsposobemLangenfeld znalazla sie poza bramami wiezienia.Langenfeld zapewne do smierci blogoslawila wdzie-cznosc swoich podwladnych z Ravensbruck, którymokazala troche sympatii.

c.d.n.T. Wantuch

Informator Rvalicki Nr 3

Polacy sa narodem, który bardzo lub swietowac roczniceokazjonalne. Lubimy wspominac, sluchac wierszy i piose-nek na akademiach i wieczornicach. A potem szybko zapo-minamy co to za swieto, rocznica i tak to bywa co roku.Nastal teraz taki czas, ze nie bardzo wiemy, które zwydarzen ostatnich dziesiecioleci mozna uznac za roczni-ce godna pamieci. Tej pamieci chwalebnej, pelnej zadumy,czy pamieci nasuwajacej smutne refleksje. Sa tez tzw. ro-cznice haniebne.I co mówic mlodemu pokoleniu? Z jakimi wydarzeniamiwiazac ich tozsamosc narodowa? Do jakich wartoscinawiazywac? Czy pomijac milczeniem? Do takich rocznicnaleza dni sprzed 46 lat; rocznice styczniowe, lutowe, mar-cowe itd. Milczec? Uznac za niebyle dni z roku 1945? Czyto dni rocznicowe radosne, czy dni hanby?Duzo tych pytan, duzo niepewnosci co do interpretowaniatych, czy innych wydarzen. Kazdy niech sam w sobie roz-wazy, wywazy, zastanowi sie, a my tylko stwierdzamy faktyhistoryczne. Tego sie nie da wymazac, zatrzec, zlikwi-dowac.Styczen 1945 roku. Kontrofensywa niemiecka w Ardenachzatrzymuje dzialania aliantów. 12 stycznia na Wschodzierusza ofensywa radziecka. Operacje wschodnio-pruska.Rozpoczal 2 i 3 Front Ukrainski uderzajac znad Narwi. 1Front Bialoruski natarl w rejonie Warszawy i 17 stycznia1945 zajal przy udziale I Armii WP ruiny i zgliszcza stolicy.1 Front Ukrainski parl w tym czasie w kierunku Wloclawiazajmujac po drodze Tarnów, Kraków (18.01.45), Czesto-chowe, Górny Slask, a w tydzien pózniej docierajac do Od-ry. Tak wiec 18 stycznia zostalismy oswobodzeni od oku-panta hitlerowskiego. Moglismy powtórzyc za poeta..."przekreslamy 39 rok... i... szesc potwornych laL" Jakzeróznily sie nasze uczucia od euforii goracego lata 1944,kiedy w lipcu widzielismy uciekajacych Niemców i czeka-lismy na wolnosc. Radosc rozsadzala nam piersi. Matkiszykowaly flagi bialoczerwone, bo oto wolnosc sie zbliza.Niedlugo trwala radosc. Front zatrzymal sie na linii Wisloki(dotyczy to naszych okolic), Niemcy wrócili, a nam przyszlQ.jeszcze czekac pól roku. I teraz wspominajac dni stycznio-we 1945 roku nie widzielismy nigdzie zbytniej radosci, niepowiewaly flagi, zolnierzy polskich nie doczekalismy sie.Czy byla to zapowiedz pózniejszych, jakze trudnych dni?Dziwna to byla wolnosc. Odradza sie Panstwo, urzedy roz-poczynaja prace, a jakies to inne niz przed rokiem 1939.Szkoly rozpoczynaja zajecia - nauczyciele ucza wg. pro-

InformatorRvalickiNr3

gramów przedwojennych. My, dzieci szukamy starych pod-reczników, tez przedwojennych. Zachlystujemy sie melodia"Mazurka", "Roty" i innych piesni patriotycznych z "I Bry-gada" na czele. Lekcje historii, geografii: nauka o Wolyniu,Podolu, Pasmie Czarnohory. Ale to niedlugo - nastepujezmiana. Ubywa pewnych tematów, nie wolno spiewac pio-senek itp. Cos sie dziejel Pamietamy cos innego, inaczejmyslimy. Przeciez wiemy, uczono nasi Teraz usilowanonam wmawiac cos innego, cos ubywa, nowe jest nie doprzyjecia! Tak to radosc wyzwolenia topniala, ginela, alezawsze nadzieja zostala, ze kiedys sie zmieni!Ale mialo byc o rocznicachi Wlasnie refleksje muszapoczekac. Jest wiec luty 45 roku. Wielka Trójka ma spot-kac sie na Krymie. Wszystkie zainteresowane strony czy-nia przygotowania. Przedstawiciele KRN w czasie wizytyna Kremlu 22.01. uzgodnili przebieg granicy Polski na za-chodzie. Rzad RP w Londynie daremnie zabiegal o mozli-wosc zabrania glosu w sprawie polskiej podczas konferen-cji. Nie poinformowano go nawet oficjalnie o zamiarze spot-kania sie Wielkiej Trójki. Politycy dogaduja sie miedzysoba. Wobec wyników ofensywy styczniowej wzmacnia siepozycja ZSRR na froncie. Jest jasne, ze pierwsza do Ber-lina wejdzie Armia Czerwona. Kraje Europy Srodkowo-wschodniej zostaly juz zajete przez wojska radzieckie, lubczeka je to w najblizszej przyszlosci. W tej sytuacji najsil-niejsza pozycje przetargowa w nowym podziale swiataposiadal Stalin.Konferencja w Jalcie rozpoczela sie 04.02.45. Omawianona niej podstawowe kwestie powojennego urzadzeniaswiata. Sposród problemów europejskich jednym zglównych tematów byla sprawa polska. Komentarzegloszone w prasie anglosaskiej byly niechetne Polsce imialy przygotowac opinie Zachodu na oddanie PolskiKremlowi. Sprawy granicy zachodniej odlozono doprzyszlej konferencji, zas ziemie wschodnie zabrane Pol-sce na podstawie paktu Ribbentrop-Molotow przyznanoZSRR. Omawiano tez forme przyszlego Rzadu Polski. I wtym punkcie decydujacy glos mial Stalin. Tak to data11.02.45 oznaczala ponowne zniewolenie Polski w pelnymmajestacie prawa miedzynarodowego. Tak rozpoczal sienowy etap drogi do pelnej wolnosci i suwerennosciPanstwa Polskiego.

I.J. Wójcik

5

o

Kólka Rolnicze to forma zbiorowej zaradnosci chlopówpolskich zespalajaca wysilki w rozwiazywaniu

caloksztaltu produkcyjnych i spolecznych problemów wsi,a jednoczesnie reprezentujaca ich zawodowe interesy.Pierwsze chlopskie (wloscianskie organizacje rolnicze)Kólka Rolnicze zaczely powstawac na ziemiach polskichkilkadziesiat lat po uwlaszczeniu chlopów, kiedy to kolejnepouwlaszczeniowe pokolenia chlopskie poprzezwspóldzialanie próbowaly przezwyciezyc bariery na drodzepostepu spoleczno-gospodarczego wsi. A poniewazuwlaszczenie chlopów na ziemiach polskich rozdartychprzez trzy panstwa zaborcze nastapilo w róznych latach(zabór pruski -1823 rok, zabór austriacki -1848 rok, zabórrosyjski - 1861-1864rok) ruch Kólek Rolniczychw po-szczególnych zaborach rozwijal sie niejednoczesnie, przyczym rózne byly motywy jego rozwoju. Bylo to zalezne odróznej polityki zaborców. róznego poziomu ekonomicznegowsi, róznego stopnia swiadomosci spolecznej chlopów. Zreguly powstanie Kólek Rolniczych bylo poprzedzone po-wstaniem Ziemianskich Towarzystw Rolniczych, zaintere-sowanych przede wszystkim modernizacja ziemianskiejgospodarki rolnej. Stopniowo towarzystwa tezainteresowaly sie rozwojem chlopskich Kólek Rolniczych.podporzadkowujacje w wiekszym lub w mniejszym stopniusobie. Mimotego patronatu ziemiansko-burzuazyjnego nadKólkami Rolniczymi. w ruchu Kólek Rolniczych wyrastalidzialacze chlopscy. dazacy do usamodzielniania sie tegochlopskiego ruchu.Historia Kólek Rolniczych - zorganizowanego ruchu

spoleczno-zawodowego chlopów w Polsce jest integralnaczescia dziejów wsi polskiej, a zarazem losów naszego na-rodu i panstwa.Pierwsze Kólko Rolnicze na ziemiach polskich powstalo zinicjatywy Juliusza Kraziewicza - polskiego dzialaczaoswiatowo-rolniczego pod nazwa: "Wloscianskie Towarzy-stwo Rolnicze"w Rasecznie kolo Gniewa (Ziemia Kocinskana Pomorzu Gdanskim) dnia 1 pazdziemika 1862 roku wzaborze pruskim. Cztery lata pózniej z inicjatywy kobietwiejskich w ramach Wloscianskiego towarzystwa Rolnicze-

go zal~zono pierwsza organizacje kobieca pod nazwa "T0-warzystwo Gospodyn" - prawzoru kól gospodyn wiejskich.Dzialalnosc kólka rolniczego opierala sie na co miesiecz-nych zebraniach polaczonych z pogadankami rolniczymi,upowszechnianiem czytelnictwa rolniczego. rugowanietrójpolówki przez wprowadzanie systemu plodozmianów.

6

wprowadzenie orek jesiennych. zorganizowanie "SpólkiPozyczkowej" w Gniewie -pierwszego banku ludowego na

Pomorzu. Nieco pózniej, bo dopiero w roku 1882 w zabo-rze austriackim zaczely powstawac Kólka Rolnicze. Pier-wsze Kólko Rolnicze na ziemiach zaboru austriackiego po-wstaje z inicjatywy Ksiedza Stojatowskiego, gdyprzeksztalcono Towarzystwo Oswiaty i Pracy w Towarzy-stwo Kólek Rolniczych podporzadkowane galicyjskiemuTowarzystwu Gospodarskiemu. Glównymi kierunkamidzialalnosci galicyjskich Kólek Rolniczych bylo szerzenieoswiaty, organizowanie Ochotniczych Strazy Pozarnych,spóldzielni oszczednosciowo-pozyczkowych oraz prowa-dzenie kólkowych sklepów wiejskich. Najpózniej powstalyKólka Rolnicze w zaborze rosyjskim. Pierwsze w Króle-stwie Polskim Kólko Rolnicze zarejesaatrowane zostalo wdniu 13 grudnia 1905 roku. Organizacje te mialy podobneprogramy dzialania jak w innych zaborach.W II Rzeczypospolitej nie doszlo do zjednoczenia ruchuKólek Rolniczych. W kazdej dzielnicy porozbiorowejdzialaly odrebne organizacje. przy czym niekiedy KólkaRolnicze i Kola Gospodyn Wiejskich byly zrzeszone wcalkiem odrebnych organizacjach. Utworzono w 1921 r. 2 -miedzydzielnicowew zgrupowania róznych organizacji rol-niczych dla celów konsultacyjno-taktycznych:1. Polski Zwiazek Organizacji Kólek Rolniczych - zgrupo-wanie o charakterze antyziemianskim (PZO iKR)2. Zwiazek Polskich Organizacji Rolniczych (ZPOR) zgru-powanie o charakterze ziemianskim.Ziemianski zwiazek przeksztalcony zostaje na CentralnyZwiazek Kólek Rolniczych z kierownictwem opanowanymprzez ludowców, który dazyl do uczynienia KR wraz zKGW. glównej organizacji reprezentujacej interesy drobne-go rolnictwa i przejecia zadan rolniczego samorzadu lokal-nego. W ramach CZKR dzialaly 2 autonomiczne organiza-cje: Centralny Zwiazek Mlodziezy Wiejskiej i Zwiazek Te-atrów Ludowych.Walka w kierownictwie CZKR miedzy dzialaczami PSL"Wyzwolenia" i Stronnictwa Chlopskiego (od 1926 r.)przyczynila sie do uzaleznienia CKZR od sanacji. W latach1920-1929 w 59 okregach zwiazku Kólek Rolniczychdzialalo 2.657 KR zrzeszajacych 69.000 czlonków i 290KGW - 5900 czlonkin.

c.d.n.

(L. BudzynskQ

InformatorRvalickiNr3

1Lek:o-l-JCZ W~LJOc5L-o~L

Rozpoczyna

my cykl porad

lek. wet. dla

rolników z tere-

nu Gminy. Po-

rady tedotyczyc beda

jak nalezyzapobiegacchorobom

zwierzat ijakie choroby najczesciejwystepuja na

terenie naszej Gminy. Najpierw zajmijmy sie ho-

dowla drobiu,szczególnie kurczat,poniewaz rolni-

cy juz stopniowo zakupuja drób do swoich gospo-

darstw.

Czesta przyczyna chorób drobiu jestnieprzestrze-

ganie higienypomieszczen. Dlatego nalezy pomie-

szczenia dla drobiu czyscic mechanicznie i od-

kazac Pollena Jod-K, a nastepnie wapnowac. Pod-

stawa prawidlowego odchowu kurczat jest odpo-

wiednie zywienie. Nie powinno to byc zywienie jed-

nostronne. Kurczetom nalezy zapewnic odpowied-

nia iloscwitamin i mieszanek mineralnych. Od 1-

szego dnia zycia podajemy Polfamixy, a od 2 tygo-

dni zycia mieszanki mineralne. Podawanie witamin

i mieszanek mineralnych zwieksza odpornosc

kurczat na wszystkie choroby oraz zapewnia

prawidlowy rozwój ioplacalnosc hodowli. Witaminy

i mieszanki mineralne nalezy stosowac do

calkowitego odchowu kurczat.

Do chorób najczesciejwystepujacych na naszym

terenie nalezy zaliczyc bialabiegunke pisklat,ko-

kcidiozy,skaza moczanowa oraz robaczyce.

Biala biegunka pisklat wystepuje u kurczatjuz od

1-go dnia zycia, dlatego nalezy zastosowac odpo-

wiednie srodki do zwalczania tejchoroby czyli Sio-

furazolidon.

InformatorRvalickiNr3

W wieku okolo3 tygodni wystepuje choroba zwana

kokcidioza - charakteryzuje sietym, ze kalkurczat

jest poczatkowo zólty a pózniej czerwony i brunat-

ny. Do zwalczania tej choroby stosujemy naste-

pujace leki: Kokcidiovit, Auticocid, Sulfatyf.

Skaza moczanowa wystepuje u kurczat prze-

waznie zima ijesieniajezeliptakitrzymane sa w

pomieszczeniach ciasnych iwilgotnych ijezeli kur-

czetom podawana jestnadmierna iloscbialka.

Aby uniknac tejchoroby nalezy zapewnic kurcze-

tom odpowiednie pomieszczenie, tzn.suche icze-

sto wietrzOne.

Robaczyca - czyli syngomoza wystepuje nacalymterenieipowoduje ogromne stratyw hodow-

li.Kurczeta zarazaja sie zjadajac rózne owady, sli-

maki i dzdzownice. Dlatego kazda partie kurczat

nalezy odrobaczyc. Objawy przy tej chorobie to

otwieranie dziobów i dusznosc. Kurczeta gina

wskutek uduszenia.

Witaminy imieszanki mineralne oraz wszystkie leki

na wyzej wymienione choroby sa dostepne w lecz-

nicach weterynaryjnych. Hodowca zglaszajacy sie

po leki powinien zaobserwowac jakie sa odchody,

czylikolor ipowiedziec lek. wet. Wówczas otrzyma

odpowiednie lekarstwo z fachowa porada jak na-

lezy je zastosowac.

Stosowanie witamin i leków zakupionych w Pun-ktach aptecznych mija sie z celem, poniewaz nie-

umiejetne stosowanie niektórychwitamin powoduje

zahamowanie wzrostu i zaburzenia w przemianiematerii, a tym samym stratyw hodowli.

Nastepny artykul z tego cyklu dotyczyc bedzie ho-

dowli trzody chlewnej.

Czeslaw Styrczula

7

"

Kredyty udzielane beda na modernizacje gospo-darstwa, w celu dostosowania go do gospodarki

rynkowej. Plan modernizacji ma wprowadzic zmia-ny organizacyjne i produkcyjne obnizajace kosztyprodukcji, poprawe jakosci oraz wzrost efektyw-

nosci gospodarowania.

Przykladowe kierunki to:

u:óJ'adaptacja obiektów do wybranego kierunkuprodukcji,

u:óJ'mechanizacja systemu zywienia i obslugizwierzat,

u:óJ'instalacja dojarki przewodowej i chlodziarkimleka,

u:óJ' budowa przechowalni, silosów zbozowych,oczyszczalni scieków.

o kredyt moze ubiegac sie rolnik, który posiadazdolnosckredytowa.

W celu otrzymania kredytu nalezy:

u:óJ'zglosic sie do Osrodka Doradztwa Rolnicze-go,

u:óJ' przedstawic przygotowana dokladna informa-cje dotyczacagospodarstwanp.wielkosc pro-dukcji rolniczej, zuzycie srodków produkcji,stanu i wyceny budynków gospodarczych,sprzetu mechanicznego,rodzaju i wielkosciswiadczonych i pobieranych uslug, naleznoscii zobowiazan, wydatków administracyjno-pra-wnych w roku 1991.

l-i' przedstawic wizje zmian w swoim gospodar-stwie'

u:óJ'wspólnie z doradcami opracowac plan mod-ernizacji gospodarstwa.

Kredytyprzyznawane beda na 5 lat, z dwuletnimokresem karencji(splata dotyczykredytu,a nie od-setek) i ze zmienna stopa procentowa wynoszaca1,1 % stopy kredyturefinansowego.Jedna czwartakredytu na modernizacje pokrywa Ministerstwo

8

f12CL r/l2c>d1~J'>o~-'97-9 o.sp<:::) c::>LOL,-.:=>S L~C'L

Rolnictwa i Gospodarki Zywnosciowej ze srodkówna restrukturyzacje rolnictwa, a reszte 3/4 lecz niewiecej niz 24 % rocznie - rolnik kredytobiorca.Pozostala czesc odsetek przypadajaca na rolnikajest kapitalizowana, a splata tych odsetek nastepu-je po splacie kredytu. Ponizej w tabeli przedstawio-ne sa warunki splaty kredytu przy trzech warian-tach zmiennej stopy procentowej;

Sprawa czy kapitalizowane odsetki beda opro-

centowane jest jeszcze nie ustalona. Przewiduje

sie tworzenie funduszu gwarancyjnego w wyso-

kosci 5% kwoty przyznanego kredytu. W mo-

mencie splaty calego kredytu te 5% dzielone be-

dzie po polowie pomiedzy bank i rolnika.

Wysokosc kredytu - max do 1 miliarda zlotych,przy czym preferowane beda znacznie nizsze

kwoty. Banki upowaznione do udzielania kre-

dytów to: Bank Gospodarki Zywnosciowej, Bank

Rozwoju Rolnictwa SA, Gospodarczy Bank Wiel-

kopolski SA, Bank Unii Gospodarczej.Doradcy z Osrodka Doradztwa Rolniczego w

Tarnowie rozpoczna opracowywanie projektów

modernizacji po otrzymaniu przez Banki wytycz-

nych z Ministerstwa Rolnictwa.

InformatorRvalickiNr3

Stopakredyturefinansowego 40% 20% 150%

Oprocentowaniekredytu 44% 22% 55%

Splataz budzetupanstwa 11% 5,5% 14%

maxsplataodsetekprzezrolnika 24% 16,5%24%

Kapitalizacjaodsetek 9% O 17%

p.,

"Jakie zmiany obserwujesz w topografii Rynku Ryglickiego?" -zapytal Franka jego kumpel z Lubczy. .

- "Oj zmienio sie, zmieniol" -odparl Franek.Dawni mówili, ze idzie sie na Planty posiedziec, a tero budki (niby w Tomowie scenki i ciuchy), w których

kupic mozes i zarówke i nasiona i rózne arbatki ziolowe. Ino cosik duzo tego chmilu stoi kolo tych lików".Podpatrywacz

Czapka z RyglicKsiaze Hieronim Sanguszko - jezeli wierzyc poecie K. Brodzinskiemu - byl w czasie pobytu tego poetyw Tarnowie postrachem tarnowianek, zwlaszcza starszych pan, za którymi wieczorna pora mial sie

uganiac po ulicach Tarnowa i napastowac je swymi zalotami.Ten ksiazecy nieudacznik byl jednak bardzo zarozumialy na punkcie swej osoby i swej godnosciksiazecej. Wymagal od wszystkich holdów i czolobitnosci.

Kiedy pewnego razu przejezdzal poszóstna kareta kolo Ryglic, natknal sie na przechodzacego ta samadroga pachciarza Jankiela Mechula. Zyd odskoczyl na bok przed pedzaca kareta ksiazeca, ale nie zdjal

w poklonie przed ksieciem swej lisiej czapki. Oburzony tym ks. Sanguszko kazal zatrzymac konie izapytal sie gniewnie Zyda:

- Hej, ty parchu, skad jestes?-Z Ryglic, Jasnie PanieI- A czapka, czapka, kacapie, Karaimie - krzyczal ksiaze, wskazujac palcem na czapke Zyda, dajac mu

do zrozumienia, ze ma ja zdjac i nisko sie klaniac.- Ta czapka tez jest z Ryglic,Jasnie Panie - odparl z glupawym usmiechem Jankiel, nie orientujac sie

o co wlasciwie ksi,eciu chodzilo.

Powtórzone za dr. Stanislawem Walega

InformatorRvalickiNr3 9

~1@9r 1?1Zl\Wwc

J ~ll<Al1v 1?]EZ~r:

W ubezpieczeniu rolników wyodrebnia sie:

1) ubezpieczenie wypadkowe, chorobowemacierzynskie,2) ubezpieczenie emerytalno-rentowe.Swiadczeniami z ubezpieczenia wypadkowego,chorobowego i macierzynskiego sa:

1) jednorazowe odszkodowanie z tytulu stalego lubdlugotrwalego uszczerbku na zdrowiu wskutek wy-padku przy pracy rolniczej lub rolniczej choroby za-wodowej,2) zasilek chorobowy,3) zasilek z tytulu urodzenia lub przyjecia na wy-chowanie dziecka,4) zasilek macierzynskiJednorazowe odszkodowanie przysluguje:

a) ubezpieczonemu (rolnik, domownik) który doznalstalego lub dlugotrwalego uszczerbku na zdrowiuwskutek wypadku przy pracy rolniczej,b) osobie najblizszej ubezpieczonemu rolnikowijezeli nie byla objeta ubezpieczeniem a ulegla wy-padkowi pomagajac przy pracy w Jego gospodar-stwie,

c) czlonkom rodziny ubezpieczonego, który zmarlwsklJtek wypadku przy pracy rolniczej.Za wypadek przy pracy rolniczej uwaza sie naglezdarzenie wywolane przyczyna zewnetrzna, którenastapilo:1) na terenie gospodarstwa rolnego, które ubezpie-czony prowadzi lub w którym stale pracuje, albo naterenie gospodarstwa domowego bezposredniozwiazanego z tym gospodarstwem rolnym2) w drodze ubezpieczonego z mieszkania do go-spodarstwa rolnego albo w drodze powrotnej,3) podczas wykonywania poza terenem godpodar-stwa rolnego, o którym mowa w pkt 1, zwyklychczynnosci zwiazanych z prowadzeniemdzialalnosci rolniczej, albo w zwiazku z wykona-niem tych czynnosci,4) w drodze do miejsca wykonywania czynnosci, októrych mowa w pkt 3, albo w drodze powrotnej.

10

//11

Za rolnicza chorobe zawodowa uwaza sie chorobe,która powstala w zwiazku z praca w gospodarstwierolnym, jezeli choroba ta jest wykazem chorób za-wodowych okreslonych w przepisach wydanych napodstawie Kodeksu Pracy.Jednorazowe odszkodowanie ustala sie w wyso-

kosci proporcjonalnej do okreslonego procentowostalego lub dlugotrwalego uszczerbku na zdrowiu,z tym ze najnizsza kwota odszkodowania nie mozewynosic mniej niz za piecioprocentowy uszczerbekna zdrowiu (obecnie jeden % wynosi 410.854 zl +

5% wynosi - 2.055.000 zl).W przypadku smierci poszkodowanego odszkodo-wanie przysluguje w wysokosci odpowiadajacej100% uszczerbku na zdrowiu.

Zasilek chorobowy przysluguje ubezpieczonemu,który wskutek choroby jest niezdolny do pracy nie-przerwanie co najmniej przez 30 dni.Zasilek chorobowy przysluguje za okres niezdol-nosci do pracy, jednak nie dluzej niz przez 180 dni.Za kazdy dzien niezdolnosci do pracy zasilek cho-robowy wynosi jedna trzydziesta emerytury podsta-wowej (obecnie 20.751 zl)Zasilek z tytulu urodzenia lub przyjecia na wy-chowanie dziecka w wieku do jednego roku ubez-pieczonemu przysluguje jednorazowy zasilek w wy-sokosci trzykrotnej emerytury podstawowej (obec-nie 1.867.600 zl).Jezeli ubezpieczeniu podlegaja oboje malzonko-wie, zasilek ten przysluguje lacznie obojgu malzon-kom.

Zasilek macierzynski przysluguje w wysokoscirównej zasilkowi chorobowemu za okres 8 tygodni(obecnie 1.162.100 zl) i jest on wyplacony laczniez zasilkiem z tytulu urodzenia dziecka.

Osobie, która zostala objeta ubezpiecz~niem nawniosek, zasilek chorobowy, zasilek z tytulu wy-padku przy pracy rolniczej, przysluguje jezeli okrespodlegania ubezpieczeniu bezposrednio przed wy-stapieniem zdarzenia uzasadniajacego nabycieprawa do swiadczenia trwal nieprzerwanie co naj-mniej rok.

Informator RvalickiNr3

Ryglice gazyfikuja sie

Spoleczenstwo Wsi Ryglice podjelo sie nie lada in-westycji wykonywanej w czynie spolecznym.Korzystajac z budowy gazociagu wysokiego cisnie-nia na trasie Wygoda Grybów przebiegajacegoprzez Zalasowa, postanowiono przystapic do gazy-fikacjiGminy a tym samym Wsi Ryglice. PowolanoSpoleczny Komitet Gazyfikacji Wsi, który zajmujesie ta inwestycja. Gazyfikacja objetych zostanieponad 400 gospodarstw rolnych. Roboty powazniesa juz zaawansowane. Zakupiono i zamontowanostacje redukcyjna, z której korzystac bedzie calaGmina. Na dzien dzisiejszy wykonano instalacje do138 gospodarstw rolnych (przysiólki:Wisze iOsied-le). Z nastaniem wiosny prowadzone beda dalszeroboty na terenie Ryglic. Ze wzgledu na duzy kosztprzypadajacy na jednego mieszkanca (gospodar-stwo) Komitet uzyskal od Wojewody Tarnowskiego100 mln. zl. na czesciowe pokrycie kosztów zakupustacji redukcyjnej. Wystapiono równiez do Europej-skiego Funduszu Rozwoju Wsi Polskiej w Warsza-wie o dotacje na wykonany I-szy etap gazyfikacji.Jak juz wspomniano roboty prowadzone beda z na-staniem wiosny, w zwiazku z czym Komitet zwracasie do spoleczenstwa o dokonywanie zaliczkowychwplat na ten cel. Jak wynika z dokumentów, wróznym stopniu mieszkancy wplacili zaliczki. Sa itacy, którzy maja wplacone zaledwie 20.000 zl. Ko-mitet Gazyfikacji apeluje do mieszkanców, abyudzielali sie przy wykopach rowów i ukladaniu rur.O przebiegu prac Komitet informowal bedzie na ze-braniach wiejskich jak równiez w "Informatorze".

J. Wójcik

Rada GminyZarzad Gminy

Sesja Rady Gminy w Ryglicachodbyla sie w mie-siacu grudniu, na której zostaly podjete uchwaly wsprawie wyrazenia zgody na przeznaczeniegruntów rolnych na cele budownictwa mieszkanio-

InformatorRvalickiNr3

wego (nierolniczegowe wsi Zalasowa; w sprawiezmianybudzetugminy na 1991 r.)Radni zglosili nastepujace wnioski; odnosnie:- remontu drogi wojewódzkiej Galia Górna,- zalozenia CB-radio we wsi Zalasowa,

- znalezienia miejsca i wybudowania zbiornikap.poz na terenie Gminy,- koniecznosci przeczyszczenia przepustu drogo-wego znajdujacegosie kolocmentarza komunalne-go w Ryglicach.Posiedzenia Zarzadu Gminy odbywaja sie co mie-siac, na których sa rozwiazywane problemyzaistniale na terenie Gminy Ryglice.Na ostatnim posiedzeniu zostaly zredagowane pro-

jekty uchwal, jak nizej:- w sprawie zmiany oplat targowych na terenieGminy Ryglice,- w sprawie wyrazenia zgody na przeznaczenie

gruntów na cele budownictwa mieszkaniowego(nierolniczego) we wsiach Zalasowa i Ryglice,- w sprawie ustalenia stawek czynszu dzierzawne-go gruntu mienia komunalnego,-w sprawie zmiany oplaty administracyjnej za spo-rzadzenie testamentu,

- w sprawie ustalenia oplat za uslugi ~mentarneoraz oplat za korzystanie z cmentarza komunalne-go,- w sprawie stawek czynszu najmu na lokale uzyt-kowe wynajmowane jako mieszkania,-w sprawie stawek czynszu najmu na lokale uzyt-kowe, w których prowadzona jest dzialalnosc hand-lowa i uslugowa,- wsprawie ustalenia wysokosci rocznych stawekpodatku od nieruchomoscioraz Zarzad Gminy wysunal swoje propozycje sta-wek.

Wszystkie projekty uchwal wraz z propozycjamiZG, Komisji RG beda przedlozone na sesji do za-twierdzenia w miesiacu lutym.Przyjecie w/w projektów uchwal pozwoli naopracowanie projektu budzetu gminy na 1992 r.Blizszedane o stawkach oplat oraz projekt budzetu

beda zamieszczonew najblizszym numerze Infor-matora.

11

We wrzesniu 1990 r. na zebraniu wiejskimpodjetodecyzje o wyremontowaniu budynku "Sokola" zprzeznaczeniem na sale gimnastyczna dlamlodziezy Szkoly Podstawowej w Ryglicach. Wokresie zimowym(luty 1991 r.) rozpoczeto scinkedrzewa 28.02.1991 r. i systematycznie kontynuo-wano je go konca 1991 r. Prawie wszystkie praceto czynspoleczny mieszkancówRyglic-udzial bralinie tylkorodzice dzieciuczeszczajacych do naszejszkoly. Bylitez tacy, którymsam pomysl remontubudynku i prace kolo niego bylyprzedmiotemkry-tyki.W rezultacie okazalo sie, ze zupelnie niepotrzeb-nej, bo na sali od 9.02.1992 r. beda juz zajecia wy-chowania fizycznego. Poprawito w duzym stopniuorganizacje pracy w szkole, a dzieciomzajecia nasali, na przyrzadachsprawiawieleradosci i pozytkudla ich zdrowia i rozwojufizycznego. Pomoc przy

----remoncie sali okazaly instytucje i zaklady pracy:Urzad Gminy, Sp-nia "Drzewiarz", Gminna Sp-nia,Bank Spóldzielczy, SKR. Ogólem w czyniespolecznym zostalo przepracowane 2819 godzinco daje sume okolo 50 mln. zl. (w kwocie tej nie sawliczone udzialy instytucji). Wielu rodziców dalo tezwlasny material, który zostal zuzyty przy remoncie.Wszystkim pracom patronowali: mgr GrzegorzKwiek i przewodniczacy Komitetu RodzicielskiegoWaclaw Gawron.

..

, : -::' , /-

, :,,":L~'~~,:L ';. ::.,-~' -'f'- ." -,'~'"y~ :~J;(-:';:1:t;':.i'~/;);~, -:io?),

.'.<> ~'IINf08~MAI0.B:HYGJ..ICl<1

DWi1ffile~lea~~ijI~~Gmln-neg9asrodKa f(ultlfry(

. ..;. __{O/;.;.. ~-);>g("(~f1yg~LS~g~>

" J~edaguje:~zispQl:.

Nak!a~ 4_q~.,.e~z:;-

InformatorRvalickiNr3