İMAM ÖNDERLİĞİNDE CAMİ MERKEZLİ

DİN EĞİTİMİ

Nazif YılmazDin Eğitimcisi

Milli Eğitim BakanlığıDin Öğretimi Genel Müdürü

CAMİ İMAMININ KENDİSİNİ

YENİLEMESİ VE

GELİŞTİRMESİ

“Allah sizi hiçbir şey bilmez bir halde

annelerinizin karnından çıkardı. Size kulaklar,

gözler ve kalpler verdi…”

Nahl Sûresi, 78. ayet

GİRİŞ

Peygamberimizin şahsında insanoğlundan

“De ki Rabbim ilmimi artır!” duasına devam etmesinin

istenmesiyle insanın devamlı bilginin peşinde olması,

duygusal motivasyonunu ihmal etmeden bilgisini artırması

emredilmektedir.

Tâhâ Sûresi, 114. ayet.

Cami imamı, vazifesinin sorumluluğunu her an hisseden,

niyetine göre sonuç alacağını bilen ve kendini her an yenileyen biridir.

Çünkü o bilir ki “mesleğinde kendini

yenilemeyen kendinden yer.”

PEYGAMBERLER VE TOPLUMLARI

Cami imamı, tarih boyunca insanlığın eğitimcisi olmuş örnek

insanları ve onların öğretim-eğitim yöntemlerini okur, inceler ve

örnek alır.

Bu konuda öncelikle tüm insanlığın imamları ve muallimleri

olan peygamberleri tanımaya çalışır.

Cami imamı, vazifesindeki uygulamalarını ve mesleki

tecrübelerini sonraki nesillere aktarır.

Bu şekilde mesleğe yeni başlayacak olan din

görevlilerine yol gösterir. “Hizmet günlüğü ya da yıllığı”

Hazırlamayı düşünmez misniz?

BİRBİRİMİZE SAYGICami imamı, cemaatiyle çok güzel bir iletişim

kurar. Cemaatiyle, dernek yetkilileriyle ve görevde bulunan meslektaşlarına kadar

herkesle iyi geçinmeye, gönüllerini alıp hal ve hatırlarını sormaya dikkat eder. Bir gönül almanın manevi getirilerinin ne kadar çok

önemli olduğunu bilir.

Şüphesiz, din görevlileri birbirlerine saygılı olmalı, onurunu korumalıdır ki

halk da onlara daha saygılı davransın.

ÇEVREMİZDEKİ İNSAN KAYNAKLARINDAN YARARLANMAK

Cami imamı, din hizmetlerinde bulunan görevliler, İmam Hatip Lisesi meslek dersleri öğretmenleri, Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi öğretmenleri ile irtibat

kurulmalı.

Aynı topluma din eğitimi ve din hizmeti veren bu insanların bilgi ve tecrübe

paylaşımlarını önemsemelidir.

BİRBİRİMİZDEN YARARLANMAK

Meslektaşlarımızla din hizmetlerinde toplam kalite düşüncesinden hareketle

imamlar, kurs öğreticileri, vaizlerle bilgi, tecrübe ve örnek uygulamalar

paylaşım/çalışma “Ortak Akıl” toplantıları yapılabilir.

Resmiyetten uzakArkadaşlarımızın bilgi, tecrübe ve ürettiklerini almaktan da kaçınmadan,Meslektaşlarımızın bizimle ilgili gözlemlerde bulunmalarını ve eleştirmelerini de isteyerek…

«OKU» EMRİNİ KENDİMİZE TEBLİĞ ETMEK

Öncelikle mesleki alanında sonra da tarih, edebiyat, sosyoloji, psikoloji, pedagoji ve din eğitimi gibi sosyal bilimler alanında

ciddi okumalar yapılmalıdır.

Cami imamının “Mesleki okumalar” diyebileceğimiz bu çalışması zorunlu

olmaktan çok gönüllü bir çalışma olarak algılanmalı ve yaklaşım tarzı da öyle

olmalıdır.

ÖNCE «OKU» HİTABIYLA BAŞLAYAN KİTABI OKUMAK…Anlama ve tefekkür merkezli Kur’an

okumaları:

Kur’an-ı Kerim’in her bir sayfası için bir defter sayfası tahsis edilir. Fatiha

suresinden başlayarak meal ve tefsir yardımıyla bilinmeyen kelimelerin

Arapçası-Türkçesi defterin üst kısmına yazılır ve ayetin anlamı üzerinde tefekkür

edilir.

DERİNLEMESİNE OKUMALAR

Konu merkezli, sûre merkezli ya da seçilen ayet grupları merkezli derinlemesine

Kur’an okuyuşları yapılabilir.

Kur’an fihristleri yardımıyla veya konularına göre Kur’an meali ve tefsirleri yardımıyla belirlenen konular üzerinde

çalışmalar yapılabilir.

AİLECEK OKUMAK

Aile fertlerinin katıldığı aile meclisi oturumlarında ailenin her bir ferdinin

görüşünün alınabileceği tefsir okumaları yapılabilir.

Ayetlerden güncel değerler çıkarıp yorumlaması yapılabilir.

Ya da «Hadis Okumaları» yapılabilir.

MESLEKTAŞLARLA OKUMAKBİRBİRİMİZİ GELİŞTİRELİM

Meslektaşlarla Kur’an üzerine çalışmalar yapılabilir. Belirli

periyotlarla program dahilinde belirli bir disiplinle bir araya

gelerek yapılan bu çalışma farklı yorumların da öğrenilmesi için bir

fırsat olacaktır.

Mü’min iki el gibidir.

KARAKTER MERKEZLİ OKUMAK Öncelikle inanç ve ahlak değerlerimizi konu edinen ayetlerin tespiti yapılır. Hayatımıza yön vermesi, işaret levhası olması ya da günlük hayatta çok karşılaştığımız olaylarda bize bakış açısı vermesi için bazı ayetler seçilir. Seçilen bu ayetler okunarak ya da ezberlenerek anlamı üzerinde tefekkür edilir. Her konuda en fazla üç ayet olabilir.

KUR’AN METNİ YAZMAKFatiha suresinden başlayarak her gün imkan nisbetince yazmak ve yazılan

ayetleri anlamaya çalışmak…

Kur’anla hemhâl olmak, Kur’an’la meşgul olmak... Eller yazarken zihinler ve gönüller

anlamın aydınlığında Rabbimize kulak verecektir.

CAMİ MERKEZLİ DİN EĞİTİMİ HİZMETLERİ

HEDEF KİTLECami eğitiminin kapsamını cami ile irtibatı olan muhatap kitleye göre beş ana başlık etrafında inceleyebiliriz:

Çocuklar Gençler Yetişkinler Kadınlar Yaşlılar

ÇOCUKLAR

FİDAN YETİŞTİRMEKBirinci derecede cami eğitiminin

kapsamına giren ve cami ile irtibatı en çok kurulması gereken muhatap kitle

çocuklardır.

Çünkü onlar geleceğimizdir.

“Cemaat bekleme, cemaatini yetiştir”

CAMİ KİTAPLIĞI

Camilerde çocukların diliyle yazılmış, milli,

dini ve manevi değerleri işleyen çocuk kitaplıkları

veya kütüphaneleri kurulabilir.

MİNARE GÖLGESİNDE OYNAMAK

Avlusu uygun olan camilerin yanına veya

yeni inşa edilen camilerin yanına çocuk

parkları ve oyun alanları yapılabilir.

SÜREKLİ EĞİTİM

Camilerde yaz kurslarının dışında hafta sonları da çocuklar için din eğitimi programları

olabilir.

ÇOCUK BULUŞMALARI

Belirli aralıklarla çocuklara özel programlar yapılabilir. Bu programlara sadece çocuklar

davet edilmeli ve çocuk gezileri yapılarak sosyal

kültürel etkinliklere ağırlık verilmelidir.

BG

GÖNÜL DİLİ

Cami imamı, din eğitimi, genel pedagoji ve çocuk psikolojisi ile ilgili bir program dahilinde belirli seminerlere katılmalı

veya bu alanda kitaplar okumalıdır.

DİLİNDEN ANLAMAK

EĞİTİM DESTEĞİ

Şartları uygun olan camilerde “etüt merkezleri” kurulabilir,

çocukların okul derslerini düzenli olarak yapabilecekleri

imkanlar sağlanabilir.

Çiftçiler

DEĞER VERMEK Yakından ilgi göstermek İkramlarda bulunmak Camiye alınmak Camiden kovulmak

Başımı okşayasın diye…

GENÇLER

BİR MUKAYESE

Peygamberimiz ve gençler

Camilerimiz, biz ve gençler

FIRSAT EĞİTİMİ

Cami imamlarımız “Gençlik ve Cami” konulu etkinliklerle mahallelerinde gündemler

oluşturmalıdır.

MUHATABI ANLAMAKCami imamı, maddi ve mânevî buhranlar

içinde bulunan temiz kalplerin ve sîmaların gönül doktoru olmalıdır. Lisanından dökülen cümleler ve

gözlerinden yansıyan heyecan hasta kalplere şifa olmalı, gönlü incinen, yüreği

burkulan, düşünce dünyası altüst olan istikbâlin büyük insanları, gönül doktoru

imamların yanında dertlerine şifa bulmalıdırlar.

HERKES DİNLENİLMEK İSTER

Gençlerin duygularını ve düşüncelerini anlamaya çalışmalı, onlarla empati kurmayı onlara bir bilgiyi

vermekten daha çok önemsemelidir.

Çünkü gençlere anlatılmak istenenler aslında onların anlaşılmasında gizlidir.

Siz Dinlemezseni

z

RUH İLÂHÎ BİR SIRDIR Cami imam ruh insanıdır, nefisleri

terbiye etmeye, ruhları olgunlaştırmaya çalışır.

Onun için ruhları iyi tanımalıdır. Sûretlerin farklılığı kadar sîretler ve ruhların da farklı olduğunu bilmelidir.

Bu sebeple, gençlerin yaşadığı ortamı ve aldığı kültürü anlamaya çalışmalı, onların kullandığı dili çözmek için gayret etmelidir. Nimetullah

Hoca

ANLADIĞINIZ KADAR ANLAŞILIRSINIZ

Onların içinde bulunduğu sosyal ve kültürel çevreyi, yetiştiği aile

ortamını, zihnen ve kalben beslendiği kaynakları bilmeyen, bu kaynaklardan neden ve nasıl beslendiğini araştırmayan cami

imamının gençlerin dilini anlaması ve onunla sağlıklı

iletişim kurması, verdiği mesajların yerini bulması

mümkün değildir.

GENÇLERİ ANLAMAK İÇİN OKUMAK

Bu nedenle gençlik üzerine okumalara ve araştırmalara vakit

ayırmalı, meslektaşlarıyla paylaşımlarda bulunmalıdır. Burada İslam’ın ilk neslinin çoğunluğunun gençlerden

olduğunu, Efendimiz (s.a.v.)’in etrafında gençlerin nur hâlesi

oluşturduğunu unutmamak gerekir.

USANDIRMADAN

Cami eğitiminde gençlere ve çocuklara kısa ve öz

temel dini bilgilerin verilmesi amaçlanmalı

onları camiden uzaklaştıracak ağır

müfredat ve derslerden kaçınılmalıdır.

Muaz b. Cebel

Yağmurlu Cuma

Namazı

KİŞİSEL GELİŞİM-HADİS Her hafta belirli bir program dahilinde

gençlere özel ders – söyleşi-sohbet yapılabilir.

Okul çıkışlarında ya da akşamları haftada ya da on beş günde bir olmak üzere belirli bir program dahilinde gençlere Riyazu’s-Salihin dersleri yapılmalı, camilerde Hadis halkaları kurulmalıdır.

Gençlerin ahlak ve karakteri üzerinde bu hadis derslerinin çok olumlu etkisi olacaktır.

VE SPOR-KÜLTÜREL ETKİNLİKLER

Gençlere yönelik sportif, sosyal kültürel ve gezi etkinlikleri düzenlenebilir.

DANIŞMA KURULU

Eğitim çalışmalarının daha düzenli ve güzel gitmesi için

mutlaka her caminin bir danışma kurulu olmalıdır.

ÖğretmenHayırsever

v.s.

DİN DİLİ

Vaazlarda ve hutbelerde yetişkinlere ve yaşlılara değil gençlere de hitap

etmelidir. Konular onların dikkat çekeceği

konulardan da olmalıdır.

OKUL ZİYARETLERİ

Cami imamlarımız çeşitli vesilelerle okulları ziyaret

etmeli ve öğretmenlerle irtibat kurmalı, onlarla tanışmalıdır. Gençlerin cami ile irtibatını

kurmak için imkanlar ve fırsatlar oluşturmalıdır.

İMAM HATİP OKULLARINA DESTEK

Kur’an Kıraatı iyi olan cami imamlarımız tarafından İmam Hatip Lisesi veya imam hatip ortaokulu

öğrencilerine yönelik etüt desteği verilebilir.

YETİŞKİNLER

DEĞER VERMEK Değer verilen insanlar Cüleybib İlk Nesil Cansızlarda bile Su ve bitkiler Ya da insan Her canı değerli bilmek. Beraat-ı Zimmet Asıldır.

Dınının Hacı

MUHATABIN BAKIŞ AÇISINI BİLMEK Bir garip öğrenmek isteyince Bir cenazede… Beklentiler Beklenilmeyen davranışlar….

REHBER İMAM

Yetişkinlere yönelik “Anne- Baba Eğitimi” çalışmalarına ağırlık

verilmelidir.

ÇOCUKLARLA İLETİŞİM KURMA VE ONLARI YETİŞTİRME

CEMAAT ZİYARETİ

Belirli aralıklarla –ayda bir gün ya da on beş günde bir- cami merkezli cemaat ziyaretleri

yapılabilir.

Cami cemaatinden bir şahsın evinde gruplar oluşturularak ev ziyaretleri gerçekleştirilebilir.

CAMİ BURSUCami derneklerimiz başarılı öğrencilere

burs verebilir. Her cami bir üniversiteliyi okutacak

olsa ülkemizde cami desteği ile yüzlerce gencimizin yetiştirilmesi

mümkün olur.Bir minare yanına bir insan yetiştirmek

ne kadar da isabetli olur. Mihrapları yapmak yanında mihrapları

doldurmak daha da önemlidir. Espiri olsun

KADINLAR

CAMİNİN HAVASINDA KUR’AN EĞİTİMİ

Kadınların cami ile irtibat kurmalarını sağlamak için Kur’an Kursu

öğreticilerinden destek alınarak Kur’an kurslarındaki bazı dersler –talim dersi gibi- camilerde yapılmalı hanımların

camiyi tanımaları ve cami içinde etkinliklerde bulunmaları sağlanmalıdır.

ZİYARETLE ONURLANDIRMAK

Cami İmamı vakarından ve takvasından taviz vermeyerek hasta bakıcılığı yapan, anne ve babasına hizmet eden, engelli

çocuklarına hizmet eden hanımefendileri tebrik etmek,

gönüllerini almak ve onları takdir etmek için aile ziyaretleri

yapabilir. Ümmü Mihcen

Mehmet Keskin

KUSURLARIYLA KABULLENMEK Ebu’d-Derdâ (r.a.) Hekimoğlu İsmail ve babası Kovmak, kızmak, zorlaştırmak, nefret

ettirmek yasak….

Sultanahmet Camii

YAŞLILAR

ZİKİR VE İSTİGFAR MECLİSLERİ

Yaşlıların çok memnun kaldığı ve Allah’ı zikir ve istiğfar için önemli

bir fırsat olan manevi arınma (istiğfar) ve dua meclislerinin

camilerde haftanın belirli günlerinde yapılması gerekir.

ZİYARET

Camiye devam eden ve etmeyen yaşlılarla irtibatlar

kurularak yaşlı kimseleri evlerinde ziyaretler gerçekleştirilebilir.

KABRE GİTMESİN

Cami imamlarımızın başkanlığında yaşlıların engin tecrübelerinden

yararlanmak için “tecrübe veya istişare” oturumları

yapılabilir.

KISSADA DENGE

Yaşlılara yönelik kıssalar-ibretler içeren

anlatım çalışmaları yapılabilir.

ÇOCUKLARLA ZİYARETCami imamlarımızın önderliğinde

yetişkinlerle ya da genç ve çocuklarla yaşlıları evlerinde

ziyaret programları yapılabilir. 15’er dakikalık da olsa kısa

ziyaretlerin ziyaret edenler ve ziyaret edilenler açısından ayrı bir

anlamı olacaktır.

ÇAY MAHALLESİ

HİZMET ÇEŞİTLİLİĞİ

HER İKİSİ DE MUALLİMPEYGAMBER MESLEĞİ

İmamlarımız, “Cami –Öğretmen” buluşmaları

yapılabilir.

FARKLILIK OLUŞTURMAK

Sağlık ve Emniyet personelinin davet edilmesi, onlardan cemaate yönelik bilgilendirmelerde destek

alınması, seminerler veya konferanslar yapılması mümkün

olabilir.

MEVLÜT OKUMAK İÇİN DEĞİL

İmamlarımız kartvizit bastırmalı, camiyi ve

kendilerini tanıtan ve camide yapılan etkinlikleri anlatan bir

broşür hazırlatmalıdır.

KABI AYRI OLANIN TADI AYRI OLUR

İl içi ve il dışı kardeş kardeş camiler uygulaması yapılabilir.

Kardeş CamiKardeş İmam

Kardeş CemaatZiyaretleşmeler

CAMİ MERKEZLİ KUR’AN’IN ANLAM

ÖĞRETİMİ

ANLAYARAK NAMAZ KILMAK

Namaz Surelerinin Tefsiri

Her yıl bir program dahilinde sebeb-i nüzüllerle ve yaşanmış

örneklerle desteklenerek Namazlarda okunan kısa sureler

halkın anlayacağı dilde, günümüzle bağlantı kurularak

anlatılabilir.

MİHRAPTAN GÖNÜLLEREMihrabiyelerin (Mihrapta

Okunan aşırlar) Açıklanması: Namaz sonlarında okunan

aşırların çok kısa ve net olarak anlamının açıklanması yapılabilir. Hafız olmayan imamlar anlamını açıklamayı planladıkları bölümleri

aşır olarak yüzünden okuyabilmelidirler.

İLİM MECLİSLERİCami Dersleri Bünyesinde Anlam Öğretimi: Tefsir dersleri haftada bir gün olmalı. Cemaatin katılımının yüksek olduğu bir vakit tercih edilmeli ve işlenecek sure veya konular önceden cemaate ilan edilmelidir. Çarpıcı başlıklar ile cami tahtasında ilan edilmeli ve çok güzel hazırlık yapılarak sözü hiç uzatmadan tercüme ve tefsirde sade, anlaşılır ve kolay bir üslûb kullanılarak mesajlar açık ve net bir şekilde verilmelidir.

TOPLUM HİZMETLERİNDE

KUR’AN’IN ANLAM ÖĞRETİMİ

DİRİLERE HİTABETMEKTaziye ziyaretlerinde okunacak ayetler ve anlam açıklaması:

Taziye ziyaretlerinde insanların zihinleri ve gönülleri mesaj almaya çok açık olur. Bu ziyaretlerde okunacak ayetler dikkatle

seçilmelidir. Sabır, ölümün hakikati, dünya hayatının gerçeği, ahiretteki hesap,

mü’minlerin karşılaşacakları mükafatlar gibi konuları işleyen ayetler okunmalıdır.

MUHTEVAYA UYGUN ANLATIM

Düğünlerde okunan ayetler ve anlam açıklaması :

Günümüzde düğünlerde Kur’an okunmasını isteyen aileler de var.

Düğün, nişan ve nikah merasimlerinde evlilik, aile, çocuk eğitimi veya ahlaki

değerler ile ilgili ayetler seçilmeli ve aşır okunduktan sonra da kısaca anlamı

açıklanmalıdır.

KUR’AN’IN MESAJINI HAYATA TAŞIMAK

Açılışlarda okunacak ayetler ve anlam açıklaması:

Allah Teâlâ’nın rızık vermesini, lütuf ve nimetler bahşetmesini, helal kazancı, çalışmayı, hak ve hukuka riayete dikkat etmeyi,

ahlaki değerleri ifade eden ayetleri okumak gerekir.

FIRSATI GANİMET BİLMEKÇeşitli dini törenlerde, mübarek

gün ve gecelerde anlam açıklaması:

Asker uğurlama, sünnet merasimi gibi dini törenlerde, mübarek gün ve gecelerde, kutlu doğum ve din

görevlileri haftalarında zamana ve mekana uygun ayetler seçilmeli,

anlamı dinleyenlere kısa ve öz olarak aktarılmalıdır.

İLGİYLE DİNLEDİĞİNİZ İÇİN GÖNÜLDEN TEŞEKKÜRLER…

nazifyilmaz@gmail.com