InterConnectIME

C Nie

uwsb

rief

Intelligente microsystemen

Een nieuw geassocieerd IMEC-lab: IMOMEC

Microdisplays: nieuwe super beeldschermen

Stichting RVO “makes IT happen”

IMEC neemt deel aan de Open Bedrijvendag

Nr. 9, halfjaarlijks / juni 2001

2 InterConnect juni 2001

Toen de eerste computer zo’n 50 jaar geleden het levenslicht zag, was de

industrie het er over eens dat hij waarschijnlijk nooit de huiskamer zou berei-

ken. Vandaag heeft meer dan één gezin op 10 een PC. Dankzij de razend-

snelle evolutie van micro-elektronica en ICT zal onze huiskamer de komende

20 jaar een nog grotere, maar wel onzichtbare, metamorfose ondergaan.

Overal rondom ons zullen onzichtbare informatieapparaatjes ingebouwd wor-

den. Miljoenen minuscule chips zullen zorgen voor de dagdagelijkse communi-

catie tussen allerlei toestellen: ze controleren en monitoren de wereld via intel-

ligente microsystemen. Deze ingebouwde intelligentie in “virtueel alles” is niet

zomaar een verre toekomstvisie. Verschillende microsystemen zijn vandaag

reeds doorgedrongen in ons dagelijks leven. In dit nummer lichten we een

tipje van de sluier van het enorme potentieel van de microsysteemtechnologie.

Lees meer over microdisplays die de bioscoop bij u

thuis zullen brengen en over IMEC’s jongste geasso-

cieerd lab “IMOMEC” dat in materiaalonderzoek voor

elektronische toepassingen heel wat in zijn mars heeft.

Maak kennis met de initiatieven van de “Stichting Roger

Van Overstraeten” die jongeren ongetwijfeld een andere kijk

zullen geven op ICT. Hun drempelvrees om een studie in de

ICT-sector te kiezen, zal zeker verlagen.

Wil je al deze boeiende ontwikkelingen ook eens “live” meemaken,

ga dan snel naar pagina 10 waar u nu reeds een voorproefje krijgt

van wat er te ontdekken valt achter de IMEC-muren tijdens de Open

Bedrijvendag op 30 september.

Veel leesplezier.

Katrien Marent

Communication Manager

woord vooraf

woord vooraf

Snellere, betere en goedkope-

re chips: een slogan die de mi-

cro-elektronica industrie al tien-

tallen jaren nastreeft. Deze

drijfveer gaf aanleiding tot een

fenomenale groei die 30 jaar

werd gehandhaafd en die we

de “silicium revolutie” kunnen

noemen. Vandaag staan we

aan het begin van een 2de

silicium revolutie. Meer en

meer zullen er naast transisto-

ren ook nieuwe structuren geïn-

tegreerd worden in de chip zo-

als ultra-kleine machines. Door

deze nieuwe structuren zullen

chips niet enkel meer kunnen

rekenen maar ze zullen ook in

staat zijn om te detecteren en

te communiceren wat rondom

zich gebeurt (bijvoorbeeld een

drukverschil, een versnel-

ling,…). Intelligente microsyste-

men zijn in opmars.

In de nabije toekomst zal onsdagelijkse leven meer en meerbeïnvloed worden door afgelei-de toepassingen van IC-techno-logieën. Standaard IC-fabricage-technologieën worden steedsmeer gecombineerd met zoge-naamde microsysteemtechno-logieën voor producten metniet-elektronische functies.Door het huwelijk van IC-tech-nologieën met biologie, schei-kunde, informatica, automobiel-industrie en andere disciplines,

liggen een groeiend aantal toe-passingen in verschillende in-dustrietakken binnen handbe-reik. Visiesensoren, biosenso-ren, infraroodsensoren, displays,inktjetprinters en RF-compo-nenten zijn maar een aantalnieuwe toepassingen.

Wat zijn microsystemen?Microsystemen zijn systemenmet een grootte van hoogstenseen paar millimeter en metcomponenten die meestal veelkleiner zijn, typisch enkele tien-tallen micron. Zij combinerentwee of meer technologieën uitverschillende domeinen (me-chanica, elektronica, scheikun-de, …) tot een intelligent, gemi-niaturiseerd systeem. De term‘microsystemen’ heeft vooralbetrekking op: actuator techno-logie, microsensor technologie,micro-elektronica, micro-opti-ca, micro-hydraulica, micro-ro-botica, enz.

Een belangrijke tak van de intel-ligente microsystemen zijn

MEMS (micro-elektromechani-sche systemen). Dit zijn syste-men waarin mechanische com-ponenten gestuurd wordendoor elektronica. MEMS vor-men een (groot) deel van dekroostrijke familie van micro-systemen. Vanuit verschillendemarkten stijgt de vraag naardergelijke functionaliteiten.MEMS zijn toepasbaar in massa-markten zoals de markt van deautomotive sensoren, commu-nicatie en datatransmissie, con-

3juni 2001 InterConnectmicrosystemen

Microsystemen:opportuniteiten en uitdagingen van de tweede silicium revolutie

Bolometer.

microsystemen

sumentenproducten, biomedi-sche systemen en DNA-analy-se. Ook klant-specifieke mark-ten komen in aanmerking zoalsde medische systeemtechnolo-gie en precisie engineering.

MEMS dringen door in talrijke sectorenVandaag zijn er al heel watcommerciële toepassingen vanMEMS voorhanden en dit inverschillende sectoren. Zo be-staat er een versnellingsmetervoor de auto-industrie om eenauto crash te detecteren eneen airbag te activeren. Eeninktjet print head gerealiseerdin MEMS-technologie gaf aanlei-ding tot de continue verbete-ring van kwaliteit, kost en snel-heid van inktjet printers. Eendigitaal spiegelsysteem (ookwel DMD genoemd of “digitalmirror device”) vormt het hartvan een draagbaar projectiesys-teem. Een DMD bevat meerdan een miljoen microscopischkleine spiegels die in responsop een digitaal signaal in dejuiste positie geplaatst worden

en de projectie van een helder,duidelijk videobeeld realiseren.Naast printerkoppen en druk-sensoren bestaan er ook reedschemische analyseapparatuur,micro-actuatoren, mini-kleppen,medische toepassingen (vb. pa-cemakers, infusiepompjes), enz.Het potentieel is enorm en tal-rijke nieuwe toepassingen zul-len de komende jaren het zon-licht zien. Terwijl de MEMS-technologie zich verder zal ont-wikkelen, kan de consument in-tussen al genieten van voorde-len zoals betere performantieen lagere kost.

De eerste ‘golf’ MEMS-produc-ten zoals druksensoren, ver-snellingsmeters, enz. zijn reedssterk doorgedrongen in onzesamenleving. Versnellingsmeterszijn te vinden in elke nieuweauto en zelfs in tennisschoenenen computerspelletjes. Kenmer-kend voor de meeste reeds ge-commercialiseerde MEMS-sys-temen is dat ze nog geen bewe-gende onderdelen bevatten. Inde volgende generatie MEMS-producten zal dit wel het gevalzijn. Het digitaal spiegelsysteem(DMD) is reeds een productmet bewegende onderdelen.Deze nieuwe generatie zalwaarschijnlijk gedomineerdworden door optische schake-laars die gebaseerd zijn opMEMS. Dergelijke schakelaarszijn toepasbaar in de telecom-municatiesector. Het ontwikke-lingsrisico voor dergelijke pro-ducten is groot maar hetmarktpotentieel is enorm, wateen stuwende kracht is.

De markt van microsystemenDat MST (microsysteemtech-nologie) vandaag reeds wordttoegepast binnen een grotewaaier van sectoren blijkt uitmarktcijfers. In 1999 warenmeer dan 70% van de totaleMST-markt IT-microsystemen.Dat zijn vooral koppen voorhard disks en inktjet printers.Het tweede grootste segmentis transport, goed voor zowat49% van alle niet-IT toepassin-gen. Het gaat hier vooral overbewegings- en omgevingssen-soren. De grootte van de marktbedroeg in 1999 maar liefst 6miljard dollar. Voor MEMS wasdat 2 miljard dollar. Voor devolgende jaren verwacht meneen jaarlijkse groei van de MST-markt met niet minder dan18%!Producten die men in de na-bije toekomst mag verwachtenzijn componenten voor opti-sche communicatiesystemen,RF-MEMS, de optische muis,een elektronische krant, nieuwebio-chips, implanteerbare medi-sche systemen,….

Ontwikkeling vanMEMS in IMECMicrosysteemtechnologie is eendankbare bron voor product-of procesinnovatie in de meestuiteenliggende sectoren. Je kanhet zo gek niet bedenken of eris een toepassing. Sensoren enactuatoren (typische MST-do-meinen) zijn inzetbaar in zowatelke mogelijke industrietak.IMEC richt zich vooral opMEMS op/in halfgeleidersub-

4 InterConnect juni 2001

Micro-fysiometer.

MEMS beschikken over een aantal kenmerken (drivers) die aande basis liggen van hun succes:- ze bieden nieuwe mogelijkheden waar conventionele technie-

ken geen oplossing bieden;- ze hebben weinig energie nodig;- de ruimte die ze in beslag nemen is minimaal wat een voor-

deel is bij bijvoorbeeld de integratie in een sensor, actuator,enz. Dit wordt gestimuleerd door een algemene trend naarminiaturisatie;

- lage productiekost voor grote volumes;- ze kunnen opereren aan hoge frequenties;- betrouwbaarheid.

5juni 2001 InterConnect

straten, vanuit zijn knowhow inproductieprocessen voor mi-cro-elektronica. Voor het pro-duceren van MEMS hanteertIMEC twee principes: bulk mi-cro-machining en surface mi-cro-machining. Bij bulk micro-machining worden er bepaaldedelen van het siliciumsubstraatweggenomen terwijl er bij sur-face micro-machining specifiekematerialen gedeponeerd wor-den op het substraat. Afhanke-lijk van de toepassing wordtéén van beide technieken toe-gepast.

Binnen IMEC werden er reedsverschillende MEMS-systemenontwikkeld:- een ongekoelde sensor voor

infrarood visie: de bolometer;- een schakelaar toepasbaar

voor draadloze communica-tie (gerealiseerd met surfacemicro-machining): de shuntswitch;

- een micro-fysiometer dietoepasbaar is in o.a. de medi-sche sector voor onderzoeknaar nieuwe potentiële ge-neesmiddelen (gerealiseerdmet bulk micro-machining).

MEMS-technologie wordt extragestimuleerd door een nieuwetrend naar standaardisatie, diep-gaand onderzoek in R&D-cen-tra over de hele wereld o.a. inIMEC, een stijgend aantalMEMS-ontwerphuizen en ‘flexi-bele’ productievestigingen. Wezijn dus nog lang niet uitgepraatover de mogelijkheden van dezetechnologie. In een volgende In-terConnect kunt u meer lezenover IMEC’s nieuwste microsys-teem- en MEMS-realisaties.

microsystemen

IMEC spitst zijn MEMS-onderzoek toe op 4 domeinen:

• IR-MEMS (gebaseerd op infraroodtechnologie);• CMOS-MEMS (gebaseerd op CMOS-technologie);• BIO-MEMS (gebaseerd op biotechnologie);• RF-MEMS (gebaseerd op communicatietechnologie).

Binnen deze domeinen verricht IMEC onderzoek naar nieuweprocestechnologieën en wordt de betrouwbaarheid en de ver-pakking van MEMS-systemen bestudeerd.

Schakelaar toepasbaar voor draadlozecommunicatie: de shunt switch.

hole

Bulk micromachining Surface micromachining

structural layer

(CMOS device) diaphragm

Trench Si substrate

IMOMEC

IMO/IMOMEC heeft als kern-competentie het onderzoeknaar materiaalsystemen voorelektronische toepassingen.Hierbij wordt een sterke inter-disciplinaire benadering gevolgdwaarbij scheikundigen, natuur-kundigen en ingenieurs nauwsamenwerken. We nemen eenkijkje achter de deuren vanIMEC’s jongste geassocieerdlab: IMOMEC.

Oligomeren/poly-meren voor elektroni-sche toepassingen enbio-elektronicaIMO/IMOMEC heeft een uitge-breide expertise in synthese enkarakterisatie van oligomerenen polymeren voor gebruik inelektronische toepassingen. Zowerden er reeds succesvollesyntheseroutes ontwikkeldvoor een aantal elektro-actieveen halfgeleidende polymeren.Deze materialen worden nureeds toegepast in licht-emitte-rende diodes (zgn. polymeerLED’s). Binnenkort zullen ze ge-bruikt worden in goedkopezonnecellen en in transistorenop basis van halfgeleidende po-lymeren (zgn. plastic thin-filmtransistors). Voor zonneceltoe-passingen worden er nano-ge-structureerde mengelingen vanpolymeren met speciale kool-stofstructuren in de vorm van

6 InterConnect juni 2001

een voetbal (voor de kennersonder u: C60 bucky-balls) ont-wikkeld. IMO/IMOMEC voertop dit gebied ontwikkeling uitvoor verschillende Vlaamse enEuropese bedrijven, en neemtdeel aan een aantal EU-onder-zoeksprogramma´s. In een ei-gen prototype productielijnworden er onder gecontroleer-de atmosferische omstandighe-den prototype devices aange-maakt en gekarakteriseerd.In de nabije toekomst zal dezeactiviteit uitgebreid wordennaar organische materialenvoor toepassingen in de bio-elektronica. Dit zal in nauwe sa-menwerking gebeuren metIMEC en met het BiomedischOnderzoeksinstituut (BIOMED)van het LUC.

Dunne-film materialen met eenbrede bandgapIMO/IMOMEC heeft ook eenleidende rol in fundamenteel entoegepast onderzoek naar half-geleidende dunne-film materia-len met een brede elektroni-sche bandgap. Dit onderzoekspitst zich toe op diamant enboornitride, geproduceerd viadepositietechnieken in vacuum(CVD: chemical vapour deposi-tion). Het fundamenteel onder-zoek naar de mogelijkhedenom diamant te doperen, geniet

Elektronische component in een elektro-migratiesysteem geschikt voor hoge temperatuur stress

(tot 400°C, geschikt voor het testen).

Een nieuw geasde universitaire ca

Eind april ondertekende het

Instituut voor Materiaalonder-

zoek (IMO) van het Limburgs

Universitair Centrum (LUC)

een associatieakkoord met

IMEC. Voortaan worden de

toegepaste onderzoeksactivi-

teiten van IMO uitgevoerd

door een nieuwe IMEC-entiteit

in Diepenbeek, IMOMEC

Instituut voor Materiaalonder-

zoek in de micro-elektronica)

genoemd. IMO zelf blijft fun-

damenteel onderzoek uitvoe-

ren in materiaalsystemen voor

elektronische toepassingen en

zal nauw samenwerken met

IMOMEC. Deze overeen-

komst zal de kennistransfer uit

fundamenteel onderzoek naar

toegepast onderzoek bevorde-

ren.

IMOMEC

internationale erkenning. Optoegepast gebied bieden dezebrede-bandgap materialen inte-ressante perspectieven voorhoge temperatuurselektronicaen voor optische applicaties. Zois er een ESA-project in voor-bereiding waarbij dunne-filmdiamant gebruikt wordt om eenoptische detector te bouwenvoor de studie van de zon inruimtemissies waarbij het unie-ke voordeel is dat de detectorblind is voor UV-straling.

Ferro-elektrica en piëzo-elektricaEen onderzoeksgroep vanIMO/IMOMEC is actief binnende anorganische sector in debereiding en de karakterisatievan hightech keramische oxidenmet verbeterde mechanischeen elektrische eigenschappen.Bijzondere aandacht gaat uitnaar de synthese van nano-ma-terialen (dimensies tussen 1 en100nm) via milieuvriendelijkemethoden. Dergelijke hightechkeramieken worden bijvoor-beeld gebruikt in ferro-elektri-sche geheugens (FeRAM’s).FeRAM’s zijn niet-vluchtige ge-heugens (geheugens die hundata bijhouden ook wanneer devoedingsspanning wegvalt) diegebaseerd zijn op ferro-elektri-sche condensatoren. Dergelijkegeheugens winnen meer en

7juni 2001 InterConnectIMOMEC

gekeken naar degradatieproces-sen in siliciumtransistoren(elektromigratie in on-chip in-terconnecties, tijdsafhankelijkedoorslag van poortdiëlektrica,degradatie van energierijke la-dingsdragers), maar ook naardegradatieprocessen in III-Vcomponenten (bv. hetero-junc-tie bipolaire transistoren), enhoge temperatuur elektroni-sche componenten (silicon-on-insulator technologie).Veel aandacht gaat ook naar pa-rametrische drift van compo-nenten in gemengde digitaal-analoge schakelingen. Centraalhierbij is de in Diepenbeek ont-wikkelde in-situ meettechnolo-gie voor het bestuderen van be-trouwbaarheid. Met deze gepa-tenteerde technologie kan debetrouwbaarheid van elektroni-sche componenten gemetenworden terwijl de componentonder thermische/elektrischestress blijft. Dit resulteert ineen hogere meetresolutie en/ofeen kortere testtijd. De techno-logie werd recent in licentie ge-geven aan XPEQT, een Zwitser-se toestelleverancier voor demicro-elektronica, die dit zalcommercialiseren.

Dienstverlening aan bedrijvenIMO/IMOMEC heeft ook eengroep die zich specifiek toelegtop wetenschappelijke dienstver-lening aan bedrijven, waarbijook kortlopende opdrachtenuitgevoerd worden. Hierbijstaat een team gespecialiseerdemedewerkers en een uitgebreidchemisch en fysisch analysela-

meer aan belang in onze infor-matiemaatschappij. Het opslaanvan data, en dit op een energie-vriendelijke (liefst vermogenlo-ze) en makkelijk draagbare ma-nier is immers cruciaal vooreen waaier van nieuwe syste-men, zoals digitale fotografie, vi-deo, chipkaarten, enz. Anderetoepassingen van deze hightechkeramieken zijn MEMS (micro-electromechanische systemen)en biosensoren.IMO/IMOMEC verricht ookonderzoek in de piëzo-elek-trica(1). Hierbij worden er basis-materialen ontwikkeld voor ge-bruik in varistoren(2) en voordunne film piëzo-elektrische la-gen die eveneens kunnen toe-gepast worden in MEMS en bio-sensoren.

Elektrische karak-terisatie en betrouwbaarheidIMO/IMOMEC richt zich ookop het bestuderen van de lan-ge-termijn stabiliteit en be-trouwbaarheid van materiaal-systemen die in de micro-elek-tronica gebruikt worden. Innauwe samenwerking met ver-schillende groepen binnenIMEC worden zowel on-chip alsoff-chip betrouwbaarheid be-studeerd en dit in tal van pro-jecten met diverse Vlaamse enEuropese bedrijven. Er wordt

ssocieerd IMEC-lab op campus in Diepenbeek

Prototype productielijn vanIMO/IMOMEC voor de aanmaakvan zonnecellen en LED’s geba-seerd op halfgeleidende polymeren.

boratorium ter beschikking zo-dat vrijwel alle gebruikelijkeanalysetechnieken kunnen aan-geboden worden. Apparatuur isbeschikbaar voor het niet-de-structief onderzoek van elek-tronische componenten (akoes-tische microscopie en X-stra-len doorstraling).

Zoals u ziet, heeft IMOMEC heelwat in zijn mars. Via deze nieuweIMEC-entiteit in Diepenbeek zul-len de nieuwste ontwikkelingenop elektronisch-materiaalkundiggebied sneller praktische toepass-ingen vinden en misschien kun-nen ze wel vernieuwing brengenin uw bedrijf.

(1) Piëzo-elektrische elementen

zetten een drukverandering

om in een verandering van

elektrisch veld.

(2)Varistoren lijken op schijfvor-

mige keramische condensato-

ren en gedragen zich als een

bidirectionele zenerdiode.

displays zijn van het LCOS-type(Liquid Crystal On Silicon). Hunopbouw is gelijkaardig aan dievan TFT-beeldschermen (Thin-Film Transistors), bekend vanlaptops; alleen zijn de TFT’s ofdunne-film transistoren hiervervangen door ‘normale’ trans-istoren, gemaakt in een stan-daard CMOS-technologie. Hetbasismateriaal van LCOS-micro-displays is silicium, terwijl TFT’skunnen gefabriceerd worden opeen glassubstraat. Hierdoor zijnze ondoorzichtig en kunnen zeenkel de weerkaatsing van hetlicht moduleren. Ze wordendan ook reflectieve beeldscher-men genoemd. Dat is echtergeen belemmering voor de toe-passingen waarin microdisplayszullen gebruikt worden. Doorde superieure kwaliteit van demoderne CMOS-technologieënis het veel gemakkelijker engoedkoper dan bij TFT-beeld-schermen om foutloze beeld-schermen te realiseren met eenzeer groot aantal pixels. CMOS-technologie laat bovendien toeom een belangrijk deel van deaanstuurelektronica, de zoge-naamde drivers van het beeld-scherm, mee te integreren opdezelfde chip. Hierdoor moetener geen externe driverchipsaangebracht worden en heeftmen ook geen last meer van dedaarmee gepaard gaande inter-connectieproblemen; twee za-

IMEC ontwikkelt microdisplay voor HDTV in de huiskamer

ken die de kostprijs van klassie-ke TFT-beeldschermen opdrij-ven.

IMEC’s geassocieerd lab ELISvan de Rijksuniversiteit Gentheeft jarenlang ervaring in hetontwerp en de fabricage van mi-crodisplays. Twee jaar geledenkwam de Taiwanese firma Tai-wan Micro Display Corporation(TMDC) beroep doen opIMEC’s expertise in microdis-plays. TMDC nam een licentieop de IMEC-microdisplay tech-nologie en intussen ontwierpIMEC/ELIS een eerste microdis-play voor TMDC met bijhoren-de aanstuurelektronica. Het dis-play behaalt een resolutie van1024x768 pixels (XGA) enheeft een totale chipoppervlaktevan 22x 19.4mm. De pixels zijnvierkantjes van 17,6x17,6µm2.Met drie dergelijke beeld-schermpjes kan een kleurenmo-nitor gemaakt worden volgenshet retroprojectie principe.In een tweede fase zal IMEC/ELIS voor TMDC een HDTV-microdisplay (High-DefinitionTV) ontwerpen, voor gebruik inhome cinema toepassingen. Al-gemeen wordt verwacht dat be-taalbare projectoren, die geba-seerd zijn op microdisplays, deuiteindelijke doorbraak zullenbetekenen van HDTV in dehuiskamer.

Microdisplays zijn een nieuwsoort beeldschermen waarvanwe heel veel kunnen verwach-ten. Zoals hun naam laat ver-moeden,worden ze gekenmerktdoor zeer kleine afmetingen.Daardoor zijn ze enkel geschiktvoor toepassingen waarbij ereen optische vergroting plaats-vindt. De voornaamste toepas-singen van microdisplays zijnnaast projectietoepassingen, zo-als presentatieprojectoren (bea-mers), retroprojectie-TV’s enhome cinema projectoren, nabij-het-oog toepassingen. Denk bij-

voorbeeld maar aan beeldzoe-kers in camcorders of digitalecamera’s, virtual reality brillenen personal viewers.De belangrijkste groep micro-

XGA microdisplay productde-monstrator. Het actieve beeld-scherm is in werkelijkheid 18 x13.5 mm groot.

Wat denkt u ervan om uwfavoriete film in bioscoopkwa-liteit te kunnen bekijken thuisin uw zetel? Microdisplayskunnen deze droom realise-ren. IMEC/ELIS ontwikkeltvoor TMDC een HDTV-mi-crodisplay die de bioscoop inuw huiskamer zal brengen.

microdisplays8 InterConnect juni 2001

stichting RVO 9juni 2001 InterConnect

sociaal-maatschappelijke waardevan ICT, dat is het doel van hetproject e-solidariteit.Op een speciale websitewww.e-solidariteit.be kunnenalle actievoerders van “Kom opTegen Kanker” een eigen web-pagina maken waarop zij hunactie kunnen promoten. Zijkunnen hier ook ‘zoekertjes’plaatsen om vrijwilligers of ma-teriaal te vinden, vergelijkbaarmet advertenties in een krant.Jongeren tussen 12 en 18 jaarworden aangespoord om dewebpagina van één van de actie-voerders aan te vullen tot eenleuke en originele website. Zekunnen daarbij ook prachtigeprijzen winnen. Bedrijven (ICTmaar ook andere) worden uit-genodigd om de jongeren daar-bij te helpen. Het resultaat iseen website waarop de hele

Aan het begin van de 21ste

eeuw tekenen zich in alle

geïndustrialiseerde landen

twee duidelijke tendensen af.

In de eerste plaats is er de

versnelde ontwikkeling van de

ICT, onder impuls van de mi-

cro-elektronica. Hiertegenover

staat een groeiend gebrek aan

gespecialiseerde mensen om

deze ontwikkelingen ten volle

te realiseren. Erger nog, het

blijkt steeds moeilijker te wor-

den om jongeren te motiveren

voor een opleiding die leidt tot

een job in de ICT-sector.

IMEC heeft samen met een

aantal bedrijven en universitei-

ten de Stichting Roger Van

Overstraeten opgericht om

hieraan te werken. Na één

jaar voorbereidend werk werd

het probleem in kaart ge-

bracht en zijn de eerste pro-

jecten opgestart.

Lespakket ‘Chip, chip,chip …hoera!!’Aan de hand van gerichte vra-gen ontdekken jongeren van 10tot 14 jaar dat je met een digi-taal telefoontoestel heel watmeer kan doen dan gewoon te-lefoneren. Ze gaan op zoek naarchips in afgedankte telefoontoe-stellen die ze zelf uit mekaarmogen halen. Een ingenieur vanIMEC begeleidt deze ontdek-kingstocht. In samenwerkingmet het Netwerk TOBO zal ditlespakket worden aangebodenaan leerkrachten basisonder-wijs.

Bandbreedte-exhibit in TechnopolisOm jongeren (en hun begelei-ders) inzicht te verschaffen inhet begrip bandbreedte ontwik-kelt de Stichting samen metTechnopolis een interactieveopstelling. Deze bandbreedte-exhibit zal in het najaar uit teproberen zijn in de tentoonstel-lingsruimte van het doe-cen-trum Technopolis te Mechelen.

E-solidariteit:bouw een websitetegen kankerJongeren en hun ouders, familieen vrienden overtuigen van de

Stichting Roger Van Overstraeten:“making IT happen”

‘community’ die meewerkt aan“Kom op Tegen Kanker” sa-menkomt en waar solidariteiteen nieuwe e-dimensie krijgt.

Join the forceDe stichting heeft resoluut ge-kozen voor een fundamentele,lange termijn strategie om jon-geren te motiveren voor eentechnische/wetenschappelijkestudie en job in ICT. Daarbij wilde stichting de eigen ervaringen die van haar leden delen enverrijken met partners uit debedrijfswereld, de overheid enhet onderwijs. Contact opne-men met de stichting kan optel. 016/28.82.84 of emaildecuyper@imec.be. Meer infor-matie is te vinden op onze web-site www.stichting-rvo.be.

Open Bedrijvendag10 InterConnect juni 2001

Ontdek tijdens de OBD hoeeen chip ontstaat en volg deevolutie van ontwerp tot pro-ductie. Geleide rondleidingen inde technische ruimte leren jemeer over de toestellen die declean room ondersteunen. Inhet microsysteem- & betrouw-baarheidslaboratorium kan jezelf chips bekijken onder eenmicroscoop en worden er chipsgetest op defecten. Demonstra-ties tonen je de werking vanzonnepanelen, biosensoren, in-fraroodcamera’s, … Experimen-ten met statische elektriciteitvinden plaats en er wordt aan-getoond hoe elektrische metin-gen informatie geven over deelektronische eigenschappenvan een structuur/transistor, …

Via een krachtige deeltjesver-sneller worden de bouwstenenvan materialen tot op atoomni-veau geanalyseerd … goudstukof gewoon metaal? Een vals-munter wordt zo ontmaskerd!Ontdek de miniaturisatietrendsover de eeuwen heen, de wer-king van draadloze communica-tie en de nieuwste multimediacompressietechnieken.

IMEC speelt ook in op de be-langrijke rol van opleidingen inde ICT-sector. Maak kennis metde cursussen van IMEC’s Micro-elektronica TrainingsCentrum(MTC) en ons netwerk metVlaamse universiteiten en in-dustriële hogescholen. Bezoekonze bibliotheek met meer dan4500 boeken, 200 tijdschriften,CD-ROMs en on-line netwerk.

Kinderen zullen hun hartje kun-nen ophalen. Jongeren van 10tot 15 jaar kunnen hun eerstestappen in de micro-elektronicazetten tijdens een interactievesessie. Vergeet niet vooraf in teschrijven voor deze sessie!

Ook “Kom op Tegen Kanker”wordt gesteund via diverse ini-tiatieven.

Ben je klant/leverancier/buur enheb je steeds willen weten water achter die IMEC-muren ge-beurt? Of wens je informeel

Werp een blik achter de schermen van IMEC tijdens de Open Bedrijvendag !

Op 30 september 2001

(10-17u) neemt IMEC deel

aan de Open Bedrijvendag

(OBD). Woorden als kijken -

doen - begrijpen - ontdekken

- genieten worden een begrip

tijdens deze dag. Micro-elek-

tronica is het hart en de ziel

van de informatie- en com-

municatietechnologie (ICT).

Per dag worden per persoon

gemiddeld 250 chips gebruikt

- op het werk, thuis, onder

weg, of tijdens de vrije tijd.

De eisen aan deze chips wor-

den steeds groter: ze moeten

sneller zijn, kleiner, krachtiger,

en meer functies uitvoeren.

Op IMEC wordt hieraan ge-

werkt en we streven ernaar

dat ons onderzoek de noden

3-10 jaar voor is.

kennis te maken met onze on-derzoeksactiviteiten en samen-werkingsmogelijkheden? Wil jeweten wat IMEC betekent voorVlaanderen? Of ben je studentof geïnteresseerd in eeen job ineen onafhankelijk, boeiend engroeiend bedrijf met internatio-nele uitstraling? Kom dan eenkijkje nemen in het grootstemicro-elektronica onderzoeks-centrum in Europa. Een onver-getelijke dag staat je zeker tewachten.

Voor meer informatie:www.imec.be/obd/

Agenda 11juni 2001 InterConnect

Agenda

De 5de editie van de IMEC Vlaamse Bedrijvendag (IVB)gaat dit jaar door op DINSDAG 4 DECEMBER in hetProvinciehuis te Antwerpen in samenwerking met deGOM Antwerpen.Volgende domeinen zullen belicht worden via demo-standen, seminaries en getuigenissen :- Multimedia;- Logistiek;- Monitoring & Detectie;- Medische toepassingen.Indien u een uitnodiging wil ontvangen, stuur dan eene-mail met uw volledige adresgegevens naar:Franciska.Vanheusden@imec.be

IMEC Vlaamse Bedrijvendag

IMEC’s Micro-elektronicaTrainingsCentrum (MTC)pakt weer uit met ver-schillende boeiende cur-

sussen in zowel proces- als ontwerptechnologie. Bijscho-len is een must in de ICT-industrie.Neem daarom een kijkje op www.imec.be/mtc/ voormeer informatie over het MTC-trainingsprogramma!

MTC-trainingsprogramma

IMEC organiseert wekelijks seminaries over nieuwe ontwikkelingen in procestechnologieën en ont-werpmethodologieën. Deze seminaries gaan door in IMEC, duren ongeveer 1 uur en worden in hetEngels gegeven. Ook niet-IMEC medewerkers zijn welkom. Een volledige lijst en meer informatiekunt u terugvinden op onze website www.imec.be/seminars/

Elfde editie van IMEC’s Annual Research Review Meeting 2001

17-18 oktober 2001, Brabanthal, Haasrode (Leuven)

IMEC’s ARRM is uitgegroeid tot een dynamisch, internationaal ontmoetingsforum. Tijdens de ARRMkunnen deelnemers een blik werpen op IMEC’s laatste ontwikkelingen en evoluties in micro-elek-tronica en aanverwante domeinen in een ruim aanbod van presentaties die in parallelsessies georga-niseerd worden. Daarnaast kunnen deelnemers ook verschillende boeiende demo’s bijwonen of eenbezoek brengen aan de informatiestanden van onze spin-offs.

Voor alle informatie en on-line registratie: slechts één adres: www.arrm.be

Seminaries

Post-graduaat cursus over quantumeffecten in halfgeleidersWanneer? 30 uur gespreid over 2 uur per week tijdens Q4 2001 en Q1 2002Silicon processing for ULSI circuit fabricationWanneer? 1-4 oktober 2001Adhesion science and technologyWanneer? 22-23 november 2001How to write code for high-performance low-power multimedia applications?Wanneer? 17-21 september 2001 en 10-14 december 2001Unified meta-flow introduction: the grandmother of all system design flowsWanneer? 5-7 september 2001

InterConnect

Colofon

Verantwoordelijk uitgever:Prof. Gilbert Declerck

Redactie:Jo Decuyper, Luc De Schepper,

Herbert De Smet, Kristin Robeyns,Mary Sroczynski,Veronique Steurs, Kris

Van de Voorde, Franciska Vanheusden

EindredactieKatrien Marent

EindrealisatieOlfa Marzouk

Voor meer informatie:Katrien Marent

Communication ManagerPublic Relations and

Marketing CommunicationsIMEC

Kapeldreef 75B-3001 Leuven

tel.: 016 - 28.18.80fax: 016 - 28.16.37

e-mail: katrien.marent@imec.be

www.imec.be

Gra

fisch

e vo

rmge

ving

:Vi

erka

nt g

rafis

ch /

Roge

r Va

nde

Wie

le