INFEKZIOA KIRURGIAN

KIRURGIAREN OINARRIAK

V. Portugal Irak.

OROITZAPEN HISTORIKOA XIX mendean (>1867)

LISTER: antiseptikoen erabilera PASTEUR: mikrobiologia I. SEMMELWEISS: eskuen garbiketa KOCHER: hemostasia HALSTED: eskularru kirurgikoak

XX mendean <1960: antiseptikoak (pobidona eta klorhexidina)

>1960: profilaxi antibiotikoa

AURKEZPENA Infekzioa paziente kirurgikoan Motak:

Medikoak: pneumonia, gernubide-infekzioa KIRURGIKOAK:

Tratamendu medikua eraginkorra izaten ez denean eta trat. kirurgikoa beharrezkoa ohi denean: apendizitisa, abszesua, gangrena, ...

Ebakuntza-leku batean kokatzen diren infekzioak: “leku kirurgikoaren infekzioak”: zauriaren infek., ebakuntza ondoko abszesua edo peritonitisa, ...

Maiz, traumatismo ondoren agertzen dira (bai kanpokoa, bai kirurgia bidezkoa)

AURKEZPENA Garrantzi ekonomikoa eta pronostikoa

Antibiotiko Ebakuntzak Sendaketak Egonaldia luzatzen da Beste konplikazioen agerpena errazten du:

Odol-jarioak Immunosupresioa Beste infekzioak

ETIOPATOGENIA

ERAGILEA OSTALARIA

GIROA

INFEKZIO-ERAGILEA Germen gutxi dira inf. gehien eragiten dituztenak Sarritan POLIMIKROBIANOAK dira Germenen BIRULENTZIA BAKTERIO-KULTUREN garrantzia

ETIOPATOGENIA

Aerobioak: Estreptokokoak Estafilokokoak Klebsiella Heste-germenak

Enterobakteriak Enterokokoak

Onddoak: Candida, Aktinomik.,

Histoplasma

Anaerobioak Bakteroideak Peptoestreptok. Klostridioak

Oportunistak Pseudomona Serratia

Helmintoak Hidatidosia

INFEKZIO-ERAGILEA Eragile endogenoak

Pazienterengandik etorritakoak (azaletik, edozein aparatuetatik)

Eragile exogenoak Osasun-langileengandik (ESKUAK) Ebakuntza-geletatik Tresneriatik

ETIOPATOGENIA

OSTALARI SENTIKORRA IMMUNOESKASIA funtsezkoa da

Imm. Espezifikoa Imm. Inespezifikoa

Edozein faktore immunodepresorek errazten du infekzioa:

ETIOPATOGENIA

Diabetesa Adina

>70 u. < 3 u.

Drogazaletasuna Minbizia

Loditasuna Desnutrizioa Shocka ASA III TRATAMENDU

erasotzaileak

GIRO APROPOSA BASKULARIZAZIO DESEGOKIko lekuak

(iskemia, hemorragia) IRTENBIDE ESTUEKIKO GUNE

NATURALAK (apendizea, hesteak, behazuna) buxadura infekzioa

BARRUNBE NATURALAK: peritoneoa eta barrunbe torazikoa

Beste faktore batzuk: Gorputz arraroak Ehun hila (nekrosia) Traumatismoak (iatrogenia, kanpokoa, ...) Ebakuntzaren iraupena

ETIOPATOGENIA

ETIOPATOGENIA

ERAGILEA OSTALARIA

GIROA

INFEKZIOA

Inf. LOKALA

ESKUALDEKO Inf.

Inf. OROKORRA

SeptizemiaSepsia

Shock septikoaO.A.H.

AdenitisaLinfangitisaPeritonitisa

AbszesuaFlemoia

FISIOPATOLOGIAFISIOPATOLOGIAFISIOPATOLOGIAFISIOPATOLOGIA

Erantzun inflamatorioa inespezifikoa

LOKALA Erantzun baskularra Erantzun zelularra Bitarte inflamatorioak

SISTEMIKOA (Ondorio orokorrak)

Erantzun immunitario espezifikoa Gune inflamatorioren murriztasuna Emaitza finala

FISIOPATOLOGIA(Erantzun inflamatorioa lokala)

FISIOPATOLOGIA(Erantzun inflamatorioa lokala)

Erantzun baskularra Basodilatazio arteriolarra

Gorritasuna Beroa

Iragazkortasuna handitzea likido eta proteinak gune interstizialera Edema (exudatua)

Erantzun zelularra (Imm. Inespezifikoa) Kimiotaxia Baztertasuna eta atxikidura Migrazioa (diapedesia) Aktibazioa (fagozitosia)

FISIOPATOLOGIA (Erantzun inflamatorioa lokala)

FISIOPATOLOGIA (Erantzun inflamatorioa lokala)

Erantzun zelularra (Imm. Inespezifikoa) Kimiotaxia Baztertasuna eta atxikidura Migrazioa (diapedesia)

Aktibazioa (fagozitosia)

LPS

Az. lipoteikoiko

BAKT.fagosoma

liposomak

+

+

O2 = hilketa oxidatiboa

BAKTERIAREN

HERIOTZA

FISIOPATOLOGIA (Erantzun inflamatorioa lokala)

FISIOPATOLOGIA (Erantzun inflamatorioa lokala)

Bitarte inflamatorioak Kininak, koagulazioa, konplementoa Aminak LK eta PG RLO eta NO

Zitozinak

•Erantzun goiztiarraren arduradunak

IL-1

IL-6

TNF

IF

•Hazkuntzako faktoreak

TGF

TGF

PDGF

EGF, KGF

VECGF

bFGF

GM-CSF

IGF-1, IGF-2

•Kimiozinak C-X-C

PBPtik jatorrikoak

PBP

tromboglobulina

NAP-2

Onkogeneak , eta (hazkuntrarekiko erlazionatuak)

IL-8

ENA-78

GCP-2

PF4

IP-10

MIG

FISIOPATOLOGIA(Erantzun sistemikoa)FISIOPATOLOGIA

(Erantzun sistemikoa) Sukarra

Takikardia Oliguria Takipnea Arnasbidezko alkalosia

Leukozitosia neutrofiliarekin Katabolismoa (oreka nitrogenatu negatiboa)

(Erantzun immunitario espezifikoa) LB antigorputzak LT zitotoxikotasuna

FISIOPATOLOGIAFISIOPATOLOGIAGune inflamatorioaren murriztasuna

Estasi baskularra Zainetako trombosia Drainatze linfatikoa

Emaitza finala Osaketa Murriztea Zabaltzea

DIAGNOSIADIAGNOSIAMiaketa fisikoa

Errazena eta erabilgarriena Hanturazko zeinuak

Zeinu sistemikoak

Zeinu espezifikoak

Kontuz Fase sorran zeinuen gabezia

Emaitza negatiboaren aurrean: errepikatu miaketa

Laboratorio(1) Analisi orokorrak:

Odoletan: leukozitosia / neutrofilia / leukopenia / fase akutuaren

erreaktiboak / anemia / koagulazioaren asald.

Gernuan: sedimentu patologikoa

DIAGNOSIADIAGNOSIALaboratorio(2)

Kulturak eta antibiogramak Odola / karkaxa / gernua / zauria / drainatzea

/kateter baskularra / likido peritoneala

Serologia Analisi espezifikoak

Miaketa osagarriak Rx OTA / EKO / RMN Gammagrafia: PMN* (Ga67 ala In111) Ekokardiografia

PROFILAXIAPROFILAXIA Ospitaleko langileok

Eskuen garbiketa Ebakuntza gelan

Esterilizazioa (tresneria eta materialak) Autoklabeak Etileno-oxidoa Beste batzuk: glutaraldehidoa, iodatuak, ur

oxigenatua, erradiazio gammak Asepsia-antisepsia prozedura

Eskuen garbiketa eta eskularruak Jantzi bereziak eta txabusin esterilak Mozorroak Ebakuntza-barruko portaera

PROFILAXIAPROFILAXIA

Aire egokitua. Zirkuituak. Prozedura kirurgiko egokia

Kirurgia goiztiarra Prozedura garbia eta azkarra (< 2 ord.) Hemostasia; odol transfusio gabekoa Drainatze gabekoa

Ospitaleko langileok Ebakuntza gelan

Esterilizazioa (tresneria eta materialak) Asepsia-antisepsia prozedura

PROFILAXIAPROFILAXIA

Pazientearengandikoa Ebakuntza-aurreko prestakuntza egokia Ebakuntza aurretik diren infekzioen

tratamendua Ebakuntza aurreko dutxa Ilea moztu Azalaren garbiketa (gune kirurgikoa)

antiseptikoz

Ospitaleko langileok Ebakuntza gelan

PROFILAXIAPROFILAXIA

Profilaxi antibiotikoa Ebakuntza-aurreko administrazioa (30 min) Ekologia bakterianoaren arabera Monodosia. Bena bidetik. Ebakuntza-barruko konzentrazio egokiak Kirurgia-motaren arabera (sailkapena)

Heste-lodiaren garbiketa (!?)

Ospitaleko langileok Ebakuntza gelan Pazientearengandikoa

Ebakuntza aurretik diren infekzioen tratamendua Ebakuntza aurreko dutxa / Ilea moztu Azalaren garbiketa (gune kirurgikoa) antiseptikoz

PROFILAXIAPROFILAXIA

KIRURGIA DESKRIBAPENA ADIBIDEAKINFEKZIO

TASA

GARBIA

Atraumatikoa, inflamazio gabekoa eta digestio, arnasbidezko edo gernu-aparatu parte hartu gabekoa

Mastektomia

Herniorrafia

Tiroidektomia

<%5

GARBI-KUTSATUA

Digestio, arnasbidezko edo gernu-aparatu irekitzen dira baina ez da material septikoa agertzen

Kolezistektomia

Gastrektomia

Behazun-bideetatik proz.%5-15

KUTSATUA

Inflamazio haundikoa baina ez-septikoa

Gune kirurgikoa kutsatuta dagoenean

Buxadurak

Heste-lodiko kir.

Kolezistitisa%10-25

ZIKINA

Gune kirurgikoan agertzen direnean material septikoa ala pasmoa

Peritonitisa

Abszesuaren drainatzea

Errai hutsetako zulaketak

>%20

TRATAMENDUATRATAMENDUA1. KIRURGIKOA INZISIOA ETA DRAINATZEA

Gune itxiak ireki; pasmoak hustu; drainatzeak erabili ESZISIOA

Ehun-moztea: apendizektomia, anputazioa, ... BASKULARIZAZIOAREN HOBEKUNTZA

Perfusio egokia berreskuratu2. ANTIBIOTIKOAK

Osagarriak, b.e. infekzio orokorretan Kultura-emaitzak jarraituz

3. BESTE BATZUK NUTRIZIO ARTIFIZIALA

Oreka nitrogenatuaren zeinua aldatu NEURRI OROKORRAK

Atseden funtzionala, analgesia, monitorizazioa, antitermikoak