ILIMAN İKLİM ve SERT KABUKLU MEYVELER PROGRAM ...

ILIMAN İKLİM ve SERT KABUKLU

MEYVELER PROGRAM DEĞERLENDİRME

TOPLANTISI

ÖZET KİTAPÇIĞI

ii

17-21 Şubat 2014

ANTALYA ILIMAN İKLİM MEYVELERİ 2014 YILI PROGRAM DEĞERLENDİRME

TOPLANTISI KATILIMCI LİSTESİ

SIRA

NO ADI SOYAD KURUM

1. Dr. Nejdet KAPLAN TAGEM ANKARA

2. Dr. Ayşen ALAY VURAL TAGEM ANKARA

3. Şaziye ŞEKERCİ TAGEM ANKARA

4. Dr. Haydar KURT TAGEM ANKARA

5. Meral ELVERDİ TAGEM ANKARA

6. Prof.Dr. Veli ERDOĞAN Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi ANKARA

7. Prof. Dr. Yeşim OKAY Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi ANKARA

8. Prof.Dr. Mustafa ERKAN Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi ANTALYA

9. Prof.Dr. Ahmet EŞİTGEN Selçuk Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, KONYA

10. Prof. Dr. Ayzin KÜDEN Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi ADANA

11. Prof.Dr. Salih KAFKAS Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi ADANA

12. Prof. Dr. Hüdai YILMAZ Pamukkale Üniversitesi, Uygulamalı Bilimler MYO

Çivril DENİZLİ

13. Prof. Dr. Yakup ÖZKAN Süleyman Demirel Üniversitesi, Ziraat Fakültesi,

ISPARTA

14. Doç.Dr. Bekir ŞAN Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi

ISPARTA

15. Doç Dr. İzzet AÇAR Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi, ŞANLIURFA

16. Prof. Dr. İbrahim BOLAT Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi, ŞANLIURFA

17. Prof. Dr. Mustafa BÜYÜKYILMAZ Namık Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi TEKİRDAĞ

18. Prof. Dr. Hüsnü DEMİRSOY 19 Mayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi SAMSUN

19. Doç.Dr.K.Uğurtan YILMAZ Erciyes Üniversitesi Seyrani Ziraat Fak. KAYSERİ

20. Prof. Dr. Saim Zeki BOSTAN Ordu Üniversitesi Ziraat Fakültesi ORDU

21. Prof. Dr. Turan KARADENİZ Ordu Üniversitesi Ziraat Fakültesi ORDU

22. Prof. Dr. Adalet MISIRLI Ege Üniversitesi, Ziraat Fakültesi İZMİR

23. Doç.Dr. Fatih ŞEN Ege Üniversitesi, Ziraat Fakültesi İZMİR

24. Prof. Dr. Ekmel TEKİNTAŞ Adnan Menderes Üniversitesi Ziraat Fakültesi AYDIN

25. Doç. Dr. Mürüvvet ILGIN Sütçü İmam Üniversitesi, Ziraat Fakültesi

KAHRAMANMARAŞ

iii

26. Temsilci Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü ANKARA

27. Temsilci Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü ANKARA

28. Temsilci Rehberlik ve Teftiş Kurumu ANKARA

29. Dr. Salih ÇALI Uludağ İhracatçılar Birliği BURSA

30. Temsilci MEYED

31. Temsilci FÜAB

32. Dr. Erol YALÇINKAYA TARSİM

33. Mustafa BİRCAN Alata Bahçe Kültürleri Araş. İst. MERSİN

34. Mustafa ÜNLÜ Alata Bahçe Kültürleri Araş. İst. MERSİN

35. Dr. Nevzat ASLAN Antepfıstığı Araştırma İstasyonu GAZİANTEP

36. , Sibel AKTUĞ TAHTACI Antepfıstığı Araştırma İstasyonu GAZİANTEP

37. Mehmet UZUN Antepfıstığı Araştırma İstasyonu GAZİANTEP

38. Ajlan YILMAZ Antepfıstığı Araştırma İstasyonu GAZİANTEP

39. Oğuz GÜNDOĞDU Antepfıstığı Araştırma İstasyonu GAZİANTEP

40. Ertuğrul İLİKÇİOĞLU Antepfıstığı Araştırma İstasyonu GAZİANTEP

41. Muhammet Ali GÜNDEŞLİ Antepfıstığı Araştırma İstasyonu GAZİANTEP

42. Dr. Yılmaz BOZ Atatürk Bahçe Kült.Merkez Arş. Ens. YALOVA

43. Dr. Burhan ERENOĞLU Atatürk Bahçe Kült.Merkez Arş. Ens. YALOVA

44. Dr. M. Emin AKÇAY Atatürk Bahçe Kült.Merkez Arş. Ens. YALOVA

45. Dr. Mehmet BAŞ Atatürk Bahçe Kült.Merkez Arş. Ens. YALOVA

46. Ayşe FİDANCI Atatürk Bahçe Kült.Merkez Arş. Ens. YALOVA

47. Dr. Zeynep ÖZDEMİR EROĞLU Atatürk Bahçe Kült. Merkez Arş. Ens. YALOVA

48. Erdal ORMAN Atatürk Bahçe Kült. Merkez Arş. Ens. YALOVA

49. Dr. Tuncay ACICAN Atatürk Bahçe Kült.Merkez Arş. Ens. YALOVA

50. Dr. Arzu ŞEN Atatürk Bahçe Kült.Merkez Arş. Ens. YALOVA

51. Özlem UTKU Atatürk Bahçe Kült.Merkez Arş. Ens. YALOVA

52. H.Murat ÜNLÜ Bahçe Kültürleri Araştırma istasyonu ERZİNCAN

53. Salih KESKİN Bahçe Kültürleri Araştırma istasyonu ERZİNCAN

54. Özkan KAYA Bahçe Kültürleri Araştırma istasyonu ERZİNCAN

55. Kemal ÇUKADAR Bahçe Kültürleri Araştırma istasyonu ERZİNCAN

56. Hüseyin VURGUN Bahçe Kültürleri Araştırma istasyonu ERZİNCAN

57. Ömer TOHMA Bahçe Kültürleri Araştırma istasyonu ERZİNCAN

58. Esra DORUKOĞLU Bahçe Kültürleri Araştırma istasyonu ERZİNCAN

59. Ahmet SABANCI Doğu Akdeniz Geçit Kuşağı Tarımsal Araştırma İst.

KAHRAMANMARAŞ

iv

60. Mehmet POLAT Doğu Akdeniz Geçit Kuşağı Tarımsal Araştırma İst.

KAHRAMANMARAŞ

61. Serkan ARAS Doğu Akdeniz Geçit Kuşağı Tarımsal Araştırma İst.

KAHRAMANMARAŞ

62. Osman ÖZATAR Doğu Akdeniz Geçit Kuşağı Tarımsal Araştırma İst.

KAHRAMANMARAŞ

63. Kenan ÇELİK GAP Uluslararası Tarımsal Araştırma ve Eğitim Merkezi

DİYARBAKIR

64. Mehmet ÇİÇEK GAP Uluslararası Tarımsal Araştırma ve Eğitim Merkezi

DİYARBAKIR

65. Songül ACAR GAP Uluslararası Tarımsal Araştırma ve Eğitim Merkezi

DİYARBAKIR

66. Kader ERÇİK GAP Uluslararası Tarımsal Araştırma ve Eğitim Merkezi

DİYARBAKIR

67. Yaşar ZENGİN Kayısı Araştırma İstasyonu MALATYA

68. Cemil ERNİM Kayısı Araştırma İstasyonu MALATYA

69. Sezai ŞAHİN Kayısı Araştırma İstasyonu MALATYA

70. Erdoğan ÇÖÇEN Kayısı Araştırma İstasyonu MALATYA

71. Yusuf BAYINDIR Kayısı Araştırma İstasyonu MALATYA

72. Nedim GÜLTEKİN Kayısı Araştırma İstasyonu MALATYA

73. Murat PALA Kayısı Araştırma İstasyonu MALATYA

74. Fatih KEBELİ Kayısı Araştırma İstasyonu MALATYA

75. Nihan GÖKBAYRAK Kayısı Araştırma İstasyonu MALATYA

76. Hatice ŞAHİNER ÖYLEK Kayısı Araştırma İstasyonu MALATYA

77. Yahya ALTUNTAŞ Kayısı Araştırma İstasyonu MALATYA

78. İdris MACİT Karadeniz Tarımsal Araş. Ens. SAMSUN

79. Erol AYDIN Karadeniz Tarımsal Araş. Ens. SAMSUN

80. Yılmaz IŞIK GAP Tarımsal Araştırma Enstitüsü ŞANLIURFA

81. Sibel BİNİCİ AKKUŞ GAP Tarımsal Araştırma Enstitüsü ŞANLIURFA

82. İsa EREN Meyvecilik Araştırma İstasyonu – Eğirdir ISPARTA

83. Recep Ali EMRE Meyvecilik Araştırma İstasyonu – Eğirdir ISPARTA

84. İsmail DEMİRTAŞ Meyvecilik Araştırma İstasyonu – Eğirdir ISPARTA

85. Özgür ÇALHAN Meyvecilik Araştırma İstasyonu – Eğirdir ISPARTA

86. Atakan GÜNEYLİ Meyvecilik Araştırma İstasyonu – Eğirdir ISPARTA

87. C.Ebru ONURSAL Meyvecilik Araştırma İstasyonu – Eğirdir ISPARTA

88. Dr. Emel KAÇAL Meyvecilik Araştırma İstasyonu – Eğirdir ISPARTA

89. Dr. Ersin ATAY Meyvecilik Araştırma İstasyonu – Eğirdir ISPARTA

90. Dr. Gökhan ÖZTÜRK Meyvecilik Araştırma İstasyonu – Eğirdir ISPARTA

v

91. Dr. Hasan Cumhur SARISU Meyvecilik Araştırma İstasyonu – Eğirdir ISPARTA

92. Dr. Melike ÇETİNBAŞ Meyvecilik Araştırma İstasyonu – Eğirdir ISPARTA

93. İbrahim GÜR Meyvecilik Araştırma İstasyonu – Eğirdir ISPARTA

94. Mehmet AKSU Meyvecilik Araştırma İstasyonu – Eğirdir ISPARTA

95. Ayşe Nilgün ATAY Meyvecilik Araştırma İstasyonu – Eğirdir ISPARTA

96. Ömer Faruk KARAMÜRSEL Meyvecilik Araştırma İstasyonu – Eğirdir ISPARTA

97. Sinan BUTAR Meyvecilik Araştırma İstasyonu – Eğirdir ISPARTA

98. Şerif ÖZONGUN Meyvecilik Araştırma İstasyonu – Eğirdir ISPARTA

99. Dr. Zehra BABALIK Meyvecilik Araştırma İstasyonu – Eğirdir ISPARTA

100. Alamettin BAYAV Meyvecilik Araştırma İstasyonu – Eğirdir ISPARTA

101. Yılmaz SESLİ Meyvecilik Araştırma İstasyonu – Eğirdir ISPARTA

102. Dr. İ. Kürşat ÖZYURT Orta Karadeniz Geçit Kuşağı Tarımsal Araş. İst. TOKAT

103. A. Serhat EDİZER Orta Karadeniz Geçit Kuşağı Tarımsal Araş. İst. TOKAT

104. Dr. Burak KUNTER TAEK- Nükleer Araştırma ve Eğitim Merkezi ANKARA

105. Andaç ÇAVDAR Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü İZMİR

106. Müge ŞAHİN Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü İZMİR

107. Dr. Ertuğrul ARDA Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü İZMİR

108. Gökhan KIZILCI Fındık Araştırma İstasyonu GİRESUN

109. H. İrfan BALIK Fındık Araştırma İstasyonu GİRESUN

110. Yusuf BİLGEN Fındık Araştırma İstasyonu GİRESUN

111. Özge ÇUBUKLU Fındık Araştırma İstasyonu GİRESUN

112. Burak Kağan İDİKUT ADANA –özel sektör

113. Mert BERBEROĞLU

Meltem Meyve Sebze ve Çiçekçilik Tarım Üretim

Pazarlama Tic. Ltd. Şti. Yeşilbayır Beldesi Altınkale

Mah. Akdeniz Blv. No:134 Döşemealtı /ANTALYA

114. Gürsel TANRIVER BETA Sulama ve Fidancılık ADANA

vi

ILIMAN İKLİM ve SERT KABUKLU MEYVELER

PROGRAM DEĞERLENDİRME TOPLANTISI PROGRAMI

SONUÇLANAN PROJE SAYISI : 18 Adet- 360dk.

DEVAM EDEN PROJE SAYISI : 61 Adet - 610dk.

YENİ TEKLİF PROJE SAYISI : 25Adet - 750dk.

BİLGİ AMAÇLI SUNULAN PROJE SAYISI : 4 Adet - 20dk.

TOPLAM PROJE SAYISI : 108 Adet

TOPLAM SÜRE : 1740dk. (29 SAAT)

17 ŞUBAT 2014-PAZARTESİ

09:30-12:30 AÇILIŞ PROGRAMI

SONUÇLANAN PROJELER: 18 adet 360 dk

OTURUM BAŞKANI: Prof.Dr. Ayzin KÜDEN

Proje Yürütücüsü Proje Başlığı

14:00-14:20

Dr. Ayşen ALAY

VURAL

Dr. Haydar KURT

Grup Koordinatörleri Sunumu

14:20-14:40 Prof. Dr. Ayşe GÜL Bahçe Bitkileri Derneği

14:40-15:00 Ayşe FİDANCI

Bazı Meyve Türlerinin Mikro Çoğaltım Performanslarının

Belirlenmesi –I.

Maviyemiş (Vaccinium corymbosum L.), Kocayemiş (Arbutus

unedo L.), Kaymak ağacı (Feijoa sellowiana Berg.)

15:00-15:20 Dr.Arzu ŞEN ASLIM

Deveci Armut Çeşidinde Muhafaza Periyodu Süresince; 1-MCP

Uygulaması, Αlpha Farnesene Enzim Aktivitesi, Etilen Üretimi ve

Yüzeysel Yanıklığın Gelişimi Arasındaki İlişkiler

15:20-15:40 Erdal ORMAN Bazı Yerli ve Yabancı Ceviz Çeşitlerinde Soğuklama Süresinin ve

Dona Mukavemetin Belirlenmesi

15:40-16:00

ARA ÇAY-KAHVE MOLASI

16:00-16:20 Kemal ÇUKADAR

Selçuk AVCI

Seleksiyon Yoluyla Yeni Sofralık ve Kurutmalık Kayısı

Çeşitlerinin Geliştirilmesi

Hasanbey Kayısı Çeşidinde Klon Seleksiyonu

16:20-16:40 Hacı Osman

ÖZATAR Kahramanmaraş Yöresinde Ceviz Seleksiyonu

16:40-17:00 Selda KAYALAK

BALIK

Yaşlı Fındık Bahçelerinde Gençleştirme Budamalarının Verim ve

Kaliteye Etkisinin Belirlenmesi

17:00-17:20 Ömür DUYAR

Tombul ve Palaz Fındık Çeşitleri ile Corylus colurna L.’nin Aşı

Performansının Belirlenmesi Anacın Verim ve Kalite Üzerine

Etkisi

17:20-17:40 İdris MACİT Amasya Elmasında Klon Seleksiyonu II

17:40-18:00 Yaşar ZENGİN Hacıhaliloğlu Kayısı Çeşidinde Klon Seleksiyonu (Deneme II)

18:00-18:20 Cemil ERNİM


Çeşitlerinin Geliştirilmesi (Aşama I)

Seleksiyon Yoluyla Yeni Sofralık Kayısı Çeşitlerinin

Geliştirilmesi (Aşama I)

18:20-18:40 Ali Rıza

ŞAHİNOĞLU


Çeşitlerinin Geliştirilmesi (Aşama I) Kabaaşı Kayısı Çeşidinde Klon Seleksiyonu (Aşama I)

18:40-19:00 Recep Ali EMRE Armut Anaç Çeşit Denemesi

vii

18 ŞUBAT 2014-SALI

SONUÇLANAN PROJELER DEVAMI

OTURUM BAŞKANI: Dr. M.Emin AKÇAY

SAAT Proje Yürütücüsü Proje Başlığı

09:00-09:20 Sinan BUTAR

Göller Yöresinde Yetiştirilen Ilıman İklim Meyvelerinde Hasat

Sonrası Teknolojileri Çalışmaları

AVG (aminoethoxyvinilglycine)’nin Bazı Elma ve Armut

Çeşitlerinde Hasat Önü Dökümü, Hasat Zamanı ve Meyve Kalitesi

Üzerine Etkileri

09:20-09:40 İsmail DEMİRTAŞ Yeni Kiraz Çeşitlerinin Islahı

09:40-10:00 Dr. Ersin ATAY

Göller Bölgesi Ilıman İklim Meyveleri Yetiştirme Tekniği

Sorunlarına Çözüm Önerileri

Sık Dikim Elma Bahçelerinde Zeminin Örtülü Bulunma Zamanlarının

Verim ve Kaliteye Etkisi

10:00-10:20 Dr. Cenk

KÜÇÜKYUMUK



Farklı Malç Materyalleri ve Sulama Düzeyi Uygulamalarının M9 ve

MM106 Anaçlı Elma Bahçelerinde Ağaç Gelişimi, Su Muhafazası ve

Yabancı Ot Kontrolüne Etkileri

10:20-10:40 Dr. Cenk

KÜÇÜKYUMUK



Farklı Dönemlerde Su Kısıtlamasının M9 Anaçlı Braeburn Elma

Çeşidinde Meyve Kalitesi Verim ve Muhafaza Süresi Üzerine Etkileri

10:40-11:00 Ertuğrul İLİKÇİOĞLU

Badem Anaç – Çeşit Geliştirme Projesi

Sulu ve Kuru Koşullarda Badem Yetiştiriciliğine Uygun Anaçların

Belirlenmesi

DEVAM EDEN PROJELER: 64 adet 640 dk

11:00-11:10 Mustafa BİRCAN Bazı Yerli ve Yabancı Kayısı Çeşitlerinde Melezleme Islahı

Üzerine Araştırmalar

11:10-11:20 Mustafa ÜNLÜ

Doğu Akdeniz Bölgesinde Kayısı Yetiştiriciliğinin

Geliştirilmesi

Farklı Dönemlerde Hasat Edilen Geçci Bazı Kayısı Çeşit ve

Tiplerinde Hasat Sonrası Çeşitli Uygulamaların Depolama ve Raf

Ömrüne Etkisinin Belirlenmesi 11:20-11:30

ARA- ÇAY-KAHVE MOLASI

11:30-11:40 Ajlan YILMAZ

Antepfıstığı Çeşit Geliştirme Projesi

Yerli ve Yabancı Bazı Antepfıstığı Çeşit ve Tiplerinin Kuru ve

Sulu Koşullarda Performanslarının Belirlenmesi

11:40-11:50 Ertuğrul

İLİKÇİOĞLU

Yerli ve Yabancı Değişik Badem Çeşitlerinin GAP Bölgesindeki

Performanslarının Belirlenmesi


İLİKÇİOĞLU

Badem Anaç – Çeşit Geliştirme Projesi

Sulu Koşullarda Badem İçin Uygun Anaç ve Dikim Mesafelerinin

Belirlenmesi

12:00-12:10 Oğuz GÜNDOĞDU

Antepfıstığı Tüplü Fidan Üretiminin Geliştirilmesi

Antepfıstığına Anaç Adayı Bazı Genotiplerin Doku Kültürü ile

Çoğaltılmasının Araştırılması

12:10-12:20 Dr. Nevzat ASLAN Antepfıstığında Beslenme ve Sulama Uygulamalarının

Geliştirilmesi

viii

Antepfıstığı Bahçelerinde Yoğun Olarak Görülen Çinko ve Fosfor

Noksanlığının Giderilmesi

12:20-12:30 Dr. Nevzat ASLAN

Bademde Sulama ve Bitki Besleme Sorunlarının Giderilmesi

Bademde Farklı Sulama ve Gübreleme Uygulamalarının Gelişme,

Verim ve Kalite Üzerindeki Etkileri

12:30-12:40 Sibel AKTUĞ

TAHTACI

Antepfıstığında Farklı Terbiye Şekillerinin Ağacın Gelişmesi,

Verim ve Bazı Kalite Özelliklerine Etkilerinin Araştırılması

12:40-14:00

ARA-ÖĞLE YEMEĞİ

OTURUM BAŞKANI: Prof. Dr. Adalet MISIRLI

14:00-14:10 Mehmet UZUN Yerli ve Yabancı Bazı Antepfıstığı Çeşitlerinde Melezleme

Yoluyla Çeşit Islahı

14:10-14:20 Dr. Zeynep

ÖZDEMİR EROĞLU Melezleme Yoluyla Şeftali Çeşit Islahı-II

14:20-14:30 Dr. Mehmet BAŞ Melezleme ve Mutasyon Islahı Yolu ile Kendine Verimli ve

İhracata Uygun Kiraz Çeşitlerinin Elde Edilmesi

14:30-14:40

Dr. M. Emin AKÇAY

Hüseyin VURGUN

Gökhan ÖZTÜRK

Türkiye Klonal Elma ve Armut Anaçlarının Geliştirilmesi

14:40-14:50 Dr. Tuncay ACICAN

Marmara Bölgesi Ilıman İklim Meyve Türlerinde Hasat

Sonrası Teknolojiler

Vakum Altında Kalsiyum Emdirme Uygulamasının Eşme Ayva

Çeşidinde Muhafaza Sürecinde Meyve Kalitesine Etkisi

14:50-15:00 Ayşe FİDANCI


Belirlenmesi -II.

Zeytin (Olea europaea L), Hünnap (Ziziphus jujuba Mill.),

Aronia (Aronia melanocarpa (Michx.) Ell.

15:00-15:10 Dr. Yılmaz BOZ Yerli ve Yabancı Ticari Ceviz Çeşitlerinin Farklı Ekolojilerdeki


15:10-15:20 Hakan Murat ÜNLÜ Erzincan İlinde Bulunan Ümitvar Sofralık Geççi Zerdali Tiplerinin

Seçimi

15:20-15:30 Hatice ŞAHİNER

Özkan KAYA Kayısı Çöğür Anaç Seçimi

15:30-15:40 Salih KESKİN Sakı Elmasının Klon Seleksiyonu Yoluyla Islahı II

15:40-15:50 Salih KESKİN Erzincan ve Gümüşhane ili Dutlarının Seleksiyon Yoluyla Islahı

15:50-16:10


16:10-16:20 Esra DORUKOĞLU Meyve Suyu Sanayine Uygun Zerdali (Prunus armeniaca L.)

Tiplerinin Belirlenmesi

16:20-16:30 Ahmet SABANCI Farklı Klonal Anaçlar ve Terbiye Sistemlerinin Deveci ve Tosca

Armut Çeşitlerinde Verim ve Kaliteye Etkileri

16:30-16:40 Mehmet POLAT

Güneydoğu Anadolu Bölgesi Doğal Popülâsyonlarından Sert

Çekirdekli Meyveler için Seleksiyon Yoluyla Anaç

Geliştirilmesi

Prunus microcarpa Çöğürleri Üzerine Aşılı Bazı Kayısı

Çeşitlerinde Dikim Sonrası Fidan Gelişiminin İncelenmesi

16:40-16:50 Remzi UĞUR

Güneydoğu Anadolu Bölgesi Doğal Popülâsyonlarından Sert

Çekirdekli Meyveler İçin Seleksiyon Yoluyla Anaç

Geliştirilmesi

(Prunus Spinosa Klonu ve Çöğürü Üzerine Aşılı Bazı Erik

ix

Çeşitlerinin Büyüme Durumlarının Araştırılması)

16:50-17:00 Serkan ARAS Kahramanmaraş, Osmaniye, Hatay ve Adıyaman Bölgesinde

Seleksiyon Yolu ile Karadut (Urmu Dutu) Islahı

17:00-17:10 Hacı Osman

ÖZATAR Kahramanmaraş Bölgesi Ceviz Seleksiyonu II

17:10-17:20 Müge ŞAHİN Ege Bölgesi Erik Anaç Geliştirme Çalışmaları

17:20-17:30 Andaç ÇAVDAR Ege Bölgesi Erik Çeşit Geliştirme Çalışmaları

17:30-17:40 Hüseyin İrfan BALIK Tombul Fındık Klon Seleksiyonu II

17:40-17:50 Gökhan KIZILCI Fındıkta Periyodisite Üzerine Meyve Yükünün ve Giberellik Asit

Uygulamalarının Etkileri (Doktora Tez Projesi)

17:50-18:00 Mehmet ÇİÇEK

Diyarbakır Yöresinde İpekböcekçiliğinde Kullanılan Ichinose Dut

(Morus alba L.) Çeşidinin Çelikle Çoğaltılması Üzerinde

Araştırmalar

18:00-18:10 Kenan ÇELİK

Doğu Akdeniz ve Güneydoğu Anadolu Bölgesinde Kiraz

Yetiştiriciliğinin Yaygınlaştırılması

Yerli ve Yabancı Bazı Kiraz Çeşitlerinin Doğu Akdeniz ve

Güneydoğu Anadolu Bölgelerine Uyumlarının Belirlenmesi

18:10-18:20 Songül ACAR Türkiye Badem Yetiştiriciliğinin Geliştirilmesi Projesi

Diyarbakır Yöresi Bademlerinin Seleksiyon Yoluyla Islahı Projesi

18:20-18:30 Kenan ÇELİK

Bazı Yabancı Badem Çeşitleri İle Yerli Badem Tiplerinin

Diyarbakır ilindeki Gelişme, Verim, Fenolojik ve Pomolojik

Özelliklerinin Belirlenmesi

18:30-18:40 İdris MACİT

Kiraz, Elma ve Şeftali Ağaçlarına Şekil Vermede ve Ağaçların

Erken Meyveye Yatmasında Göz Yönetimi Tekniğinin

Araştırılması

19 ŞUBAT 2014-ÇARŞAMBA

DEVAM EDEN PROJELER

OTURUM BAŞKANI: Dr. Burhan ERENOĞLU


09:00-09:10 Erol AYDIN

Karadeniz Bölgesinden Selekte Edilen Anaç Adayı Kiraz, Vişne ve

Mahlep Tiplerinin Vegetatif Çoğaltma ve Kiraz Çeşitleriyle

Uyuşma Durumlarının Araştırılması

09:10-09:20 Ercan ER

Bazı Şeftali ve Nektarin Çeşitlerinin Samsun ve Tokat’ta Verimlilik

ve Kalite ile Soğukta Muhafaza Performanslarının Araştırılması,

Biyolojisi ve Mücadele Metotlarının Belirlenmesi

09:20-09:30 Erol AYDIN Karadeniz Bölgesi Dut (Morus spp) Seleksiyonu –I

09:30-09:40 Sezai ŞAHİN Hacıhaliloğlu ve Kabaaşı Kayısı Çeşitlerinde Klonal Anaç Kullanım

İmkânlarının Araştırılması (Deneme-II)

09:40-09:50 Sezai ŞAHİN

Kayısı Bahçesi Yönetim Teknikleri Kayısı Yetiştiriciliğinde Uygun Toprak İşleme Sistemlerinin

Belirlenmesi

09:50-10:00 Erdoğan ÇÖÇEN Malatya Dalbastı Kirazında Klon Seleksiyonu (Aşama 1)

10:00-10:10 Yusuf BAYINDIR Malatya Yöresi Yerel Armut Çeşitlerinin Seleksiyon Yoluyla Islahı-

I

10:10-10:20 Tahir MACİT Malatya Yöresinde Yetiştirilen Mahalli ve Yabani Meyve

Türleri İle İlgili Araştırmalar

x

Malatya Yöresinde Yetiştirilen ‘‘Karamehmet” ve “Arapkızı’’ Elma

Çeşitlerinde Klon Seleksiyonu I

10:20-10:30 Dr. Hasan Cumhur

SARISU

Yabani Vişne (Prunus cerasus L.) Anacı Seleksiyonu ve

Çoğaltılabilme İmkânlarının Araştırılması

10:30-10:50


10:50-11:00 Dr. Melike

ÇETİNBAŞ

Göller Yöresinde Ilıman İklim Meyve Yetiştiriciliğinin

Geliştirilmesi

Farklı Dikim Sıklığı ve Terbiye Sistemlerinin Şeftalide Verim ve

Kalite Üzerine Etkileri

11:00-11:10 Dr. Emel KAÇAL Elma Çeşit Geliştirme Projesi

Karalekeye Dayanıklı Kaliteli Elma Çeşitlerinin Elde Edilmesi

11:10-11:20 İbrahim GÜR Erik Anaç Islahı

Seleksiyon Yolu ile Klonal Erik Anaçlarının Geliştirilmesi

11:20-11:30 Atakan GÜNEYLİ



Abbe Fetel, Kieffer ve Dr. Jules Guyot Armut Çeşitlerine

Uygulanan Etilen, DPA ve 1-MCP'nin Hasat Sonrası Meyve

Kalitesi Üzerine Etkileri

11:30-11:40 Dr. Gökhan ÖZTÜRK Ateş Yanıklığına Dayanıklı Armut Çeşit Islahı (2. Dilim)

11:40-11:50 Cemile Ebru

ONURSAL



‘Scarlet Spur’ Elma Çeşidinde Hasat Zamanının Belirlenmesi ve

Farklı Depolama Sistemlerinin Meyve Kalitesi Üzerine Etkileri

11:50-12:00 Şerif ÖZONGUN Elmalarda Ara Anaçlı Fidan Eldesi ve Bahçe Performanslarının

Belirlenmesi

12:00-12:10 Dr. Ersin ATAY



Elmalarda Dallı Fidan Eldesinde Kullanılan Farklı Yöntemlerin

Fidan Kalitesi, Fizyolojisi ve Bahçe Performansı Üzerine Etkileri

12:10-12:20 Ömer Faruk

KARAMÜRSEL

Erik Yetiştiriciliğinde Farklı Terbiye Sistemleri ve Dikim

Mesafelerinin Verim ve Kalite Üzerine Etkileri

12:20-12:30 Yılmaz SESLİ

Göller Bölgesi Ilıman İklim Meyve Yetiştiriciliğinin

Geliştirilmesi

Seleksiyon 1 Aşamasını Geçmiş Bazı Yerli Ceviz Tiplerinin

Seleksiyon 2 ve Bölgesel Performanslarının Belirlenmesi 12:30-14:00

ARA-ÖĞLE YEMEĞİ

OTURUM BAŞKANI: Prof. Dr. Mustafa BÜYÜKYILMAZ

14:00-14:10 İsa EREN



Eğirdir Koşullarında Yetiştirilen Elma Çeşitlerinde Kontrollü

Atmosfer Depolama İçin Uygun Atmosfer Bileşimlerinin

Belirlenmesi I. Dilim: Starkspur Golden Delicious ve Starkrimson

Delicious Elma Çeşitleri

14:10-14:20 Dr. Melike ÇETİNBAŞ


Geliştirilmesi

Göller Yöresinde Bazı Şeftali Anaç-Çeşit Kombinasyonlarının

Belirlenmesi

14:20-14:30 A. Nilgün ATAY Elma Çeşit Geliştirme Projesi

xi

Melezleme ve Mutasyon Islahı ile Yeni Elma Çeşitlerinin Elde

Edilmesi

14:30-14:40 Şerif ÖZONGUN

Elma Anaç Islahı Projesi

Ateş Yanıklığı (Erwinia amylovora) ve Kök Çürüklüğü

(Phytophthora cactorum) Hastalıklarına Karşı Dayanıklı Bodur ve

Yarı Bodur Anaç Geliştirilmesi

14:40-14:50 Yılmaz SESLİ

Göller Bölgesi Ilıman İklim Meyve Yetiştiriciliğinin

Geliştirilmesi

Bazı Ceviz Tür ve Çeşitlerinin Tohum Anacı Olarak Kullanılabilme

Potansiyellerinin Belirlenmesi Üzerine Araştırmalar

14:50-15:00 A. Serhat EDİZER

Tokat Yöresinde Damla Sulama Sistemiyle Sulanan Ahududu ve

Böğürtlen Bitkilerinde Farklı Sulama Aralığı ve Düzeylerinin

Verim ve Kalite Üzerine Etkileri

15:00-15:10 A. Serhat EDİZER Tokat Yöresinde Üzümsü Meyve Yetiştiriciliği Sorunları ve Çözüm

Önerileri Üzerine Araştırmalar

15:10-15:30


YENİ TEKLİF PROJELER : 25 adet 750 dk

15:30-16:00 Muhammet Ali

GÜNDEŞLİ

Antepfıstığında İçsel Etmenlerin Periyodisite Mekanizmasının

(Karagöz dükümlerinin ) Ortaya Çıkarılmasında Sitolojik ve

Biyokimyasal olarak Belirlenmesi

16:00-16:30 Ajlan YILMAZ

Badem Anaç-Çeşit Geliştirme Projesi

Badem Yetiştiriciliğinde Kullanılan Bazı Anaçların Bahçe


16:30-17:00 Ertuğrul İLİKÇİOĞLU Badem Anaç-Çeşit Geliştirme Projesi

Sulu ve Kuru Koşullarda Badem Yetiştiriciliğine Uygun Anaçların

Belirlenmesi

17:00-17:30 Dr. Arzu ŞEN ASLIM

Marmara Bölgesi Ilıman İklim Meyve Türlerinde Hasat Sonrası

Teknolojileri

Granny Smith Elma ve Deveci Armut Çeşitlerinde Sencyfresh

Uygulamasının Muhafaza Sürecinde Meyve Kalitesine Etkisinin

Belirlenmesi

17:30-18:00 Kemal ÇUKADAR

Selçuk AVCI




18:00-18:30 Ömer TOHMA Kayısı Çöğür Anaç Seleksiyonu

Bazı Zerdali Anaç Adaylarının Abiyotik ve Biyotik Şartlara Karşı

Dayanımlarının Belirlenmesi

xii

20 ŞUBAT 2014-PERŞEMBE

YENİ TEKLİF PROJELER DEVAMI

OTURUM BAŞKANI: İsa EREN


09:00-09:30 Yusuf BİLGEN Fındıkta Kaolin Uygulamasının Etkilerinin Belirlenmesi

09:30-10:00 Sinem ÇOBAN Okay 28 Fındık Çeşidi İçin Uygun Tozlayıcı Seçimi

10:00-10:30 Özge ÇUBUKLU Ordu İlinde Çakıldak Fındık Çeşidinde Klon Seleksiyonu

10:30-11:00


11:00-11:30 Ömür DUYAR Corylus colurna L.Anacı Üzerine aşılı Tombul ve Palaz Fındık

Çeşitlerinde Verim ve Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi

11:30-12:00 Sibel AKKUŞ BİNİCİ

Şanlıurfa İlinde İyi Tarım Uygulamaları Yapılan Antepfıstığı

Bahçelerinde Farklı Yöntemler İle Verim Kaybının En Aza

İndirgenmesi

12:00-12:30 Kader ERÇİK Diyarbakır Koşullarında Frigo ve Fresh Yetiştirme Tekniklerinin

Bazı Çilek Çeşitlerinde Verim ve Kalite Özellikleri Üzerine Etkisi 12:30-14:00

ARA-ÖĞLE YEMEĞİ

OTURUM BAŞKANI: İsmail DEMİRTAŞ

14:00-14:30 İdris MACİT Kiraz, Elma ve Şeftali Ağaçlarına Şekil Vermede ve Ağaçların

Erken Meyveye Yatmasında Göz Yönetimi Tekniğinin Araştırılması

14:30-15:00 Nedim GÜLTEKİN

Malatya Yöresinde Yetiştirilen Mahalli ve Yabani Meyve Türleri İle

İlgili Araştırmalar

Malatya Yöresi Cevizlerinin Seleksiyonu-1

15:00-15:30 Murat PALA

Kayısıya Uygun Anaç Geliştirilmesi Üzerine Araştırmalar

Bazı Kayısı Çeşit ve Tiplerinin Çöğür Anaçlık Özelliklerinin

Araştırılması

15:30-16:00 Yusuf BAYINDIR Kabaaşı Kayısı Çeşidinde Farklı Dikim Sıklığı ve Terbiye Sistemlerinin

Meyve Verim ve Kalitesi Üzerine Etkileri

16:00-16:30 Nihan GÖKBAYRAK Bazı Önemli Kayısı Çeşitlerinde Dişi Organ Gelişiminin İncelenmesi ve

Meyve Tutumu Üzerine Etkisinin Araştırılması 16:30-16:45


16:45-17:15 Fatih KEBELİ Farklı Kimyasal Seyreltici Uygulamalarının Hacıhaliloğlu Kayısı

Çeşidinde Meyve Tutumu ve Meyve Kalitesi Üzerine Etkileri

17:15-17:45 Ali Rıza

ŞAHİNOĞLU


Çeşitlerinin Geliştirilmesi AŞAMA II,

Kabaaşı Kayısı Çeşidinde Klon Seleksiyonu Aşama II

17:45-18:15 Cemil ERNİM


Çeşitlerinin Geliştirilmesi AŞAMA II

Seleksiyon Yoluyla Yeni Sofralık Kayısı Çeşitlerinin Geliştirilmesi

AŞAMA II

18:15-18:45 Özgür ÇALHAN Eşme Ayva (Cydonia oblonga Mill.) Çeşidinin Hasat Sonrası

Fizyolojisi Üzerine Araştırmalar (Doktora tezi)

xiii

21 ŞUBAT 2014- CUMA


OTURUM BAŞKANI: Prof. Dr. Yakup ÖZKAN

YENİ TEKLİF PROJELER DEVAMI

09:00-09:30 Sinan BUTAR


Geliştirilmesi

Bazı Armut Anaçlarının Farklı Lokasyonlarda Performanslarının

Belirlenmesi

09:30-10:00 Dr. Zehra BABALIK

Ilıman İklim Meyvelerinde Biyoteknoloji Çalışmaları

0900 Ziraat Kiraz Çeşidinde Farklı Eksplantların In Vitro

Rejenerasyon Potansiyellerinin Belirlenmesi

10:00-10:30 Mehmet AKSU

Ilıman İklim Meyvelerinde Biyoteknoloji Çalışmaları

WRKY Transkripsiyon Faktörlerini Kodlayan Genlerin

Ekspresyonlarının Bazı Prunus Anaçlarında Kuraklık Stresi

Sırasında İncelenmesi (Doktora Tezi)

10:30-10:45


10:45-11:15 Dr. Cenk

KÜÇÜKYUMUK

Farklı Malç Materyalleri ve Sulama Programlarının M9 ve MM106

Anaçlı Elma Bahçelerinde Vejetatif Gelişme, Bitki Su Tüketimi ve

Yabancı Ot Kontrolüne Etkilerinin Belirlenmesi

(2. DİLİM)

BİLGİ AMAÇLI PROJELER: 4 Adet 20dk. BİLGİ AMAÇLI PROJELER: 4 Adet 20dk.

11:15-11:20 Dr. Nesrin AKTEPE

TANGU

Bursa, Düzce, Kocaeli, Sakarya, Yalova ve Zonguldak İllerinde

Yeni Kızılcık Çeşitlerinin Tanıtımı ve Yaygınlaştırılması

11:20-11:30 Erdal ORMAN Bazı Yerli Ceviz Genotiplerinin Agromorfolojik Ve Moleküler

Tanımlanması (Doktora Tez Projesi)

11:30-11:40 Fatih ÖZDEMİR Fındık Kabuğunun Kilidini Açanlar Projesi

11:40-11:45 Dr.Adem ATASAY Elma ve Kirazda Nanonat (Solucan Gübresi) Yaprak Gübresinin

Meyve Verim Kalite Üzerine Etkisi

11:45-12:45

OTURUM BAŞKANI: Dr.Ayşen ALAY VURAL

GENEL DEĞERLENDİRME ve KAPANIŞ

xiv

ILIMAN İKLİM MEYVELERİ

xv

SONUÇ RAPORLARI

xvi

SONUÇ RAPORU

AFA ADI : Meyve-Bağ

PROGRAM ADI : Üzümsü Meyveler

Proje No

Proje Başlığı

Bazı Meyve Türlerinin Mikro Çoğaltım

Performanslarının Belirlenmesi –I.

Maviyemiş (Vaccinium corymbosum L.), Kocayemiş (Arbutus

unedo L.), Kaymak ağacı (Feijoa sellowiana Berg.)

Projenin İngilizce Başlığı

Projeyi Yürüten Kuruluş Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü -

YALOVA

Projeyi Destekleyen Kuruluş TAGEM

Alp Demir Çelik İnşaat Enerji San. Tic. Ltd Şti.-İSTANBUL

Proje Yürütücüsü Ayşe FİDANCI

Yardımcı Araştırmacılar

Dr. Burhan ERENOĞLU

Dr. Zeynep ÖZDEMİR EROĞLU

Kemal Abdurrahim KAHRAMAN

Başlama- Bitiş Tarihleri 2009 - 2013

Projenin Toplam Bütçesi 2009: 22.000 TL, 2010: 4.500.TL,

2011: 3.500 TL, 2012: 3.500 TL

Proje Özeti

Projede ülkemiz için yeni sayılabilecek maviyemiş (Vaccinium corymbosum L.),

kocayemiş(Arbutus unedo L.), kaymak ağacı (Feijoa sellowiana Berg.) olmak üzere üç meyve

türü ele alınmıştır.

Denemeye alınan 6 maviyemiş çeşidinde; kültür oluşturmada sitokininlerden 2iP (2-

isopentenyladenine, 4 mg/L) kullanılmış, kardeşlenme de ise zeatinin farklı dozlarının çoğalma

ve sürgün uzunluğuna etkisi incelenmiştir. Köklenme denemeleri hem in vivo hem de in vitro da

gerçekleştirilmiştir.

Maviyemişte in vitro köklendirmede üç farklı ortam ve IBA’in dozları ile yapılan denemelerde

tüm ortam ve dozlarda Chandler çeşidi %100 köklenerek ilk sırayı almıştır. İn vivo köklendirme

denemesinde 6 çeşitte de en iyi sonuç kontrol uygulamasından alınmıştır.

Kocayemişde üç tip eksplant kullanılmıştır; sürgün ucu (3-5 mm) kültüründe kararmalar

meydana gelmiş ve yan gözlerde de kararma ve geç, cılız gelişme ve renkte açılma olduğu

görülmüştür. Üzerinde genellikle 1 göz bulunan nodlarda (10-15 mm) ise en iyi gelişme

görülmüş ve bu eksplant tipinden gelişen mikro sürgünler ile sitokinin ve oksin doz denemeleri

yapılmıştır. Köklendirme çalışmaları in vitro ve in vivo da yapılmıştır. İn vitro’da 3 ortam ve

IBA’in 2 dozu kullanılmıştır. In vitro’da en yüksek köklenme %86,7 oranında K/3 tipinde, makro

elementlerin yarıya indirgendiği MS ortamında ve 5 mg/L IBA dozunda oluşmuştur. En düşük

köklenme ise K/1 tipinde %25 oranında MS ortamında ve 2mg/L IBA dozunda gerçekleşmiştir.

Feijoa’da üç tip ile yapılan denemelerden sonuç alınamamış, bu türde bitki elde edilememiştir

Anahtar Kelimeler :

xvii

SONUÇ RAPORU


PROGRAM ADI : Yumuşak Çekirdekli Meyveler

Proje No

Proje Başlığı Deveci Armut Çeşidinde Muhafaza Periyodu Süresince; 1-

MCP Uygulaması, Αlpha Farnesene Enzim Aktivitesi, Etilen

Üretimi ve Yüzeysel Yanıklığın Gelişimi Arasındaki İlişkiler


Projeyi Yürüten Kuruluş Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü-

YALOVA

Projeyi Destekleyen Kuruluş

TAGEM

Uludağ Üniv. Ziraat Fak. BURSA

Rohm and Hass Ltd. Şti-KOCAELİ

Proje Yürütücüsü Dr.Arzu ŞEN ASLIM


Tuncay ACICAN, M. Emin AKÇAY, Seçil ERDOĞAN,

Zekiye KURBAN GÖKSEL, Erdinç UYSAL, Prof. Dr. M.

Hakan ÖZER, Doç. Dr. Himmet TEZCAN

Başlama- Bitiş Tarihleri

Projenin Toplam Bütçesi 30.000 TL

Proje Özeti:

Armut üretim miktarları ve üretim alanları incelendiğinde ülkemiz rakamsal olarak önemli bir

üretici görünümünde olmakla birlikte uluslararası piyasalarda talep edilen miktar ve kaliteye

uygun çeşitlerin olmaması nedeniyle aynı başarıyı üretilen ürünlerin pazarlanması bakımından

yakalayamamaktadır.

Bununla birlikte; uygun hasat zamanının ve özellikle çeşitlerin hasat sonrası fizyolojik

özelliklerinin yeterince bilinmemesi ve çağdaş teknolojinin gerektirdiği şekilde uygulanamaması

sonucu soğuk zincir boyunca çeşitli nedenlere dayanan bozulmalar büyük kayıplar meydana

getirmekte ve üretimin yaklaşık % 25-30 unu kullanmadan alıp götürmektedir.

Fungal kökenli çürümeler yanında armutlara özgü fizyolojik bozuklukların da önemli derecede

rol oynadığı bu kayıplar ülkemiz armut üretimini dolaylı olarak olumsuz bir şekilde

etkilemektedir.

Kabuk yanıklığı (scald) Deveci armutlarının depolanması sırasında gözlenen önemli bir

fizyolojik bozukluktur. Bu fizyolojik bozukluk yüzeysel olup yalnız kabukta oluşmakta,

parmakla sıyrılmamakta, meyve etine işlememektedir.Ülkemizde Deveci armut çeşidi ile yapılan

çalışmalar çok sınırlı kalmıştır.

Meyvenin hasat safhasındaki fizyolojik ve kimyasal özelliklerinin hasat sonrası sürekliliğini

sağlamak böylece pazar ve tüketici tarafından istenen yüksek kalite özelliklerinin kaybını

engellemek veya en düşük bir düzeye indirmek, depolama sürecinde meyvelerde görülen kabuk

yanıklığının; KA ve 1-MCP (1-Methylcyclopropene) (etilen inhibitörü) uygulamasıyla kontrol

edilebilmesi ve depolama periyodu boyunca sözü edilen bu uygulamalarla kabuk yanıklığı

arasındaki ilişkilerin ortaya çıkarılması amaçlanmaktadır

Anahtar Kelimeler :

xviii

SONUÇ RAPORU

AFA ADI : Sert Kabuklu Meyveler

PROGRAM ADI : Diğer Sert Kabuklu Meyveler (Ceviz)

Proje No TAGEM/ BBAD/12/A10/P02/02

Proje Başlığı Bazı Yerli ve Yabancı Ceviz Çeşitlerinde Soğuklama

Süresinin Ve Dona Mukavemetin Belirlenmesi

Projenin İngilizce Başlığı Duration Of Some Local And Foreign Walnut Cultivars Cold

Period On The Determination Of Cold Hardiness

Projeyi Yürüten Kuruluş Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü

YALOVA


Proje Yürütücüsü Erdal ORMAN

Yardımcı Araştırmacılar İsmail TOSUN, Dr. M. Emin AKÇAY, Prof. Dr. Veli

ERDOĞAN, Prof Dr. Yaşar AKÇA

Başlama- Bitiş Tarihleri 01.01.2012- 31.12.2013


Proje Özeti

1972 yılında Enstitümüz tarafından başlatılan ıslah çalışmaları ile elde edilen verimli çeşitler yurt

çapına yaygınlaştırılarak farklı ekolojilerde ceviz yetiştiriciliğinin yapılmasına önayak

olunmuştur. Uzun yıllar süren bu seleksiyon çalışmalarına karşılık, seçilen ve değişik ekolojik

bölgelere tavsiye edilen bu çeşitlerin, adaptasyon çalışmaları tam olarak yapılamamıştır.

Çeşitlerin soğuklara mukavemet durumları bilinmediğinden bazı bölgelerde zaman zaman

soğuklardan dolayı çeşitlerde önemli zararlanmalar olmaktadır.

Ayrıca soğuklama ihtiyacını yeterince karşılayamayan meyve ağaçlarında yapraklanmada, meyve

verimi ve kalitesinde düşüklükler oluşmaktadır. Dolayısıyla kış soğuklama konusu yeterince

incelenmeden yapılan dikimler sonunda yapraklanmada aksama, verimsizlik problemleri, güneş

yanıkları ve don zararları ortaya çıkmaktadır.

Bu çalışma ile yetiştiriciliği yapılan önemli popüler çeşitlerin soğuklama ihtiyacı sürelerinin hem

standart yöntemle hem de soğuk birimi yöntemiyle belirlenmesi ve suni don testleriyle de don

olaylarına karşı mukavemetlerinin tespiti amaçlanmıştır.

Projede yerli çeşitlerden; Şebin, Bilecik, Yalova-1, Yalova-4, Maraş-18 ve yabancı çeşitlerden

Franquette, Chandler, Pedro, Hartley, Howard çeşitleri yer almıştır. 2012-2013 yıllarında

denemede kullanılan çeşitlerden; Aralık, Ocak, Şubat, Mart aylarında 3 tekerrürlü olarak alınan

kalemler, soğuklama ihtiyaçlarının tespiti için ısı (24˚C sıcaklık ve %80 nem) kontrollü perlit

ortamına dikilerek uç tomurcuklarının sürme oranları takip edilmiştir. Çeşitlerin soğuklama

süreleri standart yönteme göre saat olarak belirlenmiştir. Soğuk birimi yöntemlerinden Utah

modeliyle de çeşitlerin birim olarak soğuklanma istekleri tespit edilmiştir.

Ayrıca her iki deneme periyodunda dinlenme döneminde, çeşitlerden her ay alınan kalemlere 4-

16 saat arasında değişen sürelerde ve -5˚C ile -20˚C arasında değişen suni don testleri

uygulanmıştır. Suni don testi uygulanan tomurcukların canlılık oranlarını tespit etmek amacıyla

da canlılık testleri uygulanarak çeşitlerin dona hassasiyetleri belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler : Ceviz, Soğuklama Süresi, Dona Mukavemet, Yalova, Soğuk Birimi

xix

SONUÇ RAPORU

AFA ADI : Meyve – Bağ

PROGRAM ADI : Sert Çekirdekli Meyveler

Proje No

Proje Başlığı





Projeyi Yürüten Kuruluş Bahçe Kültürleri Araştırma İstasyonu ERZİNCAN

Kayısı Araştırma İstasyonu MALATYA


Proje Yürütücüsü Kemal ÇUKADAR (Erzincan Lokasyonu)

Selçuk AVCI (Malatya Lokasyonu)


H. Murat ÜNLÜ, Mürüvvet PAMİR (Erzincan Lokasyonu)

Cemil ERNİM, Hasan KOÇ, Ali Rıza ŞAHİNOĞLU,

Abdullah ERDOĞAN, Yaşar ZENGİN, Ali Recep NAZLI,

Hasan KOÇ (Malatya Lokasyonu)

Başlama- Bitiş Tarihleri 2009-2013

Projenin Toplam Bütçesi 29 300 TL (Erzincan Lokasyonu)

29 300 TL (Malatya Lokasyonu)

Proje Özeti

Erzincan ve Malatya illerinde yetiştiriciliği yapılan Hasanbey kayısı çeşidi içerisinde oluşmuş

olan klonlar içerisinde verimli ve kaliteli klonları tespit etmek amacıyla 2009-2013 yılları

arasında yürütülmüştür.

Bu amaçla; Erzincan ve Malatya il ve ilçelerinde 2009 yılında Hasanbey kayısı çeşidinin

yetiştirildiği alanlar taranarak proje çalışmaları başlatılmıştır. Tespit edilen klonlara ait pomolojik

ve teknolojik özellikler belirlenmiştir. Meyve ağırlığı bakımından klonlar; Erzincan lokasyonuda

29,92-60,93 gr, Malatya lokasyonunda 40,15-57,55 gr, klonların S.Ç.K.M değerlerinin ise

sırasıyla 15,37-22,10 ile 15,77-19,80 arasında yer aldığı yapılan ölçüm ve tartım sonucu tespit

edilmiştir. Verimlilik durumu bakımından klonlar; Erzincan lokasyonunda 7,00-9,33 puan,

Malatya lokasyonunda 6,67-8,83 puan, klonların albeni durumları bakımından ise sırasıyla 6,33-

9,33 ile 5,67-7,67 arası puan almıştır.

Erzincan’da 46 klonda, Malatya’da ise 11 klonda meyve ağırlığı, verimlilik, albeni ve S.Ç.K.M

dikkate alınarak yapılan “Değiştirilmiş Tartılı Derecelendirme” sonucu Erzincan’da 10 ( 240203,

240403, 240405, 240407, 240408, 240410,240411, 240419, 240904 ve 241101), Malatya’da ise 2

(441402 ve 441403) Hasanbey klonu en yüksek puan alarak seçilmiştir.

Anahtar Kelimeler: Hasanbey, Klon Seleksiyonu, Verim, Kalite, Erzincan, Malatya

xx

SONUÇ RAPORU



Proje No

Proje Başlığı Kahramanmaraş Yöresinde Ceviz Seleksiyonu

Projenin İngilizce Başlığı Walnut Selection in Kahramanmaraş Region

Projeyi Yürüten Kuruluş Doğu Akdeniz Geçit Kuşağı Tarımsal Araştırma İstasyonu

KAHRAMANMARAŞ


Proje Yürütücüsü Hacı Osman ÖZATAR

Yardımcı Araştırmacılar Remzi UĞUR

Başlama- Bitiş Tarihleri 01.01.2009-31.12.2013

Projenin Toplam Bütçesi ………… ..TL

Proje Özeti

Bu proje ile Kahramanmaraş bölgesinde yetişmekte olan meyve kalitesi yüksek ceviz

genotiplerinin seleksiyon yoluyla ıslahı amaçlanmıştır. Çalışma 2009-2013 yılları arasında

yürütülmüştür. Çalışma sonucunda istenilen meyve kalitesi özelliklerine sahip 10 adet ceviz

genotipi selekte edilmiştir.

Anahtar Kelimeler: Ceviz, seleksiyon.

xxi

SONUÇ RAPORU


PROGRAM ADI : Fındık

Proje No

Proje Başlığı Yaşlı Fındık Bahçelerinde Gençleştirme Budamalarının

Verim ve Kaliteye Etkisinin Belirlenmesi

Projenin İngilizce Başlığı Determination of the Effect of Rejuvenation Pruning Methods

on Yield and Quality in Elderly Hazelnut Orchards

Projeyi Yürüten Kuruluş Fındık Araştırma İstasyonu GİRESUN


Ordu Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Çanakkale Onsekiz Mart

Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Giresun İl Gıda Tarım ve

Hayvancılık Müdürlüğü, Ordu İl Gıda Tarım ve Hayvancılık

Müdürlüğü, Fiskobirlik, Ordu Ziraat Odası Başkanlığı

Proje Yürütücüsü Selda KAYALAK BALIK


Hüseyin İrfan BALIK, Ömür DUYAR, Çiğdem KÖSE, Arzu

SEZER, Ramazan AKMAN, Erdal SIRAY, Ahmet GÖĞÜS,

Yrd. Doç Dr. Nedim ÖZENÇ, Prof. Dr. Turan KARADENİZ,

Yrd. Doç. Dr. Selma KAYALAK



Proje Özeti

Ülkemizde uzun yıllardan bu tarafa fındık yetiştiriciliği yapılmaktadır ve Eski Üretim Bölgesinde

yer alan fındık bahçelerinin büyük kısmı ekonomik ömrünü tamamlamıştır. Bu bahçelerde

kültürel uygulamaların layıkıyla yerine getirilmesi durumunda dahi verimi, belli seviyelerin

üzerine çıkarmak mümkün değildir Ayrıca bu bölgede gençleştirme çalışmalarının yetersizliği

veya yanlış metot uygulamaları göze çarpmaktadır. Yanlış metot uygulanması, fındık

üreticilerinin ve dolayısıyla da ülkemizin verim kaybına ve ekonomik kayba uğramasına neden

olmaktadır. Bu açıdan ülkemizde yaşlı ve verimden düşmüş fındık bahçelerinde gençleştirme

çalışmalarının yapılması oldukça önemlidir.

2010-2013 yılları arasında yürütülen bu projede Giresun ve Ordu illerinde tespit edilen

bahçelerde farklı budama uygulamalarının verim ve kaliteye etkisi araştırılmıştır. Proje ile ilgili

çalışmalar Giresun sahil, orta ve yüksek kolda Tombul çeşidi ile tesis edilmiş bahçelerde,

Ordu’da ise sahil kolda Palaz, orta ve yüksek kolda Çakıldak çeşidi ile tesis edilmiş bahçelerde

yürütülmüştür. Budama metodu olarak; ocaktaki dal sayısını bir, iki, üç ve dörde düşürme,

şiddetli taç budaması, kontrol olarak ise ikame dal bırakma yöntemi kullanılmıştır. Deneme,

tesadüf blokları deneme desenine göre üç tekerrürlü ve her tekerrürde üç ocak olacak şekilde

kurulmuştur. 2011-2012-2013 yıllarında, deneme bahçelerinde hasat yapılmış ve meyvelerin

pomolojik özellikleri belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler: Fındık, Gençleştirme Budaması, Verim

xxii

SONUÇ RAPORU



Proje No

Proje Başlığı

Tombul ve Palaz Fındık Çeşitleri ile Corylus colurna L.’nin

Aşı Performansının Belirlenmesi Anacın Verim ve Kalite

Üzerine Etkisi




Ordu Üniversitesi Ziraat Fakültesi

Orman ve Su işleri Bakanlığı

Ağaçlandırma ve Erozyon Kontrol Genel Müdürlüğü

/ANKARA

Proje Yürütücüsü Ömür DUYAR


Arzu SEZER, Ahmet GÖĞÜS, Prof. Dr.Turan

KARADENİZ, Prof. Dr.Tarık YARILGAÇ, Arş.. Gör.

Mehtap ŞENYURT

Başlama- Bitiş Tarihleri 01/01/2010 - 31/12/2013

Projenin Toplam Bütçesi 2010 : 17.630 TL – 2011:4.250 TL - 2012 : 4.250 TL –

2013 : 4.250 TL Toplam : 30.380 TL

Proje Özeti

Projede, literatürde Türk Fındığı olarak geçen, yurt dışında birçok ülkede aşılama çalışmalarında

anaç olarak kullanılan ve kültür fındıklarında önemli bir problem olan kök ve dip sürgünü

oluşturmayan Corylus colurna L. anacı üzerine, pazarda aranan kaliteli meyvelere sahip

çeşitlerimizden ve aynı zamanda kuvvetli kök ve dip sürgünü oluşturma eğilimindeki Tombul ve

Palaz çeşitleri aşılanması amaçlanmıştır. Denemelerde en uygun aşı metodu ve aşılama zamanı

belirlenmiştir.

2010-2013 yılları arasına yürütülen çalışmada Kasım-Aralık-Ocak-Şubat aylarının ilk

haftalarında durgun dönemde Dilcikli-Dilciksiz ve Yongalı Göz Aşısı yapılmıştır. Her çeşit için

aşılama dönemlerinde üç tekerrürlü olarak 15 bitki aşılanmış toplamda 1080 aşı yapılmıştır.

Üç yıllık aşılama çalışmalarında, Tombul fındık çeşidinde, en yüksek aşı tutma oranları, Aralık

ayında yapılan aşılarda, Dilcikli aşıda %71,85 ve Dilciksiz aşıda ise yine Aralık ayında yapılan

aşılarda %71,11 olarak gerçekleşmiştir.

Palaz fındık çeşidin de ise, aşı tutma oranı en yüksek Aralık ayında yapılan Dilcikli aşıda %

74,81 ve yine Aralık ayında yapılan Dilciksiz aşı metodunda %56,30 olarak tespit edilmiştir.

Yongalı Göz Aşısında tüm dönemlerde başarı elde edilememiştir. Sadece Aralık ayında % 1,48

aşı başarısı gözlenmiştir.

Anahtar Kelimeler : Fındık, Tombul, Palaz , Corylus colurna L, Aşı

xxiii

SONUÇ RAPORU



Proje No

Proje Başlığı Amasya Elmasında Klon Seleksiyonu II


Projeyi Yürüten Kuruluş Karadeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü SAMSUN


Amasya İl Özel İdaresi Genel Sekreterliği

Proje Yürütücüsü Dr. Nejdet KAPLAN

Yardımcı Araştırmacılar Dr.Aysen KOÇ, İdris MACİT, Prof. Dr. Muharrem ÖZCAN

Başlama- Bitiş Tarihleri 1997-2000 (1. Dilim) 2001-2012 (2. Dilim)

Projenin Toplam Bütçesi 2009: 14.700 TL 2010: 15.000 TL

2011:15.000 TL 2012: 15.000 TL

Proje Özeti

Proje Samsun ve Amasya olmak üzere 2 deneme lokasyonunda yürütülmektedir. Her iki

lokasyonda tomurcukların patlamasından itibaren ilk çiçeklenme, tam çiçeklenme, çiçeklenme

sonu hasat tarihi gibi fenolojik gözlemler alınmıştır.

Samsun lokasyonunda klon/anaç parselinde ilk çiçeklenme, tam çiçeklenme, çiçeklenme sonu

hasat tarihi gibi fenolojik gözlemler alınmaya başlanmıştır. Aynı şekilde Amasya lokasyonunda

da fenolojik gözlemler alınmıştır.

Tüm lokasyonlardan elde edilen meyvelerde meyve ağırlığı, boyu ve eni, SÇKM, asitlik ve

sertlik gibi pomolojik analizler ile meyve kabuk rengi ölçümleri yapılmıştır. Ayrıca klonlardan 7

yıldan beri (2005, 2006, 2007, 2008, 2009, 2010, 2012) ağaç başı alınan verim değerleri dikkate

alınarak periyodisite katsayıları hesaplanmıştır.

Anahtar Kelimeler :

xxiv

SONUÇ RAPORU



Proje No TAGEM/BB/98-06-02-009

Proje Başlığı Hacıhaliloğlu Kayısı Çeşidinde Klon Seleksiyonu

(Deneme II)


Projeyi Yürüten Kuruluş Kayısı Araştırma İstasyonu MALATYA


Erciyes Üniversitesi Ziraat Fakültesi KAYSERİ

Proje Yürütücüsü Yaşar ZENGİN


Ali Rıza ŞAHİNOĞLU(KAİM), Kadir ÖZTÜRK (KAİM)

Adil GEZER (KAİM),

Doç. Dr. K. Uğurtan YILMAZ, Yrd. Doç. Dr. Tuncay KAN


Projenin Toplam Bütçesi

Proje Özeti

Projenin amacı; Malatya ve yöresinde bulunan ve projenin I aşamasında seleksiyon yoluyla

seçilmiş Hacıhaliloğlu klonları eşit koşullarda yetiştirilmektedir. Müdürlüğümüzde bulunan

standart Hacıhaliloğlu çeşidi ile karşılaştırılmak suretiyle en iyi tipler belirlenmesi amaçlanmıştır.

2006-2013 yılları itibariyle projede yer alan tipler ile standart çeşit arasında fenolojik gözlem

sonuçları itibariyle belirgin bir farklılık görülmemiştir.

Projede yer alan tipler ve standart çeşit arasında pomolojik analizler, verim, gövde kesit alanına

düşen verim, kurutma randımanı bakımından istatiksel olarak bir farklılık gözükmemiştir.

Anahtar Kelimeler :

xxv

SONUÇ RAPORU



Proje No

Proje Başlığı Seleksiyon Yoluyla Yeni Sofralık ve Kurutmalık Kayısı


Proje Alt Başlığı Seleksiyon Yoluyla Yeni Sofralık Kayısı Çeşitlerinin

Geliştirilmesi (Aşama I)


Improvement of New Table and Dried Apricot Varieties by

Selection (Stage I)

Table Apricot Cultivars Development through Selection

(Stage I)

Projeyi Yürüten Kuruluş Kayısı Araştırma İstasyonu Müdürlüğü


TAGEM

Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi ERZURUM

Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi İZMİR

Proje Yürütücüsü Cemil ERNİM


Hasan KOÇ (KAİM), Abdullah ERDOĞAN (KAİM),Selçuk

AVCI (KAİM), Ali Rıza ŞAHİNOĞLU (KAİM)

Doç.Dr K. Uğurtan YILMAZ, Doç Dr. Mustafa GÜMÜŞ,

Yrd.Doç.Dr Hakan YILDIRIM , Doç.Dr.Mürüvvet

ILGIN,Prof. Dr. Sezai ERCİŞLİ(Danışman)


Projenin Toplam Bütçesi 2009: 8.400 TL, 2010: 7.450 TL, 2011: 7.450 TL,

2012: 11.350 TL, 2013: 7.850 TL

Proje Özeti

Bu proje ile farklı özellikleri bünyesinde barındıran sofralık kayısı tiplerinin seleksiyon yoluyla

seçilmesi ve seçilen tiplerin çeşit olarak tescili sonucu yaygınlaştırılması ile dış pazarlarda söz

sahibi olmak hedeflenmiştir.

Bu amaçla 2009-2013 yılları arasında yoğun kayısı yetiştiriciliği yapılan Malatya, Elazığ,

Kahramanmaraş ve Sivas illerinde seleksiyon çalışmaları yapılmıştır.

Proje süresince Belirlenmiş olan 11 tip kayısıdan meyve örnekleri alınarak pomolojik analizleri

yapılmıştır. Değiştirilmiş tartılı derecelendirme metodu ile tipler düzenli verimlilik, meyve

ağırlığı,SÇKM ve albeni kriterlerine göre karşılaştırılmış ve 500 puan üzeri alan 7 tip (23-04-01,

44-01-02, 44-01-04, 44-04-02, 44-04-04, 44-07-01, 44-09-01) projenin ikinci aşamasında

denenmek üzere seçilmiştir.

Anahtar Kelimeler :

xxvi

SONUÇ RAPORU



Proje No

Proje Başlığı



Proje Alt Başlığı Kabaaşı Kayısı Çeşidinde Klon Seleksiyonu (Aşama I)


Improvement of New Table and Dried Apricot Varieties by

Selection (Stage I)

Clonal Selection of Kabaaşı Apricot Varieties (Stage I)

Projeyi Yürüten Kuruluş Kayısı Araştırma İstasyonu Müdürlüğü


TAGEM

Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi İZMİR

Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi ŞANLIURFA

Proje Yürütücüsü Ali Rıza ŞAHİNOĞLU


Cemil ERNİM (KAİM), Selçuk AVCI(KAİM),

Hasan KOÇ (KAİM),

Doç. Dr. K. Uğurtan YILMAZ,

Doç Dr. Mustafa GÜMÜŞ,

Doç. Dr. Mürüvvet ILGIN,

Prof. Dr. İbrahim BOLAT(Danışman)


Projenin Toplam Bütçesi 2009: 8.400 TL, 2010: 7.450 TL, 2011: 7.450 TL,

2012: 11.350 TL, 2013: 7.850 TL

Proje Özeti

Bu proje ile Malatya’da kayısı yetiştirilen alanlarda bölge şartlarına iyi adapte olmuş, ekonomik

değeri bulunan kurutmalık kayısı çeşitlerimizden biri olan Kabaaşı kayısısının bilimsel metotlarla

verimli, kaliteli, sağlıklı ve ismine doğru klonlarını seçmek; seçilen bu klonlarla üretimin

geliştirilmesini sağlayarak kayısı yetiştiriciliğinde üretimi ve kaliteyi artırmak hedeflenmiştir.

Bu amaçla 2009-2013 yılları arasında yoğun kayısı yetiştiriciliği yapılan Malatya ve ilçelerinde

seleksiyon çalışmaları yapılmıştır. Proje süresince belirlenmiş olan 17 klondan meyve örnekleri

alınarak pomolojik analizler yapılmıştır. Değiştirilmiş tartılı derecelendirme metodu ile düzenli

verimlilik, meyve ağırlığı, SÇKM ,albeni ve meyvede sertlik kriterlerine göre karşılaştırılmış ve

700 puan üzeri alan 7 klon (44-01-01, 44-01-02, 44-01-03, 44-01-08, 44-07-02, 44-07-05, 44-14-

01) projenin ikinci aşamasında denenmek üzere seçilmiştir.

Anahtar Kelimeler :

xxvii

SONUÇ RAPORU



Proje No

Proje Başlığı Armut Anaç Çeşit Denemesi

Projenin İngilizce Başlığı Pear Cultivar and Roostock Trial

Projeyi Yürüten Kuruluş Meyvecilik Araştırma İstasyonu Eğirdir-ISPARTA


Proje Yürütücüsü Recep Ali EMRE


Dr. Gökhan ÖZTÜRK, Şerif ÖZONGUN, Dilek

KARAMÜRSEL, Dr. Ersin ATAY, Mesut İŞÇİ, Enver

Murat DOLUNAY


Projenin Toplam Bütçesi 20000 TL

Proje Özeti

Ülkemizde iç ve geçit bölge ekolojilerinde kurulacak olan yoğun dikim armut bahçelerinde

önerilebilecek en uygun anaç X çeşit kombinasyonunun belirlenmesi amaçlanmıştır.

Çalışmada OH X F 333, QA, QC ve BA 29 anaçları üzerine aşılı, Akça, Deveci ve Santa Maria

armut çeşitleri kullanılmıştır. Bu çalışmada anaç ve çeşit ilişkileri, fenolojik, pomolojik ve verim

açısından değerlendirilmektedir.

2013 yılı verileri değerlendirilerek sonuç raporu hazırlanmıştır. Çalışmada yer alan anaç*çeşit

kombinasyonları 2013 yılında çeşitlere göre anaçlar; ağaç başı verim, dekara verim, kümülatif

ağaç başı verim, kümülatif dekara verim, gövde kesit alanına ağaç başı ve gövde kesit alanına

dekara verim değerleri istatistiki analiz yapılarak incelenmiştir. Yapılan analizler neticesinde

çeşitlere göre en yüksek verimlerin alındığı anaçlara ait kombinasyonlar şu şekildedir; Santa

Maria * QA ağaç başı verim 19,86 kg/ağaç, Santa Maria * QA dekara verim 2.480 kg, Akça *

QA ağaç başı verim 12,44 kg/ağaç, Akça * QA dekara verim 1.554 kg, Deveci * OHxF333 ağaç

başı verim 39,21 kg/ağaç ve Deveci * OHxF333 dekara verim 3.267 kg olarak elde edilmiştir.

Anahtar Kelimeler : Armut, çeşit, anaç

xxviii

SONUÇ RAPORU



Proje No TAGEM/BBAD/12/A08/P01/02

Proje Başlığı Göller Yöresinde Yetiştirilen Ilıman İklim Meyvelerinde

Hasat Sonrası Teknolojileri Çalışmaları

Proje Alt Başlığı

AVG (aminoethoxyvinilglycine)’nin Bazı Elma ve Armut

Çeşitlerinde Hasat Önü Dökümü, Hasat Zamanı ve Meyve



The Effects of AVG (aminoethoxyvinilglycine) on Preharvest

Drop, Harvest Date and Fruit Quality of Some Apple and Pear

Cultivars

Projeyi Yürüten Kuruluş Meyvecilik Araştırma İstasyonu Eğirdir- ISPARTA


Proje Yürütücüsü Sinan BUTAR

Yardımcı Araştırmacılar -



Proje Özeti

Çalışmamızda, erkenci elma çeşitlerinden Jersey Mac ve yine erkenci armut çeşitlerinden Akça

ile geç dönemde hasat edilen Williams armut çeşitlerinin kendine has bazı problemlerinden

kaynaklanan. verim-meyve kalitesi kaynaklı kayıpları azaltmak ve bu çeşitlerle kurulan

bahçelerde üreticinin karlılığını artırmak üzere, bir etilen inhibitörü olan AVG’ nin farklı doz ve

zamanlarda uygulanması ve hasat önü meyve dökümü, meyve kalitesi ve hasat zamanına

etkilerinin belirlenmesi amaçlanmıştır.

Jersey Mac elma çeşidi oldukça erkenci ve verimli olmasına karşın hasat önü meyve dökümü

problemi ile. Akça çeşidi erkenci ve lezzetli meyvelerinin yanı sıra periyosite (?) ve küçük meyve

problemiyle, Williams çeşidi ise yine hasat önü meyve dökümü problemleriyle bir çok avantajına

karşın, daha karlı bir üretim hedefinde biz araştırmacılar için çözüm aramaya değer sorunlar

olarak görülmüştü.

Bu amaçla, 2012-2014 yılları arasında Meyvecilik Araştırma İstasyonu Müdürlüğü arazisindeki

elma bahçesinde yetiştirilen ‘Jersey Mac’ elması, armutlardan ‘Williams’ ve ‘Akça’ çeşitlerinde

AVG’ nin 100, 125 ve 150 ppm’ lik dozları tahmini hasattan önce 3 farklı zamanda (30 gün, 21

gün ve 7 gün önce) meyvelere ve yapraklara uygulanmıştır. Kontrol ağaçlarına sadece su+yayıcı

yapıştırıcı (Tween 20) püskürtülmüştür.

Hasat önü meyve dökümü fazla görülen ‘Jersey Mac’ elma çeşidinde ve Williams armudunda,

AVG uygulamalarının hasat önü meyve dökümünü oldukça azalttığı, hasat zamanını geciktirdiği

ve meyve kalite özelliklerini arttırdığı, ‘Akça’ armudunda da tahmini hasattan 30 ve 21 gün

önceki uygulamaların meyve kalite özelliklerinin arttırdığı, hasat zamanını kontrollere göre

geciktirdiği tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler : Elma, Armut, AVG (aminoethoxyvinilglycine ), hasat zamanı, meyve

kalitesi, hasatönü dökümü

xxix

SONUÇ RAPORU



Proje No

Proje Başlığı Yeni Kiraz Çeşitlerinin Islahı

Projenin İngilizce Başlığı Breeding of New Sweet Cherry Cultivars

Projeyi Yürüten Kuruluş Meyvecilik Araştırma İstasyonu Eğirdir -ISPARTA


Proje Yürütücüsü İsmail DEMİRTAŞ


Dr. Hasan Cumhur SARISU, Mehmet AKSU, Ömer Faruk

KARAMÜRSEL, İbrahim GÜR, Hakkı KOÇAL, Yılmaz

SESLİ, Fatma Pınar ÖZTÜRK, Dr. Zehra BABALIK, Erol

KÖSE


Projenin Toplam Bütçesi 90.000TL

Proje Özeti

Türkiye’de yaygın olarak yetiştiriciliği yapılan kiraz, ihraç ettiğimiz meyve türleri arasında ilk

sıralarda yer almaktadır. İhraç edilen kirazın tamamına yakını 0900 Ziraat çeşididir.

Çeşidin iklimsel faktörlerden çok fazla etkilenmesi, kendine verimsiz oluşu, ihracatta tek çeşide

bağımlı kalınması, Türkiye kiraz üretim ve ihracatını olumsuz etkilemektedir. Bu ve benzeri

nedenlerle Türkiye kiraz üretim ve ihracatında bazı yıllarda dalgalanmalar yaşanmaktadır.

Hammadde arzındaki dalgalanmalar, fiyatlara da yansımakta bu durum, yurt içinde üretici -

ihracatçı ilişkilerini zayıflatırken; dış pazar bağlantılarında da sorunlara neden olmaktadır.

Proje kapsamında, kiraz üretimindeki dalgalanmaları azaltmak, üretim sezonunu

uzatmak(erkenci, geççi), kendine verimli, ya da verimli, meyve özellikleri bakımından üstün

kalite özelliklerine sahip( irilik, sap uzunluğu, sertlik, tat vb.) çeşitlerin geliştirilmesi amacıyla

melezlemeler yapılmaktadır.

Melezlemelerde 0900 Ziraat, Sweet Heart. Sunburst, Lapins, Regina, Celeste, Early Burlat ve

Stella ebeveyn olarak kullanılmaktadır. Melez bitkilerde fonolojik kayıtlar alınmıştır. 2013 ylında

136 genotipten meyve alınmış ve pomolojik değerlendirmeleri yapılmıştır. Üstün bulunan

genotiplerden F2 parseli için kalem alınarak aşılanmıştır.

Anahtar Kelimeler : kiraz, çeşit, ıslah

xxx

SONUÇ RAPORU



Proje No

Proje Başlığı Göller Bölgesi Ilıman İklim Meyveleri Yetiştirme Tekniği


Proje Alt Başlığı Sık Dikim Elma Bahçelerinde Zeminin Örtülü Bulunma

Zamanlarının Verim ve Kaliteye Etkisi

Projenin İngilizce Başlığı Temporal Effects of Groundcover on Yield and Quality in

Intensive Apple Orchards

Projeyi Yürüten Kuruluş Meyvecilik Araştırma İstasyonu Eğirdir -ISPARTA


Proje Yürütücüsü Dr. Ersin ATAY


Prof. Dr. Ahmet EŞİTKEN, Ayşe Nilgün ATAY, Seçkin

GARGIN, Özgür ÇALHAN, Mesut ALTINDAL, Hamza

ŞENYURT, N. Pınar GÜZEL, Meltem EMRE



Proje Özeti

Bu çalışmanın ana konusunu, özellikle sık dikim elma bahçelerinde yabancı otlarla mücadele

maliyetlerinin büyük bir kısmını teşkil eden sıra üzeri yabancı ot kontrolü oluşturmuştur. Projede,

yabancı otların farklı biçim zamanlarının Eğirdir-Isparta koşullarında sık dikim elma

bahçelerindeki verim ve kalite üzerine etkileri belirlenmiştir. Böylelikle Boğazova koşullarında

yabancı ot mücadelesinde kritik periyot’un belirlenmesi amaçlanmıştır.

Denemenin bitkisel materyalini Şubat-2005’te 1 yaşlı kamçı fidanlarla 3.5 X 1 m aralıklarla

dikilmiş M.9 anaçlı ‘Golden Delicious’ elma çeşidi oluşturmuştur. Deneme tesadüf blokları

deneme desenine göre 3 tekerrürlü ve her tekerrürde 4 ağaç olacak şekilde düzenlenmiştir.

Çalışmada, kontrol (yabancı otlara sezon boyunca müdahale edilmemiştir), 1. uygulama (tam

çiçeklenmeden sonra 1. ve 2. ay biçme), 2. uygulama (2. ve 3. ay biçme), 3. uygulama (1., 2. ve

3. ay biçme), 4. uygulama (1., 2. ay ve hasat sonrası biçme), 5. uygulama (2., 3. ay ve hasat

sonrası biçme), 6. uygulama (1., 2., 3. ay ve hasat sonrası biçme) ve 7. uygulama (sezon boyu

yabancı ot kontrolü) olmak üzere toplam 8 farklı uygulama test edilmiştir.

Deneme alanında yapılan sürvey çalışmaları sonucunda 11 familyaya ait 18 yabancı ot türü

belirlenmiştir. Uygulamaların 2010 ve 2013 yılları arasındaki 4 yıllık kümülatif verim değerlerine

olan etkileri istatistik açıdan önemli bulunmuş, buna karşın uygulamaların gövde kesit alanı

artışına olan etkileri ise önemsiz bulunmuştur (P≤0.05). Sezon boyu yabancı ot kontrolünün

yapıldığı 7. uygulama kümülatif verim bakımından en yüksek değeri (179.5 t/ha) almıştır. Brüt

kar değerleri karşılaştırıldığında 7.uygulamanın daha karlı olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler : biçme, M.9, vejetatif gelişim, yabancı ot

xxxi

SONUÇ RAPORU



Proje No




Farklı Malç Materyalleri ve Sulama Düzeyi

Uygulamalarının M9 ve MM106 Anaçlı Elma Bahçelerinde

Ağaç Gelişimi, Su Muhafazası ve Yabancı Ot Kontrolüne

Etkileri


Determining of Effects of Different Mulch Materials and

Irrigation Programs on Vegetative Development, Water

Consumption and Weed Control for apple orchards grafted

onto M9 and MM106 rootstocks



Proje Yürütücüsü Dr. Cenk KÜÇÜKYUMUK


Halit YILDIZ, Ömer Faruk KARAMÜRSEL, Dr. Emel

KAÇAL, Hakkı KOÇAL, Recep Ali EMRE, Hamza

ŞENYURT, Dilek KARAMÜRSEL, Hüseyin AKGÜL,

Doç. Dr. Yusuf UÇAR



Proje Özeti

Projede; M9 ve MM106 anaçlı Fuji çeşidi elma bahçelerinde, farklı malç materyalleri ve sulama

programlarının ağaç gelişimi, bitki su tüketimi, yabancı ot kontrolü ve toprak sıcaklığına etkileri

belirlenmiştir. Malç materyalleri olarak siyah taban örtüsü, gül posası ve buğday sapı kullanılmış,

malç uygulamasının yapılmadığı kontrol konusu da yer almıştır. Ayrıca her farklı uygulama için

3 farklı sulama programı (kullanılabilir su tutma kapasitesinin %20’si, %40’ı, %60’ı eksildiğinde

sulamaya başlama) uygulaması da yer almakta, projede toplam 24 farklı uygulama

bulunmaktadır.

Malç uygulamaları kontrol uygulamasına göre vejetatif gelişimi artırmıştır. Toprak yüzeyini

örtmeleri nedeniyle evaporasyon azaldığından dolayı su tasarrufu sağlanmıştır. Toprak sıcaklığı

siyah taban örtüsü ve gül posasında artmıştır. Ağaç başı ve toplam verim değerlerinde malç

uygulamaları öne çıkmıştır. Malç uygulamaları yabancı ot gelişimini engellemede önemli etkiye

sahip olmuşlardır. M9 anaçlı elma ağaçlarında elde edilen meyvelerde pomolojik analizler

yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler : M9, MM106, malç, su düzeyi, yabancı ot kontrolü

xxxii

SONUÇ RAPORU



Proje No




Farklı Dönemlerde Su Kısıtlamasının M9 Anaçlı Braeburn

Elma Çeşidinde Meyve Kalitesi Verim ve Muhafaza Süresi

Üzerine Etkileri


The Effects of Deficit Irrigation in Different Periods on

Fruit Quality, Yield and Storage for Brebaurn Apple Variety

grafted on M9 Rootstock





Halit YILDIZ, Dr. Emel KAÇAL, Cemile Ebru ONURSAL,

Dr. Zehra BABALIK, İsa EREN, Özgür ÇALHAN,

Atakan GÜNEYLİ, Meltem EMRE, Mehmet AKSU



Proje Özeti

Bu çalışmada M9 anaçlı Braeburn elma çeşidinde farklı dönemlerde yapılan kısıtlı sulama

uygulamalarının su tüketimi, verim, meyve kalitesi ve hasat sonrası muhafaza süresince kalite

değişimleri üzerine etkileri incelenmiştir. Çalışmada; su kısıtı yapılmayan uygulama (K1), sürekli

kısıtlı sulama (K2), tam çiçeklenmeden sonra 40.- 70. günler arası kısıtlı sulama (K3), tam

çiçeklenmeden sonra 70.–100. günler arası kısıtlı sulama (K4), tam çiçeklenmeden sonra 100.–

130. günler arası kısıtlı sulama (K5) ve tam çiçeklenmeden sonra 130.–160. günler arası kısıtlı

sulama (K6) olmak üzere 6 farklı uygulama yer almaktadır.

Dönemsel su kısıtı uygulanan konularda K1 konusuna göre önemli oranlarda su tasarrufu

sağlanmıştır. Kısıtlı sulama konuları arasında en yüksek verim ve WUE değerleri K3 konusundan

elde edilmiştir. Suyun kısıtlı uygulandığı dönemlerde yaprak su potansiyeli ve stoma iletkenliği

değerlerinde azalmalar tespit edilmiş, kısıtlama dönemleri bittikten sonra ise bu değerlerde artış

olduğu saptanmıştır. M9 anaçlı elma ağaçlarının kısa dönemli uygulanan stres koşullarından

etkilendiği, ancak kısıtlı sulama dönemi bittikten sonra stresin etkisinden kurtulduğu

belirlenmiştir. En yüksek pazarlanabilir elma oranı ve en yüksek kırmızı renk yoğunluğuna sahip

elmalar K3 konusundan elde edilmiştir. K3 uygulaması aynı zamanda muhafaza süresince kalite

kayıplarının en az olduğu uygulamalardan biri olmuştur.

Sulama suyunun kısıtlı olduğu durumlarda su kaynaklarının daha verimli kullanılması için su

tasarrufu yanında verim ve meyve kalitesini en az etkileyen K3 konusu elma üreticileri için

önerilebilir bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler : Kısıtlı sulama, yaprak su potansiyeli, stoma iletkenliği, Braeburn,

antosiyanin

xxxiii

SONUÇ RAPORU


PROGRAM ADI : Diğer Sert Kabuklu Meyveler (Badem)

Proje No

Proje Başlığı Badem Anaç – Çeşit Geliştirme Projesi

Projenin İngilizce Başlığı Sulu ve Kuru Koşullarda Badem Yetiştiriciliğine Uygun

Anaçların Belirlenmesi

Projeyi Yürüten Kuruluş Antepfıstığı Araştırma İstasyonu GAZİANTEP


Proje Yürütücüsü Ertuğrul İLİKÇİOĞLU

Yardımcı Araştırmacılar Dr. Nevzat ASLAN, Uz. Lütfiye BİLGEL,

Yar. Doç. Dr. Halit Seyfettin ATLI, Prof. Dr. Bekir Erol AK


Projenin Toplam Bütçesi 2010 : 4.150 ; 2011 : 5.529 ; 2012=9.687 ; 2013 : 10.919

Proje Özeti

Üreticilerimizin badem anaç sorununu çözmek amacıyla uygulamaya konulan bu projede anaç

materyali olarak; Antepfıstığı Araştırma İstasyonu Müdürlüğünce seçilen Amygdalus orientalis

badem türünün AB3 ve AB5 tipleri, A. webbii badem türü, Garrigues çeşidi, Özbekistan’dan

yabani badem türü A. bucharica ile klonal anaçlardan GN22 ve GF677 kullanılmıştır. Anaçlar

üzerine Lauranne badem çeşidi aşılanmıştır.

Kuru ve sulu koşullarda birer bahçe; tesadüf blokları deneme desenine göre, 6x4 m dikim

aralığında, 4 tekerrürlü olacak şekilde, 2009 yılında, Antepfıstığı Araştırma İstasyonu

Müdürlüğü’nün Dr. Ahmet Münir BİLGEN İşletmesine tesis edilmiştir. Denemede kullanılan

anaçların çiçeklenme üzerine etkisi görülmemiştir. Kuru ve sulu koşullarda pembe tomurcuk

dönemi 21 Mart, ilk çiçekleneme 24 Mart, tam çiçeklenme 30 Mart, çiçeklenme sonu 2 Nisan

olarak gözlemlenmiştir. Hasat ise kuru koşulda 26 Ağustos, sulu koşulda ise 6 Eylül tarihinde

yapılmıştır.

Sulu koşullarda; En yüksek verim 296,91 kg/da verim ile GN22 ve 292,93 kg/da verim ile GF677

anaçlarında görülürken; en düşük 116,23 kg/da verim ile A. bucharica ve 121,01 kg/da verim ile

A. webbii anaçlarında görülmüştür.

En yüksek meyve ağırlığı 2,94 gr/adet ile A. bucharica ve 2,88 gr/adet ile GN22 anaçlarında

görülürken; en düşük meyve ağırlığı 2,28 gr ile AB3 anacında görülmüştür.

En yüksek randıman %36,93 ile GN22 ve %36,24 ile A. bucharica anaçlarında görülürken; en

düşük randıman %33,81 ile AB5 anacında görülmüştür.

Kuru koşullarda;En yüksek verim 110,58 kg/da verim ile GF677 ve 97,56 kg/da verim ile GN22

anaçlarında görülürken; en düşük 49,19 kg/da verim ile Garrigues ve 38,32 kg/da verim ile A.

webbii anaçlarında görülmüştür.

En yüksek meyve ağırlığı 3,50 gr/adet ile Garrigues ve 3,35 gr/adet ile AB3 anaçlarında

görülürken; en düşük meyve ağırlığı 3,01 gr ile A. webbii anacında görülmüştür.

En yüksek randıman %35,81 ile A. webbii ve %35,05 ile GN22 anaçlarında görülürken; en düşük

randıman %32,56 ile Garrigues anacında görülmüştür.

2014 yılında fenolojik ve pomolojik değerlendirmelere devam edilecektir.

Anahtar Kelimeler :

xxxiv

DEVAM EDEN PROJELER

xxxv

GELİŞME RAPORU

AFA ADI : Meyve -Bağ


Proje No:

Proje Başlığı Bazı Yerli ve Yabancı Kayısı Çeşitlerinde Melezleme

Islahı Üzerine Araştırmalar

Projeyi Yürüten Kuruluş Alata Bahçe Kültürleri Araştırma İstasyonu MERSİN


Çukurova Üniversitesi, Ziraat Fakültesi ADANA

Proje Yürütücüsü Mustafa BİRCAN

Yardımcı Araştırmacılar Dr.Hasan PINAR, Mustafa ÜNLÜ,

Prof.Dr.Sevgi PAYDAŞ KARGI

Başlama- Bitiş Tarihleri 1989- Sürekli

Projenin Toplam Bütçesi:

2011:…..…..…..TL 2012:……….…..TL

2013:…..…..…..TL 2014:……….…..TL

Proje Özeti Sofralık kayısılarda çeşit geliştirmek üzere başlatılan bu projede; önceki yıllarda yapılan

melezleme çalışmalarından elde edilen ve araziye dikilen bitkilerin kültürel bakım işlemleri ve

fenolojik gözlemleri yapılmıştır.

Meyve veren tiplerden meyve örnekleri alınarak pomolojik analizler yapıldı. 2012 yılında

yapılan melezleme çalışmalarından elde edilen 291 adet melez bitki araziye dikildi.11 Mart - 5

Nisan 2013 tarihleri arasında 2191 çiçek beyaz balon aşamasında emasküle edilerek yabancı

tozlama yapıldı. Elde edilen tohumlar kabuklarından ayrılarak buzdolabında katlamaya

bırakıldı. Elde edilen melez bitkiler araziye dikildi.

2014 yılı ilkbaharında da yine melezleme çalışmaları yapılacak. Melez bitkilerde fenolojik

gözlemler yapılacak. Meyve veren tiplerin meyvelerinde pomolojik analizler yapılacak.

xxxvi

GELİŞME RAPORU



Proje No: TAGEM/BBAD/12/A04/P01/02-4

Proje Başlığı Doğu Akdeniz Bölgesinde Kayısı Yetiştiriciliğinin

Geliştirilmesi


Farklı dönemlerde hasat edilen geçci bazı kayısı çeşit ve

tiplerinde hasat sonrası çeşitli uygulamaların depolama ve

raf ömrüne etkisinin belirlenmesi

Projeyi Yürüten Kuruluş Alata Bahçe Kültürleri Araştırma İstasyonu MERSİN


Proje Yürütücüsü Mustafa ÜNLÜ


Dr.İhsan CANAN, Zafer KARAŞAHİN, Rasim ARSLAN,

Mustafa BİRCAN, C.Aylin OLUK, Bülent İŞÇİMEN,

Halil GÜR, Ebru ÇOKSEVER, Doç.Dr. A.Erhan

ÖZDEMİR,


Projenin Toplam Bütçesi: 2013:14000TL 2014:9000TL

Proje Özeti Hasattan sonra olgunlaşmaya devam eden kayısılarda meyve eti sertliğinin yumuşamasını

geciktirmek ürünün iç ve dış pazara tazeliğinin koruyarak ulaşmasını sağlamak amacıyla

Alata Bahçe Kültürleri Araştırma İstasyonu Kayısı Koleksiyon parselinde yer alan 3 adet

sofralık kayısı çeşidi ile Mersin Mut ilçesinde dış satıma gönderilen bir adet sofralık kaysı

çeşidinde iki farklı hasat zamanında ( meyveler yeşilden sarıya hafif döndüğü ve meyvelerin

turuncu sarı renklerini aldığı dönemde) meyvelerin hasadı yapılarak ve 3 farklı uygulama

yapılarak MAP, 1-MCP (1-Methylcyclopropene), MAP+1-MCP uygulanarak 0 C de 2 ay

süreyle depolandıktan sonra 4 gün 20 C raf ömrüne bakılacaktır. Hasatla beraber başlangıç

analizlerinden sonra her 15 günde bir 4 gün raf ömrüne alınarak analizler yapılacaktır. (15

gün depo+4 gün raf ömrü, 1 ay depo+4 gün raf ömrü,45 gün depo+4 gün raf ömrü, 60 gün+4

gün raf ömrü) Ağırlık Kaybı (g.), SÇKM (%),Titre edilebilir toplam asit miktarı(%),pH

değeri, Meyve eti sertliği,Yeme (tat) kalitesi ,Renk, Toplam Fenolik Madde Analizi, Şeker

(glikoz, fruktoz, sakkaroz) Tayini, Antioksidan Aktivite tayini ,Şeker Tayini, Toplam

Karoteneid Tayini,β-Karoteneid Tayini, fizyolojik bozukluklar ve depo hastalıkları analizleri

yapılacaktır.

Mut ilçesinden çiftçi koşullarında temin edilen Karacabey çeşidi kayısıları muhafazaya

alınarak gerekli analizler yapılmıştır. 2013 yılı Nisan ayında yağan dolu nedeniyle ise Alata

BKAİ koleksiyon parselinde bulunan kayısılar zarar gördüğünden muhafaza edilecek meyve

temin edilememiştir.

xxxvii

GELİŞME RAPORU


PROGRAM ADI : Antepfıstığı

Proje No:

Proje Başlığı Antepfıstığı Çeşit Geliştirme Projesi

Proje Alt Başlığı Yerli ve Yabancı Bazı Antepfıstığı Çeşit ve Tiplerinin

Kuru ve Sulu Koşullarda Performanslarının Belirlenmesi



Proje Yürütücüsü Ajlan YILMAZ


Kamil SARPKAYA, Dr. Nevzat ASLAN, Selim ARPACI

Doç. Dr. İzzet AÇAR, Prof. Dr. Bekir Erol AK,

Prof. Dr. Veli ERDOĞAN


Projenin Toplam Bütçesi: 2011: 5.529 TL 2012: 9.687 TL

2013:9.500 TL

Proje Özeti

GAP Bölgesi antepfıstığı için uygun toprak ve iklim koşullarına sahip olup, ülkemiz

üretiminin %94'ü bu bölgeden sağlanmaktadır. GAP projesi kapsamında sulamaya açılacak

alanlarda modern meyve yetiştiriciliği yanında antepfıstığı da yerini alacaktır. Bu araştırma,

ülkemizde yeni geliştirilen ve dünyada üretimi yapılan bazı yeni çeşit ve tiplerin, kuru ve

sulu koşullarda performanslarının belirlenmesi amacıyla 2011 başlatılmıştır.

Projede anaç olarak Pistacia khinjuk kullanılmıştır. Çeşit olarak; Tekin, melezleme yoluyla

çeşit ıslahı projesinden ümitvar görülen 2 melez birey (24-16 ve 14-58), üretim alanlarından

selekte edilen 2 yeni tip (Sel-17 ve Sel-18), Türkmenistan’dan getirilen 2 tip (Sel-19 ve Sel-

20) ile yabancı çeşitlerden Red Aleppo, Sirora, Ashoury, Ajamy, Sfax, Bronte, Irak ve Aegina

olmak üzere 15 çeşit ve tip ile tozlayıcı olarak Uygur, Atlı ve Kaşka çeşitleri kullanılmıştır.

Proje materyalini oluşturan çeşit ve tipler, Antepfıstığı Araştırma İstasyonu Fıstıklık

İşletmesinde sulu ve kuru koşullarda olmak üzere 2 ayrı parsele tesadüf blokları deneme

desenine göre 3 tekerrürlü olarak dikilmiştir. Kuru koşullardaki bahçe 7x6 m, sulu

koşullardaki bahçe ise 6x4 m aralıklarla kurulmuştur.

Proje kapsamında çeşitlerin gelişme değerlerinden gövde ve taç gelişimi ölçümleri 5 yılda bir,

meyveye başlama durumu, verim ve meyve kalite analizleri ağaçlar meyve vermeye

başladığında yapılacaktır.

Proje parselinde 2013 yılında yıllık bakım işleri düzenli olarak yapılmıştır. Proje alanında

kullanılan ve aşıya gelen P. khinjuk'un çöğürleri haziran ayında T göz aşısı yöntemiyle

aşılanmıştır. Aşı sonrası bölgemizdeki gerçekleşen yüksek sıcaklık sebebiyle aşı tutma oranı

düşük olması nedeniyle 2014 yılın aşı tutmayan çöğürlerin aşılama işlemleri Haziran ayı

içerisinde tekrar gerçekleştirilecektir.

xxxviii

GELİŞME RAPORU



Proje No:

Proje Başlığı

Yerli ve Yabancı Değişik Badem Çeşitlerinin GAP

Bölgesindeki Performanslarının Belirlenmesi (Gaziantep ve

Mardin Lokasyonu)





Uz. Kamil SARPKAYA, Uz. Ajlan YILMAZ,

Oğuz GÜNDOĞDU, Yar. Doç. Dr. Halit Seyfettin ATLI,

Prof. Dr. Veli ERDOĞAN, Uz. Selim ARPACI

Başlama- Bitiş Tarihleri 2010 – 2014

Projenin Toplam Bütçesi: 2010: 4.150 ; 2011: 5.529 ; 2012: 9.687 ; 2013: 10.919

Proje Özeti

Bu proje Gaziantep ve Mardin (Kızıltepe ilçesi) ekolojilerine uygun yeni badem çeşitlerinin

belirlenmesi amacı ile 2010 yılında başlatılmıştır. Materyal olarak, yerli ve yabancı 18 badem

çeşidi ve tipi kullanılmıştır.

Yabancı badem çeşitlerinden; Ferragnes, Ferraduel, Glorietta, Felisia, Süper Nova, Ayles,

Guara, False Baresse, Lauranne, Ne Plus Ultra, Ferrastar, Marta ve Bertina ile yerli badem

tiplerinden T1, T2, T3, T4 ve A5-1 in gelişme, verim ve meyve kalite özellikleri

belirlenecektir.

Projenin fidanları; 2009 yılı Eylül ayında, Garrigues yozları üzerine çeşitlerin aşılanması ile

üretilmiştir. Bahçeler; tesadüf blokları deneme desenine göre, 3 tekerrürlü 6 x 4 m aralıkla,

2010 yılında Gaziantep’te Dr. Ahmet Münir BİLGEN İşletmesi ile Mardin’in Kızıltepe

ilçesinde üretici bahçesine tesis edilmiştir.

Projedeki çeşitler henüz verime yatmamıştır. Çeşitlerin bakım ve terbiye işleri yapılmıştır.

Önümüzdeki yıldan itibaren çeşitlerde fenolojik gözlem ve pomolojik değerlendirmeler

yapılacaktır.

xxxix

GELİŞME RAPORU



Proje No: TAGEM/BBAD/13/A10/P02/04


Proje Alt Başlığı Sulu Koşullarda Badem İçin Uygun Anaç ve Dikim

Mesafelerinin Belirlenmesi



TAGEM


Şehitkamil Ziraat Odası Başkanlığı GAZİANTEP



Dr. Nevzat ASLAN, Uz. Kamil SARPKAYA, Uz. Ümran

ELDOĞAN, Dr. H. Seyfettin ATLI, Prof. Dr. Bekir Erol

AK


Projenin Toplam Bütçesi: 2013: 10.919 TL

Proje Özeti

Bu proje sulu koşullarda badem için uygun anaç ve dikim mesafelerini belirlemek amacıyla

Uygulamaya konularak 2013 – 2015 yılları arasında yürütülmektedir.

Projede tohum anaçları olarak; Drake badem çeşidi yozları, Prunus webbii Spach. badem türü

ile Amygdalus orientalis Mill. tipi olan AB3 çöğürleri, klonal anaç olarak ise GN22 (şeftali x

badem melezi) kullanılmaktadır. Anaçlar üzerine yayvan gelişen Nonpareil çeşidi, dik gelişme

gösteren Ferragnes çeşidi ile yerli çeşit olan Gülcan-2 çeşitleri aşılanmıştır. Ayrıca bahçeye

tozlayıcı olarak; Nonpareil çeşidi için Sonora, Ferragnes çeşidi için ise Ferraduel çeşidi

dikilmiştir.

Deneme tesadüf blokları deneme desenine göre 3 tekerrürlü ve her tekerrürde 4 ağaç olacak

şekilde kurulmuş olup; dikim mesafeleri 6x3 m, 6x4 m, 6x5 m, 6x6 m’dir. Projede ağaçların

gelişme, verim ve meyve özellikleri ile ilgili değerlendirmeler yapılacaktır. Deneme bahçesi

Müdürlüğümüze bağlı Dr. Ahmet Münir BİLGEN İşletmesi’nde tesis edilmiştir.

Projede 2012 yılında tüplere dikilen anaçlara Temmuz ayında aşılama işlemi yapılmıştır. Sera

ortamında vejetasyon süresince kültürel işlemler ile hastalık ve zararlılara karşı mücadele

yapılmıştır. Elde edilen fidanlar sonbaharda araziye dikilmiştir.

2014 yılında arazide gerekli kültürel işlemler yapılacaktır.

xl

GELİŞME RAPORU



Proje No:

Proje Başlığı Antepfıstığı Tüplü Fidan Üretiminin Geliştirilmesi

Proje Alt Başlığı Antepfıstığına Anaç Adayı Bazı Genotiplerin Doku

Kültürü ile Çoğaltılmasının Araştırılması



TAGEM

Dicle Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Biyoloji

Bölümü, DİYARBAKIR, Sütçü İmam Üniversitesi Ziraat

Fakültesi KAHRAMANMARAŞ, Gaziantep Ziraat Odası

Proje Yürütücüsü Oğuz GÜNDOĞDU


Uz. Kamil SARPKAYA, Kürşat Alp ASLAN, Uz. Ayşe

FİDANCI, Prof. Dr. Mehmet Nuri NAS, Prof. Dr. Ahmet

ONAY, Yrd. Doç.Dr. Hakan YILDIRIM


Projenin Toplam Bütçesi: 2010: 4.150 TL 2011:5.529 TL

2012:9.412 TL 2013:12.459

Proje Özeti

Ülkemizde antepfıstığı üretimi tohumla çoğaltılan çöğür ve yozlarla yapılmaktadır. Bu türlü

çöğür ve yozlarla oluşturulan bahçelerde de düzensiz gelişme görülmekte, bahçelerde yer yer

boşluklar oluşmakta buna bağlı olarak da verim kaybı meydana gelmektedir. Antepfıstığında

klonal çoğaltma ile bahçelerdeki düzensiz gelişme ve verim düşüklüğü önlenebilecektir. Bu

proje ile antepfıstığı yetiştiriciliğinde anaç adayı olan AFAE Buttum ve AFAE Melengiç

genotiplerinin in vitro teknikleriyle klonal çoğaltılması amaçlanmıştır. Proje çalışmalarına

2011 yılında başlanmıştır.

Projede 2011 yılında yapılan nodal segment çalışmalarında uygun vejetasyon dönemi ve

mikro sürgün oluşturma dozları, meristem kültürü çalışmalarında ise genç fidanlardan alınan

explantlar için uygun vejetasyon dönemi ve sterilizasyon tekniği geliştirilerek başarı

sağlanmıştır. 2012 yılında ise nodal segment çalışmalarında sürgün oluşturma ve

kardeşlendirme için DKW+BAP ortamından köklendirme için ise WPM+İBA ortamından iyi

sonuç alınmıştır. Meristem kültürü çalışmalarında ise WPM+BAP ortamında sürgün

oluşturma çalışması yapılmıştır.

2013 yılında yapılan nodal segment çalışmalarında sürgün oranı 2012 yılına göre düşük

olmuştur. Kardeşlendirme çalışmalarında Haziran döneminde yapılan çalışmalarda istenen

düzeyde başarı sağlanamamıştır. Eylül döneminde yapılan kardeşlendirme çalışmalarına

devam edilmektedir. Nodal segment çalışmalarında besi ortamında 2012 yılına göre daha

yüksek fenolik madde oluştuğu gözlemlenmiş ve vitrifikasyon sorunuyla karşılaşılmıştır.

Meristem kültürü çalışmalarında ise WPM+BAP ve modifiye MS+BAP ortamı kullanılmıştır.

Sürgünlerde yüksek oranda vitrifikasyon meydana gelmiştir. Proje çalışmaları kapsamında

2014 yılında kardeşlenme ve köklendirme çalışmalarına devam edilecektir.

xli

GELİŞME RAPORU



Proje No:

Proje Başlığı Antepfıstığında Beslenme ve Sulama Uygulamalarının

Geliştirilmesi

Proje Alt Başlığı Antepfıstığı Bahçelerinde Yoğun Olarak Görülen Çinko ve

Fosfor Noksanlığının Giderilmesi



Proje Yürütücüsü Dr. Nevzat ASLAN


Nilgün KALKANCI, Uz. Kamil SARPKAYA,

Uz. Ajlan YILMAZ, Uz. Selim ARPACI,

Yrd. Doç. Dr. Halit Seyfettin ATLI, Prof. Dr. İlhan

DORAN


Projenin Toplam Bütçesi: 2010: 4.150 TL, 2011: 5.529 TL,

2012: 9.687 TL, 2013: 12.459 TL

Proje Özeti

Antepfıstığı yetiştirilen alanlar toprak yapısı itibari ile genel olarak yüksek kireç ve pH’ya

sahip ve killi topraklardır. Bu özellikteki topraklarda çinko ve fosfor gibi bitki besin

elementlerinin fiksasyonu ve bu besin elementlerinin eksikliği yüksek oranda olmaktadır.

Antepfıstığı bahçelerinde yoğun olarak görülen çinko ve fosfor noksanlığının giderilmesi için

2010 yılında başlanan projenin üçüncü yılı tamamlanmıştır. Proje tesadüf blokları deneme

desenine göre çinko ve fosfor noksanlığı görülen, verim çağındaki çiftçi bahçesinde

yürütülmektedir.

Projede fosforun dört dozu topraktan, çinkonun dörder dozu topraktan ve yapraktan

uygulanmıştır. Verim (kg/ağaç), meyve kalitesi (meyve iriliği, doğal çıtlama oranı, iç meyve

randımanı) ile beslemenin bitki üzerine etkileri incelenmek üzere sürgün uzunluğu, karagöz

sayısı ve yaprak alanı ölçümleri yapılmıştır. Proje sonucunda gübre doz ve uygulama

metotlarının verim ve kalite ile bitki gelişimi üzerine etkileri belirlenecektedir.

xlii

GELİŞME RAPORU



Proje No:

Proje Başlığı Bademde Sulama ve Bitki Besleme Sorunlarının

Giderilmesi

Proje Alt Başlığı Bademde Farklı Sulama ve Gübreleme Uygulamalarının

Gelişme, Verim ve Kalite Üzerindeki Etkileri



Erciyes Üniversitesi- Ziraat Fakültesi KAYSERİ

Proje Yürütücüsü Dr. Nevzat ASLAN

Yardımcı Araştırmacılar Nilgün KALKANCI, Ajlan YILMAZ,

Yrd. Doç. Dr. H. Seyfettin ATLI, Prof. Dr. Halil KIRNAK


Projenin Toplam Bütçesi: 2010: 4.150 TL, 2011: 5.529 TL, 2012: 9.687 TL,

2013: 12.459 TL

Proje Özeti

Bu proje, bölgemiz koşullarında, bademin su tüketimi, uygulanacak sulama suyu miktarı ve

gübreleme programını oluşturmak amacıyla planlanmıştır. Badem yetiştiriciliğinde sulama

ve gübrelemeye ilişkin ülkemizde çalışma yapılmadığından, yetiştiriciler açısından böyle

bir programa ihtiyaç duyulmuştur.

Araştırma, 6x4 m. aralıkla, Antepfıstığı Araştırma İstasyonu arazisinde, tesadüf bloklarında

bölünmüş parseller deneme deseninde, 3 tekerrürlü ve her tekerrürde 4 ağaç olacak şekilde

2 deneme şeklinde tesis edilmiştir. Sulama denemesi Merkez işletmede, gübreleme

denemesi Dr. Ahmet Münir BİLGEN İşletmesi’nde, 2009 yılı Kasım ayında GF- 677 anacı

üzerine aşılı Ferragnes badem çeşidi ile kurulmuş ve tozlayıcı olarak Ferraduel çeşidi

kullanılmıştır.

Sulama programını belirlemek amacıyla 3 farklı sulama aralığı (4-8-12 gün) ve 4 farklı %

nem düzeyi (100, 80, 60, 40) dikkate alınacaktır. Gübreleme denemesinde azot

uygulamaları sulama suyu ile birlikte sırasıyla 0, 8, 16 ve 24 kg/da; fosfor uygulamaları

sırasıyla 0, 6, 12 ve 18 kg/da uygulanacaktır.

Ağaçlar tam verime gelip iki yıl ön verim alındıktan sonra gübreleme ve sulama konuları

uygulanacaktır. Sulama denemesinin yapıldığı parselden bu yıl ikinci defa verim alınırken

gübreleme deneme parselinden ilk defa verim alınmıştır.

xliii

GELİŞME RAPORU



Proje No: TAGEM/IY/96/05/02/014

Proje Başlığı

Antepfıstığında Farklı Terbiye Şekillerinin Ağacın

Gelişmesi, Verim ve Bazı Kalite Özelliklerine Etkilerinin

Araştırılması



Proje Yürütücüsü Sibel AKTUĞ TAHTACI

Yardımcı Araştırmacılar Hatice GÖZEL, Ajlan YILMAZ, Kamil SARPKAYA,

Serkan KÖSETÜRMEN


Projenin Toplam Bütçesi: 2012 :14 750 2013:12459 TL

Proje Özeti

Bu proje, 1995 yılında bölgemiz koşullarında antepfıstığı için en uygun terbiye şeklini

belirlemek amacıyla başlatılmıştır. Anaç olarak Pistacia khinjuk, çeşit olarak Siirt ve

Seleksiyon 14 çeşitleri kullanılmıştır.

Proje kapsamında bugüne kadar yürütülen çalışmalarda, terbiye sistemlerinden goble,

kapalı goble, ve modifiye lider taç şekillerinin oluşturulması için gerekli şekil budaması

yapılmıştır. 2011 yılında çalışmanın devamı açısından yeni teklif projesi sunulmuştur.

Çalışmada, verim, pomolojik değerlendirmeler, yıllık sürgün uzunluğu ölçümleri

yapılmaktadır. Antepfıstığı için yapılması gereken gerekli kültürel işlemlere devam

edilmektedir.

Çiçeklenme zamanı havanın uzun süre yağışlı gitmesinden dolayı 2013 yılında verim

alınamamış ve pomolojik değerlendirmeler yapılamamıştır. Farklı terbiye şekillerinde 2013

yılı verilerine göre yıllık sürgün uzunluğu değerlendirmesi yapılmıştır.

Çalışma sonucunda uygun terbiye şekli belirlenerek, verim ve kalitenin artırılması ile

antepfıstığı yetiştiricilerinin ekonomik düzeyine katkı sağlayacağı beklenmektedir.

xliv

GELİŞME RAPORU



Proje No:

Proje Başlığı Yerli ve Yabancı Bazı Antepfıstığı Çeşitlerinde Melezleme

Yoluyla Çeşit Islahı



Proje Yürütücüsü Mehmet UZUN

Yardımcı Araştırmacılar Doç. Dr. İzzet AÇAR, Yrd. Doç. Dr. H. Seyfettin ATLI,

Selim ARPACI, Hatice GÖZEL

Başlama- Bitiş Tarihleri 2010–2013

Projenin Toplam Bütçesi: 2011: 5.529 TL 2012: 9.412 TL 2013: 9.687

Proje Özeti

Bu çalışma, Antepfıstığı Araştırma İstasyonu’nda 1996 yılında başlamıştır. Projede yeni

tozlayıcı ve dişi çeşit elde etmek amacıyla yerli ve yabancı bazı antepfıstığı çeşitleri arasında

melezlemeler yapılmıştır.

Çalışmada dişi ebebeyn olarak Siirt, Ohadi, Hacışerifi, Kallaghochi ve Sel 14, erkek ebebeyn

olarak ise Uygur, Atlı ve Kaşka kullanılmıştır. Ayrıca Kerman, Ohadi, Akbari ve Kallaghochi,

şans çöğürü elde etmek üzere doğrudan tohum kullanılmıştır. Çalışmanın amacı; melezleme

yoluyla verimli, çıtlak, çıtlama aralığı geniş, sert kabuğun ayrılma direnci az, iç oranı yüksek,

düşük periyodisite gösteren ve yeşil içli bireyler elde etmektir. Ayrıca çiçek tozu miktarı ve

çimlenme gücü yüksek, uzun süre çiçek tozu verebilen, standart dişi çeşitlerle çiçeklenmesi

çakışan tozlayıcı elde etmek hedeflenmektedir.

Elde edilen 3500 adet F1 birey, 1997 ve 1998 yıllarında Antepfıstığı Araştırma İstasyonu

Merkez İşletmesine 90 x 40 cm aralıklarla dikilmiştir. Ayrıca 2005 yılında ‘Tekin x Atlı’,

‘Tekin x Kaşka’, ‘Sel 5 x Atlı’, ‘Sel 5 x Kaşka’ ve ‘Siirt x Kaşka’ melezlemesi sonucu elde

edilen tohumlardan 737 adet F1 birey üretilmiş ve bunlar da melez parseline dikilmiştir.

Şimdiye kadar fenolojik gözlemler, çiçek tozu üretimi, çiçek tozu çimlenmesi ve çiçeklenme

periyodu dikkate alınarak 5 tozlayıcı tip seçilmiştir. Ayrıca verimli, çıtlak, geniş çıtlama

aralıklı, sert kabuğun ayrılma direnci az, iç oranı yüksek, düşük periyodisite gösteren ve yeşil

içli özelliklere sahip olan 4 dişi tip seçilmiş ve bunlar Ara Sonuç Raporunda (2009 yılı)

sunulmuştur.

Her yıl ümitvar olan ve meyveye yatan bireylerin pomolojik özellikleri incelenmektedir. 2013

yılı itibariyle yapılan tartılı derecelendirme sonucunda 5 dişi birey seçilmiştir. Meyve kalitesi

uygun olmayan bireyler parselden çıkarılmakta, ümitvar olanlar ise gen parseline

aşılanmaktadır.

xlv

GELİŞME RAPORU



Proje No:

Proje Başlığı Melezleme Yoluyla Şeftali Çeşit Islahı-II

Projeyi Yürüten Kuruluş Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü,

YALOVA


Proje Yürütücüsü Dr. Zeynep ÖZDEMİR EROĞLU


Dr. Adnan DOĞAN, Dr. Seçil ERDOĞAN, Dr. Arzu ŞEN

ASLIM, Nesrin UZUNOĞULLARI, Prof.Dr. Adalet

MISIRLI



2013: 20.000 TL 2014: 10.000 TL

2015: 10.000 TL 2016: 20.000 TL

2017: 10.000 TL

Proje Özeti

2008 yılında başlanan “Melezleme Yoluyla Şeftali Çeşit Islahı” projesinin ikinci dilimi olarak

hazırlanan bu çalışmada, birinci dilimde yapılan ilk seleksiyon işleminden sonra seçilen

toplam 75 tip; ebeveynlerden 2 sanayilik (Fortuna ve Vivian) ve 2 sofralık çeşit (Elegant Lady

ve Rio Oso Gem) ile standart çeşitlerden Redhaven, GF 677 anacı üzerine 2012 yılının Eylül

ayında aşılanmıştır. Aşılı fidanların yıl boyunca bakımları yapılmış ve 4x3 m mesafelerde her

çeşit ve tipten 8’er adet olacak şekilde arazideki yerlerine dikimleri yapılacaktır. Ayrıca melez

parselinde bulunan 2009 yılı melezlemelerine ait tiplerde pomolojik incelemeler yapılmıştır.

Yapılan değerlendirmeler sonucunda 3 adet sanayilik ve 27 adet sofralık (7 nektarin ve 20

şeftali) melez tipin II. seleksiyona seçilmesine karar verilmiştir.

2014 yılı içinde kurulacak bahçenin bakım işlemleri yürütülecek ve yeni seçilen tiplerin anaç

(GF 677) üzerine aşılama işlemleri yapılacaktır.

xlvi

GELİŞME RAPORU



Proje No:

Proje Başlığı Melezleme ve Mutasyon Islahı Yolu ile Kendine Verimli

ve İhracata Uygun Kiraz Çeşitlerinin Elde Edilmesi


YALOVA


Proje Yürütücüsü Dr. Mehmet BAŞ

Yardımcı Araştırmacılar Ayşe FİDANCI, Uz. Selma ÖZYİĞİT, Dr. Adnan

DOĞAN, Dr. Burak KUNTER, Dr. Yaprak KANTOĞLU



2013: 8.000 TL 2014: 8.000 TL

Proje Özeti

Bu çalışmada kaliteli kiraz çeşidimiz olan 0900 Ziraat’ın kendine verimli çeşitlerle

melezlenerek kendine verimli ve kaliteli yeni çeşitler elde edilmesi hedeflenirken, diğer

yandan yine 0900 Ziraat çeşidinde mutasyon ıslahı ile yeni verimli, kaliteli, bodurluk

özellikleri taşıyan çeşitler elde edilmesine çalışılmaktadır.

Melezleme çalışmalarının ilk aşamasında ebeveyn olarak 0900 Ziraat çeşidi ile kendine

verimli olan Stella ve Sweetheart kullanılmıştır. Yapılan melezlemelerle yaklaşık 550 adet

melez bitki elde edilmiştir. Bu tiplerin hemen hepsinden meyve elde edilerek pomolojik

gözlemleri ile yıllara göre verim kayıtları tutulmaktadır. Şu an bu melez tiplerde kalibresi 27

mm ve daha üzeri olan ve meyve ağırlıkları ortalama 9.0-14.1 gram arasında değişen ve

yapılan moleküler analiz sonucu çoğu kendine verimli olan tiplerde değerlendirmeler devam

etmektedir. Bu bitkilerden ilk aşamada seçilen yedi tip iki farklı anaç kullanılarak (kuş kirazı

çöğürü ve Gisela-6) tekerrürlü denemeye alınmıştır.

Projenin ikinci aşamasında, ilk aşamada seçilen iki kendine verimli tip (B-13 ve D-2) ile

Regina, Ferbolus Verdel ve Sweetheart ebeveynlerinden oluşturulan yeni melezleme

kombinasyonları bulunmaktadır. Daha sonra Regina ile oluşturulan kombinasyonlarda yeterli

melez birey elde edilemeyince o ana kadar elde edilen fertler değerlendirilmek kaydıyla söz

konusu kombinasyonlarda melezleme işlemi durdurulmuştur. İkinci aşama melezleme

çalışmalarından dört yılda toplam 1.754 melez birey elde edilmiştir.

Ayrıca mutasyon ıslahı ile verimli, kaliteli ve kompak çeşitler elde etmek için 0900 Ziraat

çeşidinin farklı dozlarda ışınlanan dormant tomurcukları yabani kiraz anaçlarına aşılanarak

mutant fidanlar elde edilmiştir. Elde edilen 400 civarındaki bireyden ilk aşamada 112 mutant

birey seçilmiş, yapılan tekrar seleksiyon ile bunlardan 10 adedi iki farklı anaç kullanılarak

(kuş kirazı çöğürü ve Gisela-6) tekerrürlü denemeye alınmıştır.

Performans denemesi melez ve mutant bitkilerde iki ayrı anaç (kiraz çöğürü ve Gisela 6)

üzerinde kurulmuştur. Bu yıl, geçen yıl da olduğu gibi Gisela 6 üzerindeki ağaçlardan verim

alınmış olup yıllık pomolojik değerlendirmeleri yapılmıştır. Gelecek yıl kiraz çöğürü

üzerindeki tiplerden de meyve alınması beklenmektedir.

xlvii

GELİŞME RAPORU



Proje No:

Proje Başlığı Türkiye Klonal Elma ve Armut Anaçlarının Geliştirilmesi

Projeyi Yürüten Kuruluş

Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Ens.-

YALOVA

Bahçe Kültürleri Araştırma İstasyonu - ERZİNCAN

Meyvecilik Araştırma İstasyonu Eğirdir-ISPARTA


Proje Yürütücüsü Dr. M. Emin AKÇAY, Dr. Gökhan ÖZTÜRK,

Hüseyin VURGUN


Dr. Adnan DOĞAN, Selma ÖZYİĞİT, Ayşe FİDANCI,

Cemil HANTAŞ, Zühtü POLAT, Barış ALBAYRAK,

H.Murat ÜNLÜ, İsmail ESMEK, Özkan BOZBEK,

Mürüvvet PAMİR, .Doç.Dr. Rafet ASLANTAŞ, Şerif

ÖZONGUN, R.Ali EMRE, Dr. H.Cumhur SARISU Ersin

ATAY, Ö.Faruk KARAMÜRSEL,

Başlama- Bitiş Tarihleri 1.Dilim (2007-2014)


2013: 12.500 TL 2014: 12.500 TL

Proje Özeti

Proje, Türkiye’nin önemli meyve türlerinden elma ve armutta anaç ihtiyacını karşılamak

amacı ile başlatılmıştır. Ülkemiz ve Dünya elma, armut yetiştiriciliğine konu olabilecek

bodur-yarıbodur klonal anaç veya anaçları geliştirmek amacı ile başlatılan bu çalışma 3 farklı

lokasyonda (Yalova, Erzincan ve Eğirdir-Isparta) yürütülmektedir.

Yalova'da yürütülen çalışmalar sonucunda; Marmara bölgesi illerinde yabani türlerin

bulunduğu alanlar gezilerek amaca uygun toplamalar yapılmaya çalışılmıştır. Elma ve armut

türlerine ait olan çöğür üretim alanları (Cerrah-İnegöl/Bursa) incelenmiş ve bu alanlarda

bulunan bazı bitki örnekleri alınarak Enstitü parsellerine dikimleri gerçekleştirilmiştir.

Toplanan bu 120 tip bitkiler içerisinden amaca hizmet edebileceği düşünülen 40 Tip Elma ve

1 Tip Armut anaç aday adaylarının çelik ve saksı içersinde daldırma ile çoğaltma

denemelerine başlanmış ancak seri materyal üretime geçilememiş olup çoğaltma çalışmalarına

devam edilmiştir. Saksı içersinde bulunan tiplerden EL-5, EL-8, EL-32 ve EL-34 nolu elma

tiplerinde daldırma sonucunda çok zayıf köklenme olmuş ve dikenlilik arttığı için çalışmadan

çıkarılmış diğer saksılı bitkiler ise 2013 Aralık ayında toprağa dikilerek çoğaltma işlemlerine

burada devam edilecektir.

Isparta-Eğirdir lokasyonunda değişik bölgelerden anaçlık özelliğe sahip genotipler toplanarak

muhafaza altına alınmıştır. Bu genotipler serada odun çeliği ile köklendirilmiştir. Ayrıca 2012

ve 2013 yıllarında Göller bölgesinde yabani elma ve armut popülasyonunun olduğu bölgeler

gezilerek, genotipler tespit edilmiş ve bu genotiplerden tohum toplanmıştır. Bu tohumlar

gerekli işlemlerden geçirilerek çimlendirilmiş ve bitkiler elde edilmiştir. Elde edilen bitkiler

herhangi bir ön seleksiyona tabi tutulmadan 2013-2014 kış sezonunda 1 x 0,4 m mesafelerle

araziye dikilecektir. Arazide 2 yıl süre ile dikenlilik, kırılganlık, çoğaltılabilme, aşıya gelme

süresi, büyüme ve gelişme, erkencilik, dip sürgünü oluşturma gibi özellikleri incelenecektir.

Türkiye’nin doğasında bulunan elma – armut tür, çeşit veya tiplerinden henüz üretime

kazandırılmamış ve klonal anaçlık özelliği gösterebilenlerinin bulunarak ülke yetiştiricisinin

hizmetine sunulmasına çalışılmaktır.

xlviii

GELİŞME RAPORU




Proje Başlığı Marmara Bölgesi Ilıman İklim Meyve Türlerinde Hasat

Sonrası Teknolojiler


Vakum Altında Kalsiyum Emdirme Uygulamasının Eşme

Ayva Çeşidinde Muhafaza Sürecinde Meyve Kalitesine

Etkisi


YALOVA


Proje Yürütücüsü Dr. Tuncay ACICAN


Dr. Arzu ŞEN ASLIM, Yrd.Doç.Dr. Cüneyt TUNÇKAL

Dr. M. Emin AKÇAY, Dr. Erdinç UYSAL, Zühtü

POLAT, Engin GÜVEN, Prof.Dr. Hakan ÖZER


Projenin Toplam Bütçesi: 2011: 10 000 TL 2012: 10 000 TL

2013: 10 000 TL

Proje Özeti Yumuşak çekirdekliler grubunda yer alan ayvada hasat olumu, hasat sonrası fizyolojisi ve

muhafaza koşulları ile ilgili olarak yeterli sayıda çalışma yoktur. Bu gerçek; üreticileri ve ayva

muhafazası yapan kuruluşları güç durumda bırakmakta ve özellikle hasat sonrası dönemde

muhafaza sürecinde ortaya çıkan fizyolojik ve patojenik bozulmalar ile kalite kayıplarına karşı

etkin tedbirler alabilmelerini engellemektedir.

Marmara bölgesinde adi ve soğuk depolarda muhafaza edilen ayvalarda özellikle “Meyve Eti

Kahverengileşmesi” adı verilen fizyolojik bozulmanın yıllara göre değişmekle birlikte önemli

kayıplara neden olduğu bilinmektedir. Muhafaza esnasında ortaya çıkan fizyolojik kökenli bir

çok hastalığın, kalsiyum eksikliği ile ilgili olduğu bilinmektedir. Ayrıca Ca minerali meyvenin

sertliğini arttırıp, su kaybını önleyerek meyvenin soğuk depoda daha uzun süre kaliteli bir

şekilde muhafaza edilebilmesini sağlamaktadır. Kalsiyumun bitkilerce alınım hızı çok düşük

olup, bitkideki hareketi son derece yavaştır. Yapılmakta olan bu çalışmada, hasattan sonra

vakum altında zorlamalı olarak kalsiyum emdirme uygulaması yapılan meyvelerin normal

atmosferde muhafazası sürecinde söz konusu fizyolojik bozukluğun engellenmesinin yanında

su kaybı azaltılarak kalitenin de korunması amaçlanmıştır.

Bu amaç için 2011-2012 döneminde vakum altında Ca emdirme sistemi ayva meyvesi için

uygun hale getirilmiş olup, meyveye vakum altında Ca emdirme karakteristikleri

belirlenmiştir.

2012-2013 döneminde meyveye vakum altında Ca emdirme çalışmaları yapılmış ve muhafaza

sürecinde meyve kalitesine yönelik veriler alınmıştır.

2013-2014 döneminde bir önceki dönem olan 2012-2013 döneminde yapılan çalışmalar

tekrarlanılmaktadır. Çalışmalar devam etmekte olup, muhafaza sürecinde meyve kalitesine

yönelik veriler alınmaktadır.

xlix

GELİŞME RAPORU


PROGRAM ADI : Sert çekirdekli meyveler

Proje No:

Proje Başlığı


Belirlenmesi -II.

Zeytin (Olea europaea L), Hünnap (Ziziphus jujuba

Mill.), Aronia (Aronia melanocarpa (Michx.) Ell.


YALOVA


Algen Bıotechnology-İSTANBUL

Proje Yürütücüsü Ayşe FİDANCI

Yardımcı Araştırmacılar Özlem UTKU, Dr. Suna BAŞER, Dr. Mehmet BAŞ,

Dr. Nesrin AKTEPE TANGU


Projenin Toplam Bütçesi: 2013:30.600 TL, 2014:12.100 TL, 2015:3.300 TL.

Proje Özeti

Projede ele alınan türlerden zeytinde melezleme ıslahından elde edilen 4 tipte ve aroniada iki

çeşitte kardeşlenme devam etmektedir.

Hünnapta ise 3 eksplant tipi ile kültür oluşturulmuştur. Gelişen mikro sürgünler çoğalma

ortamına aktarılmış ama kardeşlenme meydana gelmemiştir.

l

GELİŞME RAPORU




Proje Başlığı Yerli ve Yabancı Ticari Ceviz Çeşitlerinin Farklı

Ekolojilerdeki Performanslarının Belirlenmesi


Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü -

YALOVA,

Bahçe Kültürleri Araştırma İstasyonu ERZİNCAN,

Antepfıstığı Araştırma İstasyonu GAZİANTEP,

Kayısı Araştırma İstasyonu MALATYA,

Meyvecilik Araştırma İstasyonu Eğirdir-ISPARTA,

Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü İZMİR,

Orta Karadeniz Geçit Kuşağı Araştırma İstasyonu TOKAT


Proje Yürütücüsü Dr. Yılmaz BOZ


Prof. Dr. Yaşar AKÇA, Prof. Dr. Ali ÜNAL, Prof. Dr.

Serra HEPAKSOY, Prof. Dr. Nurgül TÜREMİŞ, Doç. Dr.

Ümran ERTÜRK, Erdal ORMAN, Özlem UTKU, Salih

KESKİN, Özkan KAYA, Esra DORUKOĞLU, Dr. İ.

Kürşat ÖZYURT, Mualla AYDIN, Serhat EDİZER,

Abdullah ERDOĞAN, Yaşar ZENGİN, Burak

ASLANSOY, Sibel Aktuğ TAHTACI, Hatice GÜZEL,

Ayşegül BURGUT, Mukadder CÖMERTPAY, Fatih ŞEN,

Dr. Ertuğrul ARDA, Yılmaz SESLİ, Sinan BUTAR,

Melike ÇETİNBAŞ, Ersin ATAY



Proje Özeti

Türkiye, cevizin gen merkezleri ve anavatanları arasında yer almaktadır. İstatistiki verilere

göre dünyada önemli bir ülke olarak yer almasına rağmen üretim ve ihracatta potansiyelinin

çok gerisindedir. Ülkede mevcut üretimin iç tüketimi karşılayamaması ve dolayısıyla dış satım

yapmak yerine, son yıllarda ceviz ithal eder duruma düşülmesinin en önemli nedeni, uzun

yıllar üretimin tohumla çoğaltılmış veya kendiliğinden büyüyen mevcut ağaçlardan

karşılanmış olmasıdır. Cevizin son yıllarda popüler bir meyve türü olmasından dolayı bahçe

tesisinde artış vardır. Ancak en önemli konu bahçe tesisinin yapıldığı bölgeye uygun çeşitlerin

kullanılmasıdır. Aksi taktirde verim ve kalitede büyük sorunlar yaşanmaktadır. Bu nedenle,

çeşitlerin değişik ekolojik koşullardaki adaptasyon yetenekleri araştırılarak, bölgeye göre çeşit

seçimine gidilmelidir. Ceviz yetiştiriciliğinin geliştirilmesinde, yeni ulusal politikaların

oluşturulması Ar-Ge kuruluşlarının bölgesel ve ülkesel alanlarda çalışma yapması

gerekmektedir.

Bu projeyle fenolojik, morfolojik ve pomolojik çalışmalar yürütülecektir. Proje sonucunda 11

farklı ekolojide yerli ve yabancı çeşitlerin performansları belirlenecek; dolayısıyla ülke ceviz

yetiştiriciliğinin geliştirilmesi için bölgesel anlamda gerekli ön bilgiler elde edilecektir. Uygun

çeşitlerin seçimi ile kurulacak kapama bahçeler sayesinde standart üretim ile ihracat

imkânlarımızın önü açılacaktır. Üretimde verim ve kalitenin artmasına bağlı olarak Türkiye

ceviz yetiştiriciliğine katkı sağlanacaktır.

li

GELİŞME RAPORU




Proje Başlığı

Proje Alt Başlığı Erzincan İlinde Bulunan Ümitvar Sofralık Geççi Zerdali

Tiplerinin Seçimi



Proje Yürütücüsü Hakan Murat ÜNLÜ

Yardımcı Araştırmacılar Prof. Dr. Sezai ERCİŞLİ, Kemal ÇUKADAR,

Hüseyin VURGUN, Salih KESKİN, Esra DORUKOĞLU


Projenin Toplam Bütçesi: 2014: 9480 TL, 2015: 7870 TL,

2016: 8790 TL, 2017: 2960 TL

Proje Özeti

Bu çalışma, ülkemizde önemli zerdali populasyonuna sahip Erzincan ilinde uzun yetişme

periyodunda bölge şartlarına iyi adapte olmuş, geç olgunlaşan ve sofralık değeri yüksek

ümitvar zerdali tiplerini belirlemek amacıyla planlanmıştır.

Projeye 2014 yılında yapılacak sürvey çalışmaları ile başlanılacaktır. Sürvey yapılan alanlarda

bulunan geç olgunlaşan çekirdekten yetiştirilmiş zerdali tipleri işaretlenecek ayrıca bu

alanların rakım ve yöney özellikleri de kaydedilecektir. Seleksiyon I aşamasında işaretlenecek

tiplerde verim değerleri yanında, 3 yıl boyunca meyve örnekleri alınarak meyve ağırlığı,

Ş.Ç.K.M, SÇKM/asit, meyve eti sertliği ve albeni durumlarının değerlendirilecek ve tartılı

derecelendirme sonucu üstün vasıflı tipler seçilecektir. Değerlendirmeler sonucu öne çıkan

tipler ve standart Mihralibey kayısı çeşidinden alınan aşı gözleri ile aşılama işlemleri yapılıp

her tipe ait fidanlar elde edilecektir.

lii

GELİŞME RAPORU




Proje Başlığı Kayısı Çöğür Anaç Seçimi (Aşama -2) (Erzincan

Lokasyonu)


Bahçe Kültürleri Araştırma İstasyonu ERZİNCAN


Proje Yürütücüsü Hatice ŞAHİNER

Özkan KAYA

Yardımcı Araştırmacılar Salih KESKİN, Ömer TOHMA, Esra DORUKOĞLU,

Prof. Dr. Sezai ERCİŞLİ


Projenin Toplam Bütçesi: 2012: 5.150 TL, 2013: 16.200 TL,

2014: 14.350 TL, 2015: 10.600 TL

Proje Özeti

Ülkemizde kayısı bahçeleri, çöğür anaçları üzerine aşılı fidanlarla tesis edilmekte ve üretimde

herhangi bir standart anaç tip veya çeşide ait tohumlar kullanılmamaktadır. Modern

meyvecilikte, özellikleri bilinen standart anaçların kullanılması büyük önem taşımaktadır.

Kullanılan anacın meyve verim ve kalitesi, ağaç gelişimi, değişik iklim ve toprak şartlarına

adaptasyon, hastalık ve zararlılara karşı dayanım üzerine olumlu etkisi olduğu bilinmektedir.

Bu proje ile kayısı için anaç olabileceği düşünülen, özellikleri bilinen, standart bir zerdali

tohum anacının belirlenerek, üreticinin kullanımına sunulması amaçlanmıştır. Bu amaçla,

Erzincan, Sivas, Malatya, Elazığ, Nevşehir, Kayseri illerinde yapılan seleksiyon sonucunda

Seleksiyon I aşamasını geçmiş olan 26 çöğür anaç adayının Seleksiyon II aşaması

yürütülmektedir.

Projenin 2013 yılı çalışmalarında; 2012 yılında araziye ekilmiş olan çöğürlerde aşı bölgesi

sürgün sayısı sayılarak değerlerin 6-9 arasında olduğu görülmüş, daha sonra çöğürler üzerine

12 Eylül 2013’de Hasanbey çeşidi aşılanmıştır. Bu çöğürlerin 25 gün sonra aşı tutma

oranlarına bakılmış değerlerin %76-96 arasında değiştiği tespit edilmiştir. Ayrıca denemenin

ikinci yılı için seçilen 26 tipin tohumları ile Hasanbey ve Hacıhaliloğlu çeşitlerinin tohumları

150X25 cm aralıklarla tesadüf blokları deneme desenine göre 3 tekerrürlü olarak 21 Kasım

2013 tarihinde araziye ekilmiştir. Ekilmiş olan bu çöğürler üzerine 2014 yılında aşılamalar

yapılacak ve 2013 yılında aşılaması tamamlanmış olan çöğürlerde değiştirilmiş tartılı

derecelendirme özelliklerine bakılacaktır.

Çalışma Erzincan ve Malatya olmak üzere iki lokasyonda yürütülmektedir.

liii

GELİŞME RAPORU



Proje No:

Proje Başlığı Sakı Elmasının Klon Seleksiyonu Yoluyla Islahı II



Proje Yürütücüsü Salih KESKİN

Yardımcı Araştırmacılar Özkan KAYA, Hüseyin VURGUN, H. Murat ÜNLÜ,

Esra DORUKOĞLU



Proje Özeti

Sakı elmasının klon seleksiyonu yoluyla ıslahı I çalışması 1999-2001 yılları arasında

tamamlanmış ve 7 Sakı elma tipi (24-M1, 24-M6, 24-M12, 24-M31, 24-M38, 24-Ü6 ve 24-

Ü9) ümitvar olarak seçilmiştir. Seçilen bu tipler 3 elma klon anacına (M9, MM106 ve

MM111) aşılanmış ve 2003 yılında bahçe tesisi yapılarak Seleksiyon II çalışmasına

başlanmıştır.

Çalışmanın 2013 yılında; MM 106 ve MM 111 anaçları üzerine aşılı olan tiplerin verim

değerleri alınmış, fenolojik gözlemler ile teknolojik ve pomolojik ölçümler yapılmıştır. M9

anacı üzerine aşılı tiplerde ise yeterince meyve örneği alınamadığından değerlendirme

yapılamamıştır. Tiplerin verim değerlerinin MM 106 anacı üzerinde 3.872-7.101kg/da ve MM

111 anacı üzerinde 5.106-7.890 kg/da arasında olduğu belirlenmiştir. Tiplerin meyve

ağırlıklarının ise MM 106 anacı üzerinde 132,63-155,38 g ve MM 111 anacı üzerinde 110,48-

161,79 g olarak saptanmıştır.

Tiplerin akrabalık düzeylerini belirlemek amacıyla DNA izolasyonları yapılmış, tipleri

karekterize etme ve aralarındaki genetik ilişkiyi tanımlama amacıyla ISSR-PCR tekniği

kullanılmıştır çalışmalar devam etmektedir.

liv

GELİŞME RAPORU



Proje No: BBMB-10-11

Proje Başlığı Erzincan ve Gümüşhane İli Dutlarının Seleksiyon Yoluyla

Islahı



Proje Yürütücüsü Salih KESKİN



Projenin Toplam Bütçesi: 2011:18500 TL 2012:12000 TL

2013: 13000 TL 2014:13000 TL 2015:3500 TL

Proje Özeti

Bu çalışma; Erzincan ve Gümüşhane illerinde, dut (Morus sp.) populasyonunda bulunan üstün

vasıflı tiplerin seleksiyonla ıslahı yoluyla çeşit haline getirmek amacıyla 2011 yılında

başlamıştır.

Çalışmanın 2013 yılında; Erzincan merkez, Kemah, Üzümlü ilçeleri ile belde ve köyleri

taranmış, sağlıklı, verimli ve meyve kalitesi iyi olan üstün vasıflı amaca uygun 31 tip

işaretlenmiştir. Tespit edilen 31 dut tipinin 26’sının Morus alba L.(beyez dut), 4 tipin Morus

nigra L.(kara dut) ve 1 tipin ise Morus rubra L.(mor dut), olduğu tespit edilmiş meyve

örnekleri alınarak pomolojik ölçümler ile teknolojik analizler yapılmıştır. Belirlenen tipler

değiştirilmiş tartılı derecelendirmeye tabi tutularak sofralık, kurutmalık ve pekmezlik olarak

gruplandırılmıştır.

Projede; tiplerin meyve ağırlıkları 1.08-4.09g, meyve eni 11.14-17.55 mm, meyve boyu 17.75-

31.30 mm arasında tespit edilmiş, SÇKM %15.00-40.04, meyve suyu randımanı %40.98-

85.78, kuru randıman %14.21-40.52 arasında ölçülmüş, meyve sap uzunlukları 2.55-16.07

mm, pH 3.37-6.75, toplam asitlik %g 0.03-0.07 ve toplam şeker ise 212-468 mg/l olarak tespit

edilmiştir.

Değiştirilmiş tartılı derecelendirme sonunda tipler, sofralık olarak 425-875, kurutmalık olarak

415-950 ve pekmezlik olarak ise 440-900 arasında puan almıştır.

Gümüşhane’de tespit edilen tipleri karekterize etme ve aralarındaki genetik ilişkiyi tanımlama

amacıyla ISSR-PCR tekniği kullanılmış, 82 dut genotipinde 8 ISSR primerinin tamamı

genotipler arasında polimorfizm oluşturmuştur. Ayrıca bu tiplerin makro ve mikro besin

element içerikleri de tespit edilmiştir.

Projenin Gümüşhane İli Kürtün ve Torul ilçelerinde bulunan dutların seçimi ve

karekterizasyonu kısmı GOP Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri bölümünde doktora

tezi olarak yürütülmektedir.

Çalışmalar 2011-2012 yıllarında Gümüşhane ilinde yürütülmüş; 2013-2014 yıllarında ise

Erzincan ilindeki dut populasyonunun yoğun olduğu merkez, ilçe ve köylerde

yürütülmektedir.

lv

GELİŞME RAPORU




Proje Başlığı Meyve Suyu Sanayine Uygun Zerdali (Prunus armeniaca

L.) Tiplerinin Belirlenmesi



TAGEM

Tunay Gıda Sanayi Tic. A.Ş

MEYED

Proje Yürütücüsü Esra DORUKOĞLU


Kemal ÇUKADAR, H.Murat ÜNLÜ, Özkan BOZBEK,

Prof. Dr. Muharrem GÜLERYÜZ, Doç. Dr .Rafet

ASLANTAŞ


Projenin Toplam Bütçesi: 2012; 7.500TL 2013; 8,725TL 2014;9,900 2015;4000

Proje Özeti:

Ülkemizin ekolojik şartları kayısı yetiştiriciliğine uygundur ve kayısı üretiminde ülkemiz

dünyada birinci sırayı almaktadır. Üretilen kayısının büyük bir bölümü sofralık ve kurutmalık

olarak değişirken, bir bölümü de meyve suyuna işlenmektedir. Ancak yetiştirilen kayısıların

birçoğu asitlik ve SÇKM yönünden meyve suyu sanayine uygun değildir. Bundan dolayı

meyve suyuna işlenecek hammadde temininde sıkıntı yaşanmaktadır. Bu sorunun çözümüne

katkıda bulunmak için hazırlanan projede, Erzincan ve ilçelerinde zerdalinin yoğun olarak

yetiştirildiği yörelerden meyve suyu sanayisine uygun tipler belirlenip tescil aşamasına kadar

çalışmalar yürütülecektir. Çalışmalara projede öngörüldüğü gibi 2012 yılında başlanmıştır.

Proje kapsamında 2012 yılında zerdalinin yoğun olarak bulunduğu Erzincan (merkez) ve

Üzümlü ilçesine bağlı belde ve köylerde sürveyler gerçekleştirilmiştir. Ön seleksiyon

kriterlerine göre değerlendirmeye tabi tutulan 104 tipten meyve örneği alınmıştır. 2013

yılında, 2012 yılında belirlenen genotiplerden ve 23 yeni genotipten meyve örneği alınmış

gerekli pomolojik ve teknolojik özellikleri belirlenmiştir. Ancak 2012 yıllında belirlenen bazı

tiplerde yeteri kadar meyve olmayışı ve Hürrem Palangası ve Heybeli köylerinde meydana

gelen dolu zararı ve Küçük Çakırman köyünde meydana gelen ilkbahar geç donları nedeniyle

35 genotipten meyve örneği alınamamıştır.

Proje kapsamında 2014 yılında proje kapsamında zerdalinin yoğun bulunduğu yerlerde

sürveylere ve belirlenen tiplerin değerlendirilmesine devam edilecektir.

lvi

GELİŞME RAPORU




Proje Başlığı Farklı Klonal Anaçlar ve Terbiye Sistemlerinin Deveci ve

Tosca Armut Çeşitlerinde Verim ve Kaliteye Etkileri


KAHRAMANMARAŞ


Proje Yürütücüsü Ahmet SABANCI


Hacı Osman ÖZATAR, Remzi UĞUR, Mehmet POLAT,

Özkan ALTUN, Mehmet Naim DEMİRTAŞ, Ahmet

ASLAN, Dr. Salih ATAY, Nihat ÖZKAN, Doç. Dr. Kadir

Uğurtan YILMAZ

Başlama- Bitiş Tarihleri Ocak 2007-Aralık 2011 (Uzatma Aralık 2014)

Projenin Toplam Bütçesi: 2007: 18.100 2008: 3.100 TL

2009:18.000 TOPLAM: 39.200 TL

Proje Özeti:

Son yıllarda tüm meyve türlerinde olduğu gibi armutta da farklı çeşitlerin ve klonal anaçların

ülkemize girdiği ve bu çeşitlerle yeni ve modern armut plantasyonlarının kurulduğu

görülmektedir. Ancak; çeşit ve klonal anaçların ülkemiz şartlarında tam olarak denenemediği

ve bu konuda bilgi eksikliğinin olduğu anlaşılmaktadır.

Özellikle klonal anaçların kullanımı ve terbiye sistemlerinin uygulanmasıyla taç yüksekliği

düşürülmekte, birim alandaki bitki sayısı arttırılmakta ve birim alandan daha fazla verim ve

kaliteli meyve elde edilmesine olanak sağlamaktadır. Bu çalışma, farklı klonal anaçların (BA

29, MC, OHXF 333, Pyrusdwarf ve FOX 11 ) ve terbiye sistemlerinin(Çoklu Lider, Merkezi

Lider ve Dikey kordon) Deveci ve Tosca armut çeşitlerine uygulanabilirliğinin belirlenmesi

amacıyla planlanmış ve iki lokasyonlu K.Maraş ve Malatya istasyonlarında bahçe kurularak

uygulamaya konulmuştur.

2011 yılı itibari ile projemizin ilk 5 yılı dilimi bitmiş olup ancak projemizde ilk defa 2011

yılında pomolojik ve fenolojik veriler alınmıştır. Bu nedenle 2012 yılı grup toplantılarında 3

yıl ek süre istenmiştir. Bu yıl ki değerler proje de belirtildiği üzere veriler alınmıştır. 2014 yılı

verileri alınarak 2015 yılında sonuç raporu yayınlanacaktır.

lvii

GELİŞME RAPORU



Proje No: BBMB–10–14

Proje Başlığı

Güneydoğu Anadolu Bölgesi Doğal Popülâsyonlarından

Sert Çekirdekli Meyveler için Seleksiyon Yoluyla Anaç

Geliştirilmesi


Prunus microcarpa Çöğürleri Üzerine Aşılı Bazı Kayısı

Çeşitlerinde Dikim Sonrası Fidan Gelişiminin

İncelenmesi

Projeyi Yürüten Kuruluş Doğu Akdeniz Geçit Kuşağı Tarımsal Araştırma

İstasyonu KAHRAMANMARAŞ


Proje Yürütücüsü Mehmet POLAT


Prof. Dr. Mehmet Nuri NAS, Hacı Osman ÖZATAR,

Remzi UĞUR, Ahmet SABANCI, Özkan ALTUN,

Sinan ÇOLAK, Doç.Dr. Kadir Uğurtan YILMAZ

Başlama- Bitiş Tarihleri Ocak 2011 – Aralık 2015

Projenin Toplam Bütçesi: 2011: 10.000 TL 2012:10.000 TL 2013:7.500 TL

2014: 7.500 TL 2015: 5.500 TL

Proje Özeti:

Bu çalışmada kayısı için halen kullanılmakta olan anaçlara alternatif bir anaç olmak üzere

Prunus microcarpa çöğürleri üzerine aşılı bazı kayısı çeşitlerinde fidan gelişme

parametrelerinin incelenmesi hedeflenmektedir. Araştırmada Prunus micorocarpa, pixy ve

zerdali anaçları üzerine asılanmış Hasan bey, Hacıhaliloğlu, Kabaaşı ve Roksana kayısı

çeşitlerine ait fidanların aşı sonrası (1.yıl) ve dikim sonrası (2. 3. 4. ve 5.yıl) performansları

incelenecektir.

lviii

GELİŞME RAPORU



Proje No: BBMB–11–4

Proje Başlığı

Güneydoğu Anadolu Bölgesi Doğal Popülâsyonlarından

Sert Çekirdekli Meyveler İçin Seleksiyon Yoluyla Anaç

Geliştirilmesi

Proje Alt Başlığı (Prunus Spinosa Klonu ve Çöğürü Üzerine Aşılı Bazı

Erik Çeşitlerinin Büyüme Durumlarının Araştırılması)

Projeyi Yürüten Kuruluş Doğu Akdeniz Geçit Kuşağı Tarımsal Araştırma

İstasyonu KAHRAMANMARAŞ


Proje Yürütücüsü Remzi UĞUR

Yardımcı Araştırmacılar Prof.Dr. Mehmet Nuri NAS, Ahmet SABANCI, Mehmet

POLAT, Özkan ALTUN, H.Osman ÖZATAR


Projenin Toplam Bütçesi: 2012: 6500 TL 2013: 6500TL 2014:6500TL

2015:5500.TL 2016: 2200TL

Proje Özeti:

Bu proje ile Prunus Spinosa klonları ve çöğürleri üzerine aşılı bazı erik ve kayısı çeşitlerinin

büyüme durumları incelenmesi amaçlanmaktadır. Proje boyunca bitkilerde morfolojik,

fenolojik ve pomolojik değişimlerin ölçümü yapılacaktır. Bu ölçümlerin bazılarına 2013 yılı

itibariyle başlanmıştır.

2013 Mart ayında deneme saksı denemesi şeklinde tesadüf blokları deneme desenine göre

kuruldu. 2013 Kasım ayı itibariyle sürgün uzunluğu, sürgün çapı, anaç çapı, sürgün anaç

oranı, toplam göz sayısı ve sürgün birim uzunluğu başına düşen ortalama göz sayısı ölçümleri

yapıldı Yapılan ölçümler sonucunda:

Hasanbey ve Kabaaşı aşılı anaçlarda sürgün uzunluğu, anaç çapı, toplam ve ortalama göz

sayıları arasında % 5 önem düzeyinde bir farklılık ortaya çıkmamıştır. Anaç çapı ve sürgünün

anaca oranı değerlerinde spinosa çöğürü en yüksek değeri almıştır.

Black Diamond ve Friar aşılı anaçlarda sürgün uzunluğu, sürgün çapı, anaç çapı, toplam göz

sayısı değerleri arasında % 5 önem düzeyinde bir farklılık ortaya çıkmamıştır. Sürgünün anaca

oranında en yüksek değeri spinosa çöğürü, sürgün birim uzunluğu başına düşen ortalama göz

sayısı değerlerinde spinosa klonu en yüksek çıkmıştır.

Kayısı ve erik tüm çeşitlerin sürgün uzunluklarında, sürgün çaplarında, erikler daha kuvvetli

gelişme göstermiştir.

lix

GELİŞME RAPORU




Proje Başlığı

Kahramanmaraş, Osmaniye, Hatay ve Adıyaman

Bölgesinde Seleksiyon Yolu ile Karadut (Urmu Dutu)

Islahı


KAHRAMANMARAŞ


Proje Yürütücüsü Serkan ARAS


Hacı Osman ÖZATAR, Remzi UĞUR

Doç.Dr.Mürüvvet ILGIN

Prof.Dr. Nurgül TÜREMİŞ



2016: 10.000 TL

Proje Özeti

Karadut dünyada geniş bir şekilde yayılmıştır. Başta Anadolu olmak üzere Kuzey İran, Suriye,

Arabistan, Çin ve Rusya’nın güney Asya bölgeleri karadutun yetiştirildiği bölgelerdir. Avrupa,

Amerika Birleşik Devletleri, Avustralya ve Hindistan’da da karadut yetiştirilmektedir.

Türkiye’de genelde dut yetiştiriciliğine özelde de karadut yetiştiriciliğine ilginin giderek

arttığı gözlemlenmektedir.

Ülkemizde geniş doğal yetiştirme alanına sahip olan ve severek tüketilen mor ve karadut

meyveleri içerdiği antosiyanin ve diğer fitokimyasallarla antikanser özelliğe sahip potansiyel

meyvelerdir.

Gen kaynakları arasında gösterilen ülkemizde, karadut üzerine yapılan çalışmalar sınırlı veya

yerel düzeyde kalmıştır. Ülkemizde meyvecilik yönünden mevcut çeşitliliğin günümüzden

geleceğe aktarılması, uygun tiplerin seçilmesi ve korunması ile mümkün olacaktır. Bu amaca

yönelik olarak, söz konusu çeşitliliğin tespiti, seçimi ve değerlendirilmesi çalışmalarında

materyal olarak kullanılabilecek olanların belirlenmesi oldukça önemli bir husustur.

Ayrıca, ülkemizde yetiştiriciliği yapılan bazı meyve türlerine ait bölgesel tip sayısının çok

fazla olması ve üretim bölgelerinde bu tiplerin üretimde ağırlık kazanması, bölgeler itibariyle

çeşit miktarını azaltmak suretiyle standart olabilecek tiplerin tespit edilmesi çalışmalarını

gerekli hale getirmektedir.

Bu çalışmanın amacı Kahramanmaraş, Hatay, Osmaniye, Adıyaman illeri ve ilçelerinde doğal

olarak bulunan karadut genotipleri arasında üstün vasıflı olanları;

-Seleksiyonla seçmek

-Seçilen tipleri fenolojik, pomolojik ve biyokimyasal metotlarla karakterize etmek ve bu

tipleri koruma altına almaktır.

lx

GELİŞME RAPORU



Proje No:

Proje Başlığı Kahramanmaraş Bölgesi Ceviz Seleksiyonu II


KAHRAMANMARAŞ


Proje Yürütücüsü Hacı Osman ÖZATAR

Yardımcı Araştırmacılar Remzi UĞUR


Projenin Toplam Bütçesi: 2014: 5.000 TL 2014: 5.000 TL 2015: 5.000 TL

2016: 5.000 TL 2015: 5.000 TL

Proje Özeti:

Bu proje ile Kahramanmaraş bölgesinde seleksiyon yoluyla elde edilen 10 adet ceviz

genotipinin iki farklı lokasyonda performanslarının araştırılması amaçlanmaktadır. Çalışma

2014 yılı itibarı ile başlamıştır. Denemede kontrol ağacı olarak Maraş-18, Franquette ce

Chandler çeşitleri kullanılacaktır.

lxi

GELİŞME RAPORU



Proje No: TAGEM / BBAD/ 13 / A08 / P01 / 07

Proje Başlığı Ege Bölgesi Erik Anaç Geliştirme Çalışmaları

Projeyi Yürüten Kuruluş Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü İZMİR


Proje Yürütücüsü Müge ŞAHİN

Yardımcı Araştırmacılar Celal ŞAFAK, Dr.Erol KÜÇÜK, Dr.Mehmet TUTAR,

Deniz AKSOY, Fatih ÇAĞIR


Projenin Toplam Bütçesi: 35.000

Proje Özeti

Erik, meyve ve ağaç özellikleri açısından farklı özellikler gösteren çok sayıda türü

içermektedir. Bu türlerden ülkemizde yaygın olarak yetiştirilen türler P. cerasifera Ehrh. (Yeşil

erikler; Myrobolan erikleri), P. domestica L. (Avrupa erikleri), P salicina Lindl. (Japon

erikleri) dir. Bu proje kapsamında, sunulan 5 yıllık dilimde, anaç ıslahı çalışmaları

gerçekleştirilecektir.

Projenin anaç ıslahı kısmında ise yeşil erik türüne ait ETAE seleksiyon ıslahı çalışmasında

belirlenen “Gediz-A-13”, “Gediz-A-56”, “Gediz-A-48” ve “Gediz A 17” tohum anaçlarının

doku kültürü yöntemi ile klonal çoğaltım olanakları araştırılacaktır.

Projenin 2013 yılı çalışmalarında sürgün gelişimi ortamı olarak “Gediz-A-56” anacı için 9

farklı ortam, “Gediz-A-48” anacı için 10 farklı ortam, “Gediz-A-13” anacı için 10 farklı ortam

ve “Gediz-A-17” anacı için 7 farklı ortam belirlenmiştir. Bunun yanı sıra kardeşlenme ortamı

olarak “Gediz-A-56” anacı için 7 farklı ortam, “Gediz-A-48” anacı için 9 farklı ortam, “Gediz-

A-13” anacı için 9 farklı ortam ve “Gediz-A-17” anacı için 9 farklı ortam belirlenmiştir.

lxii

GELİŞME RAPORU



Proje No: TAGEM / BBAD/ 13 / A08 / P01 / 08.

Proje Başlığı Ege Bölgesi Erik Çeşit Geliştirme Çalışmaları



Proje Yürütücüsü Andaç ÇAVDAR

Yardımcı Araştırmacılar Dr.Erol KÜÇÜK, Celal ŞAFAK, Müge ŞAHİN,

Dr.Mehmet TUTAR, Deniz AKSOY, Fatih ÇAĞIR


Projenin Toplam Bütçesi: 55.000 TL

Proje Özeti

Erik, meyve ve ağaç özellikleri açısından farklı özellikler gösteren çok sayıda türü

içermektedir. Bu türlerden ülkemizde yaygın olarak yetiştirilen türler P. cerasifera Ehrh.

(Yeşil erikler; Myrobolan erikleri), P. domestica L. (Avrupa erikleri), P salicina Lindl. (Japon

erikleri) dir. Bu proje kapsamında, sunulan 5 yıllık dilimde, çeşit ve anaç ıslahı çalışmaları


Çeşit ıslahı çalışmaları kapsamında, japon erikleri türünde hasat dönemi geniş bir periyoda

yayılan, verimli ve kalitesi yüksek, depolamaya uygun çeşitler geliştirmesi amaçlanmıştır.

Islah yöntemi olarak melezleme ıslahı yöntemi kullanılacaktır. Melezlemelerde ise Ege

Tarımsal Araştırma Enstitüsü (ETAE) arazi gen bankasında bulunan “Formosa”, ”Calita”,

“Songold”, “Red Heart”, “Methley”, “Laroda”, “Nubiana”, “Elephant Heart”, “Wickson”,

“Golden King”, ”Reubennel” ve “Harry Pickstone” erik çeşitleri kullanılacaktır.

Projenin 2013 yılı çalışmalarında 9 melez kombinasyolarının melezlemeleri ve yeterli birey

(kombinasyon başına 300 birey) elde edilmesine çalışılmıştır. Elde edilen tohumlar katlamaya alınmıştır.

lxiii

GELİŞME RAPORU




Proje Başlığı Tombul Fındık Klon Seleksiyonu II



TAGEM

Ankara Üniversitesi, Ziraat Fakültesi ANKARA

Çukurova Üniversitesi

Biyoteknoloji Araştırma ve Uygulama Merkezi

Proje Yürütücüsü Hüseyin İrfan BALIK

Yardımcı Araştırmacılar Ömür DUYAR, Çiğdem KÖSE, Prof. Dr. Veli

ERDOĞAN, Prof. Dr. Salih KAFKAS


Projenin Toplam Bütçesi: 2013: 20.000 TL 2014: 10.000 TL 2015: 10.000 TL

2016: 10.000 TL 2017: 10.000 TL

Proje Özeti

Ülkemizin önemli ihraç ürünleri arasında yer alan fındık Karadeniz bölgesinde

yetiştirilmektedir. Tombul en önemli fındık çeşidimizdir. Fındık bahçeleri genellikle komşu

bahçelerden alınan köklenmiş dip sürgünleri ile tesis edildiğinden klonal olarak

çoğaltılmaktadır. Ancak binlerce yıldır yapılan yetiştiricilik esnasında meydana gelen

mutasyonlar sonucunda bazı bitkilerde/ocaklarda morfolojik, fenolojik, pomolojik, kimyasal

ve sanayilik özelliklerde değişimler olduğu, klonal farklılıkların ortaya çıktığı ve klonal

populasyonların oluştuğu belirlenmiştir.

Bu projede, Fındık Araştırma İstasyonu tarafından sonuçlandırılan ‘Giresun ve Trabzon

İllerindeki Tombul Fındık Populasyonlarından Seleksiyonla Yeni Fındık Çeşitlerinin

Geliştirilmesi’ projesi sonucunda tespit edilen 29 klonun SSR markörleri ile moleküler genetik

analizlerin yapılması ve aynı genetik yapıda olmayan genotiplerin belirlenmesi

(duplikasyonların önlenmesi), bu klonların seleksiyon-II aşaması kapsamında kontrollü verim

denemesine tabi tutularak aynı ekolojik koşullar ve kültürel uygulamalar altındaki

performanslarının belirlenmesi ve standart Tombul çeşidinden üstün olan klonların

belirlenmesi amaçlanmaktadır. Ayrıca, proje sonucunda yüksek kalite ve verim özelliklerine

sahip çeşit adaylarının ileride tescil çalışmalarının yapılması ve üreticilere sunulması

hedeflenmektedir.

2013 yılında klonlardan alınan yaprak ve sürgün örnekleri moleküler genetik analizleri

yapılmak üzere Çukurova Üniversitesi Biyoteknoloji Araştırma ve Uygulama Merkezi

gönderilmiş olup analizler halen devam etmektedir. Bahçe tesisi ile ilgili olarak Fındık

Araştırma İstasyonu üretim parselinden ocak sökümleri yapılmış, toprak-su koruma tedbirleri

alınarak arazi dikime hazır hale getirilmiştir.

2014 yılında, moleküler genetik analiz sonuçlarına göre farklı olduğu belirlenen klonlara ait

fidanlar tesadüf blokları deneme desenine göre üç tekerrürlü ve her tekerrürde üç bitki olacak

şekilde araziye dikilecektir.

lxiv

GELİŞME RAPORU




Proje Başlığı

Fındıkta Periyodisite Üzerine Meyve Yükünün ve

Giberellik Asit Uygulamalarının Etkileri (Doktora Tez

Projesi)



Selçuk Üniversitesi Ziraat Fakültesi KONYA

Proje Yürütücüsü Gökhan KIZILCI

Yardımcı Araştırmacılar Prof.Dr. Ahmet EŞİTKEN (Danışman)


Projenin Toplam Bütçesi: 2012: 30 000 TL 2013: 25 000 TL 2014: 20 000 TL

Proje Özeti :

Ülkemiz, fındığın hem anavatanı hem de ilk kültüre alındığı yer olup, yaklaşık 2500 yıldan

beri fındık yetiştiriciliği yapılmaktadır. Son yıllar ortalamasına göre Türkiye, dünya fındık

üretiminin yaklaşık % 75’ini, ihracatının ise % 80’ini elinde bulunduran lider bir ülkedir ve

tüm tarım ürünleri içerisinde ihracat gelirimizin yaklaşık % 15’ini tek başına fındık

oluşturmaktadır.

Fındıkta verimliliği etkileyen birçok faktör bulunmakla birlikte, birim alandan alınan ürün

miktarını sınırlandıran en önemli ve temel etkenlerden birisi de, şüphesiz periyodisitedir.

Fındıkta periyodisite şiddeti çeşitlere göre değişmektedir. En çok üretilen, kaliteli ve

uluslararası piyasada en çok tercih edilen Tombul çeşidi yüksek oranda periyodisite gösteren

bir çeşittir. Periyodisite gösteren bitkilerde yetiştirici, bozulmuş fizyolojik dengeyi kuracak

olan önlemleri almalıdır. Üreticilerin bu tedbirleri alabilmesi için periyodisitenin

mekanizmasını ve etkileyen faktörleri iyi bilmesi gerekir. Buna göre, hangi dönemde, hangi

uygulamayı ve hangi miktarda yapacağına karar verebilir. Ancak, bu zamana kadar fındıkta

ortaya çıkan periyodisite durumunun mekanizması hakkında gerek ülkemizde ve gerekse

dünyada hemen hiç çalışma yapılmamış, periyodisiteyi etkileyen faktörler konusunda da çok

az çalışma vardır. Bu çalışmayla, fındıkta meydana gelen periyodisite olayının mekanizması

ve etkileyen bünyesel faktörler ortaya konulmaya çalışılmaktadır. Materyal olarak Tombul

çeşidi kullanılmaktadır. Bu amaçla 3 deneme kurulmuştur:

Deneme 1: Meyvelerin varlığının dişi çiçek kümesi (karanfil) oluşumuna etkilerinin

belirlenmesi,

Deneme 2: Dışarıdan uygulanacak GA3’nın dişi çiçek kümesi (karanfil) oluşumuna etkisinin

belirlenmesi,

Deneme 3: Dışarıdan GA3 uygulamasının erkek çiçek (püs) oluşumuna etkisinin belirlenmesi.

2013 yılında her üç denemede de uygulama yapılan parsellerde; çiçek tomurcuğunda makro ve

mikro besin element düzeyleri, toplam şeker seviyelerinin tespit edilmiş, hormon (GA3, IAA,

Sitokinin ve ABA) analizleri devam etmektedir. Ayrıca, sürgün gelişimi, dişi çiçek tomurcuğu

oluşumu, erkek çiçek tomurcuğu oluşumu izlenerek, fenolojik gözlemler yapılmış, verimler

ölçülerek, meyvelerde pomolojik ölçümler tamamlanmıştır. 2014 yılında proje sonuçları

değerlendirilerek sonuç raporu yazılacaktır.

lxv

GELİŞME RAPORU



Proje No: BBMM-10-08

Proje Başlığı

Diyarbakır Yöresinde İpekböcekçiliğinde Kullanılan

Ichinose Dut (Morus alba L.) Çeşidinin Çelikle

Çoğaltılması Üzerinde Araştırmalar

Projeyi Yürüten Kuruluş Gap Uluslararası Tarımsal Araştırma ve Eğitim Merkezi

DİYARBAKIR


Dicle Üniversitesi Ziraat Fakültesi DİYARBAKIR

Proje Yürütücüsü Mehmet ÇİÇEK


Murat KAYA, Kenan ÇELİK, Songül ACAR,

Yrd. Doç. Dr. Hakan YILDIRIM, Yrd. Doç. Dr. Vedat

PİRİNÇ



2011: 12.000 TL, 2012: 10.000 TL

2013: 10.000 TL 2014: 8.000 TL

Proje Özeti Bu çalışma ile; Diyarbakır yöresinde ipekböcekçiliğinin yaygınlaşmasını ve sürdürebilirliğini

sağlamak amacıyla üreticilerin ihtiyaç duyduğu dut fidanının kısa sürede üretim olanakları

araştırılmıştır. Ichinose dut çeşidinden alınan farklı boylardaki (10, 15, 25cm) çeliklerde

köklenmeyi teşvik edici hormon olarak IBA’nın 9 farklı dozu (0, 500, 1000 1500, 2000, 2500,

3000, 3500 ve 4000 ppm) ve 12 farklı uygulama zamanının (10.11.2012 tarihinden itibaren

10’ar gün arayla) Çelikler doğrudan açık arazide köklendirilmeye alınmıştır. 01.06.2013

tarihinden itibaren sökülen çeliklerin verileri alınmıştır. Veriler Jump paket programı

kullanılarak istatistiki analizleri yapılmıştır.

lxvi

GELİŞME RAPORU




Proje Başlığı Doğu Akdeniz ve Güneydoğu Anadolu Bölgesinde Kiraz

Yetiştiriciliğinin Yaygınlaştırılması


Yerli ve Yabancı Bazı Kiraz Çeşitlerinin Doğu Akdeniz ve

Güneydoğu Anadolu Bölgelerine Uyumlarının

Belirlenmesi

Projeyi Yürüten Kuruluş GAP Uluslararası Tarımsal Araştırma ve Eğitim Merkezi

DİYARBAKIR


TAGEM

Dicle Üniversitesi Ziraat Fakültesi DİYARBAKIR

Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi ADANA


Proje Yürütücüsü Kenan ÇELİK


Prof. Dr. Ali KÜDEN, Prof. Dr. İbrahim BOLAT,

Prof. Dr. Mehmet Nuri NAS, Prof. Dr. Ahmet

KAZANKAYA, Yrd.Doç.Dr. Hakan YILDIRIM, Mehmet

ÇİÇEK, Murat KAYA, Songül ACAR, Tarkan AYAZ,

Şahimerdan TÜRKÖLMEZ,


Projenin Toplam Bütçesi: 2013:10.000 TL

Toplam: 84.000 TL

Proje Özeti

Bu proje ile ülkemizin Doğu Akdeniz ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde yetiştirilebilir

erkenci, orta erkenci, geçci, yüksek verimli, ekolojiye adapte olmuş kiraz çeşitleri tespit edilip

üreticilere çeşit tavsiyesinde bulunulabilecektir. Böylece uygun çeşitler kullanılarak birim

alandan daha yüksek ve kaliteli ürün alınacak ülke kaynakları israf edilmemiş olacaktır.

Diyarbakır, Şanlıurfa, Adana ve Mardin illerinde yürütülen bu çalışmada Ma x Ma 60 anacı

üzerine aşılanmış yerli ve yabancı 17 kiraz çeşidinin (Sweet Heart, Star, Celeste, Noirde

Meched, Starks Gold, Stella, Summit, Newmoon, Sunburst, Lapins, Kordia, Bernard,

Cristalina, 0900 Ziraat, Big Lory, Early Burlat, Regina) sulu koşullarda; ağaç gelişimi, verim,

fenolojik ve pomolojik özellikleri belirlenmektedir.

Proje kapsamında Diyarbakır lokasyonu 2013 yılı mart ayında kurulmuş, diğer lokasyonlar

2014 yılında kurulacaktır. Deneme bahçesi tesadüf blokları deneme desenine göre her blokta

3 ağaç ve 3 tekerrürlü olarak 5 x5 m. mesafelerle tesis edilmiştir. Bahçenin yıllık bakım işleri

sulama, toprak işleme, yabancı ot kontrolü, hastalık ve zararlılarla mücadele işlemleri

yapılmıştır

lxvii

GELİŞME RAPORU



Proje No:

Proje Başlığı Türkiye Badem Yetiştiriciliğinin Geliştirilmesi Projesi

Proje Alt Başlığı Diyarbakır Yöresi Bademlerinin Seleksiyon Yoluyla Islahı

Projesi


DİYARBAKIR


TAGEM

Antepfıstığı Araştırma İstasyonu GAZİANTEP

Yüzüncü Yıl Üniversitesi Ziraat Fakültesi VAN

Proje Yürütücüsü Songül ACAR

Yardımcı Araştırmacılar Prof. Dr. Ahmet KAZANKAYA, Murat KAYA,

Kenan ÇELİK, Mehmet ÇİÇEK


Başlama Tarihi: 01.01.2012

Bitiş Tarihi : 31.12.2016

Projenin Toplam Bütçesi: 2013 : 5600 TL

Toplam: 30.200 TL

Proje Özeti

2012-2016 yılları arasında yürütülmekte olan bu proje ile Diyarbakır İli, İlçe ve köylerinde

doğal olarak yayılmış olan badem popülasyonu içerisinden, özellikle geç çiçeklenme,

verimlilik, meyve kalite özellikleri bakımından üstün genotiplerin belirlenmesi

amaçlanmaktadır.

Proje kapsamında 2012 yılı içerisinde 300 adet genotip incelemeye alınmış, yapılan fiziksel

analizlere göre; toplam 114 adet genotip 2013 yılında yeniden

değerlendirilmek üzere seçilmiştir.

Seçilen 114 adet genotipin 2013 yılı ilkbahar çiçeklenme döneminde fenolojik gözlemleri

alınarak hasat zamanı her genotipten alınan meyve örneklerinde gerekli fiziksel analizler

yapılmıştır. Yapılan analiz sonuçlarına göre genotiplerin çiçeklenme ve kalite durumuna

göre ayrı ayrı tartılı derecelendirme puanları hesaplanmıştır. Buna göre hem çiçeklenme

hem de kalite durumuna göre tartılı derecelendirme puanları bakımından en yüksek puan

alan ilk 15 genotip arasından her iki grupta yer alan 13 adet genotip ümitvar olarak

seçilmiştir.

lxviii

GELİŞME RAPORU

AFA ADI :Sert Kabuklu Meyveler


Proje No:

Proje Başlığı

Bazı Yabancı Badem Çeşitleri İle Yerli Badem Tiplerinin

Diyarbakır ilindeki Gelişme, Verim, Fenolojik ve

Pomolojik Özelliklerinin Belirlenmesi


DİYARBAKIR


Proje Yürütücüsü Kenan ÇELİK


Murat KAYA, Mehmet ÇİÇEK, Songül ACAR, Doç.

Dr.İzzet AÇAR ,Yrd. Doç. Dr. Hakan YILDIRIM, Yrd.

Doç. Dr. Halit Seyfettin ATLI, Yunus BAYRAM, Kudret

BEREKATOĞLU, M.Şerif YASAK



Proje Özeti

Diyarbakır ekolojisine uygun yeni badem çeşitlerinin belirlenmesi amacı ile 2011 – 2015

yılları arasında yürütülen bu çalışmada GF-677 Klonal anacı ve Garrigues çöğür anacı üzerine

aşılanmış yerli ve yabancı 18 badem çeşidinin sulu koşullarda; ağaç gelişimi, verim, fenolojik

ve pomolojik özellikleri belirlenmektedir.

Yabancı badem çeşitlerinden; Ferragnes, Ferraduel , Glorieta, X (Felisia), Süper Nova, Ayles,

Guara, False Barese, Lauranne, Ne Plus Ultra, Ferrastar, Moncayo, Marta ve Bertina, yerli

badem tiplerinden Tip-1, Tip-3, Tip-4 ve A5-1 in gelişme verim ve meyve özellikleri

araştırılmaktadır

2013 Yılında bahçelerin yıllık bakım işleri şekil budaması, sulama, gübreleme, toprak işleme,

yabancı ot kontrolü, hastalık ve zararlılarla mücadele işlemleri yapılmıştır.

lxix

GELİŞME RAPORU


PROGRAM ADI : Sert Çekirdekli Meyveler/ Yumuşak Çekirdekli Meyveler

Proje No:

Proje Başlığı

Kiraz, Elma ve Şeftali Ağaçlarına Şekil Vermede ve

Ağaçların Erken Meyveye Yatmasında Göz Yönetimi

Tekniğinin Araştırılması

Projeyi Yürüten Kuruluş Karadeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü-SAMSUN


OMÜ, Çarşamba Ziraat Odası

Proje Yürütücüsü İdris MACİT

Yardımcı Araştırmacılar Prof. Dr. Hüsnü DEMİRSOY (Danışman)


Projenin Toplam Bütçesi: 2011: 17200 TL 2012: 18300 TL

2013: 18500 TL 2014: 16000 TL

Proje Özeti Çalışma Karadeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü (KTAE) ve Çukurova Üniversitesi Pozantı

Tarımsal Araştırma ve Uygulama Merkezi deneme alanında yürütülmektedir. Araştırmanın

KTAE lokasyonundaki kiraz bölümü doktora çalışması olarak planlanmıştır. Bu bölümde

MAXMA60 anaçlı 0900 Ziraat ve Sweet Heart; Gisela 6 anaçlı Regina; Gisela 5 anaçlı 0900

Ziraat çeşitleri kullanılarak Vogel Merkezi Lider (Vogel central leader) sistemi ile Göz

Yönetimi tekniği ile oluşturulan Merkezi Lider sistemi karşılaştırılmaktadır. Ç.Ü., Pozantı

lokasyonunda ise kiraz için MAXMA60 anaçlı 0900 Ziraat ve Sweet Heart, Gisela 6 anaçlı

0900 Ziraat ve Regina çeşitleri kullanılarak Vogel Merkezi Lider ile Göz Yönetimi tekniği ile

oluşturulan Merkezi Lider karşılaştırılmaktadır.

Her iki lokasyonda da Elma için M9 anacı ile Amasya Elması ve Granny Smith çeşitleri

kullanılıp Düşey Eksen (Vertical Axis) sistemi ile Göz Yönetimi tekniği ile oluşturulan

Merkezi Lider sistemi, Şeftalide ise şeftali çöğür anacı ile Red Haven ve Elegant Lady

çeşitleri kullanılarak Goble ile Göz Yönetimi tekniği ile oluşturulan Merkezi Lider

karşılaştırılmaktadır.

Bu dönemde ağaçlara şekil verme işlemleri vegetatif gözler kabardığında başlayıp, ağustos ayı

sonuna kadar devam etmiştir. Ayrıca kombinasyonların fenolojik gözlemleri (vegetatif göz

patlama, çiçeklenme ve hasat tarihleri) alınmış, ağaçlara ait bazı morfolojik özellikler

belirlenmiştir.

lxx

GELİŞME RAPORU



Proje No:

Proje Başlığı

Karadeniz Bölgesinden Selekte Edilen Anaç Adayı Kiraz,

Vişne ve Mahlep Tiplerinin Vegetatif Çoğaltma ve Kiraz

Çeşitleriyle Uyuşma Durumlarının Araştırılması



Proje Yürütücüsü Erol AYDIN

Yardımcı Araştırmacılar Ercan ER, İsmail VAROL


Projenin Toplam Bütçesi: 2011:30700 TL 2012: 12100 TL 2 013: 11450 TL

2014: 10300 TL 2015: 9900 TL

Proje Özeti

Araştırmada kiraz genotiplerinden 08 K 056, 52 K 063, 55 K 104; vişne genotiplerinden 55 V

004, 28 V 001, 28 V 003 ve 55 M 005, 28 M 005, 52 M 003 mahlep genotipleri ile Gisela 5,

Gisela 6 ve SL 64 anaçları doku kültürü ile çoğaltılarak köklenme oranları belirlenecektir.

Başlangıç ortamı olarak MS temel besin ortamı kullanılmıştır. Çoğaltma aşamasında ise,

Murashige ve Skoog (MS), Quoirin ve Lepoivre (QL) ve Woody Plant Medium (WPM) besi

ortamları kullanılmıştır. Köklendirme ortamı olarak MS kök ortamı seçilmiştir.

Seçilen genotip ve çeşitlerin in vitro çoğaltımı için örnek alımına Haziran ayının ilk haftasında

başlanmıştır. Her genotipten toplamda 30 eksplant (3 tekerrür ve her tekerrürde 10 eksplant)

olacak şekilde eksplantlar hazırlanarak başlangıç ortamına dikimi gerçekleştirilmiştir.

sürgünlerin yaklaşık 1cm büyüklükteki yan ve tepe tomurcukları eksplant olarak

kullanılmıştır.

Haziran ayında çeşit ve genotiplerden alınan eksplantlarda temiz eksplant oranı en yüksek

iken (% 93.33 08 K 056), Ağustos ayında alınan eksplantlarda ise temiz eksplant oranı en

düşüktür(% 43.33 28 M 005). Farklı çoğaltma ortamlarının sürgün verme katsayısı üzerine

etkisinde ise Gisela 6 anacı MS ortamında 1.67 ile sürgün verme katsayısı en yüksek iken, 28

V 003 genotipi QL ortamında 0.38 ile en düşük sürgün verme katsayısına sahiptir.

Gisela 5 ve SL 64 çeşitlerinde 4 alt kültür aşamasında enfeksiyon görülmüş sağlıklı eksplant

kalmamıştır. 28 V 003, 55 M 005, 28 M 005 ve 55 V 004 genotiplerinde enfeksiyon ve

vitrifikasyon (camsılaşma) görülümüş olup, vitrifiye eksplantlar köklendirme ortamına

aktarılamamıştır.

Genotiplerde enfeksiyon ve vitrifikasyon görülmüş olduğundan Kasım ayında yan ve tepe

tomurcuklarından (durgun) eksplantlar alınarak tekrar ekim yapılmıştır.

lxxi

GELİŞME RAPORU



Proje No:

Proje Başlığı

Bazı Şeftali ve Nektarin Çeşitlerinin Samsun ve Tokat’ ta

Verimlilik ve Kalite ile Soğukta Muhafaza

Performanslarının Araştırılması, Biyolojisi ve Mücadele

Metotlarının Belirlenmesi



DİMES Gıda Sanayii ve Tic. A.Ş., TOKAT

Proje Yürütücüsü Ercan ER

Yardımcı Araştırmacılar Erol AYDIN, Prof.Dr. Resul GERÇEKCİOĞLU,

Şenay MURAT DOĞRU

Başlama- Bitiş Tarihleri 2008-2012 (2013 yılına uzatıldı)

Projenin Toplam Bütçesi: 2008: 10.650 TL. 2009: 1.625 TL 2010: 2.225 TL

2011:2.600 TL 2012: 3.025 TL, 2013 : Uzatma

Proje Özeti

2012 yılında alınan karar gereğince Tokat lokasyonunun 2012 yılı itibariyle

sonuçlandırılmasına, Samsun lokasyonunun 1 yıl daha uzatılarak, çöğür anaçlı şeftali ve

nektarin çeşitlerinde çalışılmasına karar verilmiştir. Bu nedenle 2013 yılında Samsun

lokasyonunda altı nektarin, yedi şeftali ve üç sanayilik şeftalide gözlemler ve muhafaza

çalışmaları yapılmıştır.

Şeftali ve nektarin çeşitlerinde vegetasyon dönem tomurcukların kabarmasıyla birlikte kayıt

altına alınmaya başlanmıştır. Şeftali çeşitlerinde tomurcukların kabarması 08 Mart’ta Elegant

Lady ile başlamış, ilk çiçekler 08 Mart'ta Elegant Lady çeşidinde görülmüş, çiçeklenme 12

Nisan'da redhaven çeşidi ile son bulmuştur. Hasatlar 11 Haziranda Mycrest ile başlamış 04

Eylül'de Fairtıme ile sona ermiştir. Nektarin çeşitlerinde ise tomurcukların kabarması 06

Mart’ta Armking çeşidinde belirlenirken ilk çiçekler 10 Martta Armking çeşidinde görülmüş

çiçeklenme 06 Nisanda Crimson Gold çeşidi ile son bulmuştur. Hasatlar 21 Haziran'da

Armking ile başlamış 26 Ağustosta Fairlıne ile sona ermiştir. Şeftalide en yüksek verim Early

Red çeşidinden, Nektarin de Stark Red Gold çeşidinden elde edilmiştir.

Erkenci, Ortancı ve geçci olmak üzere şeftali ve nektarinlere ait üçer çeşitte muhafaza

çalışmaları yapılmıştır. Yapılan muhafaza çalışmalarında zaman ilerledikçe ağırlık kaybı

olduğu tespit edilmiştir. Muhafaza çalışması sonucunda Asitlilik düşerken, sçkm ve PH

değerlerinde genel olarak artış gözlenmiştir. 28. gün sonunda ağırlık kaybını en az etkileyen

uygulamanın polietilen uygulamasının olduğu tespit edilmiştir.

lxxii

GELİŞME RAPORU



Proje No:

Proje Başlığı Karadeniz Bölgesi Dut (Morus spp) Seleksiyonu -I



Proje Yürütücüsü Erol AYDIN

Yardımcı Araştırmacılar Dr Nilüfer AKSU USLU, Ercan ER, Öğr. Gör. Ali

TURAN


Projenin Toplam Bütçesi: 2014: 10000 TL 2015: 10000 TL 2016: 10000 TL

2017: 10000 TL 2018: 10000 TL

Proje Özeti

Dut, iklim ve toprak isteklerinin çok seçici olmamasından dolayı ülkemizin hemen hemen her

yerinde yetiştirilebilmektedir. Karadeniz Bölgesi’nde, bölgeye uyum göstermiş yerel dut

tipleri ile kurulmuş kapama bahçe sayısı mevcut değildir. Ayrıca sertifikalı dut fidanı olmadığı

için rastgele tiplerin dikilmesi ile yetiştiricilik yapıldığından dolayı dut üretiminde herhangi

bir standardizasyon bulunmamaktadır. Bu nedenle bölgede var olan dut tiplerinin belirlenerek

bu tiplerin morfolojik özelliklerinin ortaya çıkarılıp verim, kalite özellikleri yönünden

incelenmesi hedeflenmiştir. Bu amaçla çalışmamızın birinci adımında (Seleksiyon I) bölgede

var olan farklı dut tipleri belirlenerek amaca uygun (sofralık, pekmezlık, kurutmalık ve meyve

suyu) olanlar seçilecektir.

Çalışmamızın ilk aşaması olan “Seleksiyon I” kısmında ilk iki yıl Artvin ve Giresun illeri

sonraki iki yılda ise Ordu ve Samsun ileri gezilerek var olan dut tiplerinin belirlenmesi esas

alınmıştır. Bu sebeple 2014 yılında başlayacak olan projede, 2013 yılı Haziran-Temmuz

döneminde Samsun ve Artvin illerinde ön seleksiyon çalışması yapılmıştır. Samsun ili Merkez

ve Tekkeköy ilçesi ile Artvin ili Yusufeli ve Ardanuç ilçelerinde birlikte belirlenen ilçelerde

10 tip dut; meyve iriliği, verimlilik, meyve eti rengi, meyve suyu randımanı, tat ve aroma

özelliklerine göre belirlenmiştir.

lxxiii

GELİŞME RAPORU



Proje No:

Proje Başlığı Hacıhaliloğlu ve Kabaaşı Kayısı Çeşitlerinde Klonal Anaç

Kullanım İmkânlarının Araştırılması (Deneme-II)

Projeyi Yürüten Kuruluş Kayısı Araştırma Enstitüsü MALATYA


Proje Yürütücüsü Sezai ŞAHİN

Yardımcı Araştırmacılar Abdullah ERDOĞAN, Talip YİĞİT, Bülent ÖZTÜRK,

Hatice ŞAHİNER, Doç.Dr. Kadir Uğurtan YILMAZ



Proje Özeti

Ülkemizin en önemli kurutmalık kayısı çeşidi olan Hacıhaliloğlu ile kurutmalık olarak

değerlendirilen ikincil önemdeki Kabaaşı kayısı çeşidinin ağaçları oldukça kuvvetli

gelişmekte, Malatya ve yöresinde 10 x 10 m, bazı alanlarda 12 x 12 m mesafelerle dikimleri

yapılmaktadır. Hasat, budama, ilaçlama gibi kültürel uygulamaların yapılmasında zorluklar

yaşanması ve özellikle hasat sırasındaki kalite kayıplarının yüksek orandaki varlığı, birim

alanda düşük verim alınması bu projenin hayata geçirilmesinde önemli rol oynamıştır

Bu kapsamda Enstitü bahçesinde projenin 1. aşamasında denenen Hacıhaliloğlu ve Kabaaşı

kayısı çeşitlerinin üzerine aşılanan ve aşı uyuşmazlığı göstermeyen Tokaloğlu (Erzincan)

tohum anacı ile klonal anaçlardan (Pixy, Myrobalan GF-31, Myrobalan 29 C, Marianna 2624,

Kayısı Eriği) olmak üzere toplam 6 anaçla elde edilen bitkiler, 5 x 3 m mesafelerle dikilmiş.

Proje kapsamında ağaç gelişimi ve habitüsü, fenolojik gözlemler, pomolojik analizler ve verim

değerleri alınarak Hacıhaliloğlu ve Kabaaşı Kayısı çeşitleri için klonal anaçların meyve verim

ve kalitesi üzerine etkileri ölçülmüştür.

Denemeye alınan çeşitlerde bugüne kadar kültürel uygulamalar ve bakım işlemleri 2014 yılı

için devam edecektir.

lxxiv

GELİŞME RAPORU



Proje No:

Proje Başlığı Kayısı Bahçesi Yönetim Teknikleri

Proje Alt Başlığı Kayısı Yetiştiriciliğinde Uygun Toprak İşleme

Sistemlerinin Belirlenmesi



Proje Yürütücüsü Sezai ŞAHİN


Dr. Salih ATAY, Kadir ÖTÜRK, Talip YİĞİT, Sinan

ÇOLAK, Ahmet ASLAN, Prof. Dr. İbrahim GEZER

,Doç.Dr Tayfun KOYUNCU



2010: 24.385 TL, 2011: 6.600 TL, 2012 6.600 TL,

2013 : 6.600 TL , 2014 : 6.600 TL

Proje Özeti

Proje; Malatya Meyvecilik Araştırma Enstitüsü deneme alanında 10x10 m dikim desenine

göre kurulmuş olan 14 yaşındaki Hacıhaliloğlu kayısı bahçesinde yürütülmektedir.

Proje başlangıcında öncelikle, projenin yürütüleceği bahçede mevcut yabancı otların çeşidi ve

yoğunluğu belirlenmiştir. Bu tespit sonrası yabancı otlarla mücadele için uygun herbisitler

seçilmiştir.

Projede verim, kalite ve gider parametrelerinin birincil değerlendirme kriteri olduğu toprak

işleme sistemleri karşılaştırılmıştır. Bu sistemler;

1. Kontrol: Bölgemizdeki klasik uygulamalarda olduğu gibi toprak tamamen hem

sonbaharda hem de ilkbaharda pulluk, diskaro, çizel vb. aletlerle işlenmiştir.

2. Azaltılmış toprak işleme

a) Yalnızca ilkbahar (Küçük meyve dönemi sonu Nisan sonu mayıs başı) dönemi

b) İlkbahar + Sonbahar dönemleri

3. Toprak işlemesiz sistem

4. Toprak işlemesiz sistem-Malçlama

a) Ağaç talaşı kullanımı ( Bitki taç izdüşümündeki toprak yüzeyi ağaç talaşı ile

kapatılacak)

b) Bitki sap-saman kullanımı (Bitki taç izdüşümündeki toprak yüzeyi sap - saman ile

kapatılacak)

Proje süresince gerçekleştirilen ölçüm ve analizler; verim, gider, gelir, toprak analizleri, bitki

hastalık ve zararlı gelişimi ve bitki su tüketimi parametreleri her toprak işleme sistemi için

ayrı ayrı değerlendirilerek, proje bitiminde bölge kayısı üreticilerine uygun bir toprak işleme

sistemi tavsiye edilecektir.

lxxv

GELİŞME RAPORU



Proje No:

Proje Başlığı Malatya Dalbastı Kirazında Klon Seleksiyonu (Aşama 1)



Erciyes Üniversitesi, Seyrani Ziraat Fakültesi KAYSERİ

Proje Yürütücüsü Erdoğan ÇÖÇEN


Murat PALA, Remzi KOKARGÜL, Abdullah

ERDOĞAN, Sezai ŞAHİN, Doç. Dr. K.Uğurtan YILMAZ,

Prof. Dr. Salih KAFKAS



2016: 5.000 TL, 2017: 5.000 TL

Proje Özeti

Bu çalışma Malatya İli Yeşilyurt ilçesi ve yöresinde yoğun olarak yetiştirilen dalbastı

kirazında klon seleksiyonu yapmak üzere planlanmıştır.

Projenin Amacı; Malatya’da kiraz yetiştirilen alanlarda bölge şartlarına iyi adapte olmuş

dalbastı kirazında klon seleksiyonu ile kaliteli tipleri belirleyerek üretime kazandırmaktır.

Seleksiyonun birinci aşamasında ağaçlar 3 yıl süreyle gözlemlenecek ve seleksiyon sonucunda

ümitvar olabilecek tipler belirlenecektir.

Bu güne kadar yapılan çalışmalarda yaklaşık 1000 adet kiraz ağacı incelenmiş ve seleksiyon

kriterlerine uygun 28 tipten meyve örnekleri alınarak pomolojik analizler (fiziksel ve

kimyasal) yapılmıştır. 2014 yılında belirlenen tiplerde pomolojik analizler yapılacak ve

değiştirilmiş tartılı derecelendirme metoduyla ümitvar olabilecek tipler belirlenecektir.

lxxvi

GELİŞME RAPORU



Proje No:

Proje Başlığı Malatya Yöresi Yerel Armut Çeşitlerinin Seleksiyon

Yoluyla Islahı-I



Atatürk Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, ERZURUM

Proje Yürütücüsü Yusuf BAYINDIR


Erdoğan ÇÖÇEN, Tahir MACİT, Nedim GÜLTEKİN,

Ebru TOPRAK, Ahmet ASLAN, Doç. Dr. Rafet

ASLANTAŞ



Proje Özeti

Ülkemiz dünya armut üretiminde önemli bir paya sahiptir. Türkiye, 2010 yılı istatistiklerine

göre 380.003 ton ile dünyada armut üretiminde yedinci sırada yer almaktadır. Çok farklı

ekolojik koşullara sahip ülkemizde her yöreye uygun yerli ve yabancı yüzlerce armut çeşidi

yetiştirilmektedir. Malatya yöresinde de yöre iklimine iyi adapte olmuş ve uzun zamandan beri

yetiştiriciliği yapılan çok sayıda mahalli armut çeşitleri bulunmaktadır. Ancak son yıllarda bu

mahalli çeşitler gerek hastalık - zararlılar ve gerekse yetersiz bakım koşulları nedeniyle hızla

kaybolmaktadır. Bu genetik kaynaklar içerisinde üstün özellikli olan yerel çeşitlerin

kaybolmasının önlenmesi ve üretime kazandırılması amacıyla planlanan bu çalışmada

belirlenecek mahalli çeşitler muhafaza altına alınacak ve seleksiyon kriterlerine göre üstün

özellikte olanların üretime kazandırılmasına çalışılacaktır. Çalışma sonunda Seleksiyon-1

aşaması tamamlanmış olacaktır.

2013 yılında ön çalışma olarak İl-İlçe Tarım Müdürlükleri ile görüşülmüş, tarama alanları

belirlenmiştir. Bazı ilçelerde alan taraması yapılarak amaca uygun 19 tip takip edilmek üzere

kayıt altına alınmıştır. Ön çalışma olarak pomolojik analizleri (fiziksel ve kimyasal) yapılmış

ve seleksiyon gözlem formları doldurulmuştur. 2014 yılında alan taramasına devam edilecek

ve belirlenen tiplerde pomolojik analizler yapılacaktır.

lxxvii

GELİŞME RAPORU



Proje No:

Proje Başlığı Malatya Yöresinde Yetiştirilen Mahalli ve Yabani Meyve


Proje Alt Başlığı Malatya Yöresinde Yetiştirilen ‘‘Karamehmet” ve

“Arapkızı’’ Elma Çeşitlerinde Klon Seleksiyonu I



TAGEM

İnönü Üniversitesi Ziraat Fakültesi

MALATYA

Proje Yürütücüsü Tahir MACİT


Erdoğan ÇÖÇEN, Cemil ERNİM, Murat PALA, Yılmaz

UĞUR, Remzi KOKARGÜL, Yrd.Doç.Dr. Tuncay KAN

Prof. Dr. Lütfi PIRLAK


Projenin Toplam Bütçesi: 2013: 8.000TL, 2014: 9.000TL, 2015: 9.000TL,

2016: 5.000 TL, 2017: 4.000TL Toplam:35.000 TL

Proje Özeti

Bu proje ile Malatya yöresinde yetiştiriciliği yapılan Karamehmet ve Arapkızı elma

çeşitlerinde yapılması planlanan klon seleksiyonuyla kaliteli bireylerin belirlenerek ekonomik

üretime kazandırılması, bu genetik kaynakların kaybolmasının önlenmesi ve ümitvar tipler

için uygun klon anaçlarının belirlenmesi amaçlanmaktadır.

Çalışma sonucunda üstün özellikte olan tipler ve bu tiplere uygun klon anaçları belirlenerek

daha verimli ve sağlıklı bahçelerin tesisi için tavsiyede bulunulacaktır. Seleksiyonun birinci

aşamasında ağaçlar 3 yıl süreyle gözlenecek ve seleksiyon sonucunda ümitvar olabilecek tipler

belirlenecektir.

2013 yılında gerçekleştirilen arazi çalışmalarında, Karamehmet elmasında 10 farklı tip ve

Arapkızı elmasında ise 8 farklı tip belirlenmiş, bu tiplere ait gözlem formları doldurularak

ağaçlar işaretlenmiştir. Bu tiplerden alınan meyve örneklerinde pomolojik veriler (fiziksel ve

kimyasal analizleri) kayıt altına alınmıştır.

2014 yılında yapılacak arazi çalışmalarıyla farklı tipler belirlenerek işaretlenecek ve 2013

yılında belirlenen ve bu yıl belirlenecek olan tiplere ait meyve örneklerinde pomolojik ve

kimyasal analizler yapılacaktır.

lxxviii

GELİŞME RAPORU



Proje No:

Proje Başlığı Yabani Vişne (Prunus cerasus L.) Anacı Seleksiyonu ve

Çoğaltılabilme İmkânlarının Araştırılması

Projeyi Yürüten Kuruluş Meyvecilik Araştırma İstasyonu EĞİRDİR ISPARTA


Proje Yürütücüsü Dr. Hasan Cumhur SARISU


Ömer Faruk KARAMÜRSEL, Fatma Pınar ÖZTÜRK,

İsmail DEMİRTAŞ, İbrahim GÜR, Hakkı KOÇAL,

Mehmet AKSU, Dr. Zehra BABALIK, Şafak SEKMEN


Projenin Toplam Bütçesi: 43000 TL

Proje Özeti

Türkiye’de kiraz ve vişne yetiştiriciliği yaygın olarak yapılmaktadır. Yetiştiricilikte genel

olarak kuş kirazı ve idris anaçları kullanılmaktadır. Bu anaçların taban arazilerde kullanımları

bazı sorunlara neden olmaktadır. Bu durum değişik toprak ve iklim özelliklerine uyum

gösteren vişne çöğür ve klonlarının da kiraz ve vişne yetiştiriciliğinde kullanılması gerekliliği

ortaya çıkarmıştır.

Bu amaçla, 2002 yılından başlayarak bazı bölgelerdeki yabani vişne popülasyonlarından

fenotipik farklılık gösteren 38 yabani vişne tipi anaçlık özellikleri yönüyle seçilmiştir. Tipler

üzerinde yeşil çelik ve doku kültürü ile çoğaltma çalışmalarına devam edilmektedir. 2013 yılı

içerisinde 8 tiple doku kültürü ile çoğaltma gerçekleştirilmiş olup bu tipler üzerinde 2014 yılı

içerisinde aşılama yapılarak anatomik incelemeler yapılacaktır.

lxxix

GELİŞME RAPORU



Proje No:

Proje Başlığı Göller Yöresinde Ilıman İklim Meyve Yetiştiriciliğinin

Geliştirilmesi

Proje Alt Başlığı Farklı Dikim Sıklığı ve Terbiye Sistemlerinin Şeftalide

Verim ve Kalite Üzerine Etkileri



Proje Yürütücüsü Dr. Melike ÇETİNBAŞ


Sinan BUTAR, İbrahim GÜR, Dr.Adem ATASAY,

Cemile Ebru ONURSAL, Mesut ALTINDAL, Meltem

EMRE



Proje Özeti

Bölgemizde hatta ülkemizin genelinde şeftali ağaçları halen goble şekline göre terbiye

edilmekte ve bahçeler klasik yöntemlere göre kurulmaktadır. Artık günümüzde modern

yetiştiricilik sistemlerinden yararlanarak verim ve kaliteyi arttıran yeni dikim ve terbiye

şekillerini uygulamak zorunluluğu ortaya çıkmaktadır. Bu bakımdan, bu çalışmada değişik

dikim sıklığı ve terbiye şekilleri ile şeftali ağaçlarında erken verime yatmayı uyararak yüksek

ve kaliteli ürün elde etmek ve ağaçların taç gelişimlerini sınırlandırarak bu yolla standartlara

göre daha sık dikim yapabilme imkânlarını araştırmak amaçlanmıştır.

Bu amaçla, 2012 yılında başlamış olan bu projede, Eğirdir Meyvecilik Araştırma İstasyonu

Müdürlüğü arazisinde, belirlenen dikim sıklıkları (goble ve merkezi lider sistemleri için 5, 4,

3, 2, 1 m, telli terbiye sistemleri için ise 2, 1.5, 1 m) ile dikilen GF-677 üzerine aşılı ‘Monroe’

fidanları 2013 yılı itibari ile terbiye sistemlerine uygun olarak destek sistemi olan demir

direkli telli sistem yapılmış ve bambu çubukları yerleştirilmiştir. O vejetasyon dönemi

boyunca terbiye sistemlerine uygun olarak gerekli olan kış ve yaz budamaları yapılmıştır.

Diğer kültürel uygulamalar (sulama, ilaçlama vb) da sezon boyunca gerçekleştirilerek,

dinlenme sezonunda fidanların morfolojik ölçümleri kaydedilmiştir. 2014 yılı vejetasyon

döneminde projede ön görülen gerekli budama, ölçüm ve analizler yapılacaktır.

lxxx

GELİŞME RAPORU



Proje No:

Proje Başlığı Elma Çeşit Geliştirme Projesi

Proje Alt Başlığı Karalekeye Dayanıklı Kaliteli Elma Çeşitlerinin Elde

Edilmesi



Proje Yürütücüsü Dr. Emel KAÇAL


Dr. Gökhan ÖZTÜRK, İsmail DEMİRTAŞ, Recep Ali

EMRE, Dr. Hasan Cumhur SARISU, Rafet SARIBAŞ,

Yusuf ÖZTÜRK, Dilek KARAMÜRSEL, Meltem EMRE


Projenin Toplam Bütçesi: 80500

Proje Özeti

Venturia inaequalis (Cke) Wint.’in neden olduğu karaleke hastalığı, dünya genelinde elma

üretim bölgelerinin çoğunda yoğun kontrol önlemleri gerektiren önemli bir fungal hastalıktır.

Özellikle ılıman iklim bölgelerinde büyük bir problem oluşturur. Hastalık, meyvelerin şekil ve

büyüklüğünde anormalliklere, küçük yaprakların dökümüne ve ağaçların kış süresince soğuk

zararına hassasiyetinin artmasına da yol açar. Ancak kayıplar, direk olarak meyve

enfeksiyonundan kaynaklanır. Hastalığa dayanıklı çeşitlerin üretimde kullanılmasıyla üretim

maliyetleri azaltılabilir, toprak, su ve diğer çevre faktörlerinin sürdürülebilirliği sağlanabilir.

Bu amaçla 2011 yılında, karalekeye dayanıklı ve kaliteli elma çeşitlerinin elde edilmesine

yönelik melezleme çalışmaları başlatılmıştır. 2013 yılında 3 ana 2 baba çeşidin kullanıldığı 6

farklı melezleme kombinasyonu oluşturulmuş, yaklaşık 2000 melezleme yapılmıştır. Bu

dönemde 2012 yılında yapılan melezlemelerden elde edilen tohumlar ekilmiş, bitkilerin 3-4

yapraklı olduğu dönemde suni inokulasyon yapılmıştır. Suni inokulasyon sonrasında hastalık

belirtisi göstermeyen bitkiler, haziran ayında ıslah parseline aktarılmıştır. Kontrollü

melezleme çalışmalarına, farklı elma tip ve çeşitlerinden oluşan melezleme kombinasyonları

ile devam edilecektir.

lxxxi

GELİŞME RAPORU



Proje No:

Proje Başlığı Erik Anaç Islahı

Proje Alt Başlığı Seleksiyon Yolu ile Klonal Erik Anaçlarının Geliştirilmesi



Proje Yürütücüsü İbrahim GÜR


Ömer Faruk KARAMÜRSEL, Mehmet AKSU,

İsmail DEMİRTAŞ, Hakkı KOÇAL, Alim GÖKTAŞ,

Recep Ali EMRE, Yılmaz SESLİ, Yusuf ÖZTÜRK



Proje Özeti

Anavatanı Doğu Asya, Orta Asya ve Kafkasya olan, ülkemizde “Can erikleri” yurt dışında

Myrobalan olarak bilinen P. cerasifera Ehrh. türü içerisinde yer alan erikler Anadolu’da büyük

bir form zenginliği göstermektedir. P. cerasifera Ehrh. erikler için çöğür anacı olarak

kullanılan en yaygın türdür. Myrobalan anaçları yalnızca farklı erik türleri için değil aynı

zamanda şeftali, kayısı, badem ve kiraz gibi diğer sert çekirdekli meyve türleri için de

kullanılan yaygın bir anaç olma yolundadır. Doğal ortamda bol miktarda bulunan, köklenme

yeteneği yüksek can eriklerinin eriklere ve diğer türlere (Şeftali, Kayısı) anaç olarak

kullanılması bölge ekonomisine yarar sağlayacaktır.

Bu araştırma zengin can erik popülâsyonuna sahip Isparta, Uşak ve Kütahya ilerinde şeftali,

kayısı ve eriklere anaç olarak kullanılabilecek can erik klonlarının seleksiyonu, bunların

vegetatif yollarla çoğaltılması ve bazı şeftali, erik ve kayısı çeşitleriyle aşı uyuşma

durumlarının saptanması amacıyla planlanmıştır. Projenin son aşamasında ön plana çıkan anaç

adayları standart anaçlarla performans denemelerine alınarak ümitvar bulunan anaç adayları

tescil ettirilecektir.

Bu güne kadar Isparta (Eğirdir, Keçiborlu ve merkez), Kütahya (Gediz, Simav ve Şaphane) ve

Uşak illerinde tür yoğunluğu tespit edilen bazı bölgelerde seleksiyon çalışmaları yapılmıştır.

Bu çalışmalar neticesinde 70 tip seçilmiştir. Isparta ve Kütahya illerinde seçilen tiplerden elde

edilen fidanlar bahçeye dikilmiştir. Geçtiğimiz yıl içerisinde Uşak’tan seçilen tiplere ait

kalemlerde kurumuza getirilerek erik çöğürü üzerine aşılanmıştır.

lxxxii

GELİŞME RAPORU



Proje No:




Abbe Fetel, Kieffer ve Dr. Jules Guyot Armut Çeşitlerine

Uygulanan Etilen, DPA ve 1-MCP'nin Hasat Sonrası

Meyve Kalitesi Üzerine Etkileri



Proje Yürütücüsü Atakan GÜNEYLİ


İsa EREN, Özgür ÇALHAN, Cemile Ebru ONURSAL,

Dr. Gökhan ÖZTÜRK, Tuba TOPCU, Prof. Dr. Mustafa

ERKAN



Proje Özeti

Meyvelerin hasattan sonra kalitelerini korumak ve hasat sonrası kayıpları azaltmanın

yollarından birisi de meyveleri uygun koşullarda muhafaza etmek ve kaliteyi artırıcı

uygulamaları yapmaktır.

Yapmakta olduğumuz çalışmada materyal olarak Abbe Fetel, Kieffer ve Dr. Jules Guyot

armut çeşitleri kullanılmaktadır. Optimum hasada gelen meyveler üretici bahçesinden satın

alınacaktır. Meyvelere 312,5 ve 625ppm dozlarında 1-MCP, 1500ppm dozda DPA

uygulanacaktır. Meyveler 0 ve 2OC'de 6 ay boyunca muhafaza edilecektir. Depolama

öncesinde başlangıç analizleri yapılacaktır. Yapılacak bu analizlerde meyve ağırlığı, meyve

rengi, meyve eti sertliği, solunum oranı, etilen üretim miktarı, meyve suyu PH'sı, meyve

suyunda suda erir kuru madde miktarı, meyve suyunda titre edilebilir asitlik miktarı, tat ve

görünüş ile kabuk yanıklığı değerlerine bakılacaktır. Her analiz döneminde analiz için alınan

meyvelerin yarısı 20OC'de 7 günlük raf ömründe tutulacaktır. Raf ömrüne alınan meyveler her

uygulama için ikiye ayrılacaktır. Bu meyvelerin bir kısmına olgunlaştırma işlemi olarak

önerilen dozda etilen uygulanacaktır. Raf ömrü sonunda meyvelere aynı analizler tekrar

yapılacaktır. Her analiz döneminin başlangıcında meyvelere fizyolojik ve patojenik

değerlendirmeler yapılacaktır. 2012 yılı içersinde çeşitlerin hasat zamanı çalışması yapılmıştır.

2013 yılı içerisinde proje planlanan şekilde sürdürülecektir.

lxxxiii

GELİŞME RAPORU



Proje No:

Proje Başlığı Ateş Yanıklığına Dayanıklı Armut Çeşit Islahı (2. Dilim)



Proje Yürütücüsü Dr. Gökhan ÖZTÜRK


Recep Ali EMRE, Ömer Faruk KARAMÜRSEL,

Dr. Hasan Cumhur SARISU, Dr. Emel KAÇAL,

Ayşe Nilgün ATAY, Prf. Dr. Hüseyin BASIM,

Doç. Dr. Esin BASIM, Melih AYDINLI



Proje Özeti

Proje ile ateş yanıklığına dayanıklı armut çeşitleri geliştirmek amaçlanmaktadır. Bu yıla kadar

4.263 adet genotipten 1660 adedinde meyve görülmüştür. Meyve gözlem ve analizleri

neticesinde; 543 genotipin meyve kalite parametreleri açısından çok düşük kalitede olması

nedeniyle çıkarılmasına karar verilmiştir. Bu genotipler ilerleyen yıllarda farklı bir çalışmada

(anaç ıslah çalışması gibi) materyal olarak kullanılabilme ihtimaline karşılık, 50 cm den

kesilerek mevcut parselde bir süre daha muhafaza edilecektir. 1044 genotipte ise yapılan

meyve analizleri sonucunda, ileri düzey gözlem parsellerine aktarılıp aktarılamayacağına net

karar verilememiştir. Bu genotiplerde bir yıl daha meyve analizleri yapılması gerektiği tespit

edilmiştir. 79 genotipin ise meyve özellikleri bakımından kaliteli olması nedeniyle ileri düzey

gözlem parseline aktarılması uygun bulunmuştur. Şu ana kadar ileri düzey gözlem parseline

42 adet genotip aktarılmıştır. 2013-2014 durgun dönemde 38 adet genotipe ait fidanlar hazır

olup, dikimi yapılacaktır. Böylece 80 adet genotip ileri düzey gözlem parseline aktarılmış

olacaktır.

Ayrıca bazı genotiplerde ileri düzey gözlem parselinde meyveler görülmeye başlamıştır. Bu

genotiplerden 18045 ve 21007 nolu genotipler meyve kalitesi bakımından yapılan

değerlendirmeler neticesinde öne çıkmıştır. 18045 nolu genotipte 2013-Eylül ayı itibariyle

tescil işlemleri için Tohumluk Tescil ve Sertifikasyon Müdürlüğüne başvuru yapılmış ve tescil

süreci başlamıştır.

Proje kapsamında olmamasına rağmen 18045 ve 21007 nolu genotipler ile ebevenleri

arasındaki genetik benzerlikler belirlenmiştir.

Serada, 2. ateş yanıklığı testlemelerine devam edilmiştir. Yapılan ölçümler neticesinde her bir

çeşit ve genotip için Hassasiyet İndeksleri (HI) (Thibault vd., 1987) oluşturulmuştur. 2013 yaz

dönemi içerisinde toplamda 123 genotipte testleme yapılmıştır. Bu genotiplerden 23 adedi A

(Yüksek düzeyde dayanıklı) kategorisine girmiştir.

lxxxiv

GELİŞME RAPORU



Proje No:




‘Scarlet Spur’ Elma Çeşidinde Hasat Zamanının

Belirlenmesi ve Farklı Depolama Sistemlerinin Meyve




Proje Yürütücüsü Cemile Ebru ONURSAL

Yardımcı Araştırmacılar Prof.Dr.M.Ali KOYUNCU (Danışman)



Proje Özeti

Projede Eğirdir bölgesinde yaygın olarak yetiştirilen Scarlet Spur elma çeşidi için hasat

zamanının belirlenmesi, normal (NA), kontrollü (KA) ve dinamik kontrollü atmosfer (DKA)

koşullarında depolamanın muhafaza süresince meyvelerin kalite özellikleri üzerine etkilerinin

incelenmesi amaçlanmıştır.

Çalışmada 2011 ve 2012 yılları Nisan ve Mayıs aylarında yapılan gözlemlerle tam çiçeklenme

zamanı belirlenmiş ve Ağustos ayından itibaren hasat zamanı belirleme çalışmaları

yapılmıştır.

Projede hasat zamanı belirleme çalışmalarından elde edilen ölçüm sonuçları dikkate alınarak

her iki deneme yılında iki dönemde hasat yapılmıştır. NA koşullarında depolama için meyve

örnekleri iki gruba ayrılmış, kontrol grubuna hiçbir uygulama yapılmamış, ikinci grup meyve

örneklerine ise 1µl/l dozunda 1-MCP uygulanmıştır. Kontrol grubu ve 1-MCP uygulaması

yapılan meyveler 0oC de 6 ay süreyle muhafazaya alınmıştır. KA ve DKA depolama için yine

iki dönemde hasat edilen meyveler 0oC de 10 ay süreyle muhafazaya alınmıştır. Kontrollü

atmosfer koşulları % 4 CO2 ve % 3 O2, % 3 CO2 ve % 1 O2 olacak şekilde ayarlanmıştır.

DKA depolama süresince meyvelerin stres sinyalleri incelenmiş ve oksijen miktarı bu

sinyallere göre düzenlenmiştir. Karbondioksit oranı ise %1 olacak şekilde ayarlanmıştır.

Depolama süresince NA koşullarından aylık, KA ve DKA koşullarından ise iki aylık

aralıklarla alınan meyve örneklerinde kalite analizleri yapılmıştır. Proje elde edilen verilerin

değerlendirilmesi aşamasındadır.

lxxxv

GELİŞME RAPORU



Proje No:

Proje Başlığı Elmalarda Ara Anaçlı Fidan Eldesi ve Bahçe




Proje Yürütücüsü Şerif ÖZONGUN


Prof.Dr. Fatma KOYUNCU, Dr. Gökhan ÖZTÜRK,

Turgay SEYMEN, Figen ERASLAN, Fatma Pınar

ÖZTÜRK



Proje Özeti

Bu çalışma ile çöğür ve M9’un toprak hastalıklarına toleranslarından yararlanarak, üzerine

aşılanan ara anacın olumlu özelliklerini kombine ederek yeni anaç kombinasyonları

oluşturulmuştur.

Proje iki aşamadan oluşmaktadır.

1. Ara anaçlı elma fidan üretimi ve elde edilen fidanların morfolojik ve fizyolojik yönden

incelenmesi

2. Ara anaç uygulamalarının bahçe performanslarının belirlenmesi

2013 yılında çalışmada yapılan çalışmalar:

Fidan elde etme aşamasında yapılması gereken çalışmalar tamamlanmış ve ara anaç

uygulamalarında takip edilen morfolojik ölçümler ve laboratuar verilerine göre sonuçlar

tamamlanmıştır.

1.Morfolojik ölçümler :

Fidan boyu (cm), gövde çapı (mm), yan sürgün sayısı (adet), yaş kök ağırlığı (gr), kuru kök

ağırlığı (gr),sürgünlerde boğum sayısı ve boğum arası mesafe (cm), yaprak alanı,

uygulamaların dip sürgünü oluşturması (panel 1-5), köklenme skalası (panel 1-5)

2.Laboratuar Çalışmaları:

Makro ve mikro besin element analizleri, Toplam karbonhidrat analizi, Toplam

karbonhidrat/azot oranının tespitinden oluşmuştur.

Projenin 2.aşaması olan uygulamaların bahçe performanslarının belirlenmesi amacı ile parsel

kurulması işlemi 2013 Mart ayı içerisinde tamamlanmıştır.

Fidan aşamasında elde edilen ilk bulgulara göre ara anaç uygulamaları fidan gelişimini

kısıtlayıcı yönde etki etmektedir. Köklenme yüzdesini sınırlandırmakta ve gövde aşının alt ve

üst kısımlarında farklı gövde çapı gelişimine neden olmaktadır.

Oluşturulan bahçede bazı ara anaç kombinasyonlarında ilk çiçeklenme 2013 yılında

gözlemlenmiştir

lxxxvi

GELİŞME RAPORU



Proje No:




Elmalarda Dallı Fidan Eldesinde Kullanılan Farklı

Yöntemlerin Fidan Kalitesi, Fizyolojisi ve Bahçe

Performansı Üzerine Etkileri



Proje Yürütücüsü Dr. Ersin ATAY

Yardımcı Araştırmacılar Prof. Dr. Fatma KOYUNCU (Danışman)



Proje Özeti

Elma ağaçlarında fidan kalitesi, meyveye yatma süresini kısaltmak ve erken dönemde

maksimum verime ulaşabilmek için temel bir unsurdur. Bu nedenle çalışmada, iyi dallanmış

fidanlar üretebilmek için uygun yöntemlerin belirlenmesi amaçlanmıştır. Çalışmada ayrıca,

farklı yöntemlerin fidan fizyolojisine olan etkileri ve fidanların ilk yıllardaki bahçe

performanslarının belirlenmesi de hedeflenmiştir.

Bitkisel materyal olarak 4 farklı anaç/çeşit kombinasyonu ve kontrol (T-göz), 1. Yöntem (T-

göz+PR), 2. Yöntem (Knipboom(50)), 3. Yöntem (Knipboom(70)), 4. Yöntem (Fruitful tree)

olmak üzere 5 farklı fidan üretim yöntemi kullanılmıştır.

Çalışmanın fidanlık aşaması tamamlanmıştır. Farklı yöntemlerle üretilmiş fidanların bahçe

tesisi 2011-Ocak’ta yapılmıştır. 2013 yılında en yüksek verimler ‘Mondial Gala’/M.9

kombinasyonunda 4. Yöntemden (4233 kg/da), ‘Golden Reinders’/M.9 kombinasyonunda 3.

Yöntemden (4623 kg/da), ‘Braeburn’/MM.106 kombinasyonunda 2. Yöntemden (1880 kg/da),

‘Granny Smith’/MM.106 kombinasyonunda 4. Yöntemden (1618 kg/da) elde edilmiştir. 2015

yılı grup toplantısında projenin sonuç raporunun sunulması hedeflenmektedir.

lxxxvii

GELİŞME RAPORU



Proje No:

Proje Başlığı Erik Yetiştiriciliğinde Farklı Terbiye Sistemleri ve Dikim

Mesafelerinin Verim ve Kalite Üzerine Etkileri



Proje Yürütücüsü Ömer Faruk KARAMÜRSEL


Dr. Gökhan ÖZTÜRK, Recep Ali EMRE, Dr. Hasan

Cumhur SARISU, Hakkı KOÇAL, Fatma Pınar ÖZTÜRK,

İbrahim GÜR, Erol KÖSE, Prof. Dr. Ali KÜDEN,

Burhanettin İMRAK, Abdulkadir SARIER, Mehmet

ÖZDEMİR, Süleyman BAYRAM, Erdoğan ÇÖÇEN,

Naim DEMİRTAŞ, Sezai ŞAHİN



Proje Özeti

Türkiye, Dünya erik üretiminde 6. sırada (248.000 ton), birim alana verimde ise 12. sırada yer

almaktadır (Anonim, 2009). Bu durum erik üretiminin yoğun yetiştiricilik metotlarına uygun

olarak yapılmadığının göstergesidir.

Son yıllarda ülke genelinde yoğun meyvecilik dediğimiz sık dikime imkan sağlayan klon

anaçlarıyla bahçe kurmak için yoğun bir talep vardır. Nitekim son 10 yılda klonanaçlı erik

fidanı üretimi yaklaşık 10 kat artmıştır (Anonim, 2008).

Bu proje ile; Türkiye’nin farklı iklim özelliğine sahip 4 bölgesinde, son yıllarda erik

yetiştiriciliğinde yaygın olarak kullanılmaya başlayan Myrobolan 29C anacına aşılı Black

Diamond ve Angeleno erik çeşitleri için, uygun terbiye sistemleri ve dikim sıklıkları

belirlemek amacı ile; Dört farklı terbiye sistemi için 4 farklı dikim mesafesi denenmektedir.

Proje sonunda elde edilen çıktılar, yoğun yetiştiricilik metotlarına uygun erik bahçesi tesisi

için yol gösterici olması hedeflenmiştir.

lxxxviii

GELİŞME RAPORU



Proje No:

Proje Başlığı Göller Bölgesi Ilıman İklim Meyve Yetiştiriciliğinin

Geliştirilmesi


Seleksiyon 1 Aşamasını Geçmiş Bazı Yerli Ceviz

Tiplerinin Seleksiyon 2 ve Bölgesel Performanslarının

Belirlenmesi



Proje Yürütücüsü Yılmaz SESLİ


İbrahim GÜR, Dr. Ersin ATAY, Dr. Melike ÇETİNBAŞ,

Sinan BUTAR, Prof. Dr. Yakup ÖZKAN, Prof. Dr. Ali

ÜNAL, Dr. İ. Kürşat ÖZYURT



Proje Özeti

Türkiye, ceviz gen kaynakları açısından dünyada önemli bir ülke olarak yer almasına rağmen

maalesef bu kaynağı yeterince kullanamamaktadır. Bu sorunun çözümü için son 40 yıldır

ülkemizin birçok yöresinde yapılan ve devam etmekte olan ceviz seleksiyon çalışmalarında

seçilen üstün tiplerden bir kısmı tescil edilerek, standart çeşit olarak önerilmiştir. Diğer

taraftan önemli miktarda materyal ise seleksiyon sonrası üretime yansımamıştır. Bu basamakta

en büyük sorun ümitvar tiplerin farklı ekolojilerdeki performanslarının belirlenmemiş

olmasıdır.

Bu Proje, Türkiye ceviz yetiştiriciliğinde; bölgeye uygun tiplerin seçimi, alanında, bölgesel

düzeyde sorun çözmek ve ekonomik anlamda da katkı sağlamak, mevcut gen kaynaklarının

değerlendirilmesi anlayışını kapsamaktadır. Bu proje Eğirdir, Tokat ve İzmir olmak üzere üç

lokasyonda yürütülecektir. Çalışmada seleksiyonla elde edilmiş ceviz tipleri materyal

kullanılacak fenolojik, morfolojik ve pomolojik çalışmalar yürütülecektir. Çalışmada 24 ceviz

tipi yer almaktadır. Bu tiplerden lokasyonlarda mevcut olmayanlar veya eksik bitkileri

bulunanlar proje süresince tamamlanmaya çalışılacaktır.

Proje sonucunda; Ceviz yetiştiriciliğinin geliştirilmesi için bölgesel anlamda gerekli ön

bilgiler elde edilecektir. Bu bölgelere uygun tiplerin seçimi ile bahçe tesis edilebilecek,

Genetik materyal değerlendirilmiş ekonomik değer meydana getirilmiş olacaktır.

lxxxix

GELİŞME RAPORU



Proje No:




Eğirdir Koşullarında Yetiştirilen Elma Çeşitlerinde

Kontrollü Atmosfer Depolama İçin Uygun Atmosfer

Bileşimlerinin Belirlenmesi I. Dilim: Starkspur Golden

Delicious ve Starkrimson Delicious Elma Çeşitleri



Proje Yürütücüsü İsa EREN

Yardımcı Araştırmacılar Özgür ÇALHAN, Cemile Ebru ONURSAL, Atakan

GÜNEYLİ, Süleyman AKOL, Tuba TOPCU



Proje Özeti

Dünyada gelişmiş ülkelerde elma depolanmasında normal atmosfer (NA) depolama

yapılmamakta bunun yerine yoğun şekilde kontrollü atmosfer (KA) depolama

kullanılmaktadır. Eğirdir ve yakın çevre bölgeleri elma depoculuğunun en yoğun yapıldığı yer

olmasına rağmen KA depolama hala çok düşük seviyelerdedir. Bu amaçla projede bölgede

yetiştiriciliği yoğun şekilde yapılan Starkspur Golden Delicious ve Starkrimson Delicious

çeşitleri başta olmak üzere önemli elma çeşitlerinin KA depolama için optimum gaz

bileşimleri belirlenmesi amaçlanmıştır. Projede ilk yıl depolama çalışmaları yapılmıştır. İkinci

yıl çalışmaların da başlanmış olup optimum zamanında hasat edilen meyveler KA’de 0°C

sıcaklık ve 3 farklı atmosfer bileşiminde (K-1=% 1 CO2 ve % 2 O2; KA-2=% 2 CO2 ve % 2

O2; KA-3=% 3 CO2 ve % 2 O2) ve NA koşullarında muhafazaya alınmıştır. Depolama

süresince 2’şer ay arayla alınan meyve örneklerinde ve 20°C’de 7 gün raf ömrü için bekletilen

örneklerde pomolojik, fiziksel ve duyusal analizler yapılmaktadır.

İlk yıl verilerine göre NA koşullarında her iki elma çeşidinde de oldukça yüksek oranda su

kaybı görülmüştür. KA koşullarının her üçü de su kaybını oldukça sınırlandırmıştır. Benzer

şekilde etilen üretimi ile solunum hızının baskılanmasında da KA koşullarından NA depolama

göre daha etkili sonuçlar alınmıştır. KA koşullarından ise KA-2 ve KA-3 uygulamaları daha

ön planda görülmektedir. NA depolama koşullarında depolanan meyvelerin meyve eti sertlik

değerleri muhafaza periyodu boyunca düşüş gözlenirken KA depolama koşullarında genellikle

bu değerler korunmuştur. Meyve eti sertlik değerlerinin korunmasında da her iki elma

çeşidinde de KA-3 uygulaması ön planda görülmektedir. İlk yıl verileri ışığında KA-2 ve KA-

3 uygulamalarından her iki elma çeşidinde de olumlu sonuçlar alınmıştır.

xc

GELİŞME RAPORU



Proje No:


Geliştirilmesi

Proje Alt Başlığı Göller Yöresinde Bazı Şeftali Anaç-Çeşit

Kombinasyonlarının Belirlenmesi



Proje Yürütücüsü Dr. Melike ÇETİNBAŞ


Sinan BUTAR, Hakkı KOÇAL, Yılmaz SESLİ, Yusuf

ÖZTÜRK, Dilek KARAMÜRSEL, Prof. Dr. H.Güner

SEFEROĞLU



Proje Özeti

Bu çalışmada, GF-677 anacı ile Rootpac serisi anaçların bazı şeftali çeşitleri ile uyumu, arazi

performansı, erkencilik, verim ve kalitelerine olan etkilerini araştırmak amaçlanmıştır. Aşı

kombinasyonlarının uyuşma durumlarının belirlenmesine yönelik çalışmalar projenin ilk

aşamasını oluşturmuş olup, bunun için Elegant Lady, Monroe, J.H. Hale, CrestHaven, Spring

Lady, Royal Glory ve Vista Rich şeftali çeşitleri ile Caldesi 2000, Venüs ve Sweet Lady

nektarin çeşitlerinde her bir anacın (Rootpac-R, Rootpac-90, Rootpac-70, Rootpac-40,

Rootpac-20) (GF-677 hariç) aşı uyuşmazlığına bakılacaktır. Bunun için, ön görülen anaçlar

temin edilerek Meyvecilik araştırma İstasyonu Müdürlüğü’ ne ait parsele Mayıs ayı sonunda

dikilmiş ve Eylül ayının başında aşıya gelen bu anaçlara belirtilen şeftali ve nektarin çeşitleri

aşılanmıştır. Aşı uyuşmazlığını belirlemek için, aşı yapıldıktan 1 ve 4 ay sonra her bir anaç ve

çeşit kombinasyonundan örnekler alınarak, FAA içine konmuştur. Bu örnekler mikroskopik

yöntemle kesitler alınarak uyuşur kombinasyonlar belirlenecektir. Bundan sonraki dönemde,

bu anaç-çeşit kombinasyonlarının 12. aydaki uyuşma durumları tespit edilecektir. İleriki

dönemde, uyuşan kombinasyonlardaki 2 çeşit ile Meyvecilik Araştırma İstasyonu Müdürlüğü’

ne ait arazide bahçe tesis edilecektir.

xci

GELİŞME RAPORU



Proje No:

Proje Başlığı Elma Çeşit Geliştirme Projesi

Proje Alt Başlığı Melezleme ve Mutasyon Islahı ile Yeni Elma Çeşitlerinin

Elde Edilmesi

Projeyi Yürüten Kuruluş Meyvecilik Araştırma İstasyonu EĞİRDİR- ISPARTA


Proje Yürütücüsü A. Nilgün ATAY


Mehmet AKSU, Dr. Ersin ATAY, Özgür ÇALHAN,

Dr. Melike ÇETİNBAŞ, Recep Ali EMRE, İsa EREN,

İbrahim GÜR, Ömer Faruk KARAMÜRSEL, Cemile

Ebru ONURSAL, Şerif ÖZONGUN, Dr. Gökhan

ÖZTÜRK, Dr. Hasan Cumhur SARISU, Dr. Burak

KUNTER, Dr. Yaprak KANTOĞLU, İdris MACİT



Proje Özeti

Bu çalışmada melezleme ıslahı ile yüksek yeme kalitesine, kendine özgü cazip bir görünüme

ve uzun depo ömrüne sahip yeni elma çeşitlerinin elde edilmesi amaçlanmıştır. Ayrıca

Amasya elma çeşidinde mutasyon ıslahı ile genetik varyasyon yaratmak ve bu varyasyon

içersinden ıslah amacına uygun yeni mutantların seçilerek geliştirilmesi hedeflenmiştir. Proje

kapsamında şu ana kadar çimlendirme aşamasında olan 1500 adet melez tohum, 2000 adet 2

yaşlı melez bitki ve 1200 adet 7 yaşlı melez bitki bulunmaktadır. Bu sayıya ilaveten 1000

civarında Amasya elması mutantı da bulunmaktadır.

Elde edilen melez bitkilerde meyve değerlendirmelerine 2011 yılında başlanmıştır. 2013

yılında da yaklaşık 250 adedinden meyve alınmış ve bunlar arasında 6 genotip görünüm ve

yeme kalitesi açısından ümitvar olarak tespit edilmiştir. Seçilen bu tiplerde diğer ticari

özelliklerinde incelenebilmesi için seleksiyon çalışmalarına devam edilecektir.

Mutasyon ıslahında ise bitkilerin araziye aktarımları ve bahçe tesisi tamamlanmıştır. Bu

aşamadan sonra faydalı mutasyonların tespiti ve seçimi için yoğun gözlemler yapılacaktır.

xcii

GELİŞME RAPORU



Proje No:

Proje Başlığı

Elma Anaç Islahı Projesi: Ateş Yanıklığı (Erwinia

amylovora) ve Kök Çürüklüğü (Phytophthora cactorum)

Hastalıklarına Karşı Dayanıklı Bodur ve Yarı Bodur

Anaç Geliştirilmesi



Proje Yürütücüsü Şerif ÖZONGUN


Dr. Gökhan ÖZTÜRK, Turgay SEYMEN, Figen

ERASLAN, Hamza ŞENYURT, Mehmet AKSU, Melih

AYDINLI, Süleyman AKOL, Dr. Zehra BABALIK,

Enver Murat DOLUNAY, Şafak SEKMEN



Proje Özeti

Anaç geliştirme programında ilk adım, problemlerin tanımlanması ve ıslah kriterlerinin

öncelikli temellerinin oluşturulmasıdır. Kök çürüklüğü ve ateş yanıklığı gibi hastalıklar,

meyve ağaçlarında ölümcül hasarlara neden olabilen en önemli problemlerdendir.

Bu çalışma ile ülkemizde önemli bir eksiklik olan elma anaçlarında dayanıklılık ıslahının

temellerinin oluşturulması ve sürekliliği amaçlanmıştır. Çalışma sonunda ateş yanıklığı

(Erwinia) ve kök çürüklüğüne (Phytophthora) dayanıklı, bodur ve yarı-bodur gelişme

karakterine sahip elma anaçları ıslah edilecektir.

Çalışmada, materyal olarak Anadolu’nun kuzey bölgelerinden toplanmış yabani genotipler

(Malus sylvestris ve Malus orientalis) ile bodur M9 ve yarı bodur M7 elma klon anaçları

kullanılacaktır. Belirlenen amaç doğrultusunda melezleme çalışmaları, suni inokulasyonlar ve

saksı denemeleri yapılacaktır. Öne çıkan anaç adaylarının ise mevcut özellikleri ve bazı

standart çeşitler ile bahçe performansları belirlenecektir.

xciii

GELİŞME RAPORU



Proje No:

Proje Başlığı Göller Bölgesi Ilıman İklim Meyve Yetiştiriciliğinin

Geliştirilmesi


Bazı Ceviz Tür ve Çeşitlerinin Tohum Anacı Olarak

Kullanılabilme Potansiyellerinin Belirlenmesi Üzerine

Araştırmalar



Proje Yürütücüsü Yılmaz SESLİ

Yardımcı Araştırmacılar Prof. Dr. F. Ekmel TEKİNTAŞ (Danışman)



Proje Özeti

Türkiye’de ceviz yetiştiriciliği, geçmişi tohumdan yetişmiş ağaçlara dayanmaktadır. . Halbu ki

modern anlamda üretim yapmak, anaç ve çeşit özellikleri bilinen fidanlarla bahçe tesis etmeye

bağlıdır. Fidan üretiminin temeli de, anaçlara dayanır. Ceviz yetiştiriciliğinde çoğunlukla

tohum anacı kullanılmaktadır. Bunun en önemli sebebi klonal çoğaltmada ki zorluklardır.

Türkiye’de standart ceviz tohum anacı kullanımı ve materyali yeterli değildir.

Bu çalışmada; Tür olarak Juglans regia L., çeşit olarak; Bilecik, Chandler, Pedro, Fernore,

Kaman-1, Midland, Pedro, Seer, Yalova-1, Yalova-3, Balaban çeşitlerinin tohumları

kullanılacaktır. Deneme 4 tekerrür ve her tekerrürde 40 adet tohum olacak şekilde tesadüf

blokları deneme desenine göre tesis edilecektir. Çimlenme ve çöğür gelişimi takip edilecek,

çöğürlere yonga ve yama göz aşı yapılacak, aşılamadan sonra da anatomik incelemeler

yapılacaktır.

Çalışma sonunda; anaçlık özelliği olabilecek olanlar tavsiye edilebilecektir. Böylece fidan

üretiminde önemli bir soruna ekonomik anlamda da katkı sağlanması hedeflenmektedir.

xciv

GELİŞME RAPORU



Proje No:

Proje Başlığı

Tokat Yöresinde Damla Sulama Sistemiyle Sulanan

Ahududu ve Böğürtlen Bitkilerinde Farklı Sulama Aralığı

ve Düzeylerinin Verim ve Kalite Üzerine Etkileri

Projeyi Yürüten Kuruluş Orta Karadeniz Geçit Kuşağı Tarımsal Araştırma İstasyonu

TOKAT


MUFİ Gıda Ltd. Şti. TOKAT

Proje Yürütücüsü A. Serhat EDİZER

Yardımcı Araştırmacılar Oğuzhan AYDIN, İ. Kürşat ÖZYURT, Erhan ÖZER,

Duran KILIÇ, Prof. Dr. Resul GERÇEKCİOĞLU



2014: 4.500 TL

Proje Özeti

Uygun sulama yönteminin seçimi su kaynağı, su kalitesi, toprak, topografya, iklim, bitki ve

bazı etmenlere bağlıdır. Ahududu ve böğürtlenin sulamasında uygun sulama yönteminin

belirlenmesi sıralanan bu etmenlere bağlı olmakla birlikte, damla sulama ile sulama diğer

yöntemlere göre çok daha yüksek bir randımanla uygulanabilmektedir. Bu yöntemin su, gübre

ve enerji tasarrufu sağlaması ve optimum gelişme oranı yaratması daha fazla verim ve kaliteli

ürün elde edilmesini sağlamaktadır. Sıralanan üstün yönleri nedeniyle damla sulama yöntemi

ahududu ve böğürtlen yetiştiriciliğinde önemli bir yer tutmaktadır.

Yürüten bu çalışma ile yörenin üretim desenine alternatif bir ürün olarak giren ahududu ve

böğürtlen bitkilerinin damla sulama programının oluşturulması amaçlanmaktadır.

Projede iki farklı sulama aralığı (ana konular), ve A sınıfı buharlaşma kabından meydana

gelen yığışımlı buharlaşma miktarının üç farklı katsayısı ( alt konular) ele alınmaktadır.

Ana Konular : A1 : 4 gün aralığı ile sulama

A2 : 7 gün aralığı ile sulama

Alt Konular:

I1= Class A-pan Ep x 0,75



xcv

GELİŞME RAPORU



Proje No:

Proje Başlığı Tokat Yöresinde Üzümsü Meyve Yetiştiriciliği Sorunları

ve Çözüm Önerileri Üzerine Araştırmalar


TOKAT


Proje Yürütücüsü A. Serhat EDİZER

Yardımcı Araştırmacılar Oğuzhan AYDIN, Prof. Dr. Resul GERÇEKCİOĞLU



Proje Özeti

Ülkemizde yeni olan üzümsü meyve yetiştiriciliği son yıllarda gittikçe artan bir önem

kazanmıştır. Yabani formları bakımından pek çok tür ve çeşidi üreticimiz tanısa da,

yetiştiriciler gerekli bilgilerden yoksundurlar. Bu yüzden ülkemizde bu meyvelerin geleceği

açısından, öncelikle bu türlerin tanıtılması, yetiştiricilik yöntemlerinin öğretilmesi ve

pazarlama sorunlarının çözümlenmesi gerekmektedir. Bu proje altında yürütülecek projeler ile

özelde Tokat İlinde genelde ise ülke çapında üzümsü meyve yetiştiriciliği konusunda ki

sorunlarına çözümler üretilecektir.

Ülkemizde ve bölgemizde tarafından yeteri kadar tanınmayan, bu nedenle de hak ettikleri

önemi bulamayan üzümsü meyvelerin tarımını geliştirmek, yetiştiriciliğindeki sorunları tespit

etmek ve çözüm önerileri sunmak önemli hale gelmiştir.

Bu proje kapsamında üreticilere üzümsü meyvelerin tanıtılması, üretim tekniklerinin

geliştirilmesi, üretimin yaygınlaştırılması sağlanacaktır.

xcvi

YENİ TEKLİF PROJELER

xcvii

YENİ TEKLİF PROJE



Proje No:

Proje Başlığı

Antepfıstığında İçsel Etmenlerin Periyodisite Mekanizmasının

(Karagöz dükümlerinin) Ortaya Çıkarılmasında Sitolojik ve

Biyokimyasal olarak Belirlenmesi


Projeyi Destekleyen Kuruluş Çukurova Üniversitesi, Ziraat Fakültesi ADANA

Proje Yürütücüsü Muhammet Ali GÜNDEŞLİ

Yardımcı Araştırmacılar Dr. Nevzat ASLAN, Mehmet UZUN, Hakan USANMAZ, Nergiz ASLAN, Prof.Dr. Ebru KAFKAS


Projenin yıllara Göre Bütçesi 2015:32 000 TL. 2016:31750 TL

Proje Özeti

Güneydoğu Anadolu Bölgesi gerek coğrafik konumu gerekse sahip olduğu farklı iklim ve toprak

özellikleri nedeniyle antepfıstığının ekonomik olarak yetiştirilmesine uygundur. Bu bölgede

antepfıstığı yetiştiriciliği için çok büyük potansiyele sahip olmamıza rağmen, üretimde ve dünya

pazarında istenilen düzeye gelinememiştir.

Antepfıstığı yetiştiriciliğinde en önemli sorunların başında periyodisite (yıllar arasında verimde

düzensizlik) gelmektedir. Bu durum hem üretici hem de Ülke ekonomisini olumsuz

etkilemektedir. Antepfıstığında periyodisiteyi çözmek amacıyla yıllardan beri farklı araştırmalar

yapılmıştır. Son yıllarda yeni teknoloji tekniklerini kullanarak bitki büyümeyi düzenleyiciler,

karbonhidratlarr gibi bazı içsel etmenler düzeyinde yoğunlaşmış ve söz konusu etmenlerin

periyodisite üzerine olan etkilerini inceleyerek, düzenli ürün elde etme yöntemleri belirlenmeye

çalışılmıştır. Ancak antepfıstığında önemli etkileri bulunan söz konusu içsel etmenlerin

antepfıstığında meyve gözü dökümleri ve periyodisite mekanizmasındaki etkileri tam olarak

belirlenememiştir.

Bu araştırma, Dr. Ahmet Münir Bilgen deneme alanında 10x10m aralıklarla dikilen P.vera anacı

üzerine aşılı 33 yaşındaki, mutlak periyodisite gösteren “Uzun” çeşidinde meyve gözü (karagöz)

dökümlerine başlamadan önce karagöz dökümü ile ilgili dokulara ilk uyartılerin gittiği dönemi

(özellikle tomurcuk dokularında anormalleşmenin başladığı dönem) belirlemek için Taramalı

Elektron Mikroskop ile Mayıs ayından başlayarak Haziran ayı sonuna kadar 10’ar gün

aralıklarla 8 farklı dönemde alınacak meyve gözü örneklerinde 2 yıl süre ile yapılacak olup,

meyve gözü dökümleri ile ilgili dokularda anormalleşmenin başlaması ve kopma tabakasının

oluşum zamanı belirlenmiş olacaktır.

Böylece, periyodisite mekanizmasının ortaya çıkarılması için dökümlerle ile ilgili meyve

tomurcuğuna ilk uyartıin gittiği dönemin Taramalı Elekton Mikroskop ile belirlemek ve Sürgün,

meyve gözü, meyve ve yapraklarda var ve yok yılllarında bitki büyümeyi düzenleyiciler,

karbonhidratlar ve bitki besin elementleri modern, güvenilir ve en yeni teknikler kullanılarak

kalitatif ve kantitatif olarak belirlenecektir. Böylece elde edilecek sonuçlar periyodisitenin

şiddetini azaltmaya yönelik alınacak önlemler için ışık kaynağı olacaktır. Aynı zamanda

projeden elde edilecek sonuçlar periyodisite konusunda gerek antepfıstığında gerekse başka

türler için model teşkil edecek olup, ileride yapılacak diğer fizyolojik ve biyokimyasal

çalışmalara da ışık tutacaktır.

Anahtar Kelimeler: Periyodisite, meyve gözü dökümleri, karbonhidratlar, bitki besin elementleri, bitki

büyümeyi düzenleyiciler.

xcviii

YENİ TEKLİF PROJE



Proje No:

Proje Başlığı Badem Anaç-Çeşit Geliştirme Projesi

Proje Alt Başlığı Badem Yetiştiriciliğinde Kullanılan Bazı Anaçların Bahçe




Proje Yürütücüsü Ajlan YILMAZ

Yardımcı Araştırmacılar Sibel AKTUĞ TAHTACI, Hatice GÖZEL, Cem BİLİM, Arş. Gör. Başak ÇINAR, Doç.Dr. Halil İbrahim OĞUZ, Doç.Dr.İzzet AÇAR, Prof.Dr. Yeşim OKAY

Başlama- Bitiş Tarihleri 01/01/2015-31/12/2015

Projenin yıllara Göre Bütçesi

2014: 25 000 TL 2015: 5 000 TL

2016: 6 500 TL 2017: 6 500 TL

2018: 6 500 TL 2019: 8 000 TL

Proje Özeti

Bu çalışmada; geleneksel yetiştirme sistemlerinde kullanılan GF-677 ve tohum anacı ile

Rootpac serisi anaçların, bazı badem çeşit ve tipleri ile aşı uyumu ile arazi performansı,

erkencilik, verim ve kalitelerine olan etkilerini araştırmak amaçlanmıştır. Projede kullanılacak

anaçların bahçe performanslarının belirlenmesi çalışmasından önce anaç/kalem aşı

kombinasyonlarında uyuşma durumları belirlenecektir. Uyuşma durumları, 7 farklı anaç (GF

677, Rootpac-R, Rootpac-90, Rootpac-70, Rootpac-40, Rootpac-20 ve Çöğür Anaç) üzerine

aşılı 3 farklı badem çeşidi (Ferragnes, Ferraduel, Guara) ve Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü

Müdürlüğünce selekte edilen 2 tipden (Nurlu, 2841 tipleri) oluşan fidanlarda 3 farklı dönemde

aşı kombinasyonlarının uyuşma durumlarının belirlenecektir. Aşı uyuşmazlığını belirlemek için,

aşı yapıldıktan 20 ve 35 gün ile 12 ay sonra mikroskopik yöntemle kesitler alınarak uyuşur

kombinasyonlar belirlenecektir. Bu çalışmalar sonucunda, gelişme kuvvetleri birbirleriyle aynı

olan anaçlar aşı uyuşmazlığı gösteremeyen bir çeşit ile aşılanarak farklı dikim aralıklarında

tesadüf blokları deneme desenine göre tesis edilerek performansları belirlenecektir. Gelişme

kuvveti yüksek olan anaçlar 5x5,5x4,5x3, gelişim kuvveti orta ve zayıf olan anaçlar ise 4x1,

4x1,5 ve 4x2 dikim mesafelerinde dikilecektir. Fidanlar ilk 3 yıl içerisinde 3 ana dal üzerinden

şekil verilecek ve daha sonraki yıllarda her yıl hafif budama yapılacaktır. Ayrıca gerekli olan

tüm kültürel işlemler deneme boyunca uygulanacaktır. Proje süresince, ağaçların morfolojik

ölçümleri, fenolojik gözlemleri, verimleri ve meyvelerin kalite özellikleri tespit edilecektir.

Proje sonunda, çeşitler bazında ekonomik analiz yapılacaktır.

Anahtar Kelimeler: Badem, anaç, sık dikim

xcix

YENİ TEKLİF PROJE



Proje No:


Proje Alt Başlığı Sulu ve Kuru Koşullarda Badem Yetiştiriciliğine Uygun

Anaçların Belirlenmesi




Yardımcı Araştırmacılar Dr. Nevzat ASLAN, Uz. Ümran ELDOĞAN, Yrd. Doç. Dr. Halit Seyfettin ATLI, Prof. Dr. Bekir Erol AK


Projenin yıllara Göre Bütçesi 2014: 5.000 TL, 2015: 6.000 TL ,

2016: 6.000 TL, 2017: 6.500 TL

Proje Özeti

Ülkemizde badem üretimi çoğunlukla tohumdan yetişmiş anaçlar üzerinde yapılmaktadır.

Türkiye’de badem anaç ıslahı konusunda bu güne kadar yapılmış çalışmalar yetersizdir. Sulu

veya kuru koşullarda badem bahçesi kuracak üreticilerin anaç konusunda kullanılabilecekleri

kaynaklar sınırlıdır.

Üreticilerimizin badem anaç sorununu çözmek amacıyla uygulamaya konulan bu projede anaç

materyali olarak; Antepfıstığı Araştırma İstasyonu Müdürlüğünce seçilen Amygdalus orientalis

badem türünün AB3 ve AB5 tipleri, A. webbii badem türü, Garrigues çeşidi, Özbekistan’dan

yabani badem türü A. bucharica ile klonal anaçlardan GN22 ve GF677 kullanılmıştır. Anaçlar

üzerine Lauranne badem çeşidi aşılanmıştır.

Yürütülen çalışmada kuru ve sulu koşullarda birer bahçe; tesadüf blokları deneme desenine

göre, 6x4 m dikim aralığında, 4 tekerrürlü olacak şekilde, 2009 yılında, Antepfıstığı Araştırma

İstasyonu Müdürlüğü’nün Dr. Ahmet Münir BİLGEN İşletmesine tesis edilmiştir. İlk dört yıllık

dilimde ilk verim 2013 yılında alınmıştır. Ancak çalışmanın tam amacına ulaşabilmesi için

projeye devam edilmesi gerektiği görülmektedir.

Bahçelerde gelişme, verim, fenolojik gözlem ve pomolojik değerlendirmeler yapılacaktır.

Badem anaçlarının kurağa dayanımları fizyolojik (yaprak su potansiyeli, stoma rezistansı) ve

morfolojik (sürgün uzunluğu, yaprak alanı, gövde çapı) özellikleri incelenerek belirlenecektir.

Ayrıca anaçların yapraklardaki bitki besin elementleri kapsamlarına etkileri de incelenecektir.

Proje sonucunda sulu ve kuru koşullara uygun badem anaçları saptanarak üreticilerimize tavsiye

edilecektir.

Anahtar Kelimeler: Badem, anaç, çeşit, adaptasyon

c

YENİ TEKLİF PROJE



Proje No:

Proje Başlığı Marmara Bölgesi Ilıman İklim Meyve Türlerinde Hasat

Sonrası Teknolojileri


Granny Smith Elma ve Deveci Armut Çeşitlerinde

Sencyfresh Uygulamasının Muhafaza Sürecinde Meyve

Kalitesine Etkisinin Belirlenmesi


YALOVA

Projeyi Destekleyen Kuruluş AGROBEST Grup Tarım İlaçları Firması

Proje Yürütücüsü Dr. Arzu ŞEN ASLIM

Yardımcı Araştırmacılar Dr. Tuncay ACICAN, Dr. Emin AKÇAY, Dr. Adnan DOĞAN, Dr. Seçil ERDOĞAN

Başlama- Bitiş Tarihleri 01.01.2015 – 31.12.2017

Projenin yıllara Göre Bütçesi 2015: 5.000 2016: 2.500

2017: 2.500

Proje Özeti

Ülkemizde meyve yetiştiriciliği giderek artmaktadır. Üretimin artışıyla birlikte kaliteli ürün elde

edilmesi ön plana çıkmaktadır.

Bu nedenle de meyve kalitesini arttırmaya yönelik çalışmaların yapılması önem kazanmaktadır.

Gerek hasat öncesinde gerekse hasat sonrasında meyve kalitesini arttırmaya veya korumaya

yönelik yapılan uygulamalar giderek yaygınlaşmaktadır.

Bu çalışmada, meyve kalitesini yükseltmek amacıyla elma ve armutlarda hasat öncesi dönemde

yaygın olarak kullanılmakta olan sencyfreshin NA de muhafaza sürecindeki meyve kalitesi

üzerine olan etkileri incelenecektir.

Anahtar Kelimeler: elma, armut, sencyfresh, NA, kalite

ci

YENİ TEKLİF PROJE



Proje No:

Proje Başlığı





Kayısı Araştırma İstasyonu MALATYA


Proje Yürütücüsü Kemal ÇUKADAR (Erzincan Lokasyonu)

Selçuk AVCI (Malatya Lokasyonu)


H. Murat ÜNLÜ, Mürüvvet PAMİR (Erzincan Lokasyonu)

Cemil ERNİM, Ali Rıza ŞAHİNOĞLU (Malatya

Lokasyonu)


Projenin yıllara Göre Bütçesi 21 100 TL (Erzincan Lokasyonu)

20 700 TL (Malatya Lokasyonu)

Proje Özeti

Erzincan ve Malatya’da Hasanbey kayısı çeşidinin yetiştirildiği alanlar taranarak, verimli ve

kaliteli klonları seçmek ve seçilen bu klonlarla sofralık kayısı yetiştiriciliğinde üretimi artırmak

amacıyla bu proje planlanmıştır.

Projenin ilk aşama çalışmaları; 2009 yılında Erzincan ve Malatya illerinde Hasanbey kayısı

çeşidinin yetiştirildiği alanlar taranarak başlatılmıştır. Taramalar sonucu tespit edilen

Erzincan’da 46, Malatya’da ise 11 klonda meyve ağırlığı, verimlilik, albeni ve S.Ç.K.M dikkate

alınarak yapılan “Değiştirilmiş Tartılı Derecelendirme” sonucu Erzincan’da 10 ( 240203,

240403, 240405, 240407, 240408, 240410,240411, 240419, 240904 ve 241101), Malatya’da ise

2 (441402 ve 441403) Hasanbey klonu seçilmiştir.

Seçilen klonlar ile standart Hasanbey kayısı çeşidinden alınan aşı gözleri ile 2014 yılında

aşılama işlemleri yapılarak her klona ait fidanlar elde edilecektir. Projenin ikinci aşama

çalışmaları; seçilmiş klonlar ve standart Hasanbey çeşidi fidanları ile tesadüf blokları deneme

desenine göre 3 tekerrürlü ve her tekerrürde 3 fidan olacak şekilde 7x7 m aralıklarla Erzincan ve

Malatya’da adaptasyon bahçesi kurularak başlatılacaktır.

Klonlara ve standart Hasanbey çeşidine ait fenolojik gözlemler ile pomolojik ve teknolojik

ölçümler yapılacaktır. Klonlara ait verilere varyans analizi yapılıp, farklı çıkan ortalamalara

çoklu gruplandırma testi uygulanacaktır. Yapılan değerlendirmeler sonucu üstün vasıflı klon

veya klonlar tescil ettirilecektir.

Anahtar Kelimeler: Hasanbey, Klon Seleksiyonu, Verim, Kalite, Erzincan, Malatya

cii

YENİ TEKLİF PROJE



Proje No:

Proje Başlığı

Kayısı Çöğür Anaç Seleksiyonu

Bazı Zerdali Anaç Adaylarının Abiyotik ve Biyotik Şartlara

Karşı Dayanımlarının Belirlenmesi



Proje Yürütücüsü Ömer TOHMA

Yardımcı Araştırmacılar Salih KESKİN, Özkan KAYA, Esat TOKGÖZ

Başlama- Bitiş Tarihleri 2015- 2022

Projenin yıllara Göre Bütçesi 2015 :44.000 TL 2016 :10.600TL

2017:6.050TL 2018: 16.250TL

Proje Özeti

Bu proje TAGEM tarafından 2006-2011 yılları arasında yürütülen ‘Kayısı Anaç Seleksiyonu 1’

çalışması sonucu anaç adayı olarak belirlenen 26 zerdali tipi, 2 tohumluk zerdali anacın ve

kontrol olarak Hacıhaliloğlu kayısı çeşidinin abiyotik şartlardan kirece, kuraklığa ve topraktaki

yüksek neme dayanımını belirlemek amacıyla hazırlanmıştır.

Proje; ‘‘Bazı Zerdali tiplerinin aşılanarak Kireçli Ortamda Düşük ve Yüksek Nem Düzeylerine

Karşı Toleranslarının Belirlenmesi’’ ve ‘‘Bazı Zerdali Tiplerinin Su Stresi ve Aşırı Toprak

Nemine Karşı Dayanımlarının Belirlenmesi’’ isimli iki alt projeden oluşmaktadır.

Birinci alt proje 2013-2014 yılları arasında yürütülmekte olan doktora projesi sonucu seçilen

tiplerin (2015- 2016-2017 yılları içerisinde) kireçli ortamda aşı performansıyla devam edecektir.

Proje kapsamında bitkiler 3 su seviyesi (%40, 100, 120) uygulamasına göre %45 kirece sahip

ortam (1:4 torf/kireçli toprak) bulunduran saksılara dikilecektir. Bu aşama içerisinde bitkilerde

klorofil miktarı, toplam demir ve aktif demir, elektrolit sızıntı, yaprak oransal su kapsamı ve

morfolojik gelişme belirlenerek bitkilerin kireçli ortama karşı toleransları değerlendirilecektir.

İkinci alt projenin (2018-2022) ilk döneminde 29 tip, 1:3 torf /toprak içeren ortamda, tesadüf

blokları deneme desenine göre 2 (%33, 100) su seviyesi uygulaması içerisinde 3 tekerrürlü ve

her tekerrürde 4 bitki olacak şekilde düzenlenecektir. İkinci dönemde 29 tip, 1:3 torf /toprak

içeren ortamda 2 (% 100 ve %125) su seviyesi uygulaması içerisinde 3 tekerrürlü ve her

tekerrürde 4 bitki olacak şekilde düzenlenecektir. Bu bitkilerde klorofil miktarı, aktif demir

içeriği, elektrolit sızıntı oranı, yaprak oransal su kapsamı, stoma iletkenliği, protein, prolin

morfolojik gelişme yanı sıra biyokimyasal yönden analizler yapılacaktır. Alt projenin üçüncü

döneminde ise, her iki yılda öne çıkan tipler aşılanarak, 3 su seviyesinde kurak ve su boğmasına

karşı toleransları belirlenecektir.

Anahtar Kelimeler: Zerdali, anaç, kireç, kuraklık, nem,

ciii

YENİ TEKLİF PROJE



Proje No:

Proje Başlığı Fındıkta Kaolin Uygulamasının Etkilerinin Belirlenmesi


Projeyi Destekleyen Kuruluş Ordu Üniversitesi Ziraat Fakültesi

AVS. İç ve Dış Tic. Ltd. Şti

Proje Yürütücüsü Yusuf BİLGEN

Yardımcı Araştırmacılar Ömür DUYAR, Hüseyin İrfan BALIK, Erdal SIRAY, Prof. Dr. Turan KARADENİZ


Projenin yıllara Göre Bütçesi 2015: 59.750 TL 2016: 7.750 TL 2017: 6.750 TL

Proje Özeti

Türkiye dünyanın en büyük fındık üreticisi olmasına rağmen dekara verim olarak dünya

ortalamasının altındadır. Ülkemiz fındık üretiminde verim düşüklüğünün nedenleri arasında,

bahçe tesisinde gerekli özenin gösterilmemesi, dekardaki ocak sayısı, ocaktaki dal sayısının

fazla olması, toprak ve su koruma tedbirlerinin alınmaması, kalitesiz çeşitlerin kullanılması,

kültürel uygulamalarının yeterince yapılmaması, tozlayıcı çeşit eksikliği gibi sebepler

sayılabilir. Son yıllarda küresel iklim değişikliklerinden kaynaklanan kuraklık ve yüksek ışık

yoğunluğuna bağlı olarak verim ve kalite kayıpları da meydana gelmektedir.

Kaolin maddesi ile hazırlanan çözeltilerin bitkilere uygulanması sonucunda; bitkilerin meyve,

yaprak ve gövdelerinde sert ve geçirimsiz bir tabaka oluşturarak bitkilerin transpirasyon yolu ile

su kaybetmesini, güneş zararını azaltmasında, bazı fungal ve bakteriyel hastalık oluşumunu

engellediği; bitkiyi ve diğer aksamlarını kamufle ederek bazı zararlılara karşı koruduğu

bilinmektedir. Ancak kaolinin fındıkta verim ve kaliteye etkileri hakkında bir araştırmaya

ulaşılamamıştır.

Bu çalışmada Giresun ilinde kuraklıktan zarar gören ve sulanamayan fındık bahçelerinde

kaolinin verim ve kalite üzerine etkileri araştırılacaktır.

Deneme 1 kontrol grubu olmak üzere toplam 5 uygulamalı 3 tekerrürlü ve her tekerrürde 3 ocak

olacak şekilde tesadüf blokları deneme desenine göre kurulacaktır. Uygulamalarla beraber

kaolin maddesinin fındık bitkisinin ve meyvesinin pomolojik, fenolojik ve fizyolojik özellikleri

incelenecektir. Uygulamalar fındıkta meyve oluşumu gerçekleştikten sonra 3’er hafta ara ile

yapılacaktır.

Anahtar Kelimeler: fındık, kaolin, güneş yanıklığı, kalite, verim, kuraklık

civ

YENİ TEKLİF PROJE



Proje No:

Proje Başlığı Okay 28 Fındık Çeşidi İçin Uygun Tozlayıcı Seçimi



Proje Yürütücüsü Sinem ÇOBAN


Yusuf BİLGEN, Ferah ERTEKİN, Aysun AKAR, Prof. Dr.

Saim Zeki BOSTAN, Arş. Gör. Saadet KOÇ GÜLER, Yaşar

AKÇİN


Projenin yıllara Göre Bütçesi 2015: 32.500 TL 2016: 16.500 TL

2017: 9.000 TL

Proje Özeti

Fındık, Fagales takımının Betulaceae familyası içinde yer alan Corylus cinsine ait sert kabuklu

bir meyvedir. Monoik bir bitki olan fındıkta, çiçeklenme diğer birçok ılıman iklim meyve

türünden farklı olarak kış aylarında gerçekleşmektedir. Tozlanma, rüzgar ile sağlanmakta ve

kasım ayından başlayarak şubat sonuna kadar devam etmektedir. Yapılan çalışmalar, fındık

çeşitlerinin kendine uyuşmaz olduğu yönündedir. Bu nedenle, fındık bahçesi tesisinde tozlayıcı

çeşitlere yer verilmesi yüksek verim elde edilmesi açısından önem taşımaktadır.

Bu çalışma ile Fındık Araştırma İstasyonu Müdürlüğü’nde Tombul ve Kargalak fındık

çeşitlerinin melezlenmesi sonucu elde edilen ve 2012 yılında tescil edilen Okay 28 fındık

çeşidine uygun tozlayıcı çeşitler belirlenecektir. Proje, FAİM arazisinde 2015-2017 yılları

arasında, tesadüf parselleri deneme desenine göre 3 tekerrürlü, her tekerrürde 1 ağaç ve her

ağaçta 3 dal olacak şekilde yürütülecektir. Tozlayıcı olarak Tombul, Palaz ve Kalınkara fındık

çeşitleri kullanılacaktır. Ayrıca kontrol amacıyla Okay 28 ana çeşidinde kendileme yapılacaktır.

Tozlayıcı çeşidin belirlenmesinde, ana çeşitle tozlayıcı çeşidin uyuşma durumu, ana çeşitte

kendine tozlanma durumu ve tozlayıcı çeşidin niteliğini ortaya koyan polen kalitesi ile ilgili

özellikler dikkate alınacaktır. Ayrıca, tozlayıcı çeşitlerin ana çeşitte önemli pomolojik

karakterlere ve meyve tutumuna olan etkisi de araştırılacaktır.

Çalışma sonucunda, yeni bir fındık çeşidi olan ve henüz tozlayıcısı belirlenmemiş Okay 28

çeşidine uygun tozlayıcı çeşitler belirlenerek bahçelerde verimin artırılması hedeflenmektedir.

Anahtar Kelimeler: Fındık, Corylus avellana, Okay 28, Tozlayıcı, Çiçek tozu kalitesi,

Kendine uyuşmazlık

cv

YENİ TEKLİF PROJE



Proje No:

Proje Başlığı Ordu İlinde Çakıldak Fındık Çeşidinde Klon Seleksiyonu



Ordu Gıda Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü

Proje Yürütücüsü Özge ÇUBUKLU


Ömür DUYAR, Yusuf BİLGEN, Hüseyin İrfan BALIK,

Selda KAYALAK BALIK, Prof. Dr. Saim Zeki BOSTAN,

Arş. Gör. Saadet KOÇ GÜLER



2015: 26.000 TL 2016: 21.000 TL

2017: 21.000 TL 2018: 21.000 TL

2019: 21.000 TL

Proje Özeti

Fındığın anavatanı, en değerli yabani türlerinin doğal yayılma alanı ve kültür tarihinin başlangıç

yeri Anadolu’dur. Dünyanın en kaliteli fındık çeşitleri ülkemizde yetiştirilmesine rağmen

standart çeşitlerimiz istenilen meyve, iç ve bitkisel özelliklerin tamamına sahip değildir. Mevcut

popülasyon içerisinden özellikle verimlilik ve meyve kalitesi bakımından daha üstün

klon/klonlar bulma şansını verebilecek seleksiyon çalışmalarının yapılması ülkemiz fındık

tarımı açısından önem arz etmektedir.

Çakıldak fındık, ülkemizde yaygın olarak yetiştirilen çeşitlerimizden biri olup, zengin bir

varyasyona sahiptir. Geç yapraklanma özelliğinden dolayı yüksek rakıma sahip fındık

alanlarında alternatifsiz durumundadır ancak meyve kalitesi bakımından istenilen özelliklerine

sahip değildir. Çakıldak fındık çeşidinde bugüne kadar yeterince ıslah çalışması yapılmamış

olması nedeniyle, standart Çakıldak çeşidinden daha iyi özelliklere sahip klonların seçimi

bakımından yürütülecek seleksiyon çalışmaları büyük önem taşımaktadır.

Proje, 2015-2019 yılları arasında Çakıldak fındığın yoğun olarak yetiştiği, Ordu ilinin Gölköy,

Aybastı, Akkuş, Kabataş, Kabadüz, Ulubey ve Korgan ilçelerinde yürütülecektir. Seçilen

bitkilerde meyve özellikleri ve verim değerlerinin yanında, yaprak ile zuruf özellikleri de

incelenecektir. Klonların değerlendirilmesinde ‘Değiştirilmiş Tartılı Derecelendirme Metodu’

kullanılacaktır. Bu proje ile standart Çakıldak fındık çeşidinden daha üstün özelliklere sahip

ümitvar adaylar belirlenecektir. Ayrıca belirlenen kaliteli ve verimli klonların ekonomik üretime

kazandırılması, ilerideki ıslah çalışmalarına materyal olarak sağlanması ve genetik

kaynaklarımızın kaybolmasının önlenmesi hedeflenmektedir. Projenin ikinci adımında yapılacak

Seleksiyon II kapsamında; belirlenecek genotiplerin morfolojik ve moleküler karakterizasyonu

yapılarak, tescil çalışmaları yürütülecektir.

Anahtar Kelimeler: Fındık, Çakıldak, Klon seleksiyonu, Meyve, Yaprak, Zuruf

cvi

YENİ TEKLİF PROJE



Proje No:

Proje Başlığı

Corylus colurna L.Anacı Üzerine aşılı Tombul ve Palaz

Fındık Çeşitlerinde Verim ve Kalite Özelliklerinin

Belirlenmesi



Proje Yürütücüsü Ömür DUYAR

Yardımcı Araştırmacılar Hüseyin İrfan BALIK, Yusaf BİLGEN, Ahmet GÖĞÜS,

Arzu SEZER, Prof.Dr.Turan KARADENİZ,


Projenin yıllara Göre Bütçesi 75.000 TL

Proje Özeti

Ülkemizde yetiştiriciliği yapılan fındık çeşitlerinin tamamı çalı formundadır ve orta ve yüksek

düzeyde dip sürgünü verme eğilimine sahiptir. Fındıkta geleneksel dikim sistemi olan ocak

dikim sisteminde bu çeşitlerle tesis edilmiş bahçelerde dip sürgünü kontrolü önemli bir maliyet

unsuru olarak karşımıza çıkmaktadır. Modern fındık tarımında yılda en az bir kez temizlenmesi

önerilen dip sürgünleri temizlenmediği taktirde ana dallarla su besin ve ışıktan yararlanma

açısından rekabete girmekte ve ana dalların gerçek verim potansiyelini yansıtmasına engel

olmaktadır. Corylus cinsi türleri içerisinde yer alan 25 kadar türün bir kısmı çalı bir kısmı da

ağaç formundadır. Ağaç formunda yer alan fındık türlerinden Corylus colurna L. literatürde

‘Türk Fındığı’ olarak yer almaktadır ve dip sürgünü vermemektedir. Ülkemizde C. colurna L.

anacı üzerine kültür çeşitlerinin aşılanması ile ilgili ilk araştırma Fındık Araştırma İstasyonu

tarafından yürütülmüştür. 2010 - 2013 yılları arasında yürütülen araştırmada C. colurna L. anacı

üzerine ülkemizde yetiştirilen en yaygın çeşitlerden Tombul ve Palaz çeşitleri aşılanarak en

uygun aşı metodu ve dönemi tespit edilmiştir.

Bu projede Fındık Araştırma İstasyonu tarafından sonuçlandırılan ‘Tombul Ve Palaz Fındık

Çeşitleri İle Corylus colurna L.’ nın Aşı Performansının Belirlenmesi, Anacın Verim Ve

Kalite Üzerine Etkisi’ projesinde en uygun metot olarak belirlenen Dilcikli aşı metodu ile elde

edilecek Tombul ve Palaz fidanları kullanılacaktır. Deneme Tesadüf Blokları Deneme Desenine

görü 3 tekerrürlü ve her tekerrürde 10 bitki olacak şekilde kurulacak, kontrol olarak her iki

çeşidin aşısız fidanları kullanılacaktır.

Projede aşılı fındık fidanlarının bahçe performansları belirlenecek, fidan gelişimleri, verim ve

meyve kalitesine etkileri incelenecektir.

Anahtar Kelimeler : Fındık, Tombul, Palaz , Corylus colurna L, Aşı ,Verim

cvii

YENİ TEKLİF PROJE



Proje No:

Proje Başlığı

Şanlıurfa ilinde İyi tarım uygulamaları yapılan Antepfıstığı

bahçelerinde farklı yöntemler ile verim kaybının en aza

indirgenmesi

Projeyi Yürüten Kuruluş GAP Tarımsal Araştırma Enstitüsü ŞANLIURFA


Proje Yürütücüsü Sibel AKKUŞ BİNİCİ


Uzm. Gökhan AKKUŞ, Uzm. Ayçin AKSU, Uzm. Elif Didem GÜLLE SAKİN, Uzm. Mehmet KARAGÖKTAŞ, Uzm. Şeyda İPEKÇİOĞLU, Dr. Serpil KARADAĞ, Doç. Dr. İzzet AÇAR, Doç. Dr. Ertan YANIK, Prof. Dr. Bekir Erol AK, Prof. Dr. Turan BİNİCİ

Başlama- Bitiş Tarihleri 01.01.2015 - 01.01.2020


2015: 16.500 TL 2016: 11.100 TL

2017: 10.000 TL 2018: 9.000 TL

2019: 12.000 TL

Proje Özeti

Projemiz ile ITU standartlarında üretim yapılan fıstık bahçelerinde meyve verim ve kalite

kaybını en aza indirmek için entegre mücadele sistemlerinin uygulanması, elde edilen sonuçların

çiftçilere aktarılması ve çiftçilerin ITU uygulamalarına karşı bakış açılarının belirlenmesi

amaçlanmıştır.

Projemizin ilk aşaması uygulama bahçelerimizin İyi tarım Uygulamaları (İTU) sertifikasyonunu

sağlamak ve bundan sonraki üretimlerimizi İTU sertifikası ile devam ettirmektir. Antepfıstığı

bahçelerinde verimi etkileyen en önemli faktörlerden ikisi zararlıların yarattığı ve yanlış

gübrelemeye dayalı verim kayıplarıdır.

Şanlıurfa ilinde antepfıstığında bitki koruma sorunları entegre mücadele yöntemi çerçevesinde

ele alınarak uygun mücadele yapılacaktır ve yetersiz gübrelemenin verimdeki zarar seviyesinin

belirlemek amacı ile fenolojik ve morfolojik gözlemleri yapılacaktır. Çalışmamızda bitki

koruma açısından antepfıstığında zararlı olan Lepidoptera takımından Kermania pistaciella için

feromon tuzakları kullanarak mücadelesi gerçekleştirilecek ve ahır gübresi karıştırılarak fiğ

ekimi ile yeşil gübre uygulanması yapılacaktır. Elde edilen veriler analiz edilerek standart ITU

uygulamaları ile çalışmada uygulanan yöntemler karşılaştırılarak verim ve kalite

değerlendirmesi yapılarak sonuçlar ortaya konacaktır. Antepfıstığı üreticilerinin ITU sistemine

bakış açılarını belirlemek için anket çalışması yapılacaktır. Anket sayısının belirlenmesinde

tabakalı örnekleme yöntemi kullanılarak, tabakalara çıkacak çiftçi sayısının belirlenmesinde ise

Neyman yöntemi kullanılacaktır. Anketlerin yapımı esnasında ilgili ve istekli çiftçiler de

belirlenerek ITU uygulamaları konusunda eğitimler verilecektir. Çalışma sonuçlarının fıstık

üreticilerine ulaştırılması ile İTU uygulamalarının yaygınlaşması sağlanacaktır. Projemizin

uygulamam kısmı, 2015-2019 yılları arasında, GAP Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğüne

ait Talat Demirören ve Koruklu Araştırma İstasyonlarında yürütülecektir.

Anahtar Kelimeler: antepfıstığı, İTU, gübreleme, verim, İTU yaygınlaşması, Eğitim

cviii

YENİ TEKLİF PROJE



Proje No:

Proje Başlığı

Diyarbakır Koşullarında Frigo ve Fresh Yetiştirme

Tekniklerinin Bazı Çilek Çeşitlerinde Verim ve Kalite

Özellikleri Üzerine Etkisi


DİYARBAKIR


Proje Yürütücüsü Kader ERÇİK

Yardımcı Araştırmacılar Murat KAYA, Kenan ÇELİK, Mehmet ÇİÇEK, Songül

ACAR, Prof.Dr. Ebru YAŞA KAFKAS (Danışman)



Proje Özeti

Bu çalışma, Diyarbakır GAP Uluslararası Tarımsal Araştırma ve Eğitim Merkezi arazisinde

2015-2017 yıllarında yürütülecektir. Çalışmada kullanılması planlanan 6 adet çilek çeşidinde

(Kabarla, Sweet Ann, Albion, DPI Rubygem, Festival, Sweet Charlie), çeşitlerin performansı,

farklı yetiştirme tekniklerinin verim ve kalite özellikleri üzerine etkisinin belirlenmesi

amaçlanmıştır. Deneme, tesadüf blokları deneme desenine göre 4 tekerrürlü olarak kurulacak

ve her tekerrürde 30 bitki bulundurulacaktır. Çapraz dikim yapılacak ve frigo fidede sıra arası

30 cm, sıra üzeri 25-35 cm mesafeyle; fresh fidede ise sıra arası 30 cm, sıra üzeri 25 cm

olacaktır.

Frigo ve fresh yetiştirme sistemlerine göre dikilen çeşitlerin; bitki başına verim (g/bitki),

toplam verim (kg/da), ortalama meyve ağırlığı (gr), meyve çapı (cm), meyve boyu (cm), meyve

suyunda suda çözülebilir kuru madde (SÇKM) (%), Askorbik asit (Vitamin C (Mg/100g)

değerlerine ait analizler yapılacaktır. Ayrıca bu projede bölgemiz için yeni olan çilek

çeşitlerinin fiziksel özellikleri (renk, sertlik vs.) ile başta aroma bileşikleri, fenolik madde,

organik asit ve şeker olmak üzere kimyasal bileşiminin kromotografik olarak belirlenmesi

amaçlanmaktadır.

Denemedeki çeşitlerin ilk çiçeklenme, %50 çiçeklenme, tam çiçeklenme, ilk meyve oluşumu

gibi bitkisel özelikleri belirlenecektir.

Denemeye alınan çilek çeşitlerinin performansı yetiştirme sistemlerine göre karşılaştırılacak,

çeşitler ve yetiştirme sistemleri arasında farklılık bulunup bulunmadığı SPSS istatistik analiz

paket programı ile belirlenecektir.

Anahtar Kelimeler:

cix

YENİ TEKLİF PROJE


PROGRAM ADI : Sert ve Yumuşak Çekirdekli Meyveler

Proje No:

Proje Başlığı

Kiraz, Elma ve Şeftali Ağaçlarına Şekil Vermede ve

Ağaçların Erken Meyveye Yatmasında Göz Yönetimi

Tekniğinin Araştırılması


Projeyi Destekleyen Kuruluş Ondokuz Mayıs Üniversitesi SAMSUN

Proje Yürütücüsü İdris MACİT

Yardımcı Araştırmacılar Prof. Dr. Hüsnü DEMİRSOY, Erol AYDIN, Dilek KÖSE,

Burhanettin IRMAK, Prof Dr Ali KÜDEN


Projenin yıllara Göre Bütçesi 2015: 20000 TL 2016: 20000 TL 2017: 20000 TL

2018: 20000 TL 2019: 20000 TL

Proje Özeti

Kiraz, elma ve şeftali dünyada ticari değere sahip önemli meyve türleridir. Bu türler ülkemiz

meyveciliğinde de ilk sıralarda yer rağmen kalite bakımından önemli problemlere sahiptir. Bu

problemlerin en önemlilerinden biri de meyve ağaçlarına uygulanacak terbiye sistemlerinin

seçimi ve uygulamasındaki bilgi ve uygulama eksikliğidir. Yanlış seçimler ve uygulamadaki

hatalar sonucu ürün miktarı ve kalitesinde düşmeler olmaktadır.

Bu çalışma Karadeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü ve Çukurova Üniversitesi Pozantı Tarımsal

Araştırma ve Uygulama Merkezi deneme alanında yürütülmektedir. Çalışmanın Samsun

lokasyonunda MAXMA60 anaçlı 0900 Ziraat ve Sweet Heart, Gisela 6 anaçlı Regina ve Gisela

5 anaçlı 0900 Ziraat çeşitleri kullanılarak Vogel Merkezi Lider (Vogel central leader) sistemi ile

Göz Yönetimi tekniği ile oluşturulan Merkezi Lider sistemi karşılaştırılmaktadır. Pozantı

lokasyonunda ise kiraz için MAXMA60 anaçlı 0900 Ziraat ve Sweet Heart, Gisela 6 anaçlı 0900

Ziraat ve Regina çeşitleri kullanılarak Vogel Merkezi Lider ile Göz Yönetimi tekniği ile

oluşturulan Merkezi Lider karşılaştırılmaktadır.

Her iki lokasyonda da elma için M9 anacı ile Amasya Elması ve Granny Smith çeşitleri

kullanılıp Düşey Eksen (Vertical Axis) ile Göz Yönetimi tekniği ile oluşturulan Merkezi Lider;

şeftalide ise şeftali çöğür anacı ile Red Haven ve Elegant Lady çeşitleri kullanılarak Goble ile

Göz Yönetimi tekniği ile oluşturulan Merkezi Lider ağaçlar karşılaştırılmaktadır. Deneme

lokasyonlarımızda göz yönetimi tekniğinin uygulanabilirliği üzerine projenin 1. Dilimi olan

2011-2014 dönemi itibariyle yapılan çalışmalar sonucu kiraz, elma, şeftali türlerinde ağaçlar

hedeflendiği gibi şekillendirilmiş olacaktır.

Bu çalışmanın II. Dönemi olan 2015-2019 yıllarıunda göz yönetimi uygulamalarının verim ve

meyve kalitesi üzerine etkileri görülecektir.

Anahtar Kelimeler:

cx

YENİ TEKLİF PROJE



Proje No:

Proje Başlığı Malatya Yöresinde Yetiştirilen Mahalli ve Yabani Meyve


Proje Alt Başlığı Malatya Yöresi Cevizlerinin Seleksiyonu-1



Proje Yürütücüsü Nedim GÜLTEKİN

Yardımcı Araştırmacılar Burak ASLANSOY, Yusuf BAYINDIR, Yılmaz UĞUR,

Erdoğan ÇÖÇEN


Projenin yıllara Göre Bütçesi 2015: 9.500,00TL 2016: 9.200,00 TL

2017: 7.700,00TL Toplam: 26.400,00TL

Proje Özeti

Ülkemiz dünya ceviz üretiminde önemli bir paya sahiptir. Türkiye, 2012 yılı istatistiklerine

göre 203.212 ton ceviz üretimi ile dünyada dördüncü sırada yer almaktadır. Çok farklı ekolojik

koşullara sahip ülkemizde her yöreye uygun yerli ve yabancı yüzlerce ceviz çeşidi

yetiştirilmektedir. Malatya yöresinde de yöre iklimine iyi adapte olmuş ve uzun zamandan beri

yetiştiriciliği yapılan çok sayıda mahalli ceviz çeşitleri bulunmaktadır. Ancak son yıllarda bu

mahalli çeşitler gerek hastalık - zararlılar ve gerekse yetersiz bakım koşulları nedeniyle hızla

kaybolmaktadır. Bu genetik kaynaklar içerisinde üstün özellikli olan yerel çeşitlerin

kaybolmasının önlenmesi ve üretime kazandırılması amacıyla planlanan bu çalışmada

belirlenecek mahalli çeşitler muhafaza altına alınacak ve seleksiyon kriterlerine göre çeşit

olmaya aday üstün özellikte olanların üretime kazandırılmasına çalışılacaktır.

Bu çalışma ile Malatya yöresindeki mahalli ceviz çeşitlerimizi tanımlamak ve standart

olabilecek yeni ümitvar çeşitleri tespit etmek amaçlanmaktadır. Çalışma sonunda Seleksiyon-1

aşaması tamamlanmış olacaktır.

Anahtar Kelimeler: Mahalli Ceviz, Seleksiyon, Malatya

cxi

YENİ TEKLİF PROJE

AFA ADI : Meyve- Bağ


Proje No:

Proje Başlığı Kayısıya Uygun Anaç Geliştirilmesi Üzerine Araştırmalar

Proje Alt Başlığı Bazı Kayısı Çeşit ve Tiplerinin Çöğür Anaçlık Özelliklerinin

Araştırılması



Proje Yürütücüsü Murat PALA

Yardımcı Araştırmacılar Ali Rıza ŞAHİNOĞLU, Yusuf BAYINDIR, Cemil ERNİM,

Hatice Şahiner ÖYLEK


Projenin yıllara Göre Bütçesi 27.000,00TL

Proje Özeti

Türkiye yaş kayısı üretiminin yaklaşık % 55‟i, kuru kayısı üretiminin ise % 85‟i Malatya ilinde

yapılmaktadır. Kayısı ülkemizden ihraç edilen başlıca tarımsal ürünler arasında yer almaktadır.

Malatya ili ve çevresinde, kayısı fidanı üretiminde standart bir anaç kullanılmamakta ve çöğür

anaçları rastgele elde edilen tohumlardan elde edilmektedir.

Projede Kayısı Araştırma İstasyonu Kayısı Genetik Kaynaklar Parsellerinde bulunan bazı kayısı

çeşit ve tiplerinin çöğür anaçlık özellikleri incelenecektir. Hırmanlı, Tekeler, Proyma, Özal,

Şam, Sakıt 7, İmrahor, Sivas Pa, Çiğli ve Ordubat kayısı çeşit ve tipleri çöğür anacı olarak,

Hacıhaliloğlu ve Kabaaşı çeşitleri aşı kalemi olarak kullanılacaktır. Proje Çöğür Aşaması,

Aşılama Devresi ile Bahçe Tesisi ve Verim Aşaması olmak üzere 3 aşamadan oluşmaktadır. Bu

aşamalarda alınan veriler tartılı derecelendirme metodu ile değerlendirilecektir.

Proje sonunda, belirlenen çeşit ve tiplerin çöğür anaçlık özellikleri tespit edilecek olumlu sonuç

alınan çeşit ve tipler anaçlık olarak tescile sunulacaktır. Bu sayede kayısı üreticilerinin tercih

edebilecekleri anaç sayılarının arttırılması, standart ve tescilli anaçlar ile kaliteli ve bol ürün elde

etmeleri mümkün olacaktır.

Anahtar Kelimeler: Kayısı, Anaç, Çöğür, Hacıhaliloğlu, Kabaaşı

cxii

YENİ TEKLİF PROJE



Proje No:

Proje Başlığı Kabaaşı Kayısı Çeşidinde Farklı Dikim Sıklığı ve Terbiye

Sistemlerinin Meyve Verim ve Kalitesi Üzerine Etkileri



Proje Yürütücüsü Yusuf BAYINDIR


Nedim GÜLTEKİN, Tahir MACİT, Murat PALA, Fatih

KEBELİ, Erdoğan ÇÖÇEN, Nihat ÖZKAN, Doç.Dr. K.

Uğurtan YILMAZ, Prof. Dr. Ali KÜDEN


Projenin yıllara Göre Bütçesi 2015: 22.800,00 TL 2016: 7.450,00 TL 2017: 7.950,00

TL 2018: 8.950,00 TL 2019: 10.450,00 TL

Proje Özeti

Türkiye, dünya yaş ve kuru kayısı üretiminde 676.138 ton ile birinci sırada yer almaktadır

(FAOSTAT, 2011). 2012 yılı dünya kuru kayısı üretiminin 239 bin ton civarında gerçekleştiği

tahmin edilmekte olup, Türkiye bunun %74’ünü tek başına karşılamaktadır. (Anonim, 2012a).

Bu değerin elde edilmesinde önemli payı olan Malatya ili, ülkemiz için kuru kayısı ihracatında

vazgeçilmez lokomotif görevini üstlenmiştir. Malatya’da üretilen ve kurutulan kayısının

yaklaşık % 90-95’i ihraç edilmektedir. Bu açıdan değerlendirildiğinde Malatya, sadece

ülkemizin değil bütün dünyanın özellikle kuru kayısı üretim merkezi konumundadır (Anonim,

2012a).

Malatya’nın dünya kayısı üretimindeki bu üstünlüğüne rağmen ağaç ve dekar başına alınan

verim istenilen düzeyde değildir. Mevcut plantasyonlarda kayısı bahçeleri kuvvetli gelişim

gösteren çeşit – çöğür anaç kombinasyonları ile geniş aralık ve mesafelerle tesis edilmiştir. Bu

durum birim alandan yetersiz düzeyde ürün alınmasına sebep olmaktadır. Gelişmiş ülkeler

modern meyvecilikte bu sorunu aşmak amacıyla bodur anaç kullanımı ile çeşitli budama

sistemlerinin birlikte kullanıldığı sık dikim yapma eğilimindedirler.

Bu projede de bu amaca dönük olarak ağaçları kuvvetli gelişen kurutmalık Kabaaşı kayısı

çeşidinin, son yıllarda bu konudaki araştırmalarını yoğunlaştırmış olan Kayısı Araştırma

İstasyonu’nda yürütülmüş önceki çalışmalardan (Gül ve ark., 2006) elde edilen sonuçlar ile

devam eden çalışmalarda (Yiğit ve ark., 2012) gözlemlenen arazi performanslarına bakılarak

önerilen Pixy ve Myrobolan 29 C anaçları üzerine aşılanacaktır. Kontrol olarak da çöğür anacı

kullanılacaktır. Elde edilecek fidanlara iki farklı budama yöntemi (doruk dallı ve goble) ve her

anaç için üç farklı dikim sıklığı uygulanacaktır. Denemede kayısılarda birim alandan daha fazla

verim elde edebilmek amacıyla sık dikim ve farklı budama sistemlerinin meyve verim ve

kalitesi üzerine etkileri araştırılacaktır. Bu sayede günümüze kadar devam eden projelerin pratik

uygulamaya aktarılmasına bir adım daha yaklaşılmış olunacaktır.

Proje sonunda elde edilen veriler, yoğun yetiştiricilik metotlarına uygun kayısı bahçesi tesisi

için tavsiye niteliği taşıyacaktır.

Anahtar Kelimeler: Kayısı, Sık Dikim, Farklı Terbiye Sistemleri, Verim, Kalite

cxiii

YENİ TEKLİF PROJE



Proje No:

Proje Başlığı

Bazı Önemli Kayısı Çeşitlerinde Dişi Organ Gelişiminin

İncelenmesi ve Meyve Tutumu Üzerine Etkisinin

Araştırılması



Proje Yürütücüsü Nihan GÖKBAYRAK

Yardımcı Araştırmacılar Cemil ERNİM, Yahya ALTUNTAŞ


Projenin yıllara Göre Bütçesi 2015: 46.500 TL. 2016: 1.300 TL. 2017: 1.800 TL.

Proje Özeti

Meyve yetiştiriciliğinde amaç bol ve kaliteli ürün elde etmektir. Meyve tutumu açısından, çeşitlerin

döllenme biyolojisinin bilinmesi büyük önem taşımaktadır (Kaşka 1968).Kararlı ürün elde etmek için

çiçek tomurcuğu oluşumu ve gelişimi safhası ilk aşama olarak önemlidir. Ancak meyve ağaçlarından iyi

bir verim elde etmek için iyi bir çiçek oluşumunun yanında, tohum taslağı ve embriyo kesesinin normal

bir gelişim göstermesi ve döllenmenin gerçekleşmesi gerekmektedir. Meyve ağaçlarında yıldan yıla ve

çeşitten çeşide değişen oranlarda görülen çiçek anomalileri, ürün miktarını etkileyen temel faktörlerden

birisidir (Mısırlı ve ark. 2002). Kayısı çiçeklerinde, görülen dişi organ anomalileri, farklılaşma sırasında

oluşan yüksek sıcaklıklara bağlı kuraklık ve su stresinin yanı sıra aynı bakım şartları altında çeşidin

genetik yatkınlığına bağlı olarak ortaya çıkmaktadır. Bu anormallikler, kayısıda meyve verimini

etkilemektedir (Ülkümen 1938, Aşkın 1989). Kayısılarda beslenme fizyolojisinden ileri gelen çiçek tozu

kısırlığı ile birlikte dişi organlarda da dejenerasyonlar görülmektedir. Kurak geçen yıllarda anormal

çiçeklerin daha fazla sayıda görüldüğü ve bu durumun ürün miktarında azalmalara yol açtığı belirtilmiştir

(Özbek 1978).Döllenme biyolojisinde karşılaşılan bu gibi sorunlara sağlıklı bir çözüm önerebilmek için

nedeninin araştırılarak iyice anlaşılması gerekmektedir. Bu projede, kayısı çiçeklerinde dişi organ

gelişimi incelenerek çeşitlere göre çiçek anomalilerinin belirlenmesi ve bu anomalilerin meyve tutumu

üzerine etkisinin tespiti ile anomaliye genetik eğilim gösteren çeşitlerde yaz aylarındaki sıcaklıkların,

farklı bakım şartlarının ve su stresinin etkisinin araştırılması amaçlanmaktadır. Materyal olarak;

Hacıhaliloğlu, Hasanbey, Kabaaşı, Çataloğlu, Soğancı, Alyanak, Aprikoz, Şekerpare, Şam, Tokaloğlu ve

Karacabey çeşitleri kullanılacaktır. Enstitümüz Merkez ve Battalgazi kampüsünde bulunan kayısı gen

kaynakları bahçesinde bulunan aynı yaştaki ağaçlarda her çeşitten en az iki ağaç olacak şekilde

çalışmalar yapılacaktır. Çalışmalar birbirini takip eden iki yıl boyunca yürütülecektir. İlk yıl, optimum

bakım şartları altında, enstitümüz Merkez ve Battalgazi kampüsünde bulunan kayısı gen kaynakları

bahçelerindeki aynı yaştaki ağaçlar kullanılacaktır. Tam çiçeklenme zamanında, ağaçtaki her dalda en az

100 adet çiçek olacak şekilde ağaç başına altı dal seçilecek ve dişi organ gelişimi incelenecektir. Dişi

organlarında anormallik görülen çeşitlerde, yüzde kaç anormallik olduğu tespit edilecek ve bu durumun

meyve tutumu ve verim üzerine etkisi araştırılacaktır. Çalışmalar süresince iklim verileri meteorolojik

istasyonlar (hobo) aracılığıyla kaydedilecektir. İkinci yıl, anomali görülen çeşitler, düzenli bakımı

yapılan ve yapılmayan olmak üzere iki ayrı bahçede, ağaçlar yeterli su verilmek ve su stresine sokulmak

suretiyle iki farklı uygulamaya tabi tutulacaktır. Dişi organın farklılaşma döneminde çiçek tomurcukları

10-15 gün aralıklarla toplanacak ve mikroskobik incelemeler yapılacaktır. Çalışmalar sonucunda, kayısı

çiçeklerinde dişi organ gelişimi incelenecek ve anormallik düzeyleri tespit edilerek dişi organ

anormalliklerinin meyve verimine etkisi belirlenecektir. Bunun yanı sıra çeşit, sıcaklık, su stresi ve farklı

bakım koşullarının dişi organ gelişimi üzerine etkisi araştırılacaktır. Bu sayede, anomalilere sebep olan

faktörler ortaya konularak bu oluşumların önüne geçilecektir.

Anahtar Kelimeler: Kayısı, Dişi Organ, Meyve Tutumu.

cxiv

YENİ TEKLİF PROJE



Proje No:

Proje Başlığı

Farklı Kimyasal Seyreltici Uygulamalarının Hacıhaliloğlu

Kayısı Çeşidinde Meyve Tutumu ve Meyve Kalitesi Üzerine

Etkileri



Proje Yürütücüsü Fatih KEBELİ

Yardımcı Araştırmacılar Mehmet YILMAZ, Burak ASLANSOY, Aslı YILMAZ,

Kadir ÖZTÜRK, Salih ATAY


Projenin yıllara Göre Bütçesi 2015: 3.150,00TL 2016:4.650,00TL Toplam : 7.800,00TL

Proje Özeti

Hacıhaliloğlu, Malatya'nın önemli kurutmalık kayısı çeşitlerinden birisidir. Malatya ve

civarındaki kayısı varlığının % 60-65'lik bir kısmını bu çeşit oluşturmaktadır. Çeşidin meyve

tutumu, meyvedeki şeker ve lif oranı diğer kayısı çeşitlerine kıyasla daha yüksektir. Ancak

Malatya'da yetiştiriciliği yapılan diğer kayısı çeşitlerinde de olduğu gibi bodur anaç

kullanımının olmaması ve üretim dönemi içerisinde etkin budamanın yapılmayışı sebebiyle

ağaçlar oldukça boylanmaktadır. Bu durum birçok kültürel uygulamanın yapılmasının önünde

önemli bir engel oluşturmaktadır. Özellikle kayısı ağaçlarında seyreltme uygulamasının

yapılmıyor olması gerek ağaç gelişimi gerekse de meyve kalitesi yönünden olumsuz sonuçlar

meydana getirmektedir. Bu çalışmada, Kayısı Araştırma İstasyonu'na ait deneme bahçesindeki

Hacıhaliloğlu ağaçlarında Amonyum tiyosülfat (%1, %2, %3), Hidrojen siyanamid (%0.25

%0.50 %0.75), Naftelen aset amid ( 25, 50 ve 75 ppm) ve Benzil adenin (100 ve 150 ppm)

kimyasallarının farklı uygulama dozlarının çiçek ve küçük meyve seyreltmesi üzerindeki etkileri

araştırılacaktır. Seyreltici kimyasallar önceden belirlenmiş sağlıklı ağaçlar üzerindeki dallara 2

farklı büyüme aşamasında uygulanacaktır (ATS ve HC tam çiçeklenme, NAD ve BA küçük

meyve dönemi). Deneme tesadüf parselleri deneme desenine göre üç tekerrürlü olarak

yürütülecek olup elde edilen veriler SPSS istatistik programı ile analiz edilecektir. Deneme

sonrasında uygun kimyasal ve dozun belirlenerek kayısıda çiçek seyreltici olarak kullanılması

hedeflenmektedir.

Anahtar Kelimeler: Hacıhaliloğlu, kayısı, amonyum tiyosülfat, hidrojen siyanamid, benzil

adenin, naftelen acet amid, seyreltme.

cxv

YENİ TEKLİF PROJE



Proje No:

Proje Başlığı Seleksiyon Yoluyla Yeni Sofralık ve Kurutmalık Kayısı


Proje Alt Başlığı Kabaaşı Kayısı Çeşidinde Klon Seleksiyonu AŞAMA II



Proje Yürütücüsü Ali Rıza ŞAHİNOĞLU

Yardımcı Araştırmacılar Cemil ERNİM, Selçuk AVCI, Belgin ÇELİK



Proje Özeti

Projenin amacı; Malatya’da kayısı yetiştirilen alanlarda bölge şartlarına iyi adapte olmuş,

ekonomik değeri bulunan kurutmalık kayısı çeşitlerimizden biri olan Kabaaşı kayısısının

bilimsel metotlarla verimli, kaliteli, sağlıklı ve ismine doğru klonlarını seçmek; seçilen bu

klonlarla üretimin geliştirilmesini sağlayarak kayısı yetiştiriciliğinde üretimi ve kaliteyi

artırmaktır.

Bu amaçla projenin birinci aşamasında yoğun kayısı yetiştiriciliği yapılan Malatya, Elazığ,

Kahramanmaraş ve Sivas illerinde seleksiyon çalışmaları yapılmış olup belirlen 17 kabaaşı

klonundan değiştirilmiş tartılı derecelendirme metoduna göre 7 kabaaşı klonu projenin ikinci

aşamasında denenmek üzere seçilmiştir. Deneme tesadüf blokları deneme desenine göre 3 blok

ve her blokta 5 ağaç olacak şekilde 8X8 dikim aralıklarıyla 7 klon ve 1 kontrol olmak üzere 8

bireyden kurulacaktır. Proje kapsamında fenolojik gözlemler pomolojik analizler ve verim

değerleri alınacaktır.

Anahtar Kelimeler:

cxvi

YENİ TEKLİF PROJE



Proje No:

Proje Başlığı



Proje Alt Başlığı Seleksiyon Yoluyla Yeni Sofralık Kayısı Çeşitlerinin

Geliştirilmesi AŞAMA II



Proje Yürütücüsü Cemil ERNİM

Yardımcı Araştırmacılar Selçuk AVCI, Ali Rıza ŞAHİNOĞLU , Yüksel ARITEPE



Proje Özeti

Bu proje ile farklı özellikleri bünyesinde barındıran sofralık kayısı tiplerinin seleksiyon yoluyla

seçilmesi ve seçilen tiplerin çeşit olarak tescili sonucu yaygınlaştırılması ile dış pazarlarda söz

sahibi olmak hedeflenmektedir. Dünyada söz sahibi olan sofralık kayısı çeşitleri de planlı ıslah

çalışmalarından ziyade spontan olarak oluşan tiplerden seleksiyonlarla elde edilmişlerdir.

Bu amaçla projenin birinci aşamasında yoğun kayısı yetiştiriciliği yapılan Malatya, Elazığ,

Kahramanmaraş ve Sivas illerinde seleksiyon çalışmaları yapılmış olup belirlen 11 tip kayısıdan

değiştirilmiş tartılı derecelendirme metoduna göre 7 kayısı tipi projenin ikinci aşamasında

denenmek üzere seçilmiştir. Deneme tesadüf blokları deneme desenine göre 3 blok ve her blokta

5 ağaç olacak şekilde 8X8 dikim aralıklarıyla kurulacaktır. Proje kapsamında fenolojik

gözlemler, pomolojik analizler ve verim değerleri alınacaktır.

Anahtar Kelimeler:

cxvii

YENİ TEKLİF PROJE



Proje No:

Proje Başlığı Eşme Ayva (Cydonia oblonga Mill.) Çeşidinin Hasat Sonrası

Fizyolojisi Üzerine Araştırmalar (Doktora tezi)



Proje Yürütücüsü Özgür ÇALHAN

Yardımcı Araştırmacılar Prof. Dr. Mehmet Ali KOYUNCU


Projenin yıllara Göre Bütçesi 2015: 71000 TL 2016: 23000 TL

Proje Özeti

Ayva yumuşak çekirdekli meyvelerden olup, Türkiye’de taze olarak yoğun şekilde

tüketilmektedir. Türkiye de en fazla yetiştirilen çeşit ise Eşme’dir. Fakat dünyada çok fazla

meyvesi taze tüketimde kullanılmamaktadır. Bu nedenle ayva meyvesi üzerinde çok fazla

çalışma yapılmamıştır. Ülkemizde ayvanın depolanması ve bozulmaların geciktirilmesi veya

engellenmesi üzerine de az sayıda çalışma vardır. Bu çalışma ile ayva meyvelerinin öncelikle

optimum hasat zamanının belirlenmesi sağlanacak ve farklı depolama koşullarında

depolanabilirliği araştırılacaktır. Böylece hem ayvanın hasattan sonra kalitesinin sürdürülmesi

hem de depolama sırasında karşılaşılan başta meyve eti kahverengileşmesi gibi bozukluların

engellenmesi veya geciktirilmesi sağlanarak kayıplar azaltılarak ülke ekonomisine katkı

sağlanacaktır. Depolamalar 0°C’de normal atmosfer (NA), kontrollü atmosfer (KA) ve dinamik

kontrollü atmosfer (DKA) koşullarında yapılacaktır. KA’de O2 seviyesi %2, CO2 seviyesi %3,

DKA ise CO2 seviyesi %1 seviyesinde tutularak minimum oksijen seviyesi belirlenecektir.

Depolama süresi boyunca her 45 günde bir örnek meyveler alınarak yarısında analizler

yapılacak diğer yarısı raf ömrü çalışması için 20°C’de 7 gün bekletilecektir. Meyveler NA

koşullarında 6 ay, KA ve DKA koşullarında ise 9 ay muhafaza edilecektir. Yapılacak analizler

tam çiçeklenmeden geçen gün sayısı, meyve eni ve boyu, nişasta parçalanması, meyve ağırlığı,

kabuk rengi, ağırlık kaybı, renk değişimi, meyve eti sertliği, suda çözünür kuru madde miktarı,

pH, titre edilebilir asitlik, etilen üretimi, solunum hızı, etanol ve asetaldehit üretimi ile duyusal

analizlerdir. Ayrıca meyve eti kahverengileşmesi ile çürüme miktarları da ölçülecektir.

Çalışma 2 yıl yürütülecektir.

Anahtar Kelimeler:

cxviii

YENİ TEKLİF PROJE

AFA ADI : AMeyve-Bağ


Proje No:


Geliştirilmesi

Proje Alt Başlığı Bazı Armut Anaçlarının Farklı Lokasyonlarda




Proje Yürütücüsü Sinan BUTAR


Dr. Melike ÇETİNBAŞ, Melih AYDINLI, Figen

ERASLAN, Dilek KARAMÜRSEL, Dr. M.Emin AKÇAY,

Dr. Adnan DOĞAN


Projenin yıllara Göre Bütçesi 2015: 44000 TL 2016: 40000TL 2017:30000TL

2018: 40000TL 2019:50000 TL

Proje Özeti

Bu çalışmada armut yetiştiriciliğinde kullanılan OHxF 333 ve BA-29 ayva anaçları ile kullanımı

çok az veya daha hiç kullanılmamış yeni armut anaçlarının (Farold-40, OHxF 87, OHxF 97, Fox

11 ve Fox 9) bazı armut çeşitleri ile arazi performansı, erkencilik, verim ve kalitelerine olan

etkilerini araştırmak amaçlanmıştır. Bu amaçla, 7 farklı anaç (OHxF 333, BA-29, Farold-40,

OHxF 87, OHxF 97, Fox 11 ve Fox 9) üzerine aşılı 2 farklı armut çeşidinden oluşan, 14 farklı

kombinasyondan meydana gelen çalışma, iki lokasyonda ve toplamda 420 ağaç üzerinde 5 yıl

süre ile gerçekleştirilecektir. Projede, armut bahçeleri tesadüf bloklarında bölünmüş parseller

deneme desenine göre, 3 tekerrürlü ve her tekerrürde 5 ağaç olacak şeklide Meyvecilik

Araştırma İstasyonu Müdürlüğü’ ne ait arazisinde ve Bursa bölgesindeki özel üretici bahçesinde

tesis edilecektir. Tüm anaçlar için sıra arası mesafeler 4 m, sıra üzeri mesafeler ise; OHxF 333,

OHxF 87, OHxF 97 ve Fox 11 anaçları için 3m, BA-29, Farold 40 ve Fox 9 için ise 2 m

olacaktır. Fidanlar, uygun terbiye sistemlerine göre budanacak ve gerekli olan tüm kültürel

işlemler deneme boyunca yapılacaktır. Proje süresince, ağaçların morfolojik ölçümleri, fenolojik

gözlemleri, verimleri ve meyvelerin kalite özellikleri tespit edilecektir. Proje sonunda, çeşitler

bazında ekonomik analiz yapılacaktır.

Anahtar Kelimeler:

cxix

YENİ TEKLİF PROJE



Proje No:

Proje Başlığı Ilıman İklim Meyvelerinde Biyoteknoloji Çalışmaları

Proje Alt Başlığı 0900 Ziraat Kiraz Çeşidinde Farklı Eksplantların In Vitro

Rejenerasyon Potansiyellerinin Belirlenmesi



Proje Yürütücüsü Dr. Zehra BABALIK



Projenin yıllara Göre Bütçesi 2015: 52000 TL 2016: 28500 TL 2017: 11000 TL

Proje Özeti

Üretim bakımından dünyanın önemli kiraz üreticisi ülkeleri arasında ilk sırada yer alan

ülkemizde, üretilen kirazların büyük bir kısmı ihraç edilmekte ve ihracatın önemli bir kısmını

0900 Ziraat kiraz çeşidi oluşturmaktadır. Üstün kalite özellikleri ile yoğun talep gören kiraz

çeşitlerinin başında yer alan 0900 Ziraat kiraz çeşidinin üretiminde karşılaşılan en büyük

problem kendine verimsiz olmasından dolayı ortaya çıkan verim düşüklüğüdür. Gen

mühendisliği teknikleri kullanılarak kendine verimlilik (S4’) geninin aktarılması, döllenmeye

bağlı verim düşüklüğünün engellenmesine ve ihracat için çok önemli bir kiraz olan 0900

Ziraat’in üretimindeki olumsuzluğun ortadan kaldırılmasına etkin şekilde katkıda

bulunabilecektir. Ancak bu amaca ulaşabilmek için, bu çeşide uygun bir in vitro rejenerasyon

protokolünün oluşturulması büyük bir önem taşımaktadır. In vitro rejenerasyon başarısında

eksplant, eksplantın alındığı bitkinin kaynağı; uygulanan kültür koşulları ve kullanılan besin

ortamlarının, bitki büyüme düzenleyicilerinin ve besin ortamına ilave edilen katkı maddelerinin

(aktif kömür, gümüş nitrat, gümüş tiyosülfat, askorbik asit, jasmonik asit ve poliaminler) tip ve

konsantrasyonu gibi faktörlerin etkili oldukları bilinmektedir. Bu amaçla yapılması planlanan bu

projede yaprak ayası, yaprak sapı ve gövde eksplantlarının, MS, QL ve WPM temel besin

ortamları ile TDZ-BAP ve bunların farklı dozları ile STS’nin 0900 Ziraat kiraz çeşidi için in

vitro rejenerasyona etkileri belirlenecek ve elde edilen veriler ışığında uygun bir rejenerasyon

protokolü oluşturulacaktır.

Anahtar Kelimeler:

cxx

YENİ TEKLİF PROJE



Proje No:

Proje Başlığı Ilıman İklim Meyvelerinde Biyoteknoloji Çalışmaları


WRKY Transkripsiyon Faktörlerini Kodlayan Genlerin

Ekspresyonlarının Bazı Prunus Anaçlarında Kuraklık Stresi

Sırasında İncelenmesi (Doktora Tezi)



Proje Yürütücüsü Mehmet AKSU

Yardımcı Araştırmacılar Yrd. Doç. Dr. Mehtap ŞAHİN ÇEVİK (Danışman)



Proje Özeti

Sert çekirdekli meyveler dünya üzerinde geniş alanlarda üretilmekte ve tüketilmektedir. Bu

meyve türlerinin üretiminde kullanılan anaçların sayısı da oldukça fazladır. Uzun yıllar aynı

ortamdaki meyve ağaçları birçok strese maruz kalmakta ve etkilenmektedir. Bunların başında

kuraklık stresi gelmektedir. Bitkiler kuraklığa karşı bazı dayanıklılık mekanizmaları

geliştirmişlerdir. Bu dayanıklılık mekanizmasında transkripsiyon faktörleri stres iletiminde ve

dayanıklılıkta rol oynayan genlerin ifadelerinin düzenlenmesinde önemli görevler

üstlenmektedirler. WRKY üyeleri, transkripsiyon faktörü aileleri içerisinde 2. büyük ailedir.

WRKY transkripsiyon faktörlerinin stresin hücrede algılanmasından sonra strese dayanıklılık

genlerini uyarması gibi çok önemli bir fonksiyonu bulunmaktadır. Çalışmada 11 prunus (Şeftali

Tohum Anacı, Zerdali Tohum Anacı, Erik Tohum Anacı, Acı Badem Tohum Anacı, Myrobolan

29C, Pixy, GF 677, F 12/1, Cab 6 P, SL 64, Gisela 5) anacına kontrollü şartlarda kuraklık stresi

uygulanacaktır. Kuraklık stresinde şeftali çöğüründe gen ekspresyonu yüksek olan WRKY

TF'leri belirlenip, ekspresyon seviyesi yüksek olanlar diğer 11 prunus anacında da

incelenecektir. Prunus anaçlarında ekspresyon seviyeleri yüksek olan WRKY TF'lerinin tamamı

izole edilecek ve DNA baz dizilimleri belirlenecektir. Farklı anaçlardan elde edilen WRKY

genlerinin DNA baz dizilimlerinin benzerlik ve farklılıkları araştırılacaktır. Yapılan bu

araştırmalar sonucunda Prunus anaçlarında kuraklık stresi sonucu ekspresyon seviyesini

yükselterek kuraklık stresine dayanıklılığı artıran WRKY TF'leri tespit edilecektir. Bu

çalışmadan elde edilecek sonuçlar, ileride kuraklığa dayanıklı sert çekirdekli anaç geliştirilmesi

amacıyla yapılacak olan gen aktarımı çalışmalarının temelini oluşturacak ve transferde rol

oynayabilecek gen veya genlerin belirlenmesini sağlayacaktır.

Anahtar Kelimeler:

cxxi

YENİ TEKLİF PROJE



Proje No:

Proje Başlığı

Farklı Malç Materyalleri ve Sulama Programlarının M9 ve

MM106 Anaçlı Elma Bahçelerinde Vejetatif Gelişme, Bitki

Su Tüketimi ve Yabancı Ot Kontrolüne Etkilerinin

Belirlenmesi (2. DİLİM)


Projeyi Yürüten Kuruluş Meyvecilik Araştırma İstasyonu EĞİRDİR -ISPARTA




Halit YILDIZ, Dr. Emel KAÇAL, Hakkı KOÇAL, Ömer

Faruk KARAMÜRSEL, Recep Ali EMRE, Hamza

ŞENYURT

Dilek KARAMÜRSEL, Hüseyin AKGÜL



Proje Özeti

Projede; M9 ve MM106 anaçlı Fuji çeşidi elma bahçelerinde, farklı malç materyalleri ve sulama

programlarının elma ağaçlarının vejetatif gelişimi, bitki su tüketimi, verim, meyve kalitesi ve

yabancı ot kontrolüne etkilerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Projenin 5 yıllık 1. dilimi 2009-

2013 yılları arasında yürütülmüştür. Projede; malç materyalleri olarak siyah taban örtüsü ve

buğday sapı kullanılmış, malç uygulamasının yapılmadığı kontrol konusu da yer almıştır. Ayrıca

her farklı malç uygulaması için 3 farklı sulama programı (kullanılabilir su tutma kapasitesinin

%20’si, %40’ı, %60’ı eksildiğinde sulamaya başlama) uygulamaları da yer almaktadır. Projenin

ilk diliminde yer alan gül posası malç materyali uygulamalarından yeterince randıman

alınamadığı için bu materyal projenin 2. diliminde yer almamıştır.

Anahtar Kelimeler:

cxxii

BİLGİ AMACIYLA SUNULAN

PROJELER

cxxiii

BİLGİ AMACIYLA SUNULAN PROJELER

Proje Başlığı

Bursa, Düzce, Kocaeli, Sakarya, Yalova ve Zonguldak

İllerinde Yeni Kızılcık Çeşitlerinin Tanıtımı ve

Yaygınlaştırılması

Proje Lideri Dr. Nesrin AKTEPE TANGU


YALOVA

Proje Yürütücüleri Cemil HANTAŞ, Burcu YAVUZ, Dr. Erdinç UYSAL,

Dr. S. Seçil ERDOĞAN

Başlama-Bitiş Tarihleri 2012-2014

Projenin Toplam Bütçesi 2012: 31 000 TL 2013: 25 000 TL 2014: 21 500 TL

Proje Özeti

Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü tarafından gerçekleştirilen ve uzun

emek ve çabalar sonucunda seçilerek tescil ettirilen Erolbey-77 ve Yalçınkaya-77 çeşitlerinin

bu proje ile üreticilere tanıtılması ve yetiştiriciliğinin yaygınlaştırılarak, üretimde

kullanımının sağlanması ile bu türün ülke ekonomisine katkısının artırılması sağlanmış

olacaktır. Kızılcık açısından doğal ekolojiye sahip proje kapsamındaki illerde tarımsal

işletmelerde ürün çeşitliliği sağlanarak farklı ürünlerin fiyat dalgalanmalarından işletmenin

korunması sağlanabilecektir. İşleme sanayi açısından da değerli bir ürün olan kızılcıkta arz

miktarı artırılabilecektir.

Bu çalışma kapsamında 2012 yılı içerisinde planlanan 4 ilde aşılama demostrasyonları, bir

adet çiftçi broşürü basımı ve dağıtımı, teknik eleman eğitimi ve teknik geziler gerçekleştirildi.

2013 yılında, tanıtımı ve yayımı yapılan Erolbey 77 ve Yalçınkaya 77 kızılcık çeşitlerinde

aşılama, kitap hazırlığı tamamlandı. Basım işleminden sonra dağıtımı gerçekleştirilecektir.

Fidanların illere dağıtımı ve dikimi gerçekleştirilecek. 2014 yılında, eksik fidanların

tamamlanması için aşılamalar yapılacak.

Anahtar Kelimeler:

cxxiv


Proje Başlığı Bazı Yerli Ceviz Genotiplerinin Agromorfolojik Ve

Moleküler Tanımlanması (Doktora Tez Projesi)

Proje Lideri Erdal ORMAN


YALOVA

Proje Yürütücüleri Prof. Dr. Serra HEPAKSOY

Başlama-Bitiş Tarihleri 01.01.2014- 01.12.2015


2014: 10.000 TL 2015: 10.000 TL

Proje Özeti

Ülkemizde bu güne kadar yapılan ceviz seleksiyonlarında; dünya standartlarında hatta daha

üstün vasıflı meyve özelliklerine sahip, ümit var tipler ortaya çıkarılmıştır. Bu çalışmalardan

elde edilen birçok ümitvar tip, enstitümüz Ceviz Genetik Kaynakları Parselinde koruma altına

alınmıştır. Günümüzde, Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü, 110 adet yerli

ve yabancı ceviz genetik kaynağına sahiptir. Ülkemizde yapılmış olan çalışmalarda, ceviz

meyvelerinin boyutlarının tanımlanmasında meyve yüksekliği, meyve eni, meyve boyu, sütur

çapı, yanak çapı, en büyük çap vb. tanımlamalar kullanılmış olmasına rağmen, bu tanımların

ceviz meyvesinde hangi boyutlara ait olduğunu gösterir bir şekil bulunmamaktadır. Ülkemiz

1995 yılında UPOV sözleşmesini imzalamış bulunmaktadır ve bundan sonra çeşit

özelliklerinin belirlenmesinde UPOV kriterleri kullanılacaktır. Bu çalışmayla, doğal bitki gen

kaynakları bakımından oldukça zengin olan ülkemizde, bizler için önemli bir meyve türü olan

cevizde, enstitümüz ceviz genetik kaynakları parselinde yer alan toplam 42 adet yerli ceviz

genotipinin, morfolojik olarak UPOV kriterlerine göre, fenolojik gözlemleri, pomolojik

analizleri yapılmaktadır. Ayrıca Enstitümüz biyoteknoloji laboratuarında DNA (ISSR)

parmak izi yöntemiyle de genetik yapıları ortaya konulmaktadır. Projede yer alan 42 adet

ceviz genotipinin fenolojik, morfolojik gözlemleri ve pomolojik analizleri UPOV kriterleri

göz önüne alınarak ilk deneme periyodunda kayıt altına alınmıştır. Çalışmada kullanılan

genotiplerin moleküler karakterizasyonlarını ortaya koymak amacıyla gerekli laboratuar

gereçleri ve kimyasalların bir kısmı temin edilmiştir. Test amaçlı olarak bazı genotiplerde

DNA saflık ve miktarını ölçmek amacıyla DNA izolasyonları yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

cxxv


Proje Başlığı Fındık Kabuğunun Kilidini Açanlar Projesi

Proje Lideri Fatih ÖZDEMİR

Projeyi Yürüten Kuruluş Fındık Araştırma İstasyon GİRESUN

Proje Yürütücüleri Tuğba ER, Ferah ERTEKİN

Başlama-Bitiş Tarihleri 2014 - 2017

Projenin Toplam Bütçesi 2.828.204 €

Proje Özeti

Türkiye’nin dünya üretiminde % 70’lik payıyla ilk sırada yer aldığı bir ürün olan fındık aynı

zamanda yüksek döviz girdisi sağlaması açısından en önemli tarımsal ihraç ürünümüzdür.

Fındık Araştırma İstasyonu tarafından fındık işleme sektörü çalışanları ve işverenleri ile

yapılan sektörel ihtiyaç analizi çalışmasında sanayinin en büyük sorunlarından birinin

hammadde yani fındığın kalitesinde yaşanan sorunlar olduğu; sektör çalışanlarının finansa,

bilgiye ve danışmanlık hizmetine erişimde sıkıntı yaşadıkları ve araştırma geliştirme

çalışmalarına gereken önemin verilemediği ortaya konulmuştur. Ayrıca Türkiye’ de üretilen

fındığı çeşitli mamul maddelere işleyecek yeni fabrikaların kurulması ve yeni girişimcilere

temel bilgi ve danışmanlık desteğinin sağlanması için bir danışmanlık merkezinin

kurulmasına ihtiyaç duyulmaktadır. Projenin amacı, TR90 Düzey II Bölgesi’nde yer alan

fındık işleyen KOBİ’lerin araştırma geliştirme altyapılarını geliştirmek için temel bilgi ve

danışmanlık hizmetinin sağlanması suretiyle rekabet edebilirliklerinin artırılarak bölgenin

refah düzeyinin yükseltilmesini sağlamaktır.

Bölgemizde faaliyet gösteren fındık işleyen KOBİ’lerde çalışan teknik personelin ihtiyaç

duydukları danışmanlık ve bilgi ihtiyacını karşılayarak hammaddenin ihraç edilmesi yerine

katma değerli ürünlerin bölgemizde imal edilerek son ürün ihracatının artırılması ve yeni ürün

geliştirme ve ürün farklılaştırma yoluyla sektörün geliştirilerek fındığın daha fazla talep

edilen bir ürün haline getirilmesi amacıyla bu proje hazırlanmıştır.

FIKAP Projesi Avrupa Birliği Katılım Öncesi Mali Fonlarının (IPA) 3. Bileşeni olan Bölgesel

Kalkınma bileşenine sunulmuştur ve Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından

yürütülmekte olan Bölgesel Rekabet Edebilirlik Operasyonel Programı çerçevesinde ele

alınmaktadır. Proje çerçevesince kurumumuz arazisinde içinde mikrobiyoloji, mikotoksin,

fiziksel, kimyasal ve duyusal analiz laboratuvarlarının bulunacağı bir Ar-Ge merkezi inşa

edilecektir. Proje, şu anda ihale aşamasındadır.

Anahtar Kelimeler:

cxxvi


Proje Başlığı Elma ve Kirazda Nanonat (Solucan Gübresi) Yaprak

Gübresinin Meyve Verim Kalite Üzerine Etkisi

Proje Lideri Dr.Adem ATASAY

Projeyi Yürüten Kuruluş Meyvecilik Araştırma İstasyonu EĞİRDİR -ISPARTA

Proje Yürütücüleri Hasan ASLANCAN



Proje Özeti

Nanotim Tarım Ürünleri San. ve Dış Ticaret Ltd. Şti’nin talebi doğrultusunda Nanonat ticari

isimli yaprak gübresinin elma ve kiraz ağaçlarında meyve verim ve kalitesi üzerine etkisinin

belirlenmesi amacıyla kurulan deneme 23 Mart 2012 tarihinde başlamış olup 30 Aralık 2013

tarihinde raporların yazılmasıyla tamamlanmıştır. Denemede Nanonat’ın 250 ml/100lt

dozunda 7 farklı uygulaması yapılmış (1.TPÖ, 2.TAÇD1, 3.TAÇD3, 4.TPÖ+TAÇD1,

5.TPÖ+TAÇD3, 6.TAÇD1+TAÇD3, 7.TPÖ+TAÇD1+TAÇD3) ve bu uygulamalar Kontrol

uygulaması (herhangi bir yaprak gübresi uygulanmayan) ile karşılaştırılmıştır. Elde edilen

veriler genel olarak değerlendirildiğinde; Nanonat yaprak gübresinin 250ml/100lt doz

uygulamalarının M9 anaçlı Braeburn elma çeşidinde ve Gisela 5 anaçlı 0900 Ziraat kiraz

çeşitlerinde meyve verim ve kalitesini arttırdığı, bu verim ve kalite artışının farklı

zamanlardaki ve farklı sayıdaki uygulamalara göre değiştiği belirlenmiştir.

Kısaltmalar

TPÖ: Tomurcuk patlamasından önce,

TAÇD1: Taç yaprak dökümünden 1 hafta sonra

TAÇD3: Taç yaprak dökümünden 3 hafta sonra

Anahtar Kelimeler:

cxxvii

SEBZELER VE SÜS BİTKİLERİ

PROGRAM DEĞERLENDİRME

TOPLANTISI

PROGRAM ve

PROJE ÖZETLERİ

17-21 ŞUBAT 2014

ANTALYA

cxxviii

cxxix

SEBZELER VE SÜS BİTKİLERİ PROGRAM DEĞERLENDİRME TOPLANTISI KATILIMCI LİSTESİ (17 -21 ŞUBAT2014)

ADI SOYADI KURUMU

Bülent SAYAL TAGEM- Koordinatör

Evran DOĞAN TAGEM- Mühendis

Gül ÖZBEK TAGEM- Mühendis

Prof. Dr. Kazım ABAK Emekli Öğretim Üyesi

Prof. Dr. Nebahat SARI Çukurova Üniversitesi / ADANA

Prof. Dr. Saadet BÜYÜKALACA Çukurova Üniversitesi / ADANA

Prof. Dr. Yıldız DAŞGAN Çukurova Üniversitesi / ADANA

Prof. Dr. Yeşim Yalçın MENDİ Çukurova Üniversitesi / ADANA

Prof. Dr. Ayşe GÜL Ege Üniversitesi / İZMİR

Prof. Dr. M.Ercan ÖZZAMBAK Ege Üniversitesi / İZMİR

Prof. Dr. Levent ARIN Namık Kemal Üniversitesi / TEKİRDAĞ

Prof. Dr. Halit YETİŞİR Erciyes Üniversitesi / KAYSERİ

Prof. Dr. Müge TÜRET SAYAR Boğaziçi Üniversitesi / İSTANBUL

Prof. Dr. Atilla DURSUN Atatürk Üniversitesi / ERZURUM

Prof. Dr. Ahmet BALKAYA Ondokuz Mayıs Üniversitesi / SAMSUN

Prof. Dr. Fisun ÇELİKEL Ondokuz Mayıs Üniversitesi / SAMSUN

Prof. Dr. Osman KARAGÜZEL Akdeniz Üniversitesi / ANTALYA

Prof. Dr. Süleyman ERKAL Kocaeli Üniversitesi / KOCAELİ

Doç. Dr. Soner KAZAZ Ankara Üniversitesi / ANKARA

Doç. Dr. Şevket ALP Yüzüncüyıl Üniversitesi / VAN

Doç. Dr. Ugur SIRIN Adnan Menderes Üniversitesi / AYDIN

Dr. Davut KELEŞ Alata Bahçe Kültürleri Araş. İst. Erdemli/MERSİN

Dr. Ayşen ULUN Alata Bahçe Kültürleri Araş. İst. Erdemli/MERSİN

Atilla ATA Alata Bahçe Kültürleri Araş. İst. Erdemli/MERSİN

Nihal DENLİ Alata Bahçe Kültürleri Araş. İst. Erdemli/MERSİN

Ceren EKŞİ Alata Bahçe Kültürleri Araş. İst. Erdemli/MERSİN

Çetin NACAR Alata Bahçe Kültürleri Araş. İst. Erdemli/MERSİN

Duygu ALTUNÖZ Alata Bahçe Kültürleri Araş. İst. Erdemli/MERSİN

Hüsamettin AYCAN ALP Alata Bahçe Kültürleri Araş. İst. Erdemli/MERSİN

Veysel ARAS Alata Bahçe Kültürleri Araş. İst. Erdemli/MERSİN

Dr. Gülay BEŞİRLİ Atatürk Bahçe Kültürleri Mrkz. Arş. Enst. / YALOVA

Dr. Kamil ERKEN Atatürk Bahçe Kültürleri Mrkz. Arş. Enst. / YALOVA

Uz. Erdal KAYA Atatürk Bahçe Kültürleri Mrkz. Arş. Enst. / YALOVA

Fatih HANCI Atatürk Bahçe Kültürleri Mrkz. Arş. Enst. / YALOVA

Esra CEBECİ Atatürk Bahçe Kültürleri Mrkz. Arş. Enst. / YALOVA

Mustafa Kemal SOYLU Atatürk Bahçe Kültürleri Mrkz. Arş. Enst. / YALOVA

Mehmet ŞİMŞEK Atatürk Bahçe Kültürleri Mrkz. Arş. Enst. / YALOVA

Kutay COŞKUN YILDIRIM Atatürk Bahçe Kültürleri Mrkz. Arş. Enst. / YALOVA

Dr. Abdullah ÜNLÜ Batı Akdeniz Tarımsal Araş. Enst. / ANTALYA

Dr. Volkan GÖZEN Batı Akdeniz Tarımsal Araş. Enst. / ANTALYA

Dr. Aylin KABAŞ Batı Akdeniz Tarımsal Araş. Enst. / ANTALYA

Dr. Hatice Filiz BOYACI Batı Akdeniz Tarımsal Araş. Enst. / ANTALYA

cxxx

Proje sayıları; SEBZE SÜS Sonuç Proje 7 adet 1 adet

Dr. Asu OĞUZ Batı Akdeniz Tarımsal Araş. Enst. / ANTALYA

Dr. Rana KURUM Batı Akdeniz Tarımsal Araş. Enst. / ANTALYA

Mine ÜNLÜ Batı Akdeniz Tarımsal Araş. Enst. / ANTALYA

Sinan ZENGİN Batı Akdeniz Tarımsal Araş. Enst. / ANTALYA

Ramazan ÖZALP Batı Akdeniz Tarımsal Araş. Enst. / ANTALYA

İbrahim ÇELİK Batı Akdeniz Tarımsal Araş. Enst. / ANTALYA

Levent KESKİN Batı Akdeniz Tarımsal Araş. Enst. / ANTALYA

Dr. Özgül KARAGÜZEL Batı Akdeniz Tarımsal Araş. Enst. / ANTALYA

Ayşe Serpil KAYA Batı Akdeniz Tarımsal Araş. Enst. / ANTALYA

Sevgi MUTLU Ege Tarımsal Araş. Enst. / İZMİR

M. Asım HAYTAOĞLU Ege Tarımsal Araş. Enst. / İZMİR

Seyfullah BİNBİR Ege Tarımsal Araş. Enst. / İZMİR

Ayşe KAHRAMAN Ege Tarımsal Araş. Enst. / İZMİR

Selay DOĞAN Ege Tarımsal Araş. Enst. / İZMİR

Meral ASLAY Bahçe Kültürleri Araş. İst. / ERZİNCAN

Nihal ERTÜRK Bahçe Kültürleri Araş. İst. / ERZİNCAN

Mine AYDİN Bahçe Kültürleri Araş. İst. / ERZİNCAN

Dr. Onur KARAAĞAÇ Karadeniz Tarımsal Araş.Enst. / SAMSUN

Hayati KAR Karadeniz Tarımsal Araş.Enst. / SAMSUN

Yasemin İzgi SARAÇ Karadeniz Tarımsal Araş.Enst. / SAMSUN

Şenay MURAT DOĞRU Karadeniz Tarımsal Araş.Enst. / SAMSUN

Dr. Sali FİDAN Geçit Kuşağı Tarımsal Araş. Enst./ ESKİŞEHİR

Şule MATYAR Geçit Kuşağı Tarımsal Araş. Enst./ ESKİŞEHİR

Şule SARIÇAM Geçit Kuşağı Tarımsal Araş. Enst./ ESKİŞEHİR

Nurten LÖKOĞLU Geçit Kuşağı Tarımsal Araş. Enst./ ESKİŞEHİR

Ayhan AK Doğu Akdeniz Geçit Kuşağı TAİ/ K.MARAŞ

Kerim Karataş Doğu Akdeniz Geçit Kuşağı TAİ/ K.MARAŞ

Cihan FIRAT Doğu Akdeniz Geçit Kuşağı TAİ/ K.MARAŞ

Ayhan ZÜLKADİR Doğu Akdeniz Geçit Kuşağı TAİ/ K.MARAŞ

Dr. M. Zeki KARİPÇİN GAP Tarımsal Araş.Enst. / ŞANLIURFA

Ufuk RASTGELDİ GAP Tarımsal Araş.Enst. / ŞANLIURFA

Veli PEKCAN Trakya Tarımsal Araş. Enst / EDİRNE

Burcu KARUSERCİ GAP Uluslararası Tar.Araş.Eğt.Mrk. / DİYARBAKIR

Mevlüde TATAR GAP Uluslararası Tar.Araş.Eğt.Mrk. / DİYARBAKIR

Adnan HACIKÜÇÜK KKTC Tarımsal Araştırma Enstitüsü/ KKTC

Temsilci Tohumluk Tescil ve Sertifikasyon Mrkz./ ANKARA

Fatih Gökhan ERBAŞ TARSİM Tarım Sigortaları Havuzu

Nüket GÜNÇAĞ Türkiye Atom Enerjisi Kurumu / ANKARA

Hüsnü EKİZ Nadide Tohum/ ANTALYA

Recep COŞKUN Vatan Tohum / ANTALYA

Temsilci Ayer Tohum / ANTALYA

Ömer GÜNDEŞLİOĞLU Gündeş Tarım / ANTALYA

Şaban OKUR Tan Tarım / ANTALYA

cxxxi

Devam eden 36 adet 6 adet Yeni teklif 9 adet 1 adet Bilgi 1 adet (TUBİTAK 1007) 1 adet (TUBİTAK 1007) 53 PROJE 9 PROJE

TOPLAM: 62 Proje SEBZELER VE SÜS BİTKİLERİ PROGRAM DEĞERLENDİRME TOPLANTISI

(17-21 Şubat 2014) PROJE SUNUM PROGRAMI

17 ŞUBAT 2014 (Pazartesi)

SAAT

09.30–12.30 GENEL AÇILIŞ

12.30–14.00 ARA-ÖĞLE YEMEĞİ

14.00-14.10 Evran DOĞAN Açılış -Sebzeler ve Süs Bitkileri Araştırma Fırsat Alanı

(TAGEM)

14.10-14.20 Prof. Dr. Ayşe GÜL

2014 - 2018 Uluslararası Bahçe Bitkileri Kongresi

Bilgilendirme ve Tanıtım

Bahçe Bitkileri Derneği

14.20-14.30 Prof. Dr. Levent ARIN 10. Sebze Tarımı Sempozyumu, Bilgilendirme ve Tanıtım

Namık Kemal Üniversitesi, Tekirdağ

PROJELERİN GÖRÜŞÜLMESİ

Saat Proje Yürütücüsü Proje Başlığı

Oturum Başkanı: Prof.Dr. Fisun G.ÇELİKEL

14.30-15.00 Dr. Özgül

KARAGÜZEL

Proje: Kesme Çiçeklerde Ürün Çeşitlendirme ve Yetiştirme

Teknikleri

Alt Proje: Doğal ve Kültür Zambak (Lilium) Çeşitlerinin Kesme Çiçek

Performansı Üzerine Farklı Yetiştirme Ortamlarının Etkileri

(SONUÇ RAPORU)

15.00-15.30 İbrahim ÇELİK

Örtüaltı Yetiştiriciliğine Uygun Domates Lekeli Solgunluk Virüsüne

(TSWV) Dayanıklı Sivri Biber Hatlarının Geliştirilmesi

(SONUÇ RAPORU)

15:30-16:00 ARA-ÇAY-KAHVE MOLASI

Oturum Başkanı: Prof.Dr. Kazım ABAK

16.00-16.30 Dr. Davut KELEŞ Karaisalı Biber Popülasyonunun Seleksiyon Yoluyla Islahı

(ARA SONUÇ RAPORU)

16.30-17.00 Sevgi MUTLU

Ege Bölgesi Sebze Islahı Programlarında Değerlendirilmek Üzere

Mevcut Gen Havuzunun Korunması ve Geliştirilmesi

(ARA SONUÇ RAPORU)

17.00-17.30 Dr. Arzu ŞEN ASLIM Soğan Yetiştiriciliğinde Azot Ve Kükürt Uygulamalarının Hasat

Sonrası Depolama Sürecinde Kalite Özellikleri Üzerine Etkisinin

cxxxii

Belirlenmesi (SONUÇ RAPORU)

cxxxiii

18 ŞUBAT 2014-SALI


Oturum Başkanı: Prof.Dr. Ahmet BALKAYA

09.00-09.30 Dr. Onur KARAAĞAÇ

Lahana Islahı Programları İçin Nitelikli Genitörlerin Geliştirilmesi

ve Tohum Teknolojisi Projesi

(ARA SONUÇ RAPORU))

09.30-10.00 Mustafa Kemal

SOYLU

Pleurotus eryngii kompleks türlerinin toplanması ve morfolojik

karakterizasyonu

(SONUÇ RAPORU)

10.00-10.30 Ayhan ZÜLKADİR

Çerçeve Proje: Türkiye’de Mantar Yetiştiriciliğinin Geliştirilmesi

Lentinus edodes ve Ganoderma lucidum Mantar Türlerinin Verim

ve Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi

(SONUÇ RAPORU)

10.30-11.00 ARA ÇAY-KAHVE MOLASI

Oturum Başkanı: Prof.Dr. Nebahat SARI

11.00-11.45 Levent KESKİN

Türkiye’deki Bazı Yerel Hıyar Genotiplerin Morfolojik

Karakterizasyonu ve Muhafazası

(YENİ PROJE TEKLİFİ)

11.45-12.30 Duygu ALTUNÖZ

Sanayiye Yönelik Geliştirilen Karaisalı Biber Hatlarına

Phytophthora capsici’ ye Dayanıklılığın Aktarılması


12.30-14.00 ARA-ÖĞLE YEMEĞİ

Oturum Başkanı: Prof.Dr. Levent ARIN

14.00-14.45 Hayati KAR

Açık Alan Biber Islahı Programları İçin Nitelikli Genitörler ile F1

Hibrit Çeşitlerin Geliştirilmesi ve Tohum Teknolojisi Projesi


14.45-15.30 Cihan FIRAT Turşu Sanayisine Uygun Tatlı Süs Biberi Islahı



Oturum Başkanı: Prof.Dr. Müge Türet SAYAR

15.30-16.15 Burcu KARUSERCİ Lice Domatesinin Karakterizasyonu ve Tanımlanması


16.15-17.00 Uz. Selay DOĞAN

Polianthes tuberosa L. ‘Sümbülteber’ Bitkisinin Biyoteknolojik

Yöntemler ile Çoğaltılması ve Ekonomiye Kazandırılması


17.00-17.45 Dr. M. Zeki KARİPÇİN

Kuraklığa Tolerant Karpuz Genotiplerinde Fusarium oxysporum f.

sp. niveum’a Dayanıklı Hatların Geliştirilmesi


cxxxiv

19 ŞUBAT 2014- ÇARŞAMBA


Oturum Başkanı: Prof.Dr. Saadet BÜYÜKALACA

09.00-09.45 Esra CEBECİ Soğan Çeşit Geliştirme Projesi-I

(Yeni Entegre Proje Teklifi)

09.45-10.30 Dr. Onur KARAAĞAÇ Lahana Islahı Programları İçin Nitelikli Genitörlerin Geliştirilmesi ve

Tohum Teknolojisi Projesi



Oturum Başkanı: Prof.Dr. Kazım ABAK

11.00-11.45 Kutay Coşkun

YILDIRIM

Sebze Tohumculuğunun Geliştirilmesi

Farklı Hasat Zamanlarında Çeşitli Tohum Ön İşlem Uygulamalarının

Bazı Bamya (Abelmoschus esculentus L.) Çeşitlerinde Sert

Kabukluluk ve Çimlenmenin İyileştirilmesi Üzerine Etkileri


11.45-12.00 Dr. Aylin KABAŞ

Domates Islahı Programları için Nitelikli Genitörlerin (yarı yol

materyali) Geliştirilmesi ve Tohum Teknolojisi Projesi

(DEVAM EDEN PROJE)

12.00-12.15 Sinan ZENGİN

Domates Sarı Yaprak Kıvırcıklık Virüsü (TYLCV)'ne Dayanıklı

Domates Çeşit Islahı

(DEVAM EDEN PROJE)

12.15-12.30 Dr. Asu OĞUZ

Domateste Domates Lekeli Solgunluk Virüsü (TSWV=Tomato

Spotted Wilt Virus)’ ne Dayanıklı, Sw-5 Geni İçeren Farklı

Kademedeki Hatların Geliştirilmesi

(DEVAM EDEN PROJE)


Oturum Başkanı: Prof.Dr. Ercan ÖZZAMBAK

14.00-14.45 Uz. Erdal KAYA

Türkiye Geofitlerinin Kültüre Alınması Yeni Tür Ve Çeşitlerin İlgili

Sektörlere Kazandırılması

(TÜBİTAK KAMAG 1007 PROJESİ)

14.45-15.30 Dr. Abdullah ÜNLÜ Türkiye F1 Hibrit Sebze Çeşit ve Nitelikli Hat Geliştirme Projesi

(TÜBİTAK KAMAG 1007 PROJESİ)


Oturum Başkanı: Prof.Dr. Yeşim Yalçın MENDİ

16.00-16.15 Hasan PINAR

MAS(Moleküler Markır Yardımlı Seleksiyon) Kullanılarak Domateste

Bazı hastalık ve Zararlılara Dayanıklı/Tölerant Hat Geliştirilmesi

(DEVAM EDEN PROJE)

16.15-16.30 Dr. İhsan CANAN İleri Islah Programlarında Değerlendirmek Üzere Domates Gen

Havuzundaki Elit Saf Hatların Hasat Sonrası Biyoaktif Özelliklerinin

cxxxv

Karakterizasyonu

(DEVAM EDEN PROJE)

16.30-16.45 M. Murat HOCAGİL

(Dr. Ayşen ULUN)

Süs Bitkisi Olarak Kullanılan Kamkat’ın (Fortunella margarita)

Mutasyon Islahı Yoluyla Geliştirilmesi (DEVAM EDEN PROJE)

16.45-17.00 Ayşe Serpil KAYA

Gypsophila (Gypsophyla sp.) ’da Çeşit Geliştirme Seleksiyon Yoluyla

Yeni Gypsophila (Gypsophyla sp.) Çeşitlerinin Elde Edilmesi

(DEVAM EDEN PROJE)

17.00-17.15 Dr. H. Filiz BOYACI

Patlıcan Islahı Programları için Nitelikli Genitörlerin (Yarıyol

Materyali) Geliştirilmesi ve Tohum Teknolojisi Projesi

(DEVAM EDEN PROJE)

17.15-17.30 Ramazan ÖZALP Biber Islahı Programları için Nitelikli Genitörlerin (yarıyol materyali)

Geliştirilmesi ve Tohum Teknolojisi Projesi (DEVAM EDEN PROJE)

20 ŞUBAT 2014 - PERŞEMBE


Oturum Başkanı: Prof.Dr. Halit YETİŞİR

09.00-09.15 Dr. Hasan PINAR Düşük Sıcaklıklara Toleranslı Örtü Altı Biber Yetiştiriciliğine Uygun F1 Biber (Capsicum annum) Islahı (DEVAM EDEN PROJE)

09.15-09.30 Nihal DENLİ Biberde (Capsicum spp.) Türler Arası Melezlemelerle Genetik Tabanın Genişletilmesi (DEVAM EDEN PROJE)

09.30-09.45 Dr. Volkan GÖZEN Hıyar Islahı Programları İçin Nitelikli Genitörlerin (yarı yol materyali) Geliştirilmesi ve Tohum Teknolojisi Projesi (DEVAM EDEN PROJE)

09.45-10.00 Dr. Rana KURUM Hıyarda Anaç Islah Projesi (DEVAM EDEN PROJE)

10.00-10.15 Mine ÜNLÜ Kavun Islahı Programları İçin Nitelikli Genitörlerin (yarı yol materyali) Geliştirilmesi ve Tohum Teknolojisi Projesi (DEVAM EDEN PROJE)

10.15-10.30 Dr. İhsan CANAN İleri Islah Programlarında Değerlendirmek Üzere Karpuz Gen Havuzundaki Elit Saf Hatların Hasat Sonrası Biyoaktif Özelliklerinin Karakterizasyonu (DEVAM EDEN PROJE)


Oturum Başkanı: Prof.Dr. Süleyman ERKAL

11.00-11.15 Çetin NACAR

Yazlık Kabaklarda (Cucurbita pepo L.)Morfolojik ve Moleküler Yöntemlerle Heterotik Grupların Tespit Edilmesi ile Verim, Erkencilik ve Meyve Özelliklerinde Heterozis (DEVAM EDEN PROJE)

11.15-11.30 Sevgi MUTLU Ege Bölgesi Sebze Islahı Programlarında Değerlendirilmek Üzere Mevcut Gen Havuzunun Korunmasi ve Geliştirilmesi (DEVAM EDEN PROJE)

11.30-11.45 Sevgi MUTLU Ayşe KAHRAMAN

Sebze Islah Materyalinin Bazı Hastalıklara Dayanıklılıklarının Moleküler İşaretleyiciler Kullanılarak Belirlenmesi (DEVAM EDEN PROJE)

cxxxvi

11.45-12.00 Ayhan AK

Çerçeve Proje: Sebze Çeşit Islahı Programları İçin Nitelikli Genitörlerin (Yarı Yol Materyali) Geliştirilmesi Projesi Alt Proje: Meyvenin Saptan Ayrılma Direnci Düşük Kurutmalık Biber Islahı (DEVAM EDEN PROJE)

12.00-12.15 Uz. Erdal KAYA Türkiye Florasında Mevcut Şakayık (Paeonia spp.) Türlerinin Tespiti Islahı ve Yetiştirme Tekniklerinin Belirlenmesi (III) (DEVAM EDEN PROJE)

12.15-12.30 Fatih GÜLBAĞ

Proje: Yeni Gül Çeşitlerinin Geliştirilmesi Alt Projeler: 1- Melezleme Yoluyla Dış Mekân Yeni Gül Çeşitlerinin

Geliştirilmesi

2- Melezleme Yoluyla Yeni Kesme Gül Çeşitlerinin Geliştirilmesi

3- Mutasyon Islahı İle Gülde Çeşit Geliştirme

(DEVAM EDEN PROJE) Saat Proje Yürütücüsü Proje Başlığı


Oturum Başkanı: Prof.Dr. Atilla DURSUN

14.00-14.15 Kerim KARATAŞ Biber Kök Boğazı Yanıklığı Hastalığına (Phytophthora capsici Leon.) Kısmi Dayanıklı Kırmızıbiber Islahı II (DEVAM EDEN PROJE)

14.15-14.30 Dr. Sali FİDAN Yerel Sebze Çeşitlerinin Geliştirilmesi- Seleksiyon Yoluyla Koçaş Patlıcanı Islahı (DEVAM EDEN PROJE)

14.30-14.45 Dr. Gülay BEŞİRLİ

Güvey Feneri (Physalis peruviana L.) Yetiştiriciliğinin Geliştirilmesi

Güvey Feneri (Physalis peruviana L.) Adaptasyon Çalışmalarının Yapılması ve Çeşit Geliştirilmesi (DEVAM EDEN PROJE)

14.45-15.00 Dr. Göksel EVCİ (Veli PEKCAN)

Trakya-Marmara Bölgesi Çerezlik Kabak Islah Çalışmaları (DEVAM EDEN PROJE)

15.00-15.15 Dr. Onur KARAAĞAÇ Taze Fasulyede Nitelikli Hat ve Çeşitlerin Geliştirilmesi (DEVAM EDEN PROJE)

15.15-.15.30 Şule MATYAR

Proje: Soğan Yetiştiriciliğin Geliştirilmesi Alt Proje: Eskişehir İli Soğan Populasyonundan Yeni Baş Soğan Tip ve Çeşitlerinin Geliştirilmesi (DEVAM EDEN PROJE)


Oturum Başkanı: Prof.Dr. Yıldız DAŞGAN

16.00-16.15 Mehmet ŞİMŞEK

Entegre Proje: Soğan ( Allium cepa L.) Yetiştiriciliğin Geliştirilmesi

Alt Proje Adı: Soğan Tohum Üretiminde Azot Ve Kükürt Uygulamalarının Tohum Verim Ve Kalite Kriterleri Üzerine Etkisinin Araştırılması

(DEVAM EDEN PROJE)

16.15-16.30 Esra CEBECİ Bazı Soğan (Allium cepa L.) Genotiplerinde Sitoplazma Tiplerinin Moleküler Düzeyde Belirlenmesi (DEVAM EDEN PROJE)

cxxxvii

16.30-16.45 Fatih HANCI Bazı Soğan (Allium cepa L.) Çeşitlerinin Tuza Toleranslılık Seviyelerinin (in vitro) Doku Kültürü Şartlarında Belirlenmesi (DEVAM EDEN PROJE)

16.45-17.00 Ceren EKŞİ Alata Sarımsağının (Allium sativum L.) Meristem Kültürü ile Arındırılması ve Çoğaltılması (DEVAM EDEN PROJE)

17.00-17.15 Esra CEBECİ Ereğli/Konya Yöresinde Yetiştirilen Mor Havuç Popülasyonlarından Standart Çeşit Geliştirilmesi (DEVAM EDEN PROJE)

17.15-17.30 Nurten LÖKOĞLU Havuç Gen Kaynaklarının Hibrit Çeşitlere Dönüştürülme Potansiyelinin Araştırılması (DEVAM EDEN PROJE)

21 ŞUBAT 2014 – CUMA


Oturum Başkanı: Dr. Abdullah ÜNLÜ

09.00-09.15 Dr. Onur KARAAĞAÇ Lahana Islahı Programları İçin Nitelikli Genitörlerin Geliştirilmesi ve Tohum Teknolojisi Projesi (DEVAM EDEN PROJE)

09.15-09.30 İlyas DELİGÖZ

Karadeniz Bölgesinde Lahana Kök Ur (Plasmodiophora brassicae Wor.) Hastalığına Karşı Türlerarası Melezleme Yoluyla Dayanıklı Hatlar Geliştirilmesi (DEVAM EDEN PROJE)

09.30-09.45 Nihal ERTÜRK Allı Gelin (Tchihatchewia isatidea Boıss.) Bitkisinin Çeşit Islahı ve Süs Bitkileri Sektörüne Kazandırılması (DEVAM EDEN PROJE)

09.45-10.00 Ceren EKŞİ Ispanakta (Spinacia oleracea L.) Anter Kültürü ve Işınlanmış Polenle Tozlama Yöntemi ile Haploidizasyon (DEVAM EDEN PROJE)

10.00-10.15 Dr. Sali FİDAN

Hibrit Ispanak Islahı-1 Ülkesel Ispanak Genetik Kaynaklarının Karakterizasyonu ve Nitelikli Saf Hatların Geliştirilmesi (DEVAM EDEN PROJE)

10.15-10.30 Mustafa Kemal SOYLU

Bazı Yenilebilir Ektomikorizal Mantarların Saf Kültürlerinin Elde Edilmesi ve İn Vitro Koşullarda Gelişiminin Optimizasyonu (DEVAM EDEN PROJE)


Oturum Başkanı: Dr. Davut KELEŞ

11.00-11.15 Adnan HACIKÜÇÜK KKTC’de Enginar Üretiminin Geliştirilmesi (KIBRIS PROJESİ - DEVAM EDEN PROJE)

11.15-11.30 Tuba AKERZURUMLU (Konce BAYDAR)

KKTC Florasında Bulunan Potansiyel Süs Bitkilerinin Saptanması, Tanımlanması, Muhafaza Edilmesi, Kültüre Alınması Ve Etkin Değerlendirilmesi (KIBRIS PROJESİ - DEVAM EDEN PROJE)

cxxxviii

11.30-12.00 GENEL DEĞERLENDİRME VE KAPANIŞ

Dilek ve Temenniler

cxxxix

SEBZELER

cxl

SONUÇLANAN PROJELER

(SONUÇ RAPORU)

cxli

AFA ADI : Sebzeler ve Süs Bitkileri (A 09)

PROGRAM ADI : Örtüaltı Sebze Yetiştiriciliği (P-01)

(SONUÇ RAPORU ÖZETİ)


Proje Başlığı Örtüaltı Yetiştiriciliğine Uygun Domates Lekeli Solgunluk

Virüsüne (TSWV) Dayanıklı Sivri Biber Hatlarının Geliştirilmesi

Projenin İngilizce Başlığı Development of Tomato spotted wilt virüs(TSWV)-resistant long

pepper lines suitable for greenhouse

Projeyi Yürüten Kuruluş Batı Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü/

ANTALYA

Projeyi Destekleyen

Kuruluş/lar

Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü

Proje Yürütücüsü İbrahim ÇELİK

Yardımcı Araştırmacılar Ramazan ÖZALP, İlknur POLAT, Nejla ÇELİK,


Projenin Toplam Bütçesi 83.758,00 TL

Proje Özeti

Biber yetiştiriciliğinde en önemli sorunların başında virüs hastalıkları gelmektedir. Domates Lekeli

Solgunluk Virüsü (TSWV) domates ve biberlerde zarar yapan ve ekonomik anlamda büyük kayıplara

neden olan en önemli virüslerden birisidir.

Bu projede örtüaltı yetiştiriciliğine uygun ve TSWV dayanıklı sivri biber hatlarının geliştirilmesi

amaçlanmaktadır.

Proje çalışmaları 2010 yılı ilkbahar döneminde başlamış olup Enstitü çeşidi 2 adet sivri biber hattı

(SeraDemre 8 ve PI152225) ile 3 adet sivri biber çeşidi hem mekanik hemde moleküler olarak

testlenmiş ve sivri biber çeşitlerinin TSWV’ye dayanıklı olduğu belirlenmiştir..

2010 yılı Sonbahar döneminde Enstitü çeşidi (SeraDemre 8) ana, dayanıklı 3 hibrit biber çeşit baba

olacak şekilde melezleme yapılmıştır.

2011 yılı ilkbahar döneminde melez kombinasyonları mekanik testlemeye tabi tutulmuş ve dayanıklı

bireyler seraya dikilmiştir.

2011 Sonbahar döneminde; önceki dönem seçilen bitkilerden alınan 20’şer adet bitkide önce klasik testleme

sonra moleküler testleme yapılmış ve dayanıklı bireyler seçilmiştir. 2012 ilkbahar döneminde; 2011 ilkbahar döneminde yapılan moleküler ve klasik testleme sonucu

dayanıklı olan 57 hatta ait 1139 adet bitki klasik olarak testlenmiş 488 adet dayanıklı bitki seraya

dikilmiştir.

2012 sonbahar döneminde; İlkbahar döneminde seçilen 67 adet hatta ait 1035 bitki klasik olarak

testlendikten sonra 905 bitki dayanıklı olarak tespit edilerek seraya dikim yapılmıştır.

2013 yılında dayanıklı ve sivri tipinden tek bitkilerin seçimi yapılmış ve klasik ve moleküler

testlenmesi yapılmıştır. Dayanıklı hatlar tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler: Biber, Virüs, TSWV, Dayanıklılık

cxlii


PROGRAM ADI : Patlıcangiller (P02)

(ARA SONUÇ RAPORU ÖZETİ)

Proje No BBSS-08-08

Proje Başlığı Ege Bölgesi Sebze Islahı Programlarında Değerlendirilmek Üzere

Mevcut Gen Havuzunun Korunması ve Geliştirilmesi

Projenin İngilizce

Başlığı

The Conservation and Development of The Gene Pool for The Aegean

Region Vegetable Breeding Programs

Projeyi Yürüten

Kuruluş

Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü

Projeyi Destekleyen

Kuruluş/lar


Proje Yürütücüsü Sevgi MUTLU

Yardımcı

Araştırmacılar

Uzm.Mehmet Asım HAYTAOĞLU, Uzm.Seyfullah BİNBİR,

Uzm.Ayşe KAHRAMAN,



Proje Özeti

Bu çalışma “Ege Bölgesi Sebze Islahı Programlarinda Değerlendirilmek Üzere Mevcut Gen

Havuzunun Korunmasi Ve Geliştirilmesi”projesi kapsamında yürütülmüş ve bütçesi TAGEM

tarafından desteklenmiştir. 2009-2013 yılları arasında yürütülen çalışmada domates, biber ve

patlıcan türlerinde farklı kullanım alanlarına hitap edebilen gen havuzu oluşturulmuştur. Çalışmalar

sonucunda 3 adet domates çeşidi tescil ettirilmiştir. Ve bu çeşitlerden sanayi domatesi çeşidinin özel

sektöre devri ve bunun yanında 30 adet domates hattının özel sektöre satışı gerçekleştirilmiştir.

Anahtar Kelimeler: Domates, Biber; Patlıcan, çeşit, hat, hibrit.

cxliii



(ARA SONUÇ RAPORU ÖZETİ)


Proje Başlığı Karaisalı Biber Popülasyonunun Seleksiyon Yoluyla Islahı

Projeyi Yürüten

Kuruluş

Alata Bahçe Kültürleri Araştırma İstasyonu

Projeyi Destekleyen

Kuruluş/lar

Karaisalı Kaymakamlığı, Köylere Hizmet Götürme Birliği

Proje Yürütücüsü Dr. Davut KELEŞ

Yardımcı

Araştırmacılar

Atilla ATA,

Hasan PINAR , Seyfettin FARUK

Başlama- Bitiş Tarihleri 10.10.2009 31.12.2013

Projenin Toplam Bütçesi 2009: 6.750TL 2010: 8.000.TL 2011:8.000 TL

Proje Özeti

Amaç Karaisalı Biber Popülasyonunun Seleksiyon Yoluyla Islahıdır.

• 2009 sonbahar döneminde Karisalı ve Salbaş’tan biber genotipleri toplanmıştır.

• Biber dikim alanı hazırlanmış,

• Daha önce genetik havuzda bulunan biberler tohumları dikimleri yapılmış,

• Proje için yaklaşık 400 adet biber hat ve genotipten ilk yıl 114 hat seçilmiştir.

• 2011 yılında bu sayı 20’ye düşürülmüştür.

2012 yılında ise 20 adet biber genotipi Karaisalı ilçesinde ve Alata koşullarında 3 tekerrürlü

ve her tekerrürde 25 bitki olacak şekilde dikilmiş ve performansları belirlenmiştir.

2013 yılında ise seçilen 12 adet genotip Karaisalı ilçesinde 3 farklı lokasyonda dikilip

performansları belirlenmiştir. Bu genotipler arasından 4 adet eşit adayı belirlenmiş ve tescile

sunmak üzere hazırlanmaktadır.

Anahtar Kelimeler: Karaisalı biberi, seleksiyon, ıslah

cxliv


PROGRAM ADI : Kök ve Yumrulu Sebzeler (P-07)


Proje No TAGEM/BBAD/12/A09/P07/01-03

Proje Başlığı Soğan Yetiştiriciliğinde Azot Ve Kükürt Uygulamalarının Hasat Sonrası

Depolama Sürecinde Kalite Özellikleri Üzerine Etkisinin Belirlenmesi

Projenin İngilizce

Başlığı

Applications of Nitrogen and Sulphur Determination of the Effect of

Postharvest Storage on Quality Characteristics of the Process in Onion

Growing

Projeyi Yürüten

Kuruluş Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü, YALOVA

Projeyi Destekleyen

Kuruluş/lar

Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü, YALOVA


Yardımcı

Araştırmacılar

Dr. Tuncay ACICAN , Dr. Seçil ERDOĞAN , Uz. Barış ALBAYRAK

Dr. Gülay BEŞİRLİ , Uz. Zühtü POLAT

Başlama- Bitiş Tarihleri 01.01. 2011

31.12. 2014


Proje Özeti Soğan, dünyanın farklı bölgelerinde yetiştirilebilen ve çok farklı şekillerde tüketilebilen

oldukça popüler bir sebzedir. 4000 yıldan daha fazla bir süredir yetiştiriciliği yapılmaktadır. Türkiye

kuru soğan üretimi bakımından dünyada önemli ülkelerden birisidir, toplam üretimin %2.5-3’ünü

karşılar. Çin ise dünya soğan üretiminde ilk sırada yer alıp toplam üretimin %30’unu

karşılamaktadır. Türkiye ortalama yıllık 1.9 milyon ton kuru soğan üretimiyle Çin, Hindistan,

Amerika ve Pakistan’ın ardından 5. büyük üretici konumundadır. Türkiye’nin kuru soğan üretim

alanı yaklaşık 650 bin dekar, üretim miktarı yaklaşık 1.9 milyon ton ve dekara verimi ise 2.87

ton’dur.

Pazarlanabilir soğan üretiminde yüksek verim ve homojen baş büyüklüğü en önemli iki

kriterdir. Bitki besin maddeleri, ürünlerin verimliliğinin arttırılmasında ve kaliteli ürün elde

edilmesinde önemli role sahiptir.

Yapılan araştırmalara göre, soğanın kimyasal yapısı üzerine genetik, çevre ve hasat sonrası

faktörler etkili olmaktadır. Çevre faktörleri içerisinde kükürt ve azot en önemli role sahip olan

etmenlerdir. Gereksiz yere fazla yapılan azot gübrelemesi soğanın depo ömrünü azaltmaktadır.

Kükürt uygulanan soğanlarda muhafaza sürecinde ağırlık kaybı ve çimlenme azalmaktadır.

Bu çalışmanın amacı; farklı azot ve kükürt dozlarının soğanın (Allium cepa, L.) depolanma

sürecinde bazı kalite kriterleri ve depolanma ömrü üzerine etkisini belirlemektir.

Anahtar Kelimeler: soğan, soğuk muhafaza, kalite, azot ve kükürt uygulaması

cxlv


PROGRAM ADI : Diğer Sebzeler (P-10)



Proje Başlığı Lahana Islahı Programları İçin Nitelikli Genitörlerin Geliştirilmesi ve


Projenin İngilizce

Başlığı

Development of Qualified Genitors for Cabbage Breeding Programs and

Seed Technology Project

Projeyi Yürüten

Kuruluş Karadeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü, SAMSUN

Projeyi Destekleyen

Kuruluş/lar

Proje Yürütücüsü Dr. Onur KARAAĞAÇ

Yardımcı

Araştırmacılar Hayati KAR, Mehtap ÖZBAKIR ÖZER



Proje Özeti

Bu projede; ülkemiz sebze üretiminde önemli bir paya sahip olan beyaz baş lahanada pazar

değeri yüksek, sarmalık veya sanayide kullanılmak üzere nitelikli hat ve yerli F1 hibrit çeşitlerin

geliştirilmesi amaçlanmıştır.

1998 yılında “Beyaz Baş Lahanada F1 Hibrit Çeşit Islahı” adıyla başlayan bu proje daha sonra

DPT desteğiyle devam etmiştir. Yapılan bu projeler sonucunda “Kuzey Yıldızı F1” ve “Kartopu F1”

adlı 2 adet yerli F1 hibrit çeşit adayı üretim iznini almış ve tescil aşamasına gelmiştir. Ayrıca bir adet

Dürme çeşidi geliştirilmiştir.

2010-2013 yılları arasında proje kapsamında toplam 92 melez kombinasyonu yapılmıştır.

Nitelikli 5 adet ana ebeveyne farklı kısırlık kaynaklarından sitoplazmik erkek kısırlığını aktarma

amaçlı geriye melezleme programları devam etmiştir. Hatlar BC2 – BC5 aşamasına gelmiştir. Ayrıca

CMS aktarılmış nitelikli hatları kullanarak 112 adet F1 generasyonunda ÖKY testlemeleri

yapılmıştır. 2013 yılında CMS sistemi ile hibrit tohum üretimi yapılabilen hibrit çeşit adaylarına

ulaşılmış ve bu çeşit adayları Bafra lokasyonunda denemesi kurulmuş ve bir tarla günü

düzenlenmiştir. Bazı CMS yerli F1 hibrit çeşit adayları önder çiftçiler tarafından beğenilmiştir. Söz

konusu adayların, 2014 yılında açık alanda ve bitki grubu izolasyonlu olarak tohumlarının üretilmesi

planlanmaktadır. Bu yıllar arasında Hollanda Wageningen Üniversitesi ve USDA Tohum Gen

Bankasından 155 adet nitelikli materyal introdüksiyon yoluyla getirtilerek tanımlaması yapılmış,

saflaştırma çalışmaları devam etmektedir. Bir kısmı melez kombinasyonlarında kullanılmış ve

oldukça başarılı sonuçlar alınmıştır.

Ülkemizde lahanagillerde yerli hibrit çeşit geliştirmeye yönelik olarak üniversite yada özel

tohumculuk sektöründe herhangi bir ıslah programı bulunmamaktadır. Bu türde tamamen dışa

bağımlı olan ülkemizde bu projeyle yerli hibrit çeşitlerin geliştirilmesi konusunda hızlı yol kat

edilmiştir. Bu proje sonucunda edinilen tecrübe ve ıslah materyallerinden yerli özel tohumculuk

sektörünün de yararlanması beklenmektedir.

Anahtar Kelimeler: Beyaz baş lahana, F1 hibrit, çeşit ıslahı, melezleme, erkek kısırlığı

cxlvi

AFA ADI : Sebzeler ve Süs bitkileri (A-09)

PROGRAM ADI : Mantar Yetiştiriciliği (P-11)



Proje Başlığı Pleurotus eryngii kompleks türlerinin toplanması ve morfolojik

karakterizasyonu

Projenin İngilizce

Başlığı

Collection of Pleurotus eryngii complex species and morphologic

characterization

Projeyi Yürüten

Kuruluş

Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü

Projeyi Destekleyen

Kuruluş/lar


Proje Yürütücüsü Mustafa Kemal SOYLU

Yardımcı

Araştırmacılar

Prof. Dr. Kaya BOZTOK

Prof. Dr. Dursun EŞİYOK



Proje Özeti

Pleurotus eryngii kompleks türlerine ait mantarlar ülkemizin farklı bölge ve

lokasyonlarından toplanmıştır. Mantarların cografi koordinatları belirlenmiştir. 20 ayrı

populasyona ait 223 mantardan, farklı 121 adet izolat ve farklı 90 adet spor izi elde edilmiştir.

Bu mantarların morfolojik ve mikroskopik özellikleri belirlenmiştir. Morfolojik olarak çok

farklı özelliktedirler. Şapkaları çok farklı büyüklükte ve beyaz-grimsi renkten, koyu kahve renge

kadar değişik renktedir. Morfolojik özellikleri bulunduğu yerin ekolojisine ve konukçu bitkisine

göre değişmektedir.

Konukçu bitkilerinin türleri teşhis edilmiştir ve herbaryumları oluşturulmuştur. Farklı

konukçu bitkiler tespit edilmiştir. Konukçu bitkilerden Heracleum antasiaticum Manden (Telehaş

otu), P. eryngii kompleks türleri mantarları için yeni bir konukçu bitkidir.

Morfolojik olarak, Ülkemizden toplan P. eryngii mantarlarında 3 ayrı ırk (var. eryngii,

var. ferula ve var. nebrodensis) yer almaktadır.

Toplanan mantarlar, elde edilen miseller ve spor izleri gen kaynağı olarak saklanmaktadır.

Anahtar Kelimeler: Pleurotus eryngii kompleks türleri, varyete, izolat, spor, mantar, konukçu

bitki

cxlvii

AFA ADI : Sebzeler ve Süs bitkileri (A 09)




Proje Başlığı

Çerçeve Proje: Türkiye’de Mantar Yetiştiriciliğinin Geliştirilmesi

Lentinus edodes ve Ganoderma lucidum Mantar Türlerinin Verim

ve Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi.

Projeyi Yürüten

Kuruluş

Doğu Akdeniz Geçit Kuşağı Tarımsal Araştırma İstasyonu

Müdürlüğü

Projeyi Destekleyen

Kuruluş/lar


Proje Yürütücüsü Ayhan ZÜLKADİR

Yardımcı

Araştırmacılar

Gonca DÜZKALE

Ebubekir PAŞAZADE

Başlama- Bitiş Tarihleri Nisan-2011-Nisan 2014

Projenin Toplam

Bütçesi:

12.500..TL

Proje Özeti

Projede Lentinus edodes ve Ganoderma lucidum mantar türlerinin Kahramanmaraş koşullarında

açık alanda Kütük kültüründe ve Kapalı alanda Talaş kültüründe verim ve kalite özellikleri

incelenmiştir.

Projede açık alanda yapılan kütük kültüründe her iki türde de ürün elde edilememiş, kontrollü

alanda yapılan denemelerden ise sadece Lentinus edodes türünde ürünler elde edilmiştir.

Lentinus edodes türünde elde edilen ürünler üzerinde analizler gerçekleştirilmiştir. Lentinus

edodes türünden elde edilen verim özellikleri Tablo 1 deki gibidir.

Tablo 1. Lentinus edodes Mantarında ekilen poşetlerde sarma oranı(%), hastalıklı poşet

oranı(%). ve toplam verim(g/poşet)

Ortam SO(%) HO(%) YV(g/poşet)

Meşe Talaşı 96.6 3.33 356.8

Kavak Talaşı 76.6 23.33 231.6

Ganoderma lucidum türü talaş kültüründe misel sarması gerçekleşmesine rağmen ürün elde

edilememiştir. Misel saran ortamlar uzun süre beklemelerine ragmen ürün vermemiş ve

kontamine olmuştur.

Açık alanda yapılan kütük kültüründe ürün alınamamasının nedeni hava sıcaklığı olarak

düşünülmektedir. Her iki türde genelde serin iklim isteyen türlerdir. Bu nedenle

Kahramanmaraş dış ekolojik koşulları kütük kültürü üretimine uygun değildir denilebilir.

Anahtar Kelimeler

Mantar, Lentünus, Ganoderma, beta-glucan, üretim, kimyasal kompozisyon

cxlviii


cxlix



YENİ TEKLİF PROJE Proje No:

Proje Başlığı Türkiye’deki Bazı Yerel Hıyar Genotiplerin Morfolojik

Karakterizasyonu ve Muhafazası

Projeyi Yürüten Kuruluş Batı Akdeniz Tarımsal Araştırmalar Enstitüsü

Projeyi Destekleyen

Kuruluş


Proje Yürütücüsü Levent KESKİN Yardımcı Araştırmacılar Dr. Volkan GÖZEN


Projenin yıllara Göre

Bütçesi

2015:7000TL- 2016: 5000TL

Proje Özeti

Bu çalışma 2015-2017 yılları arasında Batı Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü (BATEM) hıyar

gen havuzunda yer alan yerel genotiplerin tanımlanması ve genetik çeşitliliğin morfolojik olarak

ortaya koymak, muhafaza etmek ve sürdürülebilirliğini araştırmak amacıyla yürütülecektir.

BATEM hıyar gen havuzu, örtüaltı yetiştiriciliğine uygun hibrit hıyar (Cucumis sativus L.) çeşitleri

geliştirmek üzere 1970 yılından beri oluşturulmakta olan bir havuz olup, tek bitki seleksiyonu ile

elde edilen ve farklı kendileme aşamalarında bulunan genotiplerden oluşmaktadır. Gen havuzunu

zenginleştirmeye yönelik introdüksiyon yolu ile 1290 adet genetik materyal toplanmıştır. Bugüne

kadar yapılan çalışmalar sonucu 4 hibrit çeşit geliştirilmiş ve ticari kayda alınmıştır. Çalışmada 120

yerel genotipin karakterizasyonu UPOV deskriptöründen yararlanılarak yapılacak ve aynı zamanda

tohum üretimleri yapılacaktır.

Anahtar Kelimeler: Hıyar, gen havuzu, morfolojik karakterizasyon, kümeleme analizi

cli




Proje Başlığı Sanayiye Yönelik Geliştirilen Karaisalı Biber Hatlarına Phytophthora

capsici’ ye Dayanıklılığın Aktarılması

Projeyi Yürüten Kuruluş ALATA Bahçe Kültürleri Araştırma İstasyonu

Projeyi Destekleyen

Kuruluş


Proje Yürütücüsü Duygu ALTUNÖZ

Yardımcı Araştırmacılar Dr. Hasan PINAR

Nihal DENLİ

Atilla ATA

Mustafa ÜNLÜ

Ayşegül ÇOLAK ATEŞ

Seyfeddin FARUK

Dr. Davut KELEŞ Prof. Dr. Saadet BÜYÜKALACA

Başlama- Bitiş Tarihleri Ocak, 2015- Ocak, 2018


Bütçesi

2015:10000 TL 2016: 20000TL

2017: 20000 TL 2018: 10000TL

Proje Özeti

Ülkemiz üretim alanı ve toplam üretim miktarı bakımından yüksek değerlere sahipken, birim

alandan elde edilen ortalama verim çok düşüktür. Yetiştirme tekniği ve kültürel işlemlerin

uygulanmasındaki eksiklikler yanında verim düşüklüğünün en önemli nedenlerinden bazıları da,

nematod, bazı virüsler (TSWV, PYV v.b.) ve Phytophthora capsici Leon. fungal etmeninin yol

açtığı kök boğazı yanıklığı hastalığıdır. Patojen, biberde kök, gövde, yaprak ve meyve yanıklığına

sebep olmasına ilaveten patlıcan, domates, kabak, hıyar ve kavun gibi birçok sebze ve yabani

bitkilere de zarar vermektedir. Uzun yıllardan beri dünyada pek çok araştırmanın yapıldığı bu

hastalığa karşı günümüzde de tam olarak etkin bir savaşım yöntemi bulunmamaktadır. En etkin

mücadele yöntemi olarak dayanıklı çeşit kullanımı karşımıza çıkmaktadır. Dayanıklı çeşitlerin

geliştirilmesi sadece biberde verim kaybını önlemekle kalmayacak aynı zamanda çevreye zarar

veren kimyasalların kullanımı da azalacaktır. Modern ıslah yöntemleri (moleküler markılar ve

double haploidi) kullanılarak sanayiye yönelik geliştirilen Karaisalı biber hatlarına Phytophthora

capsici Leon.’e dayanıklılığın aktarılması amaç edinilmiş olup, hem bölge üreticisinin hem de

ülkemiz biber üreticisinin önemli bir sorunun giderilmesi, rekabet gücünün arttırılması

hedeflenmiştir.

Anahtar Kelimeler: Karaisalı biberi, Phytophthora capsici Leon., MAS, double haploidi

cliii


PROGRAM ADI : Patlıcangiller (P-02)

YENİ TEKLİF PROJE

Proje No:

Proje Başlığı Açık Alan Biber Islahı Programları İçin Nitelikli Genitörler ile F1

Hibrit Çeşitlerin Geliştirilmesi ve Tohum Teknolojisi Projesi

Projeyi Yürüten Kuruluş Karadeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü

Projeyi Destekleyen

Kuruluş Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü

Proje Yürütücüsü Hayati Kar

Yardımcı Araştırmacılar Dr. Onur Karaağaç, Şenay Murat Doğru



Bütçesi

2014: 40.000 TL 2015: 47.000 TL 2018: 43.000 TL

2016: 43.000 TL 2017: 43.000 TL

Proje Özeti

Karadeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsünde biber ıslahı çalışmaları 2004 yılında kurumumuzun da

yer aldığı ve Devlet Planlama Teşkilatı destekli olan “Türkiye F1 Hibrit Sebze Çeşitlerinin

Geliştirilmesi ve Tohumluk Üretiminde Kamu-Özel Sektör İşbirliği Projesi” ile başlamıştır.

Enstitümüzdeki biber ıslahı çalışmaları 2010 yılında Tübitak 1007 destekli ‘Türkiye F1 Hibrit

Sebze Çeşit ve Nitelikli hat geliştirilmesi’ projesi ile devam etmiştir. Bu projede kurumumuz

‘Biberde Açıkta Yetiştiriciliğe Uygun Nitelikli Hat ve F1 Hibrit Çeşitlerin Geliştirilmesi’ (Proje

No: 109G098) iş paketini yürütmüştür. 2004 yılından bugüne kadar yapılan biber ıslahı çalışmaları

ile enstitümüzde geniş ve nitelikli biber gen havuzu oluşturulmuş olup ıslah çalışmaları tüm hızıyla

devam etmektedir. Yapılması düşünülen bu proje ile amaçlanan açık tarla biber yetiştiriciliği için

verimli, kaliteli, hastalık ve zararlılara dayanıklı F1 hibrit biber çeşitleri ile üstün özelliklere sahip

(biyotik ve abiyotik tolerant veya dayanıklılık özelliliğinde olan, kaliteli, heterosis veya

heterobeltiosis yönünden pozitif özellik gösteren) hat veya yarı yol materyalleri geliştirmektir.

Geliştirilen bu hat veya hibrit çeşit adayları özel sektör tohum firmalarının kullanımına açılarak

devredilmesi söz konusu olacaktır. Bununla birlikte yerel çeşitlerin toplanması ve muhafaza altına

alınması çalışmalarına devam edilmesi ile mevcut biber gen havuzunun geliştirilip

zenginleştirilmesi de projenin amaçları arasındadır. Biber ıslahı çalışmalarının devamını sağlamak

amacıyla hazırlanan bu projenin ana hedefi çalışma takvimi sonunda asgari 2 adet hibrit çeşit

geliştirmektir. Bunun dışında üstün özellikleri sahip 3-5 adet saf hat da geliştirmek bu projenin

hedefleri arasındadır.

Anahtar Kelimeler: Biber, seleksiyon, kendileme, morfolojik tanımlama, melezleme, genel ve özel

uyum yeteneği, heterosis

cliv



YENİ TEKLİF PROJE

Proje No:

Proje Başlığı

Turşu Sanayisine Uygun Tatlı Süs Biberi Islahı

Projeyi Yürüten Kuruluş Doğu Akdeniz Geçit Kuşağı Tarımsal Araştırma İstasyonu Müdürlüğü-

Kahramanmaraş

Projeyi Destekleyen

Kuruluş


Proje Yürütücüsü Cihan FIRAT

Yardımcı Araştırmacılar Ayhan AK

Kerim KARATAŞ

Yrd. Doç. Dr. B. Bülent ARPACI (Danışman)

Başlama- Bitiş Tarihleri Ocak 2015 – Aralık 2019

Projenin Toplam

Bütçesi:

Toplam; 22.750,00

2015= 1.750,00 TL, 2016= 4.900,00 TL,

2017= 4.000,00 TL, 2018= 6.200,00 TL, 2019= 5.900,00 TL

Proje Özeti;

Biber (Capsicum spp.) sevilerek tüketilen, içerdiği vitamin ve mineral maddeleri yönünden

zengin ve insan beslenmesine olumlu katkısı olan bir sebze türüdür. Taze olarak tüketilmesinin yanı

sıra öğütülmüş halde toz veya pul, salçalık veya turşuluk olmak üzere değişik şekillerde

değerlendirilmektedir. Bu değerlendirme şekillerinden turşular, içerdikleri aroma bileşikleri ve iştah

açıcı özellikleri nedeni ile tercih edilmektedirler. Bununla birlikte yapıldıkları ürünün yıl boyunca

tüketimine olanak sağlamaktadır. Biber meyveleri değişik acılık düzeylerine sahiptir ve taze

tüketimde ise tüketicilerin tercihlerinden birini de bu özellik belirlemektedir. Yetiştiriciliği yapılan

biber tiplerinin tamamı turşu yapımında kullanılabilmektedir. Ülkemizde acı olmayan sivri tipteki

biber çeşitlerinden biber turşusu yapılabilmektedir. Bu çeşitlere, çoğunlukla karışık turşular

içerisinde yer verilmekte, dilimlenmiş veya tüm olarak değerlendirilmektedir. Ancak tüketim

tercihleri düşünüldüğünde biber turşularının küçük, az tohum içeren ve tek seferde tüketilecek

büyüklükte olması istenir. Bu özellikler dikkate alındığında Türkiye’de turşusu yapılan biber

çeşitlerinin tamamı orta acı ya da yüksek acı grubunda yer almaktadır. Bu proje ile tüketim tercihleri

boyutlarında acı olmayan turşuluk biber çeşitleri geliştirmek, turşu sanayisine yeni bir ürün sunmak

hedeflenmektedir. Bu amaçla iki süs biberi çeşidi genetik materyal olarak kullanılacaktır. Bu

genotipler arasında kombinasyon ıslahı ile oluşturulacak melez bahçesinden seleksiyonlar yapılarak

acı olmayan, tek seferde tüketilebilecek boyutta ve verimi yüksek biber çeşitleri geliştirilecektir.

Anahtar Kelimeler; Süs biberi, turşu, acılık, biber, Capsicum

clv




Proje Başlığı: Lice Domatesinin Karakterizasyonu ve Tanımlanması

Projeyi Yürüten

Kuruluş:

GAP Uluslararası Tarımsal Araştırma ve Eğitim Merkezi

Müdürlüğü

Projeyi Destekleyen

Kuruluş:

TARIMSAL ARAŞTIRMALAR VE POLİTİKALAR GENEL

MÜDÜRLÜĞÜ

Proje Yürütücüsü: Burcu KARUSERCİ

Yardımcı

Araştırmacılar:

Murat KAYA,

Mevlüde TATAR

Yrd.Doç.Dr.Vedat PİRİNÇ (Danışman)

Başlama-Bitiş Tarihleri: 2015-2017


Proje Özeti;

Bu çalışma, Diyarbakır GAP Uluslararası Tarımsal Araştırma ve Eğitim Merkezi

arazisinde 2015-2017 yıllarında yürütülecektir. İlk 2 yıl Lice domatesinin yetiştirildiği bölgeler

gezilerek bu bölgelerden materyal temini sağlanacaktır. 3.yıl ise toplanan genetik materyallerin

enstitü bahçemizdeki uygulama arazinde ekimi yapılarak gözlenmeye başlanacaktır. Deneme

süresince bitkilerin morfolojik özelliklerinin belirlenmesinde UPOV (Uluslararası Yeni Bitki

Varyetelerini Koruma Birliği) tarafından Solanum lycopersicum L.’nın tüm varyeteleri için

kullanılan skalalardan yararlanılacaktır. Denemede fide, bitkisel özellikler, meyve ve

tohumlarda ölçüm ve gözlemler alınacaktır. Çalışmada materyal olarak; Diyarbakır iline ait

farklı lokasyonlardan toplanacak Lice domatesi tohumları kullanılacaktır. Lice domatesinin

yetiştirildiği bölgeler gezilirken bölge halkının bu domatesle ilgili olumlu ve olumsuz

gözlemleri dikkate alınacaktır. Bu çalışma ile Lice domatesinin karakterizasyonu ve tanımlama

işlemi yapılıp Lice domatesinin farklı tipleri olup olmadığı belirlenecektir.

clvi

AFA ADI : Sebzeler ve Süs Bitkileri (A 09) PROGRAM ADI : Kabakgiller (P-04)


Proje Başlığı Kuraklığa Tolerant Karpuz Genotiplerinde Fusarium oxysporum f. sp. niveum’a Dayanıklı Hatların Geliştirilmesi

Projeyi Yürüten Kuruluş GAP Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü

Projeyi Destekleyen Kuruluş TARIMSAL ARAŞTIRMALAR VE POLİTİKALAR GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

Proje Yürütücüsü Dr. M. Zeki KARİPÇİN


Prof. Dr. Nebahat SARI Prof. Dr. Şener KURT Doç.Dr. İlknur SOLMAZ Zir.Yük.Müh.Ümran AKGÜN YILDIRIM Zir.Yük.Müh.Sibel AKKUŞ BİNİCİ Zir.Yük.Müh.Şehnaz KORKMAZ


Projenin yıllara Göre Bütçesi 2015: 190.500 TL 2016: 17.500 TL 2017: 15.000 TL 2018: 9.500 TL

Proje Özeti

Dünya ve Türkiye için karpuzda hastalıklara dayanıklılık önemlidir. Fusarium solgunluğu hastalığı,

dünyada karpuz üretimini sınırlayan en önemli faktörlerden biridir (Zhang ve ark., 2005). Söz

konusu hastalığa toprak kökenli bir fungus olan Fusarium oxysporum f. sp. niveum (E. F. Smith)

Snyder & Hansen (Fon) neden olmaktadır (Notz ve ark., 2002). Karpuzda Fusarium solgunluğu, ilk

kez 1894 yılında Amerika’da kaydedilmiştir. Günümüzde Fon’un 0, 1, 2 ve 3 no’lu olmak üzere

dört ırkı karakterize edilmiştir. “Irk 0 ve 1”, ilk kez 1963 yılında, “ırk 2” ise 1973 yılında

tanımlanmıştır. Moleküler markör yardımlı seleksiyon (MAS), klonlanmış ya da haritalanmış

genlerin ıslah programlarında kullanımını kolaylaştırmıştır. Prof. Dr. Nebahat SARI ve Doç. Dr.

İlknur SOLMAZ tarafından TÜBİTAK TOGTAG 3370 no'lu proje kapsamında toplanmış olan

karpuz genotiplerinden bazılarının kuraklığa dayanım parametreleri bakımından testlemeleri Dr. M.

Zeki KARİPÇİN tarafından 107T613 no’lu TÜBİTAK projesi ile belirlenmiş ve bu proje ile

gerçekleştirilecek olan çeşit geliştirme çalışmalarında ebeveyn olarak kullanılacaktır.

Bu proje sonucunda elde edilen hatlar, bir sonraki aşamada, özellikle kuraklığa dayanıklı çeşit

geliştirme projelerine materyal teşkil edecektir.

Anahtar Kelimeler: Karpuz, genetik kaynaklar, kuraklık, Fusarium, nitelikli hat

clvii


PROGRAM ADI : Kök ve Yumru Sebzeler (P-07)


Proje Başlığı Soğan Çeşit Geliştirme Projesi-I (Yeni Entegre Proje Teklifi)


Projeyi Destekleyen

Kuruluş

Proje Yürütücüsü Esra CEBECİ Yardımcı Araştırmacılar Fatih HANCI, Ayşe FİDANCI, Dr. Erdinç UYSAL



Bütçesi

2012: 46 000 TL 2013: 50 500 TL 2014:8 000 TL 2015: 16 000

Proje Özeti

Sahip olduğu büyük ekonomik öneme rağmen, soğan (Allium cepa L.) ıslahı çalışmaları, ülkemizde

oldukça sınırlıdır. Diğer sebze türlerine göre, soğan ıslahı oldukça zor ve uzun zaman gerektiren bir

süreçtir. Mevcut durumda, ıslah amaçlı projelerle, yetiştiricilik amaçlı projeler aynı çatı altında

yürütülmektedir. Hazırlanan yeni entegre proje önerisi ile, soğan ıslahına yönelik projelerin, daha

verimli planlanması, ortak hedeflerin birbirleriyle koordineli bir şekilde belirlenmesi, çıktıların

hazırlanacak diğer projelerle entegrasyonunun sağlanması hedeflenmiştir. Bu amaçla, Atatürk

Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü adına tescilli ticari soğan çeşitleri ve Türkiye’nin

farklı bölgelerinden toplanmış yerel soğan genotipleri bitkisel materyal olarak kullanılmaktadır.

Hazırlanan bu yeni entegre proje, soğan ıslahı prosedürünün farklı adımları için tasarlanmış üç alt

projeyi içermektedir. İlk alt projenin amacı, Türkiye’nin farklı bölgelerinden toplanan soğan

genotiplerinin, erkek kısırlıkla ilişkili sitoplazma tiplerinin belirlenmesidir. Diğer alt projede, aday

ıslah hatları tanımlanacaktır. Moleküler işaretleyici çalışmaları sonucunda elde edilen veriler, erkek

kısırlıkla ilgili sitoplazma özellikleri verileriyle kombine edilecektir. Farklı bir alt proje ile de, bazı

soğan çeşitlerinin in vitro doku kültürleri ve saksı denemeleri kurularak tuz stresine olan tolerans

durumları belirlenecektir.

Anahtar Kelimeler: Soğan, ıslah, erkek kısırlık, saf hat, abiyotik stres

clviii



YENİ TEKLİF PROJE

Proje No:

Proje Başlığı Lahana Islahı Programları İçin Nitelikli Genitörlerin Geliştirilmesi ve


Projeyi Yürüten Kuruluş Karadeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü, SAMSUN

Projeyi Destekleyen

Kuruluş


Yardımcı Araştırmacılar Hayati KAR, Mehtap ÖZBAKIR ÖZER, Şenay MURAT DOĞRU



Bütçesi

2015: 37500 TL 2016: 40000 TL 2017: 42500 TL

2018: 40000 TL 2019: 40000 TL

Proje Özeti

Bu projenin temel amacı; ülkemiz sebze üretiminde önemli bir paya sahip olan beyaz baş

lahanada pazar değeri yüksek, sarmalık veya sanayide kullanılmak üzere nitelikli hat ve yerli F1

hibrit çeşitlerin geliştirilmesidir. Lahanagillerde kullanılan hibrit tohum ihtiyacının tamamı

yurtdışından ithal edilmektedir. Yerli özel sektör ise lahanagil ıslahına henüz girmemiştir. Bu proje

ile yerli özel sektörle bu zamana kadar edinilen tecrübeler paylaşılacak ülkenin bu konudaki

eksikliği giderilmeye çalışılacaktır. Lahana ıslah programı 1998 yılından beri devam etmekte olup,

tescil aşamasında 2 aday yerli hibrit çeşit ve geliştirilmiş olan 1 adet standart çeşit bulunmaktadır.

Lahana hibrit tohumluk üretiminin daha ekonomik yapılmasını sağlayabilmek için erkek kısırlığı

aktarma çalışmaları 2007 yılından beri devam etmektedir. Bazı nitelikli hatlarda CMS sistemi

kurulmuş ve prototip hibrit tohum üretimi aşamasına gelinmiştir. Bu projede söz konusu çalışmalara

devam edilmesi planlanmaktadır:

Morfolojik Karakterizasyon

Seleksiyon Çalışmaları: Hatlarda, melez kombinasyonlarda ve kısır hatlarda farklı seleksiyon

kriterleri uygulanarak seleksiyon işlemlerine devam edilecektir.

Kendileme Çalışmaları: Tek bitki ve çoklu bitki izolasyonları şeklinde yapılacaktır. Kendine

uyuşmazlık seviyesi yüksek olan hatlarda ise tomurcuk tozlamaları yapılacaktır.

Top-cross: Yeni hibrit adayları elde etmek amacıyla mevcut baş lahana gen havuzunda bulunan iki

adet test ebeveyni ile ileri kendileme kademesindeki hatlar arasında melezleme çalışmaları

yapılacaktır.

Erkek Kısırlığı Çalışmaları: Stoplazmik erkek kısırlığı aktarma amaçlı geriye melez programlarına

devam edilecektir. Ayrıca kısır ana ebeveynlerle top-cross sonucu öne çıkan hatlar arasında özel

kombinasyon yeteneği testleri yapılacaktır.

Kısırlık özelliği aktarılmış ana ebeveynin özel sektöre devrinin yapılması düşünülmemektedir. Özel

sektöre sadece baba hat verilecek, hibrit çeşidin kısır ana ebeveyninin tohumluğu ise hazırlanacak

protokol gereği tarafımızdan üretilerek her yıl belirlenecek g / TL cinsinden satışı yapılacaktır.

Anahtar Kelimeler: Beyaz baş lahana, F1 hibrit, çeşit ıslahı, melezleme, erkek kısırlığı

clx

AFA ADI : Sebzeler ve Süs Bitkileri (A 09))



Entegre Proje Başlığı Sebze Tohumculuğunun Geliştirilmesi (Entegre Proje)

Projeyi Yürüten Kuruluş Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü

Projeyi Destekleyen


Proje Yürütücüsü Kutay Coşkun YILDIRIM


Başlama- Bitiş Tarihleri 01.01.2015 –


Bütçesi TOPLAM: 130 800 TL

Proje Özeti

Günümüzde sebze tohumculuğu uluslararası bir sektör hâline gelmiştir. Sebze tohumculuğunda

gelişmiş ülkeler her geçen gün yenisini geliştirdikleri değişik sebze türlerine ait F1 hibrit ve standart

çeşitlerini dünya piyasasına sunmaktadır.

Tarımsal üretimin en önemli girdilerinden biri olan tohumun son yıllarda teknolojik bir ürün niteliği

kazandığı görülmektedir. Tohumun sahip olduğu bu değer, hem tohumculuk konusundaki araştırma

ve geliştirme çalışmalarını teşvik etmekte hem de bu alandaki yatırımların artmasını sağlamaktadır.

Tarımsal üretimde ve özellikle birim alandan yüksek verimin alındığı sebzecilikte kaliteli tohumluk

büyük öneme sahiptir. Küçük alanlarda, yüksek girdi ile ya da örtü altında yoğun emek ve maliyet

gerektiren sebze tarımı, tohuma diğer birçok tarımsal üründen daha fazla bağlı kalmıştır.

Yüksek verim potansiyelini genetik olarak taşımayan bir tohum çevre şartları uygun olsa dahi

yüksek performans göstermeyebilir. Ülkemizde ekolojik koşullar optimum olmasına rağmen

istenilen seviyede sebze tohumculuğu ve üretimi yapılamamaktadır. Bunun nedenleri arasında,

dünya ile rekabet edecek düzeyde sermaye ve yatırım sağlayacak sektörel gelişimin azlığı, bilim ve

bilimsel bulgu takibinin yetersizliği, araştırma ve geliştirmeye yönelik yatırımın eksikliği sebze

tohumculuk sektörünün daha iyi pozisyona gelmesinin önündeki engellerden bazılarıdır.

Bu proje ile; tohumculuk çalışmaları bitkisel gelişimin arttırılmasını sağlayarak birim alandan daha

fazla verim almak, yapılacak çalışmalarla tohum kalitesini arttırmak, depolama ömürlerini uzatıcı

yöntemler geliştirmek, TAGEM bünyesinde yapılacak projelerle sebze tohumculuğunun

geliştirilmesine katkı sağlamak, tohum teknolojileri takip edilecek ve yeni yöntemler geliştirilerek

tohum gücünün arttırılmasını sağlamak, çalışmalar ile tohum sarfiyatının önüne geçmek, tohum

çalışmaları ile daha kaliteli fide oluşumu sağlanarak bir örnek bitkiler elde etmek projenin temel

amaçlarıdır.

Anahtar Kelimeler: Sebze, tohum, çimlenme

clxii

AFA ADI : Sebzeler ve Süs Bitkileri (A 09))



Proje Başlığı Farklı Hasat Zamanlarında Çeşitli Tohum Ön İşlem Uygulamalarının

Bazı Bamya (Abelmoschus esculentus L.) Çeşitlerinde Sert Kabukluluk

ve Çimlenmenin İyileştirilmesi Üzerine Etkileri

Projeyi Yürüten Kuruluş Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü

Projeyi Destekleyen

Kuruluş


Proje Yürütücüsü Kutay Coşkun YILDIRIM Yardımcı Araştırmacılar Dr. İbrahim SÖNMEZ, Mehmet ŞİMŞEK Mustafa BIYIKLI



Bütçesi

2015: 49 300 TL 2016: 32 500 TL

2017: 7000 TL Toplam: 88 800 TL

Proje Özeti

Bu çalışmanın amacı bazı yıllar düşük çimlenme oranı ve geç çimlenme sorunları gösteren

Yalova Akköy 41, Yalova Kabaklı 11 bamya kültür çeşitlerindeki bu sorunları çözmektir. Bu

amaçla çiçeklenmeden itibaren geçen gün sayısına bağlı olarak farklı hasat zamanlarında elde

edilecek tohumlara çeşitli ön işlemler uygulanacaktır. Bu işlemlerle, çimlenmenin iyileştirilmesi,

tohum üretimi için en uygun hasat zamanın belirlenmesi, tohum kalitesinin arttırılması ve

üniformitenin sağlanması amaçlanmıştır.

Çalışmanın ilk yılında 2013 yılına ait bamya tohumları, ISTA (1993) ‘da belirtilen şekilde

nem tayinleri yapılacaktır. Daha sonra bamya tohumları çimlendirme testlerine tabii tutulacaktır.

Ortalama çimlenme süresi ve ortalama çimlenme yüzdesi özellikleri belirlenecektir. Tohum nem

içerikleri ve çimlenme oranları belirlendikten sonra bamya tohumlarına çeşitli ön işlemler

uygulanacaktır.

Tohumlara yapılacak ön uygulamalar aşağıda belirtilmiştir;

1) ‘Farklı Sıcaklık ve Sürelerde Sıcak Su Uygulamalarının Bamya Sert Tohum Kabukluluğu

Üzerine Etkisi’

2) ‘Farklı Doz ve Sürelerde Sülfirik Asit (H2SO4) ile aşındırma Uygulamalarının Bamya Sert

Tohum Kabukluluğu Üzerine Etkisi’

3) ‘Bazı Biyopreparat (‘Trichoderma harzianum Rifai KRL-AG2’ (T22) ve ‘Trichoderma

harzianum KUEN 1585’ (Sim Derma)) Uygulamalarının Bamya Tohumlarında Çimlenme ve Çıkış

Oranlarına Etkileri’

‘Bazı Bamya Kültür Çeşitlerinde Farklı Hasat Zamanlarının Tohum Kalitesine Olan Etkileri’

denemesinde çeşitlerde ilk çiçeklenmenin görülmesiyle birlikte etiketleme işlemi başlayacaktır.

Çiçeklenmeden itibaren geçen 35, 40, 50, 60. günlerde toplamda 4 farklı hasat zamanında bamya

kapsülleri toplanacaktır. 4 farklı hasat zamanında elde edilmiş tohumlar, uygulamalar arasından

seçilen ön işlemler ile muamele edilecektir. Ön uygulama yapılmış tohumlar kontrol grupları ile

birlikte çimlendirme ve tarla çıkış denemelerine alınacaktır. Denemede elde edilen veriler varyans

analizine tabi tutulacaktır. Deneme ikinci yıl tekrar edilecektir.

Anahtar Kelimeler: Sert kabukluluk, bamya, tohum uygulamaları, çimlenme, Trichoderma

clxiii

clxiv

DEVAM EDEN PROJELER

(GELİŞME RAPORU)

clxv



DEVAM EDEN PROJELER (GELİŞME RAPORU)


Proje Başlığı

Domates Islahı Programları için Nitelikli Genitörlerin (yarı yol


Projeyi Yürüten Kuruluş Batı Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü (BATEM)

Projeyi Destekleyen

Kuruluş


Proje Yürütücüsü Dr. Aylin KABAŞ

Yardımcı Araştırmacılar Dr. Asu OĞUZ, Sinan ZENGİN, Dr. Abdullah ÜNLÜ,

Emine GÜMRÜKÇÜ, Nejla ÇELİK, Akın TEPE

Başlama- Bitiş Tarihleri 2010-Devamlı

Projenin Toplam

Bütçesi:

2011: 24000 TL 2012: 28 000 TL

2013: 25 000 TL 2014: 30 000TL

Proje Özeti

Bu projenin ana hedefi; Dünya’da ve Türkiye’de yetiştirilen en önemli sebze olan domateste,

örtüaltı yetiştiriciliğine uygun, yüksek verimli, biyotik ve abiyotik stres koşullarına dayanıklı

hibrit ve hat geliştirmektir.

2013 yılı

Islahta öngörülmeyen çevresel dalgalanmaların varlığı genotipler üzerine önemli ölçüde etki

etmektedir. Bu nedenle domates ıslahında öncelikli konu çeşidin adaptasyon yeteneğidir. Bu

amaçla öne çıkan aday hibritler Antalya Kumluca bölgesinde çiftçi seralarında denemeye

alınmıştır.

Ayrıca gen havuzundaki domates hatları moleküler işaretleyiciler kullanılarak Domates Sarı

Yaprak Kıvırcıklık Virüsü (Tomato Yellow Leaf Curl Virus=TYLCV), Domates Lekeli Solgunluk

Virüsü (Tomato Spotted Wilt Virus = TSWV), Kök ve Kök Boğazı Çürüklüğü (Fusarium

oxysporum f.sp. radicis lycopersici =FORL) ve nematoda (Meloidogyne incognita) karşı

testlenmiştir.

Bakteriyel hastalık olan Clavibacter michiganensis subsp.michiganensis (Smith) Davis et al’un

neden olduğu solgunluk hastalığı içinde bitkiler 2-4 gerçek yapraklı dönemdeyken bu patojene

karşı testlenmiştir. Dayanıklı bulunan bitkiler tohum eldesi için seraya aktarılmıştır.

Projede gelecek dönem çalışmaları: Hibrit geliştirme ve dayanıklılık çalışmaları devam edecektir.

clxvi





Proje Başlığı

Domates Sarı Yaprak Kıvırcıklık Virüsü (TYLCV)'ne Dayanıklı

Domates Çeşit Islahı

Projeyi Yürüten Kuruluş Batı Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü (BATEM)

Projeyi Destekleyen

Kuruluş

Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü (TAGEM)

Proje Yürütücüsü Sinan ZENGİN

Yardımcı Araştırmacılar Dr. Aylin KABAŞ, Dr. Asu OĞUZ, Ahmet EREN, Necla ÇELİK,

İlyas TEKŞAM


Projenin Toplam

Bütçesi:

2010: 8.000 TL 2011: 12.000 TL 2012: 12.000 TL

2013: 12.000 TL 2014: 12.000 TL Toplam: 56.000 TL

Proje Özeti

Domates (Solanum lycopersicum L.) üretiminde, özellikle örtüaltı domates üretimde önemli

derecede ekonomik kayıplara neden olan hastalıklardan bir tanesi “Domates Sarı Yaprak

Kıvırcıklık Virüsü” (Tomato Yellow Leaf Curl Virus=TYLCV)’dür. Bu hastalık enfeksiyon

şiddetine göre değişmekle birlikte % 85 ile % 100 arasında ürün kaybına neden olmaktadır.

Hastalıkla mücadelede en etkin ve çevreci yöntem dayanıklı çeşitlerin kullanılmasıdır. Bu proje

ile TYLCV’ye karşı dayanıklı hat ve çeşitlerin geliştirilmesi amaçlanmaktadır. 2013 yılında; F5

kademesinde Ty1 ve Ty3 genlerini homozigot olarak taşıyan 105 adet materyal geliştirilmiştir.

105 hattın bitki ve meyve ile ilgili morfolojik karakterizasyonları yapılmıştır. Bu hatların 25’i

cheery ve kokteyl tipte, 15’i beef (iri) tipte ve 65’i ise tekli hasada uygun tane tiptedir. Meyve

ağırlığı ve meyve şekli açısından geniş bir varyasyon elde edilmiştir. Geliştirilen dayanıklı

hatlarda, meyve ağırlığı 10 g ile 300 g arasında değişirken, meyve şekli bakımından yuvarlak,

yüksek yuvarlak, basık yuvarlak, armudi, erik ve dilimli gibi farklı tipler gözlemlenmiştir. Ayrıca

bu hatlar Frl ve Sw5 geni için de taranmıştır. Frl geni içeren 48 genotip tespit edilmiş, fakat Sw5

genini hiçbir genotip tespit edilememiştir.

Projede gelecek dönem yapılacaklar: Dayanıklı materyallerde kendileme, kontrol amacıyla klasik

inokülasyon ve kombinasyon melezlemesi yapılacaktır. Klasik testlemelerde de dayanıklı bulunan

hatlar, 2014 ilkbahar döneminde özel sektöre tanıtılacaktır. Ayrıca proje ara sonuç raporu

verilecektir.

clxvii





Proje Adı Domateste Domates Lekeli Solgunluk Virüsü (TSWV=Tomato

Spotted Wilt Virus)’ ne Dayanıklı, Sw-5 Geni İçeren Farklı

Kademedeki Hatların Geliştirilmesi

Projeyi Yürüten Kuruluş Batı Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü,

ANTALYA

Projeyi Destekleyen

Kuruluş


Proje Yürütücüsü Dr. Asu OĞUZ

Yardımcı Araştırmacılar Dr. Aylin KABAŞ, Sinan ZENGİN, Nejla ÇELİK, Bengi

TOPKAYA KÜTÜK


Projenin Toplam

Bütçesi

2010: 10.000TL 2011: 20.000TL 2012: 12.000TL

2013: 12.000 TL 2014: 14.000TL Toplam: 68.000 TL

Proje Özeti

Domates yetiştiriciliğini sınırlayan en önemli faktörlerden olan virüs hastalıkları içerisinde yer

alan Domates Lekeli Solgunluk Virüsü (Tomato Spotted Wilt Virus=TSWV)’ nün son yıllarda

ülkemizde %100’e varan ürün kayıplarına neden olduğu tespit edilmiştir. Bu virüs etmeni ile

en iyi mücadele yöntemi dayanıklılık geni olan Sw-5’in varlığında gerçekleşmektedir. Dominant

tek gen olan Sw-5’in domatesin yabani akrabası olan Solanum peruvianum’ da bulunduğu ve

CAPS moleküler işaretleyiciler yardımıyla tespit edilebildiği bilinmektedir. Bu projede hem

moleküler hem de klasik yöntemler kullanılarak TSWV’ ne dayanıklı Sw-5 geni içeren hatların

geliştirilmesi amaçlanmıştır.

2013 İlkbahar döneminde: F5 kademesindeki materyaller kendilenerek F6 kademesindeki

tohumlar elde edilmiştir.

2013 Sonbahar döneminde: F6 kademesindeki materyallerin bitki ve meyve gözlemleri

yapılmıştır.

Projede gelecek dönem yapılacaklar: 2014 ilkbahar döneminde moleküler ve morfolojik hastalık

testlemeleri yapılarak sonuç raporu verilecektir.

clxviii





Proje Başlığı

MAS(Moleküler Markır Yardımlı Seleksiyon) Kullanılarak

Domateste Bazı hastalık ve Zararlılara Dayanıklı/Tölerant Hat

Geliştirilmesi

Projeyi Yürüten Kuruluş Alata Bahçe Kültürleri Araştırma İstasyonu

Projeyi Destekleyen


Proje Yürütücüsü Hasan PINAR

Yardımcı Araştırmacılar Atilla ATA Dr.Davut KELEŞ Mustafa ÜNLÜ Nihal DENLİ Ceren

EKŞİ, Halil GÜR, Doç. Dr. Nedim MUTLU, Dr. Adem

ÖZASLANDAN, Dr. Hakan FİDAN, Pelin KELEŞ ÖZTÜRK

Başlama- Bitiş Tarihleri 01/01/2013. 01/01/2016

Projenin Toplam Bütçesi: 60.000

Proje Özeti

Diğer bitki türlerinde olduğu gibi domates ıslahında da klasik yöntemlerle birlikte moleküler

yöntemlerde yoğun olarak kullanılmaktadır. Bu amaçla özellikle dominant ve tek genle kontrol

edilen birçok biyotik streslere dayanıklılık için moleküler markır geliştirilmiş durumdadır. Bu

çalışmada domates üretimini sınırlayan Domates Sarı Yaprak Kıvırcıklığı Virüsü(TYLCV),

Domates Lekeli Solgunluk Virüsü (TSWV), Fusarium oxysporum f. sp. lycopersici, Verticillium

dahliae ve Nematod) gibi bazı hastalık ve zararlılara dayanınıklığa bağlı olarak geliştirilmiş

moleküler markırlar yardımıyla verim ve bazı kalite özellikleri bakımından üstün ve söz konusu

hastalık ve zararlılara dayanıklı domates hatlarının geliştirilmesi amaçlanmaktadır.

Proje ile ilgili olarak 2013 yılı içerisinde melezlemeler yapılmış ve F2 genotiplerinden

DNA izolasyonu yapılmış ardından markırlar test edilmiştir. Kısaca melezlemelerden 192 adet F1

bitkisi elde edildi. TSWV, I-2, Mi.1.2 ve ToMV dayanıkılığını taşıyan 18 adet F1 kendilenerek

1200 adet F2 oluşturuldu. Markır analizlerinden sonra seçilen bireyler kendilenmek üzere seraya

aktarılmıştır. TLVYC ve Verticillium dayanıklılığını taşıyan dayanıklılık kaynağı ile melezleme

yapmak üzere tohum ekimi yapılmıştır ve melezlemeler yapılmıştır. 2013 sonbaharında 3000 adet

F2 bitkisinde markır analizi yapıldı ve en az 2 adet hastalığa dayanıklılık genini taşıyan 250 adet

bitki kendilenmek üzere seraya aktarılmıştır. Kendilemeler tamamlanmış ve tohum elde edilmiştir.

Yeniden kendilenmek üzere seraya aktarılacaktır.

Anahtar Kelimeler: Mas, Domates, Islah

clxx





Proje Başlığı

İleri Islah Programlarında Değerlendirmek Üzere Domates Gen


Karakterizasyonu

Projeyi Yürüten Kuruluş ALATA Bahçe Kültürleri Araştırma İstasyonu Müdürlüğü

Projeyi Destekleyen

Kuruluş

MERSİN ÜNİVERSİTESİ Gıda Mühendisliği Bölümü

MEİTAM (Mersin Üniversitesi İleri Teknoloji Eğitim, Araştırma ve

Uygulama Merkezi)

ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ Gıda Mühendisliği Bölümü

MERSİN Gıda Kontrol Laboratuvar Müdürlüğü

Proje Yürütücüsü Dr.İhsan CANAN


(Alt Proje Yürütücüleri)

C.Aylin OLUK

Zafer KARAŞAHİN

E. Çağlar EROĞLU

Ebru ÇOKSEVER


Projenin Toplam

Bütçesi:

Proje: 2013:7500TL 2014:7500TL

Alt Projeler: 2013: 1875*5=9375 2014: 1875*5=9375

Proje Özeti

Tüketici tercihlerinin zamanla değişimi ile miktar ve görsel kalite temelinde muhafaza yerini

besin değeri temelinde muhafazaya bırakmaktadır. Bu proje ile

1. Domates saf hatları içerisindeki ümitvar bireylerin biyoaktif özelliklerinin tespiti

2. Genotiplerin tanıtımına katkı

3. Domates sektörüne Ar-Ge desteği hedeflenmektedir. Materyal olarak istasyonumuzda bulunan Lycopersicum esculantum gen havuzu içerisindeki saf

hatlar kullanılmaktadır. Proje kapsamında farklı disiplinlerde 5 adet Alt Proje yürütülmektedir. Gelişme raporları bir proje

formatında birlikte sunulacaktır.

1. Domates Gen Havuzundaki Elit Saf Hatların Raf Ömrü Özelliklerinin Belirlenmesi

(TAGEM/BBAD/13/A09/P01/01-01) – Dr. İhsan CANAN 2. Domates Gen Havuzundaki Elit Saf Hatların Önemli Enzim Aktivitelerinin Belirlenmesi

(TAGEM/BBAD/13/A09/P01/01-02) - Zafer KARAŞAHİN 3. Domates Gen Havuzundaki Elit Saf Hatların Önemli Besin Değeri Özelliklerinin

Belirlenmesi (TAGEM/BBAD/13/A09/P01/01-03) - C.Aylin OLUK

4. Domates Gen Havuzundaki Elit Saf Hatların Belirgin Uçucu Bileşik İçeriklerinin

Belirlenmesi (TAGEM/BBAD/13/A09/P01/01-04) – E.Çağlar EROĞLU 5. Domates Gen Havuzundaki Elit Saf Hatların Duyusal Kalite Özelliklerinin

Belirlenmesi (TAGEM/BBAD/14/A09/P01/01)

Projede 2013 yılında öngörülen işlemler ve laboratuvar analizleri yapılmıştır, veriler

değerlendirilmektedir. Herhangi bir sorun yoktur. Takvimine uygun bir şekilde devam etmektedir.

Anahtar Kelimeler: Domates, Hasat Sonrası, Biyoaktif özellikler

clxxii





Proje Adı Patlıcan Islahı Programları için Nitelikli Genitörlerin

(Yarıyol Materyali) Geliştirilmesi ve Tohum Teknolojisi

Projesi


ANTALYA

Projeyi Destekleyen Kuruluş Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü

Proje Yürütücüsü Dr. H. Filiz BOYACI

Yardımcı Araştırmacılar Volkan TOPÇU Akın TEPE Emine GÜMRÜKÇÜ

Başlama-Bitiş Tarihleri 2010- Devamlı

Projenin Toplam

Bütçesi

2010: 22 000 TL 2011: 25 000 TL 2012: 25 000 TL

2013: 32 000TL

Proje Özeti

Bu proje kapsamında yürütülecek olan patlıcan ıslah çalışmaları ile örtüaltı patlıcan

yetiştiriciliğine uygun, pazar isteklerine cevap verebilen farklı tiplerde çeşitler geliştirilerek

ülkemiz üreticisinin, farklı tiplerde patlıcan materyalleri geliştirilerek ülkemiz tohumculuk

sektörünün ihtiyacının karşılanması hedeflenmiştir.

2013 ilkbahar döneminde; Burdur ili ve ilçelerini kapsayan survey çalışmalarında toplanmış

olan 32 adet yerel genotip olmak üzere gen havuzunda bulunan toplam 73 adet genotipte 40

adet morfolojik özellik bakımından karakterizasyon yapılmış ve tohum üretim çalışmaları

gerçekleştirilmiştir. Oval tipte patlıcan çeşidimiz olan BATEM FİLİZİ’nin tohum üretimi

gerçekleştirilmiş ve bu çeşitle ilgili tanıtım çalışmaları yürütülmüştür. Çeşidimizin bu yıl ihale

yolu ile satışı gerçekleştirilmiş ve ülkemiz üreticisinin hizmetine sunulmak üzere özel sektöre

(MARS TOHUMCULUK) aktarılmıştır.

2013 sonbahar döneminde; Bir önceki dönem morfolojik karakterizasyonu yapılan 32’si

Burdur yerel genotipi olmak üzere toplam 38 adet genotipin sera performansları incelenmiş ve

ayrıca yine bu genotiplerde moleküler işaretleyiciler yardımı ile tanımlama çalışmaları

yürütülmüştür. Morfolojik ve moleküler çalışmalardan elde edilen verilerin analizi NTSYSpc

(Numerical Taxonomy Multivariate Analysis System, NTSYS-pc version 2.2 Exester Software)

bilgisayar paket programı ile gerçekleştirilmiş, oluşturulan dendogramlarla genotiplerin

akrabalık ilişkileri incelenmiştir.

clxxiii

AFA ADI : Sebzeler ve Süs Bitkileri (A09)




Proje Başlığı Biber Islahı Programları için Nitelikli Genitörlerin (yarıyol



ANTALYA

Projeyi Destekleyen


Proje Yürütücüsü Ramazan ÖZALP

Yardımcı Araştırmacılar İbrahim ÇELİK, Nejla ÇELİK, İlknur POLAT, Akın TEPE

Başlama-Bitiş Tarihleri 2010- Devamlı

Projenin Toplam

Bütçesi

2011: 23100-TL, 2012: 27500-TL, 2013: 33300-TL,

2014:38400-TL

Proje Özeti

Ülkemiz, dünya biber üretiminde Çin ve Meksika’dan sonra üçüncü sırada gelmektedir.

Ülkemizde 2012 yılında biber üretimi 2 042 360 ton olarak gerçekleşmiş ve bu üretimin

468350 tonu örtüaltı üretiminden elde edilmiştir (TÜİK,2013). Antalya 270127 ton ile en

fazla üretimin yapıldığı ildir. Yaş sebze ihracatında domatesten sonra ikinci sırada olan

biberden 2012 yılında 70 108 ton miktar ile 75.2 milyon $ gelir elde edilmiştir (AKİB,2013).

Bu ıslah projesi ile; farklı meyve tiplerinde, örtüaltı yetiştiriciliğine uygun, yüksek verimli,

hastalıklara dayanıklı, pazar taleplerine uygun, düşük sıcaklıklara tolerant, kaliteli hat ve

hibrit çeşitlerin geliştirilmesi amaçlanmaktadır.

2013 İlkbahar döneminde; Gen havuzunda bulunan hatlarda saflaştırma çalışması


2013 Sonbahar döneminde; Yarıyol materyallarinde kendileme ve morfolojik seleksiyon

yapılmıştır. Testleme sonucu belirlenen bireylerde kendileme yoluyla tohum elde edilmiştir.

İtalya’dan 17 yeni materyal temin edilmiştir.

Dayanıklılık Çalışmaları

2013 İlkbahar döneminde; Dayanıklılık çalışması için yapılmış olan melezlemelerden 70

kombinasyona (28 sivri, 5 çarliston, 20 kapya, 17 dolma tip) ait F2 bireylerde TSWV için

klasik yöntem ile testleme yapılmış, 48 dayanıklı 22 hassas tespit edilmiştir. Dayanıklı

bireyler serada yetiştirilerek tohum elde edilmiştir.

2013 Sonbahar döneminde; Dayanıklılık populasyonundan 52 kombinasyona (24 sivri, 5

çarliston, 13 kapya, 10 dolma tipte) ait F3 bireylerde TSWV dayanıklılığı için klasik yöntem

ile yapılan testleme sonucunda 39 dayanıklı, 13 hassas tespit edilmiştir. Dayanıklı bireyler

tohum temini için serada yetiştirilmektedir.

Bu dönem içerisinde özel sektör talebi doğrultusunda 5 adet saf hat satışı gerçekleştirilmiştir.

İtalya’da Eylül ayında yapılan XV. Meeting on genetics and breeding of Capsicum and

Eggplant EUCARPIA’da sözlü ve poster olmak üzere iki makale sunulmuştur.

clxxiv

clxxv




Proje No:

Proje Başlığı

Düşük Sıcaklıklara Toleranslı Örtü Altı Biber Yetiştiriciliğine Uygun

F1 Biber (Capsicum annum) Islahı

Projeyi Yürüten Kuruluş Alata Bahçe Kültürleri Araştırma İstasyonu Müdürlüğü

Projeyi Destekleyen

Kuruluş


Proje Yürütücüsü Dr. Hasan PINAR

Yardımcı Araştırmacılar Dr. Davut KELEŞ, Atilla ATA, Prof. Dr. Saadet BÜYÜKALACA


Projenin Toplam

Bütçesi:

20010: 10 000..TL 2011: 15 000..TL 2012: 20 000..TL

Proje Özeti

Dünyadaki ekolojik kirlenmenin oluşturduğu stres koşulları, hastalık ve zararlılar

günümüzde çok büyük sorunlar oluşturduğundan günümüzde dayanıklılık ıslahı önem

kazanmaktadır. Girdi maliyetlerini düşürmek ve kimyasalların insan sağlığındaki olumsuz

etkilerini önlemek için verimli çeşitler yanında, stres koşullarına, hastalık ve zararlılara dayanıklı

çeşitlerin ıslahı çok büyük önem kazanmaktadır. Bu amaçla soğuklara karşı toleranslı biber

çeşitlerinin geliştirilmesi hedeflenmektedir.

Tartılı derecelendirme yapılmış olup tartılı derecelendirme sonuçlarına göre genotipler

seçilmiştir. Bu seçilen genotipler arasında yapılan melezlemeler sonucunda heterosis gücü yüksek

olan saf hatlar seçilmiştir. Daha sonraki yıllarda bu melezler seraya dikilerek akronomik

özeklikleri incelenmiştir. Duyarlı genotipin aldığı değer 39 ile 146 puan arasında olarak

değişirken ortalaması 96.3; Orta düzeyde toleranslı genotipler 390 ile 403 değeri arasında ve

ortalaması ise 395.2, Toleranslı biber grubu hatları ise 594 ile 794 arasında puan almış ve

ortalama değeri 647.6 olarak bulunmuştur. En duyarlı genotip 39 puan ile 195 numaralı hat, en

tolerant ise 794 puan ile 111 numaralı olmuştur. Ardından “Farklı Biber Genotiplerinin

Karekterizasyonu ve Soğuğa Dayanıklı Genotiplerin Belirlenmesi” isimli projenin sonuçları

kullanılarak; sivri 55, yağlık 36, çarliston 129 ve dolma 44 melezlemeler yapılmıştır.

Melezlemeler sonucuna göre seraya uygun; 4 adet çarliston meyve tipinde, 2 adet dolma meyve

tipinde ve 4 adet sivri meyve tipinde; çeşit adayı seçilmiştir. Heterosis gücü yüksek olan nitelikli

hatlar F1 melezleme yanında terarlamalı seleksiyon için gerekli melezler yapılmıştır.

Proje kapsamında ilk testleme sonuçlarına göre soğuk töleransı yüksek olan hatların

dahada iyileştirilmesi amacıyla ticari F1 çeşitlerle melezlemeler yapılmış ve F4 kademesine

getirilmiş 53 adet yarı yol materyali özel tohum firmasına devredilmiştir.

Anahtar Kelimeler: Biber, düşük sıcaklık

clxxvi





Proje Başlığı

Biberde (Capsicum spp.) Türler Arası Melezlemelerle Genetik

Tabanın Genişletilmesi


Projeyi Destekleyen


Proje Yürütücüsü Zir. Yük. Müh. Nihal DENLİ

Yardımcı Araştırmacılar Dr.Davut KELEŞ, Zir. Yük. Müh.Hasan PINAR, Prof. Dr. Saadet

BÜYÜKALACA, Doç. Dr. Nedim MUTLU

Başlama- Bitiş Tarihleri 1 Eylül 2011- 1 Eylül 2014

Projenin Toplam

Bütçesi:

30 000

Proje Özeti

Biber ıslah çalışmalarında mevcut genetik varyasyonun artırılması, çeşitlerin genetik tabanın

genişletilmesi, biyotik ve abiyotik streslere dayanıklılık amaçlarıyla türler arası melezlemeler son

yıllarda yoğun olarak yapılmaktadır. Bu çalışmada Capsicum annuum, Capsicum furtescens ve

Capsicum chinense türlerine ait bireyler arasında yapılacak olan melezlemelerle mevcut genetik

tabanın genişletilmesi hedeflenmektedir.

Anahtar Kelimeler: Biber, türler arası melezleme, genetik taban, morfolojik karakterizasyon

clxxvii





Proje Başlığı Türler arası Melezleme İle Capsicum annuum’da Genetik Tabanın

Genişletilmesi ve Androgenesisin Kalıtımının Belirlenmesi


Projeyi Destekleyen

Kuruluş


Ç.Ü. Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü, ADANA Proje Yürütücüsü Zir. Yük. Müh. Nihal DENLİ

Yardımcı Araştırmacılar Danışmanlar: Prof.Dr. Saadet BÜYÜKALACA Dr. Davut KELEŞ

Başlama- Bitiş Tarihleri Mart 2012-Mart2015

Projenin Toplam Bütçesi 30 000

Proje Özeti (200 kelimeyi geçmeyecek şekilde)

Ülkemizin gen kaynaklarında biber genotipleri açısından büyük çeşitlilik

bulunmaktadır. Ancak son yıllarda standart ve özellikle hibrit çeşitlerin üretimde kullanılmaya

başlanması, zaman içerisinde genetik çeşitliliğin azalmasına neden olmaktadır. Değişik amaçlara

yönelik ıslah programları oluşturulurken elde mevcut bulunan gen havuzunun çok iyi bilinmesi ve

konulan hedefler doğrultusunda zenginleştirilmesi gerekmektedir.

Haploid bitki üretimi bitki ıslahında önemli bir yere sahiptir. Ancak haploid embriyo elde

etme ve bunları bitkiye dönüştürmedeki bazı faktörler bu tekniğin ıslahta yaygın olarak kullanımını

sınırlandırmaktadır. Farklı türler, tür içindeki farklı çeşitler hatta aynı çeşitteki bireylerin adrogenik

yetenekleri arasında büyük farklılık olması bu yeteneğin genetik temelli olduğunu ve sonraki

kuşağa kalıtsal olarak geçebileceğini göstermektedir. Anter kültürüne cevap vermede kalıtım

biçiminin anlaşılmasıyla anter kültürüne yanıt düzeyi geniş ölçüde tahmin edilebilir. Böylece

dihaploid üretiminde optimizasyon sağlanabilir. Haploidinin genetik kontrolünün belirlenmesi hem

haploidinin karakterizasyonu hem de populasyonun yapısının tahmin edilmesinde esastır.

Bu çalışmada Alata Bahçe Kültürleri Araştırma İstasyonu Müdürlüğü’nde daha önce yapılan

projelerle oluşturulan biber gen havuzunda bulunan Capsicum türleri arasında melezlemeler

yapılacak ve oluşturulan populasyonlarda anter kültürü tekniği uygulanacaktır. Genotiplerin

haploidiye cevap verme oranları belirlenerek androgenesisi kontrol eden gen/lerin geniş ve dar

anlamda kalıtım dereceleri hesaplanacaktır.

Anahtar Kelimeler: Capsicum, türler arası melezleme, genetik taban, haploidi, kalıtım

clxxviii





Proje Başlığı

Hıyar Islahı Programları İçin Nitelikli Genitörlerin (yarı yol


Projeyi Yürüten Kuruluş Batı Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü

Projeyi Destekleyen


Proje Yürütücüsü Dr. Volkan GÖZEN

Yardımcı Araştırmacılar Levent KESKİN, Nejla ÇELİK


Projenin Toplam

Bütçesi:

2011: 27.000 TL 2012:27.000 TL

2013: 27.000 TL 2014:35.000 TL

Proje Özeti

Dünyada toplam 2.09 milyon ha alanda, 65.3 milyon ton hıyar (Cucumis sativus L.)

üretilmektedir. Ülkemizde ise 2012 yılı verilerine göre üretim alanı 62.7 bin ha olup, bu alandan

elde edilen üretim değeri ise 1.74 ton’dur. Hıyar üretim değeri yönünden ülkemiz Çin (47.3

milyon ton) ve İran’dan (2.35 milyon ton) sonra üçüncü sırada yer almaktadır (FAO, 2012).

Özellikle son yıllarda örtüaltında Beith Alpha tiplerinin yanısıra mini, badem, dikenli ve slicer

gibi farklı tipler de abiyotik ve biyotik stres koşulların tolerant hibritler talep görmektedir.

Bu proje kapsamında yürütülecek olan hıyar ıslah çalışmaları ile örtüaltı yetiştiriciliğine uygun,

verimli, hastalık ve zararlılara dayanıklı nitelikli hatların ve çeşitlerin geliştirilmesi

hedeflenmiştir. Bu kapsamda; 2010 yılında gen havuzumuzun hıyar mozaik virüsüne (CMV)

dayanım durumlarının belirlenmesi amacıyla klasik testleme yoluyla tarama çalışmalarına

başlanmış ve gen havuzundaki hatların hassas olduğu tespit edilmiştir. Dolayısıyla 2011 ilkbahar

döneminde yurtdışından; literatürlerde CMV’ye dayanıklı olarak belirtilen ve kalıtımı tek gen

resesif olan Cucumis hardwickii yabani genotipine (PI183967) ait tohumlar temin edilmiş, 2011

sonbahar ve 2012 ilkbahar döneminde tohum çoğaltımı gerçekleştirilmiştir.

2012 sonbahar döneminde melezleme programı başlatılmıştır. 2013 ilkbahar döneminde elde

edilen hibritlerde teste tabi tutularak dayanıklı bulunan bireyler tespit edilmiş ve kendileme

çalışması yapılarak tohum üretimleri yapılmıştır. 2013 sonbahar döneminde dayanıklı bulunan

bireyler tekrar teste tabi tutularak, dayanıklı bireyler belirlenmiştir.

Önümüzdeki dönem elde edilen hibritler teste tabi tutularak, dayanıklı bulunan bireyler tespit

edilip, tohum üretimleri yapılacaktır.

clxxix





Proje Başlığı

Hıyarda Anaç Islah Projesi

Projeyi Yürüten Kuruluş Batı Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü

Projeyi Destekleyen


Proje Yürütücüsü Dr. Rana KURUM

Yardımcı Araştırmacılar Dr. Abdullah ÜNLÜ, Mine ÜNLÜ


Projenin Toplam

Bütçesi:

2011: 28.200 TL 2012: 27.300 TL

2013: 34.750 TL

Proje Özeti

Sebzecilikte aşılı fide ile üretim özellikle verim artışı ve toprak kökenli hastalıklara karşı sağlamış

olduğu dayanıklılık nedeniyle gün geçtikçe artmaktadır. Ayrıca metil bromidin yasaklanmasıyla

birlikte aşılı fide, üreticilerin toprak kökenli hastalıklarla mücadelesinde etkin bir çözüm yolu

olmuştur.

Çalışmada hıyar için anaç ıslahında kullanılmak üzere yurtiçi ve yurtdışından temin edilen

genotiplerle bir gen havuzu oluşturularak kendileme generasyonları ile materyaller

saflaştırılmıştır. 2014 ilkbahar döneminde saflaşan materyallerde morfolojik karakterizasyon

yapılacak, melezleme çalışmaları ile hibrit kombinasyonları oluşturulacaktır.

clxxx




Proje No TAGEM/BBAD/10/A 09/P 01/15

Proje Başlığı Kavun Islahı Programları İçin Nitelikli Genitörlerin (yarı yol



ANTALYA

Projeyi Destekleyen


Proje Yürütücüsü Mine ÜNLÜ

Yardımcı Araştırmacılar Yavuz KÖKSAL, Dr. Abdullah ÜNLÜ, Dr. İlknur POLAT,

Akın TEPE

Başlama-Bitiş Tarihleri 2010-Devamlı

Projenin Toplam

Bütçesi

2013: 28200 TL

2014: 35250 TL

Proje Özeti

Bu proje kapsamında yürütülecek olan kavun ıslah çalışmaları ile örtüaltı yetiştiriciliğine

uygun, verimli, erkenci, hastalıklara ve nakliyeye dayanıklı ayrıca pazarın talebini

karşılayacak çeşit ebeveyni olabilecek ıslah materyalleri geliştirilerek, yerli hibrit çeşitlerin

üretimde yaygınlaştırılması amaçlanmaktadır.

Bu amaç doğrultusunda;

2013 İlkbahar Döneminde; Yazlık kavunlarda 8 aday hibrit, 2 şahit çeşit (Cıtırex F1,

Balözü F1) ile, kışlık kavunlarda 12 aday hibrit 5 şahit çeşit (Sürmeli F1, Şükrübey F1,

Balbey F1, Hıdır F1, Çumra F1) ile çeşit verim denemesine alınmış sonuçları istatistiksel

olarak değerlendirilmiştir.

2013 Sonbahar Döneminde; Kavunda külleme etmeni Podosphaera xanthii’nin 5 no’lu

ırkına karşı tolerant olarak tespit edilen 16 adet hat Fusarium’un 1 ve 2 nolu ırklarına karşı

moleküler olarak testlenmiştir. 2010 sonbahar döneminde kavun yetiştirilen bölgelerden

toplanan 53 adet yerel genotipte kendileme çalışmaları yapılmıştır.

clxxxi




Proje No: TAGEM-A109

Proje Başlığı

Domates (S. Lycopersicum) ve Karpuzda (C. Lanatus) Tohum

Kaynaklı Bazı Bakteriyel Hastalık Etmenlerine Karşı Uygun Tohum

Film Kaplama Tekniğinin Belirlenmesi

Projeyi Yürüten Kuruluş BATEM

Projeyi Destekleyen

Kuruluş

TAGEM

Proje Yürütücüsü Zir Yük. Müh. Meral YILMAZ

Yardımcı Araştırmacılar Dr. Abdullah ÜNLÜ, Yrd. Doç. Dr. Süleyman KAVAK, Zir Yük.

Müh. Veysel ARAS


Projenin Toplam

Bütçesi:

2010:14 800 TL 2011:10 000 2012: 10 000TL 2013: 10 000TL

2014: 5 000TL 2015: 2500TL 2016:2 500TL

Proje Özeti

Domates ve karpuzun hazır fide üretiminde ve tohum sektöründe karşılaşılan problemlerin

başında Clavibacter michiganensis subsp. michiganensis (Cmm) ve Acidovorax avenae subsp.

citrulli (Aac) gelmektedir. Her iki etmen tohum kökenli olup, tohumdan fideye ve üretim serasına

kadar yayılmakta hastalık gelişimi ile fide üretimi ve yetiştiricilikte kayıplara neden olmaktadırlar.

Mücadeleleri dayanıklı çeşit olmaması, tohuma uygulanabilecek kimyasal mücadelenin olmaması

gibi nedenler ile zordur. Bu proje ile her iki etmene karşı tohuma film kaplama ile uygulama

yapılabilecek, tohumu fide ve üretim aşamalarında koruyabilecek uygun bir film kaplamanın

belirlenmesi amaçlanmıştır. Her iki etmene karşı farklı materyaller ile tohum film kaplamanın,

kaplanan tohumların 4 yıl süre ile depolanması sonrasında yapılan uygulamaların, tohum ve fide

sağlığı, tohum ve fide kalitesine etkisi araştırılmaktadır. 2010-2012 yıllarında tohum uygulamaları

yapılmış, bakır sülfat, kekik uçucu yağı ve hidroklorik asit ile yapılan domates ve karpuz tohum

uygulamaları etkili bulunmuş ve yapılan film kaplama sonrası depolama yapılmıştır. Depolanan

tohumlar 6’ar aylık dilimlerde yapılan standart çimlendirme, fide çıkış testlerinde depolama

açısından önemli bir farklılık tespit edilememiştir. Bu tür çalışmalarda uzun dönem depolama

gerekli olduğundan ilerleyen dönemlerde de bu testler tekrarlanmakta, film kaplamanın domates

ve karpuzda tohum canlılığı, patojenlere (Cmm ve Aac) karşı etkisi araştırılmaya devam

edilmektedir.

clxxxii





Proje Başlığı

İleri Islah Programlarında Değerlendirmek Üzere Karpuz Gen


Karakterizasyonu


Projeyi Destekleyen

Kuruluş

MERSİN ÜNİVERSİTESİ Gıda Mühendisliği Bölümü

MEİTAM (Mersin Üniversitesi İleri Teknoloji Eğitim, Araştırma ve

Uygulama Merkezi)

ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ Gıda Mühendisliği Bölümü

MERSİN Gıda Kontrol Laboratuvar Müdürlüğü

Proje Yürütücüsü Dr.İhsan CANAN


(Alt Proje Yürütücüleri)

C.Aylin OLUK

Zafer KARAŞAHİN

E. Çağlar EROĞLU

Ebru ÇOKSEVER


Projenin Toplam

Bütçesi:

Proje: 2013:7500TL 2014:7500TL

Alt Projeler: 2013: 1875*5=9375 2014: 1875*5=9375

Proje Özeti Tüketici tercihlerinin zamanla değişimi ile miktar ve görsel kalite temelinde muhafaza yerini

besin değeri temelinde muhafazaya bırakmaktadır. Bu proje ile

1. Karpuz saf hatları içerisindeki ümitvar bireylerin biyoaktif özelliklerinin tespiti

2. Genotiplerin tanıtımına katkı

3. Karpuz sektörüne Ar-Ge desteği hedeflenmektedir.

Materyal olarak istasyonumuzda bulunan karpuz gen havuzu içerisindeki saf hatlar

kullanılmaktadır.

Proje kapsamında farklı disiplinlerde 5 adet alt proje yürütülmektedir. Gelişme raporları

bir proje formatında birlikte sunulacaktır.

1. Karpuz Gen Havuzundaki Elit Saf hatların Önemli Besin Değeri Özelliklerinin

Belirlenmesi (TAGEM/BBAD/12/A04/P01/02-01)

2. Bazı Karpuz Hatlarının ve Çeşitlerinin Belirgin Uçucu Bileşiklerinin Belirlenmesi

(TAGEM/BBAD/12/A04/P01/02-02)

3. Bazı Karpuz Hatlarının ve Çeşitlerinin Raf Ömrü Özelliklerinin Belirlenmesi

(TAGEM/BBAD/12/A04/P01/02-03)

4. Bazı Karpuz Hatlarının ve Çeşitlerinin Önemli Enzim Aktivitelerinin Belirlenmesi

(TAGEM/BBAD/12/A04/P01/02-04)

5. Bazı Karpuz Hatlarının ve Çeşitlerinin Duyusal Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi

(TAGEM/BBAD/12/A04/P01/02-05)


değerlendirilmektedir. Herhangi bir sorun yoktur. Takvimine uygun bir şekilde devam etmektedir.

Anahtar Kelimeler: Karpuz, Hasat Sonrası, Biyoaktif özellikler

clxxxiii




Proje No: TAGEM /BBAD/12/A09/P01/05

Proje Başlığı

Yazlık Kabaklarda (Cucurbita pepo L.)Morfolojik ve Moleküler

Yöntemlerle Heterotik Grupların Tespit Edilmesi ile Verim,

Erkencilik ve Meyve Özelliklerinde Heterozis (Doktora Tezi)

Projeyi Yürüten Kuruluş Alata Bahçe Kültürleri Araştırma İstasyon Müdürlüğü

Projeyi Destekleyen

Kuruluş

-

Proje Yürütücüsü Çetin NACAR

Yardımcı Araştırmacılar Doktora Tez Danışmanı Prof. Dr. Nebahat SARI


Projenin Toplam

Bütçesi:

2013: 20.000 TL

2014: 10 0000 TL

Proje Özeti

Alata Bahçe Kültürleri Araştırma İstasyon Müüdürlüğüne ait nitelikli hatların heterojenik

gruplarının belirlenmesi ve bu gruplardan hibrit çeşit geliştirilmesini ve bu süreçte heterotik

gruplar belirlenerek ıslah sürecinin kısaltılması amaçlanmıştır.

2013 yılı içerinde morfolojik ve moleküler veriler doğrultusunda hazırlanan analizlerinde

benzerlik düzeyleri 0.64 ile 0.95 arasında dağılımın olduğu ve 0.83 benzerlik düzeyinde 6 ana

grup oluşmuştur. 6 farklı heterotik grupdan ıslah amaçlarına uygun 14 adet genotipin (33, 23, 55,

39, 47, 37, 29, 43, 28, 10, 35, 36, 57, 48 nolu genotipler) seçimi yapılmıştır. Gruplardan seçilen

hatlar birbirleriyle tek yönlü olarak melezlemeleri yapılmıştır. Morfolojik ve moleküler karekterizasyon sonuçlarına göre seçilen ebevenlerin melezlerinin

birbirleriyle karşılaştırılarak performansları (fide ölçümleri, bitki ölçümleri, çiçek ölçümleri, meyve ölçümleri ve verim ölçümleri) ve heterosiz değerleri hesaplanmıştır.

Anahtar Kelimeler: Kabak, Heterotik Grup

clxxxiv




Proje No: BBSS-08-08

Proje Başlığı


Mevcut Gen Havuzunun Korunmasi Ve Geliştirilmesi

Projeyi Yürüten Kuruluş Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü

Projeyi Destekleyen

Kuruluş


Proje Yürütücüsü Sevgi MUTLU

Yardımcı Araştırmacılar Uz. Mehmet Asım HAYTAOĞLU,

Uz. Seyfullah BİNBİR,

Uz. Ayşe KAHRAMAN


Projenin Toplam

Bütçesi: 78.500

2011: 15.750 TL 2012. 17.000.TL

2013: 17.250.TL

Proje Özeti

Projenin amacı 2004-2009 yılları arasında “Türkiye F1 Hibrit Sebze Çeşitlerinin Geliştirilmesi ve

Tohumluk Üretiminde Kamu-Özel Sektör İşbirliği Projesi” kapsamında domates, biber ve patlıcan

türlerinde yürütülen çalışmalar sonucunda oluşturulan gen havuzu materyallerini korumak ve ıslah

çalışmalarında kullanılarak yerli çeşitler geliştirmek projenin amacıdır. Proje kapsamında

domates, biber ve patlıcan ıslahı çalışmaları yürütülmektedir.

Domates Çeşit Geliştirme: 2013 yılı domates çalışmalarında farklı kendileme kademesinde

bulunan toplam 2629 adet hattın tohum üretimleri yapılmıştır. Farklı kendileme kademesinde (F3,

F4, F5, F6) bulunan 17 populasyonda ve hibrit açılımlarında bitki ve meyve gözlemleri

yapılmıştır. Sofralık ve sanayi tiplerin yer aldığı populasyonlar kırmızı ve pembe domates

hatlarından oluşmaktadır. Populasyonlarda meyve ağırlığı 30-700 g, tohum oda sayıları 2-15 adet

ve briks değerleri de 4,5-7,5 olarak gözlenmiştir.

Biber Çeşit Geliştirme: 2013 yılı biber çalışmalarında farklı kendileme kademesinde bulunan

toplam 430 hattın tohumları alınmıştır. Biber materyali sivri, çarliston, dolma ve yağlık biber

tiplerinden oluşmaktadır.

Patlıcan Çeşit Geliştirme: 2013 yılı patlıcan çalışmalarında farklı kendileme kademesinde

bulunan toplam 550 adet hattın tohumları alınmıştır.

clxxxv





Proje Başlığı

1.Sebze Islah Materyalinin Bazı Hastalıklara Dayanıklılıklarının

Moleküler İşaretleyiciler Kullanılarak Belirlenmesi Çerçeve Proje:


Mevcut Gen Havuzunun Korunmasi Ve Geliştirilmesi

Projeyi Yürüten Kuruluş Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü

Projeyi Destekleyen

Kuruluş


Proje Yürütücüsü Sevgi MUTLU Uz. Ayşe KAHRAMAN

Yardımcı Araştırmacılar Uz. Mehmet Asım HAYTAOĞLU

Uz. Seyfullah BİNBİR,

Sevgi MUTLU


Projenin Toplam

Bütçesi: 80.000

2013: 20.000 TL

Proje Özeti

Enstitünün domates, biber ve patlıcan türlerinde geliştirmiş olduğu gen havuzunda yer alan

hatların morfolojik tanımlamaları tamamlanmıştır. Ancak materyalin hastalıklara dayanımları

konusunda herhangi bir çalışma yapılamamıştır. Enstitünün oluşturduğu sebze gen havuzunun

kullanılması, hatların hastalık dayanımlarının belirlenmesi, çalışılan hatlara geri melezlemelerle

hastalık ya da hastalıklara dayanıklılık özelliklerin kazandırılması nitelikli bir ıslah çalışma

materyalinin oluşturulmasını sağlaması açısından çalışma önem arz etmektedir. Bahsedilen

türlerde populasyonlar oluşturulurken dayanıklı olduğu bilinen hat ve çeşitler kullanılmıştır. Emek

ve zaman harcanarak belli bir duruma getirilmiş ve bitki ve meyve özellikleri açısından dikkat

çeken materyalin bazı hastalıklara dayanımlarının ortaya konulmasının, ülkemiz sebze

tohumculuğu adına önemli olduğu düşünülmektedir.

Proje, enstitünün domates, biber ve patlıcanda oluşturduğu ıslah materyalinin bazı hastalık

dayanımlarının moleküler işaretleyici tekniklerin kullanılarak saptanması ve belirlenen bu

özellikler sayesinde ıslah çalışmalarına yön vermek amacıyla hibrit ıslahında kullanılabilecek hat

ve çeşitlerin geliştirilmesini kapsamaktadır. Çalışmada ıslah materyalinin moleküler işaretleyiciler

kullanılarak domateste 8, patlıcanda ve biberde 1 hastalığa dayanımlarının belirlenmesi

amaçlanmaktadır.

2013 yılı çalışmalarında 384 adet domates materyaline ait DNA örnekleri E.Ü.Z.F. Bahçe

Bitkileri Bölümü laboratuarında çıkartılmıştır. Alınan örneklerde TYLCV, ToMV, TSWV,

Fusarium, Verticillium, Nematod testlemeleri yapılacaktır.

clxxxvi

clxxxvii





Proje Başlığı

Çerçeve Proje: Sebze Çeşit Islahı Programları İçin Nitelikli

Genitörlerin (Yarı Yol Materyali) Geliştirilmesi Projesi

Alt Proje: Meyvenin Saptan Ayrılma Direnci Düşük Kurutmalık

Biber Islahı


Müdürlüğü

Projeyi Destekleyen


Proje Yürütücüsü Ayhan AK


Prof. Dr. İrfan Ersin AKINCI

Yrd. Doç. Dr. Bekir Bülent ARPACI

Kerim KARATAŞ

Cihan FIRAT

Ramazan TOKER

Başlama- Bitiş Tarihleri Ocak 2011-Aralık 2015

Projenin Toplam

Bütçesi:

2011: 10.000 TL 2012: 7.500 TL 2013: 4.500 TL

2014: 3.000 TL 2015: 1.000 TL

Proje Özeti:

Türkiye’nin kırmızıbiber üretiminin % 90’ı Kahramanmaraş, Gaziantep, Şanlıurfa, Kilis ve Hatay

illerinin yer aldığı Doğu Akdeniz ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde yapılmaktadır. Bölgedeki

kırmızıbiber üreticileri ürünlerini işletmelere taze ya da kurutarak yarı mamul halde

pazarlamaktadır. Her iki durumda da biber meyvelerinin saplarının meyveden ayrılması için

işgücü gerekmektedir. Bu işlem taze ya da kurutulmuş biberlerin yığınlar halinde bekletilmesine

neden olmaktadır. Bu proje ile hasat esnasında meyvesi sapından ayrılan ve baharatlık biber

üretimine uygun kırmızıbiber çeşidi geliştirilmesi hedeflenmektedir. Bu amaçla Chile Penguin

çeşidi (Capsicum chacoense) baba (Capsicum annuum) Sena çeşidi ana olarak kullanılarak

melezleme çalışmaları yapılmaya başlanmıştır.

clxxxviii




Proje No: TAGEM/BBAD/12/A09/PO2/01

Proje Başlığı

Biber Kök Boğazı Yanıklığı Hastalığına (Phytophthora capsici

Leon.) Kısmi Dayanıklı Kırmızıbiber Islahı II


Müdürlüğü

Projeyi Destekleyen

Kuruluş


Proje Yürütücüsü Kerim KARATAŞ

Yardımcı Araştırmacılar Ayhan AK

Halil ESİMEK

Yrd. Doç. B.Bülent ARPACI (Danışman)

Dr. Münevver GÖÇMEN (Danışman)

Yrd. Doç. Dr. Mustafa KÜSEK (Danışman)


Projenin Toplam

Bütçesi:

2012 6200TL 2013 6200 TL 2014 6200 TL

2015 6200 TL 2016 8500 TL Toplam Bütçe: 33.300 TL

Proje Özeti Kahramanmaraş ve çevresindeki illerde, biber tarımı çoğunlukla toz ve pul biber üretiminde

kullanılmak üzere yapılmaktadır. Üretilen toz ve pul biber yurtiçi ve yurtdışı piyasalarda

tüketilmektedir. Türkiye’de üretilen yıllık kurutulmuş kırmızıbiber miktarı ortalama 20 bin

ton’dur. Bu miktarın 17 bin tonu Kahramanmaraş ve çevresindeki illerde üretilmektedir.

Dünyada ve ülkemizde biber üretimini sınırlayan en önemli sorun Phytophthora capsici

Leonian tarafından oluşturulan kök boğazı yanıklığı hastalığıdır. P. capsici belirtilerinin 1970’li

yılların başından beri Güneydoğu Anadolu Bölgesinde ve özellikle Kahramanmaraş’ta gözlendiği

bilinmektedir.

Bu çalışma ile kök boğazı yanıklığına kısmi dayanıklı kırmızıbiber hatları geliştirilmeye

çalışılacaktır. Projenin 1. aşamasında; Sena çeşidi ana, KM2–11 x CM–334 (15) ve KM2-

11xPBC–178 (45) genotipleri ise baba olarak kullanılarak GM2’ler elde edilmiştir. Bu çalışmada

GM2’ler bitkisel materyal olarak kullanılmıştır.

2012 Yılında GM2 bitkilerine moleküler ve klasik testler yapılmıştır. Dayanıklı bulunan

bitkiler kendi aralarında melezlenmiştir. 2013 yılında F1 bitkilerine moleküler ve klasik testler

yapılmıştır, dayanıklı bulunan 43 adet bitki kendilenmiştir. F2, F3, kademelerinde test ve

kendilemeler yapılacaktır. F4 kademesinde üç lokasyonda verim ve dayanıklılık denemeleri

kurularak, dayanıklılık, verim ve kalite özellikleri incelenecektir.

clxxxix





Proje Başlığı

Yerel Sebze Çeşitlerinin Geliştirilmesi-

Seleksiyon Yoluyla Koçaş Patlıcanı Islahı

Projeyi Yürüten Kuruluş Geçit Kuşağı Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü

Projeyi Destekleyen

Kuruluş


Proje Yürütücüsü Dr. Sali FİDAN

Yardımcı Araştırmacılar Zir.Y.Müh. Şule MATYAR

Zir.Y.Müh. Şule SARIÇAM

Zir.Müh. Nurten LÖKOĞLU


Projenin Toplam

Bütçesi:

2012: 6000 TL 2013: 5000 TL 2014: 5000 TL

2015: 5000 TL 2016: 5000 TL

Proje Özeti

Patlıcan dünyada üretilen sebzeler içersinde; domates, biber ve hıyardan sonra gelmektedir.

Patlıcan gerek taze gerekse konserveye işlenerek veya kurutularak değerlendirilen Türk

mutfağında çok çeşitli kullanım şekilleriyle özel yeri olan bir sebzedir.

Patlıcan genetik materyalinin toplandığı Koçaş yöresi; Eskişehir ili Sivrihisar ilçesine

bağlıdır. Tarla bitkileri yanında yörede sebze yetiştiriciliği de yapılmaktadır. Yetiştiriciliği yapılan

sebzelerden en fazla bilineni yörenin adıyla anılan Koçaş patlıcanıdır. Materyal yerel popülasyon

karakterindedir.

2012 yılı itibarıyla; Koçaş yöresinden toplanan patlıcan popülasyonlarından elde edilen

bitkiler Mayıs ayının 3. Haftasında açık arazideki yerlerine dikilmiştir. Çiçeklenme dönemi

başlangıcından itibaren materyalin saflaştırılabilmesi amacıyla kendileme işlemleri yapılmıştır.

Gelişme dönemi içerisinde gerekli gözlem ve ölçümler alınmıştır. Ekim ayı ortası itibarıyla tohum

olgunlaşmasını sağlayan meyvelerden tohum alınmıştır.

Materyalde; Çiçek rengi, partenokarpiye eğilim, gövde de tüylülük, bitki büyüme

tipi(duruşu), dallarda antosiyon oluşumu, yaprakta lob oluşumu, yaprak altında dikenlilik, yaprak

ucu şekli, meyvede eğrilik, meyve eni, meyve ucu şekli, meyve rengi, meyvede parlaklık, kaliks

altında renk oluşumu, meyve yüzeyinde ikincil renk, kaliks uzunluğu, kalikste diken oluşumu,

meyve kabuğunda klorofil oluşumu, meyve yüzeyinde iz oluşumu, olgunlaşma zamanı(gün),

meyve uzunluğu(cm), meyve çapı(cm), meyve şekli, meyve et rengi ve bitki başına verim(g)

gözlemleri alınmıştır.

cxc




Proje No: TAGEM /BBAD/12/A09/P02/01

Proje Başlığı

GÜVEY FENERİ (Physalis peruviana L.)

YETİŞTİRİCİLİĞİNİN GELİŞTİRİLMESİ Güvey Feneri (Physalis peruviana L.) Adaptasyon

Çalışmalarının Yapılması ve Çeşit Geliştirilmesi


Müdürlüğü-YALOVA

Projeyi Destekleyen Kuruluş -

Proje Yürütücüsü Dr. Gülay BEŞİRLİ

Yardımcı Araştırmacılar Dr. İbrahim SÖNMEZ , Uz. Mehmet ŞİMŞEK , Dr. Burhan ERENOĞLU, Dr. Arzu ŞEN ASLIM, Uz. Gürsel ÇETİN, Uz. Zühtü POLAT


Projenin Toplam Bütçesi: 2012: 15 000 TL 2013: 13 000 TL

2014: 13 000 TL 2015: 13 000 TL 2016: 13 000 TL

Proje Özeti Bu çalışmanın amacı ülkemize farklı kaynaklardan giren güvey feneri (Physalis peruviana L.)

tiplerini toplamak, adaptasyon çalışmalarını yapmak, toplanan materyallerin morfolojik

karakterizasyonunu yapmak ve saf hatlar elde ederek çeşit geliştirmektir. Bu çalışmanın bir diğer

amacı ise; üretim ve pazarlama aşamasında üreticinin önemli bir sorunu olan ürün muhafaza

kriterlerini ortaya koymaktır.

Yapılan çalışmalar sonunda Physalis cinsine ait toplam 19 genotip elde edilmiştir. Yapılan

incelemeler sonunda bu genotilerden 1 tanesinin Physalis alkegengi L., 3 tanesinin Physalis

ixocarpa Biot. ve geri kalan 15 tanesinin Physalis peruviana L. türüne ait olduğu belirlenmiştir.

Tüm materyale ait UPOV kriterleri doğrultusunda karakterizasyon yapılmıştır. Gelinen noktada 7

numaranın tescil işlemleri 2014 yılında başlatılacaktır. İki yıl süreceği tahm edilen tescil işlemleri

sonunda ülkemizde bu türe ait ilk tescil işlemi yapılmış olacaktır. Diğer materyallere ait veriler ile

2014 yılında sonuç raporu yazılacaktır.

Güvey feneri gen havuzunun genişletilmesi çalışmaları kapsamında projenin başlangıcında 7 olan

genotip sayısı 2011 yılı sonunda 11, 2012 çalışmaları sonunda ise 19’a ulaşmıştır. Yapılan

incelemelerde bu genotiplerden bir tanesinin Physalis alkekengi L. bir diğerinin ise Physalis

ixcarpa türüne ait olduğu belirlenmiştir.

Çalışmada yer alan genotiplerin UPOV kriterlerine göre morfolojik karakterlerinin belirlenmesi

çalışmalarına devam edilmiştir. 1995 yılından bu yana Enstitümüzde üretimi yapılan genotipten

geliştirilen çeşit adayında ise tescil öncesi çalışmaları devam etmektedir.

Söz konusu genotipe ait meyvelerin depolama potansiyelini belirlemeye yönelik yapılan

çalışmada ümitvar sonuçlar elde edilmiştir.

cxci


PROGRAM ADI : Kabakgiller (P-04)



Proje Başlığı

Trakya-Marmara Bölgesi Çerezlik Kabak Islah Çalışmaları

Projeyi Yürüten Kuruluş Trakya Tarımsal Araştırma Enstitüsü

Projeyi Destekleyen

Kuruluş


Proje Yürütücüsü Dr. Göksel EVCİ

Yardımcı Araştırmacılar Doç.Dr.Yalçın Kaya,Veli Pekcan, Mehmet İbrahim YILMAZ


Projenin Toplam

Bütçesi:

2014:10.000 TL 2015:12.000 TL

2016:14.000 TL 2017:12.000 TL

2018:12.000 TL

Proje Özeti

2013 yılı üretim sezonunda araştırma programındaki ıslah çalışmalarında tek bitki ıslah

yöntemi ve geri melez ıslah yöntemi kullanılarak yapılmaktadır. Islah programı kabuklu ve

kabuksuz olmak üzere iki bölümden oluşmaktadır.

Kabuklu taneye sahip çerezlik kabak ıslah bölümünde; Ko generasyonunda 19 açılan

materyal, K1 generasyonunda 21 açılan materyal, K2 generasyonunda 6 açılan materyal, K3

generasyonunda 19 açılan materyal, K4 generasyonunda 19 açılan materyal, K5 generasyonunda

19 açılan materyal, K6 generasyonunda 14 açılan materyal ekilmiştir. Bunların içinden fenotip

olarak iyi olanlar seçilerek kendilenmiştir.

Kabuksuz taneye sahip çerezlik kabak ıslah bölümünde; Ko generasyonunda 2 açılan

materyal, K2 generasyonunda 8 açılan materyal, K3 generasyonunda 9 açılan materyal, K4

generasyonunda 6 açılan materyal, K6 generasyonunda 6 açılan materyal ekilmiştir. Bunların

içinden fenotip olarak iyi olanlar seçilerek kendilenmiştir.

2013 yılında 23 çeşitlik hibrit kabak verim denemesi sulu koşullarda kurulmuştur.

Aynı zamanda ileri generasyondaki (K6=F7) ve bazı hibritlere ait 9 adet ebeveyn hat

tohumları (genetik olarak durulmaya başladığından hat olarak tanımlanmıştır) çoğaltılmaya

çalışılmıştır.

ZYMV dayanıklı kaynak ile bazı k5 ve k6 materyali arasında melezlemeler yapılmıştır.

Daha önce yapılan ZYMV dayanıklı kaynak ile yapılan melezlemelerden elde edilen F2

materyaline yapay yolla virüs bulaştırılarak dayanıklılar ve tolerant tek bitkiler tespit edilmeye

çalışılmıştır.

cxcii


PROGRAM ADI : Baklagiller (P-05)


Proje No:

Proje Başlığı Taze Fasulyede Nitelikli Hat ve Çeşitlerin Geliştirilmesi

Projeyi Yürüten Kuruluş Karadeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü, SAMSUN

Projeyi Destekleyen

Kuruluş

Proje Yürütücüsü Onur KARAAĞAÇ

Yardımcı Araştırmacılar İlyas DELİGÖZ, Nur Kobal BEKAR


Projenin Toplam Bütçesi: 2012: 28.000 TL 2013: 24.500 TL 2014:22.500 TL

2015: 22.800 TL 2016:20.900 TL

Proje Özeti

Bu projenin amacı; hastalıklara dayanıklı (BCMV, hale yanıklığı, adi yaprak yanıklığı,

antraknoz), verimli ve kaliteli bodur taze fasulye (Ayşe kadın tipi, romano tipi, silindirik tip), sırık

taze fasulye (Ayşe Kadın tipi, Alman Ayşe tipi, Enli tip ve Romano tipi) ve barbunya fasulye

(taze iç) nitelikli hat ve çeşitlerini geliştirmektir. Bu amaçlara yönelik olarak 2013 yılında yapılan

çalışmalar aşağıda sıralanmıştır.

1. İntrodüksiyon Çalışmaları: Yurt içinden ve dışından bodur, sırık ve barbunya tip taze

fasulye hat ve çeşitler getirtilerek gen havuzuna dahil edilmiştir. Bunun yanında Çarşamba

Ovası’ndan 45 adet ayşe kadın tipinde ve 10 adet barbunya tipinde yerel materyal toplanmıştır.

2. Morfolojik Karakterizasyon Çalışmaları: Proje kapsamında daha önce performansları

incelenerek öne çıkmış olan materyalleri daha iyi tanımak, yeni getirtilen materyallerin fenotipik

yapılarını ortaya koymak ve birbirine benzer olan hatların elemine edebilmek amacıyla morfolojik

tanımlamaları yapılmıştır.

3. Verim Denemeleri: Sırık, bodur ve barbunya taze fasulye çeşit ve hatlarında verim

performansları incelenmiştir.

4. BCMV’ye dayanıklılık (I geni) durumlarının belirlenmesi: BCMV’nin NL-4 ırkı ve

BCMNV’nin NL-3 ırkları kullanılarak 22 fasulye materyalinde I geninin olup olmadığı

belirlenmiştir.

5. Melezleme Çalışmaları: Ticari çeşit geliştirmeye yönelik olarak tekrar melezleme

çalışmalarına başlanmıştır. Yapılan 1567 adet melezlemeden % 10 başarı oranı ile 14

kombinasyondan 980 tohum elde edilmiştir

6. Gen havuzunda bulunan ayşe kadın sırık fasulye materyallerinin tüketiciler tarafından

tercih edilme seviyelerini belirlemek için ön panel testi yapılmıştır.

2014 yılında yapılması düşünülen çalışmalar:

1. F ve S generasyonlarında bulunan taze fasulye materyallerinde tanımlama ve seleksiyon

işlemlerine devam edilecektir.

2. Yurtdışından nitelikli hat ve çeşit teminine devam edilecektir.

3. Gen havuzunda henüz BCMV’ye karşı dayanıklılık durumları bilinmeyen materyallerin

testleme işlemlerine devam edilecektir.

4. Taze barbunya fasulye ilk melezleme çalışmalarına bu yıl başlanacaktır

5. Yılda iki generasyon (F1 ve F2) ilerleme işlemine devam edilecektir.

cxciii

cxciv

AFA ADI : Sebzeler ve Süs Bitkileri (A-09)




Proje Başlığı

Proje: Soğan Yetiştiriciliğin Geliştirilmesi

Alt Proje: Eskişehir İli Soğan Populasyonundan Yeni Baş Soğan Tip

ve Çeşitlerinin Geliştirilmesi


Projeyi Destekleyen

Kuruluş


Proje Yürütücüsü Zir.Y.Müh. Şule MATYAR

Yardımcı Araştırmacılar Zir.Y.Müh. Şule MATYAR

Prof. Dr. Önder TÜRKMEN

Dr. Sali FİDAN


Zir.Y.Müh. Nurten LÖKOĞLU


Projenin Toplam

Bütçesi:

Toplam: 40.500 TL.

2013: 8.700 TL 2015: 7.650 TL 2017: 8.600 TL

2014: 7.300 TL 2016: 8.250 TL

Proje Özeti

Soğan, dünyanın farklı bölgelerinde yetiştirilen ve çok farklı şekillerde tüketilen önemli

sebzelerden birisidir. 4000 yıldan fazla bir süredir yetiştiriciliği yapılan kuru soğan, ülkemiz sebze

üretiminde önemli bir paya sahiptir. Türkiye, ortalama yıllık 1.9 milyon ton kuru soğan üretimiyle

Çin, Hindistan, Amerika’ nın ardından 4. büyük üretici konumundadır. Soğanın dünyada kişi

başına tüketim miktarı 2.5- 4.0 kg iken ülkemizde bölgelere göre değişmekle birlikte 4.0- 6.0 kg’

dır. Ülkemiz bu türün anavatanı sınırları içerisinde yer almakta olup kültürü yapılan ve doğadan

toplanarak tüketilen çok sayıda soğan tür, çeşit ve tip zenginliğine sahiptir.

Kullanımı bu kadar yaygın ve üretimi her geçen yıl artan bu sebze türü üzerinde çalışmalar,

bitkinin iki yıllık bir tür olması, yabancı tozlanması ve çiçek yapısının karmaşıklığından dolayı

kısıtlı kalmıştır.

Eskişehir ili soğan üretim potansiyeli her geçen yıl artmaktadır. Son beş yıl içinde, Eskişehir’

de üretim miktarı %64 artarak büyük bir gelişme göstermiştir. Projede genetik materyal olarak;

Eskişehir ili sınırları içerisinden toplanacak, popülasyon özelliğine sahip soğan materyali

kullanılacaktır. Islah çalışmaları ise Fenotipik Tekrarlamalı Teksel Seleksiyon Metodu ile

yürütülecek, gözlemlerin alınması UPOV ve IPGR kriterleri esas alınarak yapılacaktır.

Proje sonunda; üretici isteklerine cevap veren, yüksek verimli, homojen yapıya sahip yeni

çeşitlerin geliştirilmesi ve ilerideki ıslah çalışmaları için kaynak oluşturması hedeflenmektedir.

cxcvi




Proje No: TAGEM/BBAD/12/A09/P07/01-04

Proje Başlığı

Entegre Proje: Soğan ( Allium cepa L.) Yetiştiriciliğin Geliştirilmesi

Alt Proje Adı: Soğan Tohum Üretiminde Azot Ve Kükürt

Uygulamalarının Tohum Verim Ve Kalite Kriterleri Üzerine

Etkisinin Araştırılması

Projeyi Yürüten Kuruluş Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü - YALOVA

Projeyi Destekleyen


Proje Yürütücüsü Mehmet ŞİMŞEK

Yardımcı Araştırmacılar Barış ALBAYRAK, Dr. Gülay BEŞİRLİ,

Dr. İbrahim SÖNMEZ, Zühtü POLAT, Pınar HEPHIZLI


Projenin Toplam

Bütçesi:

2013:14.000 TL 2014:14.000 TL

2015:14.000 TL 2016: --- TL

Proje Özeti

Çalışmamızda; Ülkemizde yetiştiricilik açısından önemli bir yere sahip olan soğan üretiminde

kaliteli tohum elde etmek amacıyla farklı azot ve kükürt dozlarının tohum verim ve kalitesi

üzerine etkisinin belirlenmesi amaçlanmıştır.

Azotun 0 kg/da, 5 kg/da, 10 kg/da, 20 kg/da ve Kükürdün 0 kg/da, 2.5 kg/da, 5 kg/da, 10 kg/da

olmak üzere 4 farklı dozu kullanılmıştır.

2012 yılında ,“Soğanda Azot ve Kükürt Uygulamalarının Verim, Beslenme, Bazı Kalite

Kriterleri Üzerine Etkisinin Araştırılması” konulu proje ile elde edilen başlar muhafaza edilerek

2013 yılında tesadüf bloklarında faktöriyel deneme desenine göre 3 tekrarlamalı olarak deneme

parseline dikimleri yapılmıştır.

2013 yılı gözlem ve ölçümleri yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler: Soğan, Allium cepa L., tohum, azot, kükürt

cxcvii




Proje No: TAGEM /BBAD/12/A09/P07/01-02

Proje Başlığı

Bazı Soğan (Allium cepa L.) Genotiplerinde Sitoplazma Tiplerinin

Moleküler Düzeyde Belirlenmesi (Doktora Tezi)

Projeyi Yürüten Kuruluş Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü- YALOVA

Projeyi Destekleyen

Kuruluş


Proje Yürütücüsü Esra CEBECİ

Yardımcı Araştırmacılar ---


Projenin Toplam

Bütçesi:

2012: 30.000 TL 2013:20.500 TL

Proje Özeti

Yüksek oranda yabancı tozlanma gösteren soğanda (Allium cepa L.) çiçek sayısının çok,

çiçek yapısının ise küçük olması nedeniyle hibrit tohum üretilmesinde zorluklar yaşanmaktadır.

Bu nedenle soğanda erkek kısırlığı, bitki ıslahçılarının ve hibrit tohum üreticilerinin en çok

arzuladığı özelliklerin başında gelmektedir (Tatlıoğlu, 2008). Bu çalışma bazı soğan

genotiplerinde Normal (N), Steril (S) ve sıcaklığa bağlı değişen T sitoplazma tiplerinin

belirlenmesi için planlanmıştır. Araştırmanın amacı Türkiye’nin değişik bölgelerinde yetiştiriciliği

yapılan soğan genotiplerinde PCR tabanlı moleküler tanımlama sistemi kullanılarak sitoplazma

tiplerinin belirlenmesi ve soğanda ileride yapılacak yeni çeşit (açık tozlanan, F1) geliştirme

çalışmalarına temel oluşturulmasıdır.

Bu amaçla 2010 yılından itibaren ülkemizin değişik bölgelerinden materyal temin edilmeye

başlanmıştır. Bu işlem sonucunda elimize ulaşan 83 farklı soğan tipine ait başın UPOV

kriterlerine göre özellikleri belirlenmiş olup 2011 yılı içerisinde tohum elde etmek amacıyla

araziye dikimleri gerçekleştirilmiştir. Aynı yıl içerisinde çiçekler açmadan önce henüz tomurcuk

haldeyken popülasyonlarda polen canlılığı incelenmiş ve Ağustos ayı içerisinde de tohumluk

hasadı yapılmıştır. Elde edilen bu tohumlar 2012 yılının Ocak ayında yeniden ekilmiş ve DNA

izolasyonunda kullanılacak bitkiler yetiştirilmiştir. Elde edilen DNA’larla PCR reaksiyonu

gerçekleştirilmiş elde edilen PCR ürünleri yatay elektroforezde yürütülerek elde edilen bantlar

skorlanmıştır.

cxcviii




Proje No: TAGEM /BBAD/12/A09/P07/01-01

Proje Başlığı

Bazı Soğan (Allium cepa L.) Çeşitlerinin Tuza Toleranslılık

Seviyelerinin (in vitro) Doku Kültürü Şartlarında Belirlenmesi

Projeyi Yürüten Kuruluş Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü-Yalova

Projeyi Destekleyen

Kuruluş


Proje Yürütücüsü Fatih HANCI

Yardımcı Araştırmacılar Esra CEBECİ, Ayşe FİDANCI


Projenin Toplam

Bütçesi:

2012:13000 TL, 2013:8000 TL, 2014:8000 TL, 2015:8000 TL

Proje Özeti Abiyotik

stres kaynaklarından biri olan tuzluluk, tarımsal alanlarda verimliliği olumsuz yönde etkileyen

önemli bir etmendir. Soğan (Allium cepa L.) tuzluluk stresine karşı hassas bitkiler arasında yer

almaktadır. Doku kültürü çalışmaları tuza toleransın fizyolojik ve biyokimyasal temellerinin

ortaya konulması için sıkça kullanılmaktadır. In vitro koşullarda yapılan denemeler, tamamen

kontrollü ve homojen materyal kullanıldığında, pek çok avantaj sağlamaktadır. Ortaya çıkan

farklılığın sadece uygulamalar nedeniyle oluştuğundan emin olunmakta, ayrıca kısa sürede sonuç

alınması mümkün olmaktadır.

Bu projede, Enstitü adına tescil edilmiş soğan (A. cepa L.) çeşitlerinin tuza toleranslılık

seviyelerinin in vitro koşullarda belirlenmesi hedeflenmektedir. Bunun yanında, çimlendirme

testleri ve saksı denemeleri de kurularak sonuçlar birlikte değerlendirilecektir.

Önceki faaliyet dönemlerinde, çimlenme denemeleri yapılarak sonuçlar kayıt altına

alınmıştır. Devamında ise, doku kültürü ortamında, tuz stresi denemeleri için en uygun eksplant

tipi ve bitki büyüme düzenleyici kombinasyonları belirlenmiştir. Elde edilen sonuçlar ışığında,

farklı stres koşullarında, kallus kültürleri kurularak, çeşitler arasındaki toleranslılık farkları

belirlenmeye çalışılmıştır. Bu amaçla kalluslara ait veriler ve prolin analizleri gerçekleştirilmiştir.

Çimlenme denemeleri sırasında, en yüksek doza ait uygulamalarda hayatta kalan bitkilerin

devamlılığı sağlanmıştır. İlk yıl bu tohumlardan başlar elde edilmiş, 2013 yılı yaz döneminde ise

bu bitkiler kendilenerek tohum hasadı yapılmıştır. Çalışmaya kurulacak saksı denemeleri ile

devam edilecektir.

cc





Proje Başlığı Alata Sarımsağının (Allium sativum L.) Meristem Kültürü ile

Arındırılması ve Çoğaltılması


Projeyi Destekleyen

Kuruluş


Ç.Ü. Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü, ADANA

Biyolojik Mücadele Araştırma İstasyonu Müdürlüğü, ADANA Proje Yürütücüsü Ceren EKŞİ

Yardımcı Araştırmacılar Dr.Davut KELEŞ, Nihal DENLİ, Dr.Hasan PINAR, Atilla ATA, Dr.

Hakan FİDAN, Prof. Dr. Saadet BÜYÜKALACA



Bütçesi

2013: 10.000 TL. 2014: 10.000 TL

Proje Özeti

Sarımsak yetiştiriciliğinde halen ülkemizde sertifikalı tohumluklarla üretime geçilmemiş

durumdadır. Ayrıca ekim nöbetine uyulmaması, temiz tohumluk kullanılmaması, sarımsakla ilgili

olarak bir karantina yönetmeliğinin bulunmayışı, ithalatta bulaşık materyallerin ülkeye sokulması

ve bunların tohumluk olarak kullanılması neticesinde çok sayıda virüs, hastalık vb.

olumsuzluklarla karşılaşılmaktadır.

Meristem kültürü yöntemi ile Alata sarımsağı virüsten arındırılmış olup, yetiştiricilikte

verim ve kalitenin yükselmesine sebep olacaktır. Dolayısıyla yetiştiricilik alanları sağlıklı hale

gelerek, ülke ekonomisine katkı sağlanılacaktır.

Bu çalışmada materyal olarak ‘Alata sarımsağının’ kullanılmasının nedeni tescilli olan iki

sarımsaktan biri olmasıdır, diğer tescilli olan sarımsak ise Taşköprü sarımsağıdır.

2013 yılında başlamış olan bu projede, Alata sarımsağı birden fazla virüs ile bulaşık olduğu

için, hem meristem kültürü hem de termoterapi birlikte uygulanmıştır. İki uygulamanın da birlikte

yapılmasındaki neden, en etkin virüsten arındırma yönteminin belirlemektir. Termoterapi

uygulamasında başlar, 37°C ve 52°C’de 10 dakika sıcak suda tutulmuştur. Meristem ve sıcaklık

uygulamasında baş numarası, ortam numarası, sıcaklık (37°C ve 52°C), diş sayısı ve tarih

kaydedilmiştir. Meristemlerden bitkiye dönüşen numaralar kaydedilip, canlı ölü meristem oranları

belirlenmiştir. Kardeşlenme aşamasına gelen bitkicikler kardeşlenme ortamına alınmıştır.

Projenin laboratuar aşaması devam etmektedir. Bitkiye dönüşenlerden örnek alınıp, virüs

testlemesi yapılacaktır. Kardeşlenme aşamasına gelen bitkicikler, 3 alt kültüre alındıktan sonra

bitkiler köklendirme ortamına alınacak ve köklendirilen bitkiler dış ortama alıştırılacaktır.

Anahtar Kelimeler: Sarımsak (Allium sativum L.), virüs, meristem kültürü, termoterapi.

cci





Proje Başlığı

Ereğli/Konya Yöresinde Yetiştirilen Mor Havuç

Popülasyonlarından Standart Çeşit Geliştirilmesi

Projeyi Yürüten Kuruluş Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü- YALOVA

Projeyi Destekleyen

Kuruluş


Proje Yürütücüsü Esra CEBECİ

Yardımcı Araştırmacılar Fatih HANCI, Mehmet ŞİMŞEK, Dr. Seçil ERDOĞAN,

Dr. Erdinç UYSAL, Sedat YOKUŞ, Feti KİRTİŞ, Necati

ŞİMŞEKLİ


Projenin Toplam

Bütçesi:

2014:25.000 TL, 2015:25.000 TL, 2016:30.000 TL, 2017:30.000

TL

Proje Özeti

Son yıllarda tüketicilerin sağlıklı gıdalara ve sebzelerle beslenmeye verdiği önemin artması ile

bir zamanlar yemeklere kötü renk verdiği düşünülerek üretiminden vazgeçilen siyah havuca olan

talep giderek artmaktadır. Konya’ ya bağlı Ereğli ilçesinde her yıl ortalama 80 bin ton civarında

üretimi yapılan siyah havuç ülkemizde en çok şalgam suyu üretiminde kullanılmakta, yurt

dışında ise doğal gıda boyası ve yine içecek olarak değerlendirilmektedir. Yöredeki siyah havuç

üreticisi kaliteli tohumluk bulmakta sorunlar yaşamakta ve kendi imkânlarıyla ürettiği tohumu

kullanmaktadır. Bu nedenle ülkemize ait standart veya hibrit tescilli çeşitlerin geliştirilmesi ve

üreticinin tescilli tohumluk kullanmaya teşvik edilmesi ilk aşamada gereklidir.

Bu çalışmanın amacı Ereğli yöresinde üretimi yapılan popülâsyonlardan fenotipik tekrarlamalı

seleksiyon yöntemini kullanarak standart çeşitler geliştirmektir. Bu amaçla yörede yetiştirilen

popülasyonlar arasından seçilen tipler Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü’nde

ve iklim ve çevre şartlarının etkilerini gözleyebilmek amacıyla Toprak Su ve Çölleşme ile

Mücadele Araştırma İstasyonunda yetiştirilecek, üzerinde durulan karakterler bakımından

tanımlanacaktır.

Proje boyunca iki jenerasyon seleksiyon yapılacak böylece sağlanan genetik ilerleme ve daha

sonra yapılacak projeler sayesinde siyah havuç çeşitleri geliştirilecektir. Seleksiyon aşamasında

morfolojik gözlemlerin yanı sıra bazı fizikokimyasal analizler (toplam fenolik miktarı,

antosiyanin tayini, antioksidan aktivite gibi) de yapılacaktır.

ccii





Proje Başlığı

Havuç Gen Kaynaklarının Hibrit Çeşitlere Dönüştürülme

Potansiyelinin Araştırılması


Projeyi Destekleyen

Kuruluş


Proje Yürütücüsü Ziraat Yük. Müh. Nurten LÖKOĞLU

Yardımcı Araştırmacılar Doç.Dr. Ahmet İPEK, Dr. Sali FİDAN, Ziraat Yük. Müh. Şule

MATYAR, Ziraat Yük. Müh. Şule SARIÇAM


Projenin Toplam

Bütçesi:

2014: 12.000 TL 2015: 15.000 TL 2016: 15.000 TL

2017: 20.000 TL 2018: 15.000 TL

Proje Özeti

TÜİK (2011) verilerine göre ülkemizde havuç üretimi 31.000 hektarlık alanda

yapılmaktadır ve bu üretim faaliyetinden 602.078 bin ton havuç elde edilmektedir. Bu havuç

üretimi yoğun olarak Konya (373 bin ton), Ankara (110 bin ton) ve Hatay (65 bin ton) illerinde

yapılmaktadır.

Ülkemizde havuç üretiminde kullanılan hibrit tohum miktarı %90’a ulaşmıştır. Havuç

üretiminde kullanılan hibrit tohumlar yurt dışından ithal edilmektedir. Havuç üretiminde hibrit

tohumun tercih edilmesinin nedeni verim artışı sağlaması, şekil, tat ve renk yönünden tekdüze

havuçların üretilebilmesidir. Ülkemizde üretimde kullanılan havuç tohumunun 2 tonu açık

tozlanan çeşitlerden oluşurken kalan 18 tonu hibrit çeşitlerden oluşmaktadır. Açık tozlanan

çeşitlerin tohumunun kilogramı 40-50 TL’den hibrit çeşitlerin tohumunun kilogramı ise 400-500

TL’den satılmaktadır. Hibrit çeşitlerin tohumlarının fiyatları açık tozlanan popülasyon çeşitlere

oranla yaklaşık 10 kat daha fazla fiyatla satılmasına rağmen, hibrit çeşitler yukarıda belirttiğimiz

nedenlerden dolayı üreticiler tarafından tercih edilmektedir.

Ülkemizden toplanan ve yurt dışından getirilen açık tozlanan havuç gen kaynaklarının

hibrit çeşitlere dönüştürülme potansiyelinin araştırılacağı projemizde, 2013 yılı itibariyle

elimizdeki tohum materyali arttırılmıştır. Enstitümüzde bulunan ve farklı illerimizden gelen

tohumlar ekilmiş, gelişen kökler seçilerek soğukta muhafaza edilmiştir. Soğukta muhafaza edilen

kökler tekrar araziye dikilerek izolasyon kafeslerinde hem kendilenme hem de melezleme

çalışmaları yapılmıştır.

cciii





Proje Başlığı

Lahana Islahı Programları İçin Nitelikli Genitörlerin Geliştirilmesi

ve Tohum Teknolojisi Projesi

Projeyi Yürüten Kuruluş Karadeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü, SAMSUN

Projeyi Destekleyen



Yardımcı Araştırmacılar Hayati KAR, Mehtap ÖZBAKIR ÖZER


Projenin Toplam

Bütçesi:

2010: 18.000 TL 2011: 22.000TL 2012:25.000TL

2013: 20.000 TL 2014: 17.500

Proje Özeti

Bu projenin temel amacı; ülkemiz sebze üretiminde önemli bir paya sahip olan beyaz baş

lahanada pazar değeri yüksek, sarmalık veya sanayide kullanılmak üzere nitelikli hat ve yerli F1

hibrit çeşitlerin geliştirilmesidir.

1. Morfolojik Karakterizasyon: Saf hat haline gelen materyallerde vejetasyon döneminde (Ekim

2012 – Nisan 2013) materyallerin 34 morfolojik özelliğe göre karakterizasyonu yapılmıştır.

2. Seleksiyon Çalışmaları: Hatlarda, melez kombinasyonlarda ve kısır hatlarda farklı seleksiyon

kriterleri uygulanarak selekte edilmişlerdir

3. Kendileme Çalışmaları: 2012 yılında kurulan denemelerde yetiştirilen, karakterizasyonu

yapılan ve selekte edilen farklı kendileme kademelerindeki genetik materyale ait tohumluk

bitkilerin 2013 yılı ilkbahar döneminde (Nisan-Mayıs) kendileme çalışmalarına alınmıştır.

4. Hibrit Çeşit Geliştirme: Yeni hibrit adayları elde etmek amacıyla mevcut baş lahana gen

havuzunda bulunan ileri kendileme kademesindeki 14 hat arasında melezleme çalışmaları

yapılmıştır.

5. Erkek Kısırlığı Çalışmaları: Stoplazmik erkek kısırlığı aktarma amaçlı toplam 26 adet melez

kombinasyonu oluşturulmuştur.

6. Gözlem Bahçesinin Kurulması: 15.08.2013 tarihinde lahana gözlem bahçesi kurulmuştur.

2013 yılında yapılması gereken seleksiyon işlemleri halen devam etmektedir.

2014 Yılı Çalışmaları 1. 2014 yılı çiçeklenme zamanı (Nisan-Mayıs) kendileme çalışmalarına devam edilecektir.

2. Mevcut baş lahana gen havuzunda bulunan ileri kendileme kademesindeki hatlar arasında

melezlemeler yapılarak hibrit çeşit geliştirme çalışmaları yürütülecektir.

3. Erkek kısır hatlar geliştirmek amacıyla 2014 yılında da kısırlığı aktarma çalışmalarına devam

edilecektir.

4. Gen havuzuna yeni dahil olan materyalin morfolojik olarak karakterizasyonu yapılacaktır.

5. Lahana gen havuzunun geççi olma oranını arttırmaya yönelik olarak yeni materyal girişi

sağlanacaktır.

6. CMS sistemi ile açık alanda ilk tohumluk üretimi denenecektir.

cciv




Proje No: TAGEM/ BBAD/10/A09/P10/16

Proje Başlığı

Karadeniz Bölgesinde Lahana Kök Ur (Plasmodiophora brassicae

Wor.) Hastalığına Karşı Türlerarası Melezleme Yoluyla Dayanıklı

Hatlar Geliştirilmesi


Projeyi Destekleyen

Kuruluş


Proje Yürütücüsü İlyas DELİGÖZ

Yardımcı Araştırmacılar Prof.Dr. Orhan KURT

Ayten DEMİR

Hüseyin UYSAL

Mehtap ÖZBAKIR ÖZER


Projenin Toplam

Bütçesi:

2011: 15.000 TL 2012: 4.000 TL 2013: 5.000 TL 2014: 5000

TL

Proje Özeti

Bu projede lahana kök ur hastalığına (P. brassicae Wor.) hassas olduğu bilinen yerel

çeşit Dürme’ye türlerarası melezleme yoluyla hastalığa dayanıklılığın aktarılması

amaçlanmaktadır. Araştırmada materyal olarak 4 şalgam hattı (1-B. rapa var. rapifera line

aaBBCC, 2-B. rapa var. rapifera line AAbbCC, 3-B. rapa var. rapifera line AABBcc, 4-Brassica

rapa var. rapifera line AABBCC) ve 1 beyaz baş lahana çeşidi Dürme kullanılmıştır.

DXECD-01 melez kombinasyonunda 196 bitki de kök kültürüne alınmıştır. Kök

gelişimini tamamlayan 164 bitki önce katlamaya alınmış ve sonrasında ise sera koşullarına

taşınmıştır. Bu kombinasyona ait sera koşullarında toplam 30 bitki yaşamlarını

sürdürmektedirler.

DXECD-02 melez kombinasyonunda 106 bitki de kök kültürüne alınmıştır. Kök gelişimini

tamamlayan 78 bitki önce katlamaya alınmış, sonrasında ise sera koşullarına taşınmıştır. Sera

koşullarında DXECD-02 melez kombinasyonuna ait toplam 17 bitki yaşamlarını

sürdürmektedirler

DXECD-03 melez kombinasyonuna ait ise 110 bitki kök kültürüne alınmıştır. Kök gelişimini

tamamlayan 103 bitki önce katlamaya alınmış ve daha sonra sera koşullarına taşınmıştır. Halen

sera koşullarında toplam 17 bitki yaşamlarını sürdürmektedirler

Gelecek Dönem Çalışmaları

Gelecek dönemde ilk yıl elde edilen DXECD-04 ve ECD-04XD melez kombinasyonlarından

genç sürgün gelişmesi oluştuğunda klon alınıp köklendirilerek vernalizasyona alınması

planlanmaktadır. Ayrıca sera koşullarında yaşamlarını sürdüren bitkilerde 2014 yılı yaz

periyodunda çiçeklenmeleri olması halinde kendilemelerin yapılması planlanmaktadır.

Son olarak ise eksik olan kombinasyonlardan yaşamlarını sürdüren ve serada bakımları

yapılan bitkilerin 1 ay içerisinde soğuk hava deposuna aktarılması planlanmaktadır. Kök

ortamına ekilen primitif bitkicikler kök gelişmelerini tamamladıklarında ise hastalık

testlemelerinin yapılması planlanmaktadır.

ccv





Proje Başlığı Ispanakta (Spinacia oleracea L.) Anter Kültürü ve Işınlanmış

Polenle Tozlama Yöntemi ile Haploidizasyon


Projeyi Destekleyen

Kuruluş


Ç.Ü. Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü, ADANA Proje Yürütücüsü Ceren EKŞİ Yardımcı Araştırmacılar Dr.Davut KELEŞ, Nihal DENLİ, Dr.Hasan PINAR, Atilla ATA,

Namık Kemal YÜCEL, Yrd.Doç.Dr.Hatıra TAŞKIN,

Prof.Dr.Saadet BÜYÜKALACA



Bütçesi

2013: 28.000 TL. 2014: 21.000 TL


Islah etkinliğinin arttırılması, haploidizasyonun sağladığı en önemli avantajlar

arasındadır. Generasyon süresinin kısaltılması açısından haploid bitkilerin bitki ıslahında

kullanılması büyük önem taşımakta ve tam bir homozigoti çok kısa sürede elde edilmektedir.

Dihaploid hatların kullanılmasıyla genetik ve ıslah çalışmalarının uygulanması kolaylaşmış ve

sonuca daha çabuk ulaşılmıştır.

Ispanakta monoik, dioik ve erselik çiçek yapılarıyla karşılaşıldığı için, ıslah çalışmaları

zorlaşmaktadır. Bu nedenle ıspanakta uygun bir haploidizasyon yönteminin ortaya konulması

ıslah çalışmalarını yaygınlaştıracaktır. Bu projede ıspanakta haploid bitki üretiminde uygun ve

etkili yöntemin belirlenmesi amaçlanmıştır. Erkek gametten haploid uyartımı (androgenesis)

yöntemlerinden anter kültürü ve dişi gametten haploid uyartımı yöntemlerinden (ginogenesis)

ışınlanmış polenle tozlama yöntemi kullanılmıştır.

2013 yılında başlanmış olan bu projede, materyal olarak hem erkek hem de dişi çiçek

formu oluşturan Koto F1, Favorit F1, ve Greenstar F1 çeşitleri kullanılmıştır. Anter kültürü

ortamında 8 ortam uygulanmış ve sadece 4 ortamdan kallus gelişimi gözlenmiştir. 2014 yılında

ise farklı oksin ve sitokinin içeriğine sahip 4 ortamda anter kültürü uygulanacaktır. Işınlamış

polen ile tozlama yönteminde ise; petri kabında salkım şeklindeki erkek bitkiler 100, 150 ve 200

Gray ışın dozları ışınlanmıştır. Işınlamanın ertesi günü tozlama gerçekleşmiştir. Tozlamadan

sonra dişi bitkiler hasat edilmiş ve steril kabin içerisinde bulunan embriyolar, cam kavanozlara

yerleştirilmiştir. Gelişen bitkiler ise viyollere ve sonrasında saksıya aktarılmıştır.

Anahtar Kelimeler: Ispanak (Spinacia oleracea L.), anter, ışınlanmış polenle tozlama, haploid

üretim.

ccvi





Proje Başlığı

Hibrit Ispanak Islahı-1

Ülkesel Ispanak Genetik Kaynaklarının Karakterizasyonu ve

Nitelikli Saf Hatların Geliştirilmesi


Projeyi Destekleyen

Kuruluş


Proje Yürütücüsü Dr. Sali FİDAN

Yardımcı Araştırmacılar Prof. Dr. Önder TÜRKMEN

Zir.Y.Müh. Şule MATYAR


Zir.Müh. Nurten LÖKOĞLU

Uzman Musa SEYMEN

Zir. Müh. Rabia IŞIK


Projenin Toplam

Bütçesi:

2012: 6000 TL 2013: 5000 TL 2014: 5000 TL

Proje Özeti

Bakanlığımızın önemli stratejik konuları arasında; ülkesel genetik kaynakların

derlenmesi, tanımlanması, muhafazası ve bu materyallerden rekabet gücü yüksek çeşitlerin

geliştirilerek üretime kazandırılması önemli bir yer tutmaktadır. Bu proje ile İzmir Gen

Bankasından sağlanan ıspanak gen materyalinin karekterizasyonu ve saflaştırılması

amaçlanmaktadır.

2012 yılı itibarıyla; 2011 yılında karekterizasyonu ve tohum yenilemesi yapılan 81 adet

ıspanak popülasyonunun Mart sonunda açık araziye tohum ekimleri yapılmıştır. Gelişme dönemi

boyunca gerekli gözlem ve ölçümleri alınan materyal çiçeklenme dönemi öncesi yabancı

tozlayıcılara karşı tülbent örtülerle izolasyon altına alınmıştır. Ağustos ayı ortalarından

başlayarak olgunlaşmasını tamamlayan materyallerden tohum hasadı yapılmıştır.

Materyalin özelliklerinin belirlenmesinde; yaprak ayasında yeşil rengin yoğunluğu, yaprak

ayasında kabarma, yaprak ayasında lob oluşumu, yaprak sapına tutunma, yaprak sapı uzunluğu,

yaprak ayasında tutum, yaprak ayasının şekli (bazal loblar hariç), yaprak ayasının kenarı, yaprak

ayasında apeksin şekli, yaprak ayasının uzunlamasına şekli, monoik bitkilerin oranı, dişi bitki

oranı, erkek bitki oranı, çiçeklenmenin başlama zamanı ( %15 çiçeklenme), mildiyö zararı

gözlemleri alınmıştır.

ccvii




Proje No: BBSS-08-04

Proje Başlığı

Bazı Yenilebilir Ektomikorizal Mantarların Saf Kültürlerinin Elde

Edilmesi ve İn Vitro Koşullarda Gelişiminin Optimizasyonu


Projeyi Destekleyen

Kuruluş


MÜDÜRLÜĞÜ


Yardımcı Araştırmacılar Prof. Dr. Kaya BOZTOK, Doç. Dr. Halil Solak, Doç. Dr. Sami

DOĞANLAR, Yrd. Doç. Dr. İclal ERKEL, Aysun ÖZTÜRK, Zühtü

POLAT, Ufuk RASTGELDİ


Projenin Toplam

Bütçesi:

2009:20800TL 2010:4000 TL 2011: 3200 TL 2012:

Proje Özeti

Dünyada yaklaşık 2500 yenilebilir mantar türü bulunmaktadır. Dünyadaki yenilebilir

mantar türlerinin yaklaşık yarısı ektomikorizal mantarlardır. Türkiye ektomikorizal mantarlar

yönünden oldukça zengindir. Bunların birçoğu ihraç edilmektedir.

Son yıllarda dünyada ve ülkemizde bazı yenilebilir ektomikorizal mantar türlerinin

doğadan toplanan miktarında, bilinçsiz toplamalar, ormanların tahribi, erozyon, global ısınma,

konukçu bitkilerin azalması gibi nedenlerle önemli derecede azalmalar meydana gelmiştir.

Bu proje ile Dünya’da ve Türkiye’de ticari değeri yüksek olan, Tuber ssp, Tricholoma

ssp, Boletus ssp, Cantharellus cibarius, Lactarius deliciosus, Terfezia boudieri, Amanita

caesarea, ektomikorizal mantarları doğal alanlarından toplanarak, miselleri üretilerek moleküler

tanımlaması yapılmakta ve in vitro ortamda misel gelişimleri incelenmektedir.

ccviii




Proje No:

Proje Başlığı KKTC’DE ENGİNAR ÜRETİMİNİN GELİŞTİRİLMESİ

Projeyi Yürüten Kuruluş KKTC Tarımsal Araştırma Enstitüsü

Projeyi Destekleyen

Kuruluş


Proje Yürütücüsü Adnan HACIKÜÇÜK




Proje Özeti

Enginar, anavatanı sınırları içerisinde yer alan KKTC’de narenciye ve patatesten sonra en önemli

ihracat ürünüdür. Kıbrıs’ta enginar yetiştiriciliğinin geliştirilmesi amacıyla sunulan bu

araştırmanda üç aşamalı olarak çalışılması düşünülmektedir. Birincisi KKTC’de bulunan yerli

enginar populasyonlarının toplanması, karakterizasyonu ve seleksiyonu, ikincisi yurtdışından ve

Türkiye’den getirilecek olan klon ve hibrit enginar çeşitlerinin KKTC koşullarındaki

performanslarının araştırılması, ve üçüncüsü de yetiştirme teknikleriyle ilgili uyandırma sulaması

zamanı, bitki sıklığı ve gübreleme uygulamaları gibi yetiştirme tekniklerinin erkencilik üzerine

etkisi çalışmalarıdır. Ayrıca proje kapsamında verilecek seminerler ile enginar yetiştiriciliği

konusunda çalışan teknik elemanlar ve çiftçilerimiz bilgilendirilecektir.

Dönem Bulguları:

Projenin ana amaçları KKTC’deki yerli ve kültüre alınmış enginar genotiplerinin morfolojik ve

agronomik özelliklerinin belirlenmesi ve muhafazası, yeni enginar çeşitlerinin ülkemizdeki

performanslarının belirlenmesi ile KKTC’de enginar yetiştirme tekniklerinin geliştirilmesidir. Bu

bağlamda Ocak 2013 ve Nisan 2013 ayalrında yapılan arazi survey çalışmalarında Kıbrıs’a özgü

erkenci ve geçci enginar genotipleri arazide belirlenerek işaretlemeleri yapılmıştır. Yaz

aylarındaki uyandırma sulamalarının kesilmesinden sonra dinlenmeleri tamamlayan enginar

bitkilerinden işaretli bitkilerden alınan dip sürgünleri Ağustos Ayı içerinde Türkmenköy’deki

Enstitümüze ait Araştırma ve Deneme Alanındaki gözlem parsellerine dikilmiştir. Yine

Türkiye’den temin edilen Sakız standart çeşidine ait rizomlar ile , A-106, Opal F1, Prelude,

Concerto ve Starline çeşitlerine ait özel bir fidelikte köklendirilerek Türkiye’den temin edilen

fideler 10 Eylül tarihinde Türkmenköy’deki Enstitümüze ait Araştırma ve Deneme Alanındaki

Çeşit Deneme Alanı’na dikilmiştir. Ancak Bayrampaşa çeşidine ait rizom parçacıkları bu dikim

döneminde bulunamadığı için bu çeşide ait dip sürgünlerinin dikimleri Nisan döneminde

yapılacaktır.

Darboğazlar: Çeşitlerin Kıbrıs koşullarında performanslarını belirlemeye yönenlik yapılan denemelerde

tohumdan yetiştirilen bazı çeşitlerin tohum çimlenmesi ya çok az y da hiç gerçekleşmemiştir. Bu

nedenle bu çeşitler denemeye alıanamamıştır .Projenin 2. Yılında yine bu çeşitlerden fide elde

edilemez ise denemelerden çıkartılacaktır. Ayrıca Bayrampaşa çeşidi Türkiye’de geçci bir çeşit

olması endeniyle Eylül ayı içerisinde uyandırma sulamalrı yapılmamış olduğu için dip sürgünleri

temin edilememiştir. Bu çeşidin Ülkemize adaptasyonu özellikle geçcilik özelliği nedeniyle

oldukça önemlidir. Dolayısıyla Nisan ayı içerisidne bu çeşide ait rizom yada dip sürgünleri temin

edilerek dikimler gerçekleştirilecektir.

ccx


(TÜBİTAK 1007 PROJELERİ,

ccxi

TÜBİTAK 1007

Proje Adı Türkiye F1 Hibrit Sebze Çeşit ve Nitelikli Hat Geliştirme

Projesi

(Proje No: 109G098)

Proje Yöneticisi Dr. Abdullah ÜNLÜ

Projeyi Yürüten Kuruluşlar Batı Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü


Karadeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü

Çukurova Ün. Ziraat Fak. Bahçe Bitkileri Bölümü

Proje Yürütücüleri Dr. Davut Keleş (Alata)

Hayati Kar (KTAE)

Prof. Dr. H. Yıldız Daşgan (Ç.Ü. Z. F. BBB)

Başlama-Bitiş Tarihleri 15.07.2010-15.07.2014

Projenin Toplam Bütçesi 2.816.075,00 TL

Proje Özeti :

Bu projede, domates, biber, patlıcan, hıyar, kavun, karpuz ve kabak türlerinde Türkiye’nin

ihtiyacı olan öncelikli konularda, 25 adet hibrit çeşit ve 272 adet nitelikli hat geliştirilmesi

amaçlanmıştır. TÜBİTAK tarafından 15.07.2010 tarihinde kabul edilerek yürürlüğe giren proje,

7 ana iş paketi ve 27 alt iş paketinden oluşmaktadır.

Batı Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü

Projenin başlangıcından itibaren BATEM’de 6. ve 7. döneminde yapılan faaliyetler, alt iş

paketleri düzeyinde aşağıda açıklanmıştır. Ayrıca 24.12.2013 tarihinde düzenlenen “Sera

Günü’nde” biberde 126 aday hibrit ve patlıcanda 28 aday hibrit özel sektöre tanıtımı


“Domateste Sarı Yaprak Kıvırcıklığı Virüsü (TYLCV)’ne Tolerant Nitelikli Hatların

Belirlenmesi” alt iş paketinin amacı; Domateste Sarı Yaprak Kıvırcıklığı Virüsüne dayanıklı 2

adet hattın geliştirilmesidir. Altıncı dönemde; 5. dönemde yapılan melezlemeden elde edilecek

tohumların kullanılması ile geliştirilen bitkilerde moleküler testleme yapılarak, dayanıklı olduğu

tespit edilen genotiplerde kendileme ve seleksiyon yapılmıştır. Projenin yedinci döneminde;

GM2F2 bitkiler moleküler yöntemler ile belirlenmiş ve 15 adet homozigot dayanıklı genotip

bulunmuştur. 15 adet GM2F2 ve 8 adet GM1F3 homozigot dayanıklı genotip kendilenmiştir.

“Domateste Fusarium oxysporum f.sp. radicis-lycopersici (FORL)’ye Dayanıklı Hat ve F1

Hibrit Çeşitlerin Geliştirilmesi” alt iş paketinin amacı; önemli kök hastalığı olan Fusarium

oxysporum f.sp. radicis-lycopersici’ye karşı 10 nitelikli hat ve 1 çeşit geliştirilmesidir. Projenin

altıncı döneminde, beşinci dönemde kurulan verim denemesi sonuçlandırılmış, ümitvar bulunan

hibritlerde melezleme ile tohum çoğaltılmış, dayanıklı bulunan hatlarda da kendileme

yapılmıştır. Öne çıkan hibrit kombinasyonları ile Antalya Kumluca ilçesinde de deneme

kurulmuştur. Projenin yedinci döneminde; İlkbahar dönemi Kumluca Bölgesi deneme sonuçları

değerlendirilmiş buna göre 4 hibrit kombinasyonu (FÇ100, FÇ101, FÇ116 ve FÇ154) ümitvar

bulunmuştur. Ümitvar hibritler ile Alanya ve Gaziler bölgelerindeki denemeler ve gözlemler

devam etmektedir.

“Domateste Örtüaltı Yetiştiriciliğine Uygun Tane ve İri (Beef) Tipteki Saf Hatların Bazı Kalite

ccxii

Kriterlerinin (Renk, Şekil, Tat ve Besin İçeriği) Belirlenmesi ve F1 Hibrit Çeşitlerin

Geliştirilmesi” alt iş paketinin amacı; örtüaltı yetiştiriciliğine uygun tane ve iri (beef) tipteki

101 adet saf hattın kalite kriterlerinin (renk, şekil, tat ve besin içeriği) belirlenmesi, tane ve iri

(beef) tipte 20 adet hat ile 2 adet hibrit çeşidin geliştirilmesidir. Projenin altıncı döneminde, bir

önceki dönem kurulan verim denemesi sonuçlandırılmış ve kalite özelliklerini bakılarak ümitvar

bulunan hibritler tekrar denemeye alınmıştır. Projenin yedinci döneminde; piyasa talebine,

kalite özelliklerine, meyve farklılıklarına ve verime göre; özel kombinasyon melezlemesinden

BÇ240, BÇ250, BÇ252, BÇ268, BÇ270, BÇ273, BÇ279, BÇ314, BÇ323, BÇ325, BÇ340,

BÇ351, BÇ353, BÇ356, BÇ363, BÇ373, BÇ380, BÇ383, BÇ384, BÇ392, BÇ396, BÇ397,

BÇ398 ve BÇ400 nolu kombinasyonlar, genel kombinasyon melezlemesinden ise BÇ17,

BÇ109, BÇ173 ve BÇ199 nolu hibrit kombinasyonlar beğenilmiştir. Beğenilen hibritlerin 20

adedi Gaziler-Antalya ve 10 adedi ise Toslak-Alanya’da (4 farklı üreticide) denemeye

alınmıştır. Deneme ve gözlemler devam etmektedir.

“Domateste Örtüaltı Yetiştiriciliğine Uygun Kiraz (Cherry) ve Kokteyl Tipteki Saf Hatların

Bazı Kalite Kriterlerinin (Renk, Şekil, Tat ve Besin İçeriği) Belirlenmesi ve F1 Hibrit Çeşitlerin

Geliştirilmesi” alt iş paketinde 10 adet nitelikli hat ve 1 adet çeşit geliştirilmesi amaçlanmıştır.

Projenin altıncı döneminde bir önceki dönem yürütülen verim denemesi sonuçlandırılmış, verim

ve kalite analizleri sonuçlarına göre ümitvar bulunan hibritler tekrar denemeye alınmıştır.

Yalancı geriye melezlemeleri gerçekleştirilen materyaller kendilenerek F2 kademesine

getirilmiş ve Ty-1 ve Ty-3 genleri bakımından analiz edilmiştir. Projenin yedinci döneminde;

pazar talebine, kalite özelliklerine ve meyve farklılıklarına göre; özel kombinasyon

melezlemesinden CÇ 215, CÇ 248, CÇ 291, CÇ 206, CÇ 227, CÇ 229, CÇ 236, CÇ 249, CÇ

250, CÇ 252, CÇ 268, CÇ 271 ve CÇ 281 nolu hibrit kombinasyonlar beğenilmiştir Beğenilen

hibritlerin 6 tanesiyle Gaziler-Antalya’ da üretici koşullarında deneme kurulmuştur. Deneme ve

gözlemler devam etmektedir.

“Biberde Örtüaltı Yetiştiriciliğine Uygun Sivri, Dolma, Çarliston ve Kapya Tiplerinde Kaliteli

(Renk ve Meyve Şekli) Hat ve F1 Hibrit Çeşitlerin Geliştirilmesi” alt iş paketinin amacı;

BATEM gen havuzunda bulunan biber materyalleri kullanılarak örtüaltı yetiştiriciliğine uygun

yerli sivri, dolma, çarliston ve kapya tiplerinde 5 adet nitelikli hat ve 2 adet hibrit çeşit

geliştirilmesidir. Projenin altıncı döneminde, özel kombinasyon melezlerinin meyve tiplerine

göre beşinci dönemde kurulan verim denemeleri yürütülmüş, meyvelerde morfolojik gözlemler

yapılarak sonuçlar değerlendirilmiş ve ümitvar hibritler belirlenmiştir. Yalancı melezlemelere

ait F1 bitkilerinden F2 kademe tohumların elde edilmiş, F2 kademe bitkileri yetiştirilmiştir.

Projenin yedinci döneminde; Ümitvar hibritlerin özel kombinasyon testi ve gözlem için şahit

çeşitlerle birlikte iki tekerrürlü verim denemesi kurulmuştur. Sivri tipte 37 hibrit 5 şahit çeşit

ile, çarliston tipte 23+5, kapya tipte 30+4, dolma tipte 35+5 denemeye alınmıştır. Ayrıca,

Kumluca bölgesinde 24 ümitvar hibritle deneme kurulmuş ve gözlemlere devam edilmektedir.

Yalancı melezlemeler programında yer alan F3 kademe tohumları elde edilmiş ve kendileme

çalışmalarına devam edilmektedir.

‘Sivri Biberde Patates Y Virüsü (Potato Y potyvirus=PVY)’ne Tolerant Nitelikli Hatların

Belirlenmesi’ alt iş paketinin amacı; Enstitü sivri biber hatlarına biberde önemli virüs

hastalıklarından olan Patates Y virüsü (Potato Y potyvirus=PVY) tolerantlığının aktarılması ve

1 adet tolerant hat geliştirilmesidir. Projenin altıncı döneminde, GM3F1 bitkileri klasik ve

moleküler olarak testlenmiş, testlemeler sonucu heterozigot dayanıklı bireyler, Enstitü hattı

SD8 (Serademre–8) ile geriye melezlenmiştir. 7. dönemde GM4F1 bitkileri klasik ve moleküler

olarak testlenmiş, testlemeler sonucu heterozigot dayanıklı olduğu tespit edilen bireyler seraya

aktarılarak kendileme çalışması yapılmıştır.

ccxiii

“Patlıcanda Düşük Sıcaklıklara Tolerant Nitelikli Hatların Belirlenmesi” alt iş paketinin

amacı; örtüaltı yetiştiriciliğinde tek ürün yetiştirme sezonuna uygun düşük sıcaklığa tolerant 1

adet patlıcan genotipinin belirlenmesidir. Altıncı dönemde seraya aktarılan genotiplerin kış

aylarındaki performansları vejetatif ve generatif testlemelerle birlikte incelenmiştir. Yedinci

dönemde, düşük sıcaklığa tolerant olduğu belirlenen genotiplerin tek ürün dönemindeki soğuk

performanslarına ilişkin verim denemesi kurulmuştur. Denemede hasat ve gözlemler devam

etmektedir.

“Patlıcanda Fusarium oxysporum f.sp. melongenae’ya Dayanıklı Nitelikli Hat ve F1 Hibrit

Çeşitlerin Geliştirilmesi” alt iş paketinin amacı; önemli kök hastalıklarından Fusarium

oxysporum f. sp. melongenae’ya karşı dayanıklı 25 adet oval tipte nitelikli hat ve 2 adet çeşit

geliştirilmesidir. Altıncı dönemde, özel kombinasyon melezlemelerinden elde edilen hibritlerin

verim denemesi sonuçlarına bakılarak öne çıkan hibritler belirlenmiştir. Fusarium’a dayanıklı

oval tipte hatların geliştirilmesi çalışmalarında GM2 bitkileri hastalığa karşı moleküler olarak

test edilmiş ve dayanıklı olarak tespit edilen bitkilerde kendileme çalışmaları yapılmıştır.

Yalancı melezlemelerle hat geliştirme çalışmalarında populasyonda Fusarium’a dayanıklı

olanları belirlemek için bitkiler hastalığa karşı moleküler olarak test edilmiş ve dayanıklı

olanlarda kendileme çalışmaları yapılmıştır. Yedinci dönemde, bir önceki dönem öne çıkan

hibritlerle 3 tekerrürlü verim denemesi kurulmuştur. Aynı hibritler 3 farklı lokasyonda üretici

koşullarında performanslarını incelemek amacıyla denemeye alınmıştır. Fusarium’ a dayanıklı

oval tipte hatların geliştirilmesi ve yalancı melezlemelerden elde edilen genotiplerde kademe

ilerletilmesi için kendileme çalışmaları yapılmıştır.

“Patlıcanda Örtüaltı Yetiştiriciliğine Uygun Uzun Tipte Kaliteli (Renk ve Meyve Şekli) Hat ve

F1 Hibrit Çeşitlerin Geliştirilmesi” alt iş paketinin amacı; örtüaltı yetiştiriciliğine ve ülkemiz

pazar isteklerine uygun uzun tipte 30 adet nitelikli hat ve 2 adet hibrit çeşit geliştirilmesidir.

Altıncı dönemde, özel kombinasyon melezlemelerinden elde edilen hibritlerin verim denemesi

sonuçlandırılmış ve öne çıkan hibritler belirlenmiştir. Bu hibritlerin daha geniş kapsamlı

denemelerinin yapılabilmesi için tohum üretim çalışmaları gerçekleştirilmiştir. Hat geliştirme

çalışmaları için yapılan yalancı melezlemelerle oluşturulan populasyonda kademe ilerletilmesi

için kendileme çalışmaları yapılmıştır. Yedinci dönemde, bir önceki dönem öne çıkan hibritlerle

2013-2014 tek ürün yetiştirme döneminde 3 tekerrürlü verim denemesi kurulmuştur. Aynı

hibritler 3 farklı lokasyonda üretici koşullarında denemeye alınmıştır. Yalancı melezlemelerden

elde edilen genotiplerde kademe ilerletilmesi için kendileme çalışmaları yapılmıştır.

“Hıyarda Düşük Sıcaklığa Tolerant Nitelikli Hatların Belirlenmesi ve Geliştirilmesi” alt iş

paketinde, örtüaltı yetiştiriciliğinde tek ürün yetiştirme sezonuna uygun düşük sıcaklığa tolerant

2 hat geliştirilmesi amaçlanmıştır. Altıncı dönemde; beşinci rapor döneminde belirlenen 20 adet

tolerant hattın sera performansları test edilmiş, öne çıkan hatlar belirlenmiş ve tohum üretimleri

yapılmıştır. Yedinci dönem; öne çıkan 17 adet hattın sera performanslarını belirlemek üzere

deneme kurulmuştur. Aynı zamanda iş paketi 4.2 den belirlediğimiz 25 adet hibrit ve 7 kontrol

çeşitle kurduğumuz verim denemesi ve gözlemler devam etmektedir.

“Hıyarda Örtüaltı Yetiştiriciliğine Uygun Beith Alpha Tipte Hat ve F1 Hibrit Çeşitlerinin

Geliştirilmesi” alt iş paketinde, örtüaltı yetiştiriciliğine uygun yurtiçi pazarında önemli bir yere

sahip olan Beith Alpha tipte 5 adet nitelikli hat ve 3 çeşit geliştirilmesi amaçlanmıştır. Altıncı

dönemde; özel kombinasyon melezinden elde edilen hibritlerde ilkbahar döneminde sera

performansları belirlemek üzere verim denemeleri yapılmış, öne çıkan hibrit kombinasyonları

belirlenmiştir. Yedinci dönem; 70 adet hibrit ve 5 adet kontrol çeşit ile güzlük performansları

ccxiv

belirlemek üzere deneme kurulmuştur. Çalışmamız sonucunda 20 adet hibrit verim ve verim

bileşeni yönünden öne çıkan hibritler belirlenmiştir.

“Kavunda Fusarium oxysporum f. sp. melonis’e Dayanıklı Nitelikli Hat ve F1 Hibrit Çeşitlerin

Geliştirilmesi” alt iş paketinde BATEM gen havuzunda bulunan yazlık kavun hatları

kullanılarak Fusarium oxysporum f. sp. melonis’ in farklı ırklarına dayanıklı 10 adet nitelikli hat

ve 1 adet çeşit geliştirilmesi amaçlanmıştır. Altıncı dönemde, bir önceki dönem verim ve meyve

kalite özellikleri bakımından öne çıkan hibritlerin ilkbahar yetiştiriciliği için performansları

belirlenmiş, bazı hibritlerin üretici şartlarında performansları gözlenmiştir. Ayrıca, bu hibritler

moleküler olarak Fusarium oxysporum f. sp. melonis’e (ırk 1) karşı testlenmiştir. Yedinci

dönemde, verim ve meyve kalite özellikleri açısından öne çıkan hibritlerin ve ebeveynlerinin

tohum üretimleri gerçekleştirilmiştir. Fusarium’un 2 nolu ırkı için moleküler testleme

çalışmaları tamamlanmış olup öne çıkan hibritlerde sonbahar performansını değerlendirmek

amacıyla çeşit-verim denemesi kurulmuş, öne çıkan hibritler belirlenmiştir.

“Kavunda Küllemeye (Podosphaera xanthii) Dayanıklı Nitelikli Hatların Geliştirilmesi” iş

paketinde Enstitü yazlık kavun hatlarına, verim ve kaliteyi olumsuz yönde etkileyen önemli

fungal hastalıklarından biri olan küllemeye (Podosphaera xanthii) dayanıklılığının aktarılması

ve 5 nitelikli hat geliştirilmesi amaçlanmıştır. Projenin altıncı altı aylık çalışma döneminde bir

önceki dönem elde edilen GM4 bitkileri külleme izolatı ile klasik olarak testlenmiş ve tolerant

bulunan bitkilerde kendileme çalışmaları yapılmıştır. Projenin yedinci altı aylık çalışma

döneminde altıncı altı aylık çalışma döneminden elde edilen GM4F2 bitkileri külleme izolatı ile

klasik olarak testlenmiş ve tolerant bulunan bitkilerde kendileme çalışmaları yapılmıştır.

“Kışlık Kavunda (İnodorus Grup) Pazar İsteklerine Uygun Nitelikli Hat ve F1 Hibrit Çeşitlerin

Geliştirilmesi” alt iş paketinde, verimli ve pazar isteklerine uygun 5 nitelikli hat ile 1 çeşit

geliştirilmesi amaçlanmıştır. Projenin altıncı döneminde; hatların kendilenmesi, verim denemesi

ve klasik testleme çalışmaları yapılmıştır. Yedinci dönemde, bir önceki dönem yapılan verim

denemelerinde öne çıkan hibiritler tespit edilmiştir. Öne çıkan hibritlerin tohum üretimi

gerçekleştirilmiştir. Yalancı melezlemelerle oluşturulan populasyonun kademe ilerletilmesi için

kendileme çalışmaları yapılmıştır.


“Domateste Yüksek Sıcaklıklara Tolerant Nitelikli Hatların Belirlenmesi ve F1 Hibrit

Çeşitlerin Geliştirilmesi” alt iş paketinde yüksek sıcaklıklara tolerant 20 nitelikli hat

geliştirilmesi amaçlanmıştır. 6. dönemde öne çıkan 20 hatla 3 adet tester melezlenmiştir. 7.

dönemde yapılan bu melezlerde melez performanslarına bakılmıştır Ayrıca bu dönemde

GAPEYAM arazisine dikilen 90 genotip de 15temmuz ile 15 ağustos arasında meyve tutma

yeteneklerine belirlenmiştir.

“Domateste Düşük Sıcaklığa Tolerant Hatların Belirlenmesi ve F1 Hibrit Çeşit

Geliştirilmesi” alt iş paketinde düşük sıcaklığa tolerant 5 nitelikli hat ve 1 çeşit geliştirilmesi

amaçlanmıştır. 6 dönemde 50 Adet istasyonumuz genotipleri düşük sıcaklık koşullarında

serlarsa meyve tutumları belirlemek için fide yetiştiriciliği yapılmış olup Aralık ayının son 3.

haftasında seraya dikilmiştir. Ayrıca İstasyonumuzun üstün nitelikli hatlarına çok hastalık ve

zararlı dayanımı için yapılan yalancı melezlerin Moleküler belirteç yardımıyla seleksiyonu

yapılmış olup kendileme ve hastalık ve zararlı dayanımları yönünden saflaştırılmasına devam

edilecektir. 7. dönemde öne çıkan hatlar arsında özel kombinasyon yeteneği belirleme amaçlı

melezlemeler yapılmıştır.

ccxv

“Domateste Moleküler İşaretleyiciler Kullanarak Nematoda Dayanıklı Nitelikli Hatların

Belirlenmesi ve F1 Çeşitlerin Geliştrilmesi” alt iş paketinde 20 adet nitelikli hat ve 1 adet

nematoda dayanıklı çeşit geliştirilmesi hedeflenmektedir. Domates gen havuzunda nematoda

dayanıklı genotipler için molekuler belirteç yardımı ile seleksiyon yapılmış olup, 250 hattan 40

hattın dayanıklı olduğu tespit edilmiştir. Nematoda dayanıklı olarak belirlenen 40 domates

hatları daha önce heterosis gücü yüksek ve verim ve kalite yönünden ön plana çıkan 3 saf

domates hatları ile melezlenmiştir. Üçünçü rapor döneminde ise 40 adet dayanıklı olarak tespit

edilen genotiple 10 adet hassas olarak tespit edilen domates genotipi klasik yolla nematod

testlemesine tabi tutulmuş ve markır ile klasik testleme bir birini doğrulamıştır. Dayanıklı

olarak tespit edilen ve verim ve bazı kriterleri bakımından üstün olarak belirlenen 5 adet

dayanıklı hat hibrit performansını belirleyebilmek için melezleme yapılmış ve tohumlar elde

edilmiştir. Elde edilen hibritler seraya dikilmiş ve verime bağlı ölçüm ve gözlemler yapılmıştır.

Hatların genel kombinasyon yetenekleri belirlenmiş olup özel kombinasyon yeteneklerine

belirlemek amacıyla 60 adet melez kombinasyonuna melezlemeler yapılmıştır. 6. dönemde bu

melezlerin performansları belirlenecektir. 7. dönemde öne çıkan melez kombinasyonların

tohumları çoğaltılmıştır.

“Biberde Kuraklığa Tolerant Nitelikli Hatların Belirlenmesi” alt iş paketinde amaç

kuraklığa tolerant 5 adet nitelikli hat geliştirilmesidir. Dördüncü dönemde 96 adet biber

genotipinin seçildiği popülasyonu oluşturan 150 adet biber genotipi kısıtlı su uygulamasına tabi

tutulacak ve 2. ve 3. dönemde elde edilen bilgiler ışığında melezlemeler yapılacaktır. Beşinci

dönemde hakem önerisi doğrultusunda genotip sayısı 68 adetten 30 adete düşürülerek sera

koşullarında tekrar testlenmiş ve aynı zamanda GAPEYAM’de 2012 yaz döneminde arazi

performanslarına bakmak üzere fide yetiştirilmiş ve arazi testlemeleri tamamlanmıştır. Her iki

lokasyon dikkate alınarak seçilen 11 adet biber hattı ile melezleme proğramı oluşturulmuş ve ilk

melezlemeler yapılmış 6. Dönemde melezlemelere devam edilmiş ve 5. Dönemde elde edilen

melezlerin performansları belirlenmektedir. Ayrıca yeni melez kombinasyonları oluşturulmuş

ve melezlemelere devam edilmektedir. 7. Dönemde 6. Dönemde yapılan melezlemelerden elde

edilen melezler ile Alata koşullarında tekrar kuraklık denemesi kurulacak. Aynı zamanda elde

edilen melezlerin performansları belirlenecektir. 7. Dönemde Alata koşullarında tekrar kuraklık

denemesi kurulmuş ve melez bireyler testlenmiştir. Çiçeklenme başlangıcında her genotipi aynı

zamanda testlenmeye tabi tutabilmek için ilk çiçekler ve meyveler koparılmıştır. Ardından

dikimden 1 ay sonra kısıtlı su uygulamasına başlanmıştır. 4 hafta süre ile uygulanan kısıtlı su

uygulamasından sonra yeşil olum dönemine gelen meyveler hasat edilmiştir. Hasat 3 defa

tekrarlanıştır. Uygulama ve kontrole göre % azalış değerleri hesaplanmıştır.

“Biberde Yüksek Sıcaklığa Tolerant Nitelikli Hatların Belirlenmesi ve F1 Hibrit Çeşit

Geliştirilmesi” alt iş paketi kapsamında; Enstitü gen havuzunda bulunan saf hatların yüksek

sıcaklıklara tolerantlık durumlarının belirlenmesi ve bu hatlardan yararlanarak 1 çeşit ve 20 adet

nitelikli hat geliştirilmesi amaçlanmıştır. Beşinci dönemde GAPEYAM’de testlemeler yapmak

üzere fideler yetiştirilmiş ve testlemeler tamamlanmıştır. Daha önceki dönemdeki bulgular

ışığında 10 adet genotip belirlenmiş ve melezlemeler yapılmıştır. İlk melezlemeler yapılmış 6.

dönemde melezlemelere devam edilecektir. Ayrıca 5. dönemde elde edilen melezlerin

performansları belirlenmektedir. Ayrıca yeni melez kombinasyonları oluşturulmuş ve

melezlemelere tamamlanmıştır. 7. Dönemde Şanlıurfa koşullarında fideler araziye 1 Haziran

2013 tarihinde ekilmiş ve testleme 15 Temmuz-15 Ağustos tarihleri arasında yapılmıştır.

Testlemeden sonra 15 Eylül 2015 tarihinde ise bir defaya mahsus hasat yapılmış ve meyve

sayısı ile ağırlığı belirlenmiştir. Alata koşullarında ise yetiştirilen fideler 25 Ağustos 2013

tarihinde seraya aktarılmış ve hasat zamanları geldiği zaman hasat edilmeye başlanmıştır. Şu

ana kadar toplam 3 hasat gerçekleştirilmiştir.

ccxvi

“Biberde Nematoda Tolerant Nitelikli Hatların Geliştirilmesi” alt iş paketinde amaç; biber

gen havuzunda bulunan saf hatlar içinden nematoda tolerant/dayanıklı saf hatlar belirlenmesi ve

ticari F1 hibritler için gerekli ebeveynlerin oluşturulmasıdır. Altıncı dönemde testlemelerden

elde edilen sonuçlar ışığında bir taraftan yeni melezlemeler yapılmış, aynı zamanda daha önce

yapılan melezlemelerden elde edilen bireylerin performansları belirlenmiştir. 7. dönemde;

yapılan melezlemelerden elde edilen F1 tohumları önce M. incognita’ya karşı dayanıklılık

durumları incelenip melez performansları belirlenmiştir.

“Karpuzda Fusarium oxysporum f. sp. niveum’a Tolerant Nitelikli Hatların Geliştirilmesi”

alt iş paketinde; Fusarium’a dayanıklı hat ve F1 Hibrit çeşitlerin geliştirilmesi amaçlanmıştır.

Altıncı dönemde; Ana ebeveyne benzeyen GM2F2’lerin FON 1 ve FON 3’e karşı klasik

testlemeleri yapılmıştır. Bunlardan dayanıklı-tolerant olanlar seçilmiştir. Bunların GM3F1 ’leri

ekilmiştir. Fidelikten alınan örneklerde CTAB metoduna göre DNA izalosyonu yapılmıştır. Fon

1 için geliştirilen P-700 SCAR moleküler belirtecine (marker) ait primer çiftiyle taranmış ve 53

fideden, bant veren 27 adedi seraya dikilmiştir. Seraya dikilen GM3F1’ler kendilenmiş ve ayrıca

hassas olan ebeveyn ile melezlenerek GM4F1’ler elde edilmiştir. Yedinci dönemde; Ana

ebeveyne benzeyen GM3F2’lerin FON 1 ve FON 2’e karşı klasik testlemeleri yapılmıştır.

Bunlardan dayanıklı-tolerant olanlar seçilmiştir. Bunların GM4F1 ’leri ekilmiştir. Fidelikten

alınan örneklerde CTAB metoduna göre DNA izalosyonu yapılmıştır. Fon 1 için geliştirilen P-

700 SCAR moleküler belirtecine (marker) ait primer çiftiyle taranmış ve bant verenler seraya

dikilmiştir. Seraya dikilen GM4F1’ler kendilenmiş ve ayrıca hassas olan ebeveyn ile

melezlenerek GM5F1’ler elde edilmiştir. Gelecek dönem kendilenmiş GM4F1’ler Fon 1 ve Fon

2’e karşı klasik testlenecek dayanıklı-tolerant olanların GM5F1’leri alınacaktır. Bunlar P01-700

SCAR markörü ile testlenecek ve bir önceki dönem yapılan işlemler tekrarlanacaktır.

“Karpuzda Pazar İsteklerine Uygun Nitelikli Hat ve F1 Hibrit Çeşitlerin Geliştirilmesi” alt

iş paketinde pazar isteklerine cevap veren; pijamaları düzgün olan, SÇKM si yüksek, ortalama

meyve ağırlığına sahip, yuvarlak ve oval meyve yapısında, kırmızı renkte meyve eti olan, siyah

tohum rengine sahip, meyve eti sıkı karpuz hatları ve hibrit çeşitlerinin geliştirilmesi

amaçlanmaktadır. Altıncı dönemde; Bir önceki dönemde elde edilen GM1F2’ler ve GM1F3’ler

ekilmiş ve kendilenmiştir. Yedinci dönemde; Bir önceki dönemde elde edilen GM1F3’ler ve

GM1F4’ler ekilmiş ve kendilenmiştir. Gelecek dönem GM1F4’ler ve GM1F5’ler kendilenecektir.

“Yazlık Kabaklarda Kabak Sarı Mozayik Virüsü (ZYMV)’ne Tolerant Nitelikli Hatların

Geliştirilmesi” alt iş paketinde, Türkiye’de kabak yetiştiriciliğini sınırlandıran en önemli

faktörlerden biri olan ZYMV’ye dayanıklı, çeşit ebeveyni olabilecek nitelikte hatların

geliştirilmesi amaçlanmıştır. Projenin altıncı döneminde elde edilen kendilenmiş ZYMV’ye

tolerant hatların ZYMV’ye karşı testlemeleri yapılmış, tolerant hatlar araziye aktarılmış ve

BC3S3 kademesindeki bitkilerin kendilemeleri yapılmıştır. Yedinci dönemde BC3S4

kademesindeki tohumların kendilemeleri yapılmıştır. Şubat ayı içerisinde BC3S4 kademesindeki

tohumlar alınacaktır. Sekizinci dönemde, yedinci dönemde elde edilen GM3S4 bitkilerinin

tohumları saksılara ekilecek ve testlenecektir. Tolerant olan kendilenmiş hatlar örtüaltındaki

yerlerine dikimleri yapılacak GM3S5 kendilenmiş hatlar elde edilecektir.

“Kabaklarda Pazar İsteklerine Uygun Nitelikli Hat ve F1 Hibrit Çeşitlerin Geliştirilmesi” alt iş paketinde, farklı tip ve renklerde yüksek verimli, erkenci, kaliteli ve pazar isteklerine

cevap veren hatlar ve çeşitler elde etmek amaçlanmaktır. Altıncı dönemde Özel Kombinasyon

Testlemeri sonucu öne çıkan ve hibrid adayı olabilecek 21 hibrid adayının (108*203, 108*212-

A, 108*226, 108*260, 108*73, 136*207, 136*280-A, 167-A*260, 184*451, 203*6, 203*73,

ccxvii

207*73, 212-A*203, 221*112, 302*112, 302*113, 322*118, 322*73, 341*73, 365*203,

73*63,) erkenci verim, toplam verim, bitki başına meyve sayısı, bitki başına verim, erkenci

meyve sayısı, toplam meyve sayısı özelliklerine bakılmıştır. Yedinci dönemde;9 hibrid adayı

öne çıkmış olup (203*73. 203*6, 108*203,212-A*203, 322*73, 167-A*260, 136*207,

136*280-A ve 203*260) yedinci dönemde öne çıkan hibrid adaylarının melezlemeleri

yapılmıştır. Sekizinci dönemde, özel Kombinasyon Yeteneklerine bakılan ve öne çıkan 9 adet

melezin içerisinden verim ve kalite yönünden öne çıkan melezler seçilecek çeşit olabilecek

adaylar belirlenecektir.

Karadeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü

“Biberde Açıkta Yetiştiriciliğe Uygun Nitelikli Hat ve F1 Hibrit Çeşitlerin Geliştirilmesi”

alt iş paketinin amacı; ülkemizin genetik kaynaklarını değerlendirerek tamamen yerli, açık tarla

biber yetiştiriciliğine uygun 2 nitelikli hat ve 1 çeşit geliştirilmesidir. Altıncı dönem altı aylık

dönem çalışmaları; tohum ekimi, fide yetiştirilmesi, toprak hazırlığı ve denemelerin kurulması

şeklinde yürütülmüştür. 16 Ağustos 2013 tarihinde enstitümüzde geniş bir katılımlı Biber Tarla

günü düzenlenmiştir. Yedinci dönem çalışmaları; seleksiyon, kendileme, melezleme, morfolojik

tanımlama, genel ve özel uyum yeteneği testi denemeleri, verim denemeleri, bölge verim

denemeleri şeklinde yürütülmüştür.

Çukurova Ün. Ziraat Fak. Bahçe Bitkileri Bölümü

“Kavunda Kuraklığa Tolerant Nitelikli Hat Geliştirilmesi” alt iş paketinde; Çukurova

Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Bahçe Bitkileri Bölümü, genetik koleksiyonundan seçilen kavun

genotiplerinin, kuraklık stresine karşı gösterdiği tepkilerin belirlenmesi ve nihai hedef olan

kuraklığa tolerant 2 adet nitelikli hattın geliştirilmesi amaçlanmıştır. Projenin 6. döneminde;

elde edilen melez bitkiler serada %30 su stresi ve kontrol koşullarında yetiştirilmiştir. Yedinci

dönem; 70 adet hibrit ve 5 adet kontrol çeşit ile güzlük performasları belirlemek üzere deneme

kurulmuştur. Çalışmamız sonucunda 20 adet hibrit kombinasyonunun verim ve verim bileşeni

yönünden öne çıktı belirlenmiştir.

ccxviii

SÜS BİTKİLERİ

ccxix


(Sonuç Raporu)

ccxx

AFA ADI : Sebzeler ve Süs Bitkileri

PROGRAM ADI : Kesme Çiçekler, İç ve Dış Mekân Süs Bitkileri

SONUÇLANAN PROJELER (SONUÇ RAPORU)

Proje No BBSS-10-04

Proje Başlığı Proje: Kesme Çiçeklerde Ürün Çeşitlendirme ve Yetiştirme

Teknikleri

Alt Proje: Doğal ve Kültür Zambak (Lilium) Çeşitlerinin Kesme Çiçek

Performansı Üzerine Farklı Yetiştirme Ortamlarının Etkileri

Projenin İngilizce

Başlığı

Effects of Different Growing Media on Cut Flower Performances of

Cultivated and Natural Lilium Varieties (Lilium sp.)

Projeyi Yürüten

Kuruluş

Batı Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü, ANTALYA

Projeyi Destekleyen

Kuruluş/lar

TAGEM

Proje Yürütücüsü Dr. Özgül KARAGÜZEL

Yardımcı

Araştırmacılar

Dr. Köksal AYDİNŞAKİR, Ayşe Serpil KAYA, Doç.Dr.Soner

KAZAZ, Tek. Bayram KOLAK

Danışman: Prof. Dr. İbrahim BAKTIR

Başlama- Bitiş

Tarihleri

2011-2014

Projenin Toplam

Bütçesi

2011: 20.000 TL 2012: 15.000.TL 2013:3.000.TL

Toplam: 38.000TL

Proje Özeti

Ülkemizde zambak kesme çiçek olarak dördüncü sırada, soğanlı kesme çiçekler içerisinde ise ilk

sırada yer almakta olup Antalya ve İzmir’de örtü altında, Yalova, Kocaeli, İstanbul ve

Kastamonu’da ise açıkta, toplam 431.94 da’lık bir alanda yetiştirilmektedir. Ancak üreticilerin

zambak yetiştirme tekniği hakkında yeterli bilgiye sahip olmaması, modern yetiştirme yapıları ve

sistemlerinin uygulanmaması ve toprak kökenli hastalıklar nedeniyle topraksız kültür bu sorunları

gidermede en etkin yöntemlerden biri olarak görülmektedir. Topraksız kültür yetiştiricilikte ise

uygun yetiştirme ortamlarının belirlenmesi oldukça önemlidir. Araştırmada 2 adet kültür zambak

çeşidi (Vespuci ve Siberia), 1 adet doğal çeşit (L.candidum) ve 6 farklı yetiştirme ortamı

(torf+pomza: 1:1, v/v; torf +perlit:1:1, v/v; pirinç kavuzu+pomza: 1:2, v/v; iri dişli kum+torf:

2:1, v/v; toprak ve kokopit) kullanılmıştır. Çalışmada çeşitlerin çiçeklenme süresi, çiçek sapı

uzunluğu, kandil sayısı, çiçek sapı kalınlığı, dal ağırlığı, yaprak sayısı ve vazo ömrü

incelenmiştir. Yetiştirme ortamları arasında her üç çeşitte de en erken çiçeklenme süresi torf-

pomza ortamında belirlenirken en uzun bitki boyu kültür çeşitlerinde torf-pomza, doğal çeşitte ise

torf-perlit ortamından elde edilmiştir. En fazla kandil sayısı kültür çeşitlerinde kokopit ve torf-

pomza ortamlarında, doğal çeşitte ise torf-pomza ve torf-perlit ortamlarında görülmüştür. En

fazla dal ağırlığı kültür çeşitlerinde kokopit ortamında, doğal çeşitte ise torf-perlit ortamında

yetişen bitkilerde gözlenmiştir. Toprakta yetiştirilen bitkiler vazo ömrü hariç diğer parametreler

bakımından diğer yetiştirme ortamlarına göre daha düşük değerler vermiştir. Sonuç olarak en

fazla torf-pomza, daha sonra da torf-perlit ve kokopit ortamlarındaki bitkilerin en iyi performansı

gösterdiği belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler: Zambak, Vespuci, Siberia, Lilium candidum, Yetiştirme ortamı, Kesme çiçek

ccxxi


ccxxii


PROGRAM ADI : Doğal Süs Bitkileri

YENİ PROJE TEKLİFİ

Proje No:

Proje Başlığı: Polianthes tuberosa L. ‘Sümbülteber’ BİTKİSİNİN

BİYOTEKNOLOJİK YÖNTEMLER ile ÇOĞALTILMASI

ve EKONOMİYE KAZANDIRILMASI

Projeyi Yürüten Kuruluş: EGE TARIMSAL ARAŞTIRMA ENSTİTÜSÜ

Projeyi

Destekleyen

Kuruluş:

TARIMSAL ARAŞTIRMALAR VE POLİTİKALAR

GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

Proje Yürütücüsü: Uzm. Selay DOĞAN

Yardımcı

Araştırıcılar: Prof. Dr. Adalet MISIRLI, Prof. Dr. Hatice ÖZAKTAN

Başlama-Bitiş Tarihleri: 01/01/2015-31/12/2016

Projenin Toplam

Bütçesi:

55.500 TL

Proje Özeti:

Bulunduğuz konum itibariyle zengin bir bitki biyoçeşitliliğine sahip olan Türkiye, içinde

bulunduğumuz yıllarda bu bitki varlığının daha da farkına varmış ve bitkisel kaynaklarımızı

sektörel gelişimimiz doğrultusunda kullanmak amacıyla teknolojinin bizlere sunduğu

avantajlardan yararlanmaya başlamıştır.

Bitkisel üretimin süs bitkileri alt biriminde gelişmekte olan Ülkemiz, günümüzde hala dış

ülkelere bağımlı olmaktan kurtulamamıştır. Sektöre kazandırılacak her bitki, Avrupa ülkelerinin

bizden talep ettiği ürün sayısını arttırmakla beraber bizim ithalat ürün miktarımızı azaltacak ve

bu da çoğu batı ülkelerinin Türkiye’ye negatif yönde olan bakış açısına farklı bir boyut

kazandırmaya yardımcı olacaktır.

Çalışmamızda, İzmir bölgesinde doğal yayılış alanına sahip, mis kokulu geofit bir süs bitkisi

türü olan Polianthes tuberosa L.’ bitkisinin biyoteknolojik yöntemler kullanılarak in vitro

şartlarda, hızlı çoğaltım olanaklarının araştırılması, çalışmalar sonucunda elde edilen bitkilerin

süs bitkileri sektörüne kazandırılması sağlanacaktır.

ccxxiii

DEVAM EDEN

PROJELER (Gelişme Raporu)

ccxxiv


PROGRAM ADI : Kesme Çiçekler, İç ve Dış Mekan Süs Bitkileri


Proje No:

Proje Başlığı

Süs Bitkisi Olarak Kullanılan Kamkat’ın (Fortunella margarita)

Mutasyon Islahı Yoluyla Geliştirilmesi

Projeyi Yürüten

Kuruluş

Alata Bahçe Kültürleri Araştırma Enstitüsü

Projeyi Destekleyen

Kuruluş

Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Peyzaj Mimarlığı Bölümü

Proje Yürütücüsü M. Murat HOCAGİL

Yardımcı

Araştırmacılar

Güçer KAFA, Dr. Ayşen ULUN, Prof. Dr. Zerrin SÖĞÜT

Başlama- Bitiş

Tarihleri

2010-2014 4 yıl

Projenin Toplam

Bütçesi:

2009:8500 TL 2010:10 000 TL 2011:7 000 TL 2012:9 000 TL Toplam: 34.500 YTL

Proje Özeti Son yıllarda Ülkemizde Kamkat’ın süs bitkisi olarak kullanımında bir gelişme ve

yaygınlık görülmektedir. Hali hazırda bu amaçla üretilen Kamkatlarda bir takım sorunlarla

karşılaşılmaktadır. Bu sorunların giderilebilmesi, süs bitkisi olarak değerlendirilen Kamkat

çeşidinin geliştirilmesi ile mümkün olacaktır. Proje sonucunda, vegetatif olarak zayıf gelişen,

daha kompakt taç yapan, daha iri ve daha koyu renkli meyveli saksı performansı yüksek bir çeşit

eldesi hedeflenmektedir. Anılan hedeflere ulaşılması durumunda Kamkat’ın süs bitkisi olarak

değerlendirilmesi ve pazarlanması hususunda yeni açılım ve kazanımlar elde edilecektir.

Projede materyal olarak Fortunella margarita (Kamkat) türüne ait aşı gözleri kullanılmıştır.

Bu gözlere 50 ve 70 gray dozlarında akut Gamma ışını uygulaması yapılmıştır. Işın uygulanan

gözler Carrizo sitranjı üzerine aşılanarak M1V1, M1V2, M1V3 bitkileri elde edilmiştir. Elde edilen

bitkiler araziye dikilerek:

Meyve sayısı: Her bitkide tutan meyveler sayılarak tesbit edilmiştir.

Meyve Kabuk Rengi: Sübjektif olarak belirlenecektir. Değerlendirmede meyve kabuk rengi 1-

5 skalasına göre sınıflandırılmıştır.

Meyve Büyüklüğü: Her bitkiden 10 meyvede, meyve eni, meyve boyu ve index değerleri

belirlenmiştir.

Tohum Sayısı: Her bitkiden tesadüfi örnekleme ile alınacak 10 meyvede Tohum sayısı

belirlenmiştir.

Büyüme Kuvveti: Büyüme kuvveti bakımından yapılacak değerlendirmede 1-4 skalasına göre

sınıflandırılmıştır.

Her bitki için öllçümler alınmıştır. Şubat 2013 tekrar gözlemler alınacaktır. 2014 yılında

sonuç raporu getirilecektir.

Anahtar Kelimeler: Süs Portakalı, Mutasyon Islahı

ccxxv





Proje Başlığı

Gypsophila (Gypsophyla sp.) ’da Çeşit Geliştirme Seleksiyon

Yoluyla Yeni Gypsophila (Gypsophyla sp.) Çeşitlerinin Elde

Edilmesi

Projeyi Yürüten

Kuruluş

Batı Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü, ANTALYA

Projeyi Destekleyen

Kuruluş

TAGEM

Proje Yürütücüsü Ayşe Serpil KAYA

Yardımcı

Araştırmacılar

Özgül KARAGÜZEL,Köksal AYDINŞAKİR, Soner KAZAZ,

Ramazan ÖZALP, Şekip ERDAL


Projenin Toplam

Bütçesi:

2013:…22750..…..…..TL 2014……16750….…..TL

2015:…6150..…..…..TL 2016:……….…..TL

Proje Özeti

Proje rapor döneminde planlanan faaliyetler başarı ile gerçekleştirilmiştir. Ekim ayında açık alan ve

seraya dikimler yapılmıştır. Bitkilerin gelişme dönemlerinde hastalık ve zararlılara karşı ilaçlama,

gübreleme, yabancı ot alımı gibi kültürel işlemler yürütülmüştür. Yetişme periyodu boyunca, ıslah

amaçlarına yönelik gözlemler ve ölçümler yapılarak elemelere devam edilmiştir. Bitkilerin gelişme

dönemlerinde resimleri çekilerek kayıt altına alınmıştır.

ccxxvi




Proje No:

Proje Başlığı

Türkiye Florasında Mevcut Şakayık (Paeonia spp.) Türlerinin Tespiti

Islahı ve Yetiştirme Tekniklerinin Belirlenmesi (III)

Projeyi Yürüten

Kuruluş

Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü - Yalova

Projeyi Destekleyen

Kuruluş


Saksılı Süs Bitkileri Derneği - YALOVA

Doğa Çiçekçilik -YALOVA

Proje Yürütücüsü Uz. Erdal KAYA

Yardımcı

Araştırmacılar

Prof. Dr. Neriman ÖZHATAY

Prof. Dr. Bilge ŞENER

Doç. Dr. Ahu A. UNCUOĞLU

Başlama- Bitiş

Tarihleri

01.01.2011-31.12.2015

Projenin Toplam

Bütçesi:

2011:20.000 TL 2012:15.000 TL 2013:15.000 TL

2014: 15.000 TL 2015: 15.000 TL

Proje Özeti

Yurdumuzda sadece otsu formu olan şakayık; yumru köklere sahip, farklı renklerde

çiçek açan ve 1m'ye kadar boylanabilen, çok yıllık bir bitkidir. Otsu şakayıkların ana gen

merkezi olarak kabul edilen Türkiye Florasında mevcut 11 taksonu kapsayan 54 populasyon

önceki dilimlerde tespit edilmiş, ön seleksiyon yapılarak ümitvar bireyler kültür ortamına

taşınmıştır. Etkin değerlendirmek amacıyla; adaptasyon kabiliyetleri ve kritik yetiştirme

teknikleri belirlenmiştir. Projenin III. diliminde ıslah çalışmalarına ağırlık verilmiş,

melezleme ıslahı ile 6200 adet yeni birey elde edilmiştir. Elde edilen bireylerden 396 adet

çeşit adayı ön seleksiyonla seçilmiştir. Teknik özellikleri ve tüketici tercihleri doğrultusunda

42 çeşit adayı seçilmiştir. Ayrıca önceki dilimde 4 adet çeşit geliştirilmiş; “Türkiye’de

geliştirilen doğal kaynaklı ilk 4 süs bitkisi çeşidinin Islahçı Hakkı - Tescil Belgeleri

alınmış”; 3 çeşidin üretim hakkı 10 yıllığına özel sektöre devredilmiştir. Islah çalışmaları

devam etmekte olup elde edilen yeni çeşit aday adayları üzerine kullanım amacına göre

seleksiyon çalışmaları yapılmaktadır.

Diğer yandan Gazi Üniversitesi Eczacılık Fakültesi işbirliği içerisinde, Türkiye şakayık

türlerinin; II. diliminde belirlenen kök fitokimyasal içerikleri ve biyolojik aktivitelerine ek

olarak bu dilimde tohum fitokimyasal özellikleri üzerine çalışmalara devam edilmiş,

unutkanlığa karşı geleneksel tıpta kullanımını destekleyici bulgular elde edilmiştir.

Bu proje ile; şakayık gen kaynaklarının ex-sitü muhafazası sağlanmış olup, elde edilen

genetik materyal kullanılarak, estetik görünümü ve zengin fitokimyasal içeriği ile ilgili

sektörlere yeni tür ve çeşitler kazandırılmaya çalışılmaktadır.

ccxxvii





Proje Başlığı Yeni Gül Çeşitlerinin Geliştirilmesi

Projeyi Yürüten

Kuruluş

Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü

Projeyi Destekleyen

Kuruluş

Türkiye Atom Enerjisi Kurumu

Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi

Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi

İstanbul Ağaç ve Peyzaj AŞ

Proje Yürütücüsü Fatih GÜLBAĞ

Yardımcı

Araştırmacılar

Serdar ERKEN Dr. Kamil ERKEN Dr. Suna BAŞER

Dr. Burak KUNTER

Doç. Dr. Soner KAZAZ

Prof. Dr. M. Ercan ÖZZAMBAK

Başlama- Bitiş

Tarihleri

01.01.2014 - 31.12.2018

Projenin Toplam

Bütçesi:

2014: 37.550,00 TL 2015: 29.550,00 TL 2016: 28.250,00 TL

2017: 27.500,00 TL 2018: 26.350,00 TL


Ülkemiz süs bitkileri sektörünün genel bir sorunu olan, üretim materyali kullanımı

bakımından sektörün dışa bağımlı olması gül için de fazlasıyla geçerli bir problemdir. Sektörde

dışa bağımlılık, ülkemize ait yeni çeşitlerin geliştirilmemiş olması ve bu yönde yapılan

çalışmaların sayıca yetersiz olmasından kaynaklanmaktadır. Bu bağımlılığın aşılması için

ülkemiz patentli, dış mekân yeni gül çeşitlerin elde edilmesine yönelik bu entegre proje

kapsamında üç proje yürütülmektedir.

4- Melezleme Yoluyla Dış Mekân Yeni Gül Çeşitlerinin Geliştirilmesi

5- Melezleme Yoluyla Yeni Kesme Gül Çeşitlerinin Geliştirilmesi

6- Mutasyon Islahı İle Gülde Çeşit Geliştirme

2013 yılı içerisinde kullanılacak bitkisel materyallerin temin ve çoğaltma çalışmaları

yapılmıştır. “Melezleme Yoluyla Dış Mekan Yeni Gül Çeşitlerinin Geliştirilmesi” isimli proje

kapsamında ıslah amacına uygun; piyasadan temin edilen ticari gül çeşitlerinden ve enstitümüz

gül koleksiyonundan, 30 farklı genotipte toplam 1750 adet bitki çoğaltılmıştır. Yine enstitümüz

gül koleksiyonunu yenileme ve çeşitliliğini artırmak amacıyla 93 genotipte 2.760 adet bitki

çoğaltılmıştır. “Melezleme Yoluyla Yeni Kesme Gül Çeşitlerinin Geliştirilmesi” isimli proje

kapsamında ıslah amacına uygun 31 farklı çeşit ve tipten toplam 1350 adet bitki çoğaltılmıştır.

“Mutasyon Islahı İle Gülde Çeşit Geliştirme” isimli proje kapsamında ise bitkisel materyal

olarak kullanılacak Magnum, Akito, Papameilland çeşitlerinin ve eski bahçe güllerinden okka

gülü (Rosa centifolia)’ nün çoğaltım çalışmaları yapılmıştır.

ccxxviii




Proje No TAGEM/BBAB/13/A09/P09/01

Proje Başlığı Allı Gelin (Tchihatchewia isatidea Boıss.) Bitkisinin Çeşit Islahı ve

Süs Bitkileri Sektörüne Kazandırılması

Projeyi Yürüten

Kuruluş

Bahçe Kültürleri Araştırma İstasyonu Müdürlüğü-ERZİNCAN

Projeyi Destekleyen

Kuruluş TAGEM

Proje Yürütücüsü Nihal ERTÜRK

Yardımcı Araştırıcılar Meral ASLAY, Serdar TUNCER, Erdal KAYA


Projenin Toplam

Bütçesi

2014: 6140TL 2015: 6690TL 2016: 6840TL 2017: 7090TL

Proje Özeti

Allı Gelin (Tchihatchewia isatidea) bitkisi doğal bir türümüz olup hoş kokulu ve gösterişli çiçek

durumu, çiçek rengi ve karakteristik tüy örtüsünden dolayı farklı görünüme ve süs bitkisi

potansiyeline sahip cins bazında nadir endemiklerimiz arasında yer almaktadır. Bu doğal

türümüzün kültüre alma çalışmaları daha önceden kurumumuz tarafından yürütülen 106G022

nolu TÜBİTAK projesi (Doğu Anadolu Bölgesindeki Bazı Çok Yıllık Bitki Türlerinin

(Tchihatchewia isatidea Boiss.) Kültüre Alınması) kapsamında sonuçlandırılmıştır.

Projenin ikinci aşamasını oluşturan bu çalışma ile Allı Gelin bitkisinde, seleksiyon ve mutasyon

ıslahı yöntemleri ile çeşit geliştirilerek, ortaya çıkan çeşit adaylarının süs bitkileri sektörüne

kazandırılması amaçlanmıştır. Proje çalışmalarına 2013 yılında başlanılmıştır. Çalışma yılı

içerisinde tohum ekimi, fide eldesi ve arazi hazırlıkları yapılmış olup elde edilen fidelerin

dikimi gerçekleştirilmiştir.

ccxxix




Proje No:

Proje Başlığı KKTC Florasında Bulunan Potansiyel Süs Bitkilerinin Saptanması,

Tanımlanması, Muhafaza Edilmesi, Kültüre Alınması Ve Etkin

Değerlendirilmesi

Projeyi Yürüten

Kuruluş

KKTC Tarım ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı

Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü

Projeyi Destekleyen

Kuruluş

Proje Yürütücüsü Peyzaj Mimarı Tuba AKERZURUMLU

Proje sunumunu yapacak kişi: Konce BAYDAR

Yardımcı

Araştırmacılar

Başlama- Bitiş

Tarihleri

2013-

Projenin Toplam

Bütçesi:

Proje Özeti

ccxxx

TÜBİTAK KAMAG 1007 PROJESİ

Proje Başlığı

Türkiye Geofitlerinin Kültüre Alınması Yeni Tür Ve

Çeşitlerin İlgili Sektörlere Kazandırılması

Proje Lideri

Uz. Erdal KAYA

Projeyi Yürüten

Kuruluş

Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü - Yalova

Gazi Üniversitesi Eczacılık Fakültesi - Ankara

TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi- Gebze/Kocaeli

Proje Yürütücüleri

Uz. Erdal KAYA

Prof. Dr. Bilge ŞENER

Doç. Dr. Tijen OĞRAŞ

Başlama-Bitiş Tarihleri

15.10.2010 – 15.10.2014


3.211.491,90 TL

Proje Özeti

Türkiye; coğrafik konumu, jeomorfolojik yapısı ve çok farklı ekolojik yapısı ile

biyoçeşitlilik ve endemizm yönünden dünyanın en önemli gen merkezlerinden biridir.

Böylesine yoğun gen kaynağına sahip bir ülke olmamıza rağmen, doğal bitkilerimizden ıslah

edilmiş ticari süs bitkisi çeşidi yok denecek kadar azdır.

Diğer yandan küresel ısınma, hızlı nüfus artışının getirdiği altyapı-ulaşım-enerji

ihtiyaçları doğrultusunda, devamlı artan yapılaşma, özellikle son yıllarda Ülkemizde

gerçekleştirilen enerji ve yol atılımları sonucu, barajların yapılması, enerji koridoru olunması

ve bölünmüş yol projeleri sonucu; biyolojik çeşitliliğimizin florada in-situ korunması her

geçen gün zorlaşmış ve ex-situ koruma zorunlu hale gelmiştir.

Bütün bu gerekçeler doğrultusunda; Türkiye Florasının en önemli unsuru olan geofitlerin

tamamını kapsayan bu proje ile doğal kaynakların sürdürülebilir kullanımı ve ekonomiye

kazandırılması prensipleri doğrultusunda, oluşturulan gen havuzları kullanılarak; Colchicum,

Fritillaria, Hyacinthus, Iris, Lilium, Nectaroscordum, Pancratium, Polygonatum, Tulipa

cinslerinde yeni çeşitler geliştirilmektedir.

Elde edilen çeşit adayları moleküler düzeyde tanımlanmakta ve elde edilen veriler

biyoinformatik araçlar kullanılarak analiz edilmektedir.

Bu cinslere ait tüm türlerin fitokimyasal özellikleri ve bazı biyolojik aktiviteleri tespit

edilmekte olup tıpta kullanılabilirliği belirlenmektedir.

Diğer taraftan 105G068 nolu projede toplanmayan türlerin tamamının (yaklaşık 1027

takson) envanteri çıkarılarak, toplanmaktadır.

Sonuç olarak bu proje; Türkiye geofitlerinin ex-sitü muhafaza altına alınması, yerel

kaynaklarımızla ilk defa çeşit geliştirilmesi, geliştirilen çeşitlerin moleküler düzeyde

tanımlanması ve pek çoğu tıbbi bitki olan geofitlerin biyolojik aktivitelerinin belirlenmesi

yönünde temel, çok disiplinli, örnek bir çalışma olacaktır.

Ayrıca aktif dönemdeki türler “Türkiye Geofit Bahçesinde” sergilenecek, uygulamalı

eğitimin gerçekleştirilmesine, doğa bilincinin artırılmasına imkan sağlanacak ve eko turizm

geliri elde edilecektir.

Anahtar Kelimeler: Tarım, Genetik Kaynaklar, Süs Bitkileri, Farmakognozi, Bitki

Biyoteknolojisi

ccxxxi

2014 TURUNÇGİLLER, ZEYTİN, İNCİR VE DİĞER SUBTROPİK MEYVELER

PROGRAM DEĞERLENDİRME TOPLANTISI KATILIMCI LİSTESİ

SIRA

NO ADI SOYAD KURUM

115. Dr.Nejdet KAPLAN Tarımsal Araş. ve Politikalar Gen. Müd. ANKARA

116. Doğan DOĞAN Tarımsal Araş. ve Politikalar Gen. Müd. ANKARA

117. Gülten BULUT Tarımsal Araş. ve Politikalar Gen. Müd. ANKARA

118. Prof. Dr. Turgut YEŞİLOĞLU Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi, ADANA

119. Prof. Dr. Yıldız AKA KAÇAR Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi, ADANA

120. Prof. Dr. Serra HEPAKSOY Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi, İZMİR.

121. Prof. Dr. Salih ÜLGER Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi, ANTALYA

122. Doç. Dr. T. Hakan DEMİRKESER Mustafa Kemal Üniversitesi Ziraat Fak, HATAY

123. Doç. Dr. Celil TOPLU Mustafa Kemal Üniversitesi Ziraat Fak, HATAY

124. Doç. Dr. Oğuzhan ÇALIŞKAN Mustafa Kemal Üniversitesi Ziraat Fak, HATAY

125. Doç. Dr. Mücahit T.ÖZKAYA Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi, ANKARA

126. Doç. Dr. Aydın UZUN Erciyes Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, KAYSERİ

127. Doç. Dr. Engin ERTAN Adnan Menderes Üni. Ziraat Fakültesi, AYDIN

128. Mehmet BİLİR Eğitim,Yayım ve Yayınlar Dairesi Başkanlığı

129. Temsilci Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü- ANKARA

130. Dr. Erol KÜÇÜK Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü İZMİR

131. Fatih ÇAĞIR Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü İZMİR

132. Dr. Mehmet TUTAR Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü İZMİR

133. Deniz AKSOY Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü İZMİR

134. Dr. Nesrin AKTEPE TANGU Atatürk Bahçe Kült. Merkez Araş Ens.YALOVA

135. Mehmet ÖZDEMİR Batı Akdeniz Tarımsal Araş. Ens. ANTALYA

136. Dr. Dilek GÜVEN Batı Akdeniz Tarımsal Araş. Ens. ANTALYA

137. Dr. Banu DAL Batı Akdeniz Tarımsal Araş. Ens. ANTALYA

138. Dr. Işılay YILDIRIM Batı Akdeniz Tarımsal Araş. Ens. ANTALYA

139. Mehmet ÖTEN Batı Akdeniz Tarımsal Araş. Ens. ANTALYA

140. Görkem SÜLÜ Batı Akdeniz Tarımsal Araş. Ens. ANTALYA

141. Alper ASLAN Batı Akdeniz Tarımsal Araş. Ens. ANTALYA

142. Zeynep ERYILMAZ Batı Akdeniz Tarımsal Araş. Ens. ANTALYA

143. Şenay KURT Batı Akdeniz Tarımsal Araş. Ens. ANTALYA

144. Ertuğrul TURGUTOĞLU Batı Akdeniz Tarımsal Araş. Ens. ANTALYA

145. Dr. Süleyman BAYRAM Batı Akdeniz Tarımsal Araş. Ens. ANTALYA

146. Dr. Seyla TEPE Batı Akdeniz Tarımsal Araş. Ens. ANTALYA

147. Gülay DEMİR Batı Akdeniz Tarımsal Araş. Ens. ANTALYA

148. Özkan ALTUN Doğu Akdeniz Geçit Kuşağı Tarımsal Araş. Ens.

KAHRAMANMARAŞ

149. Dr. Nilüfer Aksu USLU Karadeniz Tarımsal Araştırma Ens. Müd. SAMSUN

150. Hatice GÖZEL Antepfıstığı Araştırma İstasyonu, GAZİANTEP

151. Nergiz ÇOBAN Antepfıstığı Araştırma İstasyonu, GAZİANTEP

152. İsmail Menduh TURANOĞLU GAP Tarımsal Araştırma Ens. ŞANLIURFA

153. Gökhan AKKUŞ GAP Tarımsal Araştırma Ens. ŞANLIURFA

154. Haydar BÜKEL Zeytincilik Araştırma İst-HATAY

155. Hande Yılmaz DÜZYAMAN Zeytincilik Araştırma İst-HATAY

156. Dr. Ünal KAYA Zeytincilik Araştırma İst. İZMİR

157. Dr. Filiz SEFER Zeytincilik Araştırma İst. İZMİR

158. Dr. Öznur ÇETİN Zeytincilik Araştırma İst. İZMİR

ccxxxii

159. Dr. Melek GÜRBÜZ Zeytincilik Araştırma İst. İZMİR

160. Nurengin METE Zeytincilik Araştırma İst. İZMİR

161. Mustafa ŞAHİN Zeytincilik Araştırma İst. İZMİR

162. Mehmet ULAŞ Zeytincilik Araştırma İst. İZMİR

163. Hükümran GÜL Zeytincilik Araştırma İst. İZMİR

164. Dr. İhsan CANAN Alata Bahçe Kültürleri Araştırma İst. MERSİN

165. Dr. Sefa POLATÖZ Alata Bahçe Kültürleri Araştırma İst. MERSİN

166. Nesrin KARATAŞ Alata Bahçe Kültürleri Araştırma İst. MERSİN

167. Übeyid SEDAY Alata Bahçe Kültürleri Araştırma İst. MERSİN

168. Onur UYSAL Alata Bahçe Kültürleri Araştırma İst. MERSİN

169. Cengiz TÜRKAY Alata Bahçe Kültürleri Araştırma İst. MERSİN

170. Mustafa ÜNLÜ Alata Bahçe Kültürleri Araştırma İst. MERSİN

171. Deniz SANAL Alata Bahçe Kültürleri Araştırma İst. MERSİN

172. Zafer KARAŞAHİN Alata Bahçe Kültürleri Araştırma İst. MERSİN

173. Filiz BAYSAL Alata Bahçe Kültürleri Araştırma İst. MERSİN

174. Selim ARPACI Erbeyli İncir Araştırma.İst.AYDIN

175. Aytekin BELGE Erbeyli İncir Araştırma.İst.AYDIN

176. Mesut ÖZEN Erbeyli İncir Araştırma.İst.AYDIN

177. Mehmet GÜLCE Erbeyli İncir Araştırma.İst.AYDIN

178. Birgül ERTAN Erbeyli İncir Araştırma.İst.AYDIN

179. Pınar GÖRÜCÜOĞLU Erbeyli İncir Araştırma.İst.AYDIN

180. Hilmi KOCATAŞ Erbeyli İncir Araştırma.İst.AYDIN

181. Ayhan HAZNEDAR Atatürk Çay ve Bahçe Kültürleri Arş Ens.,RİZE

182. Hüseyin KARANFİLOĞLU Tarım Araştırma Enstitüsü, KKTC

183. Konce BAYDAR Tarım Araştırma Enstitüsü, KKTC

184. Berna KAMÇI ALTUN Tarım Araştırma Enstitüsü, KKTC

185. Nejat ÖZİLBEY Ulusal Zeytin ve Zeytinyağı Konseyi, İZMİR

186. Temsilci Akdeniz İhracatçı Birlikleri -MERSİN

187. Ömer Faruk ÇOBANOĞLU Finike Meyve Üreticileri Bir. Yönetim Kurulu Üyesi

188. Lokman DOĞAN Nobel Meyve Suyu Fabrikası Müdürü

189. Ali SEÇİM Süral Su Meyve Paketleme Tesisi Müdürü

ccxxxiii

TURUNÇGİLLER, ZEYTİN, İNCİR VE DİĞER SUBTROPİK MEYVELER


PROJE SAYILARI

SONUÇ PROJELERİ 11

YENİ TEKLİF PROJELER 14

DEVAM EDEN PROJELR 49

BİLGİ AMAÇLI PROJELER 9


09:30-12:30 GENEL AÇILIŞ SEROMONİSİ

14:00-14:15 GRUP AÇILIŞI Koordinatör Sunusu

Proje Yürütücüsü Proje Adı


OTURUM BAŞKANI: Doç. Dr. Hakan DEMİRKESER

14:15-14:45 Aytekin BELGE

İncir Yetiştiriciliğinde Verim ve Kalitenin Artırılmasına Yönelik

Çalışmalar

Alt Proje: Bazı İncir Çeşitlerinde Sık Dikim ve Terbiye Sisteminin Bitki

Gelişimi ile Meyve Verim ve Kalitesi Üzerine Etkileri

14:45-15:15 Hilmi KOCATAŞ İncirde Çeşit Geliştirme Projesi

Proje: Sarılop ve Bursa Siyahı İncir Çeşitlerine Uygun Tozlayıcıların Tespit

Edilmesi

15:15-16:00 Nergis ÇOBAN Gaziantep, Adıyaman ve Kilis İllerinde İncir Seleksiyonu

16:00-16:30 ARA-ÇAY-KAHVE MOLASI

16:30-17:00 Hükümran GÜL Zeytinde Çeşit Geliştirme Çalışmaları

Alt Proje: Domat Zeytin Çeşidinde Klonal Seleksiyon 1

17:00-17:30 M.Alper ARSLAN Avokado Yetiştiriciliğinin Geliştirilmesi

Alt Proje: Mutasyon Islahı ile Avokado ‘Hass’ Çeşidinden Yeni

Genotiplerinin Elde Edilmesi

ccxxxiv

18 ŞUBAT 2014-SALI

OTURUM BAŞKANI: Dr. Ünal KAYA


09:00-09:30 Zafer KARAŞAHİN Farklı Dozda 1-MCP Uygulamalarının Owari Satsuma ve W.Murcott

Mandarin Çeşitlerinin Soğukta Muhafazası Üzerine Etkileri

09:30-10:00 Dr. Işılay YILDIRIM Farklı Ön Uygulamaların ve Muhafaza Koşullarının ‘Hicaznar’ Nar Çeşidinin

Depo Ömrü ve Meyve Kalitesi Üzerine Etkileri

10:00-10:30 Filiz BAYSAL Seleksiyon İle Toplanmış Bazı Önemli Muz Tiplerinde Düşük Sıcaklık

Toleransının Belirlenmesi

10:30-11:00 ARA ÇAY-KAHVE MOLASI

11:00-11:30 Filiz SEFER Melezleme Yolu İle Yeni Zeytin Çeşitlerinin Elde Edilmesi

11:30-12:00 Hatice GÖZEL Güneydoğu Anadolu Bölgesinde Zeytinde Çeşit Geliştirme

Alt Proje 3: GAP Bölgesi Sulu ve Kuru Koşullarında Bazı Yerli ve Yabancı

Zeytin Çeşitlerinin Performanslarının Belirlenmesi


Alt Proje 2: Kilis Yağlık ve Nizip Yağlık Zeytin Çeşitlerinde Klon

Seleksiyonu -II

12:30-14:00 ARA-ÖĞLE YEMEĞİ

14:00-14:30 Mesut ÖZEN

İncirde Çeşit Geliştirme Projesi

Alt Proje: Melezleme ve Mutasyon Islahı Yöntemleriyle Üstün Nitelikli

Kurutmalık ve Sofralık İncir Çeşitlerinin Geliştirilmesi

(II Dilim)


TURGUTOĞLU Melezleme Yoluyla Yeni Mandarin Çeşitlerinin Geliştirilmesi

15:00-15:30 Alparslan ŞAHİN Batı Akdeniz’de Melezleme Yoluyla Yeni Nar Çeşitlerinin Geliştirilmesi



16:00-16:05 Filiz SEFER Melezleme Yolu İle Yeni Zeytin Çeşitlerinin Elde Edilmesi (ARASONUÇ)


Alt Proje 3: GAP Bölgesi Sulu ve Kuru Koşullarında Bazı Yerli ve Yabancı

Zeytin Çeşitlerinin Performanslarının Belirlenmesi



Seleksiyonu –II (ARASONUÇ)

16:15-16:20 Mesut ÖZEN

İncirde Çeşit Geliştirme Projesi

Alt Proje: Melezleme ve Mutasyon Islahı Yöntemleriyle Üstün Nitelikli


(II Dilim) (ARASONUÇ)


TURGUTOĞLU Melezleme Yoluyla Yeni Mandarin Çeşitlerinin Geliştirilmesi (ARASONUÇ)

16:25-16:30 Alparslan ŞAHİN Batı Akdeniz’de Melezleme Yoluyla Yeni Nar Çeşitlerinin Geliştirilmesi

(ARASONUÇ)

16:30-16:50 Süleyman BAYRAM Avokado Yetiştiriciliğinin Geliştirilmesi

Alt Proje: Bazı Avokado Çeşitlerinde Olgunluk Dönemlerinin Fizyolojik ve

Kimyasal Parametreler Kullanılarak Belirlenmesi


Alt Proje: Bazı Avokado Çeşitlerinde Anaç ve Kalem Uyuşması Üzerine

Araştırmalar

17:10-17:30 Mehmet ÖTEN Bazı Organik Atıkların Muz Yetiştiriciliğinde Kullanım Olanakları

ccxxxv

19 ŞUBAT 2014-ÇARŞAMBA

OTURUM BAŞKANI: Prof. Dr. Yıldız AKA KAÇAR


09:00-09:15 Dr. Ünal KAYA Zeytinde Klonal Anaçların Belirlenmesi

Alt Proje: Zeytinde Bazı Klonal Anaçların Kuraklık Stresine Tepkilerinin

Belirlenmesi

09:15-09:30 Zafer KARAŞAHİN

Doğu Akdeniz Bölgesinde Muz Yetiştiriciliğinin Geliştirilmesi

Alt Proje: Anamur Muzuna (Dwarf Cavendish) Uygulanan Bazı Hasat

Sonrası Uygulamaların Enzimatik Esmerleşme Üzerine Etkisi (Yüksek

Lisans Tezi)

DEVAM EDEN PROJELER

09:30-09:45 Dr. Erol KÜÇÜK Ege Bölgesinde Melezleme Yoluyla Yeni Nar (Punica granatum L.)


09:45-10:00 Fatih ÇAĞIR Nar Melez Genotiplerinin Muhafaza Performanslarının Belirlenmesi

(Yüksek Lisans Tez Projesi)

10:00-10:15 Gökhan AKKUŞ GAP Bölgesinde Bazı Yeni Nar Çeşitlerinin Adaptasyonu ve Yerel Nar

Genotiplerinin Üretime Kazandırılması

10:15-10:30 Nesrin KARATAŞ Nar Genotiplerinin Meyve Suyu Sanayisine Yönelik Karakterizasyonu


11:00-11:15 Nesrin KARATAŞ Turunçgillerde Bazı Kültürel Uygulamalar

Alt Proje 1. :Kütdiken Limon Çeşidinde Değişik Uygulamaların Sağlıklı

Çiçek Oluşumu İle Meyve Verim Ve Kalite Özellikleri Üzerine Etkileri

11:15-11:30 Dr. Güçer KAFA

Mutasyon Islahı Yolu ile Minneola Tangeloda Turunçgil Kahverengi Leke

Hastalığı (Alternaria alternata f. sp. citri)’na Tolerant Tiplerin Elde

Edilmesi

11:30-11:45 Dr. Güçer KAFA Gamma ışını uygulamasıyla Klemantin, Nova ve Robinson Mandarin

Çeşitlerinde Çekirdeksiz Tiplerin Elde Edilmesi

11:45-12:00 Onur UYSAL Mutasyon Islahıyla Geliştirilen Limon Çeşitlerinde Büyüme, Verim, Kalite

ve Fotosentetik Özelliklerin Belirlenmesi

12:00-12:15 Onur UYSAL

Doğu Akdeniz Bölgesinde Yayılım Gösteren Bazı Turunçgil Çeşitlerinin

Mersin–Erdemli Koşullarında Verim, Meyve ve Bitkisel Özelliklerinin

Belirlenmesi

12:15-12:30 Dr. Banu DAL

Antalya Yöresinde Yetiştirilen Washington Navel ve Valencia Late

Portakal Çeşitlerinde Bazı Derim Sonrası Uygulamalarının Soğukta

Muhafaza Üzerine Etkileri



Alt Proje: Avokado İçin Çöğür ve Klonal Anaç Geliştirme

14:15-14:30 Zeynep ERYILMAZ Mutasyon Islahı ile Cara Cara Navel (Citrus sinensis (L.) Osbeck )

(TUR020-438) Portakalından Yeni Genotiplerin Geliştirilmesi

14:30-14:45 Zeynep ERYILMAZ Farklı Anaçlar Üzerine Aşılı Bazı Yeni Portakal Çeşitlerinin Antalya

Ekolojik Koşullarında Performanslarının Belirlenmesi

14:45-15:00 Şenay KURT Türkiye Turunçgil Çeşit Geliştirme Programı (TTÇGP)

15:00-15:15 Şenay KURT Bazı Yeni Mandarin Çeşitlerinin Adaptasyonu ve Sektöre Kazandırılması

15:15-15:30 Dr. Dilek GÜVEN Batı Akdeniz Bölgesinde Muz Yetiştiriciliğinin Geliştirilmesi

Örtüaltı ve Açıkta Yetiştirilen Muzlarda Meyve Çatlamasının Fizyolojik

Olarak İncelenmesi

ccxxxvi

20 ŞUBAT 2014-PERŞEMBE

OTURUM BAŞKANI: Selim ARPACI


09:00-09:15 Dr. Hasan PINAR Türkiye’de Muz Seleksiyonu ve Karakterizasyonu-2

Seleksiyonla Elde Edilmiş Muz Tiplerinin Performanslarının Belirlenmesi

09:15-09:30 Übeyit SEDAY Melezleme Yoluyla Yeni Mandarin Çeşitlerinin Elde Edilmesi

09:30-09:45 Dr. Sefa POLATÖZ

Turunçgil Islah Materyallerinin Tanımlanması ve Farklı Değerlendirme

Olanaklarının Araştırılması

Alt Proje- Melezleme Yoluyla Elde Edilen Bazı Ümitvar Mandarin Tiplerine

Mutasyon Islahı Yoluyla Çekirdeksizlik Özelliğinin Kazandırılması

09:45-10:00 Deniz SANAL

Turunçgil Islah Materyalinin Tanımlanması ve Farklı Değerlendirme


Alt Proje-Islah Çalışmalarında Oluşturulan Mandarin Popülasyonunun Ploidi

Seviyelerinin Belirlenmesi

10:00-10:15 Mustafa ÜNLÜ

Turunçgil Islah Materyalinin Tanımlanması ve Farklı Değerlendirme


Alt Proje-4: Mandarinlerde Hasat Sonrası Kaliteyi Etkileyen Karakterlerin

Moleküler Haritayla İlişkilendirilmesi

10:15-10:30 Dr. Seyla TEPE Yenidünya Çeşit Geliştirme Projesi II. Ümitvar Genotiplerin Performanslarının

Belirlenmesi


11:00-11:15 Birgul ERTAN Bazı Sofralık İncir Çeşitlerinin Uygun Hasat Zamanının Ve Depolama, Taşımaya

Dayanım Performanslarının Belirlenmesi

11:15-11:30 Mehmet GÜLCE Kuru İncir Yetiştiriciliğinde Alternatif Toprak İşleme Yöntemlerinin Ağaç Gelişimi

İle Meyve Verim Ve Kalitesine Etkileri

11:30-11:45 Dr. Nilüfer AKSU

USLU Karadeniz Bölgesi İncir (Ficus carica) Seleksiyonu-I

11:45-12:00 Dr. Nilüfer AKSU

USLU

Karadeniz Bölgesi Yerel Trabzon Hurması (Diospyros kaki L.) Çeşitleri ve

Tiplerinin Döllenme Biyolojilerinin İncelenmesi ve Uygun Tozlayıcı Tiplerin

Belirlenmesi


TANGU Bursa Siyahı İncir Üretiminin Geliştirilmesi–2


TANGU Melezleme Yolu İle Yeni Zeytin Çeşitlerinin Elde Edilmesi


14:00-14:15 Cengiz TÜRKAY Sarı Ulak Zeytin Çeşidinde Klon Seleksiyonu (II. Aşama)

14:15-14:30 Hükümran GÜL Bazı Zeytin Çeşitlerinin Çimlenme Yeteneklerinin ve Anaçlık Değerlerinin

Belirlenmesi

14:30-14:45 Şehnaz KORKMAZ Bazı Zeytin Çeşitleri Tozlayıcılarının (Donorlarının) Moleküler Markörler Aracılığı

İle Tanımlanması

14:45-15:00 İsmail Memduh

TURANOĞLU

Şanlıurfa Koşullarında Farklı Dikim Aralıklarında Yetiştirilen Değişik Zeytin

Çeşitlerinin Verim ve Kalite Değişimleri

15:15-15:30 Mehmet ULAŞ Bazı Zeytin Çeşitlerinin Agrobacterium rhizogenes Yöntemiyle Transformasyonu

ve Morfolojik Özelliklerinin İyileştirilmesi


16:00-16:15 Dr. İhsan CANAN Bazı Mandarin Melezlerinin Hasat Sonrası Biyoaktif Özelliklerinin

Karakterizasyonu

Bazı Mandarin Melezlerinin Raf Ömrü Özelliklerinin Belirlenmesi (Alt Proje)

16:15-16:30 Aylin OLUK

Alt Proje: Yeni Islah Programlarında Kullanılmak Üzere ve Sektöre Tavsiye Etmek

Amacıyla Bazı Mandarin Melezlerinin Önemli Besin Değeri Özelliklerinin

Belirlenmesi

16:30-16:45 Çağlar EROĞLU Alt Proje: Bazı Mandarin Melezlerinin Belirgin Uçucu Bileşik İçeriklerinin

Belirlenmesi

16:45-17:00 Zafer KARAŞAHİN Alt Proje: Bazı Mandarin Melezlerinin Önemli Enzim Aktivitelerinin Belirlenmesi

17:00-17:15 Özkan ALTUN

Doğu Akdeniz Havzası ve Güney Doğu Anadolu Bölgesinde Bulunan Delice

Zeytinlerinden ve Doğal Zeytin Popülasyonlarından Seleksiyon Yoluyla

Verticillium’a Dayanıklı Anaç Geliştirilmesi ( Seleksiyon I )

17:15-17:30 Mehmet ÖZDEMİR Kamkat Yetiştiriciliğinin Geliştirilmesi

Alt Proje: Antalya Koşullarında Farklı Turunçgil Anaçları Üzerine Aşılı Oval

ccxxxvii

Kamkatın Performansının Değerlendirilmesi

ccxxxviii

21 ŞUBAT 2014-CUMA

OTURUM BAŞKANI: Doç. Dr. Mücahit Taha ÖZKAYA


09:00-09:15 Mustafa ŞAHİN Melezleme Yoluyla Yeni Zeytin Çeşitlerinin Elde Edilmesi

Alt Proje: Zeytinde Sık Dikime Uygun Çeşitlerin Geliştirilmesi

09:15-09:30 Nurengin METE Bazı Zeytin Çeşitlerinin Dona Dayanım Durumlarının Belirlenmesi

09:30-09:45 Nurengin METE Karadeniz, Marmara ve Ege Bölgelerinden Yabani Zeytin (O. europaea L.

subsp. oleaster ) Seleksiyonu

09:45-10:00 Nurengin METE Melezleme Yoluyla Yeni Zeytin Çeşitlerinin Elde Edilmesi

Alt Proje: Bazı Zeytin Çeşitleri ve Seçilmiş Melez Tiplerin Döllenme

Biyolojilerinin Araştırılması

10:00-10:15 Dr. Öznur ÇETİN Zeytinde Genetik Haritalamalar İçin F1 Popülasyonlarının Oluşturulması

10:15-10:30 Dr. Öznur ÇETİN

Melezleme Yoluyla Yeni Zeytin Çeşitlerinin Elde Edilmesi

Alt Proje: Zeytinde (Olea europaea L.) Bağlantı (Linkage) Haritalarının

Oluşturulması, Meyve Olgunlaşma Süresi, Et-Çekirdek Ayrım Düzeyi ve

Meyve Eti Sertliğini Kontrol Eden Genlerle İlişkili Kantitatif Özellik

Lokuslarının (QTL) Saptanması



TURGUTOĞLU

Çekirdeksiz, Dikensiz ve Periyodisite Göstermeyen Mutant Yerli Mandarin

ve Antalya Yerli Yuvarlak Limon Tiplerinin Belirlenmesi


TURGUTOĞLU

Mutasyon Yoluyla Çok Erken/Erken veya Geç Dönemde Olgunlaşan Yeni

Mandarin Çeşitlerinin Geliştirilmesi BİLGİ AMAÇLI PROJELER

11:30-11:45 Prof. Dr. Turgut

YEŞİLOĞLU

Turunçgillerde Sektörel Gelişim ve İhracat Şansını Artıracak Çeşit ve Anaç

Geliştirme (TUBİTAK 1007)


TURGUTOĞLU

Fortune Mandarininde Mutasyon Yoluyla Alternaria alternata f.sp. citri

Etmenine Karşı Tolerant Yeni Mutantların Elde Edilmesi ve Mutantlardaki

Bazı Doğal Hormon Seviyelerinin Saptanması

12:00-12:15 Hilmi KOCATAŞ İncir (Ficus carica L.) Genetik Bağlantı (Linkage) Haritasının Oluşturulması


14:00-14:15 Dr. Seyla TEPE Farklı Anaçların Akko XIII ve Gold Nugget Yenidünya Çeşitlerinde, Meyve

Kalitesi ve Muhafazası Üzerine Etkileri

14:15-14:30 Görkem SÜLÜ Mutant Yerli Mandarin ve Antalya Yerli Yuvarlak Limonda Genetik

Farklılıkların SSCP Markırları ile Belirlenmesi

14:30-14:45 Dr. Filiz SEFER Conservation, Characterisation, Collection and Utilisation of Genetic

Resources in Olive (Olea europaea) RESGEN

14:45-15:00 Hüseyin

KARANFİLOĞLU

KKTC Koşullarında, Bazı Zeytin Çeşitlerinin Adaptasyon Durumlarının

Araştırılması ve Yerli Zeytin Tipinin Karakterizasyonu

15:30-15:45 Konce BAYDAR KKTC’de Turunçgillerde Virüslerden Arındırma ve Çeşit Geliştirme Projesi

15:45-16:00 Berna KAMÇI

ALTUN

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetinde İncir “Ficus carica L.” Seleksiyonu Ve

Muhafazası

16:15-16:30 KAPANIŞ DİLEK ve TEMENNİLER

ccxxxix


ccxl

AFA ADI : Meyve – Bağ (A08)

PROGRAM ADI : İncir (P07) YENİ TEKLİF PROJE

Proje No: TAGEM/BBAD/14/A08/P07/

Proje Başlığı İncir Yetiştiriciliğinde Verim ve Kalitenin Artırılmasına Yönelik

Çalışmalar

Alt Proje: Bazı İncir Çeşitlerinde Sık Dikim ve Terbiye Sisteminin

Bitki Gelişimi ile Meyve Verim ve Kalitesi Üzerine Etkileri

Projeyi Yürüten Kuruluş Erbeyli İncir Araştırma İstasyonu Müdürlüğü

Projeyi Destekleyen


Proje Yürütücüsü Aytekin BELGE

Yardımcı Araştırmacılar Mesut ÖZEN

Hilmi KOCATAŞ

Ramazan KONAK

Doç. Dr. Engin ERTAN


Projenin Toplam

Bütçesi: 42.500 TL

Proje Özeti:

Günümüzde, modern meyvecilikte sık dikim ve buna bağlı olarak budama ve terbiye sistemleri

oldukça önemlidir. Genellikle bodur anaçlara sahip meyve türlerinde ön plana çıkan sık dikim ile

ilgili birçok bilimsel çalışma yapılmaktadır. Birim alandaki ağaç sayısının fazla olması ile meyve

verim ve kalitesinin yüksek olması sık dikimin en önemli avantajları arasındadır.

Bursa Siyahı, Beyaz Orak ve Sarı Zeybek incir çeşitlerinde verim ve kaliteyi artırmak, hasat

kolaylığı sağlamak ve Sarı Zeybek çeşidinde sorun teşkil eden dal kırılmalarının önlenmesi

hedeflerine yönelik olarak incir yetiştiriciliğinde, sık dikim ve terbiye sistemi uygulamalarının

araştırılması amacıyla bu proje planlanmıştır.

Her üç çeşitte,

1- Klasik incir yetiştiriciliği

2- Sık dikim sistemine uygun olarak destek sistemi ile oluşturulmuş, kordon şeklinde

budamanın uygulanacağı telli terbiye sistemi

3- Sürgünlerin her yıl yenilenmesi esasına dayanan ve alçaktan taçlandırılarak destek sistemi

olmaksızın yine kordon şeklinde budamanın uygulanacağı yöntem

4- Diğer bir yöntemde de 6x4 m. aralıklarla sık dikim ve doruk dallı budama sistemi ile

oluşturulacak parsellerde söz konusu yetiştiricilik sistemlerinin incirde kullanım olanakları

araştırılacaktır.

Projenin gerçekleştirilmesi sonucunda; Ülkemizde ve bölgemizde incir yetiştiriciliğinde farklı

yetiştiricilik sistemlerinin uygulanması konusunda yapılacak bu çalışmanın sonuçları, hem

araştırıcılara hem de üreticilere katkı sağlayacaktır. Bunun yanı sıra, bilimsel literatüre de önemli

bir kaynak oluşturabilecektir.

ccxli




Proje Başlığı İncirde Çeşit Geliştirme Projesi

Alt Proje: Sarılop ve Bursa Siyahı İncir Çeşitlerine Uygun

Tozlayıcıların Tespit Edilmesi


Projeyi Destekleyen


Proje Yürütücüsü Hilmi KOCATAŞ

Yardımcı Araştırmacılar Selim ARPACI

Birgül ERTAN

Mesut ÖZEN

Dr. Özlem DOĞAN

Aytekin BELGE

Eşref TUTMUŞ


Projenin Toplam


Proje Özeti:

İncir döllenme biyolojisi açısından diğer meyve türlerinden oldukça farklıdır. İncirde, yüksek

kaliteli ve verimli üretim gerçekleştirmenin olmazsa olmaz kuralı etkin ve doğru yapılan

ileklemedir. İncir Araştırma İstasyonu Müdürlüğü’nün erkek incir koleksiyonunda bulunan çeşit

veya tiplerin özellikleri güncellenecektir. Arıcık miktarı, arıcık çıkış süresi, polen miktarı, erkek

çiçek miktarı, gal çiçek miktarı, çiçek tozu canlılığı ve çimlenme gücü özellikleri ile ön plana

çıkan 10 çeşit veya tipin Sarılop ve Bursa Siyahı incirlerinin tozlanmasındaki uygunluğu

araştırılacaktır. İncirde meyve doğuşlarına bağlı olarak içlerindeki normal dişi çiçeklerin reseptif

duruma gelmesi 10-15 gün sürmektedir. Buna parelel olarak erkek incir çeşitlerinin ilek

meyvelerinin olgunlaşma seyrine göre ilekleme işlemi gerçekleştirilir. Erkek incirlerdeki doğuş ve

olgunlaşma dönemleri ilekleme işleminde önem arz etmektedir. Olgunlaşma dönemlerine göre

erkek incirler erkenci, ortancı ve geçci olarak sınıflandırılmıştır. Ancak tozlayıcı incirler,

verimlilik, çiçek tozu canlılık oranı, çiçek tozu çimlenme gücü, arıcık uçuş süresi ve erkek

çiçek/gal çiçek oranı özellikleri ve dişi incir çeşitlerine uygunluk yönünden

sınıflandırılmamışlardır. Bu proje ile kurutmalık olarak yaygın yetiştirilen Sarılop ve

yaygınlaşmakta olan sofralık Bursa Siyahına uygun tozlayıcılar belirlenecektir.

Anahtar Kelimeler: İncir, ilek, Bursa Siyahı, Sarılop.

ccxlii



Proje No:

Proje Başlığı Gaziantep, Adıyaman ve Kilis İllerinde İncir Seleksiyonu

Projeyi Yürüten Kuruluş Antepfıstığı Araştırma İstasyonu Müdürlüğü

Projeyi Destekleyen

Kuruluş


Proje Yürütücüsü Nergiz ÇOBAN Yardımcı Araştırmacılar Muhammet Ali GÜNDEŞLİ, Hatice GÖZEL, Sibel AKTUĞ

TAHTACI, Mehmet UZUN, Selçuk ÖZCAN, Hakan USANMAZ, Ajlan YILMAZ, Doç. Dr. Mürüvvet ILGIN


Projenin Bütçesi 2015: 40500 TL 2016: 14500 TL 2017: 10500 TL 2018: 6500 TL

Proje Özeti

İncir, ülkemizin değişik iklimlerine sahip bölgelerinde yetişebilen, Güneydoğu Anadolu ve

Ege Bölgesinde yabani olarak yayılım gösteren bir meyve türüdür. Besin değeri oldukça yüksek bir

meyve olan incirin Türkiye üretiminin % 30’u taze olarak iç pazarda, %70’i kuru olarak hem iç hem

dış pazarda tüketilmektedir.

Güneydoğu Anadolu Bölgesinin gen merkezi olması, değişen çevre koşullarına bağlı olarak

incir genotiplerinin yok olma tehlikesi altında olması ve daha önce bu illerde kapsamlı bir

seleksiyon çalışmasının yapılmamış olması gibi birçok nedenden dolayı Gaziantep, Adıyaman ve

Kilis illeri ve bağlı ilçelerinde seleksiyon çalışmasının yapılması gerekliliği ortaya çıkmıştır.

İhracatta en önemli meyve türlerinden biri olan incirde, kurutmalık açıdan dış pazardaki mevcut

durumunun korunması ve sofralık açısından da daha iyi konumlara getirilebilmesi için yeni kaliteli

sofralık çeşitlere ihtiyaç duyulmaktadır. Söz konusu illerde yapılacak seleksiyon sonucu

belirlenecek olan sofralık ve kurutmalık değeri yüksek tipler, tartılı derecelendirmeye tabi tutularak

öne çıkacak olan tipler, bir sonraki aşamada standart Sarılop ve Sarı Zeybek (kurutmalık) ve Bursa

Siyahı(sofralık) çeşitleri ile aynı koşullarda yarıştırılmak üzere adaptasyon çalışmasına geçirilerek,

yeni çeşit elde etmek hedeflenmektedir.

Çalışma ile yöreye uygun tiplerin belirlenmesi ve üretime geçirilmesiyle, bölge çiftçisine

alternatif bir geçim kaynağı sağlanacaktır. Bu sayede sofralık incir talep açığının giderilmesine ve

ülke ekonomisine katkı sağlanacaktır.

Anahtar Kelimeler: İncir, Seleksiyon, Güneydoğu Anadolu Bölgesi

ccxliii


PROGRAM ADI : Zeytin (P06) YENİ TEKLİF PROJE

Proje No:

Proje Başlığı

Zeytinde Çeşit Geliştirme Çalışmaları

Alt Proje: Domat Zeytin Çeşidinde Klonal Seleksiyon 1

Projeyi Yürüten Kuruluş Zeytincilik Araştırma İstasyonu Müdürlüğü-BORNOVA

Projeyi Destekleyen Kuruluş E.Ü.Z.F. Bahçe Bitkileri Bölümü

Akhisar Ticaret Borsası

Proje Yürütücüsü Hükümran GÜL

Yardımcı Araştırıcılar Doç. Dr. Murat İSFENDİYAROĞLU

Mustafa ŞAHİN Mehmet ULAŞ

Uğur GÜLOĞLU Şahnur IRMAK

Dr. Filiz SEFER Mehmet YORGANCI

Başlama- Bitiş Tarihleri 01.01.2015

31.12.2019 (1.Dönem)


25100 TL.

2015– 16250TL 2016 – 4050TL

2017 – 1225 TL 2018 – 2450 TL 2019 – 1275 TL

Proje Özeti:

Günümüzde, çoğu ülkede olduğu gibi, ülkemizde de zeytin yetiştiriciliği, geleneksel yapı’dan

daha modern bir yapıya doğru değişim içerisindedir. Bu değişim sürecinde, zeytinciliğe yönelik

destekleme politikaları kapsamında yeni ve geniş alanların zeytinciliğe tahsis edilmesi nedeniyle

verim ve kaliteyi arttırmaya yönelik çalışmalara daha fazla önem verilmesi gerekmektedir.

Ülkemizde yaygın yetiştiriciliği Manisa’da Akhisar, Turgutlu ve Saruhanlı, İzmir’de Selçuk

ve Kemalpaşa’da, Aydın’da Söke, Karacasu ve Kuyucak ilçelerinde yapılmakta olan Domat zeytin

çeşidi, çoğu bahçede en az bir iki adet yeşil sofralık zeytin ihtiyacının karşılanması için bulundurulan

bir çeşittir. Sadece Manisa ilindeki ağaç varlığının yaklaşık %10’nun bu çeşitten oluştuğunu

(yaklaşık 850.000) söylemek mümkündür.

Yeterli varyasyon olduğunu düşündüğümüz, Domat zeytin çeşidinde bugüne kadar yapılmış

bir seleksiyon çalışması mevcut değildir. Üretim alanlarında sürekli artış olduğu gözlenen bu çeşitte

verim ve bazı önemli zeytin parametrelerine yönelik (tane iriliği, yağ oranı, et/çekirdek oranı,

periyodisite v.b) bir klon seleksiyonu çalışması planlanmaktadır. Bu çalışma sonunda ülkemizin en

önemli yeşil salamuralık çeşitlerinden olan Domat zeytin çeşidinin üstün özellikler gösteren klonları

belirlenecek, üreticilerimizin yararlanmaları sağlanacak, birim alandan daha fazla ve kaliteli ürün

alınacaktır. Ayrıca çeşidimizin değişik klonları da muhafaza edilmiş olacaktır.

Anahtar Kelimeler: Zeytin, Çeşit, Domat, Seleksiyon, Verim, Klon

ccxliv

AFA ADI : Meyve-Bağ (A 08)

PROGRAM ADI : Subtropik Meyveler (P-09) YENİ TEKLİF PROJE

Proje No:

Proje Başlığı Avokado Yetiştiriciliğinin Geliştirilmesi

Alt Proje: Mutasyon Islahı ile Avokado ‘Hass’ Çeşidinden Yeni

Genotiplerinin Elde Edilmesi

Projeyi Yürüten Kuruluş Batı Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü

Projeyi Destekleyen

Kuruluş


MÜDÜRLÜĞÜ

Proje Yürütücüsü M. Alper ARSLAN

Yardımcı Araştırmacılar Dr. Süleyman BAYRAM, Zeynep ERYILMAZ,

Öğr. Gör. Süleyman Fatih ÖZMEN

Başlama- Bitiş Tarihleri 15/03/2015 -15/03/ 2020


Bütçesi

2015: 4600 TL 2016: 5000.TL

2017: 6300 TL 2018: 6800 TL

2019: 6800 TL

Proje Özeti: Avokado (Persea americana Mill.)’nun anavatanı Orta Amerika ülkeleri, Güney Amerika’nın

kuzey sahilleri ve Batı Hint Adalarıdır. Herdemyeşil, subtropik bir meyve türü olan avokadonun

tarımı dünya üzerinde 5 kıtada 50’ye yakın ülkede yapıldığı ifade edilmektedir.

Ülkemizde Avokado yetiştiriciliği ağırlıklı olarak Akdeniz sahil şeridinde devam etmektedir.

Türkiye’nin dünya Avokado ticaretinde yerini alabilmesi için, bölgeye iyi adapte olmuş ve dünya

pazarlarında kabul görecek olan çeşitlerin ıslahı büyük önem arz etmektedir. Bu anlamda

seleksiyon, melezleme, mutasyon ıslahı programlarına bir an önce başlanılması gerekmektedir.

Dünyada birçok ülkede meyve yetiştiriciliğinin gelişmesi için ıslah çalışmaları gerekli

görülmektedir. Avokado ıslahında radyasyon kaynaklı mutasyon tekniklerinin uygulanması oldukça

yenidir. Geleneksel metotla avokado ıslah etmek zor ve uzun zaman almaktadır. Günümüzde

dünyada yeni avokado çeşitlerinin elde edilebilmesi amacı ile mutasyon ıslahı çalışmaları önem

kazanmıştır.

Ülkemizde bugüne kadar avokadoda mutasyon ıslahı ile yeni çeşitlerin geliştirilmesi konusunda bir

çalışma yapılmamıştır. Bu çalışma ülkemizde yerli bir avokado çeşidi elde etmek amacı ile

yapılacak ilk çalışma olacaktır.

Meksika’da yapılan bir çalışmada avokadoda bazı çeşitler için uygun mutasyon dozu belirleme

çalışmaları sonucunda Hass çeşidi için optimal dozun 13-17 Gray olduğu belirtilmiştir (E. De La

Cruz T: and M.Rubi A., 1995 ). Bu projede Avokado (Persea americana Mill.) Hass çeşidinde

mutasyon ıslahı ile verim ve kalite yönünden üstün, albenisini düşüren meyve küçüklüğünün

irileştirip, pürüzlülüğü giderilmiş yeni tiplerin belirlenmesi ve ülkemize ait ilk yerli çeşitlerin elde

edilmesi amaçlanmaktadır.

Bu amaçla yürütülecek bu projede, Hass çeşidinin aşı kalemlerine 60

Co kaynağı kullanılarak 15, 20

ve 25 Gray dozunda gamma ışını uygulanacak ve ışınlanmış gözlerle M1V3 generasyonu

oluşturacaktır.

Anahtar Kelimeler: Avokado, , Mutasyon, Gamma Işını, Doz

ccxlv


PROGRAM ADI : Turunçgiller (P02) YENİ TEKLİF PROJE

Proje No:

Proje Başlığı Farklı Dozda 1-MCP Uygulamalarının Owari Satsuma ve W.Murcott

Mandarin Çeşitlerinin Soğukta Muhafazası Üzerine Etkileri


Projeyi Destekleyen

Kuruluş


MÜDÜRLÜĞÜ Proje Yürütücüsü Zafer KARAŞAHİN


Mustafa ÜNLÜ, Onur UYSAL, E.Çağlar EROĞLU, Ebru

ÇOKSEVER, Dr.C. Aylin OLUK, Dr. İhsan CANAN,

Doç.Dr. A.Erhan ÖZDEMİR



Bütçesi 2015: 19.500 TL 2016: 14.000 TL

Proje Özeti

Diğer yaş meyve ve sebzelerde olduğu gibi mandarinlerde de gerekli önlemler alınmadığı takdirde

derim sonrasında ürün kaybı, ürünün besin değerinde kayıp, duyusal kalite kaybı ve ekonomik

kayıplar meydana gelmektedir. Bu kayıpların azaltılması; ürünün uygun koşullarda hasat edilmesi

ve hasattan sonra uygun koşullarda tutulması ile mümkün olabilmektedir. 1-MCP (1-

methylcyclopropene) son yıllarda derim sonrası sektörüne kazandırılmış önemli bir bileşiktir. 1-

MCP etilen reseptörlerini geri dönüşümsüz olarak bloke etmekte böylece olgunlaşma başlamamakta

veya geciktirilmektedir. Etilenin inhibe edilmesiyle birlikte ürünlerin muhafaza ve raf ömrünü

artırıcı etki oluşmaktadır. Bu çalışma ile mandarin ihracatında önemli bir paya sahip olan Owari

Satsuma çeşidi mandarin ile geçci çeşit olan W.Murcott çeşidi mandarine uygulanacak olan 1-

MCP’nin soğukta muhafaza üzerine etkisi belirlenecektir.Çalışma neticesinde elde edilecek

sonuçlarla, Owari Satsuma ve W.Murcott mandarin çeşitlerinin hasattan sonra belli bir süre

muhafaza edilerek pazara daha uzun bir periyot içerisinde sunulabileceği ve bu durumun getireceği

avantajlardan üreticilerin yararlanabileceği düşünülmektedir.Amaç doğrultusunda uygulamaların

meyve kalitesi ve raf ömrüne etkilerini belirleyebilmek için mandarinlerde; ağırlık kaybı, usare

miktarı, titre edilebilir asit miktarı, suda çözünür kuru madde miktarı (SÇKM), pH, meyve rengi,

mantarsal ve fizyolojik bozulmalar, yeşil kapsüllü meyve oranı ve C vitamini (L Askorbik asit)

miktarı analizleri yapılacaktır.

Anahtar Kelimeler: Owari Satsuma, W.Murcott, Mandarin, Hasat Sonrası, Muhafaza

ccxlvi

AFA ADI : Meyve-Bağ (A-08)


Proje No:

Proje Başlığı Farklı Ön Uygulamaların ve Muhafaza Koşullarının ‘Hicaznar’ Nar

Çeşidinin Depo Ömrü ve Meyve Kalitesi Üzerine Etkileri


Projeyi Destekleyen


Proje Yürütücüsü Dr. Işılay YILDIRIM


Kadriye YÜKSEL (Kimyager), Uzman Biyolog Muslime TANRİSEVEN, Gıda Yük. Müh. Demet Yıldız TURGUT, Gıda Yük. Müh. Ramazan TOKER Zir. Yük. Müh. Nazmi DİNÇ, Zir. Yük. Müh. Alparslan ŞAHİN Zir. Yük. Müh. İsa EREN (MARİM) Zir. Yük. Müh. Cemile Ebru ONURSAL (MARİM Prof. Dr. Mustafa ERKAN (Danışman, Akd. Üniv. )



Bütçesi

2015: 21.750 TL 2016: 10.750 TL

2017:……….TL

Proje Özeti

Bu çalışmada, depolama öncesi gıda katkılarından potasyum sorbat (PS)’ın fludioxonil fungusitine

alternatif olarak, ya da fungusit dozunu azaltabilmek amacıyla kombine edilerek yapılan ön

uygulamaların ardından normal atmosferde, modifiye atmosferde (MA) ve kontrollü atmosferde

(KA),(%5 O2+%15 CO2) muhafaza etmenin Antalya’da yetiştirilen ‘Hicaznar’ nar çeşidinin depo

ömrü ve meyve kalitesi üzerine etkileri araştırılacaktır. Hasat olumunda derilen narlara depolama

öncesi sırasıyla 3 dk. 20°C sıcaklıktaki %1 ve %3’lük potasyum sorbat (PS) (w/v) çözeltisine

daldırma, 30 sn. 20°C sıcaklıktaki 0.3 g/L ve 0.6 g/L aktif içerikte fludioxonil fungusitine daldırma,

sırasıyla ve 3 dk. 20°C sıcaklıktaki 0.3 g/L aktif içerikte fludioxonil fungusiti +%3’lük potasyum

sorbat (PS) (w/v) karışımına daldırma ön uygulamaları yapılacaktır. Kontrol (A) grubu meyveler

20°C sıcaklıktaki çeşme suyuna daldırılacak ve kontrol (B) grubu meyvelere ise hiçbir uygulama

yapılamayacaktır. Uygulamaların ardından narların bir kısmı NA şartlarında, bir kısmı MA poşetleri

(Xtend) içerisinde ve diğer kısmı ise KA şartlarında depolanacaklardır. Uygulamaların tümünde

meyveler 6°C sıcaklıkta %90-92 oransal nemde 6 ay süreyle muhafazaya alınacaktır. Farklı ön

uygulamaların ardından değişik muhafaza koşullarında depolanan narlardan belirli aralıklarla alınan

meyve örneklerinde muhafaza sırasında meydana gelen çeşitli fiziksel, kimyasal değişmeler (ağırlık

kaybı, renk, SÇKM, asitlik, toplam fenol, antioksidanlık vs.) ve fungal çürümeler incelenecektir.

Anahtar Kelimeler: Nar, Gıda katkıları, Fungusit, Kontrollü Atmosfer, Depolama

ccxlvii


PROGRAM ADI : Subtropik Meyveler (P09 YENİ TEKLİF PROJE

Proje No:

Proje Başlığı: Seleksiyon İle Toplanmış Bazı Önemli Muz Tiplerinde

Düşük Sıcaklık Toleransının Belirlenmesi

Projeyi Yürüten Kuruluş: Alata Bahçe Kültürleri Araştırma İstasyonu

Müdürlüğü

Projeyi

Destekleyen Kuruluş: Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü

Proje Yürütücüsü: Filiz BAYSAL

Yardımcı

Araştırıcılar:

Dr. Hasan PINAR

Nihal DENLİ

Mustafa ÜNLÜ

Haluk İhsan TEKİN

Nesrin KARATAŞ

Mustafa BİRCAN

Prof. Dr. Sevgi PAYDAŞ KARGI

Başlama-Bitiş Tarihleri: 2015-2017

Projenin Toplam


Projenin Özeti: 2006-2010 yılları arasında yürütülen “Türkiye’de Muz Seleksiyonu ve Karakterizasyonu”

projesi kapsamında yapılan seleksiyon çalışmalarıyla açıkta ve örtü altındaki farklı

lokasyonlardan Grand Nain, Azman, Dwarf Cavendish ve Erdemli Yerli muz çeşitlerinden

oluşan en verimli 96 adet tipten alınan dip sürgünleri Alata Bahçe Kültürleri Araştırma

Enstitüsü muz serasına aktarılmıştır.

Proje kapsamında bu tipler arasından yüksek verimli olarak belirlenen 40 tipten, Haziran-

Temmuz ayları içerisinde 25-35 cm uzunluğundaki dip sürgünleri alınarak meristem kültürü

uygulanacak ve her tipten sekizer bitki olacak şekilde çoğaltılacaktır. Meristemlerden elde

edilen her tipin dörder bitkiciği, yaklaşık 20 cm uzunluğunda ve beş yapraklı oldukları

dönemde düşük sıcaklık uygulanacaktır. Düşük sıcaklık uygulaması için, hazırlanan bitkiler 7

˚C gündüz/ 7 ˚C gece sıcaklığına kademeli (3’ er gün süreyle 30 gündüz / 22 gece oC; 22

gündüz/ 18 gece oC ve 18 gündüz/ 10 gece

oC) olarak alıştırılacak ve bu derece de 120 saat

uygulamaya tabi tutulacaktır. İklimlendirme odası koşulları 12 sa gündüz/ 12 sa gece

fotoperiyot ve %75 nisbi nemde olacaktır. Kontrol grubu olarak hazırlanan bitkiler ise 30˚C

gündüz/ 22˚C gece ve %75 nisbi nem içeren koşullar altında iklimlendirme odasında

yetiştirilecektirler. Elde edilen sonuçlar ışığında düşük sıcaklık toleransının belirlenmesinde

kullanılan bazı parametreler bakımından değerlendirilecek olup bitkiler soğuğa tolerant, orta

düzey tolerant, hassas ve çok hassas olarak belirlenecektir.

Bu proje sonucunda elde edilen veriler ışığında sınırlı alanlarda yetişen muzun üretimi

arttırılması yönünde bir adım atılmış olacaktır. Doğru çeşitle doğru alanlarda muz üretiminin

yapılmasında üreticilere ışık tutacak olan bu proje ile ülkemiz muz üretiminin arttırılması ile

ithal muzla karşılanan muz ihtiyacının yerli üretimle karşılanmasına katkı sağlanmış olacaktır.

Proje muzda düşük sıcaklık mekanizmasının belirlenmesi yönünde Türkiye’de yapılan ilk

projedir ve bu kapsamda yapılacak diğer projelere ışık tutacak niteliktedir.

Anahtar Kelimeler: Muz, düşük sıcaklık, tolerans, elektriksel iletkenlik, fotokimyasal

etkinlik

ccxlviii



Proje No:

Proje Başlığı: Melezleme Yolu İle Yeni Zeytin Çeşitlerinin Elde Edilmesi

Projeyi Yürüten Kuruluş: Zeytincilik Araştırma İstasyonu Müdürlüğü- BORNOVA

Projeyi Destekleyen

Kuruluş:


Proje Yürütücüsü: Dr. Filiz SEFER [email protected]

Yardımcı Araştırmacılar: Uğur GÜLOĞLU

Hülya KAYA

Nurengin METE

Öznur ÇETİN

Mustafa ŞAHİN

Mehmet HAKAN

Nurcan ULUÇAY

Mehmet GÜREL

Başlama – Bitiş Tarihleri: 2015-2020

Proje Bütçesi 32500

Proje Özeti:

Ülkemizde 1990 yılında Uluslararası Zeytin Konseyi’nin desteği ile ‘Zeytinde Melezleme ile Çeşit

Geliştirme’ projesi başlatılmıştır. Bu projenin uluslararası düzeyde ele alınış amacı katılımcı

ülkelerin kendi yerli çeşitlerindeki eksik yönlerin genetik açıdan iyileştirilmesi ve böylece

verimliliğin kalite ve kantite bakımından artırılmasıdır.

Projenin ilk etabını oluşturan 1990-2000 döneminde, yoğun melezleme çalışmaları yapılarak 2683

fertten oluşan melez populasyonlar elde edilmiştir.

Projenin 2. etabını oluşturan 2000-2013, döneminde, bu melez populasyonlardan ön seleksiyon

aşamasına ulaşan kombinasyonlardan 47 ümitvar tip seçilmiştir. Seçilen bu tiplerin klonal yolla

çoğaltılmasıyla ikinci gözlem ve tescil parseli oluşturulmuştur.

Projenin 3. etabını oluşturacak bu çalışma ile proje kapsamında henüz seçim yapılmamış diğer

melezleme kombinasyonlarında ön seleksiyon çalışmaları tamamlanacaktır. Devamlılık arzeden ve

ürüne yatmanın aşamalı olarak gerçekleştiği çalışma neticesinde, üstün özelliklere sahip yeni zeytin

çeşitlerinin geliştirilmesi ve zeytin sektörüne kazandırılması amaçlanmaktadır.

ccxlix



Proje No:

Proje Başlığı

Güneydoğu Anadolu Bölgesinde Zeytinde Çeşit Geliştirme

Alt Proje 3: GAP Bölgesi Sulu ve Kuru Koşullarında Bazı Yerli ve

Yabancı Zeytin Çeşitlerinin Performanslarının Belirlenmesi



Proje Yürütücüsü Hatice GÖZEL

Yardımcı Araştırıcılar Sibel AKTUĞ TAHTACI, Ajlan YILMAZ, Oğuz GÜNDOĞDU, Serpil KARADAĞ, Kamil SARPKAYA, Ali TEKİN, Ümran ELDOĞAN, Hükümran GÜL, Serkan KAPTAN, Gökhan AKKUŞ, İsmail TURANOĞLU, Yrd. Doç.Dr.Ebru SAKAR


Projenin Toplam Bütçesi: 2014: 19200 TL 2015: 10750TL 2016: 12450 TL

2017: 12700TL 2018: 12850 TL

Proje Özeti

Akdeniz’in sembolü olan zeytin ağacı, tarih boyunca bu bölgede kurulan tüm uygarlıkların

temelini oluşturmuştur. Zeytinin anavatanının Mardin, Gaziantep, Hatay, Suriye ve Filistin’in batı

kıyılarını içerisine alan Yukarı Mezopotamya olarak adlandırılan bölge olduğu kabul edilmektedir.

Zeytincilik, Güneydoğu Anadolu Bölgesinde de önemli geçim kaynaklarından birisini

oluşturmaktadır. Türkiye zeytin üretiminin yaklaşık % 5 ’ini karşılayan bölgede; Gaziantep, Kilis,

Mardin, Şanlıurfa Adıyaman, Diyarbakır, Şırnak ve Batman’da yaklaşık 80 bin ha alanda zeytin

yetiştirilmektedir. Bölge, zeytinin anavatanı olmasına rağmen üretim, daha çok Gaziantep ve Kilis

illerinde yoğunlaşmıştır.

Bölgemizdeki zeytin yetiştiriciliğinde bölgesel çeşitler yanında son yıllarda özellikle Gemlik ve

Ayvalık çeşitleri yaygınlaşmış durumdadır. Bu çeşitlerde görülen bazı olumsuzluklar nedeniyle çeşit

seçiminde tereddütler yaşanmaktadır.

Bu çalışmada, bahçe tesisi konusunda yaşanan tereddütleri ortadan kaldırmak ve bölge

çiftçisine çeşit tavsiyesinde bulunabilmek amaçlanmıştır. 2010 yılında başlatılan proje ile bölgemizin

en yaygın çeşitleri, diğer bazı yerli ve yabancı çeşitlerle birlikte sulu ve kuru koşullarda yarıştırılacak

ve en iyi performansı gösteren çeşitler bölge çiftçisine tavsiye edilecektir.

Anahtar Kelimeler: Zeytin, çeşit, performans, sulu ve kuru koşullar

ccl



Proje No:

Proje Başlığı Güneydoğu Anadolu Bölgesinde Zeytinde Çeşit Geliştirme


Seleksiyonu –II


Projeyi Destekleyen

Kuruluş



Yardımcı Araştırmacılar Sibel AKTUĞ TAHTACI, Ajlan YILMAZ, Serpil KARADAĞ, Oğuz GÜNDOĞDU, Doç.Dr. Mürüvvet ILGIN



Bütçesi

2014: 13650 TL 2015: 9150 TL 2016: 10150 TL

2017: 11650 TL 2018: 12650TL

Proje Özeti

Gaziantep ve Kilis bölgelerinde yetiştirilen zeytinlerin büyük çoğunluğunu Kilis Yağlık ve

Nizip Yağlık çeşitleri oluşturmaktadır.

Nizip Yağlık ve Kilis Yağlık zeytin çeşitlerinin, daha verimli tiplerinin bulunduğu, bu

tiplerin en iyisinin seçilmesi ve üretime kazandırılması amacıyla Kilis Yağlık ve Nizip Yağlık

çeşitlerinde klon seleksiyonu çalışmasına 2004 yılında başlanmıştır. 2004-2009 yılları arasında

yürütülen Seleksiyon I aşaması sonucunda; verim, boncuklanmama oranı, periyodisite eğilimi ve

yağ oranı açısından yapılan değerlendirmede; Kilis Yağlık ve Nizip Yağlık çeşitlerinden öne çıkan

8'er tip belirlenmiştir. Bu tipler Seleksiyon II parselinde eşit koşullarda yarıştırılmak üzere,

Antepfıstığı Araştırma İstasyonu Müdürlüğü A.Münir BİLGEN İşletmesine 6x5 m aralıkla dikilen

Gemlik çeşidi üzerine tesadüf parselleri deneme desenine göre 7 tekerrürlü olarak aşılanmış olup

gerekli kültürel bakım işlemlerine devam edilmektedir.

Tipler verime başladığında fenolojik gözlemler, pomolojik analizler, verim değerlendirmesi

yapılacak, periyodisite eğilimleri ve % yağ oranları belirlenecek ve Tartılı derecelendirmeye tabi

tutulacaktır.

Anahtar Kelimeler: Kilis yağlık, Nizip yağlık, seleksiyon,zeytin

ccli




Proje Başlığı İncirde Çeşit Geliştirme Projesi

Alt Proje: Melezleme ve Mutasyon Islahı Yöntemleriyle Üstün

Nitelikli Kurutmalık ve Sofralık İncir Çeşitlerinin Geliştirilmesi

(II Dilim)


Projeyi Destekleyen


Proje Yürütücüsü Mesut ÖZEN

Yardımcı Araştırmacılar Hilmi KOCATAŞ

Birgül ERTAN

Aytekin BELGE

Dr. İlknur KÖSEOĞLU

Nilgün TAN

Berrin ŞAHİN

Ramazan KONAK

Doç. Dr. Osman GÜLŞEN

Prof. Dr. Uygun AKSOY


Projenin Toplam


Proje Özeti:

İncir Türkiye’nin önemli bir ihraç ürünüdür. 2010 yılı itibariyle ülkemiz kuru incir ihracatı 55.000

tona, taze incir ihracatı da 13.000 tona ulaşmıştır. Türkiye dünya kuru ve taze incir ihracatında ilk

sırada yer almaktadır. Dünyada incir üretim ve ihracatımızda bu üstünlüğün sürdürülmesi için

üstün nitelikli yeni incir çeşitlerine ihtiyaç vardır. Bu sebeple, projemizin amacı; melezleme ve

ayrıca mutasyon ıslahı yöntemlerinden gamma ışını uygulaması ile küçük/kapalı ostollü, iri

meyveli ve erkenci kurutmalık, küçük/kapalı ostiollü, iri meyveli ve erkenci sofralık taze incir

çeşitleri geliştirebilmektir. Melezleme ıslahı için kurutmalıkta dişi ebeveyn olarak Sarılop ve

sofralık taze incirde ise Bursa siyahı incir çeşitleri kullanılmıştır. Erkek ebeveyn olarak ise;

erkenci, iri meyveli, yeşil renk, yeterli arıcık sayısı ve bol polene sahip olma gibi üstün özellikleri

olan Ak ilek ve Kaba ilek erkek incir çeşitleri kullanılmıştır. Yapılan melezlemeler ile elde edilen

çekirdeklerden gerekli ekim ve büyütme işlemleri yapılarak melez bireyler üretilmiştir ve 500 adet

melez birey tarlaya dikilmiştir. Mutasyon ıslahında, bitki materyali olarak Türkiye’de yetiştirilen

ve ihracatı yapılan en önemli kurutmalık incir çeşidi Sarılop ile taze incir çeşidi olarak da Bursa

Siyahı kullanılmıştır. İncir çeşitlerine kontrol gruplarından ayrı olarak 5 farklı dozda ( 10.0, 16.9,

25.3, 50.7, 67.0 Gy ) gamma ışını uygulanıp, yukarıda belirtilmiş olan amaçlara yönelik yeterli

varyasyon oluşturulmuş olup, oluşturulan bu varyasyonlar istasyonumuz bahçesine dikilmiştir.

Bahçeye dikilen bu bireylerden yeterli sayıda meyve alınmaya başlandığında seçim yapılarak

üstün nitelikli mutant kurutmalık ve sofralık incir çeşitleri geliştirilmeye çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler: Mutasyon, melezleme, Sarılop, Bursa Siyahı, kalite

cclii

AFA ADI : Meyve-Bağ (A08)

PROGRAM ADI : Turunçgiller (P02)

YENİ TEKLİF PROJE

Proje No:

Proje Başlığı Melezleme Yoluyla Yeni Mandarin Çeşitlerinin Geliştirilmesi


Projeyi Destekleyen


Proje Yürütücüsü Ertuğrul TURGUTOĞLU

Yardımcı Araştırmacılar Şenay KURT, Gülay DEMİR

Başlama- Bitiş Tarihleri 01.01.2015-31.12.2019 (2008-Sürekli proje)


Bütçesi

2015: 14.000 TL 2016: 15.000 TL

2017: 21.100 TL 2018: 25.000 TL

2019: 26.500 TL

Proje Özeti

Projede; Klemantin mandarininin ağırlıklı olarak ana olarak kullanılmasıyla turunçgil tür ve çeşitleri

arasında kontrollü melezlemeler yapılarak; bol ve kararlı verime sahip, yüksek oranda partenokarpik

ve pazarlanabilir irilikte meyve oluşturan, erkenci, orta mevsim veya geççi, kaliteli mandarin

melezlerinin geliştirilmesi amaçlanmaktadır. Bu çalışma sonunda arzu edilen özellikleri taşıyan

melez çeşitler elde edilerek verimli ve kaliteli mandarin melezlerinin ülkemiz turunçgil sektörüne

kazandırılması sağlanacaktır.

Projede Melez-I ve Melez-II parsellerinde öngörülen çalışmalar ile kontrollü melezlemelere devam

edilmekte olup Devam Eden Proje Gelişme Raporu formatında ayrıca sunulmuştur.

Kontrollü melezlemeler sonucu elde edilmiş olan 351 adet Satsuma x Klemantin ve 60 adet

Satsuma x SRA-90 Klemantin bireylerinde fenolojik gözlemler ve pomolojik analizler yapılarak

ümitvar bireyler seçilmiştir. Seçilen ümitvar melez bireylerin tescil denemelerine de esas olması

amacıyla 10 tekerrürlü olarak aşılanarak değerlendirme parselleri kurulacaktır.

Projenin bu diliminde;

Daha önceden seçimleri yapılan 13 adet ümitvar melez bireyin bulunduğu parselde

değerlendirme çalışmalarına devam edilmesi,

Yeni seçimi yapılan ümitvar melez bireyler ile değerlendirme parselinin kurularak

kültürel bakım ve gözlemlerin yapılması,

Seçim parsellerinde bulunan melez bireylerde gözlemler ile meyve verenlerde

pomolojik analizlerin yapılması,

Değişik kombinasyonlarla melezleme çalışmalarına devam edilmesi planlanmaktadır.

Anahtar Kelimeler: Mandarin, melezleme, ıslah, çeşit,

ccliii

AFA ADI : Meyve-Bağ (A 08)


Proje No:

Proje Başlığı Batı Akdeniz’de Melezleme Yoluyla Yeni Nar Çeşitlerinin

Geliştirilmesi



Proje Yürütücüsü Alpaslan ŞAHİN

Yardımcı Araştırmacılar Dr. Süleyman BAYRAM

İlker KURBETLİ



2015: 5500 TL 2016: 6500.TL

2017: 9500TL 2018: 9500.TL

2019: 9500 TL

Proje Özeti

Ülkemizde nar üretim ve tüketimiyle iç ve dış ticaretinde nerdeyse tek bir standart çeşit olan

Hicaznar nar çeşidi; kırmızı kabuğu, koyu kırmızı taneleri ve mayhoş tadıyla önemli bir yer

tutmaktadır. Hicaznar her ne kadar nakliyeye ve muhafazaya uygun olsa da, kırmızı kabuk

renginin tam olarak her zaman oluşamaması, çekirdeklerinin orta-sert olması ve geççi bir çeşit

olmasından dolayı bazı yerlerde sonbahar yağışları nedeniyle büyük oranda meyve

çatlamalarının oluşması gibi olumsuz özeliklere de sahiptir. Ayrıca Hicaznarın ekşiye yakın

mayhoş bir tada sahip olması; bazı tüketicilerin mayhoş veya tatlı nar talebini

karşılayamamaktadır.

Bu nedenle yapılacak bu çalışmada; kırmızı veya koyu kırmızı kabuklu ve taneli, yumuşak

çekirdekli, tatlı, mayhoş ve ekşi ayrıca meyvelerinde çatlama oranı düşük, özellikle erken ve orta

mevsimde olgunlaşan nar çeşitlerinin elde edilmesi amaçlanmıştır. Böylelikle üreticiye ve

tüketiciye alternatif çeşitler sunularak ekonomiye katkı sağlanacaktır. Aynı zamanda nar ıslahı

yapan araştırmacılar için genetik kaynak sağlanmış olacaktır.

Bu çalışmada bitkisel materyal olarak Batı Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü tarafından

geliştirilen BATEM Esinnar, BATEM Yılmaznar ve BATEM Onurnar çeşitleri kullanılacaktır.

Çeşitlerin kendilenmesi, karşılıklı melezlenmesi ve açık tozlanması yolu ile elde edilen

bireylerden amaca uygun olanların seçilip değerlendirme parsellerine dikilerek fenolojik ve

pomolojik değerlendirmeleri yapılmak suretiyle amaca uygun çeşitlerin seçimi


Anahtar Kelimeler: nar, ıslah, melezleme, meyve kalitesi, verimlilik

ccliv


(SONUÇ RAPORLARI)

cclvi


PROGRAM ADI : Zeytin (P06) ARA SONUÇ PROJE


Proje Başlığı: Melezleme Yoluyla Yeni Zeytin Çeşitlerinin Elde Edilmesi


Projeyi Destekleyen

Kuruluş: Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü

Proje Yürütücüsü: Dr. Filiz SEFER [email protected]

Yardımcı Araştırmacılar: Uğur GÜLOĞLU

Hülya KAYA

Nurengin METE

Öznur ÇETİN

Mustafa ŞAHİN

Mehmet HAKAN

Nurcan ULUÇAY

Mehmet GÜREL

Başlama – Bitiş Tarihleri: 1990 – 2013

Proje Bütçesi: 2013: 40.000 TL

Proje Özeti:

Bu proje, zeytinde yapılacak melezlemeler sonucunda genetik varyabilitenin arttırılması ve

böylelikle istenilen özellikler yönünden yeni çeşitlerin elde edilmesi amacıyla 1990 yılında

başlatılmıştır.

Projenin ilk etabını oluşturan 1990-2000 döneminde, melezleme çalışmaları yapılarak çok sayıda

fertten oluşan melez populasyonlar elde edilmiştir. Melezleme çalışmalarından elde edilen 2683

melez 1995, 1997 ve 1999 yıllarında enstitünün Kemalpaşa üretim ve araştırma sahasındaki

parsellere dikilmiş ve gözlem altına alınmıştır.

Projenin 2. etabını oluşturan 2000-2013, döneminde, bu melez populasyonlardan ön seleksiyon

aşamasına ulaşan Memecik x Gemlik, Gemlik x Memecik melezlerinden 11 ümitvar tip seçilmiştir.

Seçilen bu tiplerin klonal yolla çoğaltılmasıyla ikinci gözlem ve tescil parseli oluşturulmuştur.

Melezleme ana projesi çerçevesinde zeytinyağı teknolojisine yönelik bir alt proje ile seçilmiş bu 11

melez fertten elde edilen yağların kalite kriterleri incelenerek yağlık değerlendirme açısından

uygunlukları araştırılmıştır.

2011 ve 2012 yıllarında Memecik x Uslu, Uslu x Memecik ve Uslu x Uslu melez

kombinasyonlarından 18 ümitvar melez tip seçilmiştir.

2013 yılında ise, Gemlik x Gordal, Manzanilla x Uslu, Manzanilla x Ayvalık ve Memecik x Erkence

kombinasyonlarında da ön seleksiyon çalışmaları tamamlanarak 18 ümitvar melez tip tespit

edilmiştir.

cclvii




Proje Başlığı Güneydoğu Anadolu Bölgesinde Zeytinde Çeşit Geliştirme

Projesi


Seleksiyonu (II. Aşama)

Projenin İngilizce Başlığı Clone Selection on Kilis Yaglik and Nizip Yaglik Olive Varieties


Projeyi Destekleyen



Yardımcı Araştırmacılar Sibel AKTUĞ TAHTACI

Ajlan YILMAZ

Serpil KARADAĞ

Oğuz GÜNDOĞDU

Doç. Dr. Mürüvvet ILGIN



Proje Özeti

Güneydoğu Anadolu Bölgesinde yoğun olarak yetiştirilen Nizip Yağlık ve Kilis Yağlık

zeytin çeşitlerinin, daha verimli tiplerinin bulunduğu, bu tiplerin en iyisinin seçilmesi ve üretime

kazandırılması amacıyla Kilis Yağlık ve Nizip Yağlık çeşitlerinde yürütülen Seleksiyon I aşaması

sonucunda; verim, boncuklanmama oranı, periyodisite eğilimi ve yağ oranı açısından yapılan

değerlendirmede; Kilis Yağlık ve Nizip Yağlık çeşitlerinden öne çıkan 8'er tip belirlenmiştir. Bu

tipler Seleksiyon II parselinde eşit koşullarda yarıştırılmak üzere, Antepfıstığı Araştırma İstasyonu

Müdürlüğü A.Münir BİLGEN İşletmesine 6x5 m aralıkla dikilen Gemlik çeşidi üzerine tesadüf

parselleri deneme desenine göre 7 tekerrürlü olarak aşılanmış olup gerekli kültürel bakım işlemlerine

devam edilmektedir.

Anahtar Kelimeler: Kilis Yağlık, Nizip Yağlık, Seleksiyon, zeytin

cclviii




Proje Başlığı

Güneydoğu Anadolu Bölgesinde Zeytinde Çeşit Geliştirme

Projesi

Alt Proje 3: GAP Bölgesi Sulu ve Kuru Koşullarında Bazı Yerli ve

Yabancı Zeytin Çeşitlerinin Performanslarının Belirlenmesi

Projenin İngilizce Başlığı Determination of Performances of some Domestic and Foreign Olive

Varieties Under Dry and Irrigated Conditions in GAP Region.

Projeyi Yürüten Kuruluş Antepfıstığı Araştırma Enstitü Müdürlüğü

Projeyi Destekleyen



Yardımcı Araştırmacılar Sibel AKTUĞ TAHTACI

Ajlan YILMAZ

Oğuz GÜNDOĞDU

Serpil KARADAĞ

Kamil SARPKAYA

Ali TEKİN

Ümran ELDOĞAN

Hükümran GÜL

Serkan KAPTAN

Gökhan AKKUŞ

İsmail TURANOĞLU

Yrd. Doç.Dr.Ebru SAKAR



Proje Özeti

Bahçe tesisinde çeşit seçimi oldukça önemlidir. Tür ve çeşitlerin, değişik lokasyonlarda

yetiştirilerek, o yörelere sağlıklı uyum gösterip göstermediklerini belirlenmektedir. Son yıllarda

Türkiye genelinde olduğu gibi Gaziantep’te de zeytin yetiştiriciliğine olan talep artmış olup çeşit

seçimi konusunda tereddütler yaşanmaktadır. Bölgemize getirilen zeytin fidanlarının neredeyse

%90’ını, Gemlik ve Ayvalık çeşitleri oluşturmuştur. Gemlik çeşidinde; kabuk kalınlaşması, erken

büzüşme ve dökülmeler, Ayvalık çeşidinde ise geç meyveye yatma, az ürün verme konusunda

şikayetler olmaktadır.

Bu proje ile GAP bölgesinde sulu ve kuru koşullarda, bazı yerli ve yabancı zeytin çeşitlerinin

performanslarını karşılaştırarak çeşit tercihinin belirlenebilmesi ve çiftçilere çeşit önerisinde

bulunularak bölgedeki zeytin yetiştiriciliğinin geliştirilmesi amaçlanmıştır.

Çalışmada; Yuvarlak Halhalı, Ayvalık, Manzanilla, Gemlik, Sarı Ulak, Memecik, Eğriburun

Nizip, Eğriburun Tatayn, Kilis Yağlık, Nizip Yağlık, Sorani, Kaisy ve Arbequine çeşitleri

kullanılmıştır. Gaziantep'te sulu ve kuru koşullarda, Şanlıurfa 'da sulu koşullarda tesadüf blokları

deneme desenine göre 3 tekerrürlü olarak 2010 yılında tesis edilmiş, kültürel bakım uygulamalarına

devam edilmektedir.

cclix

Anahtar Kelimeler: Zeytin, çeşit, performans, sulu ve kuru koşullar

cclx


PROGRAM ADI : İncir (P07) ARA SONUÇ PROJE


Proje Başlığı Melezleme ve Mutasyon Islahı Yöntemleriyle Üstün Nitelikli


Projeyi Yürüten Kuruluş İncir Araştırma İstasyonu Müdürlüğü

Projeyi Destekleyen

Kuruluş

Erciyes Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü

Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü

Proje Yürütücüsü Mesut ÖZEN

Yardımcı Araştırmacılar Hilmi KOCATAŞ

Birgül ERTAN

Aytekin BELGE

Nilgün TAN

Dr. İlknur KÖSOĞLU

Berrin ŞAHİN

Ramazan KONAK

Doç. Dr. Osman GÜLŞEN

Prof. Dr. Uygun AKSOY


Projenin Toplam

Bütçesi:

2014: 13.000 TL

Proje Özeti:

İncir Türkiye’nin önemli bir ihraç ürünüdür. Ülkemiz dünya kuru ve taze incir ihracatında ilk

sırada yer almaktadır. Dünyada, ülkemizin incir ihracatında bu üstünlüğünü sürdürmesi için üstün

nitelikli yeni incir çeşitlerine ihtiyaç vardır. Bu sebeple, projemizin amacı; melezleme ve ayrıca

mutasyon ıslahı yöntemlerinden gamma ışını uygulaması ile küçük/kapalı ostiollü, iri meyveli ve

erkenci kurutmalık ve sofralık taze incir çeşitleri geliştirebilmektir. Melezleme ıslahı için dişi çeşit

olarak kurutmalıkta Sarılop ve taze sofralıkta ise Bursa siyahı incir çeşitleri kullanılmıştır. Erkek

ebeveyn olarak ise; erkencilik, iri meyve, yeşil renk, yeterli arıcık ve polen sayısı v.b. özellikler

yönünden üstün olan Ak ilek ve Kaba ilek erkek incir çeşitleri kullanılmıştır. Melezleme ıslahında

2000 melez birey elde edilmesi amaçlanmıştır. Yapılan melezlemelerden elde edilen

çekirdeklerden gerekli ekim ve büyütme işlemleri sonucu elde edilen 500 adet melez birey

bahçeye dikilmiştir. 2014 ve 2015 yıllarında tüm melez bireyler bahçeye dikilmiş olacaktır.

Mutasyon ıslahında, bitki materyali olarak ülkemizde yetiştirilen ve ihracatı yapılan en önemli

kurutmalık incir çeşidi Sarılop ile taze incir çeşidi Bursa Siyahı kullanılmıştır. İncir çeşitlerine

kontrol gruplarından ayrı olarak 5 farklı dozda (10.0, 16.9, 25.3, 50.7, 67.0 Gray) gamma ışını

uygulanıp, yukarıda belirtilmiş olan amaçlara yönelik yeterli varyasyon oluşturulmuş ve bahçeye

dikilmiştir. 2014 yılından itibaren istenen özellikler yönünden meyve gözlemlerine başlanacaktır.

cclxi


PROGRAM ADI : Turunçgiller (P02) ARA SONUÇ PROJE

Proje No TAGEM/BBAD/08/A08/P02/

Proje Başlığı Melezleme Yoluyla Yeni Mandarin Çeşitlerinin Geliştirilmesi




Yardımcı Araştırmacılar Şenay KURT

Gülay DEMİR

Başlama-Bitiş Tarihleri 2008- sürekli

Projenin Toplam

Bütçesi

2011: 3.050 TL 2012: 4.150 TL

2013: 5.250 TL 2014: 5.050 TL

Proje Özeti :

Projede; Klemantin mandarininin ağırlıklı olarak ana olarak kullanılmasıyla turunçgil tür ve

çeşitleri arasında kontrollü melezlemeler yapılarak; bol ve kararlı verime sahip, yüksek oranda

partenokarpik ve pazarlanabilir irilikte meyve oluşturan, erkenci, orta mevsim veya geççi,

kaliteli mandarin melezlerinin geliştirilmesi amaçlanmaktadır.

Bu çalışma sonunda arzu edilen özellikleri taşıyan melez çeşitlerin elde edilmesiyle, verimli ve

kaliteli mandarin melezleri ülkemiz turunçgil yetiştiricilerinin hizmetine sunulacak ve böylece

ihracat şansı yüksek yeni melez çeşitlerle kurulacak bahçeler sayesinde, üreticilerimizin

gelirlerini arttırması sağlanacaktır.

Bu hedeflere ulaşmak amacıyla Melez-I parselinden 2009 yılında seçimleri yapılarak tekrrürlü

verim denemesine alınan 13 adet ümitvar bireyin kültürel bakım işlemlerine yıl boyu devam

edilmiştir.

Melez-II parselinde ise 351 adet Satsuma x Klemantin, 60 adet Satsuma x SRA-90 Klemantin

melezlerinde pomolojik analizler yapılarak ümitvar bireyler belirlenmiş ve projenin bu kısmına

ait ara sonuç raporu hazırlanmıştır. Melez-II parselinde bulunan 130 adet Klemantin x Bergamut

ve 69 adet Klemantin x Valencia melez bireylerinde gözlemler ve pomolojik analizlere devam

edilmiştir.

2012 yılında yapılan kontrollü melezlemeler sonucu elde edilen melez çöğürlerin şaşırtmaları ve

kültürel bakım işlemleri yapılmıştır. 2012 yılı melezlemeleri sonucu elde edilen bireylerden

dikilebilecek büyüklüğe gelenlerin seçim parseline dikimleri yapılmıştır.

2013 yılında da 12 farklı kombinasyonda kontrollü melezlemeler yapılarak ve elde edilen

tohumlar ekilmiştir.

2014 yılında Melez-I ve Melez-II parselinin kültürel bakım işlemlerine devam edilerek

fenolojik gözlemler ve meyve verenlerde pomolojik analizler yapılacaktır. Melez-II parselinden

ümitvar olarak belirlenen bireylerin tekerrürlü verim denemeleri için aşılamalarına

başlanacaktır. Uygun büyüklüğe gelen melez bireylerin seçim parseline dikimleri

gerçekleştirilecektir ve kontrollü melezleme çalışmalarına devam edilecektir.

cclxii


PROGRAM ADI : Subtropik Meyveler (P09) ARA SONUÇ PROJE


Proje Başlığı Batı Akdeniz’de Melezleme Yoluyla Yeni Nar Çeşitlerinin

Geliştirilmesi


Projeyi Destekleyen

Kuruluş


Proje Yürütücüsü Alpaslan ŞAHİN

Yardımcı Araştırmacılar Dr. Süleyman BAYRAM

Başlama-Bitiş Tarihleri 1994-Devamlı

Projenin Toplam

Bütçesi …………TL

Proje Özeti:

Bu çalışmada Batı Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü Kayaburnu Meyvecilik Bölümü’nde

1990 yılında başlamıştır. Melezleme ıslahı programı kapsamında Hicaznar, 07 N 15 ve 33 N 26

çeşitlerinin karşılıklı melezlenmiş ve Hicaznar’ın kendilenmiş ve açık tozlanmış bireyleriyle

Hicaznar ile Fellahyemez (01 N 04) ve Ernar (07 N 03) çeşitlerinin kendilenmesi ve karşılıklı

melezlenmesi sonucu elde edilen bireylerin içinden ön seçimi yapılarak değerlendirme parsellerine

dikilmiş olan genotiplerin çeşit olabilme bakımından özellikleri incelenmiştir.

Bu çalışmanın amacı; kabuk rengi tam kırmızı olan, taneleri koyu kırmızı, yumuşak çekirdekli,

erken, orta ve geç mevsimde olgunlaşan, tatlı, mayhoş ve ekşi nar çeşitlerinin geliştirilmesidir. İri

taneli, bol sulu, çatlama eğilimi az meyveler ve dip sürgünü verme eğilimi az bitkiler aranan diğer

özelliklerdir.

Projenin ilk ara sonuç raporu 1999, ikincisi 2007 yılında hazırlanmış olup bunun sonucuna göre ise

2009 yılında BATEM Esinnar, BATEM Hicrannar, BATEM Yılmaznar ve BATEM Onurnar nar

genotipleri, Batı Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü adına çeşit olarak tescil ettirilmiştir.

Geriye kalan 7 genotipin ise 2010-2012 yılları arasında fenolojik ve pomolojik özellikleri

incelenmiş, bunlardan ikisinin tatlı, dördünün mayhoş ve birinin ekşi; çekirdek sertliği yönünden

ise beşinin orta sert çekirdekli, ikisinin yumuşak çekirdekli birey olduğu tespit edilmiştir.

Yapılan değerlendirmede ebeveynlerin ve nar tiplerinin aldıkları toplam puanlar karşılaştırıldığında

sadece 29-34 nar tipinin bütün ebeveynlerden daha yüksek puan aldığı, diğer nar tiplerinin ise

Ernar(07 N 03) ebeveyn çeşidi hariç diğer ebeveynlerden daha düşük puan aldıkları belirlenmiştir.

İncelenen birçok özellik yönünden 29-34 nar tipinin çok üstün özelliklere sahip olsa da çok geççi

olmasından dolayı meyvelerinde büyük oranda çatlama olması, bu genotipin ticari bir çeşit olarak

üretilmesini sınırlandıracağı belirlenmiştir. Diğer genotiplerin ise olumsuz birçok özellikleri

yönünden ticari olarak üretilmesi önerilmemektedir.

cclxiii


PROGRAM ADI : Subtropik Meyveler (P09) SONUÇLANAN PROJE


Proje Başlığı

Avokado Yetiştiriciliğinin Geliştirilmesi

Alt Proje: Bazı Avokado Çeşitlerinde Olgunluk Dönemlerinin

Fizyolojik ve Kimyasal Parametreler Kullanılarak Belirlenmesi

Projeyi Yürüten

Kuruluş Batı Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü-ANTALYA

Projeyi Destekleyen


Proje Yürütücüsü Dr. Süleyman BAYRAM

Yardımcı Araştırıcılar

Dr. Seyla TEPE

Dr. Dilek GÜVEN

Ramazan TOKER


Proje Bütçesi: 16.500 TL

Proje Özeti

Ülkemizde son yıllarda avokado yetiştiriciliği büyük önem kazanmakta, iç ve dış pazarda

potansiyel değerinin yüksek olmasından dolayı, yeni meyve türü yetiştirmek isteyen üreticilerin

giderek ilgisini çekmektedir.

Avokadonun klimakterik özellik göstermesi ve meyvelerin tamamının aynı zamanda ağaç

olumuna gelmemesi, hasat zamanının tespitinde bazı sorunları da beraberinde getirebilmektedir.

Olgunluk kriteri olarak kullanılan görsel gözlemler ve kişisel tat testlemeleri fazla subjektif

olmaktadır. Ekolojik faktörler ve meyve yüküne bağlı olarak görülen hasat önü dökümleri, hasat

zamanının tespitinde morfolojik gözlemleri zorlaştırmaktadır.

Bu nedenle yapılan çalışmada; ülkemiz koşullarında yetiştirilen önemli avokado çeşitleri için

uygun hasat zamanının tespiti ve hasat sonu olgunlaşma sürecinde meydana gelen fizyolojik ve

kimyasal değişimler belirlenmiştir. Böylece, bazı avokado çeşitlerinin hasat periyodu,

pazarlanması, kalite kriterlerinin tanımlanmış ve hasat sonu meyvenin olgunlaşmasında bazı

standartların ortaya konulmuştur.

Bu çalışmanın sonucunda; ülkemizde Akdeniz bölgesinde standart ve tescilli çeşit olarak

yetiştirilen ‘Bacon’, ‘Fuerte’, ‘Ettinger’, ‘Hass’, ‘Zutano’, ‘Edranol’, ‘Wurtz’ ve ‘Zutano’

çeşitlerinin en erken, optimum ve en geç hasat zamanının belirlenmesi ve hasat sonu devam

eden sürecin olgunluk kriterleri üzerine etkisinin ortaya konulmuştur. Ayrıca, bazı fizyolojik ve

kimyasal parametrelerin (meyve eti rengi ve sertliği, mineral madde, asitlik ve protein) hasat

zamanının belirlenmesinde kullanılabilirliliği ve farklı hasat dönemlerinde ki değişkenliği ortaya

konulmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler: Avokado, Çeşit, Fizyolojik ve kimyasal parametreler, Hasat, Olgunluk

cclxiv




Proje Başlığı

Avokado Yetiştiriciliğinin Geliştirilmesi

Alt Proje: Bazı Avokado Çeşitlerinde Anaç ve Kalem Uyuşması


Projeyi Yürüten


Projeyi Destekleyen




Proje Bütçesi:

Proje Özeti

Bu çalışmada; bazı avokado çeşitlerinin anaç özelliklerinin belirlenmesi amacıyla, ülkemizde

avokado fidan yetiştiriciliğinde anaç olarak kullanılan ‘Topa Topa’ ve ‘Mexicola’ çeşitleri ile

birlikte, ticari çeşit olarak üretilen ‘Bacon’, ‘Fuerte’, ‘Hass’ ve ‘Bacon’ çeşitlerine ait çöğürler

üzerinde çalışılmıştır.

Bu amaçla; avokado çeşitlerinin ağaçlarından 2 farklı dönemde meyveler hasat edilmiş ve

tohumlar çıkarılarak 2 farklı zamanda ekimleri yapılmıştır. Belirli bir süre içinde gelişen

çöğürlerde; çimlenme kabiliyetleri tespit edilmeye çalışılmış, morfolojik gözlemler ve hormonal

analizler yapılarak anaç gelişimleri ortaya konulmaya çalışılmıştır. Çöğür gelişiminin

devamında istenen gelişimi gösterenlerin aşılanması sonucunda, anaç–kalem uyuşması üzerine

anatomik ve histolojik analizler yapılmıştır.

Çimlenme kabiliyetleri ve morfolojik gelişimleri bakımından anaç olarak kullanılan çeşitlerden

‘Mexicola’ ve ‘Topa Topa’ ile ticari çeşitlerden ‘Bacon’ ve ‘Zutano’ iyi sonuçlar vermiştir.

Hormonal çalışmalarda, genellikle çeşitlere göre değişmekle birlikte, ABA ve GA3’ün değerleri

arasında birbiri ile ilişkili olabilecek benzer eğilimler bulunmuştur. Çöğürlerin gelişim

sürecinde; ocak ve haziran ayları arasında genellikle ABA’nın azalmasına karşılık GA3'ün de

azalması, daha sonraki hormonal çalışmaların konusu olabileceği düşünülmektedir.

Anatomik ve histolojik çalışmalarda ise, tüm kombinasyonlarla ilgili örneklerde aşı

kaynaşmasının başarılı bir şekilde gerçekleştiği saptanmış olup, uyuşmazlığa ilişkin olumsuz bir

bulguya rastlanmamıştır. Ancak, daha sonraki yıllarda ortaya çıkabilecek uyuşmazlığın

belirlenmesi için daha fazla gözlem ve arazi çalışması yapılmalıdır.

Anahtar Kelimeler: Avokado, Tohum, Çöğür anaç, Morfolojik ve hormonal gözlem, Anaç ve

kalem uyuşması

cclxv




Proje Başlığı Bazı Tarımsal Atıkların Muz Yetiştiriciliğinde Kullanım

Olanakları


Projeyi Destekleyen


Proje Yürütücüsü Mehmet ÖTEN

Yardımcı Araştırmacılar Prof. Dr. Hamide GÜBBÜK

Dr. Meliha TEMİRKAYNAK

Haluk TOKGÖZ

Dr. Dilek GÜVEN


Projenin Toplam

Bütçesi

2012:10.000TL 2013:10.000TL 2014:10.000TL

Proje Özeti

Muz yetiştiriciliğinde, organik madde ihtiyacının karşılanması amacıyla, çiftlik gübresine

alternatif olarak muz atığı ve mantar kompostu atığının kullanım olanaklarının araştırıldığı

bu çalışmada; Alanya İlçesinde, açık ve örtü altı iki ayrı lokasyonda, deneme alanlarına iki

yıl, çiftlik gübresi, mantar kompostu ve muz atığı uygulamaları gerçekleştirilmiştir. 2012-

2013 yıllarında program çerçevesinde örtü altında ve açıkta yapılan denemeye ait morfolojik

gözlemler alınmış ve hasat edilen meyvelerin kalite analizleri yapılmıştır.

Şu ana kadar sonuçlanan gözlem değerlerine ait yapılan istatistik analizleri sonucunda;

Açıkta yapılan denemede; bitki boyunda uygulamalar, gövde çevresinde yıl, konu ve

uygulamalar, yaprak sayısında yıl*konu interaksiyonu, tarak sayısında yıl konu ve yıl*konu

interaksiyonu, parmak sayısında yıl ve konu, parmak uzunluğunda konu, parmak ağırlığında

konu ve yıl*konu interaksiyonu hevenk ağırlığında ise uygulamalar önemli bulunmuştur.

Örtü altında yapılan denemede; bitki boyunda yıl*konu, gövde çevresinde yıl, konu ve

yıl*konu interaksiyonu, yaprak sayısı ve parmak uzunluğu önemsiz, tarak sayısında yıl konu

ve yıl*konu interaksiyonu, parmak sayısında konu, parmak ağırlığında konu ve yıl, hevenk

ağırlığında ise uygulamalar önemli bulunmuştur.

cclxvi


PROGRAM ADI : Zeytin (P06) SONUÇLANAN PROJE

Proje No: TAGEM/BBAD/12/AO8/P06/1

Proje Başlığı Zeytinde Klonal Anaçların Belirlenmesi

Alt Proje: Zeytinde Bazı Klonal Anaçların Kuraklık Stresine

Tepkilerinin Belirlenmesi

Projeyi Yürüten Kuruluş Zeytincilik Araştırma İstasyonu Müdürlüğü


Proje Yürütücüsü Dr. Ünal KAYA

Yardımcı Araştırmacılar Dr. Melek GÜRBÜZ

Serkan KAPTAN

Doç Dr. Erhan AKKUZU

Dr. Gülay PAMUK MENGÜ

Doç. Dr. Levent GENÇ

Dr. Gökhan ÇAMOĞLU

Yrd. Doç Dr. Hediye ESEN

Başlama-Bitiş Tarihleri 01 Ocak 2012 – 31 Aralık 2013

Projenin Toplam Bütçesi: 48.000TL

Proje Özeti:

Küresel iklim değişikliğine bağlı olarak artan potansiyel bitki su tüketimi nedeniyle

Türkiye’nin de içinde yer aldığı Akdeniz havzasında görülen bitki ekolojisinin gelecekte çok

daha şiddetli kuraklıklarla karşılaşması muhtemeldir. Bu durumda kullanılacak çeşit ve anaçlar

önem kazanmaktadır.

Çalışmada, Ayvalık, Gemlik, D9, D36, Erdek yağlık ve Frantoio çeşitlerinin farklı düzeydeki

su stresine karşı tepkilerini ortaya koymak için Bornova Zeytincilik Araştırma Enstitüsü

Araştırma ve Üretim Sahasında saksılarda deneme kurulmuş ve 3 farklı sulama konusu ele

alınmıştır. Konular; I100: 4 günde bir saksılar tartılarak eksilen nemin tarla kapasitesine

getirilmesi, I66: I100 konusunda saksılara verilen suyun 2/3 (%66)’nün verilmesi, I33: I100

konusunda saksılara verilen suyun 1/3 (%33)’nün verilmesi şeklinde uygulanmıştır.

Proje kapsamında çeşitlerin farklı su stres düzeyinde morfolojik ve fizyolojik özellikleri

ortaya konularak su stresine karşı dirençleri karşılaştırılmıştır. Çalışmada bunun yanında,

spektral ölçümler ile elde edilen spektral indeksler ve yaprak sıcaklıklarından elde edilen bitki

su stres indeksi (CWSI) ile söz konusu parametreler arasındaki ilişkiler de incelenmiş ve

spektral indeksler yardımı ile yaprak oransal su içeriği (YOSİ) ve yaprak su potansiyeli

yüksek doğrulukta tahmin edilebilmiştir (sırasıyla r = 0.84 ve r = 0.90). Bu çalışmalar

sonucunda, kurak koşullara maruz bırakılan zeytin anaç çeşitlerin stres düzeyleri hakkında

bilgi edinilmiştir.

cclxvii




Proje Adı

Doğu Akdeniz Bölgesinde Muz Yetiştiriciliğinin Geliştirilmesi

Alt Proje: Anamur Muzuna (Dwarf Cavendish) Uygulanan Bazı

Hasat Sonrası Uygulamaların Enzimatik Esmerleşme Üzerine Etkisi

(Yüksek Lisans Tezi)

Projeyi Yürüten Kuruluş Alata Bahçe Kültürleri Araştırma İstasyon Müdürlüğü

Projeyi Destekleyen


Proje Yürütücüsü Zafer KARAŞAHİN

Yardımcı Araştırmacılar Doç. Dr. M. Ümit ÜNAL

Proje Başlama-Bitiş

Tarihleri Ekim-2012-Ekim 2013

Projenin Yıllara Göre

Bütçesi 2012 - 2013: 10.000 TL

Proje Özeti :

Anamur muzunun derimi ve derim sonrası yapılan uygulamalardaki yetersizlik veya yanlış

uygulamalardan dolayı muzlarda tüketiciye ulaşmadan hem miktar olarak hem de pazar değerini

kaybettirecek kalite kayıpları meydana gelmektedir. Bu kalite kayıplarından bir tanesi de raftaki

muzda enzimatik esmerleşme sonucu meydana gelen kararmadır.Bu çalışmada 3 numaralı

olgunluk aşamasına kadar olgunlaştırılmış muz meyvesine Modifiye atmosferde paketleme (MAP), 1-

metilsiklopropen (1-MCP), askorbik asit çözeltisi ve sodyum metabisülfit çözeltisi uygulamaları

yapılarak 20 oC de rafta bekletilip sözkonusu uygulamalarla enzimatik esmerleşmenin

önlenmesi amaçlanmıştır. 3 numaralı olgunluk aşamasına kadar olgunlaştırılmış muzlara

uygulamalar yapıldıktan sonra 8 günlük raf ömrü süresince Meyve Kabuğu Sertliği, Meyve Eti

Sertliği, Toplam Asit Miktarı, SÇKM (Suda Çöz. Toplam Kuru Mad.) miktarı, Solunum (CO2

üretim miktarı (%)), Etilen Miktarı, Meyve Kabuk Rengi, Meyve Etinde Toplam Fenol

Bileşiklerin Miktarı, Meyve Kabuğunda Toplam Fenol Bileşiklerin Miktarı, Meyve Etinde

Polifenol Oksidaz Enzim Aktivitesi Miktarı, Meyve Kabuğunda Polifenol Oksidaz Enzim

Aktivitesi Miktarı analizleri yapılmıştır.

Sonuç olarak, Anamur muzuna uygulanan MAP, 1-MCP, Askorbik Asit Çözeltisi, Sodyum

Metabisülfit Çözeltisi uygulamalarının enzimatik esmerleşmeyi önlemede yetersiz kaldığı

söylenebilir.Yapılan analizlerde uygulamalar arasında istatiksel olarak farklar olsa da genel

görünüm ve meyve dış rengine bakıldığında uygulamaların birbirine benzediği görülmüştür.

Muz meyveleri özellikle 6. günden sonra tüketicilerin tercih etmeyeceği bir görünüme sahip

olmuştur.

Anahtar Kelimeler: 1-MCP, MAP, Muz, Polifenoloksidaz

cclxviii

DEVAM EDEN PROJELER

(GELİŞME RAPORLARI)

cclxix


PROGRAM ADI : Subtropik Meyveler (P09) DEVAM EDEN PROJE


Proje Başlığı: Ege Bölgesinde Melezleme Yoluyla Yeni Nar (Punica

granatum L.) Çeşitlerinin Geliştirilmesi

Projeyi Yürüten Kuruluş: Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü

Projeyi


Proje Yürütücüsü: Dr. Erol KÜÇÜK

Yardımcı

Araştırıcılar:

Andaç ÇAVDAR

Celal ŞAFAK

Deniz AKSOY

Fatih ÇAĞIR

Müge ŞAHİN

Salih GÜRKÖK

Dr. Mehmet TUTAR

Başlama-Bitiş Tarihleri: 01.01.1998- Sürekli (2014-2018 Dönemi)

Projenin Toplam Bütçesi: 2014: 59.000 TL 2015: 73.000TL

2016: 73.000 TL 2017: 54.000TL

2018: 48.000 TL

Proje Özeti:

Bu proje ile, iki temel pomolojik nar grubunu oluşturan mayhoş ve tatlı gruptan ebeveynler

seçilerek melezleme ıslahı yöntemi ile, verimli, iri meyveli, yumuşak çekirdekli, koyu kabuk

ve dane rengine sahip, çatlamaya ve depolamaya dayanıklı, şıra randımanı yüksek ve albenisi

yüksek çeşitlerin geliştirilmesi amaçlanmaktadır.

Çalışmanın 1998-2007 döneminde, ebeveyn olarak seçilen İzmir 16, İzmir 23, İzmir

1445, İzmir 1465 ve İzmir 1513 çeşitleri aralarında resiprokal olarak melezlenmiş ve

kendilemeleri yapılmıştır. Melezleme ve kendileme çalışmaları sonucunda elde edilen

bireylerden seleksiyon I parseli oluşturulmuştur. Seleksiyon I parselindeki değerlendirme

çalışmaları sonucunda, 38 adet birey seleksiyon II aşaması için seçilmiştir. 2007 yılında bu

bireyler ve 2 adet standart çeşit (İzmir 23 ve İzmir 1513) ile seleksiyon II parseli kurulmuştur.

Çalışmanın belirtilen beş yıllık diliminde mevcut seleksiyon II parselindeki değerlendirme

çalışmaları yapılmaktadır.

2013 yılı gelişme döneminde;

Seleksiyon I ve Seleksiyon II parsellerinde yılık bakım işlemleri,

Seleksiyon II parselinde hasat ve değerlendirme işlemleri gerçekleştirilmiştir.

Değerlendirme çalışmaları kapsamında bu gelişme döneminde;

Dekara verim değerleri,

Hasat edilen meyvelerin çatlama oranı, pazarlanabilirlikleri, standart

pazarlanabilir boy sınıflarına göre dağılımları ve pazarlanamaz meyve oranları

tespit edilmiştir.

Seleksiyon II parselindeki melez bireyler ve standart çeşitlerin tamamında meyve

tutumu gerçekleşmiş, hasat yapılmış ve sonuçlar değerlendirilmiştir. Melez bitkilerin ve

standart çeşitlerin altıncı yaşındaki dekara verimleri 3,8 ton’a kadar çıkmıştır.

cclxx




Proje Başlığı: Nar Melez Genotiplerinin Muhafaza Performanslarının

Belirlenmesi (Yüksek Lisans Tez Projesi)

Projeyi Yürüten Kuruluş: Ege Tarımsal Araştırma Enstitü Müdürlüğü

Projeyi


Proje Yürütücüsü: Fatih ÇAĞIR

Yardımcı

Araştırıcılar: Yrd. Doç. Dr. Neslihan EKİNCİ

Başlama-Bitiş Tarihleri: 01/01/2014-31/12/2016

Projenin Toplam

Bütçesi:

Proje Özeti:

Nar ülkemizde yetiştirilen geleneksel meyve türlerinden biridir. Son yıllarda narın insan

sağlığına olan olumlu etkileri ortaya çıkmıştır. Nar ürünlerine talep artmış ve kapama nar

bahçeleri yaygınlaşmıştır. Nar yetiştiriciliğinde yaşanan gelişmeler ve üretim artışı ile birlikte;

bu meyve türünün depolanması ve uzun süre pazara sunulması konusunda da bir talep meydana

gelmiş; ve narın depolanması ile ilgili çalışmalar önem kazanmıştır.

Farklı pomolojik özellikler taşıyan nar çeşitlerinin geliştirilmesine yönelik çalışmalar

1997 yılından itibaren Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü’nde devam etmektedir. Bu çalışmalar

sonucunda elde edilen seleksiyon II aşamasındaki 38 çeşit adayında adi depo koşullarında

(+5˚C ‘de 120 gün) yapılan ön depo denemesi sonucu elde edilen ümitvar 20 melez genotip bu

çalışmanın bitkisel materyalini oluşturacaktır. Bu genotipler hasat edilerek 30 x 50 x 20 cm

ebatlarında delikli plastik kasalara Modifiye Atmosfer Poşetlerin içerisinde 10 meyve olacak

şekilde 6±0.5oC ve %90-95 oransal nem değerlerinde depolanacaktır. Depolama tarihinden

sonra her genotipin, depolamanın 2. , 4. Ve 6. Ayında depodan çıkarılan örneklerinde kalite

değişimleri ve kayıplar incelenecektir.

Sunulan bu proje ile ıslah programında değerlendirilmekte olan melez genotiplerinin

muhafaza performanslarının belirlenmesi amaçlanmaktadır. Bu amaçla elde edilecek veriler

farklı özellikler açısından piyasaya yeni sunulacak çeşitlerin depolama performanslarını

belirlemede önemli olacağı gibi; daha da önemlisi, adeta bir seleksiyon kriteri olarak, yukarıda

belirtildiği üzere pazarda daha uzun süre nar arzı sağlama amacına yönelik çeşit geliştirme

amacıyla da kullanılacaktır. Yukarıda bahsedilen bu çalışmalar proje kapsamında 2014 yılı

itibariyle başlamıştır.

cclxxi




Proje Başlığı GAP Bölgesinde Bazı Yeni Nar Çeşitlerinin Adaptasyonu ve Yerel Nar

Genotiplerinin Üretime Kazandırılması ( I. Dilim )


Projeyi Destekleyen

Kuruluş TARIMSAL ARAŞTIRMALAR VE POLİTİKALAR GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

Proje Yürütücüsü Gökhan AKKUŞ Yardımcı Araştırmacılar İsmail TURANOĞLU, Ufuk RASTGELDİ, İsmail RASTGELDİ, Dr.

M. Zeki KARİPÇİN, Aslı POLAT, Doç. Dr. Ferhad MURADOĞLU

Başlama- Bitiş Tarihleri 01 Ocak 2014-01 Ocak 2018


Bütçesi

2014: 5.000 TL 2015: 5.000 TL

2016: 5.000 TL 2017: 5.000 TL

2018: 5.000 TL

Proje Özeti :

Bir bitki çeşidinin belirli bir özellik açısından yapay seçilime tabi tutulması o çeşidin sahip

olduğu genetik varyasyonun azalmasına ve genetik homojeniteye neden olmaktadır. Son yıllarda

GAP bölgesinde, standart çeşitlerden olan Hicaz narı üretimindeki artış bunun göstergesi

konumundadır. Bu durum zaman içerisinde bölgedeki yöresel nar genotiplerinin kaybolacağı

ihtimalini güçlendirmektedir. GAP bölgesinde sulamaya açılan ve açılacak olan alanlarla, giderek

önem kazanacağı düşünülen nar’ın bölgeye adapte olacak çeşit ve tiplerinin araştırılması önem

kazanmıştır.

Bu çalışma ile GAP bölgesinde nar çeşit ve tiplerinin bölge koşullarına uyum kabiliyetleri

araştırılarak ekonomik anlamda en iyi performans gösteren tip ve çeşitlerin bölge üreticisine

tanıtılmasının bunun yanı sıra yerel nar genotiplerinin özelliklerinin belirlenmesi, muhafazası bu

çeşit ve tiplerle yeni bahçe tesislerinin oluşturulması amaçlanmıştır.

Denemede yerel nar genotiplerinden 22 adet, Akdeniz Bölgesi’nde yetiştirilen 5 adet yeni

nar çeşidi ve Ege Bölgesinden 5 adet yeni nar çeşidi ile birlikte toplam 32 adet nar çeşit ve tipi

kullanılacaktır. Çalışmada fenolojik gözlemler, bazı pomolojik ve morfolojik özellikler

değerlendirilerek GAP bölgesinde en iyi performans gösteren çeşit ve tipler belirlenecektir. Deneme

Akçakale-Suruç yolu 17.km‘sinde bulunan GAP Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğüne ait

Gündaş Araştırma istasyonu alanında yürütülecektir.

2014 yılında başlayacak olan projemizde bölgeden toplanan çelikler katlamaya alınarak 25-

30 cm boylarında olmak üzere köklendirme parsellerine alındı. Uygun harç materyali ile

hazırlanmış tüplü torbalara şaşırtıldı. Gerekli bakım işlemleri yapılmaya devam edilmektedir.

Tüplere şaşırtılan fidanlar 2014 Mart ayında 4*5 m aralıklarla kurumun Gündaş Araştırma

İstasyonu Lokasyonuna dikilecektir. Deneme bahçemize dikilen fidanların bakım işlemleri (sulama,

gübreleme, budama, ilaçlama, herekleme, dip çapası, toprak işleme ve yabancı ot mücadelesi vb.)

2014 yılı boyunca yapılmaya devam edilecektir.

Anahtar Kelimeler: Nar, adaptasyon, verim, çeşit, genotip

cclxxii


PROGRAM ADI : Subtropik Meyveler (P09) DEVAM EDEN

PROJE


Proje Başlığı Sanayiye Yönelik Çeşit Islahı

Alt Proje 1: Nar Genotiplerinin Meyve Suyu Sanayiine Yönelik

Karakterizasyonu


Projeyi Destekleyen

Kuruluş

Targıd Gıda A.Ş.

Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü Proje Yürütücüsü Nesrin KARATAŞ Yardımcı Araştırmacılar Mustafa BİRCAN

MustafaÜNLÜ

Filiz BAYSAL

Yrd.Doç.Dr.Cenap Yılmaz

Prof. Dr. Sinan ETİ



Bütçesi

2014 : 5000 TL 2015 : 5000 TL

Proje Özeti :

Narın anavatanlarından biri olduğu için, ülkemizde pek çok nar çeşidi ve tipi bulunmaktadır. Bu

zenginlikten yararlanmak için ülkemizde özellikle de Akdeniz ve Ege Bölgelerinde birçok

seleksiyon ıslahı çalışmaları yapılmıştır. Bu çalışmalar sonucunda elde edilen bir çok nar çeşit/tipi

ile bazı üniversiteler ve araştırma kuruluşları tarafından genetik kaynak parselleri oluşturulmuştur.

Bu genetik kaynak parsellerinin en zenginlerinden biri de 196 adet çeşit/genotip ile Alata Bahçe

Kültürleri Araştırma İstasyonunda yer almaktadır.

Ülkemizde meyve suyu üretimi 1960’lı yılların sonlarında başlamıştır. Yıllar içinde teknolojik

gelişmeler yakından takip edilmiş ve ürün çeşitlendirmesine gidilmiştir. İç pazarda özellikle şeftali,

vişne, kayısı ve karışık meyve nektarları tüketilmekte iken, ihracatta ağırlıklı olarak elma suları

önem kazanmıştır.

Son yıllarda değişen eğilimler doğrultusunda iç pazarda elma, nar, domates ve üzüm suyuna ve

özellikle % 100 meyve suyuna olan talebin artması bu ürünleri de iç pazarda kayda değer bir

konuma getirmiştir.

Ancak bu sektörde üretim yapan firmalar ile yapılan ikili görüşmelerde bu çeşidin meyve suyunun

işlenmesi sırasında bazı sıkıntılar olduğunu aktarılmıştır. Bu araştırma ile sektörün taleplerine

uygun çeşit geliştirilmesi hedeflenmiştir. Araştırma sonucunda elde edilecek yeni çeşitler ile

sektörde çeşitlilik, uygun işleme tekniklerinin geliştirilmesi sağlanacak kalitedeki artışa paralel

olarak da gelir arttırılmış olacaktır.

Bu araştırmada, Alata Bahçe Kültürleri Araştırma İstasyonu Genetik Kaynak parsellerinde mevcut

olan nar çeşit/tipleri kullanılacaktır. Deneme tesadüf parselleri deneme desenine göre yürütülecek

olup, her tekerrürde 1’er ağaç olmak üzere, her çeşit/tip için toplam 3’er ağaç üzerinde

çalışılacaktır.

2013 yılında genetik kaynak parselindeki mevcut çeşitlerde aşağıdaki pomolojik analizler

yapılmıştır.

Meyve ağırlığı (g), Meyve eni (mm), Meyve boyu (mm), Kabuk kalınlığı (mm), Dane rengi, Dane

ağırlığı(g), Kolay danelenme durumu, Tohum sertliği, Meyve suyu randımanı (%), 100 dane

ağırlığı(g), SÇKM, Tat, Asitlik, Meyve Suyu Rengi. Bu veriler ışığında seçilen çeşitlerde 2014

cclxxiii

yılında projede öngörülen tüm analizler ve değerlendirmelere devam edilecektir.

Anahtar kelimeler: Nar, Punica granatum L., meyve suyu, pomoloji, karakterizasyon

cclxxiv


PROGRAM ADI : Turunçgiller (P02) DEVAM EDEN

PROJE


Proje Başlığı

Proje: Kütdiken Limon Çeşidinde Sağlıklı Çiçek Oluşumunu

Engelleyen Faktörlerin Belirlenmesi ve Çözüm Önerilerinin

Araştırılması

Alt Proje: Kütdiken Limon Çeşidinde Değişik

Uygulamaların Sağlıklı Çiçek Oluşumu İle Meyve Verim ve

Kalite Özellikleri Üzerine Etkileri (Doktora Tez Projesi)


Projeyi Destekleyen Kuruluş Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü,

Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi

Proje Yürütücüsü Nesrin KARATAŞ


Dr. Ayhan AYDIN

Rasim ASLAN

Dr.Güçer KAFA

Übeyit SEDAY

Danışman: Prof. Dr. Sinan ETİ


Projenin Toplam Bütçesi 2014 : 20000 TL 2015 : 10000 TL 2016 : 10000 TL

2017 : 10000 TL 2018 : 10000 TL

Proje Özeti : Limonlarda dişi organı bulunmayan yani morfolojik dişi kısır (Staminate) çiçek oluşumu ve

erken balon aşamasında dişicik borusunun dışarı çıkması gibi kusurlu çiçek oluşumlarına çok

sık rastlanılmaktadır. Bunun dışında, çok az miktarda çiçek tozu oluşumu, oluşan çiçek

tozlarının yeterince gelişememesi ile canlılık ve çimlenme yeteneklerinin de düşük olması gibi

durumlar da çok yaygın olarak görülmektedir. Meyve verimini önemli ölçüde etkileyen bu

olumsuzlukların, budama ve gübreleme gibi bakım işlemleri yanında, meyvelerin geç hasat

edilmesi gibi faktörlerden de kaynaklanabileceği düşünülmektedir.

Bu çalışmada materyal olarak İstasyonumuzda bulunan Kütdiken limon çeşidine ait verim

çağındaki ağaçlar kullanılacaktır. Normal budama ve rutin gübrelemeye ilave olarak yapraktan

verilecek Zn,B,P dozlarının ve geç hasat uygulamalarının serbest tozlanmada, çiçeklerin normal

veya eksik organlı ya da kusurlu olması yanında, polen canlılığı ve üretim miktarı ile meyve

verim ve kalitesi üzerine etkileri incelenecektir.

Bu amaçla çiçeklenmenin başlaması ile birlikte ağaç üzerinde çiçek sayımları yapılacak, in vitro

koşullarda ise çiçek tozu canlılık testleri ve çiçek tozu çimlendirme testleri yapılacak, ayrıca

çiçek tozu üretim miktarları saptanacaktır. Yine çiçeklenme tarihinden itibaren 30 günlük ölçüm

aralıklarıyla meyve büyüme hızı ve meyve tutma değerleri saptanacaktır. Bunların yanında,

uygulamalardan elde edilen olgun meyvelerde kalite kriterleri incelenecektir.

Araştırma 2014-2019 yılları süresince yürütülecektir.

2013 yılında parselden yaprak ve toprak örnekleri alınmış ve sonuçlara göre uygun gübreleme

yapılarak parsel daha homojen bir hale getirilmiştir. Deneme metoduna göre parselde bitkilerin

işaretlenmeleri yapılmıştır. Proje metodunda yer alan budama, gübreleme uygulamaları

gerçekleştirilmiştir. Çiçek yapıları incelenmiş ve normal çiçek, staminate çiçek, kusurlu çiçek

yapıları, çiçek tozu canlılığı ve çimlenme oranları incelenmiştir. Tüm bunlara ilaveten parselde

gerekli bakım işlemlerine devam edilmiştir.

cclxxv

2014 yılında projede yapılması gereken tüm analiz ve incelemelere devam edilecektir.

Anahtar Kelimeler: Kütdiken, limon çiçeği, serbest tozlanma, staminate çiçek, polen canlılığı,

cclxxvi



PROJE


Proje Başlığı

Mutasyon Islahı Yolu ile Minneola Tangeloda Turunçgil Kahverengi

Leke Hastalığı (Alternaria alternata f. sp. citri)’na Tolerant Tiplerin

Elde Edilmesi


Projeyi Destekleyen

Kuruluş Biyolojik Mücadele Araştırma İstasyonu

Proje Yürütücüsü Dr. Güçer KAFA

Yardımcı Araştırmacılar Onur UYSAL

Übeyit SEDAY

H. İhsan TEKİN

Dr. Sefa POLATÖZ

Deniz SANAL

Dr. Ercan CANIHOŞ

Dr. Serap TOKER DEMİRAY


Projenin Toplam

Bütçesi:

2012: 10.000 TL 2013: 15.000 TL. 2014: 15.000 TL

2015: 15.000TL 2016: 15.000 TL

Proje Özeti:

Türk turunçgil üretimi türler bazında belirli bir aralığa sıkışmış durumdadır. Özellikle

mandarinlerde eylül ve aralık ayları arasında yoğun bir üretim yapılmakta fakat ürün arzının

yoğunluğu sebebiyle ekonomik anlamda sorunlar yaşamaktadır. Bilhassa ihracat söz konusu

olduğunda uluslararası pazarlara sürekli ürün sevkiyatında hasat periyodunun kısırlığına bağlı

olarak sıkıntılar mevcuttur. Bahsedilen hususlar göz önüne alındığında Minneola tangelo ocak

ayından başlayarak takip eden dönem için yaşanan sorunlara çözüm getirebilecek nitelikte bir

çeşittir. Bu özelliği sebebiyle geçmişte yoğun bir şekilde bahçe kuruluşuna konu olmuş, üreticinin

ilgisini çekmiştir. Minneola tangelo bahçelerine gösterilen ilgi ciddi bir üretim alanına ulaşma ile

sonuçlanmış, ancak Alternaria hastalığına gösterdiği hassasiyet sebebiyle üreticinin gözünden

düşmüştür. Çünkü bu hastalığın mücadelesi gerçekten meşakkatli, teknik açıdan hata kaldırmayan

ve maliyetli bir süreci beraberinde getirmektedir.

Bu nedenle Minneola tangelonun Alternaria Hastalığına Tolerant hale getirilmesi

gerekmektedir. Bu amaçla Minneola tangelo aşı gözlerine akut Gamma ışını uygulaması yapılarak

M1V1 bitkileri elde edilecek ve takip eden aşılamalarla M1V3 aşamasına gelinecektir. M1V3

bitkilerine Alternaria bulaştırılmak suretiyle tolerantlık düzeyleri tespit edilecek, tolerant olan

tiplerin daha sonra bahçecilik bakımından performansları incelenecektir.

Akut Gamma ışını uygulaması 50 gray dozunda ve 50 göze uygulanacak şekilde

gerçekleştirilmiştir. Anaç olarak yerli turunç (C. aurantium L.) kullanılmıştır. M1V3 bitkilerinin

yetişme süreci devam etmektedir.

Anahtar Kelimeler: Minneola Tangelo, Mutasyon

cclxxvii

A AFA ADI : Meyve – Bağ (A08)


PROJE


Proje Başlığı

Gamma Işını Uygulamasıyla Klemantin, Nova ve Robinson

Mandarin Çeşitlerinde Çekirdeksiz Tiplerin Elde Edilmesi


Projeyi Destekleyen

Kuruluş

Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü

Proje Yürütücüsü Dr. Güçer KAFA

Yardımcı Araştırmacılar H. İhsan TEKİN

Onur UYSAL

Übeyit SEDAY

Dr. Sefa POLATÖZ

Deniz SANAL

Prof. Dr. Turgut YEŞİLOĞLU


Projenin Toplam

Bütçesi:

2010:2.500 TL 2011:3.000 TL 2012:3.000 TL 2013:3.000 TL.

2014: 4.000 TL 2015: 5.000 TL

Proje Özeti:

Klemantin, Nova ve Robinson mandarin çeşitlerinde gamma ışınıyla yapay mutasyon

meydana getirilerek oluşturulan bireyler çekirdeksiz meyve oluşturma özellikleri bakımından

incelenip, çekirdeksiz olanlar seçilerek, pazar ve üreticiye daha iyi özelliklere sahip çeşitler

sunmak amaçlanmaktadır. Çalışmada hedefe ulaşıldığı takdirde tüketimi daha kolay, daha kaliteli

mandarin çeşitleri elde edilmiş olacaktır. Ayrıca yapay mutasyona uğratılmış bu populasyon, daha

sonra yapılacak ıslah çalışmalarına kaynak teşkil edecektir.

Materyal olarak; Klemantin çeşidinde Türkiye Turunçgil Aşı Gözü Seleksiyon projesi

çerçevesinde Türkiye’den selekte edilen ve 1991 yılında dikilerek projenin II. aşamasını oluşturan

ve Enstitümüz Aşı Gözü Seleksiyon parselinde yer alan Klemantinler kullanılmıştır. Diğer çeşitler

ise Enstitümüz Koleksiyon parselinde bulunan ve 1967–1973 yıllarında ülkemize getirilen

çeşitlerdir. Söz konusu çeşitlerden Ekim 2004 te alınan aşı gözü kalemlerine ANTHAM’de

bulunan 60Co kaynağından 50 ve 70 Gray dozlarında akut gamma ışını uygulaması yapılmıştır.

Elde edilen M1V3 bitkileri 2007 ilkbaharında kontrol uygulamaları ile beraber 5x2 m sıra arası ve

sıra üzeri mesafe ile dikilmiştir.

Meyve tutumu gösteren bireylerde çekirdeksiz meyve oluşturma özelliği incelenmeye

devam etmektedir.

cclxxviii



PROJE


Proje Başlığı

Mutasyon Islahıyla Geliştirilen Limon Çeşitlerinde

Büyüme, Verim, Kalite ve Fotosentetik Özelliklerin

Belirlenmesi

Projeyi Yürüten Kuruluş Alata Bahçe Kültürleri Araştırma İstasyonu - MERSİN


Proje Yürütücüsü Onur UYSAL


Dr. Güçer KAFA,

Übeyit SEDAY,

H.İhsan TEKİN,

Dr. Sefa POLATÖZ,

Rasim ARSLAN,

Deniz SANAL,

Dr. C. Aylin OLUK,

Prof.Dr. Turgut YEŞİLOĞLU,

Doç. Dr. Bilge YILMAZ

Başlama-Bitiş Tarihleri 2012 Ocak -2015 Ocak

Projenin Toplam Bütçesi 2012: 25.000 TL

2013: 8.000 TL 2014: 7.000 TL

Proje Özeti: Ülkemizde ekolojik koşullar, Akdeniz ve Ege bölgelerinde turunçgil yetiştiriciliğinin son derece

başarılı şekilde yapılmasına olanak sağlamaktadır. Ürün kalitesi bakımından diğer Akdeniz

ülkeleri ile rahatça rekabet edebilecek potansiyele sahiptir.

Turunçgillerde son yılların vazgeçilmez unsuru olan çekirdeksizlik üzerinde yoğun ıslah

programları yapılmaktadır. Müdürlüğümüzde mutasyon yoluyla geliştirilen çekirdeksiz limon

çeşitlerinin de bu bağlamda çok önemli olduğu yadsınamaz. Çekirdeksiz limon çeşitlerinin ülke

ekonomisi ve üreticiler için büyük bir kazanç oluşturacağı açıktır..

Alata Bahçe Kültürleri Araştırma İstasyonunda yürütülen bu projede Kuruluşumuzda ıslah

edilmiş olan yeni çekirdeksiz limon çeşitleri kullanılmaktadır. Kuruluşumuz arazisinde 6x6 m

aralıklarla dikilmiş olan 8 yaşlı Kütdiken (kontrol) limon çeşidi ile çekirdeksiz limonlar Gülşen,

Alata ve Uzun çeşitleri kullanılmaktadır.

Bu projeyle Kuruluşumuzda ıslah edilmiş olan yeni çekirdeksiz limon çeşitlerinin verimlilik

durumları ile büyüme ve verimlilik düzeylerinin karbonhidrat ve fotosentezle ilişkisinin

araştırılmasına çalışılmaktadır. 2013 yılı pomoloji, karbonhidrat ve fotosentez analizleri yapılmış

olup, değerlendirmeler sürmektedir.

Anahtar Kelimeler: Mutasyon, limon, karbonhidrat, fotosentez

cclxxix



PROJE


Proje Başlığı

Doğu Akdeniz Bölgesinde Yayılım Gösteren Bazı Turunçgil

Çeşitlerinin Mersin – Erdemli Koşullarında Verim, Meyve ve

Bitkisel Özelliklerinin Belirlenmesi

Projeyi Yürüten Kuruluş Alata Bahçe Kültürleri Araştırma İstasyonu- MERSİN


Proje Yürütücüsü Onur UYSAL


Übeyit SEDAY,

Dr. Güçer KAFA,

H.İhsan TEKİN,

Dr. Sefa POLATÖZ,

Deniz SANAL

Başlama-Bitiş Tarihleri 2012 Ocak - 2017 Ocak

Projenin Toplam Bütçesi 2012: 5.000 TL 2013: 5.000 TL 2014: 5.000 TL

2015: 5.000 TL 2016: 5.000 TL

Proje Özeti:

Ülkemiz ithalatçı Avrupa pazarlarına etkin bir şekilde girebilmesi için elinde bulundurduğu

çeşitleri korumak aynı zamanda yeni çeşitlerle de pazarı zorlayabilmesi gerekmektedir.

Ülkemiz Akdeniz ve Ege ekolojisi turunçgil yetiştiriciliği için uygundur ancak, bir çok

farklı tür ve çeşit bulunmaktadır. Bu tür ve çeşitlerin bölge ekolojisi için ne cevap vereceği tam

olarak konu üzerinde araştırma yapılmadığından bilinmemektedir.

Bu amaçla, Alata Bahçe Kültürleri Araştırma İstasyonu arazisinde yürütülen bu projede,

son yıllarda dünyada ve ülkemizde önemli yer edinen bazı çeşitlerin bölgemiz şartlarında

verimlilik durumlarının tespiti ve ürün çeşitlendirmesi ile piyasalarda daha fazla çeşitle bulunmak,

bu sayede bölgemiz üreticilerinin gelir seviyesini yükseltilmesi amaçlanmıştır.

Portakal çeşitlerinden W.Navel ve Valencia Late (kontrol), Midknight Valencia, Fukumoto

Navel, Navelina, Cara Cara, Lane Late, Spring Navel ve Rohde Red Valencia; Mandarin

çeşitlerinden Satsuma ve Okitsu (kontrol), W. Murcott, Dobashi Beni, Ortanique, Miho Wase ve

Clemenules projede yer alan çeşitler olup, projeye ait çalışmalar devam etmektedir.

Anahtar Kelimeler: Adaptasyon, portakal, mandarin

cclxxx


PROGRAM ADI : Turunçgiller (P02) DEVAM EDEN PROJE

Proje No TAGEM/BBAD/11/A08/P02/.

Proje Başlığı

Antalya Yöresinde Yetiştirilen Washington Navel ve Valencia

Late Portakal Çeşitlerinde Bazı Derim Sonrası

Uygulamalarının Soğukta Muhafaza Üzerine Etkileri


Projeyi Destekleyen


Proje Yürütücüsü Dr. Banu DAL

Yardımcı Araştırmacılar Gıda Yük.Müh. Demet YILDIZ TURGUT,

Zir. Yük. Müh. Emine GÜMRÜKÇÜ



Proje Özeti :

Turunçgillerde derimden sonra ürünün pazarda kalma süresinin uzatılması, istenen fiyat

oluşuncaya kadar ürünü elde tutabilme ve nakliye esnasında oluşabilecek kayıpları engellemek

amacıyla soğukta muhafaza tercih edilmektedir. Muhafaza sırasında dayanımı artırmak ve

çürümeleri önlemek amacıyla çeşitli kimyasallar ve bunların kombinasyonları

kullanılmaktadır. Kullanılan kimyasalların çevreyi kirletmesinin yanı sıra, meyveler üzerinde

kalıntı bırakması gibi sorunlar ortaya çıkabilmektedir. Bu nedenle çevre dostu uygulamaların

kullanımı son yıllarda önem kazanmıştır.

Bu araştırmada doğal bir ürün olan, bal arıları (Apis mellifera L.) tarafından çeşitli bitki

kaynaklarından toplanan, propolis adı verilen reçineli maddenin soğukta muhafaza üzerine

etkileri araştırılmaktadır.

cclxxxi



PROJE


Proje Başlığı Avokado Yetiştiriciliğinin Geliştirilmesi

Alt Proje: Avokado İçin Çöğür ve Klonal Anaç Geliştirme

Projeyi Yürüten


Projeyi Destekleyen



Yardımcı Araştırıcılar Mehmet ÖZDEMİR, M.Alper ARSLAN


Proje Bütçesi: 2012: 4.500 TL 2013: 6.500 TL 2014: 5.500 TL

Proje Özet:

Ülkemizde yaygın çöğür anaç olarak kullanılan ‘Topa Topa’ ve ‘Mexicola’ çeşitlerinin

performanslarının ortaya konulması ve üstün özellikli bireylerin vegetatif çoğaltılması amacıyla,

ağaç özellikleri, çiçeklenme zamanları, meyve özellikleri, verimlilik ve iklim koşullarından

etkilenmesi durumlarına göre üstün özellik taşıyan bireylerin seçilmesi ve bu bireylerin klonal

olarak çoğaltılması sağlanacaktır.

2013 yılı çalışmalarında;

1. 2012 yılında aşılanan fidanların nisan ayı içerisinde araziye dikimleri gerçekleşmiştir.

2. İlkbahar döneminde aşılanan anaçların bakımlarına gözlemlerine devam edilmiştir.

3. Eylül ve ekim aylarında, anaçlardan meyve hasadına ve tohumların elde edilmiştir. Sera

koşullarında, tohum ekimlerine, çöğür bakım ve gelişimleri ile ilgili çalışmalara devam

edilmiştir.

Ekim ayı içerinde ise, aşılama ve fidan elde edilmesi yönelik çalışmalara devam edilmiştir

cclxxxii




Proje Başlığı Mutasyon Islahı ile Cara Cara Navel (Citrus sinensis (L.) Osbeck )

(TUR020-438) Portakalından Yeni Genotiplerin Geliştirilmesi

Projeyi yürüten Kuruluş Batı Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü

Projeyi destekleyen

Kuruluş


MÜDÜRLÜĞÜ

Proje yürütücüsü Zeynep ERYILMAZ

Yardımcı araştırıcılar

Dr. Işılay YILDIRIM

Ali ÖZTOP

Ertuğrul TAŞTEKİN

Prof. Dr. Hamide GÜBBÜK

Dr. Burak KUNTER

Başlama-Bitiş tarihleri 2012-2015

Projenin Toplam Bütçesi 2012:11.000 TL 2013:9.000.TL

2014: 4.000 TL

Proje Özeti:

Turunçgil yetiştiriciliği gerek dünyada gerekse ülkemizde hızlı bir gelişme süreci içerisindedir.

Ülkemizde iç ve dış pazar isteklerine uygun turunçgil tür ve çeşitlerinde; verimlilik, meyve kalitesi

ve karlılığı artırmak için seleksiyon, melezleme, mutasyon ıslahı programlarına bir an önce

başlanılması gerekmektedir.

Geleneksel metotla turunçgilleri ıslah etmek uzun zaman almaktadır ve turunçgil türleri arasında

ıslah açısından önemli sorunları olan türlerden biri de portakallardır. Turunçgillerde tomurcuk

varyasyonları şeklinde sonuçlanan mutasyonlara çok sık rastlanmaktadır. Turunçgillerde mutasyon

sonucu meydana gelen çeşitlerin yüzdesi, diğer meyvelerden daha yüksektir. Dünyadaki önemli

turunçgil çeşitlerinin hemen hemen tümü, orijinal tiplerden doğal mutasyonlar yoluyla ortaya

çıkmıştır.

Bugün fiziksel mutajenlerden ışınlamayla veya kimyasal mutajenlerle gerçekleştirilen ’’yapay

mutasyon’’ birçok bitkide rahatlıkla kullanılmakta ve çok ilginç sonuçlar ve yeni çeşitler elde

edilmektedir. Son zamanlarda bu mutasyon ıslahı turunçgillerde de kullanılmaya başlanmış ve yeni

çeşitler bulunmuştur (Starrantino ve ark.,1988).

Ülkemizde bugüne kadar turunçgillerde mutasyon ıslahı ile yeni çeşitlerin geliştirilmesi konusunda

çok az çalışma yapılmıştır. Yapılan mutasyon çalışmalarında Cara Cara Navel (Citrus sinensis (L.)

Osbeck ) ( TUR020-438 )portakalı ile ilgili bir çalışmaya rastlanılmamıştır.

Projede, bu yıl geçen yıl Türkiye Atom Enerji Kurumunda gama ışın kaynağının bozulması sonucu

yapılamayan ışınlama Akdeniz Üniversitesi Fizik bölümünde yaptırılarak M1V1 bireyleri elde elde

edildi. Ayrıca M1V2 bireylerinin aşılanacağı turunç anaçları şaşırtılarak fidanların yıllık bakım

işlerine devam edilmektedir.

cclxxxiii




Proje Başlığı Farklı Anaçlar Üzerine Aşılı Bazı Yeni Portakal Çeşitlerinin Antalya

Ekolojik Koşullarında Performanslarının Belirlenmesi

Projeyi yürüten Kuruluş Batı Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü

Projeyi destekleyen

Kuruluş


MÜDÜRLÜĞÜ

Proje yürütücüsü Zeynep ERYILMAZ

Yardımcı araştırıcılar Prof. Dr. Hamide GÜBBÜK, Ali ÖZTOP, Ertuğrul TAŞTEKİN

Başlama-Bitiş tarihleri 2011-2015

Projenin Toplam Bütçesi 2012 - 8000 TL 2013 - 6000. TL

2014 - 4000 TL

Proje Özeti:

Antalya ve yöresinde hala yaygın olarak kullanılan anaç yerli turunç(Citrus aurantium

L.var.’’Yerli’’) anacıdır. Fakat turunç (Citrus aurantium L.var .’’Yerli’’) anacının Tristeza (

göçüren) hastalığına duyarlı olması, turunçgil endüstrisi açısından büyük bir risk oluşturmaktadır. Bu

nedenle, Antalya ve çevresinde bazı yeni turunçgil anaçlarının performanslarının belirlenmesi,

turunçgil yetiştiriciliğimizin geleceği açısından oldukça elzem gözükmektedir.

Ülkemiz turunçgil yetiştiriciliğinde, tür olarak portakal ağırlıkta olup, çeşitlerin önemli bir kısmının

orta mevsim çeşitleri oluşturmaktadır. Bu durum ise üretimin daha geniş bir zamana dilimine

yayılmasını engelleyerek, hem üretici ve hem de tüketici açısından önemli bir dezavantaj

oluşturmaktadır.

Son yıllarda yurt dışından değişik yollarla ülkemize getirilmiş, fakat bölgesel performansları

bilinmeyen Lane Late, Cara Cara, Fukumoto gibi bazı portakal çeşitleri bulunmaktadır. Bu yeni

çeşitlerin bölgesel performansları belirlenmeden üreticiler tarafından kapama bahçe tesisinde

kullanımı, herhangi bir olumsuzlukla karşılaşılması durumunda üreticiler açısından önemli ölçüde

ekonomik kayıplara neden olmaktadır.

Bu dönemde projede eksik olan çeşitler aşılandı ve fidanların yıllık bakım işlemlerine devam

edilmektedir.

cclxxxiv




Proje Başlığı Türkiye Turunçgil Çeşit Geliştirme Programı (TTÇGP)


Projeyi Destekleyen

Kuruluş

TARIMSAL ARAŞTIRMALAR VE POLİTİKALAR

GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

Proje Yürütücüsü Şenay KURT

Yardımcı Araştırmacılar Ertuğrul TURGUTOĞLU, Gülay DEMİR, Nejla ÇELİK,

Bengi TOPKAYA KÜTÜK

Başlama-Bitiş Tarihleri 1992-Sürekli

Projenin Toplam

Bütçesi

2011: 15.000 ¨ 2012: 18.000 ¨

2013: 18.000 ¨ 2014: 25.000 ¨

Proje Özeti :

Turunçgil üretiminde verim ve kaliteyi etkileyen en önemli faktör virüs ve virüs benzeri

hastalıklarıdır. Özellikle verim ve kaliteyi artırmak için ve dünya pazarında rekabet gücüne

ulaşabilmek için birçok ülkenin çeşit geliştirme, arındırma, indeksleme ve introdüksiyon

konularını içeren Turunçgil Çeşit Geliştirme Programlarının uygulanmasına çok önceden

başladıkları görülmektedir.

Ülkemizde 1988 yılında Narenciye ve Seracılık Araştırma Enstitüsünde başlatılan bu proje ile;

1. Çeşitli ıslah yöntemleri kullanılarak geliştirilen turunçgil çeşitlerinin arındırılması ve

indekslenmesi,

2. Ana Damızlık Blok ve Aşı Gözü Çoğaltım Bloklarının kurulması,

3. Ana materyalin muhafazası amaçlanmaktadır.

Proje dâhilinde 2013 yılında turunçgil tür ve anaç/çeşitlerinden 20 adet birey Kontrol

indekslemesine alınmış ve bunların Psorosis, Tatterleaf ve Stubborn indekslemeleri

tamamlanmış, Tristeza ve Cachexia indekslemeleri devam etmektedir. Kontrol indekslemeleri

sonucu virüs hastalıklarından temiz bulunan bireyler Ana Damızlık Bloğuna veya Turunçgil

Genetik Kaynakları parseline dikilerek muhafaza edilmektedir. Yine 2012-2013 yılı Sürgün

ucu aşılama programına alınan turunçgil tür ve çeşitleri mikro aşılama ile sera koşullarına

aktarılmıştır ve 2014 yılında bu bireylerin kontrol indekslemelerine başlanacaktır.

2013-2014 yılı Sürgün ucu aşılama programı için 15 adet birey seçilmiş ve bunların arındırma

çalışmaları devam etmektedir.

cclxxxv



PROJE


Proje Başlığı Bazı Yeni Mandarin Çeşitlerinin Adaptasyonu ve Sektöre

Kazandırılması


Projeyi Destekleyen

Kuruluş

Narenciye Tanıtım Grubu (NTG)-TAGEM

Proje Yürütücüsü Şenay KURT

Yardımcı Araştırmacılar Ertuğrul TURGUTOĞLU, Gülay DEMİR

Başlama-Bitiş Tarihleri 2012-2017 (I. dilim)

Projenin Toplam

Bütçesi

2011:…..…. TL

2012: 15.000 TL (TAGEM)+ 25.750 TL (NTG)

2013: 6.500 TL (TAGEM)+ 14.750 TL (NTG)

2014: 8.000 TL (TAGEM) + 8.500 TL (NTG)

Proje Özeti :

Turunçgil yetiştiriciliği bakımından ülkemiz kalite bazında çok üstün ve elverişli koşullara

sahip olması sebebiyle bu alanda geliştirilebilecek önemli bir potansiyel mevcuttur. Bu

potansiyelin ülkemiz üreticileri ve ekonomisine katkı sağlayabilecek şekilde

değerlendirilebilmesi için yeni çeşitlerin, doğru ekolojik yerleşimlerinin sağlanması

gerekmektedir.

Bu proje ile yıl boyu mandarin üretiminin sağlanması doğrultusunda Ülkemizde üretim

sezonunun erkenci ve geççi çeşitlerle uzatılması ve çok kaliteli meyve oluşturan yeni çeşitlerle

mevcut pazarların korunması ve genişletilmesi hedeflenmektedir. Bu hedeflere ulaşmak

amacıyla; bazı yeni mandarin çeşitlerinin ülkemizdeki performanslarının belirlenerek turunçgil

sektörünün hizmetine sunulması amaçlanmıştır.

2011 yılında proje amaçlarına ulaşabilmek için projede yer alan Okitsu Wase, Dobeshi Beni,

Miho Wase, Ellendale, Hernandina, Çekirdeksiz Yerli Mandarin mutantı

(12-1), Ortanique tangor, W. Murcott çeşitleri, aşı gözü kaynağı olarak kullanılmak üzere

aşılanmıştır. 2012 yılı ilkbahar döneminde bu çeşitlerden alınan aşı gözleri Yerli turunç ve

Carrizo sitranjı anaçları üzerine aşılanmıştır. 2013 yılı ilkbahar döneminde de projede yer alan

çeşitler ile deneme parseli kurulmuş ve yıl boyu bakım işlemlerine devam edilmiştir. 2014

yılında da kültürel bakım işlemleri yapılarak bireylerde anaç-kalem çapı ölçümleri yapılacaktır.

.

cclxxxvi




Proje Başlığı: Batı Akdeniz Bölgesinde Muz Yetiştiriciliğinin Geliştirilmesi

Alt Proje Başlığı: Örtüaltı ve Açıkta Yetiştirilen Muzlarda Meyve Çatlamasının

Fizyolojik Olarak İncelenmesi

Projeyi Yürüten Kuruluş: Batı Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü

Proje Destekleyen Kuruluş: Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü

Projeyi Yürütücüsü: Dr. Dilek GÜVEN

Yardımcı Araştırmacılar Prof. Dr. Hamide GÜBBÜK, Dr. Cevdet Fehmi ÖZKAN,

Dr. Filiz ÖKTÜREN ASRİ, E.Işıl DEMİRTAŞ, Nuri ARI

Başlama- Bitiş Tarihleri: 2012-2014

Proje Toplam Bütcesi: 2012: 7000 TL 2013: 6000 TL 2014:2000

Proje Özeti:

Bu proje ile ülkemizde özellikle kış aylarında gerek açıkta ve gerekse örtüaltında yetiştiricilikte muz

meyvesinde önemli verim ve kalite kayıplarına neden olan çatlamanın fizyolojik olarak incelenmesi

amaçlanmıştır. Çatlama sadece yeşil muzlarda görülmeyip, aynı zamanda olgunlaşma aşamasında da

meydana gelebilmektedir. Çatlama ve bunun nedenleri ile ilgili ülkemizde somut çalışmalar henüz

yapılmamıştır. Çatlamanın meydana gelmesinde özellikle gece gündüz sıcaklıkları arasındaki

dengesizlik yanında, besleme (özellikle kalsiyum dengesizliği), derimin erken ya da geç yapılması

ve su düzeni gibi faktörlerinde önemli rol oynadığı düşünülmektedir. Bu çalışmada, değişik derim

dönemlerinde gerek açıkta ve gerekse örtü altında yeşil muzlarda ve olgunlaşma aşamasında

çatlamış ve normal meyvelerde, bitki besin maddesi analizleri yapılarak çatlama ile bitki besin

maddeleri arasındaki ilişki belirlenecek ve buna göre gübreleme programlarında ipuçlarının

yakalanması hedeflenmekte aynı zamanda muz için uygun derim zamanının da belirlenmesi

sağlanacaktır.

Projede, 2013 yılında değişik derim dönemlerinde gerek açıkta ve gerekse örtü altında yeşil

muzlarda ve olgunlaşma aşamasında çatlamış ve normal meyvelerde, bitki besin maddesi analizleri

yapılmış ve değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler: Meyve çatlaması, muz, bitki besleme

cclxxxvii




Proje Başlığı Türkiye’de Muz Seleksiyonu ve Karekterizasyonu-2

(Seleksiyonla Elde Edilmiş Muz Tiplerinin Performanslarının

Belirlenmesi)

Projeyi Yürüten Kuruluş Alata Bahçe Kültürleri Araştırma İstasyonu-MERSİN

Projeyi Destekleyen

Kuruluş/lar Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü

Proje Yürütücüsü Dr. Hasan PINAR

Yardımcı Araştırmacılar Mustafa BİRCAN

Mustafa ÜNLÜ

Nihal DENLİ

Haluk İhsan TEKİN

Başlama- Bitiş Tarihleri Temmuz 2010-Temmuz 2014

Projenin Toplam Bütçesi 2009: 6.750TL 2010: 8.000.TL 2011:8.000 TL

Proje Özeti :

Son yıllarda ülkemizde yeni kurulan muz plantasyonların tesisinde meristem kültürü ile çoğaltılmış

muz fidanları kullanılmaktadır. Fakat meristem kültüründe kullanılan başlangıç materyali çok

önemlidir. Bu nedenle, başlangıç materyallerinin verimli ve kaliteli meyve veren çeşitlerden

kullanılması ileri aşamada hektardan elde edilecek verim ve kaliteyi önemli ölçüde etkilemektedir.

2006 yılında başlatılan “Türkiye’de Muz Seleksiyonu ve Karekterizasyonu” adlı proje Aralık

2010 tarihinde sonuçlandırılmış olup çalışma kapsamında üstün olduğu belirlenen 96 adet tip Alata

Bahçe Kültürleri Araştırma Enstitüsü muz serasına dip sürgünü olarak aktarılmıştır. Bu amaçla

yürütülecek bu çalışmada, Ülkemizde değişik lokasyonlarda açıkta ve örtü altında muz yetiştiriciliği

yapılan lokasyonlardan verim ve kalite açısından üstün olarak seçilen tiplerin Alata Bahçe Kültürleri

Araştırma Enstitüsü koşullarında performanslarının belirlenmesi amaçlanmıştır.

2012 yılı içerisinde ön seleksiyonla belirlenen 15 adet genotip 3 tekerrürlü ve her tekerrürde

4 bitki olacak şekilde seraya aktarılmıştır. Ölçüm ve gözlemler yapılmaya devam edilecektir. 2013

yılında verim ve gözlemler alınmaya devam edilmektedir.

Anahtar Kelimeler: Muz, seleksiyon

cclxxxviii



PROJE


Proje Başlığı Melezleme Yoluyla Yeni Mandarin Çeşitlerinin Elde Edilmesi



Proje Yürütücüsü Übeyit SEDAY


Dr. Güçer KAFA

Onur UYSAL

Dr. Sefa POLATÖZ,

Seyfeddin FARUK

Mustafa ÜNLÜ

Doç. Dr. Aydın UZUN,

Prof. Dr. Turgut YEŞİLOĞLU

Başlama-Bitiş Tarihleri 2005- Sürekli


Proje Özeti:

Ülkemizde belli dönemlere sıkışan turunçgil hasat dönemini yaymak ve pazara arz

konusundaki sıkıntılara çözüm getirmek amacıyla yürütülen bu projemizde; verimli, çekirdeksiz,

farklı dönemlerde olgunlaşan, puflaşma göstermeyen, yola dayanıklı ve kalite açısından üstün

özellik gösteren mandarin çeşitleri geliştirmek amaçlanmıştır.

Bu amaçlarla 2005 yılında başlayan proje kapsamında; 2013 yılı itibariyle toplam 4497

melez bitki araziye aktarılmıştır. Bu dönemde meyve veren 2234 bireyde, arazide meyve

gözlemleri yapılmış, bunlardan ümitvar görülen 39 bireye ait meyvede pomolojik analizler

yapılmıştır.

Seçilen bireylerde yapılan pomolojik analizlerde meyve ağırlıkları 104 gr ile 535 gr, tohum

sayısı 1,88 adet ile 38,4 adet arası, usare miktarları ise %28 ile %61 arsında değişmiştir.

2013 yılında da melezleme ve dikim çalışmalarına devam edildi.

Anahtar Kelimeler: Mandarin, melezleme, yeni çeşit

cclxxxix




Proje Başlığı

Turunçgil Islah Materyallerinin Tanımlanması ve

Farklı Değerlendirme Olanaklarının Araştırılması

Alt Proje- Melezleme Yoluyla Elde Edilen Bazı Ümitvar

Mandarin Tiplerine Mutasyon Islahı Yoluyla

Çekirdeksizlik Özelliğinin Kazandırılması



Proje Yürütücüsü Dr. Sefa POLATÖZ

Yardımcı Araştırmacılar Übeyit SEDAY

Dr. Güçer KAFA

Onur UYSAL

Deniz SANAL

Başlama- Bitiş Tarihleri 01/01/2014- 31/12/2018

Projenin Toplam Bütçesi: 2014:10.000TL 2015:10.000TL 2016:10.000TL

2017:10.000TL 2018: 10.000TL

Proje Özeti Türkiye sahip olduğu değişik iklim ve toprak özellikleri bakımından birçok meyve

türünün yetişebildiği bir ülkedir. Türkiye meyveciliği incelendiğinde turunçgillerin dünya

üretimine paralel olarak ülkemizde de en fazla artış gösteren meyve türü olduğu görülmektedir.

Melezleme yoluyla çeşit geliştirme nuseller embryoni ve yüksek düzeydeki heterozigotluk

nedeniyle sınırlandırılmaktadır. Turunçgillerde birçok çeşit doğal mutasyonlarla olmuş ve bunlar

seçilerek üretimleri gerçekleşmiştir. Doğada meydana gelen değişimlerin yapay olarak

oluşturulması özellikle bazı karakterler için mümkündür. Çekirdeksizlik özellikle sofralık olarak

tüketilen turunçgil çeşitlerinde ilk aranan özelliklerden biridir. Turunçgillerde çekirdeksiz birey

elde edilmesi somatik melezleme, ploidi, mutasyon gibi yöntemlerle mümkün olabilmektedir.

Mutasyon ıslahı portakal [C. sinensis (L.) Osbeck], altıntop (C. paradisi Macf.) ve mandarinlerde

(C. reticulata Blanco) çeşit geliştirme amacıyla kullanılmaktadır.

Çalışmanın amacı melezleme yoluyla elde edilen ümitvar mandarin tiplerinde mutasyon

yoluyla çekirdeksizlik özelliklerinin kazandırılmasıdır. Bu amaçla 6 adet ümitvar görülen melez

mandarin tiplerinden alınan kalemlere Cobalt 60 kaynağından 50 gray dozunda akut Gama ışını

uygulamasından sonra aşı gözleri turunç anacı üzerine aşılanacak ve aşılamalarla M1V3 bitkileri

elde edilecektir. Bu amacın gerçekleşmesi halinde pazarda istenen çekirdeksiz meyve talebi

karşılanacak ve ihracat konusunda ülke olarak rekabet gücümüz artacaktır.

Anahtar Kelimeler: mandarin, mutasyon, çekirdeksizlik, ıslah.

ccxc




Proje Başlığı:

Turunçgil Islah Materyalinin Tanımlanması ve Farklı

Değerlendirme Olanaklarının Araştırılması

Alt Proje-3: Islah Çalışmalarında Oluşturulan Mandarin

Popülasyonunun Ploidi Seviyelerinin Belirlenmesi

Projeyi Yürüten

Kuruluş: Alata Bahçe Kültürleri Araştırma İstasyonu Müdürlüğü

Projeyi


Proje Yürütücüsü: Deniz SANAL

Yardımcı

Araştırıcılar:

Dr. Güçer KAFA

Übeyit SEDAY

Sefa POLATÖZ

Onur UYSAL

Prof. Dr. Nebahat SARI

Başlama-Bitiş

Tarihleri:

01.01.2014-31.12.2016

Projenin Toplam

Bütçesi:

2014: 10.000 TL 2015: 10.000.TL 2016:10.000TL

Proje Özeti

Günümüzde Turunçgillerde çekirdeksizlik büyük önem arz etmektedir. Bu sebeple dünyada

yapılmakta olan çeşit geliştirme çalışmalarında çekirdeksizlik ana hedef olarak seçilmektedir.

Farklı kromozom yapısına sahip ebeveynlerin (2n x 4n) melezlenmesi ile çekirdeksiz bireylerin

elde edilme ihtimali diğer pek çok yönteme göre daha yüksektir.

Bu güne kadar yapılan çalışmalarda 2n x 2n melezlemelerinden de tetraploid yapıda

bireylerin ortaya çıkabildiği belirtilmektedir. Bu bilgiden hareketle Kurumumuzda uzun yıllardır

yürütülmekte olan ıslah çalışmaları kapsamında elde edilen melez ve mutant bireylerde

tetraploidinin var olma ihtimalinin araştırılarak ortaya konulması; ileride yapılacak çalışmalarda

çekirdeksiz bireylerin elde edilmesi bakımından önemlidir. Ploidi seviyelerinin belirlenmesinde

stoma ölçüm ve sayımları ile diploid olmadığı belirlenen bireylerin flow sitometri yöntemi ile

ploidi seviyeleri ortaya konulacaktır.

2013 yılı içerisinde Alata Bahçe Kültürleri Araştırma İstasyonu’nda bulunan ve

melezlemelerde kullanılan bazı ebeveynler ile 60 melez bireyde stoma ölçüm ve sayımları

yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler: Turunçgil, ploidi seviyesi, flow sitometri, stoma ölçüm ve sayımı

ccxci




Proje Başlığı

Turunçgil Islah Materyalinin Tanımlanması ve Farklı

Değerlendirme Olanaklarının Araştırılması

Alt Proje-4: Mandarinlerde Hasat Sonrası Kaliteyi Etkileyen

Karakterlerin Moleküler Haritayla İlişkilendirilmesi

Projeyi Yürüten Kuruluş Alata Bahçe Kültürleri Araştırma İstasyonu - MERSİN


Proje Yürütücüsü Mustafa ÜNLÜ


Doç.Dr.A.Erhan ÖZDEMİR Doç.Dr. Aydın UZUN Dr. İhsan CANAN Übeyit SEDAY Dr. C. Aylin OLUK Ebru ÇOKSEVER Zafer KARAŞAHİN Halil GÜR

Başlama-Bitiş Tarihleri 2014 Ocak -2016 Aralık

2014:20.000 TL 2015:20.000TL

2016: 15.000TL 2017:15.000TL

2018:15.000TL Proje Özeti: Alata Bahçe Kültürleri Araştırma İstasyonunda genetik haritalaması yapılan Klemantin X

Orlando melezi 144 adet Mandarin genotipi bulunmaktadır. Bu mandarinlerde hasat sonrası

kaliteyi etkileyen özellikler, raf ömürlerinin belirlenmesi, hasat sonrası kaliteyi etkileyen

özelliklerle moleküler markırlar arasında ki ilişkinin belirlenmesi, orta mevsim olgunlaşan çeşit

adayı olabilecek tiplerin depolanma özellikleri araştırılarak ıslahçılara ıslah süresini kısaltacak

materyal temin edilmesi amaçlanmaktadır. Meyveler SÇKM/asit oranı 6,5 ve üzerine geldiğinde

hasat edilecektir ve 20 C’de % 70-75 oransal nem içeren depoda 21 gün süreyle bekletilecektir.

Raf ömrü boyunca meyvelerde 7 gün aralıkla pomolojik analizleri yapılacaktır.

Projenin 1. ve 2. yılında ayrıca orta mevsim dönemde olgunlaşan 3 adet mandarin

genotipi ve 2 adet ebeveyn mandarin çeşitlerinin meyve örnekleri 2 farklı sıcaklık derecesinde(4

ve 6 C) , ve % 85-90 nemde 3 ay süreyle depolanacaktır. Projenin 3. ve 4. yılında da belirlenen

yeni ümitvar 3 genotipin aynı şekilde muhafazası yapılacaktır. Meyvelerin depolama süresince

her 30 günde bir analizi yapılacaktır.

Mevcut haritanın daha doygun hale gelmesi için daha önce kullanılmamış 30 tane SSR markırı

kullanılarak harita daha doygun hale getirilecektir. Raf ömrü boyunca elde edilen hasat sonrası

özelliklerinin her birisi için ayrı ayrı MAPQTL5 haritalama programı kullanılarak moleküler

markırlarla ilişkileri tespit edilecektir.

Anahtar Kelimeler: Anahtar Kelimeler: Mandarin,Moleküler Markır, muhafaza, raf ömrü

ccxcii




Proje Başlığı Yenidünya Çeşit Geliştirme Projesi II. Ümitvar Genotiplerin



Projeyi Destekleyen


Proje Yürütücüsü Dr. Seyla TEPE

Yardımcı Araştırmacılar Ertuğrul TURGUTOĞLU

Başlama-Bitiş Tarihleri 2010- sürekli

Projenin Toplam

Bütçesi

2011: 6.000 TL 2012: 6.750TL

2013: 6.750 TL 2014: 0.00TL

Proje Özeti

Yenidünya (Eriobotrya japonica Lindl.) meyvesi pazarlarda gereksinim duyulan bir devrede

olgunlaşması ve yüksek fiyatla alıcı bulması nedeniyle, Ülkemizin subtropik iklim özelliği

gösteren bölgelerinde üretimi yapılan bir meyve türüdür.

Antalya İli' nin önemli bir yenidünya üretim bölgesi olması nedeniyle, Antalya koşullarında iyi

sonuç veren verimli, kaliteli, çekirdek oranı düşük ve albenisi fazla çeşitlerle kapama bahçe

kurulması yetiştiricilik açısından oldukça önemlidir. Bu kriterlere uygun çeşitler geliştirmek

amacı ile 1993 yılında melezleme çalışmaları ile başlayan projede; 2009 yılında gözlem

parseline alınmak üzere 13 tip ümitvar bulunmuş ve seçilmiştir.

Projenin ikinci diliminde erkencilik durumları, verim ve kalite özellikleri incelenerek, ümitvar

görülenlerin tescil çalışmalarının başlatılması amacıyla seçilen tipler ile gözlem parseli

kurulmuştur ve parselde bakım işlemlerine devam edilmektedir. Gelecek dönem fenolojik ve

pomolojik çalışmalara başlanacaktır.

Anahtar Kelimeler: Yenidünya, melezleme

ccxciii


PROGRAM ADI : İncir (P07) DEVAM EDEN

PROJE


Proje Başlığı Bazı Sofralık İncir Çeşitlerinin Uygun Hasat Zamanının Ve

Depolama, Taşımaya Dayanım Performanslarının

Belirlenmesi

Projeyi Yürüten Kuruluş İncir Araştırma İstasyonu Müdürlüğü- İncirliova/AYDIN

Projeyi Destekleyen Kuruluş: Ege Üniversitesi Bahçe Bitkileri Bölümü

Alara Tarım Ürünleri Sanayi Ve Ticaret A.Ş..

Proje Yürütücüsü Birgül ERTAN

Yardımcı Araştırmacılar Yrd. Doç. Dr. Özlem TUNCAY

Dr. Çiğdem YAMANER

Başlama- Bitiş Tarihleri Ocak 2012 - Aralık 2014

Projenin Toplam Bütçesi: 1. Yıl -30.000TL 2.yıl -10.000TL

Proje Özeti

Ülkemizin mevcut incir potansiyeli ile kurutmalık incir kalitesi, üretimi ve ihracatındaki Dünya

üzerindeki yeri dikkate alındığında, bu potansiyelimizin taze incir üretiminde ve ticaretinde de,

geliştirilmesi gerektiği beklenmektedir. Taze incir üretim ve ihracatında sürekliliğinin

sağlanabilmesi, taze incir pazarının çeşitlendirilmesi ve böylece taze incir ticaretine farklılık

getirilmesi, gelecekte taze incirin iç ve dış pazardaki konumunu güçlendirecektir. Bu nedenle,

Ülkemiz için önemli bir tarımsal ihracat ürünü olan taze incirde, dünyadaki yerimizi korumak ve

ihracat potansiyelimizi arttırmak için bazı sofralık incir çeşitlerinde uygun hasat zamanını, bu

çeşitlerin depolandıktan sonra raf ömürlerini ve yola dayanımlarını ortaya koyabilmek amacıyla

bu proje planlanmıştır.

2013 yılı çalışmalarında, İncir Araştırma İstasyonu koleksiyon bahçesinde bulunan; Bursa Siyahı,

Morgüz, Yeşilgüz, 1066 Yediveren, Beyaz Orak, Siyah Orak, Göklop, Siyah Kış, 208 Siyah ve

1100 incir çeşitlerine ait ağaçlardan, siyah incir çeşitleri için kabuğunun renklenme durumuna

göre, 1/3’ü renklenmiş, 2/3’ü renklenmiş ve 3/3’ü renklenmiş; yeşil incir çeşitleri için ise, sert

olgun ve olgun olmak üzere farklı olgunluk aşamalarında meyveler hasat edilmiştir. Hasat

sırasında meyveler doğrudan doğruya depolanacakları ambalajlar (viyol) içerisine yerleştirilerek,

20 gün süresince 3±1°C soğuk depoda tutulmuşlardır. Depodan her 5 günde bir alınan örneklerin

meyve kalite analizleri yapılmış ve kalite değişimleri belirlenmiştir. Ayrıca, soğuk depodan

çıkarılan örnekler 20 °C’ de 2 gün bekletilerek raf ömürleri analizleri yapılmıştır. Denemede yer

alan taze incir çeşitlerinin hasat olgunluk zamanlarına bağlı olarak Göklop, Yeşilgüz, Siyah Orak,

Bursa Siyahı, 1100 meyvelerinin diğer çeşitlere göre 20 günlük depolama süreci sonunda daha

dayanıklı, küflenmemiş olduğu gözlenmiştir.

2014 yılı çalışmalarında denemede yer alan çeşitlerin solunum analizleri yapılacak ve depolama

performanslarına bağlı olarak ümitvar çeşitlerin soğutmalı kamyonlar ile taşınarak yola

dayanımları saptanacaktır.

ccxciv


PROGRAM ADI : İncir (P07) DEVAM EDEN

PROJE


Proje Başlığı Kuru İncir Yetiştiriciliğinde Alternatif Toprak İşleme Yöntemlerinin

Ağaç Gelişimi İle Meyve Verim Ve Kalitesine Etkileri

Projeyi Yürüten Kuruluş İncir Araştırma İstasyonu Müdürlüğü. İncirliova-AYDIN

Projeyi Destekleyen

Kuruluş

Uluslararası Tar. Araş. ve Eğ. Mrk. Müdürlüğü. Menemen-İZMİR

ADÜ.Zir.Fak.Toprak, Bitki Koruma ve Herboloji Bölümleri. AYDIN

Proje Yürütücüsü Mehmet GÜLCE

Yardımcı Araştırmacılar Dr. Özlem DOĞAN

Birgül ERTAN

Aytekin BELGE

Berrin ŞAHİN

Hande ÖZKAN

Lamia BİLİR

Yıldırım KAYAM

Prof. Dr. Gönül AYDIN

Prof. Dr. Nedim DOĞAN

Yrd. Doç. Dr. Selçuk GÖÇMEZ


Projenin Toplam

Bütçesi:

2012 17 000 TL 2013 15 000 TL 2014 13 000 TL

2015 14 000 TL 2016 15 000TL

Proje Özeti :

Günümüzde, küresel yağış, şekil, miktar ve düzeninde sapmalar meydana gelmektedir. İncir, iklim

değişikliklerindeki sapmalardan çok etkilenen ürünlerden birisi olup, kuraklık ya da aşırı yağış

nedeni ile meyve kalitesinde kayıplar artış gösterebilmektedir. ”Koruyucu Toprak İşleme”

uygulamalarının arttığı günümüzde, meyve yetiştiriciliğinde bu anlamda araştırma çalışmaları

yapılması kaçınılmazdır. Çalışma, incir yetiştiriciliğinde, toprak işleme yöntem ve etkilerine

ilişkin ilk çalışmadır.

İncir bahçelerinde süregelen toprak işlemenin ana amacı; toprağın havalanması, yağışlardan

yararlanmak, yabancı ot mücadelesi ile bahçeyi hasada hazırlamaktır. İncir üretiminde hasat

genellikle buruklaşarak toprak yüzeyine düşen meyvenin toplanması şeklinde olduğundan toprak

yüzeyinin düzgün olması ve meyvenin yaralanmaması gerekmektedir.

İncir yetiştiriciliğinde geleneksel toprak işlemeye alternatif, azaltılmış toprak işleme ve sıfır

toprak işleme sistemlerinin incir üretimine etkilerini karşılaştırarak daha ekonomik ve kaliteli ürün

almak için toprak işleme yöntem yada yöntemlerini ortaya koymak amacıyla 2012 yılında proje

başlatılmıştır. Deneme, tesadüf parselleri deneme desenine göre 3 tekerrürlü 5 farklı uygulama

olarak ve her parselde 6 adet ağaç olmak üzere toplam 90 ağaç olarak kurulmuştur. Proje

kapsamında (A) Geleneksel Toprak İşleme , (B) Azaltılmış Toprak İşleme(yabancı ot biçmeli), (C)

Azaltılmış Toprak İşleme(herbisit uygulamalı), (D) Sıfır Toprak İşleme(yabancı ot biçmeli) ve (E)

Sıfır Toprak İşleme(herbisit uygulamalı) şeklinde 5 farklı yöntem karşılaştırılmaktadır. Geleneksel

uygulamada pulluk, diskharrov, ırmık ve sürgü kullanılırken azaltılmış uygulamalarda çizel+tırmık

kombinasyonu kullanılmaktadır. Araştırma parsellerinde incirde ağaç başına verim ve kalite, toprak

nemi, toprağın fiziksel ve biyokimyasal değişimi, yabancı ot varlığı değerleri karşılaştırılmaktadır.

Araştırma kapsamında 2012 ve 2013 yıllarında iş takvimine uygun olarak ağaç başı

verim, kalite, toprağın fiziksel ve biyokimyasal değişimi, toprak nem muhafazası ile yabancı ot

değerleri alınarak karşılaştırmalar yapılmıştır. 2013 yılı verim değerlerinin 2012 yılı verim

değerlerine göre tüm gruplarda arttığı, toprak nemi muhafazasının gruplara göre farklılıklar

gösterdiği ve yabancı ot kaplamasında geleneksel uygulama ile azaltılmış ve sıfır toprak işlemedeki

ccxcv

herbisit uygulamalarının diğer uygulamalara göre minimum değerlere sahip oldukları

değerlendirilmektedir.

ccxcvi


PROGRAM ADI : İncir (P07) DEVAM EDEN PROJE


Proje Başlığı Karadeniz Bölgesi İncir (Ficus carica) Seleksiyonu-I



Proje Yürütücüsü Dr. Nilüfer AKSU USLU

Yardımcı Araştırmacılar Ercan ER

Erol AYDIN

Başlama-Bitiş Tarihleri 01/01/2013 - 31/12/2016

Projenin Toplam Bütçesi 2013:10 000 TL 2014:10 000 TL 2015:10 000 TL

2016:10 000 TL

Proje Özeti:

Araştırma kapsamında yer alan Kastamonu, Sinop, Samsun, Ordu, Giresun ve Artvin

illerinde 17 Ağustos-17 Eylül tarihleri arasında seleksiyon çalışması yapılmıştır. Çalışma

sonucunda toplam 105 adet incir tipi elde edilmiştir.

Toplanan bu tiplerde hem sofralık hem de reçellik olarak tartılı derecelendirme puanlaması

uygulanmıştır.

ccxcvii




Proje Başlığı

Karadeniz Bölgesi Yerel Trabzon Hurması (Diospyros kaki

L.) Çeşitleri ve Tiplerinin Döllenme Biyolojilerinin

İncelenmesi ve Uygun Tozlayıcı Tiplerin Belirlenmesi



Proje Yürütücüsü Dr. Nilüfer AKSU USLU


Erol AYDIN

Necda ÇANKAYA

Prof. Dr. Sinan ETİ

Başlama-Bitiş Tarihleri Ocak 2010- Aralık 2013


2013: 7.690 TL

Proje Özeti:

Araştırmamızda ana çeşitler ile tozlayıcı çeşitler ve tiplerden fenolojik gözlemler

alınmıştır. Buna göre tomurcuk patlaması 24 Mart-04 Nisan, ilk çiçeklenme 13-23 Mayıs, tam

çiçeklenme 17-26 Mayıs, çiçeklenme sonunun ise 20-28 Mayıs tarihleri arasında olduğu

gözlenmiştir. Hasat tarihleri de 21 Ekim-1 Kasım arasında yapılmıştır.

Serbest tozlanma, yapay tozlama ve izolasyon işlemleri uygulamıştır. Bu uygulamalar

sonucunda meyve tutma değerleri ve meyve kalite kriterleri incelenmiştir. Genel olarak serbest

tozlanma uygulamasında meyve tutumu izolasyon uygulamasına göre daha yüksek, yapay

tozlamada da 52 TH 04 nolu tip ile tozlanan meyvelerde tutma oranı daha yüksek çıkmıştır.

ccxcviii


PROGRAM ADI : İncir (P07) DEVAM EDEN PROJE


Proje Başlığı Bursa Siyahı İncir Üretiminin Geliştirilmesi–2


Projeyi Destekleyen

Kuruluş

İncir Araştırma İstasyonu- Erbeyli –Aydın

Alata Bahçe Kültürleri Araştırma İstasyonu-Mersin

Proje Yürütücüsü Dr. Nesrin AKTEPE TANGU

Yardımcı Araştırmacılar Dr. Burhan ERENOĞLU, Hilmi KOCATAŞ, Cengiz TÜRKAY


Projenin Toplam

Bütçesi: 2011:7000 TL 2012: 7500 TL………..2013:7500

Proje Özeti :

Bu proje ile ülkemiz için önemli bir ihraç ürünü olan Bursa Siyahı incir çeşidinin seçilen 8

klonu farklı ekolojilerde morfolojik, pomolojik özellikleri ve hasat sonrası fizyolojileri

bakımından incelenerek en iyi performans gösteren klonlar üretime kazandırılması amacıyla

yürütülmektedir.

Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsünde, seçilen klonlarla 2006 yılında

oluşturulan bahçenin bakım işlemleri yapılarak sağlıklı gelişmeleri sağlanmıştır. 2013 yılı

içerisinde alınan meyvelerde proje kapsamında öngörülen teknolojik analizler ve pomolojik

ölçümler yapılmıştır.

Erbeyli İncir Araştırma Enstitüsünde de deneme parselinde bakım işlemleri devam etmekte

olup 2013 yılı vejetasyon döneminde alınan meyvelerde öngörülen pomolojik özellikler

değerlendirilmiş ve fenolojik gözlemler yapılmıştır.

Alata Bahçe kültürleri Araştırma Enstitüsünde yeni parsel 2011 yılı Nisan ayında tesis

edilmiştir. Proje sağlıklı bir şekilde yürümektedir. 2013 yılı gelişme döneminde değerlendirme

yapabilecek ölçüde meyve olmadığı için öngörülen analizlere başlanmamıştır.

ccxcix


PROGRAM ADI : Zeytin (P06) DEVAM EDEN PROJE


Proje Başlığı Melezleme Yolu İle Yeni Zeytin Çeşitlerinin Elde Edilmesi


Projeyi Destekleyen

Kuruluş Zeytincilik Üretme İstasyonu- Edremit-BALIKESİR

Proje Yürütücüsü Dr. Nesrin AKTEPE TANGU

Yardımcı Araştırmacılar Dr. M. Emin AKÇAY

Cemil HANTAŞ

Dr. Yasin ÖZDEMİR


Projenin Toplam Bütçesi: 2011:15000 TL 2012:22000 TL 2013:10000 TL 2014: 14000 TL

Proje Özeti:

Sofralık kalitesi tartışılmaz olan Gemlik Zeytin çeşidinin bazı olumsuz özelliklerinden yola

çıkılarak 1990 yılında başlatılan “Melezleme Yolu İle Yeni Zeytin Çeşitlerinin Geliştirilmesi”

projesinin ilk aşaması 1990-1998 yılları arasında tamamlanmış ve ön elemeye tabi tutulduktan sonra

2028 F1 bitkisi ile 1999 yılında gözlem bahçesi oluşturulmuştur. 2002 yılında ilk meyveler

görülmeye başlamıştır. 2010 yılında amaca uygun tipler seçilerek ön seleksiyon işlemi yapılmıştır.

Seçilen F1 bitkileriyle birlikte gözlem bahçesi oluşturularak en üstün özellik gösteren tiplerin seçimi

yoluna gidilecektir.

2011 yılı içerisinde seçilen tiplerin çoğunda aşılama çalışmaları için yeterli kalem

çıkmadığından aşılama çalışmaları yapılamamıştır. 2012 yılında Edremit Zeytincilik üretme

istasyonu tarafından aşılama çalışmaları gerçekleştirilmiştir. 2013 yılında eksik fidanların aşılama

işlemleri tamamlanıp, fidanlar Enstitümüze getirilmiştir. F1 parselinde bulunan melez tiplerde ise

bakım ve gözlemler devam etmiştir. Ancak F1 parselinde bulunan melez bireylerde yeterli meyve

olmadığı için herhangi bir analiz yapılmamıştır. 2014 gelişme döneminde aşılanan fidanların dikimi


ccc




Proje Başlığı Sarı Ulak Zeytin Çeşidinde Klon Seleksiyonu (II. Aşama)


Projeyi Destekleyen

Kuruluş Antepfıstığı Araştırma İstasyonu - Gaziantep

Proje Yürütücüsü Cengiz TÜRKAY


Seyfettin FARUK,

Dr. Halit Seyfettin ATLI

Yrd. Doç. Dr. Cenap YILMAZ


Projenin Toplam

Bütçesi:

2010 : 10.000 TL 2011 : 7.000 TL 2012 : 5.000 TL

2013 : 5.000 TL 2014 : 5.000 TL

Proje Özeti:

Adana ve Mersin illerinde yeşil sofralık olarak tercih edilen önemli zeytin çeşitlerinden birisi olan

Sarı Ulak çeşidinin üstün özellik gösteren klonları, 2005-2009 yılları arasında I. aşama ile

belirlenmiştir.

Bu projede I. aşamada selekte edilen klonlarının aynı şartlarda yarıştırılarak gösterecekleri

performanslarına bakılmaktadır.

Projede materyal olarak Adana ve Mersin illerindeki bahçelerden I. aşamada seçilen Sarı Ulak

zeytin çeşidinin klonları kullanılmış ve seçilen klonların fidanları araziye aktarılmıştır.

2013 yılı içerisinde parseldeki rutin bakım faaliyetleri yürütülmüş ve fenolojik gözlemler

yapılmıştır. Ağaçlarda düşük miktarlarda da olsa meyve alınmıştır.

ccci




Proje Başlığı

Zeytinde Anaç Geliştirme Çalışmaları

Alt Proje: Bazı Zeytin Çeşitlerinin Tohumlarının Çimlenme

Yeteneklerinin ve Aşı Tutma Oranlarının Belirlenmesi (Alt Proje)



Proje Yürütücüsü Hükümran GÜL


Doç. Dr. Murat İSFENDİYAROĞLU

Kenan ALTAN

Serkan KAPTAN

Murat ÖZALTAŞ

Muzaffer Kerem SAVRAN


31.12.2019


10.910 TL.

2014 – 3210 TL 2015 – 2350 TL

2016 – 1800 TL 2017 – 1800 TL 2018 – 1750 TL

Proje Özeti

Bu projede zeytin arazi gen kaynaklarımızda bulunan bazı zeytin çeşitlerinin tohumlarının

çimlenme yetenekleri ve anaçlık özellikleri belirlenmeye çalışılacaktır. Bu amaçla projede materyal

olarak; 1-Sinop No:1, 2-Eğriburun Nizip 3- Erkence, 4- Girit Zeytini, 5-Marantelli, 6-Sarı Haşebi,7-

Yağlık Çelebi, 8- Zoncuk, 9-Çilli, 10-Şam, 11-Karamürsel Su 12-Arbequina, 13-Frantoio,14-

Melkabazi,15- Patos, 16-Kan Çelebi, 17-Karayaprak, 18-Saurani (Hatay), 19- Butko, 20-

Görvele,21-Otur, 22-Çakır, 23-Çekişte,24-Memeli, 25-Domat, 26-Edincik Su, 27-Gemlik, 28-

Memecik, 29-Leccio, 30-Uslu, 31-Ayvalık 32-Nizip Yağlık zeytin çeşitleri kullanılacaktır. Çalışma

sonucunda yüksek çimlenme özelliği gösteren çeşitlerin çöğürleri üzerine Domat ve Memecik

çeşitleri aşılanarak, tohum anaç adaylarının, aşı uyumu, aşı tutma düzeyi ve aşılanan çeşidin fidan

kalitesine etkileri belirlenerek, mevcut tohum anaçlarından daha üstün özellik gösterenlerin tohum

anacı olarak tescil edilmesi hedeflenmektedir.

cccii




Proje Başlığı Bazı Zeytin Çeşitleri Tozlayıcılarının (Donorlarının) Moleküler Markörler Aracılığı İle Tanımlanması


Projeyi Destekleyen


Proje Yürütücüsü Şehnaz KORKMAZ Yardımcı Araştırmacılar İsmail TURANOĞLU

Sibel SÖYLEMEZ

Şeyda İPEKÇİOĞLU

Abidin TATLI

İsmail RASTGELDİ

Yrd.Doç. Dr Ebru SAKAR

Prof. Dr. Bekir Erol AK


Projenin Bütçesi 2014: 20.000 TL 2015: 10.000 TL 2016: 10.000 TL 2017: 10.000 TL 2018: 10.000 TL

Proje Özeti

Son yirmi yıl içerisinde hızla gelişen moleküler markör teknolojisi çeşitlerin birbiri arasındaki

genetik farklılığın belirlenmesi, kromozom haritalamaları, gen kaynaklarının karakterize edilmesi

çalışmalarında yeni yöntemler ortaya koymuştur. Klasik yöntemlere göre büyük avantajlar sağlayan

bu yeni yöntemler zaman ve işgücü gereksinimini azaltarak çalışmaların daha kısa sürede

sonuçlanmasını sağlamaktadır

Bu noktadan hareketle planlanan bu projede, araştırma alanında bulunan, ülkemizde

gerçekleştirilmiş adaptasyon çalışmalarında öne çıkan ve farklı bölgelerde önemli düzeyde

yetiştiriciliği yapılan Ayvalık, Nizip yağlık, Yuvarlak Halhalı, Gemlik, Hojiblanka, Edincik Su,

Uslu, Memeli, Eğriburun, Memecik, Domat, Manzanilla, Meski çeşitlerinin genetik kimliklerinin ve

Gemlik, Nizip yağlık, Yuvarlak halhalı, Eğriburun, Memecik, Ayvalık, Meski çeşitlerinin her

birinin embriyo genotipi çıkarılıp moleküler markörler aracılığı ile (kendiyle ve bahçedeki diğer

çeşitlerle kıyaslanıp) en muhtemel tozlayıcı tanımlanması amaçlanmıştır.

Projede Önerilen Değişiklikler:

Materyal:

Kullanılan çeşitlerdeki değişiklikler: Projemizde çalışacağımız Gemlik, Nizip yağlık, Yuvarlak

halhalı, Eğriburun, Memecik, Ayvalık, Meski çeşitleri arasından Gemlik, Yuvarlak Halhalı,

Eğriburun, Domat çeşitleri doktora tez projesinde kullanılacaktır.

Metot da yapılan değişiklikler: SSR analizlerinin Fragment analiz otomatik KE sisteminde

yapılması planlanmaktadır.

Projemizdeki analiz çalışmaları Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Biyoteknoloji laboratuarında

yürütülecektir.

Anahtar Kelimeler: Zeytin, Çeşit, Tozlayıcı, Markör, SSR

ccciii




Proje Başlığı

Şanlıurfa Koşullarında Farklı Dikim Aralıklarında Yetiştirilen

Değişik Zeytin Çeşitlerinin Verim ve Kalite Değişimleri

Projeyi Yürüten Kuruluş GAPTAEM

Projeyi Destekleyen


Proje Yürütücüsü İsmail M. TURANOĞLU

Yardımcı Araştırmacılar Şehnaz KORKMAZ

Ufuk RASTGELDİ

Sibel SÖYLEMEZ

Şeyda İPEKÇİOĞLU

Abidin TATLI

Yrd. Doç.Dr. Ebru SAKAR

Prof.Dr. Bekir Erol AK


Projenin Toplam

Bütçesi:

2011: 16.300 TL 2012: 3.000 TL 2013: 3.000 TL 2014: 3.000 TL

2015: 3.000 TL 2016: 3.000 TL

Proje Özeti:

Deneme; tesadüf bloklarında bölünmüş parseller ve 3 tekerrürlü olarak yürütülmektedir. Denemede Arbequina IRTA- i- 18, Gemlik, Halhalı, Manzanilla, Nizip yağlık, Saurani, Kilis Yağlık ve Memecik çeşitleri dikilmiştir. 3 farklı (5*3 - 5*5m- 5*7) dikim aralığı uygulanmıştır. 2013 yılı içerisinde ilk budama yapıldı. Budama sonrasında projede istenen ;

Taç Yüksekliği,

Taç Eni

Taç İz Düşüm Alanı

Taç Hacmi

Sürgün Uzunluğu

Gövde Çapı Gelişimi

Morfolojik gözlemler alındı. Yıl içerisinde bahçede proje kapsamında belirtildiği gibi rutin

bakım işleri (gübreleme, sulama gibi) yapıldı. İklim şartlarına göre önümüzdeki günlerde bu yılın

budaması yapılarak projede istenen gözlemler tekrar alınacaktır.

ccciv




Proje Başlığı Bazı Zeytin Çeşitlerinin Agrobacterium rhizogenes

Yöntemiyle Transformasyonu ve Morfolojik Özelliklerinin

İyileştirilmesi

Projeyi Yürüten Kuruluş Zeytincilik Araştırma İstasyonu Müdürlüğü


Proje Yürütücüsü Mehmet ULAŞ

Yardımcı Araştırmacılar Prof. Dr. Yeşim YALÇIN MENDİ


Projenin Toplam Bütçesi: 2012…35.700…TL

2013…28.300…TL

Proje Özeti

Transformasyon çalışmalarında kullanılmak üzere Ayvalık ve Memecik zeytin

fidanlarından alınan yaprak ve yaprak sapı örnekleri in vitro’ da 8 farklı hormon

konsantrasyonu içeren Rugini Olive Medium (OM) ortamlarında ±25°C’ de karanlıkta kültüre

alınarak kallus yapıları elde edilmiştir. Fakat bu kallus yapılarına Agrobacterium rhizogenes

uygulaması yapıldığında herhangi bir saçak kök elde edilememiştir. Bu durum zeytin bitkisinin

rekalsitrant özelliğinden ve Agrobacterium rhizogenes’ in odunsu bitkilerde etkinliğinin düşük

olmasından kaynaklandığı düşünülmektedir. Ayrıca tohumların in vitro’da çimlendirilme

denemeleri devam etmekte olup çimlenen fidelerin kotiledon yaprakları ve hipokotil gibi genç

dokuları kullanılarak transformasyon etkinliğinin arttırılması ile saçak köklerin elde edilmesine

çalışılacaktır

cccv



PROJE Proje No: (TAGEM/BBAD/13/A08/P02/01)

Proje Başlığı Bazı Mandarin Melezlerinin Hasat Sonrası Biyoaktif Özelliklerinin

Karakterizasyonu

1. İleri Islah Programlarında Değerlendirmek Üzere Bazı Mandarin

Melezlerinin Raf Ömrü Özelliklerinin Belirlenmesi

(TAGEM/BBAD/13/A08/P02/01-01) – Dr. İhsan CANAN


Melezlerinin Önemli Enzim Aktivitelerinin Belirlenmesi

(TAGEM/BBAD/13/A08/P02/01-02) – Zafer KARAŞAHİN

3. Daha Sonraki Islah Programlarında Kullanılmak Üzere ve Sektöre

Tavsiye Etmek Amacıyla Bazı Mandarin Melezlerinin Önemli

Besin Değeri Özelliklerinin Belirlenmesi

(TAGEM/BBAD/13/A08/P02/01-03) – C.Aylin OLUK


Melezlerinin Belirgin Uçucu Bileşik İçeriklerinin Belirlenmesi

(TAGEM/BBAD/13/A08/P02/01-04) – E. Çağlar EROĞLU Projeyi Yürüten Kuruluş Alata Bahçe Kültürleri Araştırma İstasyon Müdürlüğü

Projeyi Dest. Kuruluş Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü

Proje Yürütücüsü Dr. İhsan CANAN


C. Aylin OLUK

Zafer KARAŞAHİN

E. Çağlar EROĞLU

Ebru ÇOKSEVER Başlama- Bitiş Tarihleri 2013-2014

Projenin Top. Bütçesi: 2013:7500TL 2014:7500TL

Alt Projeler: 2013: 1875*4=7500 2014: 1875*4=7500

Proje Özeti Tüketici tercihlerinin zamanla değişimi ile miktar ve görsel kalite temelinde muhafaza yerini besin

değeri temelinde muhafazaya bırakmaktadır. Bu proje ile

1. Mandarin melez bireyleri içerisindeki ümitvar bireylerin biyoaktif özelliklerinin tespiti,

2. Genotiplerin tanıtımına katkı,

3. Turunçgil sektörüne Ar-Ge desteği hedeflenmektedir.

Materyal olarak istasyonumuzda bulunan mandarin melez bireyleri içerisindeki ümitvar tipler

kullanılmaktadır.

Proje kapsamında farklı disiplinlerde 4 adet alt proje yürütülmektedir. Gelişme raporları bir

proje formatında birlikte sunulacaktır.

1. İleri Islah Programlarında Değerlendirmek Üzere Bazı Mandarin Melezlerinin Raf

Ömrü Özelliklerinin Belirlenmesi (TAGEM/BBAD/13/A08/P02/01-01) – Dr. İhsan

CANAN

2. İleri Islah Programlarında Değerlendirmek Üzere Bazı Mandarin Melezlerinin Önemli

Enzim Aktivitelerinin Belirlenmesi (TAGEM/BBAD/13/A08/P02/01-02) – Zafer

KARAŞAHİN

3. İleri Islah Programlarında Kullanılmak Üzere ve Sektöre Tavsiye Etmek Amacıyla

Bazı Mandarin Melezlerinin Önemli Besin Değeri Özelliklerinin Belirlenmesi

(TAGEM/BBAD/13/A08/P02/01-03) – C.Aylin OLUK

4. İleri Islah Programlarında Değerlendirmek Üzere Bazı Mandarin Melezlerinin

Belirgin Uçucu Bileşik İçeriklerinin Belirlenmesi (TAGEM/BBAD/13/A08/P02/01-04) –

E. Çağlar EROĞLU


cccvi

değerlendirilmektedir. Herhangi bir sorun yoktur. Takvimine uygun bir şekilde devam

etmektedir.

Anahtar Kelimeler: Mandarin, Hasat Sonrası, Biyoaktif özellikler

cccvii


PROGRAM ADI : Zeytin (P06) DEVAM EDEN

PROJE


Proje Başlığı

Doğu Akdeniz Havzası ve Güney Doğu Anadolu Bölgesinde

Bulunan Delice Zeytinlerinden ve Doğal Zeytin Popülasyonlarından

Seleksiyon Yoluyla Verticillium’a Dayanıklı Anaç Geliştirilmesi

( Seleksiyon I )


Müdürlüğü

Projeyi Destekleyen


Proje Yürütücüsü Özkan ALTUN

Yardımcı Araştırmacılar Doç. Dr. Mücahit Taha ÖZKAYA

Yrd. Doç. Dr. Ebru SAKAR

Remzi UĞUR

Ahmet SABANCI

Osman ÖZATAR

Ayhan AK

Mehmet POLAT

Ali KAVUN

Kamil SARPKAYA

Başlama- Bitiş Tarihleri Ocak 2008- Aralık 2012 (2 Yıl uzatma Aralık 2014)

Projenin Toplam

Bütçesi:

2009: 7500 TL 2010: 6000 TL 2011: 2000 TL

2012: ---- TL 2013 : ---- TL 2014: ---- TL

Proje de Kahramanmaraş, Osmaniye, Hatay, Adıyaman, Gaziantep, Kilis ve Mardin illerindeki

delicelerden ve doğal zeytin populasyonlarından seleksiyon yapılarak, iyi köklenen ve iyi

yetiştiricilik şartlarına uyan zeytin tiplerinden koleksiyon bahçesi oluşturulacaktır.

Delice koleksiyon bahçesinden beklentiler

-Yetiştiricilikte sorun olan hastalık (Verticillium Dahliae v.b) ve diğer etmenlere karşı çözüm

olabilecek dayanıklı anaç çalışmaları için materyal temininde kolaylık sağlayacaktır.

-Tarihte gen kaynağı olarak gösterilen bu bölgelerdeki delicelerin koleksiyon bahçesi ile

muhafazası sağlanacaktır.

-Oluşturulan koleksiyon bahçesindeki materyaller, gelecek yıllarda yapılacak bilimsel çalışmalara

alt yapı oluşturacaktır.

cccviii



PROJE

Proje No TAGEM/BBAD/11/A08/P09/.

Proje Başlığı Kamkat Yetiştiriciliğinin Geliştirilmesi

Alt Proje: Antalya Koşullarında Farklı Turunçgil Anaçları

Üzerine Aşılı Oval Kamkatın Performansının

Değerlendirilmesi


Projeyi Destekleyen


Proje Yürütücüsü Mehmet ÖZDEMİR

Yardımcı Araştırmacılar Ertuğrul TURGUTOĞLU

Zeynep ERYILMAZ

Nazmi DİNÇ

Başlama-Bitiş Tarihleri 01.01.2011- 31.12.2015

Projenin Toplam

Bütçesi

2012: 13.000 TL 2013: 13.000 TL

2013: 16.000 TL 2014: 13.000 TL

Proje Özeti

Bu proje ile değişik turunçgil anaçları üzerine aşılı kamkatın performansının belirlenmesi

amaçlanmıştır. Bu amaçla Fortunella margarita cv. Nagami kamkatı, 8 değişik turunçgil anacı

üzerine aşılanmıştır. Çalışmada kullanılan anaçlar: Turunç (Citrus aurantium, üçyapraklı

(Poncirus trifoliata), sitranjlar (Carrizo ve Troyer) (Citrus sinensis x Poncirus trifoliata),

kleopatra mandarini (Citrus reshni), volkameriana (Citrus volkameriana), flaying dragon

(Poncirus trifoliata cv. Flaying dragon) ve kaba limon (Citrus jambhiri) dur. Değişik anaçlar

üzerine T-göz aşısı yöntemi ile aşılanan kamkatta; fidan ve ağaç gelişimi, anaç-kalem uyuşma

durumu ile meyve verim ve kalite kriterleri incelenmesi hedeflenmiştir.

2013 yılında deneme parselinde kültürel işlemler uygulanmış, projede öngörülen pomolojik

analizler yapılmış, bitki özellikleri incelenmiştir.

2014 yılında kültürel işlemlere devam edilecek, pomolojik analizler tekrar edilecek ve bitki

özellikleri incelenecektir.

cccix




Proje Başlığı Melezleme Yoluyla Yeni Zeytin Çeşitlerinin Elde Edilmesi

Alt Proje: Zeytinde Sık Dikime Uygun Çeşitlerin Geliştirilmesi



Proje Yürütücüsü Mustafa ŞAHİN


Nurengin METE

Dr. Filiz SEFER

Uğur GÜLOĞLU

Hülya KAYA

Öznur ÇETİN

Mehmet HAKAN

Hükümran GÜL

Mehmet ULAŞ


f 2011 – 5.000 TL 2012 – 7.000 TL

2013 – 8.000 TL 2014 – 10.000 TL 2015 – 5.000 TL

Proje Özeti

Bu çalışma ile zeytinde sık dikime uygun çeşit geliştirmek amaçlanmaktadır. Bu amaçla

‘Melezleme Yoluyla Yeni Zeytin Çeşitlerinin Elde Edilmesi’ çatı projesi kapsamındaki 13 farklı

melezleme kombinasyonundan elde edilen 2700 melez birey içerisinden, sık dikime uygun olduğu

düşünülen 31 tip üzerinde morfolojik ve pomolojik çalışmalar gerçekleştirilmiştir. Çalışmalar

sonucunda, verim, meyve iriliği, et/çekirdek oranı ve yağ içeriği gibi kriterler dikkate alınarak tip

sayısı 17’ ye indirilmiştir. Seçilen 17 melez bireyde ve ayrıca İstasyonumuzca yürütülen seleksiyon

çalışmalarında doğada belirlenen 2 tipte de, 2013 yılı Mart ayı içerisinde sert budamalar yapılarak

fidan üretimi için çelikle köklendirme çalışmalarına başlanacaktır.

cccx




Proje Başlığı

Milli Zeytin Koleksiyonundaki Bireylerin Abiyotik Streslere

Tolerans Düzeylerinin Belirlenmesi

Alt Proje: Bazı Zeytin Çeşitlerinin Dona Dayanım Durumlarının

Belirlenmesi



Uludağ Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Bahçe Bitkileri Bölümü

Proje Yürütücüsü Nurengin METE [email protected]

Yardımcı Araştırıcılar Prof. Dr. Hatice GÜLEN

Dr. Öznur ÇETİN

Mustafa ŞAHİN

Hülya KAYA

Uğur GÜLOĞLU

Mehmet HAKAN

Nurcan ULUÇAY


Projenin Toplam Bütçesi: 2014:40.000 TL 2015: 5.000 TL 2016: 5.000 TL (50.000 TL)

Proje Özeti

Proje 2014 yılı itibari ile yürürlüğe girmiştir. Çalışmada, Zeytin Arazi Gen Bankasında bulunan

40 farklı zeytin çeşidinin dona tolerans durumları yaprak ve kabuk dokusuna uygulanacak yapay don

testleri sonucunda belirlenecektir. Bu amaçla 2014, 2015 ve 2016 yıllarında hücre membran

zararlanmasının bir göstergesi olan iyon sızıntısı (elektriksel iletkenliğin) ve lipid peroksidasyonu

(Malondialdehit) yöntemleri kullanılarak incelenecek çeşitlerin dona tolerans durumları

saptanacaktır.

Anahtar Kelimeler: Zeytin, Çeşit, Don, Tolerans

mailto:[email protected]

cccxi




Proje Başlığı Karadeniz, Marmara ve Ege Bölgeleri Yabani Zeytin (O. europaea

L. subsp. oleaster ) Popülâsyonlarından Seleksiyon Yoluyla Anaç

ve Çeşit Geliştirilmesi



Karadeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü

Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü M.

Ankara Üniversitesi, Ziraat Fakültesi / Bahçe Bitkileri Bölümü

Ege Üniversitesi, Ziraat Fakültesi / Bahçe Bitkileri Bölümü


Yardımcı Araştırıcılar Mustafa ŞAHİN, Dr. Öznur ÇETİN,

Mehmet HAKAN, Hülya KAYA

Uğur GÜLOĞLU, Nurcan ULUÇAY, Çiğdem CEREN

Dr. Nilüfer Aksu USLU, Dr. Nesrin A. TANGU

Dr. Mehmet E. AKÇAY, Dr. Didar SEVİM

Elif B. BÜYÜKGÖK, Yeşim ALTUNOĞLU

Naciye ALPER, Doç. Dr. Mücahit Taha ÖZKAYA

Yrd. Doç. Dr. Hakkı Zafer CAN


Projenin Toplam Bütçesi: 2014:20.000 TL 2015: 15.000 TL

2016:10.000 TL 2017: 10.000 TL

2018:10.000

Proje Özeti

Proje 01.01.2014 tarihi itibari ile yürürlüğe girmiştir. Çalışmada, yabani zeytin (oleaster)

tipleri içerisinde; erkencilik, ağaç kuvveti, biyotik ve abiyotik faktörlere dayanım, verimlilik ve yağ

oranı gibi özellikler incelenecektir. Çalışma neticesinde, bu tipler içerisinde yapılacak seleksiyon

ıslahı ile üstün özelliklerde yeni zeytin çeşit ve anaçlarının geliştirilmesi amaçlanmaktadır.

Anahtar Kelimeler Zeytin, O. europaea L. subsp. oleaster, Yabani zeytin, Seleksiyon


cccxii




Proje Başlığı


Alt Proje: Bazı Zeytin Çeşitleri ve Seçilmiş Melez Tiplerin

Döllenme Biyolojilerinin Araştırılması





Mustafa ŞAHİN

Dr. Öznur ÇETİN

Mehmet HAKAN

Hülya KAYA

Dr. Filiz SEFER

Uğur GÜLOĞLU

Hükümran GÜL

Nurcan ULUÇAY

Mehmet GÜREL


31.12.2015


28.500 TL

2011 – 5.000 TL 2012 – 5.000 TL

2013 – 6.500 TL 2014 – 7.000 TL 2015 – 5.000 TL

Proje Özeti

Çalışma kapsamında, 2013 yılı çiçeklenme döneminde kendileme, karşılıklı tozlama ve

serbest tozlanma uygulamaları gerçekleştirilmiştir. Ayrıca incelenen genotiplerin çiçeklenme

periyotları ve tam çiçek oranları belirlenmiştir.

Tozlama çalışmaları Uslu, Nizip yağlık, Saurani çeşitlerinde ve tescile sunulan MxG-5 No.lu

melez tipte yapılmıştır.


cccxiii




Proje Başlığı


Alt Proje: Zeytinde (Olea europaea L.) Bağlantı (Linkage)

Haritalarının Oluşturulması ve Bazı Özellikleri Kontrol Eden

Genlerle İlişkili Kantitatif Özellik Lokuslarının(QTL) Saptanması.



Proje Yürütücüsü Dr. Öznur ÇETİN


Nurengin METE

Hülya KAYA

Mustafa ŞAHİN

Mehmet HAKAN

Filiz SEFER

Uğur GÜLOĞLU



65.000 TL

2012: 40.000TL

2013: 25.000TL

Proje Özeti

Proje ile; zeytinde bazı karakterlerin genom üzerinde lokalizasyonlarının belirlenmesi

hedeflenmektedir. Bu doğrultuda; zeytinde meyve olgunlaşma süresi, et- çekirdek ayrım düzeyi ve

meyve eti sertliğini kontrol eden genlerle ilişkili QTL (Kantitatif Karakter Lokusları)’ler çalışma ile

saptanacaktır. Zeytincilik Araştırma İstasyonu’nda yürütülen melezleme projesi içerisinde yer alan

MemecikXUslu melez kombinasyonundaki F1 bireyler ve ebeveynlerinin materyal olarak

kullanılmaktadır. SSR markör analizi ile melez popülasyonda yer alan tip dışı bitkiler tespit edilmiş

ve çalışmadan çıkarılmıştır. SSR ve AFLP markör analizi devam etmektedir. Çalışmanın

tamamlanması için 1 yıl uzatmaya ihtiyaç duyulmaktadır.

cccxiv




Proje Başlığı

Zeytinde Genetik Araştırmalar

Alt Proje: Zeytinde Genetik Haritalamalar İçin F1

Popülasyonlarının Oluşturulması



Proje Yürütücüsü Dr. Öznur ÇETİN

Yardımcı Araştırıcılar Nurengin METE

Hülya KAYA

Mustafa ŞAHİN

Mehmet HAKAN

Nurcan ULUÇAY KAYAR

Hükümran GÜL

Kenan ALTAN



82.500 TL

2014: 2.500 TL 2015: 20.000 TL 2016: 20.000 TL

2017: 20.000 TL 2018: 20.000 TL

Proje Özeti

Proje 01.01.2014 tarihinde başlamıştır. Bu çalışma ile zeytinde yapılacak genetik haritalama

çalışmalarında kullanılmak üzere kontrollü melezleme çalışmaları gerçekleştirilecektir. Melezleme

çalışmasında materyal olarak; Zeytincilik Araştırma İstasyonu ve Ege Üniversitesi işbirliği ile

TÜBİTAK 1007 projesi kapsamında yürütülen projede genetik uzaklıkları belirlenen ve kantitatif

özellikler bakımından da farklılık gösteren genotipler kullanılacaktır. Bu genotiplerden Yün

çelebiXSatı (0.69), Yün çelebiXGirit zeytini (0.53), Kilis yağlıkXEdincik su (0.47), Girit

zeytiniXEdincik su (0.53) ve DomatXGemlik (0.32) kombinasyonları oluşturularak tek yönlü olmak

üzere kontrollü melezlemeler yapılacaktır. Elde edilecek F1 popülasyonları Linkage haritalarının

oluşturulmasında Kantitatif Özellik Lokuslarının belirlenmesinde ve zeytin genomu ile ilgili

yapılacak çalışmaların materyalini oluşturacaktır.

cccxv



PROJE


Proje Başlığı Çekirdeksiz, Dikensiz ve Periyodisite Göstermeyen Mutant

Yerli Mandarin ve Antalya Yerli Yuvarlak Limon Tiplerinin

Belirlenmesi


Projeyi Destekleyen



Yardımcı Araştırmacılar Gülay DEMİR

Şenay KURT

Dr. İlknur POLAT

Bora AĞSARAN

M.Alper ARSLAN


Projenin Toplam Bütçesi 2009:…………...TL 2010:7.500 TL 2011:7.000 TL

2012: 4.000 TL

Proje Özeti :

Yerli mandarin bölgemizde yaygın olarak yetiştirilen verimli ve aroması iyi bir mandarin

çeşididir. Fakat bu çeşit çok sayıda çekirdek içermekte ve periyodisite göstermektedir. Yerli

Yuvarlak limon çeşidi ise yerli mandarin gibi bölgemizde yetiştirilen verimli ve düzenli meyve

veren limon çeşididir. Bu limon çeşidi çok sayıda çekirdek ve dikene sahiptir. Aynı zamanda

uç kurutan hastalığına göreceli olarak dayanıklıdır. Bu turunçgil çeşitlerinin çekirdeksizlik ve

az çekirdeklilik durumu, bunların kromozom yapısını değiştirerek triploid bireyler elde

edilmesiyle mümkündür.

Bu proje ile gamma ışını uygulanarak, çekirdeksiz veya çok az çekirdekli, kaliteli, dikensiz ve

periyodisite göstermeyen mutant yerli mandarin ve yerli yuvarlak limon tiplerinin belirlenmesi

amaçlanmaktadır.

Bu amaçla az çekirdekli 17 adet Yerli mandarin tipi ile dikensiz veya az dikenli 10 adet Yerli

yuvarlak limon tipi belirlenmiştir. SSR primerleriyle, mandarinlerde polimorfizm elde

edilemezken, limonlarda 4 primerde polimorfizm elde edilmiştir. Seçilen bu bireylerde SSR ve

SRAP primerleri ile çalışmalar 2012 yılında bitirilmiştir. 2010 yılı içerisinde belirlenen bu

bireylerden aşı gözleri alınarak tescil deneme esaslarına uygun tekerrür sayısında aşılanmış ve

2011 yılı ilkbahar döneminde araziye dikilmişlerdir. 2013 yılı süresince deneme parsellerinin

kültürel bakım işlemlerine devam edilmiş ve bireylerde anaç-kalem ölçümleri yapılmıştır. 2014

yılında da deneme parsellerinin kültürel bakım işlemlerine devam edilecektir.

cccxvi



PROJE


Proje Başlığı Mutasyon Yoluyla Çok Erken/Erken veya Geç Dönemde

Olgunlaşan Yeni Mandarin Çeşitlerinin Geliştirilmesi


Projeyi Destekleyen

Kuruluş Narenciye Tanıtım Grubu (NTG)-TAGEM


Yardımcı Araştırmacılar Şenay KURT, Gülay DEMİR

Başlama-Bitiş Tarihleri 2012-2017 (I. dilim)

Projenin Toplam

Bütçesi

2011:…..….. TL

2012: 11.500 TL (TAGEM) + 34.000 TL (NTG)

2013: 10.000 TL (TAGEM) + 15.000 TL (NTG)

2014: 15.000 TL (TAGEM) + 10.000 TL (NTG)

Proje Özeti :

Turunçgil ihracatında rakibimiz olan ülkelerdeki meyve hasat dönemi ülkemiz ile

çakışmaktadır ve bu da pazarlardaki rekabeti arttırmaktadır. Türkiye turunçgil sektörünün

Avrupa pazarlarında söz sahibi olabilmesi için değişen pazar özelliklerine göre turunçgil tür ve

çeşitlerine yönelmesi gerekmektedir. Türkiye’nin en büyük ithalatçı ülkelerin bulunduğu Batı

Avrupa ülkelerinde etkin bir şekilde yer alabilmesi ve şu anda elindeki mevcut pazarları

koruyabilmesi için turunçgil sektörünün çeşitler anlamında daha dinamik bir yapı kazanması

gerekmektedir.

Bu projede mutasyon ıslahı yoluyla dünya turunçgil pazarlarında rekabet edebilecek, erkenci

ve geççi yeni mandarin çeşitlerinin geliştirilmesi amaçlanmaktadır.

2011 yılı Sonbahar döneminde projede yer alan Okitsu Wase ve W. Murcott çeşitlerinin

20 göz içeren aşı kalemlerine Türkiye Atom Enerjisi Kurumunda Co60

kaynağından 50 gray

dozunda akut gamma ışını uygulanmış ve aşılama ile M1V1 bireyleri oluşturulmuştur. 2012

yılında M1V1 bireylerinin bakım işlemlerine devam edilerek 2012 sonbahar döneminde aşılama

ile M1V2 bireyleri elde edilmiştir. 2013 yılında M1V2 bireylerinin bakım işlemlerine devam

edilerek 2013 sonbahar döneminde aşılama ile M1V3 bireyleri elde edilmiştir. Bu bireylerin

bakım işlemlerine devam edilmekte olup 2014 yılı içerisinde deneme parsellerinin kurulması

hedeflenmektedir.

cccxvii

BİLGİ AMACIYLA SUNULACAK PROJELER

cccxviii

BİLGİ AMAÇLI

PROJE

Proje Başlığı

Turunçgillerde Sektörel Gelişim ve İhracat Şansını Artıracak

Çeşit ve Anaç Geliştirme

Proje Lideri Prof. Dr. Turgut YEŞİLOĞLU

Projeyi Yürüten

Kuruluş

Çukurova Üniversitesi Proje No: 112G025

Alata Bahçe Kültürleri Araştırma İstasyonu Proje No: 112G071

Mustafa Kemal Üniversitesi Proje No: 112G072

Batı Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü Proje No: 112G073


Dr. Güçer KAFA

Doç. Dr. T. Hakan DEMİRKESER

Ertuğrul TURGUTOĞLU

Başlama-Bitiş Tarihleri 15.12.2013-15.12.2017

Projenin Toplam Bütçesi 3.249.767,00 TL

Proje Özeti

Turunçgil sektörünün geliştirilmesi ve yönlendirilmesinden sorumlu bakanlık olan

Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’nın acil ihtiyacı olan yeni çeşit ve anaçların

geliştirilmesi amacıyla yapılan bu projede melezleme, mutasyon, somatik hibridizasyon, ploidi

ve moleküler yöntemlerden yararlanılacak olup hedeflenen çıktılar aşağıda sunulmuştur:

1.Üretimi dönemini daha geniş bir zamana yaymak amacıyla erkenci, orta-geç ve geç dönemde

olgunlaşan portakal, mandarin (tangor ve tanjelo dahil), limon ve altıntop çeşitlerinin

geliştirilmesi.

2.Dünya pazarlarında yer bulabilecek verimli ve yüksek kaliteli, özellikle çekirdeksiz ve iri

meyveli portakal, mandarin (tangor ve tanjelo dahil) ve limon çeşitlerinin geliştirilmesi.

3.Uçkurutan hastalığına tolerant ve ticari değeri yüksek yeni limon çeşitlerinin geliştirilmesi.

4.Toplam sıcaklık isteği düşük olan verimli, iri, kaliteli ve renkli altıntop çeşitlerinin

geliştirilmesi

5.Alkali topraklara adapte olabilen, tristeza virüs hastalığı ve Phytopthora citropthora

etmeninin neden olduğu kök ve kök boğazı çürüklüğü hastalığına tolerant yeni turunçgil

anaçları geliştirilmesi.

Bu projeden elde edilecek ümitvar genotiplerle daha sonra yapılacak olan çalışmalar

sonucunda geliştirilecek olan çeşitlerin tescil edilerek üretime girmesi ile pazarlama sezonu

genişleyecek, verim ve kalite artacak ve Ülkemizin turunçgil ihracatında rekabet şansı önemli

ölçüde yükselecektir. Öte yandan, Tristeza tehditi nedeniyle %95’i risk altında olan mevcut

turunçgil bahçeleri için uygun anaç çalışmalarında önemli bir noktaya gelinmiş olacaktır.

Anahtar Kelimeler: Turunçgil, anaç-çeşit geliştirme, melezleme, somatik hibridizasyon,

moleküler teknikler, mutasyon, seleksiyon, adaptasyon, dayanıklılık ıslahı, ploidy

cccxix

BİLGİ AMAÇLI PROJE

Tez Yürütücüsü: Ertuğrul TURGUTOĞLU

Proje Adı

Fortune Mandarininde Mutasyon Yoluyla Alternaria

alternata f.sp. citri Etmenine Karşı Tolerant Yeni

Mutantların Elde Edilmesi ve Mutantlardaki Bazı

Doğal Hormon Seviyelerinin Saptanması

Üniversite Adı Akdeniz Üniversitesi

Proje Danışmanı Prof. Dr. İbrahim BAKTIR

Başlama–Bitiş Tarihi Ocak 2014-Ocak 2016

Projeyi Destekleyen Kurum Akdeniz Üniversitesi BAP-BATEM

Bütçe 24.996 TL

Proje Özeti

Alternaria alternata f.sp. citri etmeninin neden olduğu turunçgillerde kahverengi leke

hastalığı ilk kez 1903 yılında Avusturalya’da Emperor mandarinlerinde ve 1976 yılında da

Florida’da Dancy tangerini, Minneola ve Orlando tangelolarında görülmüştür. Daha sonraki

yıllarda da Güney Afrika Kolombiya ve İsrail’de görülmüş ve önemli ekonomik kayıplara

neden olmuştur.

Söz konusu hastalık Akdeniz bölgesinde yetiştiriciliği yapılan Minneola tangelo’nun dikim

alanlarında ciddi azalmalara neden olmuş ve ayrıca yetiştiricilik açısından geççi bir çeşit olan

Fortune mandarininin gelişimini engellemiştir. Mutasyon ıslahı ile turunçgillerde kahverengi

leke hastalığına hassas olduğu bilinen Fortune mandarini mutantları arasında tolerant

genotiplerin bulunabileceği öngörülmektedir. Mutant bireyler arasında hassas ve tolerant

olarak bulunan genotiplerdeki hormonal değişimin (oksin, gibberellin, sitokinin, absisik asit

ve etilen) belirlenmesi ve bu hormonların söz konusu hastalığa karşı hassasiyet veya

tolerantlık ile ilişkilerinin ortaya konulması hedeflenmektedir.

cccxx

BİLGİ AMAÇLI

PROJE

Proje No TÜBİTAK-1001 110 O 659

Proje Başlığı İncir (Ficus carica L.) Genetik Bağlantı (Linkage) Haritasının

Oluşturulması

Proje Lideri Hatice İKTEN

Projeyi Yürüten Kuruluş Akdeniz Üniversitesi, Ziraat Fakültesi


Nedim MUTLU

Cengiz İKTEN

Hilmi Kocataş

Projeyi Destekleyen

Kurum/lar İncir Araştırma İstasyonu Müdürlüğü

Başlama-Bitiş Tarihleri 2011- 2014


Proje Özeti

Odunsu bitkilerde genetik bağlantı (linkage) haritalarının oluşturulması genom

yapısının anlaşılmasını, karaktere bağlı moleküler işaretleyicilerin tesbitini ve nihayetinde

çeşit geliştirmeye yönelik önemli verileri sağlayabilir. Çok yıllık bitkilerde ve meyve

ağaçlarında heterozigot yapıları nedeniyle haritalama popülasyonlarını (F2 ve BC1) elde

etmek genellikle zor veya Antepfıstığı ve incir gibi dioik türlerde F2 oluşturmak için

kendileme yapmak imkansızdır. Ancak, heterozigot yapıları nedeniyle bu türlerde F1

generasyonu kendine döllenen bitkilerdeki F2 ve BC1 populasyonlarına benzetilebilir ve bu

“pseudo-testcross” tekniği olarak bilinir. PCR tekniğine dayalı işaretleyiciler, pseudo-

testcross yöntemi ile kombine edilerek yabancı döllenen birçok meyve türünde kromozom

haritalarının oluşturulmasında kullanılmıştır. İncirde bugüne kadar morfolojik ya da

moleküler işaretleyiciler kullanılarak genetik tanımlama (linkage) haritası oluşturulmamıştır.

Bu çalışma ile, incirde ilk defa melezlemeye dayalı genetik haritalama yapılması ve dünya

litaratüründe önemli bir boşluğun doldurulması amaçlanmakta ve sonuçta da ıslah

çalışmalarında daha kısa yoldan sonuca varılması, zaman ve masraftan tasarruf sağlanması

hedeflenmiştir.

Bursa Siyahı ve Ak İlek çeşitlerinin melezlenmesi sonucu elde edilen F1 popülasyonundan

138 bireyin kullanılacağı çalışmada AFLP, SSR, SRAP, RAPD ve ISSR primerleri

kullanılarak DNA amplifikasyonu yapılacak ve pseudo-testcross yöntemi ile genetik

haritalama gerçekleştirilecektir. İki ebeveyn için toplam 600 adet polimorfik işaretleyici elde

edilmesi hedeflenmiştir

cccxxi


Proje No

Proje Başlığı Farklı Anaçların Akko XIII ve Gold Nugget Yenidünya

Çeşitlerinde, Meyve Kalitesi ve Muhafazası Üzerine Etkileri

Proje Lideri Prof. Dr. M. Ali KOYUNCU

Projeyi Yürüten Kuruluş Süleyman Demirel Ünv.

Proje Yürütücüleri Prof. Dr. M. Ali KOYUNCU

Seyla TEPE

Projeyi Destekleyen

Kurum/lar BATEM



Proje Özeti

Bu çalışmada 2009-2010 yıllarında, Antalya/Serik- Kayaburnu yöresinde yetiştirilen ayva,

akdiken ve yenidünya çöğür anacı üzerine aşılı Akko XIII ve Gold Nugget yenidünya

çeşitlerinde, anaçların meyve kalitesi ve muhafazası üzerine etkileri incelenmiştir. Anaçların

meyvelerin muhafazası üzerine etkileri soğuk hava deposu (5±0.5 ºC sıcaklık ve % 90±5 Rh)

ve manav koşullarında (20 ºC sıcaklık ve % 70±5 Rh) değerlendirilmiştir. Ayrıca soğuk

odalardan her dönemde çıkartılan meyveler 2 gün 20 ºC sıcaklık ve % 70±5 Rh oransal neme

sahip koşullarda bekletilerek raf ömürleri belirlenmiştir. Meyveler soğuk odalardan 15 gün,

manav koşullarından 3 gün aralıklarla analize alınmıştır. Anaçların meyve kalitesi üzerine

etkilerinin belirlenmesi amacıyla; meyve ağırlığı, meyve sertliği, meyve kabuk rengi,

meyve/çekirdek oranı, suda çözülebilir kuru madde miktarı, titre edilebilir asitlik, pH,

olgunluk indeksi, toplam fenolik maddele, etilen üretimi ve solunum hızı ölçümleri ile

duyusal analizler yapılmıştır. Depodan çıkartılan örneklerde; bu analizlere ek olarak, ağırlık

kayıpları, ambalaj içi CO2 ve O2 ölçümleri, çürük meyve oranı ve fungal etmenler

belirlenmiştir. Aynı analizler raf ömrü çalışmalarında tekrarlanmıştır. Meyveler streç filmle

kaplanmış ve kaplanmamış (kontrol grubu) 2 kg’lık plastik ambalajlarda depolanmıştır.

Denemeler, tesadüf parselleri deneme desenine göre 3 tekerrürlü olarak yürütülmüştür.

Sonuç olarak; meyve kalite kriterlerine göre çeşit olarak Gold Nugget, anaç olarak ise ayva

ve yenidünya anacının yenidünya yetiştiriciliği için daha uygun olabileceği sonucuna

varılmıştır. Muhafaza çalışmalarında; meyvelerin kalitelerini kaybetmeden, soğukta ve streç

film uygulamasıyla 30 gün, manav koşullarında ise 6 gün muhafaza edilebileceği ve Akdiken

anacının muhafaza için uygun olmadığı belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler: Yenidünya, Akdiken, Ayva, Anaç, Muhafaza

cccxxii


Tez Yürütücüsü Görkem SÜLÜ

Proje Adı

Mutant Yerli Mandarin ve Antalya Yerli Yuvarlak

Limonda Genetik Farklılıkların SSCP Markırları ile

Belirlenmesi

Üniversite Adı Çukurova Üniversitesi

Proje Danışmanı Prof. Dr. Yıldız AKA KAÇAR

Başlama–Bitiş Tarihi 01/06/2014 – 01/01/2016

Projeyi Destekleyen Kurum Çukurova Üniversitesi-BATEM

Bütçe 18.500 TL

Proje Özeti

Ülkemiz Turunçgil yetiştiriciliğinde önemli bir yere sahip olup, dünya üretiminde 11. sırada

yer almaktadır. Turunçgil yetiştiriciliğinde geleneksel ıslah metotları ile çok sayıda yeni çeşit,

üreticilerin hizmetine sunulmuştur. Ancak, bu yöntemlerle çeşit geliştirmede uzun zaman,

fazla emeğe ve kaynağa gerek duyulmaktadır. Aynı zamanda turunçgillerde görülen

heterozigoti yapı da sorun oluşturmaktadır. Bu nedenle bitki ıslahçıları daha kolay ve daha

hızlı varyasyon sağlayacak yeni yaklaşımlar üzerinde durmaktadır. Bu yaklaşımlardan biri de

mutasyon ıslahıdır.

Mutasyon ıslahı ile genotiplerde tesadüfi mutasyonlar oluşturulabilmekte ve bazı farklılıkların

oluşturulması sağlanabilmektedir. Elde edilebilen bu farklılıkların genetik olarak ne

olduğunun tespiti ve nasıl bir değişimin ortaya çıktığının belirlenmesi bu ıslah sürecinin

önemli bir parçasını oluşturmaktadır. Bu nedenle bu mutasyonların belirlenmesinde çeşitli

yöntemler geliştirilmiştir.

Bitkilerde meydana gelen mutasyonların belirlenmesinde klasik yöntemlerin yanı sıra

moleküler yöntemlerden de yararlanılmaktadır. Bu yöntemlerden biri de SSCP tekniğidir.

SSCP tekniği orijinal olarak mutasyonların hızlı analizi için geliştirilmiştir. Mutasyonların

analizinde, “SSCP (Single Strand Conformation Polymorphism)” markörler oldukça hassas ve

doğru sonuçlar vermesi nedeniyle avantaj sağlamaktadır.

Bu projenin amacı; Yerli mandarin ve Yerli Yuvarlak limon çeşitlerinin özelliklerinin

iyileştirilmesi amacıyla farklı gray dozları uygulanarak mutasyon ıslahı ile elde edilen

populasyondan seçilen bireylerin genetik farklılıkların SSCP markırlarıyla belirlenmesidir.

Anahtar Kelimeler: Yerli Mandarin, Antalya Yerli Yuvarlak Limon, Mutasyon, SSCP,

Genetik Farklılık

cccxxiii


Proje Başlığı:

Conservation, Characterisation, Collection and Utilisation of

Genetic Resources in Olive (Olea europaea) RESGEN

Proje Lideri Dr. Filiz SEFER


International Olive Oil Council

Proje Yürütücüleri: Hülya KAYA

Mehmet ULAŞ

Hanife Telli KARAMAN

Harun DIRAMAN

Mehmet HAKAN

Başlama – Bitiş Tarihleri: 15 Ekim 2011-14 Ekim 2013

Proje Bütçesi: 20000 €

Proje Özeti:

RESGEN projesi, UZK’nın (International Olive Oil Council) kendi oluşturduğu morfolojik

karakterizasyon metodunun uygulanacağı ve tüm ülkelerin metot birlikteliğinde çeşitlerini yeniden

tanımlayacağı bir projedir.

Türkiye 17 Mart 1995 tarihinde proje katılım formunu imzalayarak projeye resmen katılmıştır.

Ülkemizin 1998-2011 sürecini kapsayan dönemde UZK ile ilişkilerini dondurması sebebiyle proje

kesintiye uğramıştır. Ancak istasyonumuz tarafından proje çalışmalarına devam edilmiştir.

UZK’ya tekrar üye olunması ile oluşturulan protokol doğrultusunda projeye tekrar başlanmıştır.

Proje kapsamında, Çeşitlerin çiçeklenme zamanı, Olgunlaşma zamanı, Köklenme kapasitesi ve yağ

asitleri kompozisyonu tespit edilmiştir.

cccxxiv


Proje No

Proje Başlığı Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetinde İncir “Ficus carica L.”

Seleksiyonu Ve Muhafazası

Proje Lideri Berna Kamçı ALTUN

Projeyi Yürüten Kuruluş Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü/ Tarım Dairesi

Müdürlüğü


Dr. Nihat YILMAZ

Birgül ERTAN

Yeşim REHBER DİKKAYA

Turgut ALAS

Ahmet KARABAY

Projeyi Destekleyen

Kurumlar

İncir Araştırma İstasyonu Müdürlüğü

LAÜ Tarım Bilimleri ve Teknolojileri Fakültesi


Projenin Toplam Bütçesi 52,500

Proje Özeti

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti, incir genetik çeşitliliği bakımından son derece zengin bir

yapıya sahiptir. Ülkede, “bardak inciri, beyaz incir, siyah incir” olarak adlandırılan yöresel

çeşitlerin yanında, doğal olarak yayılış gösteren pek çok incir genotipi bulunmaktadır.

KKTC’nde doğal florada bulunan ve zengin bir varyasyon gösteren incir genotiplerinden

üstün verimli ve kaliteli tipleri ve yöresel çeşitleri saptamak amacıyla bu çalışma

planlanmıştır. Bu çalışma ile, doğal populasyon içindeki nitelikli tiplerin ortaya

çıkarılmasının yanı sıra, yöreye özgü tiplerin “gen kaynağı” olarak korunması da

sağlanabilecektir. Uzun vadede ise selekte edilen genotip veya yöresel çeşitlerin adaptasyon

çalışmalarının yapılması ve üretimlerinin yaygınlaştırılması için bir alt yapı oluşturulması

hedeflenmiştir.

Çalışma kapsamında, Adanın en batı ucunda yer alan Yeşilırmak bölgesinden başlanarak,

kuzeye ve doğuya doğru yetiştiricilik yapılan bölgeler ile KKTC’nin bütün kasaba ve

köylerinin doğal florasında yer alan incir genotiplerinin bulunduğu alanlar 2014 yılı üretim

döneminde yapılacak surveyler ile taranacaktır.

Meyve iriliği, verimlilik ve erkencilik/geçcilik durumu gibi temel seleksiyon kriterlerine göre

belirlenecek olan incir genotiplerine ait ağaçlarda fenolojik, morfolojik ve pomolojik

özelliklere ilişkin veriler elde edilerek, seçime esas olmak üzere tartılı derecelendirme

yöntemi kullanılarak değerlendirmeler yapılacak ve üstün özelliklere sahip olanlar

belirlenecektir.

Anahtar Kelimeler: : İncir, Seleksiyon, Muhafaza, Ficus carica L.

cccxxv


Proje Başlığı: KKTC Koşullarında, Bazı Zeytin Çeşitlerinin Adaptasyon

Durumlarının Araştırılması ve Yerli Zeytin Tipinin Karakterizasyonu

Proje Lideri Hüseyin KARANFİLOĞLU

Projeyi Yürüten Kuruluş: KKTC Tarımsal Araştırma Enstitüsü

Proje Yürütücüleri: Dr. Nihat YILMAZ (Lefke Üniversitesi)

Yeşim Rehber DİKKAYA (KKTC Tarımsal Araştırma Enstitüsü)

Nurengin METE (Danışman / Bornova Zeytincilik Araştırma İstasyonu)

Mehmet HAKAN (Danışman / Bornova Zeytincilik Araştırma İstasyonu)

Hülya KAYA (Danışman / Bornova Zeytincilik Araştırma İstasyonu)

Projeyi Destekleyen

Kurum/lar


Zeytincilik Araştırma İstasyonu Müdürlüğü

Başlama – Bitiş Tarihleri: 01.01.2011 31.12.2015

Proje Bütçesi: 25.000 TL

Proje Özeti:

İki iş paketi şeklinde planlanan bu projede, I. İş paketinde; KKTC genelinde yayılmış olan

Yerli zeytin tipinin fenolojik ve pomolojik özelliklerinin tanımlanması yapılarak, fidan üretimi

açısından uygun baz materyali seçilecektir. II. İş paketinde ise, bölge koşullarına uyum

sağlayabilecek yeni zeytin çeşitlerin belirlenmesi amacıyla bir adaptasyon çalışması planlanmaktadır.

KKTC genelinde birçok bölgeye yayılmış olan Yerli zeytin tipinin tanımlanması amacıyla tipin

Kimlik bilgileri, Morfolojik ve Fizyolojik Özellikleri’nin tanımlaması yapılmıştır. 2013 yılı içinde

tip içerisinden seçilecek uygun baz materyali ile birlikte bölgede kurulacak olan adaptasyon parseli

için fidan üretimine geçilecektir.

cccxxvi


Proje Başlığı KKTC’de Turunçgillerde Virüslerden Arındırma ve Çeşit

Geliştirme Projesi

Proje Lideri Konce BAYDAR

Projeyi Yürüten Kuruluş KKTC Tarım ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı, Tarımsal

Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü


Yeşim Rehber DİKKAYA

Ayda KONUKSAL

Cem KARACA

Esra SERİNOL

Hüseyin KARANFİLOĞLU

Projeyi Destekleyen

Kurum/lar

KKTC Tarım ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı, T.C. Lefkoşa

Büyükelçiliği Yardım Heyeti Başkanlığı, Batı Akdeniz

Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü

Başlama-Bitiş Tarihleri Nisan 2012 - Nisan 2017

Projenin Toplam Bütçesi 1.555.000 TL

Proje Özeti : Tüm bitki türlerinde olduğu gibi narenciyede de etkin bir mücadele yöntemi olmayan

virüs ve virüs benzeri hastalıklar, üretim alanlarında önemli sorunlara yol açmakta ve

ilerleyen evrelerde ağaç ölümlerine varan zararlar oluşmaktadır. Böylelikle üretim

alanlarında ciddi bir azalma gözlemlenmekte ve ekonomik kayıplar ortaya çıkmaktadır.

Bu nedenle proje kapsamında; iklim koşulları bakımından turunçgil yetiştiriciliğine

oldukça elverişli olan ülkemizde virüs ve virüs benzeri hastalıkların neden olduğu

problemlerin çözümü için arındırma ve indeksleme çalışmalarının başlatılarak üreticilere ve

fidancılık kuruluşlarına virüs hastalıklarından temiz turunçgil üretim materyali sağlanmış

olacaktır. Aynı zamanda turunçgillerde ıslah ve adaptasyon çalışmaları ile KKTC turunçgil

sektörünün dünyada meydana gelen talep değişikliklerine uygun çeşitlerle üretim

yapabilmesi için dinamik bir yapı kazandırılmış olacaktır.

Proje kapsamında 2012 yılında adaptasyon çalışmaları için belirlenen çeşitler eş

zamanlı olarak, T.C. Tarımsal Araştırma ve Politikalar Genel Müdürlüğü, Batı Akdeniz

Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü ve KKTC Tarım ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı,

Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğünde aşılanmış ve adaptasyon parseline alınmak

üzere hazırlanmıştır.

2013 Ocak ayı itibari ile virüs ve virüs benzeri hastalıklardan arındırma çalışmalarının

yürütüleceği laboratuvar inşaatına başlanmıştır.

cccxxvii

2014 YILI

PROGRAM DEĞERLENDİRME

TOPLANTILARI

(BAĞCILIK)

17-20 ŞUBAT 2014 ANTALYA

i

BAĞCILIK PROGRAM DEĞERLENDİRME TOPLANTISI KATILIMCI LİSTESİ

SIRA AD SOYAD KURUMU

Dr. Nejdet KAPLAN Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müd.

1 Ferya TAŞCI Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müd.

2 Abdulbaki ŞEN Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müd.

3 Solmaz ANAYURDU Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müd.

4 Prof. Dr. H. İbrahim UZUN Akdeniz Üniversitesi / ANTALYA

5 Prof. Dr. Zeki KARA Selçuk Üniversitesi / KONYA

6 Prof. Dr. Nuray SİVRİTEPE Uludağ Üniversitesi / BURSA

7 Prof. Dr. Cihat TÜRKBEN Uludağ Üniversitesi / BURSA

8 Prof. Dr. Rüstem CANGİ Gazi Osman Paşa Üniversitesi / TOKAT

9 Doç. Dr. Cafer KÖSE Atatürk Üniversitesi / ERZURUM

10 Doç. Dr. Alper DARDENİZ Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi /

ÇANAKKALE

11 Osman KAVAK Alata Bahçe Kültürleri Araştırma İstasyonu

Müdürlüğü / Erdemli - MERSİN

12 M. Erdem KİRAZ Alata Bahçe Kültürleri Araştırma İstasyonu

Müdürlüğü / Erdemli - MERSİN

13 Kürşat Alp ASLAN Antepfıstığı Araştırma İstasyonu Müdürlüğü

/ GAZİANTEP

14 Murat KAYA GAP Uluslar arası Tarımsal Araştırma ve Eğitim

Merkezi / DİYARBAKIR

15 Akay ÜNAL (Müdür) Manisa Bağcılık Araştırma İstasyonu Müdürlüğü

16 Dr. Selçuk KARABAT Manisa Bağcılık Araştırma İstasyonu Müdürlüğü

17 Dr. Fadime ATEŞ Manisa Bağcılık Araştırma İstasyonu Müdürlüğü

18 Şermin ÇELİK Manisa Bağcılık Araştırma İstasyonu Müdürlüğü

19 Metin KESGİN Manisa Bağcılık Araştırma İstasyonu Müdürlüğü

20 Naci YILDIZ Manisa Bağcılık Araştırma İstasyonu Müdürlüğü

21 Ali GÜLER Manisa Bağcılık Araştırma İstasyonu Müdürlüğü

22 Turcan TEKER Manisa Bağcılık Araştırma İstasyonu Müdürlüğü

23 Ebru TOPRAK ÖZCAN Manisa Bağcılık Araştırma İstasyonu Müdürlüğü

24 Birol KARADOĞAN

(Müdür)

Bahçe Kültürleri Araştırma İstasyonu Müdürlüğü

/ ERZİNCAN

25 Nalan KALKAN Bahçe Kültürleri Araştırma İstasyonu Müdürlüğü

/ ERZİNCAN

26 Seçkin KARGIN Meyvelik Araştırma İstasyonu Müdürlüğü/ Eğirdir –

ISPARTA

ii

27 Duran KILIÇ Orta Karadeniz Geçit Kuşağı Tarımsal Araştırma

İstasyonu Müdürlüğü / TOKAT

28 Mehmet SAĞLAM (Müdür) Tekirdağ Bağcılık Araştırma İstasyonu Müdürlüğü

29 Dr. Cengiz ÖZER Tekirdağ Bağcılık Araştırma İstasyonu Müdürlüğü

30 A. Semih YAŞASIN Tekirdağ Bağcılık Araştırma İstasyonu Müdürlüğü

31 Dr. Zafer COŞKUN Tekirdağ Bağcılık Araştırma İstasyonu Müdürlüğü

32 Onur ERGÖNÜL Tekirdağ Bağcılık Araştırma İstasyonu Müdürlüğü

33 Serkan CANDAR Tekirdağ Bağcılık Araştırma İstasyonu Müdürlüğü

34 Zeliha O. ÖZALP Tekirdağ Bağcılık Araştırma İstasyonu Müdürlüğü

35 Çağlar KARACAOĞLAN Tekirdağ Bağcılık Araştırma İstasyonu Müdürlüğü

36 Koray DOĞU Tekirdağ Bağcılık Araştırma İstasyonu Müdürlüğü

37 Serkan AYDIN Batı Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü

Müdürlüğü / ANTALYA

38 Ayça KARAUZ İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü / BURSA

39 Orhan ÇORUH İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü / KONYA

40 Aslı POLAT GAP Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü

/ ŞANLIURFA

41 Dr. Arif ATAK Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma

Enstitüsü Müdürlüğü / YALOVA

42 Kemal A. KAHRAMAN Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma


43 Gülhan GÜLBASAR ŞİRE Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma


44 Mehmet Hüsrev ÖZ Bahri Dağdaş Uluslararası Tarımsal Araştırma

Enstitüsü Müdürlüğü / KONYA

45 Mehmet YILMAZ Kayısı Araştırma İstasyonu Müdürlüğü /

MALATYA

46 Bilge DURMUŞ Omca Tarım Tekn. Bağcılık ve Mey. Tic. Ltd. Şti.

47 Rasık YILMAZ Galaser Tarım

48 Dilek AŞAN Du Pont Turkey / İSTANBUL

49 Melehat KERİŞ Reha Elektronik San. Paz. Ltd. Şti / İSTANBUL

50 Feti GÖKER Göker Aşılı Asma Fidancılığı / MANİSA

I

BAĞCILIK PROGRAM DEĞERLENDİRME TOPLANTISI

17-20 ŞUBAT 2014

09:30 - 12:30 AÇILIŞ PROGRAMI

YEMEK ARASI

17 Şubat 2014 Pazartesi - I. OTURUM

14:00 – 15:20

14:00 - 14:20 Ferya TAŞCI Grup Koordinatör Sunumu

Oturum Başkanı: Prof. Dr. Nuray SİVRİTEPE


SAAT PROJE LİDERİ PROJE BAŞLIĞI

14:20-14:40 Mehmet Erdem

KİRAZ

Mersin İli Bağcılığının Teknik Yapısı ile Yaygın Olarak

Yetiştirilen Üzüm Çeşitlerinde Verim ve Kalite


14:40-15:00

Kemal

Abdurrahim

KAHRAMAN

Kivide (Actinidia deliciosa cv.Hayward) Çeşitli Tozlanma

ve Seyreltme Uygulamalarının Verim ve Meyve Kalitesine

Etkilerinin Belirlenmesi

15:00-15:20 Metin KESGİN

Sofralık Amaçlı Sultani Çekirdeksiz Üzüm

Yetiştiriciliğinde Farklı Gölgeleme Oranları Ve Örtü

Materyallerinin Hasadı Geciktirme , Üzüm Kalitesi ve

Depolama Üzerine Etkileri

ARA

Pazartesi - II. OTURUM

15:40-17:00

15:40-16:00 Özen MERKEN

Sultani Çekirdeksiz Üzüm Çeşidinde Gibberellik Asit

(GA3) Ve Gübre Uygulamalarının Verim, Ürün Kalitesi İle

Makro ve Mikro Besin Elementleri Alınımı Üzerine

Etkileri

16:00-16:20 Naci YILDIZ Bornova Misketi Üzüm Çeşidinde Klon Seleksiyonu

Çalışmaları

16:20-16:40 A.Semih

YAŞASIN

Cabernet Sauvignon Üzüm Çeşidinde Farklı Toprak İşleme

ve Sürgün Uzunluğu Uygulamalarının Su Stresi, Verim ve


16:40-17:00 Murat KAYA Diyarbakır ve Mardin İllerinde Yaygın Olarak Yetiştirilen

Şire Üzüm Çeşidinde Klon Seleksiyonu (1.Aşama)

18 Şubat 2014 Salı - I. OTURUM

09:00-10:20

Oturum Başkanı: Dr. Yılmaz BOZ

09:00-09:20 Dr. Ayça

KARAUZ

Melezleme Islahı ile Elde Edilen Bazı Üzüm Çeşitlerinin

SSR Markörleriyle Ebeveyn Analizleri ve Çekirdeksiz

Üzüm Çeşidi Islahında Çekirdeksiz Fertlerin Marköre

Dayalı Seleksiyon Yöntemiyle Erken Seleksiyonu

II


09:20-09:50 Naci YILDIZ Bornova Misketi Üzüm Çeşidinde Klon Seleksiyonu

(2.Aşama)

09:50-10:20 Turcan TEKER

Kaynaştırma Odasında Farklı Sıcaklık Uygulamalarının

Kallus Gelişimi ve Aşı Kaynaşması Üzerine Etkilerinin

İncelenmesi

ARA

Salı - II. OTURUM

10:40-12:30

10:40-11:00 Prof. Dr. Ayşe

GÜL Bahçe Bitkileri Derneği Tanıtımı

11:00-11:30 Onur ERGÖNÜL Melezleme Yoluyla Erkenci ve Son Turfanda Üzüm

Çeşitlerinin Elde Edilmesi

11:30-12:00 Serkan AYDIN

Bazı Sofralık Üzüm Çeşitlerinin Açıkta ve Örtü Altında,

Farklı Kültürel Uygulamalarla Performanslarının

Belirlenmesi

12:00-12:30 Aslı POLAT

Syrah ve Cabernet Sauvignon Üzüm Çeşitlerinde Demir

Uygulamalarının Verim, Kalite, Renklenme ve Tane

Bileşeni Üzerine Etkileri

YEMEK

Salı - III. OTURUM

14:00 – 15:30

Oturum Başkanı: Prof. Dr. İbrahim UZUN

14:00-14:30 Murat KAYA Diyarbakır ve Mardin İllerinde Yaygın Olarak Yetiştirilen

Şire Üzüm Çeşidinde Klon Seleksiyonu (2. Aşama)

14:30-15:00 Mehmet Hüsrez

ÖZ Ekşikara Üzüm Çeşidinde Klon Seleksiyonu

15:00-15:30

Hatice

ŞAHİNER

ÖYLEK

Aşılı ve Aşısız Banazı Karası Üzüm Çeşidinde EST ve

Bazı Fitokimyasal Özelliklerin Belirlenmesi

ARA

Salı - IV OTURUM

15:40-17:50

DEVAM EDEN PROJELER

15:40-16:00 Erhan SOLAK

Melezleme Yolu ile Külleme(Erysiphe necator) ve

Mildiyö(Plasmapora viticola) Hastalıklarına Toleranslı

Yeni Üzüm Çeşitlerinin Elde Edilmesi

16:00-16:20 Osman KAVAK Mersin Yöresine Uygun Sofralık Üzüm Çeşitlerinin

Belirlenmesi


KİRAZ

Mersin İlinde Tilkikuyruğu Üzüm Çeşidinde Klon

Seleksiyonu

III


KİRAZ

Yeni Geliştirilen Sofralık Üzüm Çeşitlerinin Çardak

Terbiye Sisteminde Farklı Kültürel Uygulamalarda


17:00-17:10 Dr. Arzu ŞEN

ASLIM

Hayward Kivi (Actinidia Deliciosa) Çeşidinde CPPU ve 1-

MCP Uygulamalarının Muhafaza Sürecindeki Meyve

Kalitesine Etkilerinin Belirlenmesi

17:10-17:20 R. Oğuzhan

SOLTEKİN

Bazı Sofralık Üzüm Çeşitlerinde Su Stresinin Omca

Gelişimi, Verimi ve Üzüm Kalitesi Üzerine Etkileri

17:20-17:30

Ali GÜLER

Bazı Şaraplık Üzüm Çeşitlerinde Dikim Sıklığının Şarap

Kalitesine Etkileri

17:30-17:40 Dr. Simin ULAŞ

Farklı Anaçlar Üzerine Aşılı Sultani Çekirdeksiz Üzüm

Çeşidinde Kurağa Toleransın In vitro Koşullarda

Belirlenmesi

17:40-17:50 Koray DOĞU

Farklı Islah Yöntemleri Kullanılarak Elde Edilen Yeni

Asma Çeşit ve Klonlarının Hızlı ve Sağlıklı

Çoğaltılmasında Hidroponik Kültür’den Yararlanılması


19 Şubat 2014 Çarşamba - I. OTURUM

09:00-10:40

Oturum Başkanı: Mehmet SAĞLAM

09:00-09:20 Kürşat Alp

ASLAN

Gaziantep İlinde Bazı Önemli Üzüm Çeşitlerinin Çardak

Sisteminde Performanslarının Belirlenmesi

09:20-09:40 Ali GÜLER

Manisa Bağcılık Araştırma İstasyonu Tarafından

Geliştirilen Bazı Üzüm Çeşitleri ve Klonlarının

Biyokimyasal Özelliklerinin Belirlenmesi

09:40-10:00

Kemal

Abdurrahim

KAHRAMAN

Kivi Islahı – 1

10:00-10:20 Birol

KARADOĞAN Karaerik Üzüm Çeşidinde Klon Seleksiyonu

10:20-10:40 Nalan Nazan

KALKAN

Karaerik Üzüm Çeşidi İçin Uygun Terbiye Şekli ve Gövde

Yüksekliğinin Belirlenmesi (2. Aşama)

ARA

Çarşamba - II. OTURUM

11:10-12:30

11:10-11:30 Dr. Yıldız DİLLİ Melezleme Islahı ile Sofralık ve Kurutmalık Yeni Üzüm


11:30-11:50 Metin KESGİN Mevlana Üzüm Çeşidinde Klon Seleksiyonu II. Aşama

Çalışmaları

IV

11:50-12:10 Dr. Fadime

ATEŞ

Bitki Büyümesini Teşvik Eden Bakterileri (PGPR)

Kullanarak Asmada Su Stresine Dayanıklılığın Arttırılması

12:10-12:30 Şermin Çelik

Yabancı Kökenli Bazı Üzüm Çeşitlerinin Manisa

Koşullarındaki Performanslarının ve Ampelografik


YEMEK

Çarşamba- III. OTURUM

14:00 – 15:20

Oturum Başkanı: Dr. Selçuk KARABAT

14:00-14:20 Naci YILDIZ Köhnü Üzüm Çeşidinde Klon Seleksiyonu Çalışmaları

14:20-14:40 Şermin ÇELİK

Krayo Tekniğinin Asma Gen Kaynağı Muhafazası ve

Virüsten Ari Fidan Elde Edilmesinde Kullanılma

Olanakları

14:40-15:00 Zeliha ORHAN

ÖZALP

Marmara Bölgesinde Cardinal Üzüm Çeşidinde Klon

Seleksiyonu Çalışmaları

15:00-15:20 Ahmet Semih

YAŞASIN

Türkiye Sofralık Üzüm Yetiştiriciliğine Yeni Çeşitlerin

Kazandırılması,Üzüm Üretiminde Verim ve Kalitenin

Geliştirilmesi

ARA

Çarşamba- IV. OTURUM

15:40 – 17:50

15:40-16:00 Ahmet Semih

YAŞASIN

Yeni Geliştirilen Sofralık Üzüm Çeşitlerinin Çardak

Terbiye Sisteminde Farklı Kültürel Uygulamalarda


16:00-16:20 Mustafa Sacit

İNAN

Yeni Geliştirilen Bazı Sofralık Üzüm Çeşitlerinin Çardak

Terbiye Sisteminde Performanslarının Belirlenmesi

16:20-16:40 Onur ERGÖNÜL Melezleme Yoluyla Erkenci ve Son Turfanda Üzüm


16:40-17:00 Duran KILIÇ Narince Üzüm Çeşidinde Klon Seleksiyonu Çalışmaları

(2. Aşama)

17:00-17:20 Duran KILIÇ Bazı Üzüm Çeşitlerinin Tokat Ekolojisindeki



Şanlıurfa İlinde Yetiştiriciliği Yapılan Üzüm Çeşitlerinin

Bazı Fitokimyasal Profillerinin Belirlenmesi


Bazı Asma Anaçlarının Dört Standart ve Altı Yerli Üzüm

Çeşidinde Verim, Gelişme ve Bazı Kalite Özellikleri

Üzerine Etkileri

V

20 Şubat 2014 Perşembe - I. OTURUM

09:00-10:40

Oturum Başkanı: Akay ÜNAL

09:00-09:20 Dr. Zafer

COŞKUN

Tekirdağ Koşullarında Cabernet Sauvignon ve M. Palieri

Üzüm Çeşitleri Üzerinde Kısmi Kök Bölgesi Kuruluğu

(prd) ve Kısıtlı Sulama Programlarının (rdı) Asmanın

Gelişimi, Verim ve Şarap Kalitesi Üzerine Etkilerinin

Belirlenmesi

09:20-09:40 Serkan

CANDAR

Farklı Taç Mikroklimalarının Merlot (Vitis vinifera L.)

Üzüm Çeşidine Ait Asmalarda Fizyolojik Faaliyetler ve


09:40-10:00 Dr. Zafer

COŞKUN

Şarköy Koşullarında Trakya İlkeren Ve Alphonse Lavallée

Üzüm Çeşitleri İçin Uygun Sulama Programının

Belirlenmesi

10:00-10:20 Onur ERGÖNÜL

Trakya İlkeren ve İtalia Üzüm Çeşitlerinde Salkımlarda

Torbalama Uygulamalarının Olgunluk, Verim ve Kalite

Üzerine Etkileri

10:20-10:40 Ahmet

SABANCI Hönüsü ve Kabarcık Üzüm Çeşitlerinde Klon Seleksiyonu

ARA

Perşembe II. OTURUM

11:10-12:30

11:10-11:30 Hasan KOÇ Banazı Karası Üzüm Çeşidinde Klon Seleksiyonu

11:30-11:50 Hasan KOÇ Malatya Koşullarında Yerel Bazı Üzüm Çeşitlerine Uygun

Amerikan Asma Anaçlarının Belirlenmesi

11:50-12:10 Seçkin GARGIN Göller Bölgesi Koşullarında Red Globe Üzüm Çeşidi için

Uygun Terbiye Sisteminin Belirlenmesi

12:10-12:30 Seçkin GARGIN

Eğirdir (Isparta) Koşullarında Bazı Üzüm Çeşitlerinin

Ampelografik Özelliklerinin, Fenolik Bileşimlerinin

Belirlenmesi

YEMEK

Perşembe III. OTURUM

14:00-15:20

Oturum Başkanı: Dr. Cengiz ÖZER

BİLGİ AMAÇLI SUNULAN PROJELER


ASLAN

Horoz Karası, Hatun Parmağı ve Besni Üzüm Çeşitlerinde

Klon Seleksiyonu

VI


ASLAN

Güneydoğu Anadolu Bölgesinde Çardak Terbiye

Sisteminin Uygulanması ve Yaygınlaştırılması

14:40-15:00 Yeşim REHBER

DİKKAYA KKTC Asma Genetik Kaynakları

15:00-15:20 Koray DOĞU Tekirdağ Bağcılık Araştırma İstasyonu Müdürlüğü

‘Teknoloji Transfer Ofisi’ Kurulumu Projesi

ARA

Perşembe IV. OTURUM

15:40-16:00

15:40-16:00 Dr. Arif ATAK

Külleme ve Mildiyö Hastalıklarına Dayanıklı Üzüm Çeşit

ve Tiplerinin Toplanması, Hastalıklara Dayanıklılığının

Farklı Yöntemlerle Belirlenmesi ve Dayanıklılık Islahı

Çalışmalarında Ebeveyn Olarak Kullanılabilecek

Genotiplerin Belirlenmesi

DİLEK VE TEMENNİLER, KAPANIŞ

16:00-17:00

Koordinatör Ferya TAŞCI


(SONUÇ RAPORLARI)

1


PROGRAM ADI : Bağcılık

Proje No BBMB-11-24

Proje Başlığı

Mersin İli Bağcılığının Teknik ve Sosyo-Ekonomik Yapısı İle

Yaygın Olarak Yetiştirilen Üzüm Çeşitlerinde Verim ve Kalite


Alt Proje Mersin İli Bağcılığının Teknik Yapısı ile Yaygın Olarak Yetiştirilen

Üzüm Çeşitlerinde Verim ve Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi

Projenin İngilizce

Başlığı

Determining Technical And Socio-Economical Characteristics Of

Viticulture Enterpise İn Mersin Province

Projeyi Yürüten

Kuruluş Alata Bahçe Kültürleri Araştırma İstasyonu - Erdemli/ MERSİN

Projeyi Destekleyen

Kuruluş/lar Mustafa Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü

Proje Yürütücüsü Mehmet Erdem KİRAZ

Yardımcı

Araştırmacılar

Osman KAVAK, Osman Sedat SUBAŞI, Osman UYSAL,

Yrd. Doç. Dr. Önder KAMİLOĞLU



Proje Özeti : Mersin ili bağcılığının teknik ve sosyo-ekonomik yapısının araştırılması, yaygın olarak

yetiştiriciliği yapılan üzüm çeşitlerinin verim ve kalite özelliklerinin belirlenmesi, mevcut

durum tespitinin yapılması ve tespit edilen sorunlara ilişkin çözüm önerilerinin

getirilebilmesi amacıyla hazırlanan bu proje üreticilerle yüzyüze görüşmeler yoluyla

anketler yapılmasını ve yetiştiriciliğinin yaygın olduğu tespit edilen 10 üzüm çeşidinden

alınacak üzüm örneklerinde verim ve kaliteye ilişkin gözlem ve ölçümler yapılmasını

kapsamaktadır.

Proje 2012 yılı Ocak ayı itibari ile başlamıştır. Proje takviminde belirtilen şekilde

anket çalışmaları tamamlanmıştır. 2013 yılı içerisinde verim ve kaliteye yönelik arazi ve

laboratuvar çalışmaları yürütülmüştür. Veri kayıtları ve analizleri tamamlanmış olan

çalışmanın sonuçları 2014 yılı Şubat ayındaki Grup toplantısında sunulacak olup, kabul

edilmesi halinde sonuç raporu yazılarak TAGEM’e gönderilecektir.

Anahtar Kelimeler: Mersin, Bağcılık Tekniği, Sosyo-Ekonomik yapı, Yayla bağcılığı, Ova

bağcılığı

AFA ADI : Meyve - Bağ


2

Proje No

Proje Başlığı Türkiye Kivi Yetiştiriciliğinin Geliştirilmesi

Alt Proje

Kivide (Actinidia deliciosa cv.Hayward) Çeşitli Tozlanma ve

Seyreltme Uygulamalarının Verim ve Meyve Kalitesine Etkilerinin

Belirlenmesi

Projenin İngilizce

Başlığı

The Investigation of Influences of Different Pollination and

Thinning Treatments on Yield and Fruit Quality in Kiwifruit

(Actinidia deliciosa cv.Hayward)

Projeyi Yürüten

Kuruluş Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü - YALOVA

Projeyi Destekleyen

Kuruluş/lar

Yalova Arı Yetiştiricileri Birliği,

Koppert Biy.Müc.ve Pol.Sis.San.ve Tic.Ltd.Şti.-ANTALYA

Proje Yürütücüsü Kemal Abdurrahim KAHRAMAN

Yardımcı

Araştırmacılar Doç. Dr. Alper DARDENİZ

Başlama- Bitiş Tarihleri 2011 –2013

Projenin Toplam

Bütçesi 16.600 TL

Proje Özeti :

Bu araştırmada, kivide meyve kalitesini artırmak amacıyla Yalova koşullarında farklı

tozlanma ve seyreltme uygulamaları yapılmıştır. Tozlanma denemesinde; açıkta tozlanma

(kontrol), açıkta tozlanma + elle tozlama, açıkta tozlanma + suni tozlama, arı tülüyle kapalı

alanda bal arısıyla tozlama, arı tülüyle kapalı alanda bombus arısıyla tozlama uygulamaları

yapılmıştır. Tozlanma konusunda ayrıca bir keseleme denemesi yürütülmüş olup, bu denemedeki

uygulamalar; keseli-kontrol-A, keseli-elle tozlama, keseli-suni tozlama, kesesiz-kontrol-B (açıkta

tozlanma), açıkta tozlanma + elle tozlama, açıkta tozlanma + suni tozlamadır.

Seyreltme denemesinde; omcanın tüm yazlık sürgünlerinde tomurcuk döneminde 3

tomurcuk bırakma ve 5 tomurcuk bırakma, küçük meyve döneminde 3 meyve bırakma ve 5

meyve bırakma uygulamaları yapılmıştır. Seyreltme uygulamaları yapılan omcaların yarısına

bilezik alma uygulanmıştır.

Sonuç olarak; tozlanma denemesinde açıkta tozlanmaya ilave tozlama uygulamalarının

meyve kalitesine önemli derecede etki yaptığı ve arı tülüyle kapalı alanda bombu sarısıyla

tozlama uygulamasının ise en iyisonucu verdiği tespit edilmiştir. Keseleme denemesinde;

genellikle önemli farklılıklar bulunmamasına rağmen, meyve ağırlığı yönünden açıkta

tozlanmaya ilave elle tozlama ve suni tozlama uygulamaları daha üstün bulunmuştur. Seyreltme-

bilezik alma denemesinde; 3 meyve bırakma uygulaması meyve kalitesi yönünden en öne çıkan

uygulama olmuştur. Ancak, verim yönünden yeterli düzeyde görülmemiştir. 5 meyve bırakma

uygulaması meyve kalitesi yönünden tatmin edici düzeyde bulunmakla birlikte, verim

bakımından diğer seyreltme uygulamalarından daha üstün ve kontrole daha yakın olmasından

dolayı tavsiye edilmiştir.

Anahtar Kelimeler: Kivi, Actinidiadeliciosa, Hayward, tozlanma, seyreltme, bilezik alma,

meyvekalitesi.



3

Proje No TA-10-45-02-109

Proje Başlığı

Sofralık Amaçlı Sultani Çekirdeksiz Üzüm Yetiştiriciliğinde Farklı

Gölgeleme Oranları Ve Örtü Materyallerinin Hasadı Geciktirme ,

Üzüm Kalitesi Ve Depolama Üzerine Etkileri

Projenin İngilizce

Başlığı

Projeyi Yürüten

Kuruluş Bağcılık Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü / MANİSA

Projeyi Destekleyen

Kuruluş/lar Ege Üniversitesi, Gazi Osman Paşa Üniversitesi

Proje Yürütücüsü Metin KESGİN

Yardımcı

Araştırmacılar

Dr. Fatih ŞEN, Yüksel SAVAŞ, M. Sacit İNAN,

Dr. D.Soner AKGÜL, Dr. Selçuk KARABAT


Projenin Toplam

Bütçesi 60.760 TL

Proje Özeti :

Çalışmasının hedefi; Manisa Merkezde kurum arazisinde, 41B anacına aşılı 11 yaşındaki

bağda yürütülen çalışmada, sofralık amaçlı yetiştirilen Sultani Çekirdeksiz Üzüm çeşidinde,

ürün hasat tarihini mümkün olduğunca geciktirip elde edilen geliri artırmak, piyasaya daha geniş

zaman diliminde ürün arz etmek, yetiştiricilik iş gücü ihtiyacını yıl içine yaymaktır. Bu amaca

yönelik dört gölgeleme seviyesinde, dört örtü çeşidi kullanılıp depolama performansının

durumuna bakılmaktadır.

Yıl içinde budama, toprak işleme, sofralık amaçlı yetiştiricilik uygulamaları, zirai

mücadele, sulama yapıldı, ben düşme zamanında gölgelikler, hasada yakın dönemde örtüler

asmalar üzerine çekildi.

Gölgelik aşamasında haftalık periyot da olgunluk ve kalite değerleri alındı, örtü

aşamasında hastalık şiddeti sayımları yapılıp hasada karar verilen uygulamalarda olgunluk ve

kalite değerleri alındı. Her iki aşamada da örtüler altına iklim kayıt cihazı ile sıcaklık, nem ve

ışıklanma değerleri 3 yıl boyunca alındı.

Hasat edilen uygulamalardan üç tekerrür olacak şekilde depolama yapıldı. Depolama

süresi boyunca depo analizleri yapıldı.

Gölgelik ve örtü altında iklim değerlerinin farklı oluştuğu, dönemsel olarak nem ve

sıcaklığın kontrolden yüksek, ışıklanmanın az olduğu,

Hastalık şiddetinde örtü ve gölge oranı etkili olduğu, gölgeleme yoğunluğu ile ters

orantılı olduğu,

Örtülerden; en az hastalık şiddeti görülen ve en fazla pazarlanabilir ürün elde edilen

tyvek örtü tipi olduğu,

Gölgelemenin Uyanma oranı, depolama süresi, hastalık şiddeti ve satılabilir verim

üzerine etkili olduğu,

Örtülerin üzümleri yağışlardan koruduğu, hasadı geciktirmenin mümkün olduğu,

satılabilir ürün üzerine etkili olduğu, kullanımının pratik ve kolay olduğu görülmüştür.



4

Proje No

Proje Başlığı

Sultani Çekirdeksiz Üzüm Çeşidinde Gibberellik Asit (GA3) ve

Gübre Uygulamalarının Verim, Ürün Kalitesi İle Makro ve Mikro

Besin Elementleri Alınımı Üzerine Etkileri

Projenin İngilizce

Başlığı

Effects of Gibberellic Acid (GA3) and Fertilizer Applications on

Yield, Quality and Uptake of Macro and Micro Nutrient of Sultani

Çekirdeksiz Grape Variety

Projeyi YürütenKuruluş Bağcılık Araştırma İstasyonu Müdürlüğü / MANİSA

Projeyi Destekleyen

Kuruluş/lar

Adnan Menderes Üniversitesi Ziraat Fakültesi Toprak Bilimi ve

Bitki Besleme Bölümü / AYDIN

Adnan Menderes Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri

Bölümü / AYDIN

Proje Yürütücüsü Özen MERKEN

Yardımcı

Araştırmacılar

Yrd.Doç.Dr.Mustafa ÇELİK,Yrd. Doç. Dr. Saime SEFEROĞLU,

Dr. Selçuk KARABAT, Metin KESGİN, M. Sacit İNAN,

Serdar YILDIZ


Projenin Toplam

Bütçesi 22.840 TL

Proje Özeti :

Denemede kontrol dahil 4 farklı gübre dozu ile yine kontrolle birlikte 5 değişik doz GA3,

tesadüf blokları bölünmüş parseller deneme desenine göre 3 tekerrürlü olarak uygulanmıştır.

2010, 2011 ve 2012 yıllarında ;

Çiçeklenme, ben düşme ve hasat dönemlerinde (0-30) ve (30-60) cm derinliklerinde nmetoda

uygun şekilde toprak örnekleri alınarak makro ve mikro besin madde analizleri yapılmıştır.

Çiçeklenme, ben düşme ve hasat dönemlerinde metoda uygun tarzda tam yaprak örnekleri

alınarak makro ve mikro besin madde analizleri belirlenmiştir.

Hasat döneminde alınan meyve örneklerinde makro ve mikro besin madde analiz değerleri

saptanmıştır.

Yaş üzüm verim ve kalite değerleri elde edilmiştir.

Elde edilen veriler istatistiki anlamda analiz edilmek suretiyle değerlendirilmiştir.

GA3dozlarının etkileri incelendiği zaman H4 uygulamasında yaş üzüm verim değeri en

yüksek bulunurken, H0 ve H1 uygulamalarında ise en düşük değerler elde edilmiştir.

Salkım ağırlığına ilişkin veriler itibarıyla H4 uygulanan asmalarda en yüksek ağırlıklar

saptanırken H0 ile H1 uygulama parsellerde ise en düşük değerler belirlenmiştir. Tane ağırlığı

üzerine etkilere bakıldığında tüm uygulamaların H0’e göre artış gösterdiği saptanmıştır. En

yüksek SÇKM miktarına H0 parselinde rastlanırken en düşük değer ise H4 parselinde

görülmekte, GA3 dozunun artışıyla birlikte % SÇKM birikimi de azalmaktadır.

Anahtar Kelimeler: Sultani Çekirdeksiz, GA3,gübre, makro element, mikro element, toprak ve

yaprak analizi

AFA ADI :Meyve -Bağ

PROGRAM ADI :Bağcılık

5

Proje No

Proje Başlığı Bornova Misketi Üzüm Çeşidinde Klon Seleksiyonu Çalışmaları

Projenin İngilizce

Başlığı ClonalSelectionStudies On Bornova Misketi GrapeVarieties

Projeyi Yürüten

Kuruluş Bağcılık Araştırma İstasyonu / MANİSA

Projeyi Destekleyen

Kuruluş/lar Kav-Vin A.Ş.

Proje Yürütücüsü Naci YILDIZ

Yardımcı

Araştırmacılar

Dr .Yıldız DİLLİ, Dr .Simin ULAŞ, Şermin ÇELİK,

Turcan TEKER, Dr. Soner AKGÜL

Başlama- Bitiş

Tarihleri 2010-2013

Projenin Toplam

Bütçesi 74.700 TL

ProjeÖzeti: Ege Bölgesinde uzun yıllardır yetiştiriciliği yapılan önemli şaraplık üzüm çeşidi olan

Bornova Misketi’nde verim ve kalitenin arttırılması amacıyla klon seleksiyonu çalışmasının I.

Aşaması (Klon Baş Omca Adaylarının seçimi) tamamlanmıştır. Bu çalışma da 2009-2010 yılları

arasında seleksiyon yapılacak bağlar belirlenmiştir. Bu amaçla 1‘i Alaşehir-Manisa, 2‘si

Menderes-İzmir de olmak üzere toplam 3 bağda 1200 fertde, amacımıza uygun olabilecek, 300

omca da çalışma yürütülmüştür. Somak,salkım ve sürgün sayımı yapılmıştır. Yapılan gözlemler

neticesinde 10 adet klon sağlıksız ve amacımıza uygun bir gelişme görülmediği için elemine

edilmiştir. 3 bağda 1200 omcalık populasyon içerisinden seçilen 300 omcada (Klon Baş Omca)

sürgün-salkım sayımı sonucu ortalamanın üstünde kalan toplam en yüksek değeri gösteren 31

klon adayı belirlenmiştir. Klon adayları salkım sayısı bakımından değerlendirildiğinde en düşük

22 ortalama 36 en yüksek 53 salkım olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler:Bornova Misketi,klon,şaraplık



Proje No:

Proje Başlığı

Cabernet Sauvignon Üzüm Çeşidinde Farklı Toprak İşleme ve Sürgün

Uzunluğu Uygulamalarının Su Stresi, Verim ve Kalite Üzerine

Etkileri

Proje İngilizce Başlığı

The Effect of Cultivars Soil Tillages And Shoot Length on Water

Stress, Yield And Quality in cv. Cabernet Sauvignon

Projeyi Yürüten Bağcılık Araştırma İstasyonu Müdürlüğü / TEKİRDAĞ

6

Kuruluş

Projeyi Destekleyen


Proje Yürütücüsü A.Semih YAŞASIN

Yardımcı

Araştırmacılar

Dr.Yılmaz BOZ, Dr.Arzu GÜNDÜZ, Mehmet Ali KİRACI

Gürkan G. AVCI, Mehmet GÜLCÜ, Doç.Dr.Elman BAHAR

Başlama- Bitiş

Tarihleri 2010 –2012

Projenin Toplam


Proje Özeti: Araştırma; Tekirdağ Bağcılık Araştırma İstasyonu Müdürlüğü arazisinde tesis edilmiş olan

Kober 5 BB Amerikan asma anacı üzerine aşılanmış Cabernet Sauvignon üzüm çeşidinde

yürütülmüştür. Bu projede kış ve ilkbaharı yağışlı geçen bölgelerde, gözlerin uyanmasından

çiçeklenmeye kadar olan dönemdeki hızlı vejetatif gelişmeyi baskı altına alarak stres düzeyleri,

toprak işleme yöntemleri, verim ve kalite bileşenlerini belirlemek amaçlanmıştır.

Sonuç olarak azaltılmış toprak işleme uygulamasında yüz tane ağırlığı, salkım eni, salkım

ağırlığı, salkım hacmi, toplam asitlik en düşük olduğu saptanmıştır. Korumalı toprak işlemede

tane eni, tane boyu, salkım boyu, verim, yaprak alanı en düşük olurken toplam fenolik madde

miktarı, toplam antosiyanin miktarı, toplam asitlik, SÇKM, toplam tanen miktarı, alkol miktarı

en yüksek olmuştur. Sürgün uzunluğu bakımından 1m sürgün uzunluğunda toplam antosiyanin

miktarı ve toplam tanen miktarı en yüksek olmuş; buna karşılık budama odunu ağırlığı en az

olmuştur. 1,5 m sürgün uzunluğunda ise yaprak alanı en düşük olmuştur.

Anahtar Kelimeler: Asma, verim, toprak işleme, su stresi



Proje No:

Proje Başlığı

Melezleme Islahı ile Elde Edilen Bazı Üzüm Çeşitlerinin SSR

Markörleriyle Ebeveyn Analizleri ve Çekirdeksiz Üzüm Çeşidi

Islahında Çekirdeksiz Fertlerin Marköre Dayalı Seleksiyon

Yöntemiyle Erken Seleksiyonu

Projeyi Yürüten

Kuruluş Bağcılık Araştırma İstasyonu Müdürlüğü / TEKİRDAĞ

Projeyi Destekleyen

Kuruluş

Namık Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü

Ankara Üniveristesi Biyoteknoloji Enstitüsü

Proje Yürütücüsü Dr. Ayça KARAUZ

Yardımcı Prof. Dr. Salih ÇELİK, Prof. Dr. Ali ERGÜL

7

Araştırmacılar


Projenin Toplam

Bütçesi 95.000 TL

ProjeÖzeti : Tekirdağ Bağcılık Araştırma İstasyonu tarafından melezleme çalışmaları sonucunda

tescil edilmiş olan, Tekirdağ Çekirdeksizi, Trakya İlkeren, 2B-56 (Reçel üzümü), 3A-261 (Güz

üzümü), Barış üzüm çeşitlerinin ve ebeveynlerinin 19 SSR lokusu (VVS2, VVMD5, VVMD7,

VVMD24, VVMD27, VVMD28, VVMD31, VrZAG62, VrZAG79, VMC2C3, VMC2H4,

VVIB01, VVS1, VVIH54, VrZAG83, VVMD21, ZAG112, ZAG64, ZAG47) kullanılarak,

genetik düzeyde allel profilleriyle genetik tanımlamaları yapılmıştır. Tekirdağ Çekirdeksizi,

Trakya İlkeren, 2B-56, 3A-261 çeşitlerinde, 19 SSR lokusundaki allellerin uyumluluğu söz

konusu iken, Barış çeşidinde, 4 lokusta allellerin uyumluluğu görülmüş fakat 15 lokusta

ebeveynleri ile ortak allele sahip olmadığı görülmüştür. Ayrıca İtalya x 2B-56 (65 adet) ve Ribol

x 3A-261 (32 adet) melez kombinasyonlarından elde edilen F1’lerin, SCC8 ve SCF27

çekirdeksiz lokusu primerleri ile çekirdeklilik ve çekirdeksizlikleri araştırılmış, bulunan sonuçlar

morfolojik değerlendirmelerle paralellik göstermiştir. Melezleme çalışmaları sonucunda elde

edilen F1’lerde, çekirdeksizliğin erken dönemde tespitinde adı geçen iki lokusun kullanılabilir

olduğu tespit edilmiştir.



Proje No:

Proje Başlığı

Diyarbakır ve Mardin İllerinde Yaygın Olarak Yetiştirilen Şire Üzüm

Çeşidinde Klon Seleksiyonu (1.Aşama)

Proje İngilizce Başlığı

Projeyi Yürüten

Kuruluş

GAP Uluslararası Tarımsal Araştırma ve Eğitim Merkezi Müdürlüğü /

DİYARBAKIR

Projeyi Destekleyen

Kuruluş

Dicle Üniversitesi Ziraat Fakültesi

Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi

Proje Yürütücüsü Murat KAYA

Yardımcı

Araştırmacılar

Mehmet ÇİÇEK, Kenan ÇELİK, Songül ACAR, Yunus BAYRAM,

Doç. Dr. Hüseyin KARATAŞ, Doç. Dr. Gültekin ÖZDEMİR, Prof.

Dr. Sadettin GÜRSOY

Başlama- Bitiş

Tarihleri

2010 - 2013

Projenin Toplam

Bütçesi:

2010: 4.500 TL 2011: 7.000 TL

2012: 15.000 2013: 17.000TL

8

Proje Özeti : Projenin genel amacı; Ülkemizin çeşitli bağ bölgelerinde yetiştirilen ve bölge şartlarına iyi

adapte olmuş ekonomik değeri bulunan sofralık, şaraplık-şıralık, kurutmalık üzüm çeşitlerinden

bilimsel metotlarla en verimli, kaliteli, sağlıklı ve ismine doğru fertleri seçmek; seçilen bu

klonlarla üretimin geliştirilmesini sağlayarak üzüm üretimini ve kaliteyi artırmaktır.

Klon seleksiyonu çalışmasının hedefi yukarıda verilen amaç doğrultusunda Diyarbakır ve

Mardin illerinde seleksiyon yapılacak bağları belirlemek, bu bağlarda 3 yıl boyunca gerekli

sayım, gözlem ve incelemelerde bulunmak, 3. yılın sonunda seleksiyon yapılan çeşitten 20-30

klon adaylarını belirlemek, bu adaylardan kalem alarak fidan üretmek, bunlarla modern bağlar

kurmaktır.

Şire Üzüm çeşidinde klon seleksiyonu çalışmalarına 2010 yılında başlanmış olup 2010-

2013 yılları arasında 8 adet bağda 5511 omca içerisinden 278 omca belirlenmiştir. Yıllar

itibariyle Klon Baş Omca Bağlarında Verimlilik ile Klon Baş Omca Adaylarında Üzüm

Olgunluk Döneminde Verim, Kalite ve Gelişme değerleri takip edilmiştir.

Ayrıca seçilen bağlarda üç yıl boyunca hastalık ve zararlılar yönünden gözlemler yapılmış

ve yapılan gözlemler sonucunda zarar gören omcalar değerlendirmeye alınmamıştır. Bu nedenle

değerlendirmeye alınmış olan 278 omca üçüncü yılda 224 omcaya kadar düşmüştür.

Seçilen 30 omcadan kalemler alınarak Agrobacterium vitis ve Vürüs testleri yaptırılmıştır. E1-

15/28 nolu Klon Baş Omca Adayında GFLV (Kısa Boğum Hastalığı) etmeni tespit edildiğinden

değerlendirmeye alınmamıştır.

Sağlıklı 29 omcadan alınan kalemlerin Antepfıstığı Araştırma İstasyonunda aşılanması

sonucunda sadece 22 omcadan yeterli fidan elde edilmiştir. Aşılı fidanlar enstitü arazisine

dikilmiştir.

Seçilen omcalarda verim ortalaması; en yüksek: E1-2/23, en düşük : Ç2-5/8 , Ç3-5/6 ve

M1-3/17, Seçilen omcalarda ortalama salkım sayısı; en yüksek : 90.3, en düşük : 31, Seçilen

omcalarda ortalama sürgün sayısı; en yüksek: 74, en düşük: 26.7 Seçilen omcalarda verimin en

yüksek olduğu yıl 2012’ dir.



Proje No:

Proje Başlığı Ekşikara Üzüm Çeşidinde Klon Seleksiyonu

Projeyi Yürüten Kuruluş Bahri Dağdaş Uluslararası Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü /

KONYA

Projeyi Destekleyen


Proje Yürütücüsü Mehmet Hüsrev ÖZ

Yardımcı Araştırmacılar Prof. Dr. Zeki KARA, Dr. Arzu GÜNDÜZ, M. Naim DEMİRTAŞ,

NihalGÖKSU, Doç. Dr. Ali SABIR, Araş. Gör. Kevser YAZAR



Bütçesi

2015: 55.700 TL 2016: 25.625 TL

2017: 24.500 TL 2018: 18.775 TL2019:10.700TL

Proje Özeti :

Bu çalışma ile Ekşikara üzüm çeşidinin üstün özelliklere sahip, hastalık ve zararlılardan ari

klonu (veya klonları) elde edilecektir. Seçilmiş klonlar asma fidanı üretimi yapan kamu ve özel

sektör fidancılık kuruluşlarına, buradan da üzüm üreticilerinin kullanımına sunulacaktır. Bu şekilde

birim alandan daha kaliteli ve daha fazla ürün alınması mümkün olabilecektir. Daha iyi klonal

materyalin üretimde kullanılması yörede ve ülkesel ölçekte bağcılıktan gelir artışına, üreticimizin

yaşam kalitesinin gelişmesine, tüketicimizin daha kaliteli ürün tüketmesine neden olacaktır.

Bu çalışma, Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Bahri Dağdaş Uluslararası Tarımsal

Araştırma Enstitüsü, Selçuk Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Konya Toprak Su ve Çölleşme ile

Mücadele Araştırma İstasyonu Müdürlüğü ve Kalkınma Bakanlığı KOP Bölge Kalkınma İdaresi

Başkanlığı tarafından ortaklaşa olarak Ekşikara üzüm çeşidinin en yoğun olarak bulunduğu Konya

İli Hadim, Bozkır ve Güneysınır ilçelerinde yapılacaktır.

Ekşikara üzüm çeşidi bağları birinci yılda taranarak populasyon içerisinden amaca uygun 200-

300 omca belirlenecek ve seçilmiş omcalarda 3 yıl sure ile verim ve kalite değerleri ile fenolojik

kayıtlar alınacaktır. Hastalık ve Zararlı gözlenen, verim ve kalitede düzensizlik gösteren fertler

elenecektir. Sonuçta, üstün özellik gösteren 20-30 fert belirlendikten sonra Agrobacteriumvitis

testleri yaptırılıp, temiz materyalle “Klon Bağı” kurulacak ve seleksiyon çalışmasının I. aşaması

tamamlanacaktır.

Anahtar Kelimeler: Seleksiyon ıslahı, Klon baş omca adayları, Klon bağı, Konya.

9



Proje No:

Proje Başlığı Bornova Misketi Üzüm Çeşidinde Klon Seleksiyonu (2.Aşama)

10

Projeyi Yürüten Kuruluş Bağcılık Araştırma İstasyonu Müdürlüğü / MANİSA

Projeyi Destekleyen

Kuruluş Kav-Vin A.Ş.


Yardımcı Araştırmacılar Ali GÜLER, Dr .Yıldız DİLLİ, Dr .Simin ULAŞ, Ahmet CANDEMİR

Şermin ÇELİK, Turcan TEKER. Dr .Soner AKGÜL



Bütçesi

2015:11.000 TL 2017:10.000 TL2019: 5.000 TL

2016: 9.000 TL 2018:15.000 TL

Proje Özeti :

Ege Bölgesinin standart şaraplık üzüm çeşitlerinden Bornova Misketi’nde verim ve kalitenin

artırılması amacıyla klon seleksiyonu çalışmalarına başlanmıştır.Proje,Klon Baş Omca Adaylarının

seçimi ve Klon Koleksiyon Bağı safhaları olmak üzere iki aşamadan oluşmaktadır. Projenin ilk

aşamasında 2010-2013 yılları arasında Bornova Misketi üzüm çeşidinin yaygın olarak yetiştirildiği

İzmir-Menderes’teki 2 adet üreticibağıile Alaşehir –Kamaliye de bulunan Kav-Vin A.Ş ye ait

bağlarda yürütülmüştür.Somak, salkım ve sürgün sayımı sonucunda bağ ortalamasının üstünde

kalan 31 adet klon adayı belirlenmiştir.

İkinci aşamada ise her bir klon adayından 48 adet, 4 tekerrürlü , her tekerrürde 12 asma olmak

üzere tesadüf parselleri deneme desenine göre 2015 yılında 140 Ruggerianacı üzerine aşılanarak

2x1m aralık mesafe ileKav-Vin A.Ş ye ait arazide klon koleksiyon bağı kuralacaktır. Klon

koleksiyon bağında ilk üç yıl bağın gelişimi ve veri alınabilir hale gelmesi amacıyla kültürel

işlemlerin uygulanacağı periyot olarak planlanmaktadır. Omcaların gelişme durumuna bağlı olarak

üçüncü yıldan itibaren verim ve kaliteye yönelik gözlem ve değerlendirmelere başlanacaktır. İki yıl

süre ile bu gözlem ve değerlendirmelerde öne çıkan klon adaylarında şarap üretimi

gerçekleştirilerek detaylı analiz ve ölçümler yapılacaktır. Klonlar kendi içinde tartılı

derecelendirmeye tabi tutulacak en yüksek puanı alan klon adayları seçilecektir.

Bu çalışma ile İzmir ve Manisa İllerinde şaraplık olarak değerlendirilen Bornova Misketi’nin

verim ve kalitesinin artırılması için klon seleksiyonu yolu ile ıslahı amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler: Bornova Misketi, klon, şaraplık



Proje No:

Proje Başlığı Kaynaştırma Odasında Farklı Sıcaklık Uygulamalarının Kallus

Gelişimi ve Aşı Kaynaşması Üzerine Etkilerinin İncelenmesi

Projeyi Yürüten Kuruluş Bağcılık Araştırma İstasyon Müdürlüğü / MANİSA

Projeyi Destekleyen

Kuruluş Adnan Menderes Üniversitesi

11

Proje Yürütücüsü Turcan TEKER

Yardımcı Araştırmacılar Dr. Simin ULAŞ, Sacit İNAN, Yüksel SAVAŞ, Oğuzhan SOLTEKİN,

Adnan ERDEM,Doç.Dr. Oğuz DOLGUN



Bütçesi

2015: 40.000 TL

2016: 14.000 TL

Proje Özeti:

Günümüzde asma fidanı genellikle, üretimi istenen çeşitlerin uygun anaçlar üzerine

aşılanmasıyla gerçekleştirilmektedir. Aşılama ve fidan elde etme süreçlerinde pek çok faktör etkili

olduğu bilinmektedir. Aşılı fidan üretim aşamaları boyunca titizlikle üzerinde durulması gereken bu

faktörler fidan randımanında belirleyici olmaktadır. Özellikle kaynaştırma odası koşullarının

optimizasyonu, anaç – kalem arasında iyi bir kaynaşmanın sağlanması kaliteli fidan elde edilmesi

için gereklidir.

Bu çalışma ile kaynaştırma odası sıcaklıklarının anaç - kalem affinitesi üzerine olan

etkilerinin histolojik ve anatomik olarak belirlenmesi amaçlanmaktadır.

Çalışma 2015 - 2017 yılları arasında, Manisa Bağcılık Araştırma İstasyonu’na ait fidan üretim

işletmesinde gerçekleştirilecektir. Materyal olarak aşı tutma oranı yüksek olan 1103 Paulsen (1103

P) ve aşı tutma oranı düşük olan 41 B asma anaçları ile Sultan – 7 ve Alphonse Lavallée üzüm

çeşitlerine ait aşı kalemleri kullanılacaktır. Aşı kaynaştırma odasında farklı sıcaklık programları

uygulanarak aşı noktasında kaynaşma oranları anatomik ve histolojik olarak incelenecek ve buna

bağlı olarak fidan randımanı değerleri saptanacaktır.

Anahtar Kelimeler: kaynaştırma, sıcaklık, anaç, affinite



Proje No:

Proje Başlığı

Melezleme Yoluyla Erkenci ve Son Turfanda Üzüm Çeşitlerinin

EldeEdilmesi

Projeyi Yürüten Kuruluş Bağcılık Araştırma İstasyonu Müdürlüğü / TEKİRDAĞ

Projeyi Destekleyen

Kuruluş -

Proje Yürütücüsü Onur ERGÖNÜL

12

Yardımcı Araştırmacılar Dr. Cengiz ÖZER, Zeliha ORHAN ÖZALP, Tamer UYSAL,

Mehmet SAĞLAM, Çağlar KARACAOĞLAN



2018: 21.500 TL 2019: 22.500 TL

Proje Özeti:

Bu proje erkenci ve son turfanda çekirdeksiz yeni sofralık üzüm çeşitlerinin ıslah edilmesi

amacıyla 1974 yılında Tekirdağ Bağcılık Araştırma Enstitüsü’nde başlatılan çalışmanın devamı

niteliğindedir. Proje çalışma sürecinde ortaya çıkacak aynı amaca uygun kalite değerleri yüksek

çekirdekli adaylar da değerlendirilecektir. Proje uygulama döneminde erkenci veya geççi,

çekirdekli veya çekirdeksiz kaliteli yeni sofralık üzüm çeşitlerinin elde edilmesi hedeflenmektedir.

Bu proje kapsamında:

Klasik melezleme çalışmalarıyla F1 bitkilerin elde edilmesi,

Embriyo kurtarma tekniği kullanılarak çekirdeksiz X çekirdeksiz ve erkenci çeşitlerin ana

ebeveyn olarak kullanıldığı kombinasyonlardan F1 bitkilerin elde edilmesi,

Elde edilen F1 bitkileriyle birinci aşama parsellerinin oluşturulması,

Birinci aşama parsellerinden belirli kalite parametreleri açısından seçilen bireyler ile ikinci

aşama parsellerinin oluşturulması,

İkinci aşama parselindeki yeni çeşit adaylarının belirlenmesi ve tescile sunulması,

Tescil işlemlerinin takip edilmesi,

Önceki yıllarda oluşturulmuş birinci ve ikinci aşama parsellerinde öngörülen verilerin

alımlarına devam edilmesi,

Çalışma süresince meydana gelen veri havuzu uygun metotlarla değerlendirilerek bazı

karakterlerin kalıtımı ve dağılımları ile ilgili bilgilerin elde edilmesi amaçlanmaktadır.

Anahtar Kelimeler: Turfanda, çekirdeksiz, F1, tescil



Proje No:

Proje Başlığı Bazı Sofralık Üzüm Çeşitlerinin Açıkta ve Örtü Altında, Farklı

Kültürel Uygulamalarla Performanslarının Belirlenmesi

Projeyi Yürüten Kuruluş Batı Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü / ANTALYA

Projeyi Destekleyen

Kuruluş

Bağcılık Araştırma İstasyonu Müdürlüğü / TEKİRDAĞ

Reha Elektronik Ltd. Şti.

Proje Yürütücüsü Serkan AYDIN

Yardımcı Araştırmacılar Bora AĞSARAN, Musa KUZGUN


13


Bütçesi

2015: 39.400 TL 2016: 4.650 TL 2017: 7.250 TL

2018: 9.500 TL 2019: 12.000 TL

Proje Özeti :

Bu çalışma ile Antalya koşullarında, yeni sofralık üzüm çeşitlerinin açıkta ve erkenci

çeşitlerin ise serada yüksek terbiye sistemlerinde, özel işlemler uygulayarak verim, kalite ve gelişme

performanslarının belirlenmesi amaçlanmaktadır. Açık alanda; Atak 77, Sultan 1, Tekirdağ Sultanı,

Tekirdağ Misketi, Bozbey, Güz Gülü, Trakya İlkeren ve Red Globe, serada ise; Prima, Black

Magic, Early Sweet, Yalova İncisi ve Trakya ilkeren çeşitleri kullanılacaktır.

Açık alanda deneme tesadüf bloklarında bölünmüş parseller desenine göre 8 yeni çeşitten

oluşan ana parseller ve kaliteye yönelik özel işlemlerden oluşan 4 alt parsel üzerinde yürütülecektir.

Alt parsel konuları; tane seyreltme, bilezik alma, tane seyreltme + bilezik alma ve kontroldür.

Serada ise tesadüf bloklarında bölünmüş parseller desenine göre 5 erkenci çeşitten oluşan ana

parseller ve 4 farklı kaliteye yönelik özel işlemler, alt parsellerde uygulanarak proje yürütülecektir.

Çalışma sonunda yeni geliştirilen çeşitler ile serada erkenci çeşitlerin verim ve kalite

özellikleri, fenolojik gelişme safhaları belirlenecek ve ekonomik analizler yapılarak bölgede, örtü

altı bağcılığının, kalite ve verime dönük kültürel uygulamaların yaygınlaştırılabilmesi için gerekli

bilgiler elde edilmiş olacaktır.

Anahtar Kelimeler: Sofralık üzüm, örtü altı, tane seyreltme, bilezik alma

AFA ADI :Meyve-Bağ


Proje No:

Proje Başlığı GAP Havzası Bağcılığını Geliştirme Projesi

Alt proje

Syrah ve Cabernet Sauvignon Üzüm Çeşitlerinde Demir

Uygulamalarının Verim, Kalite, Renklenme ve Tane Bileşeni Üzerine

Etkileri

Projeyi Yürüten Kuruluş GAP Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü / ŞANLIURFA

Projeyi Destekleyen

Kuruluş

Proje Yürütücüsü Aslı POLAT

Yardımcı Araştırmacılar İsmail RASTGELDİ, Dr. Aişe DELİBORAN, Hatice KARA, Prof. Dr.

Sadettin GÜRSÖZ, Dr. S. Seçil ERDOĞAN



Bütçesi 2015: 53.270 TL 2016: 6.600 TL

Proje Özeti :

Gelişmekte olan ülkelerdeki insanlarda başta demir (Fe), çinko (Zn) ve selenyum (Se) olmak

üzere mikro besin eksiklikleri ve buna bağlı ciddi sağlık sorunları yaygın biçimde ortaya

14

çıkmaktadır. Sorunun başlıca nedeni olarak da mikro elementlerce çok fakir olan gıdaların yoğun

biçimde tüketilmesi gösterilmektedir. Bu nedenle, son yıllarda gıdaların besin değeri bakımından

zenginleştirilmesi önemli araştırma konuları olarak karşımıza çıkmaktadır.

Asmada, demir noksanlığının ortaya çıkmasının başlıca nedeni, bu besin maddesinin bağ

toprağında yeterli miktarda bulunmamasından çok, yüksek pH ile birlikte topraktaki CaCO3

miktarının yüksek olmasıdır.

Beslenmesi iyi olmayan bağlardan elde edilen üzüm ve üzüm ürünlerinin besin değeri de düşük

olmaktadır. Son yıllarda tüketici tercihleri ve yasal düzenlemelerdeki değişmeler nedeniyle ortaya

çıkan pazar talepleri, doğal katkılar içeren gıda formülasyonlarının geliştirilmesini gerekli

kılmaktadır. Gıda endüstrisinde sentetik renklendiricilerin yerine, doğal pigmentlerin kullanılması

yönünde artan bir eğilim görülmektedir. Ayrıca son yıllarda renklendirici özelliklerinin yanı sıra

antioksidant etkilerinin sağlık üzerinde olumlu etkiler göstermesi antosiyanin grubu maddelere olan

ilginin yoğunlaşmasına neden olmuştur. Bazı antosiyaninler demir, magnezyum, alüminyum,

potasyum, bakır ve diğer bir çok metal iyonları ile kompleks oluşturarak kararlılığı artırmaktadır.

Çalışmanın amacı; demirin asmalarda verim ve bazı kalite özellikleri ile birlikte renklenmeye

olan etkilerini saptamaktır.

Proje 30 ayda sonuçlanacaktır. Denemede demir kaynağı olarak Fe-EDDHA kullanılacak olup

topraktan budama sonrası tek seferde 4 farklı seviyede (25, 50, 75, 100 g/omca) yapraktan ise 3 kez

olmak üzere çiçeklenme öncesi, çiçeklenme sonrası ve tane tutum dönemlerinde 4 farklı seviyede

(% 0,1, % 0,15, % 0,2, % 0,25) uygulanacaktır. Bununla birlikte toprak ve yaprak uygulamalarının

kombinasyonları da incelenecektir.

Projenin en önemli çıktısı: Yapılacak uygulamaların tane bileşenine etkisi saptanarak, daha

kaliteli ürün eldesi için yapılacak tavsiyeler ile ülke üreticilerine ve dolayısıyla birçok sektöre

olumlu katkıda bulunulacaktır.

Anahtar Kelimeler: Cabernet sauvignon, Syrah, antosiyanin, HPLC, Asma, Demir



Proje No:

Proje Başlığı

Diyarbakır ve Mardin İllerinde Yaygın Olarak Yetiştirilen Şire Üzüm

Çeşidinde Klon Seleksiyonu (2.Aşama)

Projeyi Yürüten Kuruluş GAP Uluslararası Tarımsal Araştırma Ve Eğitim Merkezi Müdürlüğü

/ DİYARBAKIR

Projeyi Destekleyen

Kuruluş

Dicle Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Gazi Osman Paşa Üniversitesi

Ziraat Fakültesi

Proje Yürütücüsü Murat KAYA

Yardımcı Araştırmacılar Kenan ÇELİK, Evrim ŞATANA, Doç. Dr. Gültekin ÖZDEMİR,

Yrd. Doç. Dr. Adem YAĞCI, Medine TEKİN


Projenin Toplam


15

Proje Özeti :

Bağcılıkta; verim ve kaliteyi artırıcı uygulamaların en önemlilerinden biriside seleksiyon

çalışmalarıdır. Farklı yörelerdeki bağlarda, orijin değişikliğinden dolayı farklılıklar görülmektedir.

Klon seleksiyonu çalışmalarından amaç; bir çeşit içerindeki var olan farklılıklardan yararlanarak,

amacımıza uygun en üstün tipleri belirlemektir.

Çeşit standardizasyonun olmaması, budama, hastalık ve zararlılarla mücadele, gübreleme,

sulama gibi teknik ve kültürel uygulamaların yeterince yapılmaması yanında, üretimde ıslah

edilmemiş mahalli çeşitlerin kullanılması, düşük verimliliğinin temel nedenleridir. Birim alana

düşen verim miktarı; teknik ve kültürel işlemlerin optimum düzeyde yapılması, çeşit

standardizasyonunun sağlanması ve yapılacak ıslah çalışmaları ile üstün nitelikli ve sağlıklı

çoğaltma materyallerinin elde edilmesi ile artırılabilir.

Diyarbakır ve Mardin illerinde yoğun olarak yetiştiriciliği yapılan Şire üzüm çeşidinde

bilimsel metotlarla en verimli, kaliteli, sağlıklı ve ismine doğru klonların seçilmesi amacıyla 2009

yılında ön çalışma yapılmış, 2010-2013 yılları arasında projenin I. aşaması tamamlanmış ve 22

adet klon baş omca adayı belirlenmiştir. 2013 yılında 1103 Paulsen anacı üzerine klon adayları

aşılanarak fidanlar elde edilmiş ve tesadüf blokları deneme desenine göre 3 tekerrür ve her

tekerrürde 6 omca olacak şekilde 3,0 x 2,0 m dikim sıklığında klon bağı tesis edilmiştir.

Bu çalışma ile; tesis edilen bağda, gelişme ve kalite özelliklerine bakılarak üstün özellik

gösteren 3-4 adet klon belirlemek amaçlanmaktadır. Klon seleksiyonunun tamamlanması ile Şire

üzüm çeşidinde yüksek verimli, kaliteli ürün veren ve sağlıklı gelişen klonların seçilerek pratiğe

aktarılması sağlanabilecektir.

Anahtar Kelimeler:Seleksiyon, standardizasyon, şire, 1103 Paulsen, klon



Proje No

Proje Başlığı Aşılı ve Aşısız Banazı Karası Üzüm Çeşidinde EST ve Bazı

Fitokimyasal Özelliklerin Belirlenmesi

Projeyi Yürüten

Kuruluş Kayısı Araştırma İstasyonu Müdürlüğü / MALATYA

Projeyi Destekleyen


Proje Yürütücüsü Hatice ŞAHİNER ÖYLEK

Yardımcı

Araştırmacılar

Yılmaz UĞUR, Tahir MACİT, Hasan KOÇ, Sibel KILIÇARSLAN,

M.Ali YILMAZ, Sinan ÇOLAK, Yrd.Doç.Dr. Atilla ÇAKIR

Başlama-Bitiş Tarih. 2015–2017

Proje Bütçesi 2015: 22.650 TL 2016: 5.250 TL 2017: 500

16

Proje Özeti: Ülkemiz, bağcılığın anavatanlarından olması sebebiyle pek çok ekolojik avantaja sahiptir.

Ülkemiz topraklarının filoksera zararlısı ile bulaşık olması sebebi ile dayanıklı anaç kullanımı

zorunlu ve amerikan asma anaçları artık bağcılığımız açısından vazgeçilmez olmuştur.

Anaçlar, üzerine aşılı meyve tür ve çeşidinin ürün miktarı ve kalitesi yanında büyüme ve

gelişmesine, ömrüne, düzenli ürün vermesine, meyveye başlama zamanına, hastalık ve zararlılara

karşı toleransına, soğuklara dayanıklılığına, değişik iklim ve toprak şartlarına adapte olmasına

etki etmektedir.

Bölgemiz genel olarak kireçli ( % 30-70 aktif kireç) bir toprak yapısına sahiptir.

Bölgemizde bağcılık, susuz ve kireçli tarım arazilerinde yapılmaktadır. Bu nedenle projedeki

Amerikan Asma Anaçlarının seçiminde yörede yaygın olarak kullanılan kurağa ve kirece

dayanıklı anaçların olduğu bağ tercih edilmiştir.

Malatya’da, kayısı ve elmadan sonra yetiştiriciliği en çok yapılan meyve, üzümdür.

TÜİK’in 2011 verilerine göre Malatya ve ilçelerinde 56 095 dekar bağ alanında 13.538 ton üzüm

üretimi yapıldığı görülmektedir.

Banazı karası üzümü, Malatya’da 1000-1300 rakımlı Konak ve Yeşilyurt beldelerine çok iyi

adapte olmuş çekirdekli kurutmalık yerel bir tiptir. Çalışmada, Malatya Konak kasabasında çiftçi

koşullarında yetiştirilen, serpene terbiye şeklinde olan, aşısız (adi köklendirme) ve 41B, 99R,

1103P, 110R anaçları üzerine aşılanmış 4 yaşındaki Banazı karası asmalarından oluşan bağ

kullanılacaktır. Bu çalışma ile anaçların, meyvedeki bazı fitokimyasal özellikler üzerine etkileri

belirlenecektir. Ayrıca anaçların fenolojik gelişmeye etkileri belirlenecek ve Banazı karası

üzümünün kendi ekolojisinde EST değeri tespit edilmiş olacaktır. Çalışmada yaprak ve toprak

analizleri de yapılarak anaçların yaprak mineral maddelerine olan etkisi de belirlenecektir.

Anahtar Kelimeler: Banazı Karası, Anaç, EST, Fenoloji, Fitokimyasallar, Malatya

DEVAM EDEN PROJELER


17



Proje No:

Proje Başlığı Melezleme Yolu ile Külleme(Erysiphe necator) ve Mildiyö

(Plasmapora viticola) Hastalıklarına Toleranslı Yeni Üzüm


Projeyi Yürüten

Kuruluş

Tekirdağ Bağcılık Araştırma İstasyonu Müdürlüğü

Projeyi Destekleyen

Kuruluş

Tekirdağ Ziraat Fakültesi Bitki koruma Bölümü

Proje Yürütücüsü Erhan SOLAK

Yardımcı

Araştırmacılar

Dr. Cengiz ÖZER, Ümit ESER, Lerzan ÖZTÜRK,

Prof.Dr. Nuray ÖZER


Projenin Toplam

Bütçesi:

2009: 28000 TL 2010: 32500 TL 2011: 32500 TL 2012:

32500 TL 2013: 39000TL

Proje Özeti:

Bu projede melezleme ıslahıyla külleme ve mildiyö hastalıklarına toleranslı, aynı zamanda

kalite özellikleri iyi olan yeni üzüm çeşitlerinin elde edilmesi amaçlanmış ve bu nedenle

melezleme programlarında standart üzüm çeşitleri ile Karadeniz Bölgesi’nde hastalıklardan

etkilenmeden yetiştirilebilen çeşitler kullanılmıştır.

Mildiyö sayımları tane tutum döneminde, külleme sayımları ben düşme ve olgunluk

dönemlerinde yapılmıştır. Yapılan mildiyö sayımlarında yapraklarda ve salkımlarda, mildiyö yok

denecek kadar az bulunmuştur. Salkımlarda yapılan külleme sayımları sonucunda Bx5-174, Sx12-

17 ve Sx12-67 1,40 skala değeri ile en temiz bulunmuş, bunları sırası ile Özer Karası, Bx1-166 ve

CCxC-66 genotipleri izlemiştir. Kontrol amaçlı bırakılan Italia çeşidi ise 6,10 skala değeri ile son

sıralarda yer almıştır. Yapraklarda yapılan külleme sayımları sonucunda ise Özer Karası 1,35

skala değeri ile en temiz bulunmuş ve bunu sırası ile Bx1-166, Bx5-174, Fx1-1, Fx1-10 ve Sx12-

17 genotipleri izlemiş, kontrol amaçlı bırakılan Italia çeşidi ise 6,40 skala değeri ile en son sırada

yer almıştır.



Proje No:

18

Proje Başlığı Mersin Yöresine Uygun Sofralık Üzüm Çeşitlerinin Belirlenmesi

Projeyi Yürüten Kuruluş Alata Bahçe Kültürleri Araştırma İstasyonu MüdürlüğüErdemli/

MERSİN

Projeyi Destekleyen


Proje Yürütücüsü Osman KAVAK

Yardımcı Araştırmacılar Mehmet Erdem KİRAZ, Yeşim BOZKURT ÇOLAK,

Rasim ARSLAN,Mehmet SAĞLAM


Projenin Toplam

Bütçesi:

2012: 34.500 TL 2013: 13.000 TL 2014: 5.500 TL

2015: 6.750 TL 2015: 5.250 TL

Proje Özeti :

Dönem Bulguları: 2013 Yılında; Tekirdağ B.A.İ. Müdürlüğü’nde aşılanarak tarafımıza gönderilen 140 adet aşılı fidan

araziye aktarıldı. Eksik fidanlar yeniden aşılanması için anaç ve kalem temini yapıldı.

Yeniden aşılamalar yapıldı. Eksik olan aşılı köksüz fidanlar kurumumuza getirilerek plastik

torbalara aktarıldı. Direkler temin edildi ve araziye dikildi. Gelen fidanların çoğunun aşıları

tutmadığı için fidanlar yeniden aşılanarak 2014 yılı içerisinde araziye aktarılacaktır.




Proje Başlığı

Mersin İlinde Tilkikuyruğu Üzüm Çeşidinde Klon Seleksiyonu

Projeyi Yürüten Kuruluş Alata Bahçe Kültürleri Araştırma İstasyonu MüdürlüğüErdemli/

MERSİN

Projeyi Destekleyen Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü

19



Yardımcı Araştırmacılar Osman KAVAK, Übeyit SEDAY, İhsan CANAN,

Mehmet Ali KİRACI, Prof. Dr. Semih TANGOLAR


Projenin Toplam


Proje Özeti:

Bu projede Mersin ilinde yayla bağcılığı yapılan kesimler yaygın olarak yetiştirilen ve

hakim çeşit olan Tilkikuyruğu üzüm çeşidinde klon seleksiyonunun birinci aşaması


Proje 2012 yılı Ocak ayı itibari ile başlamıştır. Çalışma takviminde belirtildiği üzere

2012 ve 2013 yılları içerisinde Popülasyon belirlenmiştir.

Bağların seçimine ilişkin sürvey ve gözlemler gerçekleştirilmiştir.

2013 Kasım ayı itibari ile seleksiyonun yürütüleceği 7 adet bağ belirlenmiştir.

Belirlenen bağlar işletme sahiplerinin bilgileri ile birlikte kayıt altına alınmış,

fotoğrafları çekilmiş ve koordinatları GPS ile belirlenmiştir.

2014 yılı itibariyle iş takviminde belirtilen şekilde gözlem, ölçüm, veri alma ve

kaydetme işlemlerine devam edilecektir.



Proje No:

Proje Başlığı


Kazandırılması, Üzüm Üretiminde Verim ve Kalitenin Geliştirilmesi

Alt Proje

Yeni Geliştirilen Sofralık Üzüm Çeşitlerinin Çardak Terbiye

Sisteminde Farklı Kültürel Uygulamalarda Performanslarının

Belirlenmesi

Projeyi Yürüten Kuruluş Alata Bahçe Kültürleri Araştırma İstasyonu Müdürlüğü Erdemli/

MERSİN

Projeyi Destekleyen

Kuruluş


Bağcılık Araştırma İstasyonu Müdürlüğü / MANİSA

Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü / YALOVA

20



Osman KAVAK, Nesrin KARATAŞ, Yeşim BOZKURT ÇOLAK,

Rasim ARSLAN, Çağlar EROĞLU, Osman UYSAL, Halil GÜR,

Mehmet Ali KİRACI


Projenin Toplam


Proje Özeti :

Bu projede Tekirdağ B.A.İ. ve Yalova A.B.K.A.E. tarafından 1990 – 2011 yılları arasında

melezleme ıslahı ile geliştirilip tescil ettirilen 9 yeni çeşit + 1 standart üzüm çeşidinin Alata

koşullarında Çardak sisteminde bazı farklı kültürel uygulamalarının etkisi altında verim, kalite ve

performans durumları incelenecek ve ekonomik analizleri gerçekleştirilecektir. Söz konusu bu

çalışma Alata ile aynı zamanda Tekirdağ, Manisa ve Yalova’da da yürütülecektir.

Proje 2013 yılı Ocak ayı itibari ile başlamıştır. Çalışma takviminde de belirtildiği üzere

2013 yılı içerisinde kuruluşumuzda bağ tesis edilecek arazinin toprak hazırlıkları

gerçekleştirilmiştir. Tekirdağ Bağcılık Araştırma İstasyonunda ise projede kullanılacak olan

materyallerin aşılama işlemi gerçekleştirilmiştir. Ancak aşılamada meydana gelen

aksaklıklar neticesinde yeterli sayıda materyal elde edilememiş olup aşılama işlemi 2014

yılı içerisinde tekrarlanacaktır. Aşılama sonrası elde edilecek materyaller ile Alata Bahçe

Kültürleri Araştırma İstasyonunda bağ tesisi gerçekleştirilecek ve proje takviminde

belirtildiği şekilde çardak sistemi kurulacak, ölçüm, gözlem ve analizler




Proje No:

Proje Başlığı

Hayward Kivi (Actinidia Deliciosa) Çeşidinde CPPU ve 1-MCP

Uygulamalarının Muhafaza Sürecindeki Meyve Kalitesine Etkilerinin

Belirlenmesi

Projeyi Yürüten

Kuruluş Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü / YALOVA

Projeyi Destekleyen

Kuruluş

Agrokem–İZMİR (CPPU Uygulaması)

Çanakkale Onsekizmart Üniversitesi

Rohm And Hass Ltd. Ştı.-İzmit


Yardımcı

Araştırmacılar

Dr. Tuncay ACICAN, Muammer YALÇIN

Kemal A. KAHRAMAN, Dr. Mustafa SAKALDAŞ

Dr. Seçil ERDOĞAN

Başlama- Bitiş

Tarihleri 2014–2016

Projenin Toplam

Bütçesi:

2014: 20.000 TL 2015: 10.000 TL 2016:10.000TL

21

Proje Özeti :

Anavatanı Çin olan kivi, ticari olarak 1940’lı yıllarda ilk kez Yeni Zelanda’da üretilmiştir.

1970’li yıllardan sonra diğer ülkelerde de yetiştirilmeye başlanmış ve hızla yayılmıştır. Bugün

dünyada kivinin en çok üretildiği ülke İtalya dır. Yeni Zelanda dünyada kivi üretiminde ikinci, Şili

üçüncü sıradadır. Türkiye yaklaşık 30 000 tonluk üretimle 9. sırada yer almaktadır.

Başarılı bir muhafaza meyvenin kalitesine bağlıdır. Gerek hasat öncesinde gerekse hasat

sonrasında meyve kalitesini arttırmaya veya korumaya yönelik yapılan uygulamalar giderek

yaygınlaşmaktadır. Özellikle hasat öncesi dönemde yapılan uygulamaların muhafaza sürecindeki

fizyolojik ve biyokimyasal değişimler üzerindeki etkisi önemlidir. Bölgemizde kivide meyve

kalitesini arttırmak amacıyla yaygın olarak kullanılan CPPU (Forchlorfenuron), ticari adıyla

Sitofex in hasat sonrasında kullanımına yönelik ülkemizde yapılmış bir çalışma bulunmamaktadır.

1-MCP (1-Methylcyclopropene), ticari adıyla SmartfreshTM klimakterik meyve ve sebze

türlerinde genel anlamda etileni inhibe edici özelligi olan bir kimyasaldır (Sisler and Serek, 1997).

Bu amaçla 1-MCP hasattan sonra ürünün muhafaza sürecindeki kalitesini korumak için kivi

depolanmasında kullanılmaktadır

Bu çalışmada, meyve kalitesini yükseltmek amacıyla kivilerde hasat öncesi dönemde yaygın

olarak kullanılmakta olan CPPU’nun ve hasat sonrasında kullanılan 1-MCP’nin NA de muhafaza

sürecindeki meyve kalitesi üzerine olan etkileri incelenecektir.



Proje No:

Proje Başlığı

Ege Bölgesi Bağcılığında Verim ve Kalitenin Geliştirilmesine Yönelik

Fizyolojik çalışmalar

Alt proje:

Bazı Sofralık Üzüm Çeşitlerinde Su Stresinin Omca Gelişimi, Verimi

ve Üzüm Kalitesi Üzerine Etkileri

Projeyi Yürüten

Kuruluş Bağcılık Araştırma İstasyonu Müdürlüğü / MANİSA

Projeyi Destekleyen


Proje Yürütücüsü R, Oğuzhan SOLTEKİN

Yardımcı

Araştırmacılar

Prof. Dr. Ahmet ALTINDİŞLİ,Akay ÜNAL, Adnan ERDEM,

Ali GÜLER, Turcan TEKER, Ahmet CANDEMİR

Başlama- Bitiş

Tarihleri 2014-2017

Projenin Toplam

Bütçesi:

2014: 30.000 TL 2015:10.000 TL 2016:10.000TL

Proje Özeti :

Bu çalışmada su stresinin,bazı sofralık üzüm çeşitlerinde omca gelişimi, verim ve üzüm

kalite değerleri üzerine etkilerinin belirlenmesi amaçlanmaktadır. Deneme, Manisa Bağcılık

Araştırma İstasyonu Müdürlüğü’ne ait 1103 Paulsen asma anacı üzerine aşılı Crimson Seedless,

Siyah Kişmiş, Sultani Çekirdeksiz ve Cardinal çeşitleriyle tesis edilmiş olan bağ alanında

yürütülecektir.

22

Su stresi uygulamaları tam sulama (kontrol), stres 1 ve stres 2olmak üzere 3 farklı seviyede

gerçekleştirilecektir. Sulama yöntemi olarak toprak altı damla sulama sistemi kullanılacak ve

toprakta bulunan nem miktarları sezon boyunca profil problarının yardımıyla ölçülecektir.

2013 yılı itibarıyla proje amaçları doğrultusunda kış budaması, eksik fidanların

tamamlanması, yabancı ot mücadelesi, toprak işleme ve terbiye şeklinin oluşturulmasına yönelik

çalışmalar yapılmıştır. Bu kapsamda asmalarda gövdenin düzgün bir şekilde geliştirilerek uygun

terbiye şeklinin oluşturulmasına yönelik bazı kültürel işlemler gerçekleştirilmiştir. Bağdaki beton

direkler üzerine “V” profil demirleri monte edilmiş ve sürgünlerin yönlendirileceği altı adet

birbirlerine paralel tel çekilmiştir. Toprak neminin kontrolünde kullanılmak üzere gerekli alet ve

ekipmanlar temin edilmiş ve ayrıca toprak altı damla sulama sisteminin kurulmasına yönelik ön

fizibilite çalışmaları gerçekleştirilmiştir.

Proje çalışma takvimi doğrultusunda önümüzdeki yıl asmaların gelişme sürecine bağlı olarak

bazı yetiştirme tekniği uygulamalarına devam edilecektir. Ayrıca deneme deseni doğrultusunda

toprak altı damla sulama sistemi tesis edilerek çalışır duruma getirilecek ve toprak neminin de

kontrol edilmesi suretiyle alet ve ekipmanların kalibrasyonu sağlanacaktır.



Proje No:

Proje Başlığı Şaraplık Üzüm Çeşitlerinin Şaraplık Kalitesinin İyileştirilmesi

Alt Proje Bazı Şaraplık Üzüm Çeşitlerinde Dikim Sıklığının Şarap Kalitesine

Etkileri

Projeyi Yürüten

Kuruluş Bağcılık Araştırma İstasyonu / MANİSA

Projeyi Destekleyen

Kuruluş

Proje Yürütücüsü Ali GÜLER

Yardımcı

Araştırmacılar

Ahmet CANDEMİR, Adnan ERDEM,Akay ÜNAL,

Dr. Selçuk KARABAT, Yüksel SAVAŞ

Başlama- Bitiş

Tarihleri 2012–2016

Projenin Toplam


Proje Özeti: Farklı sıra üzeri mesafeler uygulanmak suretiyle şaraplık üzüm üretimi ve şarap kalitesinin

arttırılması projenin temel amacını oluşturmaktadır. Bölgemize adapte olan yabancı kökenli şaraplık

Cabernet Sauvignon, Merlot ve Syrahüzüm çeşitlerinde sıra arası genişliğinin sabit tutulması koşuluyla,

şarap kalitesini de muhafaza ederek en uygun dikim sıklığının ortaya konulmasına çalışılacaktır. Çalışma

sonucunda şaraplık üzüm üretimi konusuyla alakalı bir model oluşturulması ve ayrıca şarap işletmeleri

için kaliteli, şaraplık üzümlerin temin edilebilmesi imkânlarının sağlanması projenin amaçları arasında

bulunmaktadır.

Projenin hedefleri doğrultusunda, Manisa Bağcılık Araştırma İstasyonu Merkez

yerleşkesinde tesis edilmiş olan deneme bağındaki ilk verim değerleri alınmış ve hasat edilen

üzümler işlenmiştir. Çalışma gereği üzüm örneklerinde verim ve kalite değerleri tespit edilerek

sonuçlar irdelenirken, 2012 yılı üzümlerinin işlenmesi sonucunda üretilen şaraplarda da analiz ve

değerlendirmeler yapılmıştır.

Deneme konusu üzüm çeşitlerinin şaraplık amaçlı üretim itibariyle farklı uygulamalardaki

suda çözünür kuru madde ve asitlik gibi değerleri incelendiği zaman uygun seviyelerde

23

bulunduğu görülmüştür. Uygulamaların, Cabernet Sauvignon üzüm örneklerinde omca verimi,

salkım sayısı, asitlik, toplam fenolik madde (TFM), toplam antosiyanin(TA), a* ve Croma

değerleri üzerine istatiksel anlamda etkili olduğu tespit edilmiştir.2012 ürününün işlenmesi

sonucu elde edilen şarap örneklerinde ise aynı uygulamaların; alkol, degüstasyon puanı, TA, AE,

toplam fenol indeksi(I280), renk yoğunluğu(IC) ve renk gibi parametreler üzerinde etkisinin

bulunduğu belirlenmiştir. Merlot üzüm örneklerinde söz konusu uygulamaların omca verimi,

salkım sayısı, pH, asitlik,ve TA verilerinde, işlenen örneklerde ise alkol, AE, I280, IC ve renk

parametre değerlerinde etkisinin bulunduğu gözlemlenmiştir. Syrah üzüm örneklerinde ise

değişik sıra üzeri mesafelerinin yine omca verimi ve salkım sayısı yanında TFM ve TA değerleri,

şaraba işlenmiş olan örneklerinde ise asitlik, alkol, degüstasyon puanı, TFM, AE, I280 ve IC gibi

farklı parametreleri üzerinde etkisinin bulunduğu saptanmıştır (p≤0,05).

Önümüzdeki yıl proje çalışma takvimi doğrultusunda2013 yılı üzümlerinin işlenmesinden

elde edilecek olan şarap örneklerinin incelenmesi yanında yeni üretim döneminde de proje gereği

yetiştirme tekniği uygulamalarına devam edilerek ikinci yıl verilerinin alınması ve hasat sonrası

üzümlerin yeniden işlenmesiyle elde edilecek ürünlerde yapılacak analiz sonuçlarının da

irdelenmesi planlanmaktadır.




Proje Başlığı

Ege Bölgesi Bağcılığında Verim ve Kalitenin Geliştirilmesine

Yönelik Fizyolojik Çalışmalar

Alt proje Farklı Anaçlar Üzerine Aşılı Sultani Çekirdeksiz Üzüm Çeşidinde

Kurağa Toleransın In vitro Koşullarda Belirlenmesi

Projeyi Yürüten Kuruluş Bağcılık Araştırma İstasyonu / MANİSA

Projeyi Destekleyen

Kuruluş

Proje Yürütücüsü Dr. Simin ULAŞ

Yardımcı Araştırmacılar Özen MERKEN, Şermin ÇELİK, Serkan ÖNDER, Turcan TEKER


Projenin Toplam

Bütçesi: 2014: 15.000 TL2015: 8.000 TL 2016: 5.000 TL

24

Projenin Özeti:

Anaçlar, üzerine aşılanan çeşidin fizyolojik ve biyokimyasal özelliklerinde değişikliklere

neden olarak, biyotik ve abiyotik stres koşullarına dayanımlarını etkilemektedir. Kuraklık bu stres

faktörlerinden birisidir ve son yıllarda global düzeyde etkisi artmaktadır. Kuraklığa dayanımda

anaçların üzerine aşılanan çeşidi ne şekilde etkilediği halen üzerinde çalışılmakta olan bir

konudur. In vitro çalışmalar bu alanda oldukça yaygın bir kullanıma sahiptir. Mikro aşılama

yöntemi ile in vitro’ da aşı kalem ilişkilerinin incelenmesi mümkün olmaktadır.

Bu çalışmada, farklı asma anaçlarının Sultani Çekirdeksiz üzüm çeşidinde kurağa tolerans

üzerine etkilerinin belirlenmesi ve bu amaç ile in vitro koşullarda mikro aşılama tekniği

kullanılarak erken teşhis ve seleksiyon yöntemlerinin geliştirilmesi hedeflenmiştir. Sultani

Çekirdeksiz üzüm çeşidi ile 5BB, 1613C, 1103P, 110R, 41B, Ramsey anaçları in vitro’da aktif

tomurcuk yöntemiyle çoğaltıldıktan sonra, mikro aşılama yöntemiyle aşılanarak,

kombinasyonların kuraklık stresine olan tepkileri incelenecektir. Bir guruba aşılama

yapılmayacaktır. Kuraklık stresi, besin ortamlarına % 0, 2, 4 ve 6 oranlarında PEG-8000

(polietilen glikol 8000) eklenerek gerçekleştirilecektir. Stres uygulaması sonunda bitkilerin,

canlılık, sürgün uzunluğu, sürgün yaş ve kuru ağırlığı, yaprak sayısı, makro ve mikro besin

maddesi içeriği, prolin, toplam şeker, toplam protein, klorofil miktarları ve osmotin gen

ekspresyonları saptanacaktır.




Proje Başlığı Bağcılıkta Çoğaltma Tekniklerinin Geliştirilmesi

Alt Proje

Farklı Islah Yöntemleri Kullanılarak Elde Edilen Yeni Asma Çeşit

ve Klonlarının Hızlı ve Sağlıklı Çoğaltılmasında Hidroponik

Kültür’den Yararlanılması Üzerine Araştırmalar





Proje Yürütücüsü Koray DOĞU

Yardımcı Araştırmacılar Gürkan AVCI, Damla ZOBAR, Doç Dr. Elman BAHAR

Başlama - Bitiş Tarihleri 2014 –2016


2014: 60.000TL 2015: 10.000TL 2016: 10.000TL

25

Proje Özeti:

Mevcut sertifikasyon sistemi içerisinde ön görülen 1 ve 2 nolu baz damızlık materyalin

serada, kontrollü koşullarda üretilmesi belirli bir sistem alt yapısı gerektirmektedir. Tüm Dünya’da

baz materyalin kitlesel üretiminde, yaygın olarak kullanılan sistemlerin başında ‘Hidroponik

Sistem’ gelmektedir (Huglin, P., 1998). Bu sistem kullanılarak topraktan kaynaklı hastalık ve

zararlıların etkileri ortadan kaldırılarak, kısa sürede sağlıklı aşılama materyali üretilmesi mümkün

olmaktadır.

Mevcut kanunlar ve yönetmelikler dahilinde Türkiye’de 2011 yılı itibariyle toplam 31

işletmede 4.173.045 adet aşılı asma fidanı üretimi yapılmaktadır. Bununla beraber 2006 – 2010

yılları arasında toplam 6.077.040 adet fidan ithal edilmiştir(Çelik, H., 2012).

Bu durumu analiz edecek olursak Türkiye’nin mevcut üretime ilave yıllık yaklaşık 1.500.000

adet aşılı asma fidanına ihtiyacı olduğu, sonucu ortaya çıkmaktadır.

Tekirdağ Bağcılık Araştırma İstasyonu Müdürlüğü bünyesinde ıslah çalışmaları sonucu elde

edilmiş olan yeni çeşitlerin yaygınlaştırılması, klon seleksiyonu ile elde edilmiş olan materyalin

ihtiyacı karşılayacak şekilde temin edilebilmesi için yeterli aşılama materyalinin üretimi bu proje

kapsamında geliştirilecek kitlesel ve hızlı üretim modeli ile karşılanmaya çalışılacaktır.



Proje No

Proje Başlığı Güneydoğu Anadolu Bölgesi Bağcılığının Geliştirilmesi

Alt Proje Gaziantep İlinde Bazı Önemli Üzüm Çeşitlerinin Çardak Sisteminde


Projeyi Yürüten

Kuruluş Antepfıstığı Araştırma İstasyonu Müdürlüğü / GAZİANTEP

Projeyi Destekleyen

Kuruluş

Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi

Tarımsal Araştırma İstasyonu Müdürlüğü / KAHRAMANMARAŞ


Proje Yürütücüsü Kürşat Alp ASLAN

Yardımcı

Araştırmacılar

Selim ARPACI, Dr.Nevzat ASLAN, Lütfiye BİLGEL, Kamil

SARPKAYA, Ahmet SABANCI, A.Semih YAŞASIN,

Prof.Dr.Gökhan SÖYLEMEZOĞLU

Başlama-Bitiş 2010-2014

26

Tarihleri

Proje Toplam Bütçesi 2010: 4.150 TL, 2011: 5.529 TL, 2012:9.412 TL, 2013: 11.306 TL

Proje Özeti :

Bu projeyle; Toprak işleme, hastalık ve zararlılarla mücadele, hasat işlemlerini

kolaylaştıran, sıcak bölgelerde sofralık üzümlerde güneş yanıklığını önleyen, üzüm verim ve

kalitesini artıran çardak sisteminde bazı üzüm çeşitlerinin performanslarını belirlemek

amaçlanmıştır.

Araştırma parseli; 2010 yılında tesadüf blokları deneme desenine göre 3 tekerrürlü, her

tekerrürde 10 omca bulunacak şekilde Antepfıstığı Araştırma İstasyonu merkez işletmesinde sulu

koşullarda 3x3 m aralıklarla kurulmuştur.

Projede anaç olarak Güneydoğu Anadolu Bölgesi için önerilen 1103 P, çeşit olarak ise

Atasarısı, Barış, Trakya İlkeren, Horozkarası, Hönüsü, Kızılbanki, Italia, Helvani ve Red Globe

üzüm çeşitleri kullanılmıştır. Proje kapsamında fenolojik gözlemler, verim (kg/omca ve kg/da),

omcadaki alınan salkım sayısı ve ortalama salkım ağırlıkları (g/salkım) incelenmektedir.



Proje No: TAGEM/BBAD/14/08/P04/01

Proje Başlığı

Manisa Bağcılık Araştırma İstasyonu Tarafından Geliştirilen Bazı

Üzüm Çeşitleri ve Klonlarının Biyokimyasal Özelliklerinin

Belirlenmesi

Projeyi Yürüten Kuruluş Bağcılık Araştırma İstasyonu Müdürlüğü - MANİSA

Projeyi Destekleyen

Kuruluş

Proje Yürütücüsü Ali GÜLER

Yardımcı Araştırmacılar Ahmet CANDEMİR, Dr. Yıldız DİLLİ, Naci YILDIZ,

Arzu GÖÇMEZ


Projenin Toplam


27

Proje Özeti:

Üzüm, içerdiği bileşenlerin sağlık üzerine olan etkileri nedeniyle çok eski zamanlardan bu

yana tüketilmekte ve çeşitli gıda ürünlerine işlenmektedir. Son yıllarda yapılan çalışmalarda

üzümün özellikle antioksidatif özellik gösteren fenolik bileşiklerce zengin bir kaynak olduğu

ortaya koyulmuştur. Bu durum, üzümün doğal antioksidan olarak insan sağlığına olumlu ve

destekleyici etkileri nedeniyle gıda sanayi ve eczacılık alanındaki çalışmalarda

değerlendirilmesine sebep olmuştur.

İnsan sağlığı ve beslenmesi üzerine olumlu bir çok etkisi belirlenmiş olan üzümün besin

içeriği ve biyokimyasal özellikleri; çeşit ve klon, ekoloji, toprak ve iklim şartlarına bağlı olarak

değişiklik gösterebilmektedir. Özellikle çeşit ve klon farklılığına bağlı olarak fenolik bileşiklerin

büyük ölçüde değiştiği saptanmıştır. Üzümve üzümden elde edilenürünlerin bileşimlerinin

bilinmesinin daha doğru bir tüketim alışkanlığı kazanılmasında büyük rol oynayacağı

düşünülmektedir.

Çeşit geliştirme ve klon seleksiyonu çalışmalarında mevcut çeşit ve klonlardan daha üstün

özelliklere sahip bireylerin seçilerek üretime aktarılması temel amaçtır. Seçilen çeşit ve klonların

karakteristik özeliklerinin belirlenerek ortaya koyulmasının da en az seçimi kadar önemli olduğu

düşünülmektedir. Bu sebeple, bu çalışmada Manisa Bağcılık Araştırma İstasyonu tarafından

geliştirilen çeşit ve klonların karakteristik bazı fiziksel ve biyokimyasal özelliklerinin belirlenmesi

amaçlanmıştır. Çalışma kapsamında geliştirilen çeşitlerden; Saruhan bey, Manisa Sultanı, Sultan1,

Sultan 7, Altın Sultanı, seçilen klonlardan; Osmancanın 39, Razakının 16, Pembe Gemrenin 6,

İpek üzümünün 4, Çal Karasının 1-12-18 numaralı klonları ve bölgemiz açısından önemli

potansiyele sahip bir çeşit olan Siyah Kişmiş olmak üzere 13 çeşit ve klon incelenecektir. Bu çeşit

ve klonların; fiziksel özelliklerini, mineral kompozisyonunu ve antioksidatif özelliklerini ortaya

koymak ve daha belirgin bir nitelik kazandırmak, gıda, eczacılık ve tıp alanlarında etkin şekilde

değerlendirilmesine olanak sağlamak ve diğer bilimsel çalışmalara ışık tutmak amaçlarımız

arasındadır.



Proje No:

Proje Başlığı Türkiye Kivi Yetiştiriciliğinin Geliştirilmesi

Alt Proje Kivi Islahı –1

Projeyi Yürüten

Kuruluş Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü / YALOVA

Projeyi Destekleyen

Kuruluş -

Proje Yürütücüsü Kemal Abdurrahim KAHRAMAN

Yardımcı Dr. Arif ATAK, Yeşim DOYĞACI

28

Araştırmacılar

Başlama- Bitiş

Tarihleri 2011 –2015

Projenin Toplam

Bütçesi:

2011: 32.000 TL 2012: 13.300 TL 2013: 6.600 TL

2014: 16.600 TL 2015: 4.600 TL

Proje Özeti :

Proje kapsamındaki kivi tiplerinde çiçeklenme; 15 Nisan – 27 Mayıs 2013 tarihleri arasında

değişkenlik göstermiştir. Çiçeklenme zamanında yapılan fenolojik gözlemler neticesinde tespit

edilen erkek bireylerin sayısı 237’ye, dişi bireylerin sayısı ise 155’e yükselmiştir. Dişi tiplerde

oluşan meyveler ekim ayı içerisinde hasat edilerek pomolojik analizler yapılmıştır. 2013 yılında

ilk kez meyve veren 46 tip ve önceki yıllarda da meyve vermiş olan 87 tip olmak üzere toplam

133 farklı tipte meyve ağırlığı (g), eni (mm), boyu (mm), SÇKM (%) ve meyve eti sertliği (kgf)

ölçümleri yapılmıştır. Ortalama meyve ağırlığı bakımından 90 g’ın üzerinde 10 adet tip

bulunmakta olup, bunlar sarı ve yeşil meyve eti rengine sahiptirler.

2013 yılı çiçeklenme döneminde 12 farklı kombinasyonda melezleme yapılmış olup,

bunların 11 tanesinde meyve elde edilmiştir.

Kivi çöğürlerinden 66 adet farklı tipten alınan kalemler yaşlı omcalara aşılanmıştır. Öte

yandan, ümitvar görülen dişi tiplerden çoğaltmak maksadıyla yaşlı omcalara (16 adet) ve fidanlara

(57 adet) aşılamalar yapılmıştır.



Proje No

Proje Başlığı Karaerik Üzüm Çeşidinde Klon Seleksiyonu

Projeyi Yürüten

Kuruluş

Bahçe Kültürleri Araştırma İstasyonu Müdürlüğü / ERZİNCAN

Projeyi Destekleyen


Proje Yürütücüsü Birol KARADOĞAN

Yardımcı Araştırıcılar N. Nazan KALKAN, Selahaddin ALBAYRAK


Projenin Toplam

Bütçesi

2009 : 1.500 TL 2010: 1.500 TL 2011: 1.500 TL 2012:

1.500 TL

Proje Özeti :

Projeye Karaerik üzüm çeşidinin yetiştiriciliğinin yapıldığı alanlardaki sürveylerle

başlanılmıştır. Baş omca adayları seçilmiş ve bunlardan alınan çeliklerle klon koleksiyon bağı

29

kurulmuştur. Tesis aşamasından sonra, 40 klonla kurulan koleksiyon bağında metotta belirtilen

faaliyetler gerçekleştirilmiş ve yapılan Tartılı Derecelendirme metodu neticesinde en üstün

performans gösteren 6 klon (13,15,18,19,23,30) seçilmiştir. Projenin klon koleksiyon bağı

aşaması tamamlanmış olup, seçilen 6 klonla mukayese bağı tesis edilmiştir. 2010 yılından itibaren

veri alımına başlanmıştır Amacımız; Çeşitli bağ bölgelerinde yetiştirilen ve bölge şartlarına iyi

adapte olmuş, ekonomik değeri bulunan, sofralık Karaerik üzüm çeşidinden en verimli, kaliteli ve

ismine doğru fertleri seçmek, seçilen bu klonlarla üretimin geliştirilmesini ve üzüm kalitesini

arttırmaktır.



Proje No TAGEM/BBAD/13/AO8/PO4/02

Proje Başlığı Karaerik Üzüm Çeşidi İçin Uygun Terbiye Şekli ve Gövde

Yüksekliğinin Belirlenmesi (2. Aşama)

Projeyi Yürüten

Kuruluş Bahçe Kültürleri Araştırma İstasyonu Müdürlüğü / ERZİNCAN

Projeyi Destekleyen


Proje Yürütücüsü Nalan Nazan KALKAN

Yardımcı Araştırıcılar Birol KARADOĞAN, Selahattin ALBAYRAK,

Zakine KADIOĞLU, İsmail ESMEK


Projenin Toplam

Bütçesi

2012: 4.750 TL 2013: 5.260 TL

2014: 5.840 TL 2015: 7.070 TL

Proje Özeti :

Karaerik üzüm çeşidi için uygun terbiye şekli ve gövde yüksekliğinin belirlenmesinin

amaçlandığı bu proje iki aşamalı olarak planlanmıştır. Deneme, tesadüf bloklarında faktöriyel

düzene göre, 4 tekerrürlü olarak, kurumumuz Bahçeliköy arazisinde tesis edilmiştir. Projenin ilk

aşamasında omcalara 3 farklı (75-100-125 cm) gövde yüksekliği verilmiş, destek sistemi olarak

Duvar ve Y” kullanılmış ve çift kollu kordon terbiye şekli uygulanmıştır.

Projenin ikinci aşamasında, terbiye sistemlerinin verim ve kaliteye etkisini belirlemek için

2013 yılı fenolojik gözlemleri, pomolojik ve teknolojik ölçümleri yapılmış veriler

30

değerlendirilmiştir.




Proje Başlığı

Melezleme Islahı ile Sofralık ve Kurutmalık Yeni Üzüm Çeşitlerinin

Geliştirilmesi

Projeyi Yürüten Kuruluş Bağcılık Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü-MANİSA

Projeyi Destekleyen


Proje Yürütücüsü Dr. Yıldız DİLLİ

Yardımcı Araştırmacılar Şermin ÇELİK, Simin ULAŞ, Özen MERKEN, Naci YILDIZ,

Akay ÜNAL, M. Sacit İNAN, Ahmet CANDEMİR, Arzu GÖÇMEZ


Projenin Toplam

Bütçesi:

2011: 45.000 TL 2012: 40.000 TL

2013: 38.000 TL 2014: 25.000 TL

Proje Özeti:

Ülkemiz, birçok diğer meyve türünde olduğu gibi, asmanın da ana vatanı içerisinde yer

almaktadır. Bu nedenle asmada geniş bir çeşit varyasyonu oluşmuştur. Ülkemizin farklı ekolojik

bölgelerinde olduğu gibi, Ege Bölgesinde de yetiştiricilikleri yapılan çok sayıda yöresel üzüm

çeşidi bulunmaktadır.

Mevcut çeşit zenginliğine rağmen bazı dönemlerde pazarda sofralık amaçlı tüketime uygun

üzüm bulunmamaktadır. Bu açığın boşluk olan dönemde olgunlaşan yeni üzüm çeşitlerinin

geliştirilmesi ile kapatılması gerekmektedir. Çalışmanın amacı erken olgunlaşan sofralık,orta

mevsim olgunlaşan yüksek kaliteli sofralık,geç olgunlaşan; yüksek kaliteli çekirdekli ve

çekirdeksiz sofralık, erken olgunlaşan yüksek kaliteli çekirdeksiz kurutmalık yeni çeşitler

geliştirmektir.

Pembe Gemre çeşidinin Sultani Çekirdeksiz ve Calmeria çeşitleri ile yapılan tozlamalardan

elde edilen 254 adet bitkinin araziye dikimi gerçekleştirilmiştir. Daha önce dikilmiş olan melez

asmalarda kış ve yaz budamaları, verime yatan melezlerde değerlendirmeler gerçekleştirilmiştir.

31



32



Proje No

Proje Başlığı

Bitki Büyümesini Teşvik Eden Bakterileri (PGPR) Kullanarak

Asmada Su Stresine Dayanıklılığın Arttırılması


Projeyi Destekleyen

Kuruluş

Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü

Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bitki Koruma Bölümü

Atatürk Üniversitesi Erzurum MYO Kimya Bölümü

Proje No

Proje Başlığı Mevlana Üzüm Çeşidinde Klon Seleksiyonu II. Aşama

Çalışmaları


Projeyi Destekleyen


Proje Yürütücüsü Metin KESGİN

Yardımcı Araştırmacılar M. Sacit İNAN, Dr. D.Soner AKGÜL, Naci YILDIZ

Başlama-Bitiş Tarihleri 2013 - 2017

Proje Bütçesi 2013: 9.150 TL 2014: 7.150 TL 2015: 8.100 TL

2016: 8.700 TL 2017: 8.350 TL

Proje Özeti:

Çalışmasının hedefi; Manisa ve Denizli illerindeki popülasyona ait bağlardan üstün

özellikli bireylerin seçilmesi, seçilen klon adaylarından oluşan klon mukayese bağı tesis

etmektir.

3 yıllık gözlemlerin sonucunda seçilen 22 klon adayından kalem alınıp Ramsey anacına

aşılı tüplü fidanla klon mukayese bağı Alaşehir-Yeşilyurt işletme arazisine kurulmuştur. Deneme

tesadüf blokları deneme deseninde kurulmuş olup her parselde klon adaylarından 6 omca

bulunmaktadır. Dikim sıklığı 3 x 2, terbiye sistemi tünel tipi çardak olacak şekilde tesis

edilmiştir. Tesis edilen bağ damla sulama ile yöntemiyle sulanmaktadır.

2012 yılında bağın destek sistemi oluşturulup, eksik tamamlama yapılmış ve klon baş

omçalarından tekrar kalem alınmıştır.

2013-2018 yılları arasında klon mukayeselerinin yapılacağı ikinci aşama çalışmaları yeni

proje olarak sunulmuştu, 2013 yılı 2. Aşama çalışmalarının ilk yılı olmuştur.

2013 yılında fidan dikimi, bakımları, eksik tamamlama yapılmıştır.

2014 yılı için fidan üretimi, gövde oluşturma, budama ve bakım işlerine devam edilip,

yeterli gelişmeyi sağlayan asmalardan fenolojik gözlemler alınmaya başlanacaktır.

33

Proje Yürütücüsü Dr. Fadime ATEŞ


Akay ÜNAL, Kenan KARAGÖZ, Özen MERKEN, M. Sacit İNAN, Adnan ERDEM, Prof. Dr. Ramazan ÇAKMAKÇI, Doç. Dr. Recep KOTAN, Doç. Dr. Mustafa ERAT



Proje Özeti:

Bu proje ile asmanın kuraklık stresine tolerans mekanizmaları ve bakteriyel etkinliğin

antioksidan düzeyleri üzerine etkisinin ortaya konulması amaçlanmıştır. Ayrıca asmada su

stresine karşı bakteri uygulamalarının dayanıklılık ve farklı su düzeylerinde gelişme, besin

elementi içeriği ve özellikle antioksidan enzim aktivitesine olan etkilerinin belirlenmesine

çalışılacaktır.

Ülkemizde bulunan yabani asma rizosferinden izole edilen SIM indeks değeri, ACC

deaminaze içerme, azot fiksetme, fosfat çözme özellikleri dikkate alınmak suretiyle PGPR olarak

kullanılabilecek 10 bakteri denememizde yer almıştır.

5 BB Amerikan asma anacına aşılı Sultani Çekirdeksiz üzüm çeşidindeki iki farklı sulama

seviyesinde (Kpc katsayısı: 0,50 ve Kpc katsayısı: 0.65), 10 PGPR ve iki kontrol (K1: gübreli K2:

gübresiz) olmak üzere 12 uygulama, bölünmüş bloklar deneme desenine göre ve 3 blok

oluşturularak düzenlenmiştir. Sürgün uzunluğu, yaprak sayısı, gövde ve sürgün çapı ( gövdede aşı

noktasından sonra 2. boğum; sürgünde 4. boğum), yaprak (üsten itibaren 5. ve 6. yaprak ), klorofil,

yaprak alanı, yaprak alan indeksi, yaprak makro ve mikro besin element içeriği gibi parametreler

alınarak değerlendirilmiştir. Enzim aktivitesinin belirlenmesi amacıyla metodda ifade edildiği

şekilde yaprak örnekleri alınmıştır.

Denemelerden elde edilen veriler STATISTICA programı kullanılmak suretiyle (özellikle

varyans ve çoklu karşılaştırma testleri ile) istatistikî anlamda değerlendirilerek uygulamalar

arasındaki farklılıklar ortaya konulmaya çalışılmıştır.

PGPR + sulama seviyesi uygulamaları istatistiki açıdan sürgün uzunluğu, yaprak sayısı,

gövde ve sürgün çapı, yaprak klorofil miktarı, yaprak alanı, yaprak alan indeksi, yaprak ve toprak

makro ve mikro besin element içerikleri itibarıyla % 5 düzeyinde önemli bulunmuştur.



Proje No:

Proje Başlığı

Yabancı Kökenli Bazı Üzüm Çeşitlerinin Manisa Koşullarındaki

Performanslarının ve Ampelografik Özelliklerinin Belirlenmesi


Projeyi Destekleyen

Kuruluş

34

Proje Yürütücüsü Şermin Çelik

Yardımcı Araştırmacılar Metin KESGİN, Naci YILDIZ, Dr. Simin ULAŞ, Serkan ÖNDER,

M. Sacit İNAN, Ali GÜLER, Dr. Arif ATAK


Projenin Toplam

Bütçesi:

2011: 19900, 2012: 9900, 2013: 16400,

2014: 14000, 2015: 15500

Proje Özeti:

Ülkemizdeki sofralık üzüm çeşit zenginliğini arttırarak üreticilere yeni alternatifler sunmak

amacıyla yapılması planlanan bu çalışma ile yurt dışından getirilen çeşitlerin Manisa

koşullarındaki performanslarının belirlenmesi amaçlanmıştır. Ayrıca yapılacak çalışmada,

çeşitlerin ampelografik özelliklerini de belirleyerek çeşitlerle ilgili bilimsel veriler kayıt altına

alınmış olacaktır.

Bu amaçla Manisa Bağcılık Araştırma İstasyonunda kurulu parselde yer alan Michele

Paliere, Menindee Seedless, Autumn Royal, Ora, Prima, Calmeria, Isa, Danuta, Carla ve Exalta

çeşitlerinde 6 asmada göz verimliliği, fenolojik olarak gözlerin sürme zamanı, çiçeklenme zamanı,

ben düşme zamanı ve Ampelografik olarak salkım ağırlığı, salkım genişliği, salkım büyüklüğü,

tane ile ilgili tane ağırlığı, tane genişliği, tane uzunluğu, tane büyüklüğü ve şıradaki toplam suda

çözünebilir kuru madde (TSÇKM),şıradaki asitlik (tartarik asit),olgunluk indisi, budama ağırlığı

gibi ve genç sürgünde, sürgünde, genç yaprakta, olgun yaprakta çiçekte, tomurcuklanma zamanı

ve olgunlaşmaya başlama zamanı gibi ampelografik karakterlere bakılmıştır.



Proje No:

Proje Başlığı

Köhnü Üzüm Çeşidinde Klon Seleksiyonu Çalışmaları

Projeyi Yürüten Kuruluş Bağcılık Araştırma İstasyonu / MANİSA

Projeyi Destekleyen

Kuruluş Kav-Vin A.Ş.


35


Dr .Yıldız DİLLİ, Dr.Simin ULAŞ, Şermin ÇELİK,

Turcan TEKER, Dr.Soner AKGÜL

Yaşar ZENGİN, Hasan KOÇ


Projenin Toplam

Bütçesi:

2010:29.500 TL 2012:4.400 TL

2011:36.500 TL 2013: 4.300 TL

Proje Özeti :

Manisa ve Malatya İllerinde seleksiyon yapılacak bağları belirlemek, bu bağlarda 3 yıl

boyunca gerekli sayım, gözlem ve incelemelerde bulunmak, 3. yılın sonunda 20-30 klon

adaylarını belirlemek, bu adaylardan kalem alarak fidan üreterek, modern bağlar kurmaktır.

Köhnü üzüm çeşidinde seleksiyon içinseçilen bir tanesi Manisa –Alaşehir de ikisi Malatya-

Arapgir’ de olmak üzere 3 bağda toplam 2000 adet fert bulunmaktadır. Bunlardan 2010 yılında 90

adet klon baş omca,2012 yılında da 110 adet klon baş omca seçilmiştir. Malatya Arapgir’ deki 2

adet bağda somak döneminde gözlem yapılıp somak sayımı yapılmış ve hasat döneminde

gidilerek 178 klonbaşomca da salkım sayımı, yaprak dökümünden sonrada sürgün sayımı

yapılmıştır. Yapılan sayımlarda somak 5-87 adet, salkım sayısı 5-63 adet ve sürgün 5-65arasında

değişim göstermektedir. 2014 yılında proje iş takvimine göre gözlem ve sayımlar yapılarak,

2.aşama için klon adayları belirlenecektir.




Proje Başlığı

Krayo Tekniğinin Asma Gen Kaynağı Muhafazası ve Virüsten Ari

Fidan Elde Edilmesinde Kullanılma Olanakları


Projeyi Destekleyen

Kuruluş -

Proje Yürütücüsü Şermin ÇELİK


Serkan ÖNDER

Prof. Dr. Ahmet ALTINDİŞLİ

Doç. Dr. Mustafa GÜMÜŞ

36


Projenin Toplam

Bütçesi: 2013: 30.000 TL 2014: 20.000 TL

Proje Özeti :

Genetik erozyonun önlenmesi ve biyoçeşitliğin korunmasında gen kaynaklarının

muhafazası önemli bir rol oynar. Fakat odunsu bitkilerin tarla koşullarında saklanması için geniş

arazilere ihtiyaç vardır ve çok masraflıdır. Daha da önemlisi bu materyaller böcekler, hastalıklar

ve diğer doğal tehlikeler tarafından tehdit edilir. Invitro koşullarda saklamada da stok kültürlerin

korunmasındaki yüksek maliyet kontaminasyondan dolayı material kaybı, alkültüre alma sayısının

artmasıyla ve bulunduğu ortamda zamanla somaklonal varyasyon oluşması gibi sorunlarla

karşılaşılır. Bu gibi sorunlar nedeniyle bitkilerdeki krayobiyolojik gelişmelerle,

krayoprezervasyon gen kaynaklarının saklanmasında yeni alternatif bir teknik olarak dikkati

çekmiştir. Bu yöntemle saklanmış bitkisel materyaldeki tüm hücresel bölünmeler ve metabolik

olaylar durur. Teorik olarak bitkisel materyal hiçbir değişikliğe uğramadan uzun sure saklanabilir.

Günümüzde virüsten ari bitki elde edilmesinde kullanılan meristem kültüründe, küçük

meristemlerin bitki oluşturma yeteneği çoğunlukla sorunludur. Bundan dolayı genellikle daha

büyük meristem uçları alınarak (1mm) bitki elde etme şansı sağlanır, fakat virüssüz bitki elde

etme oranı azalır. Ayrıca, termoterapiyle birlikte kullanılan meristem kültürü uygulamaları

somaklonalvaryasyon olasılığını arttırabilir. Bu tür değişiklikler asma için istenmemektedir.

Yakın zamanda krayoprezervasyon virüsle bulaşık bitkilerden virus eliminasyonunda,

klasik viruseliminasyon tekniklerinin yerine geçen veya tamamlayıcısı olan krayoterapi tekniği

olarak kullanılmaktadır.

Bu çalışmada Sultan 7, Bornova Misketi, Pembe Gemre, Syrah çeşitlerinde 41B, 1613C,

1103P, 420A asma anaçlarında 3 farklı krayotekniğinin (Enkapsülasyon-dehidrasyon,

vitrifikasyon ve Enkapsülasyon-vitrifikasyon) 3 farklı uygulama süresinin, virüsten arındırma, 3

viroidle bulaşık Siyah Kişmiş çeşidinde viroidten arındırma ve ultra soğuk koşullarda

muhafazasına etkileri ve optimizasyonu üzerinde çalışılacaktır.




Proje Başlığı

Marmara Bölgesinde Cardinal Üzüm Çeşidinde Klon Seleksiyonu

Çalışmaları


Projeyi Destekleyen


Proje Yürütücüsü Zeliha ORHAN ÖZALP

Yardımcı Araştırmacılar Tamer UYSAL, Onur ERGÖNÜL, Ahmet Semih YAŞASIN, Erhan

SOLAK, Gürkan Güvenç AVCI

Başlama-Bitiş Tarihleri 2013–2017

Projenin Toplam


37

Proje Özeti :

Ülkemizde bağcılık ile uğraşan çiftçilerimizin birim alandan düşük verim almalarının birçok

sebebi vardır. Bu sebeplerin en önemlilerinden birisi de bağların verim, kalite ve sağlık yönünden

üstün vasıflı ve bu vasıfları da tescil edilmiş materyallerden tesis edilmemiş olmasıdır. Bu

materyaller de gelişmiş birçok ülkede olduğu gibi Klon Seleksiyonu Çalışmaları ile bilimsel

yöntemlerle seçilmiş üstün klonlardan sağlanabilmektedir. Klon seleksiyonu çalışmaları ise,

üretici koşullarında çeşidin ekolojisinde yapılan Klon Baş Omcaların Belirlenmesi ve Seleksiyon

Bağı Aşamalarını içeren yöntemin uygulanması ile yapılmaktadır.

Türkiye bağcılığında önemli yeri, iç ve dış pazarlarda da ekonomik değerleri olan standart

üzüm çeşitlerimizde klon seleksiyonu yapılması 1968 yılında başlamış daha sonra, birçok çeşitte

değişik araştırma kuruluşlarında yürütülmüş ve yürütülmektedir. Bu kapsamda Tekirdağ Bağcılık

Araştırma İstasyonu Müdürlüğünce 15 üzüm çeşidi üzerinde klon seleksiyonu çalışmaları

tamamlanmıştır. Cardinal üzüm çeşidinde klon seleksiyonu çalışmaları ise 2006 yılında üretici

bağlarında yapılan ön gözlemler ile başlamış olup halen yürütülmektedir. 2012 yılında ise

yöntemin ilk aşaması gereği olarak 24 adet klon baş omcası belirlenmiş ve bu aşama sonuçlarına

ait ara sonuç raporu yazılmıştır.

2013 yılından itibaren ise çalışmanın ikinci aşaması olan Seleksiyon bağı aşamasına

geçilmiştir. Rapor döneminde Seleksiyon Bağı tesisi çalışmaları yürütülmüş olup 2014 yılından

itibaren önceki aşamadan devreden klon baş omcalarından yüksek verimli, kaliteli ürün veren ve

sağlıklı gelişen klonların seçilmesine yönelik veri alımı başlayacaktır.



Proje No: TAGEM/BBAD/13/A08/P04-07

Proje Başlığı


Kazandırılması,Üzüm Üretiminde Verim ve Kalitenin Geliştirilmesi

Projeyi Yürüten Kuruluşlar


Bağcılık Araştırma İstasyonu Müdürlüğü / MANİSA

Alata Bahçe Kültürleri Araştırma İstasyonu Müdürlüğü /

Erdemli- MERSİN

Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü /

YALOVA

Projeyi Destekleyen

Kuruluş -

Proje Yürütücüsü Ahmet Semih YAŞASIN

Yardımcı Araştırmacılar Ahmet Semih YAŞASIN, Mustafa Sacit İNAN,

Mehmet Erdem KİRAZ, Dr. Arif ATAK


Projenin Toplam Bütçesi: 2013: 45.100 TL2014: 19.650 TL 2015: 7.250 TL

2016: 9.500 TL 2017:14.500 TL

38

Proje Özeti: Proje, Tekirdağ, Manisa, Mersin ve Yalova İllerinde 4 ayrı koşullarında verim, kalite ve

gelişme performanslarının belirlenmesi ve özel uygulamalarla üzüm kalitesinin yükseltilmesi

amaçlanmakta olup Entegre Proje olarak yürütülmek suretiyle 2013 yılında başlamıştır.

Çalışmada Tekirdağ Bağcılık Araştırma İstayonu Müdürlüğü melezleme ıslahı çalışmaları ile

geliştirilen ve 1990-2011 yıllarında iki ayrı dönemde tescil edilmiş 8 çeşit, Atatürk Bahçe Kültürleri

Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü melezleme ıslahı çalışmaları ile geliştirilmiş, 2 tanesi 2012

yılında olmak üzere tescil edilmiş 3 çeşit ve tescile aday 2 çeşit ile Manisa Bağcılık Araştırma

İstasyonu Müdürlüğünce 2012 yılında tescil edilmiş 3 çeşitten oluşan toplam 16 yeni çeşit

kullanılacaktır. Bu çeşitlerin yanısıra üzüm üreticilerince yetiştiriciliği gittikçe artan 2 standart

sofralık üzüm çeşit ve olmak üzere toplam 18 sofralık üzüm çeşidin yer aldığı deneme bağları tesis

edilecektir.

2013 yılında lokasyonlarda belirlenen parsellere dikilmek üzere fidanlar aşılanmıştır.

Aşılanan fidanlar Yalova lokasyonuna gönderilmiştir. Ayrıca Manisa lokasyonuna aşı kalemi

gönderilmiştir.

Çalışma sonucunda yeni çeşitlerin ülkemiz bağ alanlarına standart çeşit olarak tavsiye

edilmesi konusunda bir veri tabanı oluşturulacaktır. Bu çeşitlerin yeni üretim alanları bulması ile

sofralık üzüm çeşitlerinde ürün çeşitliliği sağlanabilecektir. Deneme bağının tesis ve üretim

maliyetleri belirlenerek üreticilere bağın ekonomik boyutu hakkında bilgi sağlanacaktır.




Proje Başlığı



Alt Proje

Yeni Geliştirilen Sofralık Üzüm Çeşitlerinin Çardak Terbiye

Sisteminde Farklı Kültürel Uygulamalarda Performanslarının

Belirlenmesi


Projeyi Destekleyen

Kuruluş -

Proje Yürütücüsü Ahmet Semih YAŞASIN


Mehmet Ali KİRACI, Dr. Cengiz ÖZER, Serkan CANDAR

Dr. Zafer COŞKUN, Gürkan Güvenç AVCI,

Zeliha ORHAN ÖZALP, Erhan SOLAK, Gül ARAS ÇINAR

Koray DOĞU


Projenin Toplam 2013: 45.100 TL 2014: 19.650 TL 2015: 7.250 TL

39

Bütçesi: 2016: 9.500 TL 2017: 14.500 TL

Proje Özeti: Proje, Tekirdağ, Manisa, Mersin ve Yalova İllerinde 4 ayrı koşullarında verim, kalite ve

gelişme performanslarının belirlenmesi ve özel uygulamalarla üzüm kalitesinin yükseltilmesinin

amaçlanan, “Türkiye Sofralık Üzüm Yetiştiriciliğine Yeni Çeşitlerin Kazandırılması, Üzüm

Üretiminde Verim ve Kalitenin Geliştirilmesi”adlı Entegre Projenin Alt Projesi olarak Tekirdağ

lokasyonunda yürütülmektedir.

2013 yılında başlayan çalışmada Tekirdağ Bağcılık Araştırma İstayonu Müdürlüğü

melezleme ıslahı çalışmaları ile geliştirilen ve 1990-2011 yıllarında iki ayrı dönemde tescil edilmiş

7 çeşit, Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü melezleme ıslahı

çalışmaları ile 2012 yılında tescil edilmiş 2 çeşit ile bölgede üzüm üreticilerince yetiştiriciliği

gittikçe artan 1 standart sofralık üzüm çeşidi olmak üzere toplam 10 sofralık üzüm çeşidinden

oluşan 3 tekerrürlü olarak Bölünen Bölünmüş Parseller Deneme Deseninde deneme bağı tesis

edilecektir. Bağda terbiye sisteminin oluşturulması için 3 yıllık bir süreye ihtiyaç bulunmaktadır.

Çalışmada, budama şekli, çeşit ve kaliteyi artırmaya yönelik uygulamalar olmak üzere 3 faktör

bulunmaktadır.

Belirlenen deneme parseline dikilmiş olan 110R anaçları, yapılan kültürel bakımlar ile aşıya

hazır hale getirilmiştir.



Proje No:

Proje Başlığı



Alt Proje:

Yeni Geliştirilen Bazı Sofralık Üzüm Çeşitlerinin Çardak Terbiye

Sisteminde Performanslarının Belirlenmesi


Projeyi Destekleyen


Proje Yürütücüsü Mustafa Sacit İNAN

Yardımcı Araştırmacılar Dr. Selçuk KARABAT, Adnan ERDEM, Metin KESGİN

Akay ÜNAL, Turcan TEKER


Projenin Toplam

Bütçesi:

2013: 34.350 TL 2014: 19.650.TL 2015:7.250.TL

2016: 9.500.TL 2017: 14.000.TL

40

Proje Özeti :

Projede 2013 yılı hedefleri gerçekleştirilmiştir.

Deneme bağında kullanılacak üzüm çeşitlerinin fidan üretimleri gerçekleştirilmiştir.

Denemenin kurulacağı parselde tesviye işlemleri ve arazi işaretlemeleri yapılmıştır. Parselde

damla sulama sistemleri tesis edilmiştir.Elde edilen fidanlar deneme desenine uygun şekilde

dikilmiştir. Toprak ıslahı amacıyla aralık ayı içerisinde ikinci kez kükürt uygulaması yapılmıştır.

Sonbaharda eksik kalan fidanların tamamlanması ve daha önceden dikilenlerin ilk kış

budamalarının yapılması sağlanacaktır.



Proje No:

Proje Başlığı

Melezleme Yoluyla Erkenci ve Son Turfanda Üzüm Çeşitlerinin Elde

Edilmesi


Projeyi Destekleyen

Kuruluş -


Yardımcı Araştırmacılar Dr. Cengiz ÖZER, Zeliha ORHAN ÖZALP, A.Semih YAŞASIN,

Serkan CANDAR, Dr.Yılmaz BOZ


Projenin Toplam

Bütçesi: 2012: 13.500 TL 2013: 12.500 TL 2014: 13.000 TL

Proje Özeti: Bu projede melezleme yoluyla erken veya geç dönemde olgunlaşan aynı zamanda tane ve

salkım özellikleri bakımından cazip olan yeni üzüm çeşitlerinin elde edilmesi amaçlanmaktadır.

Proje kapsamında çekirdeksiz çeşitlerin tozlayıcı, çekirdekli üzüm çeşitlerinin ana ebeveyn olarak

kullanıldığı klasik melezleme çalışmaları yürütülmektedir. Bu kapsamda önceki yıllarda elde

edilen ve ikinci aşama bağında gözlemleri yapılan 9 yeni çeşit adayı için tescil başvurusunda

bulunulmuş olup, deneme yeri uygun bulunan 8 çeşit adayı için tescil süreci başlatılarak ilk yıl

değerlendirmeleri tamamlanmıştır.

2013 yılı içerisinde yapılan melezlemelerde 25 kombinasyon kullanılarak 7739 adet

çekirdek elde edilmiştir. Birinci ve ikinci aşama parsellerinde rutin veri alımlarına devam edilmiş,

41

2010 yılında dikimi yapılan F1 parselindeki çeşit adaylarından ilk ürünler görülmeye başlanmıştır.

Bunun yanında 2006 yılında tesis edilen ve veri alımı tamamlanan birinci aşama parsellerinin

sökümü 2013 yılı içerisinde gerçekleştirilmiştir.



Proje No

Proje Başlığı Narince Üzüm Çeşidinde Klon Seleksiyonu Çalışmaları

(2. Aşama)


Müdürlüğü / TOKAT


Gazi Osman Paşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi

Proje Yürütücüsü Duran KILIÇ


Yalçın KAYA, Bülent BAŞARAN, Nurhan MUTLU,

Hüseyin TOPAL, Prof. Dr. Rüstem CANGİ,

Yard. Doç. Dr. Adem YAĞCI

Başlama Bitiş Tarihleri 2014–2018


2014: 4.000 TL 2015: 4.000 TL

Proje Özeti :

Narince üzüm çeşidi (Vitis vinifera L.) Tokat yöresindeki bağlarda yoğun olarak (%90)

yetiştirilmektedir. Narince Tokat yöresinin en popüler çeşididir. Bu üzüm çeşidi sofralık,

şıralık ve şaraplık olarak değerlendirilmektedir. Narince üzüm çeşidinin asma yaprakları

salamuralık yaprak olarak kullanılmaktadır ve salamuralık asma yaprağı üretimi 30 yıldır

bölge ekonomisine önemli katkılar sağlamaktadır.

Bu projede, Narince üzüm çeşidinde klon seleksiyonunun ikinci aşaması (klon

mukayase aşaması) yürütülecektir. Çalışmanın materyali klon seleksiyon çalışmasının birinci

aşamasında seçilen 25 adet klon baş omca teşkil edecektir. Baş omca asmaları 2010-2012

yıllarında Erbaa, Niksar, Zile, Turhal ve Merkez ilçelerdeki 9 bağda yapılan gözlem,

değerlendirme ve seçim sonucunda seçilmiştir. Klon adaylarında Agrobacteriumvitis ile

bulaşık yönünden analizler yapılmıştır. Temiz çıkan klon adaylarından 2013 yılında Orta

Karadeniz Geçit Kuşağı Tarımsal Araştırma İstasyonu arazisine klon mukayese bağı

42

kurulmuş, Gaziosmanpaşa Üniversitesi Tarımsal Araştırma ve Uygulama Merkezi Müdürlüğü

arazisine kurulacak olan ikinci bağın çiftçi arazisine kurulması düşünülmektedir. Bağlar

tesadüf blokları deneme desenine göre üç tekerrürlü her tekerrürde altı omca, dikim sıklığı 3,0

x 1.50 m, terbiye sistemi çift kollu kordon olacak şekilde tesis edilecektir. Bu çalışmanın

sonunda Narince üzüm çeşidinin üstün özellik gösteren klonları seçilmiş olacaktır. Bu

materyallerden üretilecek fidanlar, hem ülkemizin değişik yörelerinde hem de bölgemizde

kurulacak yeni bağların tesisinde kullanılacaktır.



Proje No

Proje Başlığı Bazı Üzüm Çeşitlerinin Tokat Ekolojisindeki



Müdürlüğü / TOKAT


Proje Yürütücüsü Duran KILIÇ


Nurhan MUTLU, Yalçın KAYA, Serhat EDİZER,

Kaya ASTAN

Prof. Dr. Rüstem CANGİ, Yard. Doç. Dr. Adem YAĞCI

Prof. Dr. Gökhan SÖYLEMEZOĞLU

Başlama Bitiş Tarihleri 2011-2015


2014: 6.500 TL 2015: 5.250 TL

Proje Özeti :

Ekolojik faktörlerin çok iyi olmasına karşın Tokat yöresindeki bağcılık istenilen düzeye

ulaşamamıştır. Başta filoksera zararlısı olmak üzere bunun birçok sebepleri bulunmaktadır.

Yörenin çok eskilere dayanan bağcılık kültürü şu anda çoğunlukla salamuralık yaprak üretimine

dayanmaktadır. Üreticilerimiz sofralık üzüm üretimi yönünden bir arayış içerisine girmiştir.

Fakat hangi çeşidin yetiştirilmesi konusunda akıllarda birçok soru bulunmaktadır. Yöreye uygun

çeşitlerin belirlenmesi beraberinde birçok riskleri barındırmakta ve bu riskin kamu veya güçlü

özel sektörler aracılığı ile yapılması gerekmektedir.

Bu çalışma ile iç ve dış piyasa tarafından arzu edilen; yöreye uygun olabilecek erkenci, orta

mevsim ve geççi; renkli, beyaz, çekirdekli ve çekirdeksiz üzüm çeşitlerinin Tokat merkez ve

Erbaa ilçesinde (Özellikle erkinciliğin olabileceği bir ilçedir) performanslarının belirlenmesi

amaçlanmıştır.

Çalışmada son yıllarda ön plana çıkan ve pazarlama imkânları yüksek olan 20 sofralık

üzüm çeşidi kullanılmıştır. Araştırma, tesadüf blokları deneme desenine göre, üç tekerrürlü ve

her tekerrürde dokuz omca olacak şekilde planlanmıştır. Denemenin ilk 3 yılı tesis aşamasını

43

kapsamaktadır.

Çalışma kapsamında 2011 yılında Tokat Merkez ve Erbaa ilçelerine adaptasyon bağları

tesis edilmiş, bakım işlemleri yapılmıştır. 2012 yılında, bağlarda mevcut fidanların bakım

işlemleri yapılmış, noksan fidanlar tamamlanmış ve destek sistemi kurulmuştur. 2013 yılında

destek sistemlerinin noksan olan kısımları tamamlanmış, terbiye sistemleri oluşturulmuş ve

fidanlara yıllık bakım işlemleri yapılmıştır.





Alt Proje Şanlıurfa İlinde Yetiştiriciliği Yapılan Üzüm Çeşitlerinin Bazı

Fitokimyasal Profillerinin Belirlenmesi

Projeyi Yürüten Kuruluş GAP Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü / ŞANLIURFA

Projeyi Destekleyen



Yardımcı Araştırmacılar İsmail RASTGELDİ, Dr. Aişe DELİBORAN,

Prof. Dr. Sadettin GÜRSÖZ, Dr. S. Seçil ERDOĞAN


Projenin Toplam

Bütçesi: 2014: 25.000 TL 2015: 5.000 TL

Proje Özeti :

Asma organlarının özellikle fenol bileşiklerce zengin olması, bunların gıda sanayinde doğal

antioksidan olarak değerlendirilebileceği gerçeğini de ortaya çıkarmaktadır. Ayrıca fenol bileşikler

ve mineral madde miktarları hem asmaların hastalıklara dayanımlarını, hem de soğuktan

zararlanma derecelerini etkilemektedir. Bu nedenle stres faktörlerine karşı yapılacak bundan

sonraki araştırmalar için bir temel oluşturması bakımından büyük önem taşımaktadır.

Üzüm ve üzüm ürünlerinin, insan sağlığı ve beslenmesi üzerinde son derece önemli rolleri

olduğu belirlenmiş, fenol bileşik içeriklerinin kullanılan üzüm çeşidine, işleme sonrası dönüştüğü

ürüne bağlı olarak büyük ölçüde değiştiği saptanmıştır. Bu ürünlerin bileşimlerinin bilinmesinin

daha doğru bir tüketim alışkanlığı kazanılmasında büyük rol oynayacağı düşünülmektedir.

Şanlıurfa ilinde yetiştirilen üzüm çeşitlerinden alınan meyve örneklerinde yapılan analizler

sonucunda fenolik bileşikler, organik asit, şeker ve mineral maddelerin kompozisyonları ağırlıklı

olarak HPLC, spektrofotometre ve ICP ile belirlenecektir. Bu bileşiklerin sentezini etkileyen

faktörlerden birisi olan toprak analizleri de yapılacaktır. Bölgede mevcut olan üzüm çeşitleri

üzerinde yapılacak bu çalışmanın sonunda çeşitlerin karakteristik özelliklerine daha belirgin bir

nitelik kazandırmak amaçlanmaktadır.

Proje bünyesinde rapor dönemine kadar, posada makro-mikro element analizleri, kabuk, pulp

44

ve çekirdeklerde toplam fenolik madde, toplam flavonoid ve toplam antosiyanin analizleri

yapılmıştır. Organik asitler, şekerler, fenolik maddeler ve antosiyanidin analizleri için ekstraksiyon

işlemleri yapılmış ve HPLC cihazında okumaya hazır hale getirilmiştir.





Alt Proje Bazı Asma Anaçlarının Dört Standart Ve Altı Yerli Üzüm Çeşidinde

Verim, Gelişme ve Bazı Kalite Özellikleri Üzerine Etkileri


Projeyi Destekleyen



Yardımcı Araştırmacılar İsmail RASTGELDİ, Ufuk RASTGELDİ, Kürşat Alp ASLAN,

Prof. Dr. Sadettin GÜRSÖZ


Projenin Toplam

Bütçesi:

2014: 10.000 TL 2015: 15.000 TL

2016: 3.000 TL 2017: 3.000 TL

Proje Özeti :

Bağcılık bölgemizde önemli bir yere sahip olmasına rağmen, yetiştirmeden pazarlamaya

kadar geçen süre içersinde çeşitli sorunlarla karşılaşılmaktadır. Bunların başında ise birim alandan

elde edilen verim ve kalitenin düşük olmasıdır. Ayrıca bölgenin tamamen filoksera ile bulaşık

olması bölgede kendi kökleri üzerinde yetiştirilen V. vinifera çeşitleri için anaç kullanma

zorunluluğunu getirmektedir. Bu özellikler üzerine çeşit ve anaç seçimi ile kültürel işlemlerin

etkisi büyüktür.

Çalışmanın amacı, Şanlıurfa yöresinde yetiştiriciliği yapılan çeşitlerden, Ağ Hönüsü, Ağ

Banki, Köseni ve Elma Üzümü, Kızıl Banki, Azezi, Dımışkı ve Öküzgözü, Cardinal ve Trakya

İlkeren çeşitleri için uygun anaçların tespit edilmesidir. Uygun anaçların belirlenmesi amacıyla da

bölgeye uygun olan 99 R, 110 R, 140 Ru ve 1103 P anaçları ile asma çeşitlerinin aşılama

çalışmaları yapılacaktır. Proje 48 ayda sonuçlanacaktır.

Projenin en önemli çıktısı, bölgede kendi kökleri üzerinde yetiştiriciliği yapılan bu çeşitler

için hem affinitesi uygun hem de asma gelişimine olumlu etkileri olan anaçların belirlenmesi

olacaktır.

45



Proje No:

Proje Başlığı

Tekirdağ Koşullarında Cabernet Sauvignon ve M. Palieri Üzüm

Çeşitleri Üzerinde Kısmi Kök Bölgesi Kuruluğu (prd) ve Kısıtlı

Sulama Programlarının (rdı) Asmanın Gelişimi, Verim ve Şarap

Kalitesi Üzerine Etkilerinin Belirlenmesi


Projeyi Destekleyen

Kuruluş

Namık Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarımsal Yapılar ve

Sulama Bölümü

Proje Yürütücüsü Dr. Zafer COŞKUN


Dr. Arzu GÜNDÜZ, Mehmet SAĞLAM, Dr. Cengiz ÖZER, G.

Güvenç AVCI, Mehmet GÜLCÜ, Lerzan ÖZTÜRK, Prof. Dr. Halim

ORTA


Projenin Toplam

Bütçesi: 2011: 32.000 TL 2012: 8.500 TL 2013: 8.500 TL 2014:-

Proje Özeti: Bu çalışma ile Tekirdağ Bağcılık Araştırma Enstitüsü arazisinde tesis edilmiş olan Cabernet

Sauvignon ve Palieri üzüm çeşitleri üzerinde, 4 farklı sulama konusu uygulanacaktır. Bunlar;

Tam sulama( ET %100), Kısmi kök kuruluğu(ET %50), Kısıtlı sulama( ET %50) ve Susuz

konularıdır. Uygulanacak kısıtlı sulama stratejilerinin asma üzerindeki etkilerini belirlemek

amacıyla, yaprak su potansiyeli, stoma iletkenliği, fotosentez ve transpirasyon miktarı ile toprak

nem düzeyi ölçümleri eş zamanlı olarak gerçekleştirilecektir. Asmadaki söz konusu fizyolojik

parametreler ve toprak nem düzeyinin yanında atmosferik veriler de düzenli olarak takip edilerek

kısıtlı sulama stratejilerine bağlı olarak toprak-su-bitki-atmosfer ilişkileri de ortaya konacaktır. Bu

parametreler, verim ve kalite unsurları ile birlikte değerlendirilerek kısıtlı su kaynaklarına sahip

yöre için optimum su kullanım randımanını sağlayacak en uygun sulama stratejisi belirlenecektir.

Çalışma dönemi içerisinde göz verimliliği sayımları, meteorolojik verilerin takibi, fenoloji

takibi, gravimetrik yönteme göre toprak nem takibi yaprak su potansiyeli ve yaprak gaz değişim

parametreleri ile eş zamanlı olarak gerçekleştirilmiş, toprak nem değişimine bağlı olarak sulama

konuları uygulanmıştır. Uygulanan sulama konularının asma üzerindeki etkileri verim, kalite ve

fizyolojik paremetreler ile birlikte değerlendirilmiştir.



46


Proje Başlığı

Farklı Taç Mikroklimalarının Merlot (Vitis vinifera L.) Üzüm

Çeşidine Ait Asmalarda Fizyolojik Faaliyetler ve Kalite Üzerine

Etkileri


Projeyi Destekleyen

Kuruluş Namık Kemal Üniversitesi Bahçe Bitkileri Bölümü

Proje Yürütücüsü Serkan CANDAR




Bütçesi 2013 : 30.000TL 2014 : 20.000TL

Proje Özeti : Çalışmanın amacı belirli bir ekolojide farklı yaprak alanı azaltma uygulamalarıyla

oluşturulan taç mikroklimalarına asmanın verdiği fizyolojik tepkilerin (yaprak su potansiyeli,

fotosentez, transpirasyon, stoma iletkenliği vs.) ve bunların verim ve kalite üzerine etkilerinin

incelenmesidir.

Bu amaç doğrultusunda 2013 yılı içinde proje metodunda belirtilen ölçüm ve yapılmış

sonuçlar istatistik analize tabi tutulmuştur. Sonuç olarak oluşturulan taç mikroklimalarının

özellikle kalite kriterlerinde meydana gelen değişikliklerin şekillenmesinde etkili olduğu

söylenebilmektedir.

Proje ilerleyen dönemde faaliyet takviminde belirtildiği şekilde devam ettirilecektir.



Proje No:

Proje Başlığı

Şarköy Koşullarında Trakya İlkeren Ve Alphonse Lavallée Üzüm

Çeşitleri İçin Uygun Sulama Programının Belirlenmesi

47


Projeyi Destekleyen

Kuruluş -

Proje Yürütücüsü Dr. Zafer COŞKUN

Yardımcı Araştırmacılar Dr. Arzu GÜNDÜZ, Mehmet Ali KİRACI, Mehmet SAĞLAM,

Turgay KIRAN, Erhan SOLAK


Projenin Toplam

Bütçesi:

2009:13 500 TL 2010:3500 TL 2011:3500 TL 2012: 3500

TL2013: 3500 TL

Proje Özeti :

Bu çalışma Tekirdağ ili Şarköy ilçesi Sofu köydeki çiftçi koşullarında tesis edilen deneme

bağında gerçekleştirilmektedir. Projenin amacı, yöre koşullarında damla sulama yöntemiyle

sulanacak olan Trakya İlkeren ve Alphonse Lavallée sofralık üzüm çeşitleri için uygun sulama

programını belirlemektir.

Bu amaçla Tekirdağ ili Şarköy ilçesi Sofu köyde çiftçi arazisinde tesis edilen deneme

bağında göz verimliliği sayımı yapılmış, meteorolojik veriler, fenolojik gelişme, topraktaki

vejetasyon başlangıç ve bitiş nemi izlenmiştir. A sınıfı buharlaşma kabından meydana gelen

günlük buharlaşma miktarlarının A: 1.0 katı, B: 0.75 katı, C: 0.50 katı, D: 0,25 katı, E:susuz

(kontrol) sulama dozları olarak uygulanmış buna göre vegetatif gelişme ve verim değerleri

belirlenmiştir.



Proje No:

Proje Başlığı

Trakya İlkeren ve İtalia Üzüm Çeşitlerinde Salkımlarda Torbalama

Uygulamalarının Olgunluk, Verim ve Kalite Üzerine Etkileri


Projeyi Destekleyen

Kuruluş

Reha Elektronik San. Paz. Ltd. Şti.

Galaser Tarım Tur. Eml. Tic. Ltd. Şti.


48

Yardımcı Araştırmacılar Dr. Cengiz ÖZER, Zeliha ORHAN ÖZALP, A.Semih YAŞASIN,

Mehmet GÜLCÜ, Erhan SOLAK


Projenin Toplam

Bütçesi: 2012: 24.000 TL 2013: 17.000 TL

Proje Özeti: Trakya İlkeren ve İtalia çeşitlerinde üç farklı torbalama uygulamasının iki farklı ilaçlama

uygulaması ile olgunluk, verim ve kalite üzerine etkilerinin incelendiği projede ikinci yıl verileri

alınmıştır. Torbalar içerisindeki sıcaklık ve nem değerleri çeşitler bazında her uygulamada olmak

üzere sıcaklık ve nem kaydedici cihaz ile alınmış ve derlenmiştir. 2013 yılı Program

Değerlendirme Toplantısında projeye eklenen ekonomik analiz parametreleri de bu yıl

hesaplanmış, ayrıca uygulamalarda hasat tarihleri olgunluk indisi verilerine göre yapılmıştır.

Trakya İlkeren çeşidinde torbalama uygulamaları tane yarılma direncini ilk yıl verilerinde

olduğu gibi düşürmüştür. Mogul 19 g'lık torba olgunlaşmada kontrole göre yaklaşık 5 günlük bir

erkencilik sağlamıştır. Tüm uygulamalarda verimin tamamı pazarlanabilir olarak tespit edilmiştir.

İtalia çeşidinde tüm torba uygulamaları kontrole göre erkencilik sağlamış olmasına karşın

salkımda kurşuni küf ve külleme oranlarını yükseltmiştir. Bu nedenle torbalama uygulamalarında

pazarlanabilir ürün miktarları oldukça düşük değerlerde kalmıştır.



Proje No:

Proje Başlığı Hönüsü ve Kabarcık Üzüm Çeşitlerinde Klon Seleksiyonu

Projeyi Yürüten

Kuruluş

Doğu Akdeniz Geçit Kuşağı Tarımsal Araştırma İstasyonu Müdürlüğü/

KAHRAMANMARAŞ

Projeyi Destekleyen


Proje Yürütücüsü Ahmet SABANCI

Yardımcı

Araştırmacılar

Tarihleri

Hacı Osman ÖZATAR, Remzi UĞUR, Mehmet POLAT

Özkan ALTUN, Kürşat Alp ASLAN, Dr. Yıldız DİLLİ

Başlama- Bitiş 2011-2016

Projenin Toplam

Bütçesi: 2011:14.750 TL 2012:8.000 TL 2013:5.750 TL

49

2014:5.250 TL 2015:4.500 TL

Proje Özeti:

Ülkemiz; Bağcılık kültürünün anavatanı olmasının yanı sıra, iklim koşullarının uygun

olması ve asmanın heterozigotik yapısından dolayı çok geniş çeşit ve tip zenginliğine sahiptir.

Gen kaynaklarımızın belirlenmesi için Ülkemiz bağ bölgelerinde yaygın yetiştiriciliği

yapılan ve bu önemleri sebebiyle populasyonları içerisindeki farklı genetik tiplerin ortaya

konmasını amaçlayan klon seleksiyonu çalışmalarına konu olmuş bazı önemli üzüm

çeşitlerimizden selekte edilmiş tipler ve orijinalleri arasındaki çeşit içi ampelografik farklılık-

benzerliklerin tespitiyle, gerçek klon özelliği gösterenlerin belirlenmesi ve tescil edilerek üretime

kazandırılması gerekir.

Çeşitlerimizin ve Klon Seleksiyonu çalışmaları sonucunda seçilen klonlarımızın ve

tescillerine dayanak teşkil eden Kabarcık ve Hönüsü (Mahrabaşı) üzüm çeşitleri Doğu Akdeniz ve

Güneydoğu Anadolu Bölgesinde yetiştiriciliği yapılan ve sevilerek tüketilen iki üzüm çeşididir.

Bu proje ile kabarcık ve Hönüsü çeşitlerinin Klon seleksiyonu yöntemi ile ıslah edilmesi

amaçlanmaktadır.

2011-2013 yılları arasında proje metodunda belirtildiği üzere iki üzüm çeşidinde seçimler

yapılmıştır. 2014 yılında bu tespit edilen omcalar üzerinde gerekli salkım ve sürgün sayımı

yapılarak seçilen klonlarla 2015 yılından itibaren istasyonumuzda bağ tesis edilecektir.



Proje No

Proje Başlığı Banazı Karası Üzüm Çeşidinde Klon Seleksiyonu

Projeyi Yürüten

Kuruluş Kayısı Araştırma İstasyonu Müdürlüğü-MALATYA

Projeyi Destekleyen

Kuruluş


Bağcılık Araştırma İstasyonu Müdürlüğü/MANİSA

Gaziosmanpaşa Üniversitesi

İnönü Üniversitesi

Proje Yürütücüsü Hasan KOÇ

Yardımcı

Araştırmacılar

Cemil ERNİM, Adil GEZER, Mehmet YILMAZ, Metin KESGİN

Yrd. Doç. Dr. Tuncay KAN, Yrd. Doç. Dr.Adem YAĞCI

Başlama-Bitiş Tarih. 2014-2018

Proje Bütçesi 2014: 13.600 TL, 2015: 13.550 TL, 2016: 6.250 TL,

2017: 7.500 TL, 2018: 9.000 TL

50

Proje Özeti:

Bitki ıslahının amaçlarından bir tanesi, doğada kendiliğinden (spontan) oluşan veya ıslah

çalışmaları ile elde edilen kalıtsal varyasyonlardan faydalanarak yetiştiriciliği yapılan bitkilerin

ekonomik değerlerinin yükseltilmesidir. Çeşit standardizasyonun olmaması, teknik ve kültürel

uygulamaların yeterince yapılmaması, üretimde ıslah edilmemiş mahalli çeşitlerin kullanılması,

düşük verimliliğinin temel nedenleridir. Bu eksikliklerin giderilmesi ve yapılacak ıslah

çalışmaları ile üstün nitelikli ve sağlıklı çoğaltma materyallerinin elde edilmesi sağlanabilir. Bu

materyaller de gelişmiş birçok ülkede olduğu gibi Klon Seleksiyonu Çalışmaları ile bilimsel

yöntemlerle seçilip tescil edilen üstün nitelikli klonlardan sağlanabilmektedir. Klon seleksiyonu

çalışmaları ise, üretici koşullarında çeşidin ekolojisinde yapılan Klon Baş Omcalarının

Belirlenmesi ve Seleksiyon Bağı Aşamalarını içeren yöntemin uygulanması ile yapılmaktadır.

Ülkemizde ıslah çalışmaları içerisinde yer alan klon seleksiyon projeleri standart bir metot takip

edilerek uygulanmaktadır. 2008-2012 yılları arasında geçen beş yıl içerisinde Klon Seleksiyonu

çalışmalarının ilk aşaması olan 24 adet Klon Baş Omca belirlenerek çalışmanın son aşaması olan

Klon Seleksiyon Bağı tesis edilmiştir. Klon bağı; proje 1. aşamasında seçimi yapılan klon baş

omca adayları 110R anacı üzerine aşılanarak Çift T telli Terbiye Sisteminde GUYOT terbiye

şekline uygun olarak 3 tekerrür ve her tekerrürde 6 omca olacak şekilde tesis edildi. 2013 yılı

itibariyle bakım ve kültürel işlemleri yapıldı. Klon seleksiyonunun tamamlanması ile Banazı

Karası üzüm çeşidinden yüksek verimli, kaliteli ürün veren ve sağlıklı gelişen klonların seçilerek

pratiğe aktarılması sağlanabilecektir.

Anahtar Kelimeler: Banazı Karası, Üzüm Çeşidi, Klon Seleksiyonu



Proje No

Proje Başlığı Malatya Koşullarında Yerel Bazı Üzüm Çeşitlerine Uygun Amerikan

Asma Anaçlarının Belirlenmesi

Projeyi Yürüten

Kuruluş Kayısı Araştırma İstasyonu Müdürlüğü-MALATYA

Projeyi Destekleyen

Kuruluş


Bağcılık Araştırma İstasyonu Müdürlüğü/MANİSA

Gaziosmanpaşa Üniversitesi

Proje Yürütücüsü Hasan KOÇ

Yardımcı

Araştırmacılar

Mehmet YILMAZ, Murat PALA, Nihat ÖZKAN, Aslı YILMAZ

Nihan GÖKBAYRAK, Ebru TOPRAK, Mustafa Sacit İNAN

Yrd. Doç. Dr. Adem YAĞCI



2017: 5.000 TL 2018: 5.000 TL

51

Proje Özeti:

Ülkemizde üretilen üzümlerin % 40’ı kurutmalık, % 35’i sofralık olarak değerlendirilirken,

% 23‘ü pekmez, pestil gibi ürünlerin yapımında kalan % 2’si ise şarap üretiminde

kullanılmaktadır. Sofralık çeşitlerin üretim ve ihracatı henüz istenilen seviyeye

ulaşamamıştır.Çeşit standardizasyonun olmaması, teknik ve kültürel uygulamaların yetersizliği,

üretimde uygun anaç çeşitlerin kullanılmaması, verim düşüklüğünün temel nedenleridir.

Bölgemizde bağcılık yapılan arazilerde filoksera, nematod zararları ile bağ kanseri yaygın olarak

görülmektedir. Ayrıca bölgemizin farklı toprak yapılarına sahip olması göz önüne alındığında

bağcılığımızın korunması ve geliştirilmesi için yerel üzüm çeşitlerimize uygun anaçların

belirlenmesi zorunlu hale gelmiştir.Ülkemiz koşullarında özellikle bağ kanserinden dolayı bazı

alanlarda yetiştiricilik oldukça sınırlanmış ve yöremizde bağ alanları azalmış, verimlilik

düşmüştür. Bölgenin filoksera ile bulaşık olması nedeniyle yöreye çeşitli amerikan asma anaçları

getirilerek kullanılmaya başlanmıştır. Ancak asma anaçlarının toprak ve iklim yönünden farklı

istekleri bulunmaktadır. Halen kullanılmakta olan anaçlar filokseraya yeteri kadar dayanım

göstermektedir fakat bağ alanlarında mevcut toprak koşullarına uygun anaç seçimi doğru

yapılmamaktadır. Dolayısıyla bu anaçların yerel çeşitlerle aşılandıklarındaki afinite yetenekleri ve

farklı toprak şartlarındaki (kireçli, tuzluv.b.) performansları bilinmemektedir.

Bu çalışma; Malatya ve çevre illerde yoğun yetiştiriciliği yapılan ve ekonomik öneme sahip

Köhnü, Banazı Karası ve Kureyş üzüm çeşitleri 41 B, 110 R, 140 R, 1103 P ve 5BB amerikan

asma anaçları ile aşılanacaktır. Elde edilen fidanlar araziye 3,5x2 m sıra arası ve sıra üzeri

mesafede dikilecektir. Proje Kayısı Araştırma İstasyonu Battalgazi Kampüsünde tesadüf blokları

deneme desenine göre 3 tekerrürlü ve her tekerrürde 6 bitki olacak şekilde yürütülecektir. Elde

edilen veriler JUMP istatistik paket programı ile değerlendirmeye tabi tutulacaktır. Proje ile yerel

çeşitlere uygun anaç kombinasyonları belirlenerek yeni tesis edilecek bağlarda kaliteli ve yüksek

verimli üzüm yetiştiriciliği amaçlanmaktadır.

Anahtar Kelimeler: Bağcılık, Amerikan Asma Anacı, Köhnü, Banazı Karası, Kureyş, Afinite,

Verim, Kalite




Proje Başlığı Göller Bölgesinde Modern Bağcılığın Geliştirilmesi Üzerine

Araştırmalar

Alt Proje Göller Bölgesi Koşullarında Red Globe Üzüm Çeşidi için Uygun

Terbiye Sisteminin Belirlenmesi

Projeyi Yürüten Kuruluş Meyvecilik Araştırma İstasyonu Müdürlüğü /

Eğirdir – ISPARTA

Projeyi Destekleyen


Proje Yürütücüsü Seçkin GARGIN

Yardımcı Araştırıcılar Alim GÖKTAŞ, Süleyman AKOL, Meltem EMRE,

Akay ÜNAL

52

Başlama ve Bitiş Tarihi 2013–2017

Projenin Yıllara Göre

Bütçesi

2013 : 10.100 TL 2014: 17.000 TL 2015: 6.000 TL

2016: 5.000 TL 2017: 3.800 TL

Proje Özeti :

“Red Globe” üzüm çeşidinde bölgenin ekolojik koşullarına uygun; kaliteli ve verimli

üretime imkan sağlayan en iyi terbiye ve destek sistemlerinin belirlenmesi çalışmanın amacıdır.

Deneme bağı 41B anacı üzerine aşılı “Red Globe” çeşidi ile kurulmuştur. Uygulanacak

terbiye şekilleri ve destek sistemleri; Çift kollu pergola, Rasyonel Pergola (Çardak) ve 4 telli V

sistemi olacaktır. Tüm sistemlerde sıra arası ve sıra üzeri mesafeler 3x2 m olarak planlanmıştır.

Çalışmada her yıl düzenli olarak fenolojik gözlemler (Uyanma, çiçeklenme tarihi, ben

düşme, hasat tarihleri, yaprak döküm zamanı), kalite analizleri, verim (kg/omca), verim (kg/da),

salkım sayısı adet/omca), ortalama salkım ağırlığı (g), 100 tane ağırlığı (g), suda çözünebilir kuru

madde (SÇKM), titre edilebilir asit (g/lt), olgunluk indisi, vejetatif gelişmenin takibi, yaprak

alanı, budama artığı ağırlığı, meyve kabuk rengi ölçümleri, degüstasyon puanlaması, hastalık ve

zararlıların terbiye sistemlerine göre yoğunluğu, güneş yanıklığı oranları ve iklim verileri

alınacak, ekonomik ve istatistik analizler yapılacaktır. . Verimlilik ve kalite açısından öne

çıkacak terbiye sistemi belirlenecektir.

Proje Ocak 2013 ayı itibari ile başlatılmıştır. Arazi hazırlıkları tamamlanmıştır. Gerekli

sayıda fidan temin edilmiş olup, Mart ayı sonunda fidan dikimi yapılmıştır. Damlama sulama

sistemi kurulmuştur. Yüksek oranda (% 95) üzerinde fidanlar tutmuş ve sağlıklı gelişmiştir.

Destek sistemi için malzeme temin edilerek, hazırlıklar yapılmıştır. Tayini çıkması nedeniyle

Alim GÖKTAŞ’ın projeden çıkarılması talep edilmektedir. Proje takvimine uygun, sorunsuz

şekilde devam etmektedir.



Proje No

Proje Başlığı Göller Bölgesinde Modern Bağcılığın Geliştirilmesi Üzerine

Araştırmalar

Alt Proje

Eğirdir (Isparta) Koşullarında Bazı Üzüm Çeşitlerinin

Ampelografik Özelliklerinin, Fenolik Bileşimlerinin Belirlenmesi

Projeyi Yürüten Kuruluş Meyvecilik Araştırma İstasyonu Müdürlüğü /

Eğirdir – ISPARTA

Projeyi Destekleyen


Proje Yürütücüsü Seçkin GARGIN

Yardımcı Araştırıcılar Prof. Dr. Ahmet ALTINDİŞLİ,

Prof. Dr. Gökhan SÖYLEMEZOĞLU

Başlama ve Bitiş Tarihi 2010–2013

53


Proje Özeti :

Bölgede yetiştiriciliği yapılan yöresel tip/çeşitlerin bazılarında ampelografik tanımlama

yapılmasına karşın bazılarında tanımlama yapılmamıştır. Bu nedenle mevcut tip/çeşitlerin

içerisinden değişik değerlendirme amaçlarına uygun tip/çeşitlerin belirlenmesine yönelik

moleküler teknikler ve klasik ampelografi ile birlikte çalışmalarının yapılması gerekmektedir.

Son yıllarda yapılan çalışmalar üzümün fenolik bileşikler ve antioksidanlar açısından

oldukça zengin bir meyve olduğunu ortaya koymuştur. Fakat yöresel tip/çeşitlerimiz bu açıdan

yeterince değerlendirilmemiştir. Bu çalışma ile özellikle ampelografik tanımı yapılmamış ve

sekonder metabolit içeriği değerlendirilmemiş yöresel üzüm tip/çeşitlerinin incelenmesi

amaçlanmaktadır. Proje 2010 yılı itibari ile başlatılmıştır. 2010 yılı içinde klasik ve moleküler

ampelografi çalışması tamamlanmış olup, 2011 yılında klasik ampelografi çalışmasının ikinci

yılı yapılmıştır.

Fenolik bileşik analizleri için kimyasal malzeme 2012 yılı içinde temin edilmiştir. Ege

Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Farmasötik Bilimler Araştırma Laboratuvarında fenolik bileşik

analizleri 2013 yılı içinde çalışılmaya başlanmıştır. Analizler sonucu elde edilen sonuçların

doğrulanması için ve analizlerin bazılarının tekrar yapılması gerektiğinden dolayı, analizler 2014

içinde tekrarlanacaktır. Bu nedenden dolayı proje 2014 yılı içinde sonuçlandırılacaktır.

BİLGİ AMAÇLI SUNULAN PROJELER

19

(TUBİTAK 1001)

Proje No 111O643

Proje Başlığı Horoz Karası, Hatun Parmağı ve Besni Üzüm Çeşitlerinde Klon

Seleksiyonu

Projeyi Yürüten


İşbirliği Yapan

Kuruluş

Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri

Bölümü

Projeyi Destekleyen

Kuruluş TUBİTAK

Proje Yürütücüsü Kürşat Alp ASLAN

Yardımcı

Araştırmacılar

Selim ARPACI, Dr. H.Seyfettin ATLI, Kamil SARPKAYA,

Yrd. Doç. Dr. Adem YAĞCI

Başlama-Bitiş

Tarihleri 2012 – 2015

Proje Bütçesi 120.712 TL

Proje Özeti :

Bu çalışma ile; Horoz Karası, Hatun Parmağı ve Besni çeşitlerinde klon seleksiyonu

çalışmalarında uygulamaya giren yeni yöntemle, üstün özelliklere sahip, hastalık ve

zararlılardan ari klondan gelme fertler belirlenecektir. Klonlardan gelecek bu fertler, asma

fidanı üretimi yapan kamu ve özel sektör temsilcilerine ve buradan da üzüm üreticilerinin

kullanımına sunulacaktır. Bu şekilde birim alandan daha kaliteli ve daha fazla ürün alınması

mümkün olabilecektir.

Bu projenin amacı; Gaziantep, Adıyaman, Kilis ve Mardin ( Merkez, Ömerli ve

Midyat) illerinde sofralık ve kurutmalık olarak yetiştiriciliği yapılan ve bölge şartlarına iyi

adapte olmuş ekonomik değeri yüksek Horoz Karası, Hatun Parmağı ve Besni üzüm

çeşitlerinde bilimsel metotlarla verimli, kaliteli, sağlıklı ve ismine doğru fertleri seçmek;

seçilen bu klonlarla üretimin geliştirilmesini sağlayarak üzüm üretimini ve kaliteyi artırmak,

bölgede yaşayan insanların ekonomik seviyelerini farklı değerlendirme şekli uygulayarak

artırmalarını sağlamaktır.

Üzüm çeşitleri için belirlenen bağlarda birinci yılda populasyon içerisinden amaca

uygun 300-400 fert belirlenerek işaretlenmiştir. 3 yıl süre ile verim ve kalite değerleri ile

fenolojik veriler alınacaktır. Hastalık ve zararlı ile bulaşık olan bireyler ile verim ve kalitede

düzensizlik gösteren fertler elenecektir. Her çeşitte üstün özellik gösteren 20-30 fert

belirlendikten sonra Agrobacterium vitis testleri yapılarak “Klon Bağı” kurulacak ve

Seleksiyonun II. aşamasına geçilecektir.

(Güneydoğu Anadolu Projesi Bölge Kalkınma Dairesi Başkanlığı )

Proje Başlığı Güneydoğu Anadolu Bölgesinde Çardak Terbiye Sisteminin

20

Uygulanması ve Yaygınlaştırılması

Proje Lideri

Kürşat Alp ASLAN

Projeyi Yürüten



Selçuk ÖZCAN, Serkan KÖSETÜRKMEN, M. Ali GÜNDEŞLİ

Hakan USANMAZ

Projeyi Destekleyen

Kurum/lar Güneydoğu Anadolu Projesi Bölge Kalkınma Dairesi Başkanlığı

Başlama-Bitiş

Tarihleri 2013-2016

Projenin Toplam

Bütçesi 226.257,64 TL

Proje Özeti :

Bağcılıkta verim ve kaliteyi etkileyen önemli faktörlerden birisi de uygulanacak

terbiye şeklidir. Bu projeyle; toprak işleme, hastalık ve zararlılarla mücadele, hasat

işlemlerini kolaylaştıran, üzüm verim ve kalitesini artıran çardak terbiye sistemini üreticilere

benimsetmek amaçlanmıştır. Üzümlerin gövde yüksekliği arttıkça verimin artacağı

ilkesinden yola çıkarak, bu illerde çardak terbiye sistemi ile bağ tesis edildiğinde verim ve

kalitenin diğer terbiye sistemlerinden farklığını ortaya çıkararak üreticilerin ekonomilerinin

artması sağlanacaktır.

Proje Gaziantep ve Şanlıurfa illerindeher ilde 10 dekarlık alana sahip iki çiftçi ve

toplam 2 ilde 40 dekarlık çardak terbiye sistemi ile bağ tesisi edilecektir.

Deneme parselinde dikim aralıkları 3 x 3 m, iki omcada bir olacak şekilde beton direk

dikilecek, çardak yüksekliği 2.20 m olacak, teller 50 cm aralıklarla çekilecek ve çardak

terbiye şekli oluşturulacaktır. Çalışmada damla sulama sistemi kullanılacaktır. Projede

toprak analiz sonuçlarına göre Güneydoğu Anadolu Bölgesi için önerilen 140R1103 P anacı

çeşit olarak ise Horozkarası üzüm çeşidi kullanılacaktır.

KKTC TARIM VE DOĞAL KAYNAKLAR BAKANLIĞI İLE ORTAKLAŞA

YÜRÜTÜLEN PROJELER

Proje No

Proje Başlığı KKTC Asma Gen Kaynakları

Proje Yürütücüsü Yeşim REHBER DİKKAYA

İşbirliği Yapılan Kuruluş Manisa Bağcılık Araştırma İstasyonu Müdürlüğü

Proje Danışmanları Dr. Selçuk KARABAT

21

M. Sacit İNAN

Yardımcı Araştırmacılar Hüseyin KARANFİLOĞLU


Projenin Bütçesi 2011: 36500 TL 2012: 13000 TL 2013: 5000 TL 2014:

3000 TL 2015 : 3000 TL

Proje Özeti :

Kıbrıs; eski ve köklü bir bağcılık kültürüne sahip bir adadır. Gerek sofralık gerekse de

şaraplık üzüm yetiştiriciliği için uygun iklim özelliklerine sahiptir. Kıbrıs adası, üzüm

yetiştiriciliğinde batı ve doğu arasında kavşak konumunda olup 4000 yıllık bir tarihe

sahiptir.Bu nedenle asmada geniş bir çeşit varyasyonu oluşumu ve yetiştiriciliği yapılan

yöresel üzüm çeşitleri bulunmaktadır.

Beşer yıllık iki dilim halinde düzenlenen bu projenin birinci beş yıllık diliminde,

KKTC’nin mevcut çeşit zenginliğinin değerlendirilmesi amacıyla gen kaynakları bir araya

getirilerek öncelikle yöresel bir koleksiyon bağı oluşturulacaktır.

Proje kapsamında ümitvar olarak belirlenen yöresel çeşitlerin tescile yönelik bazı

ampelografik özellikleri ile teknolojik özelliklerinin belirlenmesine yönelik çalışmaların

projenin ikinci 5 yıllık diliminde gerçekleştirilmesi planlanmaktadır.

Çeşitlerin olgunlaşma zamanında Bostancı, Yeşilyurt, Yeşilırmak, Türkmenköy, İncirli,

Mehmetçik ve Alsancak’da tespit edilen bağlara gidilmiş ve birbirinden farklı olduğu

belirlenen toplam 27 çeşit işaretlenmiştir. İşaretleme esnasında salkım ve tane ile ilgili bazı

özellikler kayıt altına alınmıştır. İşaretlenen omcalardan 2012 yılında budama zamanı kalem

alınmıştır. Alınan kalemler ile koleksiyon bağı oluşturulması amacı ile fidan üretimi yapılmış

ve bağ tesisi 2013 yılında gerçekleştirilmiştir. 2014 yılında destek sistemi kurulacak ve terbiye

sistemlerinin oluşturulmasına yönelik kış ve yaz budamaları yapılacaktır.

Proje No: TR 21/13/KÖA/0016

Proje Başlığı

Tekirdağ Bağcılık Araştırma İstasyonu Müdürlüğü ‘Teknoloji

Transfer Ofisi’ Kurulumu Projesi

Projeyi Yürüten Kuruluş Tekirdağ Bağcılık Araştırma İstasyonu Müdürlüğü

Projeyi Destekleyen

Kurum T.C Kalkınma Bakanlığı Trakya Kalkınma Ajansı

Proje Yürütücüsü Koray DOĞU

Yardımcı Araştırmacılar Mehmet SAĞLAM, Cengiz ÖZER, Dr. Levent TAŞERİ, Gürkan

Mehmet GÜLCÜ, Oktay TOPUZLAR

22


Projenin Toplam

Bütçesi: 293. 641 TL

Proje Özeti : T.C Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel

Müdürlüğü bünyesinde faaliyet gösteren Tekirdağ Bağcılık Araştırma İstasyonu Müdürlüğü bölge

ve ülke genelinde birçok teknoloji ve yeniliğin öncüsü olmuştur. Bünyesinde bulunan eğitim

merkezi ile faaliyet alanıyla ilgili konularda Türkiye’nin değişik illerinden birçok çiftçinin ve

girişimcinin bu teknolojik gelişmelerden haberdar edilmesini sağlamıştır.

Kurumun var olan bu potansiyelini arttırmak ve araştırmalarını genişleterek bölge ve ülke

hizmetine sunmak, mevcut teknolojik alt yapısını güçlendirmek için kurum bünyesinde bir

‘Teknoloji Transfer Ofisi’ kurulacaktır.

Bu ofis gerek yurt dışında gerekse yurt için de faaliyet alanıyla ilgili teknolojileri ve

gelişmeleri takip ederek, belirlenmiş sorunların çözümüne ve belirlenecek ihtiyaçların

karşılanmasına yönelik olan teknolojileri transfer edecek, gerekli modifikasyonu yapacak,

uygulayacak ve sonuçlarını pratiğe aktarılmış olarak bölge girişimcisi ve çiftçisinin bilgisine

sunacaktır. Ayrıca Teknoloji Transfer Ofisi Edirne, Kırklareli ve Tekirdağ illerinde bulunan

Üniversite, Araştırma Kuruluşları, Ticaret Odaları, Ticaret Borsaları, Tarımsal Kalkınma

Kooperatifleri gibi hedef gruplar ile işbirliği yaparak bölgesel ortak hedefler doğrultusunda

birlikte iş yapabilme kültürünün geliştirilmesine katkıda bulunacaktır.

TÜBİTAK-DFG (ALMANYA) 2501 İKİLİ İŞBİRLİĞİ PROJESİ

Proje Başlığı

Külleme ve Mildiyö Hastalıklarına Dayanıklı Üzüm Çeşit ve

Tiplerinin Toplanması, Hastalıklara Dayanıklılığının Farklı

Yöntemlerle Belirlenmesi ve Dayanıklılık Islahı Çalışmalarında

Ebeveyn Olarak Kullanılabilecek Genotiplerin Belirlenmesi

Proje Lideri Dr. Arif ATAK

Projeyi Yürüten

Kuruluş

Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü-YALOVA

Geilweilerhof Asma Islah Enstitüsü-ALMANYA


Dr. Zekiye GÖKSEL, Dr. Mehmet BAŞ, Dr. Yılmaz BOZ,

Kemal A.KAHRAMAN, Burcu YAVUZ,

Yrd. Doç. Dr. Murat AKKURT, Dr. Davut Soner AKGÜL

Prof. Dr. Hüseyin ÇELİK, Prof. Dr. Gökhan SÖYLEMEZOĞLU

Prof. Dr. Nuray ÖZER

Başlama-Bitiş Tarihleri

2014 – 2016


388.254 TL

23

Proje Özeti :

Ülkemiz sofralık üzüm üretiminde Çin’den sonra ikinci sırada yer almaktadır. Ancak

fungal etmenlerden kaynaklanan mildiyö ve külleme hastalıkları bağcılığımızı sınırlandıran en

önemli problemlerin başında gelmektedir. Asmaları bu hastalıklardan korumak için çok yoğun

bir ilaçlama programına ihtiyaç duyulmaktadır. Bu da çok ciddi bir maliyet unsuru olmakla

birlikte çevre ve insan sağlığı üzerinde de ciddi bir tehlike oluşturmaktadır. Bu proje ile

ülkemizin, modern bağcılığı sınırlandıran mantari kökenli iki önemli hastalık olan Külleme

(Erysphe necator) ve Mildiyö (Plasmopara viticola)’ ye karşı dayanıklı-tolerant asma tür, çeşit

ve tiplerinin toplanması, koruma altına alınması ve dayanıklılıklarının biyoteknolojik

yöntemler ve hastalık inokülasyonu (doğal ve yapay) ile belirlenmesi hedeflenmiştir.

Proje kapsamında asmalarda fungal hastalıklara dayanıklılık ıslahı konusunda

uzmanlaşmış Almanya Geilweilerhof Asma Islah Enstitüsü ile işbirliği yapılacaktır. İşbirliği

kapsamında özellikle hastalıklara dayanıklılık ıslahı konusunda yapılan son çalışmalar,

kullanılan moleküler yöntemler ve inokülasyon teknikleri yerinde görülecektir. Ayrıca

Almanya’dan konu uzmanları ülkemize davet edilecektir ve aynı şekilde projedeki iş paketi

liderleri Geilweilerhof Asma Islah Enstitüsü’nü ziyaret ederek proje ile ilgili uygulamalar

hakkında bilgi alacaktır. Projenin iş paketleri şu şekildedir; 1.İş paketi:Külleme (E. necator) ve

mildiyöye (P.viticola) dayanıklı asma çeşit ve tiplerinin toplanması, çoğaltılması, muhafaza

altına alınması ve hastalıklara dayanıklı üzüm koleksiyon bağının kurulması. 2. İş paketi:

Toplanançeşit ve tiplerin hastalıklara dayanıklılık ile ilişkili moleküler markörlerle taranması.

3. İş paketi: Toplanan çeşit ve tiplerin mildiyö ve külleme hastalık etmenleri ile inokülasyonu

ve sonuçların skorlanması. 4. İş paketi: Toplanan çeşit ve tiplerde dayanıklı veya tolerant

olanların antioksidant aktivite, toplam fenolik madde ve diğer fenolik bileşenlerinin

incelenmesi.

Anahtar Kelimeler: Asma, Külleme, Mildiyö, Hastalıklara Dayanıklılık, Testleme

24

ORGANİK TARIM

ARAŞTIRMALARI PROGRAM

DEĞERLENDİRME TOPLANTISI

24-26 Şubat 2014

ANTALYA

ORGANİK TARIM ARAŞTIRMALARI PROGRAM DEĞERLENDİRME

TOPLANTISI KATILIMCI LİSTESİ

24-26 Şubat 2014

ADI SOYADI KURUM

1. Dr.Ayşen ALAY VURAL TAGEM

2. Şaziye ŞEKERCİ TAGEM

3. Davut GÜR BÜGEM

4. Osman ASLAN BÜGEM

5. Nuran ÖZTÜRK Eğitim Yayın ve Yayınlar Daire Başkanlığı

6. Hilal SAMRAY Avrupa Birliği ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü

7. Doç Dr. İhsan YAŞA Ege Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü

İZMİR

8. Doç.Dr.İbrahim DUMAN Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi İZMİR

9. Prof.Dr. İbrahim AK Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi BURSA

10. Yrd. Doç. Dr. Şenay ÖZGEN Niğde Üniversitesi Tarım Bilimleri ve Teknolojileri

Fakültesi NİĞDE

11. Prof. Dr. Cafer EKEN Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi

25

ISPARTA

12. Prof. Dr. Ramazan

ÇAKMAKÇI Atatürk Üniversitesi, Ziraat Fakültesi ERZURUM

13. Dr.Süha Kürşat ÖNALAN Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü İZMİR

14. Ferda HELVACIOĞLU Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü İZMİR

15. Ahmet KALIN Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü İZMİR

16. Mustafa ÇINAR Erbeyli İncir Araştırma İstasyonu AYDIN

17. Birgül ERTAN Erbeyli İncir Araştırma İstasyonu AYDIN

18. Dr. Selma ÖZTEKİN Orta Karadeniz Geçit Kuşağı Tarımsal Araştırma

İstasyonu TOKAT

19. Dr. İbrahim SÖNMEZ Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma

Enstitüsü YALOVA

20. Mustafa Kemal SOYLU Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma

Enstitüsü YALOVA

21. Ahmet Bircan TINMAZ Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma

Enstitüsü YALOVA

22. Emre BİLEN Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma

Enstitüsü YALOVA

23. Dr. Mehmet ÖZDEMİR Marmara Bölge Ormancılık Araştırma Enstitüsü

Müdürlüğü İSTANBUL

24. Şerif KAHRAMAN GAP Uluslararası Tarımsal Araştırma ve Eğitim

Merkezi DİYARBAKIR

25. Erhan SOLAK Tekirdağ Bağcılık Araştırma İstasyonu TEKİRDAĞ

26. Müslüm COŞKUN GAP Tarımsal Araştırma Enstitüsü ŞANLIURFA

27. Dr.Hülya HANOĞLU Bandırma Koyunculuk Araştırma İstasyonu

BALIKESİR

28. Dr.Talip TUNÇ Doğu Anadolu Tarımsal Araştırma Enstitüsü

ERZURUM

29. Dr.Adem ATASAY Eğirdir Meyvecilik Araştırma İstasyonu ISPARTA

30. İlker KURŞUN Atatürk Toprak, Su ve Tarımsal Meteoroloji

Araştırma İstasyonu KIRKLARELİ

31. Aylin GÜÇLÜ ÖZDEMİR Atatürk Toprak, Su ve Tarımsal Meteoroloji

Araştırma İstasyonu KIRKLARELİ

32. M. Niyazi KIVILCIM Pamuk Araştırma İstasyonu Nazilli AYDIN

33. Dr. Fadime ATEŞ Bağcılık Araştırma İstasyonu MANİSA

34. Necati ŞİMŞEKLİ Toprak Su ve Çölleşme ile Mücadele Araştırma

İstasyonu KONYA

35. Fethi KİRTİŞ Toprak Su ve Çölleşme ile Mücadele Araştırma

İstasyonu KONYA

36. Dr. Gülen ÖZYAZICI Karadeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü SAMSUN

37. Ülfet ERDAL Uluslararası Tarımsal Araştırma ve Eğitim Merkezi

İZMİR

38. Serdar TUNCER Bahçe Kültürleri Araştırma İstasyonu ERZİNCAN

26

39. Dr.Neslihan ŞENGÜL Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü

ANKARA

40. Dr. Bumin Emre TEKE Bahri Dağdaş Uluslararası Tarımsal Araştırma

Enstitüsü KONYA

41. Semih MERCAN Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğü RİZE

42. Ayhan HAZNEDAR Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğü RİZE

43. Atila ERTEM ETO İZMİR

44. Temsilci Ege İhracatçı Birlikleri İZMİR

45. Özgür ATEŞ

(Konaklamasız) BİOGLOBAL ANTALYA

46. Şefika ÖZCAN Ziya Organik Tarım İşletmeleri A.Ş.

47. Mehmet Burhan GENÇ Delimeşe Organik Üretim Çiftliği

48. Gürsel TONBUL

(Konaklamasız) Özel sektör

49. Temsilci Suner Gıda

27

ORGANİK TARIM ARAŞTIRMALARI


SONUÇLANAN PROJE SAYISI : 4 Adet- 80dk.

DEVAM EDEN PROJE SAYISI : 23 Adet -345dk.

YENİ TEKLİF PROJE SAYISI : 4 Adet - 120dk.

BİLGİ AMAÇLI SUNULAN PROJE SAYISI : 6 Adet –70dk.

TOPLAM PROJE SAYISI : 37 Adet

TOPLAM SÜRE : 615 dk. (10 SAAT 15 Dakika )


09:30-12:30 AÇILIŞ PROGRAMI

SONUÇLANAN PROJELER: 4 adet 80 dk

OTURUM BAŞKANI: Prof.Dr. İbrahim AK


14:00-14:20 Dr. Ayşen ALAY

VURAL Grup Koordinatörü Sunumu

14:20-14:40 Dr. İbrahim SÖNMEZ Bazı Sanayi Domatesi Hatlarının Organik Tarım Koşullarına

Uygunluklarının ve Sanayi Özelliklerinin Belirlenmesi

14:40-15:00 Dr. Gülay BEŞİRLİ Bazı Sebze Türlerinin Organik Tohum Üretiminde Verim ve

Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi

15:00-15:20 Birgül ERTAN Organik Kuru İncirin Depolanmasında Defne ve Kekik Uçucu

Yağlarının Kullanım Olanaklarının Araştırılması

15:20-15:40 Yrd.Doç.Dr. Kamil

KÜÇÜKYILMAZ

Organik Etlik Piliç Yetiştiriciliği Projesi

Organik Olarak Yetiştirilen Etlik Piliçlerin Protein İhtiyaçlarının

Belirlenmesi ve İhtiyacın Pamuk Tohumu Küspesinden

Karşılanma Olanaklarının Araştırılması DEVAM EDEN PROJELER: 23 Adet 345dk.

15:40-15:55 Emre BİLEN

Organik Zeytin Yetiştiriciliğinde Bahçe Zemin Yönetimi

Organik Zeytin Yetiştiriciliğinde Örtü Bitkisi ve Malç

Kullanımının Verim, Kalite ve Çevreye Olan Etkileri Üzerine

Araştırmalar (Doktora)

15:55-16:10 Zühtü POLAT

Organik Biber Yetiştiriciliğinde Sclerotium Yanıklığı (Sclerotium

rolfsii Sacc.) Hastalığı ve Yabancı Ot Mücadelesinde

Solarizasyon, Farklı Malçlama ve Biyofumigasyon

Uygulamalarının Etkisi.

16:10-16:25 Dr. Yasin ÖZDEMİR Organik Sofralık Zeytin Ürünlerinin Geliştirilmesi


16:40-16:55 Mustafa Kemal

SOYLU

Organik Kayın Mantarı (Pleurotus ostreatus) Üretiminin

Geliştirilmesi

16:55-17:10 Ahmet B. TINMAZ

Armutlu Yarımadası Fıstık Çamı Plantasyon Açıklıklarında Bazı

Tıbbi ve Aromatik Bitkilerin Organik Olarak Yetiştiriciliğinin

Araştırılması

17:10-17:25 İlker KURŞUN

Gökçeada’da Organik Üzüm Yetiştiriciliğinin Geliştirilmesi

Gökçeada’da Yürütülen Organik Bağcılıkta Yeşil Gübreleme ve

Diğer Organik Materyallerin Kullanma İmkânlarının Araştırılması

28

25 ŞUBAT 2014 –SALI

SAAT Proje Yürütücüsü Proje Başlığı DEVAM EDEN PROJELER

OTURUM BAŞKANI: Doç.Dr.İbrahim DUMAN

09:00-09:15 Erhan SOLAK

Gökçeada’da Organik Üzüm Yetiştiriciliğinin Geliştirilmesi

Gökçeada’da Organik Üzüm Yetiştiriciliğine Uygun Çeşitlerin

Belirlenmesi

09:15-09:30 Dr. Fadime ATEŞ Organik Sofralık Üzüm Yetiştiriciliği

Organik Sofralık Üzüm Yetiştiriciliğinde Koruyucu Toprak İşleme

Yöntemleri ve Yabancı Ot Kontrolünde Yeni Yaklaşımlar

09:30-09:45 Talip TUNÇ Ekmeklik Buğday (Bezostaya)’ın Metabolik Özellikleri ve Büyüme

Parametreleri Üzerine Organik Gübre Olarak Mikroskobik yosun (Nostoc

sp.) ’in Etkisi.

09:45-10:00 Erdal DAŞCI

Biyolojik Gübre Olarak Kullanılabilecek Nitelikte Bitki Büyümesini

Teşvik Eden Bakterilerin Organik Buğday Yetiştiriciliğine Potansiyel

Yararları

10:00-10:15 Dr. Alev KIR

Organik Marul (Lactuca sativa L. ) Yetiştiriciliğinde Değişik

Kompostların Verim ve Bazı Kalite Özelliklerine Etkisi ve Kompost

Mikrobiyolojik Kalite Standartlarının Belirlenmesi

10:15-10:30 Dr. Alev KIR Organik Biberin (Capsicum annuum L.) Uygun Ön Bitkilerinin

Belirlenmesi. 10:30-11:00


11:00-11:15 Müslüm COŞKUN

Şanlıurfa Tarla Koşullarında Sertifikalı Organik Gübre ve

Kompostun Pamuk ve Susamın Ekim Nöbetinde Kullanılması


11:15-11:30 Şerif KAHRAMAN

Diyarbakır Yöresinde Çeltik Yetiştiriciliğinde Organik Tarım

Olanaklarının Araştırılması ve Konvansiyonel Tarım ile

Karşılaştırılması

11:30-11:45 Dr. Gülen ÖZYAZICI Farklı Kışlık Ön Bitkilerin ve Organik Gübrelerin Domates ve Yağlık

Biberde Verim, Kalite ve Fungal Floraya Etkileri

11:45-12:00 Dr. Gülen ÖZYAZICI Organik Çay İşleme Atıklarından Elde Edilen Kompostun Organik

Çay Üretiminde Kullanılması

12:15-12:30 Necati ŞİMŞEKLİ

Organik Tarımda Biyolojik ve Organik Gübrelemenin Patates,

Buğday, Kuru Fasulye Münavebe Sisteminde Verim ve Kalite

Üzerine Etkilerinin Belirlenmesi 12:30-14:00

ARA-ÖĞLE YEMEĞİ OTURUM BAŞKANI: Prof. Dr. Cafer EKEN

14:00-14:15 Dr. Hülya

HANOĞLU

Marmara Bölgesinde Organik Sığır Yetiştiriciliğinin Geliştirilmesi /

Organik Sistemde Üretilen Boz Irk Sığırların Karkas ve Et Kalitesi

Özellikleri

14:15-14:30 Hasan ASLANCAN Organik Meyve Yetiştiriciliğinde Yabancı Ot Kontrolü için

Allelopatiden Yararlanma Olanakları

14:30-14:45 M. Niyazi KIVILCIM

Büyük Menderes ve Menemen Ekolojik Koşullarının Organik Doğal

Renkli Bazı pamuk Çeşitlerinde Verim ve Lif Kalitesi Üzerine

Etkilerinin Araştırılması.

29

14:45-15:00 Dr. Selma ÖZTEKİN Farklı Organik Gübre Kaynaklarının Karnabaharda (Brassica

oleraceae var. botrytis) Verim, Bitki Gelişimi, Kalite ve Toprak

Özelliklerine Etkisi 15:00-15:15


15:15-15:30 Recep KODAŞ Ankara Ekolojik Koşullarında Organik Olarak Yetiştirilen Ekmeklik

Buğday Çeşitlerinin Verim ve Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi

15:30-15:45 Ülfet ERDAL Ege Bölgesi Koşullarında Organik Hayvan Yemi Üretiminde Farklı

Münavebe Sistemlerinin Karşılaştırılması

15:45-16:00 Dr. Pervin

ERDOĞAN

Bazı Bitki Ekstraktlarının Formulasyonlarının Hazırlanması ve Sebzelerde Zararlı Tetranycus urticae Koch.(Arachnida: Tetranychidae) ile Myzus persicae Sulz. (Hemiptera:Aphididae)’e Karşı Etkisinin Araştırılması

YENİ TEKLİF PROJELER : 4 Adet 120dk.

16:00-16:30 Dr. Gülay BEŞİRLİ Bazı Sebze Türlerinin Organik Tohum Üretiminde Verim ve Kalite

Özelliklerinin Belirlenmesi- II

16:30-17:00 Dr. Bumin Emre

TEKE

Kapalı Sistem Tarım Modelinde Organik Koyun Yetiştiriciliğinin

Bazı Verim ve Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi

17:00-17:30 Ferdağ

HELVACIOĞLU

Organik Sanayi Domatesi Üretiminde Sulama Suyu Tuzluluğunun

Verim ve Kalite Özelliklerine Etkisi

26 ŞUBAT 2014 -ÇARŞAMBA SAAT Proje Yürütücüsü Proje Başlığı

OTURUM BAŞKANI: Doç Dr. İhsan YAŞA

09:00-09:30 Özlem BOZTEPE

Organik Fındık Yetiştiriciliğinde Mikoriza Uygulamalarının

Araştırılması

BİLGİ AMAÇLI PROJELER: 6 Adet 70dk.

09:30-09:50 Dr. Gülay BEŞİRLİ Organik Bitkisel Üretimde Değerlendirilmek Üzere Girdi Üretim

Yöntemlerinin Geliştirilmesi

09:50-10:00 Mustafa Kemal

SOYLU Organik Tıbbi Mantar Yetiştiriciliğinde Pilot Uygulama

10:00-10:10 Serdar TUNCER Organik Bitki Yetiştiriciliği Sisteminde Hedeflenmiş Hassas

Biyokontrol ve Tozlanmanın Artırılması BİCOPOLL

10:10-10:20 Dr. Eylem Tuğay

Karagül

Organik Bitki Islahında Çeşitliliği Arttırmak için Çalışmaların

Koordinasyonu COBRA

10:20-10:30 Dr.Adem ATASAY Sağlıklı Büyüme: Doğruluk ve güven ile niş pazardan geniş hacimli

pazarlara HEALTYGROWTH

10:30-10:40 Dr. Suat KAYMAK Organik Meyve Yetiştiriciliğinde Toprak Sağlığının Arttırılması İçin

Modern Tekniklerin Geliştirilmesi BIOINCROP 10:40-12:00 GENEL DEĞERLENDİRME ve KAPANIŞ

30


(SONUÇ RAPORLARI)

31

SONUÇ RAPORU


PROGRAM ADI : Organik Sebze Araştırmaları

Proje No

Proje Başlığı

Bazı Sanayi Domatesi Hatlarının Organik Tarım

Koşullarına Uygunluklarının ve Sanayi Özelliklerinin

Belirlenmesi


Determination of Some Processing Tomato Lines to

Ability Organic Agriculture Conditions and Processing

Properties

Projeyi destekleyen Kuruluş BÜGEM, TAGEM

Proje Yürütücüsü Dr. İbrahim SÖNMEZ

Proje Yardımcıları Dr. Gülay BEŞİRLİ, Dr. Yasin ÖZDEMİR, Barış

ALBAYRAK, Prof. Dr. İbrahim DUMAN

Başlama ve Bitiş Tarihleri 2010 - 2013


Proje Özeti Projeye 2010 yılında Ege Üniversitesi ve Atatürk B.K.M.A.E.M.’ne ait sanayi domatesi

genotipleri ile başlanmıştır. Denemeler Enstitüye ait organik tarım parsellerinde yürütülmüştür.

İlk yıllarda yapılan değerlendirmeler sonunda 10 sanayi domatesi hattı ve 3 (2 açık tozlanan 1

hibrit) kontrol çeşidi ile denemeler devam ettirilmiştir.

Genotiplerin verim, meyve özellikleri yanında sanayide kullanılan parametreler ışığında

özellikleri ve kurutma performansları belirlenmeye çalışılmıştır. Ayrıca ilk yılda yeşil aksam

ölçümleri ve bazı büyüme parametreleri de incelenmiştir.

Sonuç olarak incelenen sanayi domatesi genotiplerinden 12x6, X-1, X-3-4, 22, E-7, E-8 ve E-9

numaralı genotipler öne çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler: Sanayi Domatesi, organik tarım, ıslah

32

SONUÇ RAPORU

AFA ADI : Sebze ve Süs bitkileri


Proje No

Proje Başlığı Bazı Sebze Türlerinin Organik Tohum Üretiminde Verim

ve Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi




Proje Yardımcıları

Dr. İbrahim SÖNMEZ Uz. Mehmet ŞİMŞEK

Uz. Gürsel ÇETİN Uz. Barış ALBAYRAK

Uz. Zühtü POLAT Uz. Mine RUŞEN

Başlama ve Bitiş Tarihleri 2009-2013

Projenin Toplam Bütçesi 2009: 50 000 TL 2010: 50 000 TL 2011: 50 000 TL

2012: 25 000 TL 2013: 25 000 TL

Proje Özeti

Bu çalışmanın amacı Projede domates, bamya, soğan, karpuz, marul, lahana ve pırasa sebze

türlerinde organik tarım koşullarında tohum üretiminin sürdürülebilirliliğinin araştırılması ve

elde edilen tohumların kalite özelliklerinin belirlenmesidir.

Çalışmada, denemeler Tesadüf Blokları Deneme Desenine göre 4 tekerrürlü olarak

yürütülmektedir. Her bir parsel büyüklüğü 125 m2’dir. Yapılan çalışmalar; 5553 sayılı

Tohumculuk Kanunu (08.11.2006 tarih ve 26340 sayılı Resmi Gazete), 5262 sayılı Organik

Tarım Kanunu (03.12.2004 tarih ve 25659 sayılı Resmi Gazete) ve Organik Tarım Kanunu

Esasları ve Uygulanmasına İlişkin Yönetmelik (18.08.2010 tarih ve 27676 sayılı Resmi Gazete)

esaslarına göre yürütülmektedir. Çalışmalar sonunda ilgili sertifikalar edinilmektedir.

2013 yılı çalışmaları kapsamında ekim nöbeti programında Rio Grande domates çeşidinde

tohum üretimi yapılmıştır. Tohum hasadı sonunda tohum verimi, 1000 tohum ağırlığı ve 1

gramdaki tohum sayımları yapılmıştır.

2013 yılı çalışmanın beş yıllık birinci dilimi tamamlanmıştır. Bu nedenle çalışmanın 5 yıllık

dilimine ait ara sonuç raporu hazırlanmış ve II. dilim için proje yeniden bütçelenerek

güncellenmiştir.

Domates üretimi, aynı zamanda II. döngünün ilk basamağını oluşturmaktadır. Domates sonrası

yeşil gübreleme amaçlı, Ereser 87 bakla çeşidi ile Yeşil Gübreleme amaçlı tohum ekimi

yapılmıştır.

2014 yılında %25-40 çiçeklenmeye ulaşan bakla bitkileri biçilerek toprağa karıştırılacaktır.

Lahana (Yalova 1) ve pırasa (İnegöl 92) türlerinde, tohum ekilecek, fide elde edilerek deneme

deseni kapsamında araziye dikim yapılacaktır.

33

SONUÇ RAPORU


PROGRAM ADI : Organik Meyve-Bağ Araştırmaları

Proje No BBOT-11-04

Proje Başlığı Organik Kuru İncirin Depolanmasında Defne ve Kekik

Uçucu Yağlarının Kullanım Olanaklarının Araştırılması

Projenin İngilizce Başlığı Investigation of Laurus nobilis L. and Origanum onites L.

Essential Oils Usage Possibilities to Lasting Storage and

Protect Fruit Quality of Organic Dried Fig


Proje Yürütücüsü Birgül ERTAN


Dr. Özlem DOĞAN, Berrin ŞAHİN, Mesut ÖZEN

Eşref TUTMUŞ, Dr.Banu BAHAR, Prof.Dr.Hüsnü Can

BAŞER

Başlama ve Bitiş Tarihleri Ocak 2011- - Aralık 2013

Projenin Toplam Bütçesi 32000TL

Proje Özeti Ülkemiz açısından stratejik öneme sahip olan kuru incirin, hasadından sonra kurutma ve özellikle

depolama aşamasında birçok sorun ile karşılaşılmaktadır. Kuru incirin depolanması süresince, aflatoksin,

incir depo kurtları, ekşilik böcekleri ve sirke sinekleri gibi biyotik faktörler sorun oluşturabildiği için

meyve kalite özellikleri de değişmektedir. Üreticiden işletmeciye ulaşıncaya kadar olan dönemde, incirin

meyve kalitesindeki olumsuz değişimlere bağlı ekonomik kayıpları azaltabilecek uygulamaların yapılması

gerekmektedir. Bu nedenle, organik kuru incir yetiştiriciliğinde depolama sürecinin uzatılması, meyve

kalitesinin korunması ve meyve kalite özellikleri üzerinde meydana gelen değişimlerin belirlenmesi

amacıyla çalışma yürütülmüştür.

Sarılop çeşidi kuru incir meyveleri, 10 ml ethanol içerisinde çözdürülmüş 100, 200 ve 400

mikrolitre/l dozlarında defne( Laurus nobilis L.) ve kekik (Origanum onites L ) uçucu yağları ile

suya bandırma yöntemi ile muamele edilmişlerdir. Kontrol uygulamasında ise, incir meyveleri

sadece su ve su + ethanol karışımı ile yıkanmıştır. Oda şartlarında kasalarda bekletilen meyveler

üç ay boyunca depolanmıştır. 2012 ve 2013 incir üretim sezonunda yürütülen denemelerde; uçucu

yağ uygulamalarının yapılmasından 2 gün, 30, 60 ve 90 gün sonra olmak üzere meyve örnekleri

alınarak; kalite analizleri yapılmıştır. Bu amaçla, farklı dozlarda defne ve kekik uçucu yağları

uygulanmış incir meyvelerinde, her depolama dönemi sonrası meydana gelen ağırlık kaybı(%),

suda çözünebilir kuru madde (%), asitlik (%), nem (%), pH, su aktivitesi (%) ve meyve kabuğu

renk değerleri (L, a, b) analizleri yapılmıştır. Bunun yanı sıra, uygulamaların mikrobiyal yük

(kob/g), aflatoksin bulaşıklılığı, depo zararlıları sayımı ile görünüş, koku ve lezzet üzerine

etkisini belirlemek amacıyla duyusal analizleri yapılmıştır.

Defne ile kekik uçucu yağ uygulamalarının ayrı olarak analizlerinin yapıldığı çalışmada;

denemelerden elde edilen verilerin değerlendirilmesi sonucu genel olarak, uygulama dozu ile doz

x depolama süresi interaksiyonunun önemsiz olduğu, depolama süresi uygulamasının ise önemli

olduğu ifade edilebilir. Meyve örneklerinde meydana gelen ağırlık kayıplarının, istatistiki olarak

önemli olmamakla birlikte, defne ve kekik uygulamaları yapılan meyvelerde kontrole göre daha

az gerçekleştiği; bunun yanı sıra depolama süresi arttıkça, defne ve kekik uygulamalarının

kontrole göre, bazı meyve kalite özellikleri üzerine olumlu etkileri görüldüğü belirlenmiştir.

34

SONUÇ RAPORU



Proje No TAGEM/HAYSUD/12/06/05/01

Proje Başlığı

Organik Etlik Piliç Yetiştiriciliği Projesi

Organik Olarak Yetiştirilen Etlik Piliçlerin Protein

İhtiyaçlarının Belirlenmesi ve İhtiyacın Pamuk Tohumu

Küspesinden Karşılanma Olanaklarının Araştırılması


Organic Broiler Rearing Project

Determination of Protein Requirement and to

Investigate the Possibility Meeting the Supply from Cotton

Seed Meal in Nutrition of Organically Reared Broilers


Proje Yürütücüsü Yrd.Doç.Dr. Kamil KÜÇÜKYILMAZ


Doç.Dr.Mehmet BOZKURT, A.Uğur ÇATLI, Mustafa

ÇINAR,Erol BİNTAŞ,Yrd.Doç. Dr. Çiğdem YAMANER,

Dr. Banu BAHAR, Mertcan DEMİRCİOĞLU

Başlama ve Bitiş Tarihleri Ocak 2012 - Aralık 2013

Projenin Toplam Bütçesi 37.000,00 TL

Proje Özeti

Organik etlik piliç yetiştiriciliğinde en önemli sorun, organik yem hammaddesi, özellikle protein

yemleri sorunudur. Organik etlik piliçlerin beslenmesinde kullanılmak üzere alternatif protein

kaynakları ile ilgili arayışlar sürmektedir. Organik etlik piliç üretiminde maliyetlerin düşürülmesi

için öncelikle yemin alternatif kaynaklardan, daha düşük fiyatlara ve sürdürülebilir şekilde temin

edilmesi gerekir.

Proje 2 deneme olarak yürütülmüştür. Birinci denemede 3 farklı yem protein düzeyinin yavaş

gelişen etlik piliçlerin performansı ve et kalitesi üzerine etkileri incelenmiştir. İkinci denemede

ise, birinci denemenin sonuçlarına göre hazırlanacak organik etlik piliç yemine % 5, % 10 ve %

15 düzeyinde organik pamuk tohumu küspesi (PTK) katılmasının verim ve kalite üzerine etkileri

araştırılmıştır. Ayrıca bu çalışmada kesim yaşı (72 ve 81 gün) ile et kalitesi ve lezzet arasındaki

ilişkiler ortaya konmaya çalışılmıştır.

Bu çalışmada organik şartlarda yavaş gelişen etlik piliçlerin başlangıç döneminde orta (% 19,5

HP) diğer dönemlerde ise düşük düzeyde protein içeren yemlerle (büyütme döneminde % 16,5,

bitirme döneminde % 15,0) beslenebilecekleri görülmüştür. Organik sistemde yetiştirilen etlik

piliçlerin yemlerine büyüme performansı ve et kalite kriterlerini etkilemeksizin % 10 düzeyinde

PTK katılabileceği görülmüştür. PTK kullanımı ile etlik piliç rasyon maliyeti azalmıştır. Kesim

yaşının bazı et kalite kriterleri üzerine etkisi bulunmakla birlikte, genel olarak etin lezzetliliği

üzerine etkisi olmamıştır.

Sonuç olarak, Ülkemizde organik pamuk yetiştiricilerinin bir yan ürünü olan ve konvansiyonel

olarak değerlendirilen çiğitin küspesinin organik etlik piliç yemlerine katılması ile hem çiğit

organik yem ham maddeleri olarak değerlendirilebilecek, böylece organik kanatlı

yetiştiriciliğindeki protein yemleri sorununun çözümüne katkıda bulunulabilecektir.

Anahtar Kelimeler: Organik, etlik piliç, yem protein düzeyi, pamuk tohumu küspesi,

performans, kalite

35

DEVAM EDEN PROJELER


36

GELİŞME RAPORU




Proje Başlığı Organik Zeytin Yetiştiriciliğinde Bahçe Zemin Yönetimi


Organik Zeytin Yetiştiriciliğinde Örtü Bitkisi ve Malç

Kullanımının Verim, Kalite ve Çevreye Olan Etkileri

Üzerine Araştırmalar (Doktora)


YALOVA


BÜGEM, TAGEM

Ege Üniversitesi (Teknik)

ETO (Ekolojik Tarım Organizasyonu) Derneği

Proje Yürütücüsü Emre BİLEN



Projenin Toplam Bütçesi: 2013: 20.000TL 2014: 15.500TL. 2015: 10.000TL

2016: 10.000TL 2017: 10.000

Proje Özeti:

Organik arazilerde biyo-çeşitliliğin konvansiyonel tarım uygulanan arazilere göre %30 ve daha

fazla oranlarda arttığı görülmektedir. Biyo-çeşitlilik, tarım alanlarında insan girdi ihtiyacını

azaltan tarımda sürdürülebilirliği destekleyen çok önemli bir doğal varlıktık. Ancak organik

tarıma geçiş otomatik olarak bu faydaları sağlamamaktadır. Örtü bitkisi ve organik malç

uygulamalarının, biyo çeşitliliği arttırmanın yanında, toprağı korunmak ve iyileştirmek, toprak

sıcaklığını ve suyunu korumak, toprak organik maddesini arttırmak, toprak besin maddelerini

zenginleştirmek, yabancı ot popülasyonunu kontrol altında tutmak, hastalık ve zararlı

popülasyonlarının kontrolünde direk veya dolaylı olarak etkili olmak gibi pek çok olumlu

özelliği bulunmaktadır. Bu etkilerinden ötürü sürdürülebilir olarak verimin arttırılmasında,

zeytin ve zeytinyağı kalitesinin arttırılmasında ve üretimin çevreye olan olumsuz etkilerinin

sınırlandırılmasında önemli katkılar oluşturabilmektedir. Bu unsurlar göz önünde

bulundurularak sürdürülen projede, organik malç uygulanan, örtü bitkisi (fiğ+yulaf) ekilen,

doğal vejetasyonun korunduğu ve son olarakta doğal vejetasyonun işlenerek temizlendiği

zeytin ağaçlarının altında gerçekleştirilen 4 uygulama kullanılmaktadır. Atatürk Bahçe

Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsünde bulunan zeytin bahçesinde gerçekleştirilen

araştırmada, örtü bitkisi ve organik malç uygulamalarının organik zeytin üretiminde, verim,

kalite ve ekolojiye olan etkileri değerlendirilerek, üretimde sürdürülebilirliğe katkısı olacak,

üreticilere tavsiye edilebilecek yetiştirme yönteminin belirlenmesi hedeflenmektedir.

2013 yılı çalışma döneminde; ağaç ve parsel başına verim hesaplanmış meyvelerde çeşitli kalite

parametresi analizleri gerçekleştirilmiştir. Toprak ve yapraklarda örneklemeler

gerçekleştirilmiş ve bu örneklerde bitki besin elementi analizleri gerçekleştirilmiştir. Doğal

vejetasyon örneklemeleri yapılmış bu örneklerde mineral madde analizleri gerçekleştirilmiştir.

37

GELİŞME RAPORU




Proje Başlığı

Organik Biber Yetiştiriciliğinde Sclerotium Yanıklığı

(Sclerotium rolfsii Sacc.) Hastalığı ve Yabancı Ot

Mücadelesinde Solarizasyon, Farklı Malçlama ve

Biyofumigasyon Uygulamalarının Etkisi.


YALOVA

Projeyi Destekleyen Kuruluş BÜGEM, TAGEM

Proje Yürütücüsü Zühtü POLAT

Yardımcı Araştırmacılar Mine RUŞEN, Dr. Gülay BEŞİRLİ, Dr. İbrahim

SÖNMEZ, Burcu YAVUZ Dr. Yasin ÖZDEMİR



2014: 20.000TL

Proje Özeti

Organik Tarım tarımsal üretimde artan kimyasal gübre ve ilaç kullanımının doğa ve insan

sağlığı üzerinde oluşturduğu olumsuz etkilerin aşılmasında alternatif bir yöntem olarak

doğmuştur. Ülkemizde organik tarım faaliyetleri son yıllarda önemli bir ivme kazanmıştır.

Organik sebze üretimini sınırlayan hastalıklardan biride Güney Yanıklığı Hastalığı (Sclerotium

rolfsii Sacc.)’dır. Bu hastalık dünyanın hemen her tarafında ve ülkemizde görülmekte ve etmen

yüksek enfeksiyon yeteneği ile şiddetli zarar meydana getirebilmektedir. Güney Yanıklığı

Hastalığı diğer toprak kökenli patojenlerde olduğu gibi, bir alana yerleştikten sonra kontrol

edilmesi çok zor olan bir etmendir. Ülkemizde farklı bölgelerde farklı ürünlerde hastalığın

mücadelesine dönük çalışmalar yapılmış fakat tarla şartlarında doğal bulaşık alanda farklı

malçlama ve biyofumigasyon uygulamasının ve bölgemizde solarizasyon uygulamasının

hastalığa ve yabancı ota olan etkisi araştırılmamıştır. Bu nedenle bu çalışmada bölgemizde

solarizasyon uygulamasının etkinliğini ve biyofumigasyon ve farklı malç malzemeleriyle

kombinasyonunun hastalık ve yabancı otlara etkisi araştırılmak üzere 2013 senesinde deneme 9

uygulama ve 4 tekerrürlü olarak kurularak ikinci yıl sonuçları alındı ve deneme sorunsuz olarak

gerçekleştirildi.

38

GELİŞME RAPORU



Proje No

Proje Başlığı Organik Sofralık Zeytin Ürünlerinin Geliştirilmesi


YALOVA


BÜGEM, TAGEM

Peyba Gıda Tar. Tur. Hay. San.

Kasabım Et ve Et Ürünleri

Trakya Çiftliği / GC Gıda San. ve Tic. A.Ş

Tekirdağ Gıda Kontrol Laboratuvar Müdürlüğü

Yıldız Teknik Üniversitesi Kimya-Metalurji Fak. Gıda

Müh. Böl.

Proje Yürütücüsü Dr. Yasin ÖZDEMİR


Engin GÜVEN

Aysun ÖZTÜRK

Mehmet ÖZKAN

Taner YILDIRIM



Proje Özeti

Son yıllarda organik zeytin yetiştiriciliği de hız kazanmıştır. Organik zeytinler zeytinyağı,

sofralık zeytin ve zeytin ezmesi üretiminde kullanılmaktadır. Zeytin ürünlerinin bu şekilde

sınırlı sayıda olması ve tüketicilerin yeni ürün isteklerine cevap verememesi zeytin tüketiminin

üretimden daha az olmasına neden olmaktadır. Bu durum gerek organik gerekse konvansiyonel

zeytin üreticisine ekonomik zorluklar yaşatmaktadır. Bu nedenle yeni zeytin ürünlerinin

geliştirilmesine ihtiyaç vardır. Bu proje ile organik zeytinlerden elde edilecek ezmenin uygun

katkı maddeleri ve yöntemler ile dilimlenebilir özellikte yeni bir organik zeytin ürününün

üretilmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla küçük taneli organik zeytinlerden elde edilen ezmelerden

beyaz peynir, baton salam ve üçgen peynir yapısında olmak üzere üç farklı formda ve

dilimlenebilir doku yapısına sahip olacak şekilde yeni bir ürün geliştirilmesi hedeflenmektedir.

Bu ürünlerin üretiminde mevcut üretim yöntemlerinin zeytin ezmesinin işlenmesi için

uyarlanmış şekilleri kullanılarak yeşil ve siyah olmak üzere iki farklı ezme çeşidinden üç farklı

yapıda organik zeytin ürünü üretilecektir. Ürünlerde fizikokimyasal, mikrobiyolojik ve duyusal

analizler yaparak ürün özelliklerinin ve raf ömrü boyunca özelliklerinde meydana gelecek

değişimlerin belirlenmesi projenin amacını oluşturmaktadır. Düşük maliyetli olan düşük

kalibreli organik zeytinlerden, katma değeri yüksek yeni bir ürünün elde edilmesi projenin

temel hedefidir.

39

GELİŞME RAPORU



Proje No: BBOT-10-03

Proje Başlığı Organik Kayın Mantarı (Pleurotus ostreatus) Üretiminin

Geliştirilmesi


YALOVA




Zühtü POLAT, Cemil HANTAŞ, Erdinç UYSAL, Aysun

ÖZTÜRK, Dr. Mehmet ÖZDEMİR, Ethem KARA, Orhan

ÜÇÜNCÜ, Prof.Dr. Kaya BOZTOK


Projenin Toplam Bütçesi: 2011:50.000 TL 2012: 20.000 TL

2013: 20.000 2014:20.000

Proje Özeti

Türkiye’nin henüz organik tohumluk misel üretimi ve mantar üretimi yoktur. Bu proje ile;

Organik kayın mantarı misel üretiminde farklı organik kökenli besi ortamları karşılaştırılarak,

misel gelişimine en uygun besin ortamı belirlenebilecektir. Ayrıca tohumluk misel üretiminde

organik kökenli farklı sardırma materyalleri (Buğday, talaş, odun çubuğu vs..) denenerek

buğdaya alternatif olabilecek organik sardırma materyalleri tohumluk misel üreticilerine

önerilebilecektir.

Ayrıca organik kökenli tarımsal ve endüstriyel atıklar, organik kayın mantarı yetiştiriciliğinde

değerlendirilebilecektir. Kayın mantarların farklı işletmelerden temin edilecek olan farklı tip ve

çeşitleri denenerek organik mantar yetiştiriciliğine en uygun çeşit veya tip belirlenebilecektir.

Model orman ağı kapsamında odun dışındaki ürünlerden elde edilen gelirler daha büyük bir

önem kazanmaktadır. Kapalı alanlarda organik kayın mantarı yetiştiriciliğinin yanında açık

alanlarda (Orman ekosisteminde) kesilmiş olan ağaçların dip sürgünlerinde organik kayın

mantarı yetiştiriciliği yaygınlaştırılabilecek dolayısıyla orman köylüsüne ek gelir elde etmesi

sağlanabilecektir. Böylece ülkemizde de ormanlardan odun dışındaki ürünlerden elde edilen

gelirin artmasına katkı sağlanabilecektir.

40

GELİŞME RAPORU

AFA ADI : Endüstri Bitkileri

PROGRAM ADI : Tıbbi ve Aromatik Bitkileri

Proje No:

Proje Başlığı

Armutlu Yarımadası Fıstık Çamı Plantasyon Açıklıklarında

Bazı Tıbbi ve Aromatik Bitkilerin Organik Olarak

Yetiştiriciliğinin Araştırılması


YALOVA


Proje Yürütücüsü Ahmet B. TINMAZ


Mükremin TEMEL, Gürsel ÇETİN, Zühtü POLAT, Mine

RUŞEN, Ünal KARİK, Ayşe YAZLIK, Mehmet

ÖZDEMİR, Gökhan YILDIRIMLI, Doğan ARSLAN



Proje Özeti Proje kapsamında deneme tel örgü ile koruma altına alınmıştır. Projede bulunan İstanbul

kekiğinden otsu olması ve orman içi ekosisteminde bulunan diğer bitkiler ile rekabet

edememesi nedeni ile ilk yıl verileri alınamamıştır.

Defne bitkisinde ise gelişmenin çok yavaş olması ve ekonomik hasat verebilecek evsafa

ulaşmaması nedeni ile veri alınamamıştır.

Lavanta bitkileri ilk yıl gelişme göstermiş fakat çiçeklenme gözlenmemiştir.

Adaçayı ve biberiye denemelerinde tam ölçüm ve gözlemler yapılmış, ilk yıl verilerine göre her

iki bitkide de gözlenen özellikler yönünden kuzey bakı, güney bakı ve düz alana göre

sağlamıştır.

Deneme sahalarında bulunan yabancı ot populasyonu örneklenmiş ve teşhis amaçlı Uludağ

Üniversitesi, Fen Fakültesine gönderilmiştir

41

GELİŞME RAPORU



Proje No: TAGEM – BB-070202L1

Proje Başlığı Gökçeada’da Organik Üzüm Yetiştiriciliğinin Geliştirilmesi


Gökçeada’da Yürütülen Organik Bağcılıkta Yeşil Gübreleme

ve Diğer Organik Materyallerin Kullanma İmkânlarının

Araştırılması

Projeyi Yürüten Kuruluş Atatürk Toprak Su ve Tarımsal Meteoroloji Araştırma

İstasyonu KIRKLARELİ


Proje Yürütücüsü İlker KURŞUN

Yardımcı Araştırmacılar Aylin GÜÇLÜ ÖZDEMİR, Dr. Cengiz ÖZER


Projenin Toplam Bütçesi: 2012: 34.183_TL 2013: 37.601._TL 2014: 41.363_TL

Proje Özet

Gökçeada’da organik üzüm yetiştiriciliğinin geliştirilmesi amacına yönelik olarak yürütülen

projede; yeşil gübreleme ve diğer organik maddelerin bitki beslenmesinde kullanılma imkanlarının

araştırılmasına yönelik konular incelenmektedir.

Denemelerde sofralık (Tekirdağ İlkeren) ve şaraplık (Cabernet Sauvignon) çeşitleri kullanılmıştır.

Tesadüf blokları deneme deseninde 3 tekerrürlü olarak yürütülen denemede;

Konular;

A- Yeşil Gübreleme + Çiftlik gübresi

B- Yeşil Gübreleme + Zeytin keki kompostu

C- Çiftlik gübresi + Zeytin keki kompostu

D- Yeşil Gübreleme+Zeytin Keki kompostu + Çiftlik gübresi

Denemede asma fidanları Mart 2007’ de dikilmiştir. İlkbahar ve Yaz döneminde gerektikçe

sulama ve çapalama ile yabancı ot mücadelesi yapılmıştır.

Deneme yeri toprakları killi-tın bünyede, alkalin, tuzsuz, organik maddesi az, potasyum yönünden

yeterli olan topraklardır.

Proje konu uygulamaları 2008 yılında başlamış, C konusuna çiftlik gübresi uygulaması

yapılırken A,B ve D konularına yeşil gübreleme için fiğ ekimi yapılmıştır.

Mayıs 2010 tarihinde konu uygulamaları, toprak örneği alımı ve çeşitli nedenlerle tutmayan asma

fidanlarının dikimi yapılarak tamamlanmıştır.

23.07.2013 tarihinde sofralık çeşit olan T. İlkeren çeşidinin hasadı yapılarak ölçüm ve

değerlendirme yapmak üzere örnekler alınmıştır.

Alınan örneklerden yapılan değerlendirmede; salkım sayısı, salkım ağırlığı, verim, asit(g/100ml),

kg/asma, olgunluk indisi, tane ağırlığı ve salkım adedi istatistiki anlamda önemsiz bulunmuştur.

s.ç.k.m ise istatistiki anlamda %95 seviyesinde önemli bulunmuştur.

05.09.2013 tarihinde ise şaraplık çeşit olan Cabarnet S. Çeşidinin hasadı yapılarak ölçüm ve

değerlendirme yapmak üzere örnekler alınmıştır. Şaraplık çeşit olan Cabarnet S. ait Yapılan

istatistiki analizde; salkım adedi, s.ç.k.m, asit(g/100 ml), verim, tane ağırlığı, ve salkım ağırlığı

istatistiki anlamda önemsiz bulunmuştur. Salkım sayısı/asma ve kg/asma ise istatistiki anlamda

%95 seviyesinde önemli bulunmuştur.

42

GELİŞME RAPORU



Proje No:

Proje Başlığı Gökçeada’da Organik Üzüm Yetiştiriciliğinin Geliştirilmesi

Proje Alt Başlığı Gökçeada’da Organik Üzüm Yetiştiriciliğine Uygun Çeşitlerin

Belirlenmesi

Projeyi Yürüten Kuruluş Bağcılık Araştırma İstasyonu TEKİRDAĞ


BÜGEM, TAGEM

Bornova Zirai Mücadele Araştırma İstasyonu

Atatürk Toprak Su ve Tarımsal Meteoroloji Araştırma

İstasyonu KIRKLARELİ

Namık Kemal Üniversitesi, Ziraat Fakültesi


Proje Yürütücüsü Erhan SOLAK


Dr. Cengiz ÖZER, Mehmet Ali KİRACI, Gürkan Güvenç

AVCI, Zafer COŞKUN, Mehmet SAĞLAM, Serkan

CANDAR, İlker KURŞUN, Dr.F. Özlem ALTINDİŞLİ, Uzm.

Fatma ÖZSEMERCİ, Prof. Dr. Nuray ÖZER, Prof. Dr. Salih

ÇELİK, Prof. Dr. Ahmet ALTINDİŞLİ


Projenin Toplam Bütçesi: 2012: 31500 TL 2013: 26500 TL 2014 : 19500 TL

Proje Özeti

Bu projede iklim, toprak ve coğrafi özellikler bakımından organik tarıma uygun olan Gökçeada’da

organik sofralık ve şaraplık üzüm yetiştiriciliğinde önerilebilecek üzüm çeşitleri belirlenmeye

çalışılmaktadır.

Bağ hastalık ve zararlılarının kontrolü için epidemi ve iklim koşullarına göre mücadele

programının uygulandığı bağda, Cabernet Sauvignon, Merlot , Syrah, Kalabaki, Sauvignon

Blanc, Özer Karası, Trakya İlkeren, Alphonse L., Tekirdağ Çekirdeksizi, Cardinal, Italia, Amasya

Beyazı x 28/259-1 çeşit ve/veya çeşit adayları bulunmaktadır.

Deneme alanımızda yer alan çeşitlerin dönemsel olarak verim ve kalite parametreleri yanında,

külleme ve mildiyö sayımları yapılmakta ve çeşitler arasındaki farklar istatistikî açıdan

değerlendirilmektedir.

2013 yılında yapılan hastalık sayımları neticesinde, sofralık ve şaraplık üzüm çeşitlerinde

salkımlarda ve yapraklarda külleme açısından çeşitler arasındaki fark önemli görülürken, mildiyö

açısından çeşitler arasındaki fark önemsiz bulunmuştur. Verim ve kalite değerleri incelendiğinde ;

sofralık çeşitler arasında verim, salkım ağırlığı, tane ağırlığı, kuru madde, asit ve olgunluk indisi

bakımından farkın önemli olduğu; şaraplık çeşitlerde ise salkım ağırlığı, tane ağırlığı ve asit

bakımından çeşitler arasındaki farkın önemli olduğu, verim ve kuru madde bakımından ise

önemsiz olduğu görülmüştür

43

GELİŞME RAPORU




Proje Başlığı Organik Sofralık Üzüm Yetiştiriciliği

Proje Alt Başlığı Organik Sofralık Üzüm Yetiştiriciliğinde Koruyucu Toprak

İşleme Yöntemleri ve Yabancı Ot Kontrolünde Yeni

Yaklaşımlar

Projeyi Yürüten Kuruluş Bağcılık Araştırma İstasyonu MANİSA



Proje Yürütücüsü Dr. Fadime ATEŞ


Prof. Dr. Nur OKUR, Prof. Dr. Engin ÇAKIR, Doç. Dr.

Harun YALÇIN, Prof. Dr. M. Eşref İRGET, Yrd. Doç. Dr.

Nedim ÇETİNKAYA, Serkan ÖNDER, Yrd. Doç. Dr.

Hasan DEMİRKAN, Özen MERKEN, Dr. Hüsnü

KAYIKÇIOĞLU, Dr. Hülya UYSAL, Dr. Selçuk

KARABAT, Akay ÜNAL, M. Sacit İNAN, Dr. Mahmut

TEPECİK

Başlama- Bitiş Tarihleri 2012– 2016 (60 Ay)

Projenin Toplam Bütçesi: 70.700 TL (2012:…..; 2013: 17.600TL.; 2014: 17.700 TL.;

2015: 17.700 TL.; 2016: 17.700 TL)

Proje Özeti

Bu projede farklı toprak işleme yöntemleri, allelopatiden faydalanılmak suretiyle yabancı

otlarla mücadele etkinliğinin organik bağcılıkta kullanma olanaklarının araştırılması

amaçlanmıştır. Ayrıca Organik sofralık üzüm yetiştiriciliğinde yaprak alma, saklım seyreltme

gibi kültürel uygulamalardan faydalanılarak kalitenin arttırılması da hedeflenmektedir.

2013 yılında yabancı ot popülasyonunun tespit edilmesi amacıyla üç ayrı dönemde gözlemler

yapılarak Sinapis arvensis (yabani hardal), Papaver rhoeas (gelincik), Amaranthus albus

(horoz kuyruğu), Portulaca oleracea (semizotu), Tribulus terrestris (demir dikeni) ve

Raphanus raphanistrum (yabani turp) gibi dominant türler saptanmıştır.

Toprakta yapılan işlemeler;

1. Çizel ile yüzeysel,

2. Goble Diskaro ile,

3.Sıfır toprak işleme, 4. Kontrol uygulaması ise Bağ pulluğu ile olmak üzere 4 farklı şekilde yapılmıştır.

2013 yılında Yapılan İşlemler 1. Metot gereği değişik seviyelerde toprak işlemeleri gerçekleştirilmiştir

2. Yabancı otların etkinliği belirlenmiştir

3. Destek ve Terbiye sisteminin oluşturulmasına devam edilmiştir.

Deneme alanının sulanması amacıyla damlama sulama sisteminde birtakım düzenlemeler

yapılmıştır

44

GELİŞME RAPORU

AFA ADI : Tahıllar

PROGRAM ADI : Tahıllarda Organik Tarım

Proje No: TAGEM-BB-1002K2

Proje Başlığı

Ekmeklik Buğday (Bezostaya)’ın Metabolik Özellikleri ve

Büyüme Parametreleri Üzerine Organik Gübre Olarak

Mikroskobik yosun (Nostoc sp.) ’in Etkisi.

Projeyi Yürüten Kuruluş Doğu Anadolu Tarımsal Araştırma Enstitüsü ERZURUM


BÜGEM, TAGEM

Atatürk Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Eğitim Fakültesi Ege

Üniversitesi, Su Ürünleri Fakültesi

Proje Yürütücüsü Talip TUNÇ


Dr. Suha Kürşat ÖNALAN, Salih EVREN,

Prof. Dr. Şevket GÖKPINAR, Prof. Dr. Metin TURAN,

Doç. Dr. Hasan GÜRBÜZ


Projenin Toplam Bütçesi: 105900

Proje Özeti

Bu çalışmada organik gübre olarak ve tohuma inokile edilerek kullanılan mikroskobik yosun

(Nostoc sp.) türünün, buğday (Bezostaya) bitkisinin verimine ve kalitesine etkisini belirlemek

amacıyla yürütülmüştür. Bu amaca yönelik olarak mikroskobik yosun inoküle edilmiş buğday

tohumu (S4), organik gübre olarak mikroskobik yosun (S3), kimyasal gübreli (S2) ve gübresiz

(S1) konular baz alınarak 4 farklı deneme konusu oluşturulmuştur. Çalışmada konuların buğday

bitkisinin kalite ve verim parametreleri üzerine ve deneme topraklarının bazı kimyasal ve biolojik

özellikleri üzerine etkisi belirlenmeye çalışılmıştır.

Araştırma sonuçlarına göre bitki gelişim parametreleri açısından m2 deki biki sayısı ve buna bağlı

olarak verim, S3 konusunda daha yüksek olurken, bin dane ağırlığı verimi daha düşük olan S4

konusunda daha yüksek değer almıştır. Kalitesi açısında sonuçlar değerlendirildiğinde tanede ve

unda protein oranı S3 ve S4 konuları diğer kontrol konularına göre bir miktar artış göstermiştir.

Ayrıca verimin nispeten daha düşük olduğu S1 ve S4 konularında yaş gluten ve kuru gluten içeriği

bir miktar artmıştır. Topraklarda yapılan analiz sonuçları incelendiğinde toprak pH’sı ve toplam

azot içeriği S3 ve S4 konularında daha yüksek değerler almışlardır. Bununla birlikte istatistiksel

olarak önemli olmamakla birlikte S3 ve S4 konularının, toprak organik madde içeriğinde bir

miktar artış gözlenmiştir.

Sonuçta toprağa uygulanan mikroskobik yosun toprağın organik madde ve toplam azot miktarının

artırarak bitki veriminde bir artışa neden olurken, mikroskobik yosun inokülasyonu yapılan

tohumlar buğday veriminde önemli düşüşlere neden olmuştur. Bu yüzden mikroskobik yosunun

tohuma inokülasyon yerine toprağa doğrudan uygulanması bir yöntem olarak tercih edilmelidir.

45

GELİŞME RAPORU

AFA ADI : Tahıllar


Proje No:

Proje Başlığı

Biyolojik Gübre Olarak Kullanılabilecek Nitelikte Bitki

Büyümesini Teşvik Eden Bakterilerin Organik Buğday

Yetiştiriciliğine Potansiyel Yararları

Projeyi Yürüten Kuruluş Doğu Anadolu Tarımsal Araştırma Enstitüsü ERZURUM


Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi

Proje Yürütücüsü Erdal DAŞCI

Yardımcı Araştırmacılar Dr. Talip TUNÇ, Ümran KÜÇÜKÖZDEMİR, Prof. Dr.

Ramazan ÇAKMAKCI, Doç. Dr. Recep KOTAN


Projenin Toplam Bütçesi: 2014(41.000TL); 2015(13.000 TL); 2016 (13.000)

Proje Özeti:

Bu çalışmada bitki gelişimini teşvik eden bakterilerin biyolojik gübre olarak kullanılma

olanakları araştırılırken, bakterilerin farklı uygulama şekillerindeki etkinliği ortaya konulacaktır.

Ayrıca bitki gelişimini teşvik eden bakterilerin düşük sıcaklık stresi şartlarında buğdayın

gelişmesine ve verimine etkileri belirlenecektir.

Projede dört farklı bakteri straini; Paenibacillus polymyxa RCK-540, Bacillus megaterium RCK-

844, Bacillus subtilis RCK-561, Bacillus pumilus RCK-781 kullanılacaktır. Sulamalar buğdayda

daha önce bölgede yapılan araştırmalar sonucu belirlenen fenolojik dönemlere göre yapılacaktır.

Birinci sulama ekimden sonra, ikinci sulama sapa kalkma dönemini başlangıcında üçüncü

sulama çiçeklenme döneminin başlangıcında yapılacaktır. Her sulamada topraktaki mevcut

faydalı nem tarla kapasitesine getirilecektir. Bakteri ırklarının uygulama şekli olarak iki farklı

konu çalışılacaktır; bunlardan birincisi tohuma bakterilerin bulaştırılarak ekilmesi, ikinci

uygulama ise bakterilerin sulama suyu ile bitki kök bölgesine verilmesi şeklinde olacaktır.

Sonbaharda ekilen buğdayın kış aylarında maruz kalacağı düşük sıcaklık stresinin olumsuz

etkilerinin azaltılmasında bakteri uygulamalarının etkileri belirlenecektir.

Yapılacak olan bu çalışma ile kimyasal gübrelere alternatif olabilecek çevreye duyarlı

sürdürülebilir tarımsal üretim için gerekli biyolojik gübreler geliştirilecektir. Ayrıca bakteri

uygulamaları daha kolay ve pratik hale getirilecek ve düşük sıcaklık stresi şartlarında bitkisel

üretimde meydana gelen verim ve kalite kayıplarını azaltacak yöntem ve teknolojilerin

geliştirilmesi sağlanacaktır.

Proje ile ilgili herhangi bir faaliyet yapılmamıştır. 2014 yılında uygulanmaya başlanacaktır.

46

GELİŞME RAPORU




Proje Başlığı

Organik Marul (Lactuca sativa L. ) Yetiştiriciliğinde Değişik

Kompostların Verim ve Bazı Kalite Özelliklerine Etkisi ve

Kompost Mikrobiyolojik Kalite Standartlarının Belirlenmesi



Proje Yürütücüsü Dr. Alev KIR

Yardımcı Araştırmacılar Uzm. Ahmet KALIN, Dr. S. Kürşat ÖNALAN

Başlama- Bitiş Tarihleri Ağustos 2010- Aralık 2013

Projenin Toplam Bütçesi: 2011: 7000 TL 2012:2100 TL 2013:10000 TL

Proje Özeti

Projede amaç, kompostun yaprağı yenen sebzelerden organik marul üretiminde bitki besin

maddesi olarak etkinliğini ve mikrobiyolojik olarak güvenilirliğini saptamak ve kompost üretim

ve kullanımına ilişkin temel verilerin elde edilmesidir. Hedef, öncelikle organik gübreler

konusunda yasal mevzuatımızda yapılan ön çalışmalarda ortaya konan farklılıkların ve

eksikliklerin giderilerek yönetmeliğimizin güncelleşmesine katkıda bulunmaktır. Elde edilen

verilerin değerlendirilip, sonuçlanmasından itibaren yönetmeliğimizin mevcut halinin

modifikasyonuna katkı sağlayacak veriler ilgili birimlere resmi olarak bildirilecek, hizmetiçi

eğitimlerle sonuçların yayım elemanlarına bildirilerek uygulamaların yönlendirilmesi agronomik

sonuçlar açısından sağlanacaktır.

Araştırmada, Ağustos 2013 döneminde, ilaçsız-kaplamasız marul tohumu (Yedikule) ekilerek

fide yetiştirilmiştir. Deneme alanının tarla hazırlığı ve parselizasyonunun ardından ETAE

kompost alanında elde edilen bitki artıkları kompostu (17 kg N / da), ahır gübresi (17 kg N / da)

ve 2 adet de organik sertifikalı ticari gübre (önerilen dozda) parsellere plana göre dağıtılarak

topraklara karıştırılmıştır. Deneme planlandığı üzere 5 tekerrürlü olarak tesadüf blokları deneme

desenine göre kurulmuştur. Toprak (0-30 cm.) ve gübre örnekleri mikribiyolojik ve fiziksel-

kimyasal analizlerinin yapılması amacıyla alınmıştır. Çalışmada, toprak ve yaprak örnekleri

dikim ve hasat dönemleri gözetilerek denemedeki 20 parselden ayrı olarak planlandığı şekilde

alınmakta ve alınacaktır. Marul deneme alanına 10 Ekim 2013’de dikilmiş ve bakım çalışmaları

yapılmıştır (25 m2/parsel). Projede devam etmekte olan toprak, yaprak ve su için verimlilik ile

mikrobiyolojik analizleri sonuçlarının alınmasından itibaren sonuç raporu hazırlanacaktır.

47

GELİŞME RAPORU




Proje Başlığı Organik Biberin (Capsicum annuum L.) Uygun Ön

Bitkilerinin Belirlenmesi.



Proje Yürütücüsü Dr. Alev KIR

Yardımcı Araştırmacılar Dr. Eylem Tuğay KARAGÜL, Uzm. Ahmet KALIN, Uzm.

Lerzan AYKAS, Dr. Hatice GEREN

Başlama- Bitiş Tarihleri Ağustos 2011- Ağustos 2016 (60 ay- 5 yıl)

Projenin Toplam Bütçesi: 2011: 27200 TL 2012:7700 TL 2013:7700 TL

2014:7700 TL 2015:7700 TL

Proje Özeti

Araştırmada hedef, Ege Bölgesinde yaygın olarak yetiştirilen sebze türlerinden oluşan üretim

desenine baklagil ve buğdaygil yemeklik tane ve yem bitkilerini katarak, gerek hayvan gerekse

insan beslenmesinin karşılanmasına olanak tanıyan ekim nöbeti alternatifleri oluşturarak,

üreticilerin kazançlarını yükseltmek ve pratik öneriler için veri toplamaktır. Araştırmada ana

amaç, organik sebze üreticilerinin tarımsal faaliyetlerinde karlarını maksimum seviyeye

ulaştırmalarını sağlamak için organik sebzelerin açıkta yetiştiriciliğinde uygun ön bitki ve/veya

bitkileri saptamaktır.

Araştırmada, Ağustos 2013 döneminde, deneme materyallerinden organik brokoli tohumu

ekilerek fide yetiştirilmiştir. Deneme alanının ETAE kompost alanında elde edilen bitki artıkları

kompostu ile 17 kg N / da oranında gübrelenmesinin ve tarla hazırlığının ardından parselizasyon

yapılmış olup, deneme planlandığı üzere 3 tekerrürlü olarak tesadüf bloklarında bölünmüş

parseller deneme desenine göre kurulmuştur. Bloklardan toprak mikrobiyolojik ve fiziksel-

kimyasal analizleri yapılmak üzere alınmıştır. Toprak örnekleri (0-30 cm.) deneme ekim-dikim-

hasat dönemleri gözetilerek toplam 45 parselden alınmıştır. Tohumu organik olarak temin edilen

brokoli deneme alanına 11 Ekim 2012’de dikilmiştir. Deneme materyallerinden, ıspanak (2,5

kg/da) , bakla (12 kg/da), fiğ+arpa (8+3 kg/da) karışımı 14 Ekim 2013 tarihinde deneme alanına

ekilmiştir. Ekilen tohumlar ilaçsız-kaplamasız tohumlardır. Uygulamalardan bir tanesi kış

dönemi boş bırakılmıştır. Materyale ait bakım çalışmaları halen devam etmektedir. Materyalin

tür özelliğine göre hasat dönemi gelenlerde gözlemler alınarak hasat edilmiş ve edilecektir. 2014

yılı Mayıs-Ekim döneminde, deneme desenine uygun olarak biber, mısır ve kavun türleri kışlık

ürünlerin ardından yetiştirilecektir.

48

GELİŞME RAPORU


PROGRAM ADI : Endüstri Bitkilerinde Organik Tarım

Proje No:

Proje Başlığı

Şanlıurfa Tarla Koşullarında Sertifikalı Organik Gübre ve

Kompostun Pamuk ve Susamın Ekim Nöbetinde

Kullanılması Olanaklarının Araştırılması

Projeyi Yürüten Kuruluş GAP Tarımsal Araştırma Enstitüsü ŞANLIURFA


Proje Yürütücüsü Müslüm COŞKUN

Yardımcı Araştırmacılar Devrim ALMACA, A.Suat NACAR, Dr.Betül BAYRAKLI

Fuat TAYLAN M, Bülent ATILGAN


Projenin Toplam Bütçesi: 83.000.00 TL

Proje Özeti

Bu araştırma ile günümüzde ekonomik güç, beslenme ve sağlık kültürleri bakımından ileri olan

ülkelerin insanlarınca, talep edilen ve Şanlıurfa ilinin önemli tarla bitkilerinden olan; Pamuk ve

Susam ‘ın ekolojik olarak yetiştiriciliğinde, bölgede organik tarım üretimi yapmak isteyen

yenilikçi çiftçilerince, en fazla merak edilen konuların başında gelen toprak iyileştiricilerinin,

en uygun olanını ve miktarını tayin etmek ve GAP Bölgesindeki çiftçilerce, uzun yıllardan beri

sürdürülebilir tarımın yerleştirilmesi amacıyla da ısrarla önerilen ve uygulatılmak istenen ekim

nöbetinin sisteminin olumlu etkileri, ortaya çıkarılmaya çalışılacaktır.

49

GELİŞME RAPORU

AFA ADI : Tahıllar


Proje No:

Proje Başlığı

Diyarbakır Yöresinde Çeltik Yetiştiriciliğinde Organik Tarım

Olanaklarının Araştırılması ve Konvansiyonel Tarım ile

Karşılaştırılması


DİYARBAKIR


Proje Yürütücüsü Şerif KAHRAMAN

Yardımcı Araştırmacılar Şehmus ATAKUL, Sevda KILINÇ

Doç. Dr. Aydın ALP

Başlama- Bitiş Tarihleri Başlama Tarihi : 2011

Bitiş Tarihi : 2013

Projenin Toplam Bütçesi: 2011:19.000 TL 2012:17.500 TL 2013:19.000 TL

55.500 TL

Proje Özeti

Bu proje ile konvansiyonel ve organik tarım arasındaki farklılıklar ortaya konulacak ve organik

üretim koşullarında yeterli ürün elde etme ve karlılık imkânları araştırılmaktadır. Ayrıca kır

çeltikçiliği dediğimiz; ekim öncesi araziyi işlemeksizin, fazla kimyasal ilaç ve gübre

kullanmadan çeltik üretimi yapılan Karacadağ Bölgesindeki alanların organik tarım açısından

uygunluğu görülmüş olacaktır.

Araştırmanın üçüncü yılı 2013 yılında, GAP Uluslararası Tarımsal Araştırma ve Eğitim Merkezi

Müdürlüğüne ait deneme arazisinde ve çeltik tarımının yoğun olarak yapıldığı Karacadağ

Bölgesinde çiftçi tarlasında yürütüldü. Araştırmada materyal olarak, yerel Karacadağ ve

Osmancık-97 çeşitleri kullanıldı.

Araştırma; konvansiyonel ve organik tarım olmak üzere, bölünmüş parseller deneme desenine

göre; 3 tekerrürlü ve çakılı olarak yürütülmektedir. Bitki besleme ana faktör, çeşitler alt faktör

olarak ele alınmaktadır. 2013 yılı yetiştirme sezonunda gerekli gözlemler alınarak istatistik

analizleri yapılmıştır. Verim yönünden baktığımızda üç parametrede istatistiki olarak önemli

bulunmuş olup; çeşit olarak Karacadağ çeşidi daha yüksek bulunmuştur. Uygulamaları

incelediğimizde konvansiyonel uygulama daha yüksek bulunmuş ve kurumumuzdaki

interaksiyonlara bakıldığında da konvansiyonel Karacadağ çeşidi en yüksek verimi verirken

organik Osmancık-97 çeşidi en düşük verimi vermiştir.

50

GELİŞME RAPORU




Proje Başlığı Farklı Kışlık Ön Bitkilerin ve Organik Gübrelerin Domates

ve Yağlık Biberde Verim, Kalite ve Fungal Floraya Etkileri



Proje Yürütücüsü Dr. Gülen ÖZYAZICI

Yardımcı Araştırmacılar Dr. Betül BAYRAKLI, Serkan İÇ, Prof. Dr. Aysun PEKŞEN

Prof.Dr. Berna TUNALI



2014: 49.878 TL

Proje Özeti

Bu araştırmanın amacı Samsun yöresi ekolojik koşullarında yağlık biber ve domates üretiminden

önce yetiştirilmesi gereken ön bitki/bitkiler ile en uygun organik gübre kaynağını belirlemektir.

Araştırmada baklagil(fiğ-arpa), lahanagil (brokoli) ve soğangillerden (pırasa) olmak üzere üç

farklı ön bitki ile kontrol (kışı boş geçiren parsel) ana parseli, üç farklı organik gübre kaynağı alt

parseli oluşturmaktadır.

Organik buğday hasatından sonra denemelerde parselasyon işlemi yapılmıştır. Organik pırasa,

organik brokoli tohumları temin edilmiş, fideleri yetiştirilerek 2012 yılında organik buğdayın

hasatından sonra biber ve domates denemelerinde parselasyon işlemi yapılarak kışlık ön bitkiler

dikilmiştir. Kasım ayında fiğ- arpa karışımının ekim işlemi gerçekleştirilmiştir. Organik pırasa

ve brokolide 2013 yılının Ocak ayında hasatlar tamamlanmıştır. Fiğ- arpa parsellerinde 26 Nisan

2013 tarihinde toprağa karıştırma işlemi yapılmıştır. 2013 yılının Mayıs ayında biber ve domates

denemeleri kurulmuştur. Biberde meyve verimine ön bitkilerin etkisi istatistiki bakımdan önemli

çıkmış, en yüksek meyve verimi brokoli (4212 kg da-1

) ve fiğ-arpa (3951 kg da-1

) parsellerinde

belirlenmiştir. Domateste meyve verimine ise ön bitkilerin ve organik gübrelerin etkileri

istatistiki bakımdan önemli bulunmuş olup, ön bitkiler içerisinde pırasa (3187 kg da-1

) organik

gübre kaynakları içerisinde kompost (2958 kg da-1

) ve organik ticari gübre-2 (2956 kg da-1

) en

yüksek domates meyve verimini vermiştir.

51

GELİŞME RAPORU




Proje Başlığı Organik Çay İşleme Atıklarından Elde Edilen Kompostun

Organik Çay Üretiminde Kullanılması


Projeyi Destekleyen Kuruluş BÜGEM

Proje Yürütücüsü Dr. Gülen ÖZYAZICI

Yardımcı Araştırmacılar Dr. Betül BAYRAKLI, Pınar ÖZER, Zuhal KALCIOĞLU,

Dr.Zeynep DEMİR



2014: 40.000 TL 2015: 40.000 TL

Proje Özeti

Bu çalışmanın amacı organik çay işleme atığını organik çay tarımında değerlendirmektir.

Araştırma 3 aşamadan oluşmaktadır. 1- Uygun mikroorganizmanın tespiti 2- Çay atığının

kompostlanması 3- Tarla denemesi. Araştırma tesadüf blokları deneme desenine göre 3 yıl süre

ile yürütülecektir. Deneme konuları, çay atığı, çay atığı+ şeker sanayi atığı şlam, çay atığı+tarım

kireci, çay atığı+kaya fosfat ve organik ticari gübre.

Kompostlama da gerekli mikroorganizmanın elde edilmesi için 25.09.2012, 04.10.2012,

16.10.2012 tarihlerinde 1 birim çay atığı, 1 birim ahır gübresi ile kompostlamaya bırakılmıştır.

Her 10 günde bir karışımlardan 2 çeşit örnek alınmıştır. Steril kutular içerisine alınan örnekler

izolasyon aşamasına kadar +4 ºC de muhafaza edilmiştir. Diğer örnekte ise pH, EC, organik

madde, organik karbon ve toplam N analizleri yapılmıştır. Bu işleme 24.03.2013 tarihinde

örnekleme işlemine son verilmiştir. 2012 yılında 10 günde bir alınan kompost örneklerinden

Kasım, Aralık, Ocak, Şubat ve Mart olmak üzere 5 farklı döneme ait 42 adet kompost karışımı

elde edilmiştir.

Mikroorganizma çay atığına 27.06.2013 tarihinde uygulanmış, 12.07.2013 tarihinde ilk

örnekleme yapılmış, Örneklemelere 15 gün ara ile devam edilmiştir. Alınan örneklerde pH, EC,

organik madde, toplam azot, C/N oranı belirlenmiştir. Kompostlama tamamlanana kadar

örneklemeye devam edilmiştir. 10.10.2013 tarihinde kompostlama işlemi tamamlanmıştır. Tarla

denemeleri Organik Hemşin Çay Havzası ile Senöz Vadisinde yürütülecektir.

52

GELİŞME RAPORU



Proje No:

Proje Başlığı

Organik Tarımda Biyolojik ve Organik Gübrelemenin

Patates, Buğday, Kuru Fasulye Münavebe Sisteminde Verim

ve Kalite Üzerine Etkilerinin Belirlenmesi

Projeyi Yürüten Kuruluş Toprak Su ve Çölleşme ile Mücadele Araştırma İstasyonu

KONYA


Selçuk Üniversitesi Ziraat Fakültesi KONYA

Proje Yürütücüsü Necati ŞİMŞEKLİ


Feti KİRTİŞ, Osman ÇAĞIRGAN, Erdal GÖNÜLAL, Talip

ATÇEKEN, Oktay OKUR, Prof. Dr. Refik UYANÖZ,

Yrd.Doç.Dr. Çetin PALTA,



2013: 15.000 TL 2015: 15.000 TL

Proje Özeti

Bu çalışma ile organik tarımda biyolojik ve organik gübrelemenin patates, buğday, kuru fasulye

münavebe sisteminde verim ve kalite üzerine etkilerinin etkisi belirlenecektir.

Organik tarım yapılabilir özelliklerine sahip araziye yeşil gübre bitkisi ekilerek erken ilkbaharda

toprağa karıştırılacak ve sertifikalı çiftlik gübresi uygulaması ile organik madde miktarı

arttırılacaktır. Kemik unu uygulaması ile ortamda fosfor kaynağı oluşturulacaktır. Ortam azot ve

fosforunu bitkiler için yarayışlı hale getiren bakteri ve mantar uygulamalarının verim ve kalite

özelliklerine etkileri araştırılacaktır. Münavebe dönüşüm sürecinde uygulamaların etkinlik

düzeyleri belirlenecektir.

Arazi koşullarında tesadüf bloklarında deneme desenine göre 3 tekerrürlü yürütülmekte olan bu

çalışmada kontrol, Azot kazandıran bakteri (Azotobakter crocoocum) , Fosfor Çözen Bakteri

(Basillus spp ) ve mikoriza (VAM) (Glomus spp) ile bunların kombinasyonları olan karışımlar,

parsellerde biyolojik gübre uygulaması yapılacak, deneme planında belirlenen parsellere üst

gübre olarak Azotobakter spp. uygulaması yapılacaktır. Bir sonraki ekim döneminde aynı

deneme deseni üzerine gelecek şekilde münavebe bitkileri ekimi gerçekleştirilecektir.

Uygulamayla verim ve kalite değerleri yanında çeşitli agronomik özellikler incelenecektir.

2013 yılında patates, fasulye ekimleri yapılmış ve 2012 sonbaharda ekimi yapılan buğdayla

birlikte hasadları uygun tarihlerde yapılmıştır. Gerekli gözlem ve ölçümler devam etmektedir.

2013 yılı sonbahar mevsiminde de buğday ekilişleri gerçekleşmiştir.

53

GELİŞME RAPORU

AFA ADI : Büyükbaş Hayvancılık

PROGRAM ADI : Organik Yetiştiricilik

Proje No: TAGEM/HAYSUD/12/02/05/01

Proje Başlığı

Marmara Bölgesinde Organik Sığır Yetiştiriciliğinin

Geliştirilmesi / Organik Sistemde Üretilen Boz Irk Sığırların

Karkas ve Et Kalitesi Özellikleri

Projeyi Yürüten Kuruluş Koyunculuk Araştırma İstasyonu Bandırma BALIKESİR


Proje Yürütücüsü Dr. Hülya HANOĞLU


Prof. Dr. Ahmet GÖKKUŞ, Prof. Dr. Alper YILMAZ, Prof.

Dr. Bülent EKİZ, Araş. Gör. Fırat ALATÜRK, Araş. Gör.

Hülya YALÇINTAN, Uz. Ayşegül LOKER

Başlama- Bitiş Tarihleri 01/01/2013 ile 01/01/2014


Proje Özeti:

Bu proje ile Ayvacık Organik Kırmızı Et Üreticileri Birliği üyelerince yetiştirilen organik Boz

ırk sığırların karkas ve et kalite özellikleri belirlenecektir. Çalışmada kesime sevk edilen 40 adet

hayvan kullanılacaktır. Hayvanlar cinsiyet ve kesim öncesi canlı ağırlığına göre sınıflandırılacak,

kesim ve karkas özellikleri belirlenecektir. Organik etlerin fiziksel ve kimyasal özellikleri

tanımlanacak, kolesterol düzeyleri ve yağ asit kompozisyonları belirlenecektir. Hayvanın

beslendiği rasyon, et kalitesini etkileyen en önemli faktörlerden birisi olduğundan, organik

yetiştirilen hayvanların beslenme programları izlenecek; yıl boyunca otlaklarda bitki örtülerinin

verim ve diğer özellikleri ile yem değerleri belirlenecektir.

Projenin yürütüleceği Çanakkale'nin Ayvacık İlçesine bağlı Paşaköy'deki arazilere, mera bitki

örtülerinin verim ve diğer özellikleri ile ilgili çalışmaları yürütmek için 25x25 m2'lik 6 adet panel

çit yerleştirilmiştir. Bitki örtüsünün verim ve diğer özelliklerinin ölçülmesine 2013 Mart ayında

başlanmış ve aylık olarak devam edilmiştir. Kuru ot verimi, yenen ot miktarı, yenen ot oranı,

otlatma kapasitesi ve bitki ile kaplı alan aylık olarak hesaplanmıştır. Bitki bileşimi, yem değeri

ve organik madde sindirim derecesinin belirlenmesi için de aylık örnekler alınmıştır. Aylık

ölçümler projenin ikinci yılında da yapılacaktır.

Projede kesim, karkas ve et kalitesi özelliklerine ilişkin çalışmalar ilgili firma ile sözleşmenin

yenilenmesinden sonra 2014 yılı içinde başlatılacaktır.

Proje faaliyetlerinin tamamlanabilmesi için 2014 yılında 06.2.9.01 ekonomik kodlu bütçe

kalemine 48000,00 Türk Lirası ödenek gönderilmesi gerekmektedir.

54

GELİŞME RAPORU



Proje No: BBOT11-01

Proje Başlığı Organik Meyve Yetiştiriciliğinde Yabancı Ot Kontrolü için

Allelopatiden Yararlanma Olanakları

Projeyi Yürüten Kuruluş Meyvecilik Araştırma İstasyonu Eğirdir ISPARTA


Proje Yürütücüsü Hasan ASLANCAN


Hamza ŞENYURT, Dr.Adem ATASAY, Rafet SARIBAŞ,

Süleyman AKOL, Mesut ALTINDAL, Fatma Pınar

ÖZTÜRK, Yrd. Doç. Dr. Y. Emre KİTİŞ



Proje Özeti:

Organik tarım uygulamalarında yabancı otlara karşı önerilmiş herhangi bir kimyasal ya da

biyoherbisit bulunmadığından, yabancı otlarla mücadele çoğunlukla mekanik olarak

yapılmaktadır. Bu da iş gücünü ve maliyeti oldukça arttırmaktadır. Çalışma Eğirdir (Isparta)’de

Meyvecilik Araştırma İstasyonu Müdürlüğü’nde MM 111 anaçlı Redchief elma çeşidi ile tesis

edilmiş elma bahçesinde yürütülmektedir.

2013 yılında, allelopatik etkisi olduğu bilinen 7 bitki toprağa karıştırıldı. Karşılaştırmak amacıyla

Herbisit, Mekanik Mücadele ve Kontrol uygulamaları uygulandı. Proje gereği üç defa yabancı ot

sayımı, ağaçlarda morfolojik ölçümler, verim ve pomolojik analizler yapıldı.

55

GELİŞME RAPORU



Proje No: TBOT - 2011-03

Proje Başlığı

Büyük Menderes ve Menemen Ekolojik Koşullarının Organik

Doğal Renkli Bazı pamuk Çeşitlerinde Verim ve Lif Kalitesi

Üzerine Etkilerinin Araştırılması.

Projeyi Yürüten Kuruluş Pamuk Araştırma İstasyonu Nazilli AYDIN


Proje Yürütücüsü M. Niyazi KIVILCIM

Yardımcı Araştırmacılar Dr. Nedim ÖZBEK, Halil DÜNDAR, Ülfet ERDAL, Vural

KARAGÜL, Neslihan UZUN


Projenin Toplam Bütçesi: 2012:40.000 TL, 2013:40.000 TL, 2014:40.000 TL,

2015:40.000 TL.

Proje Özeti Proje kapsamında Sarayköy ve Menemen’de tarla denemeleri kurulmuştur. Denemelere Nazilli

DT-15 renkli kontrol çeşit, Aydın-110, Nazilli-84 beyaz, Emirel ve Akdemir renkli çeşitler

alınmıştır. Denemeler tesadüf blokları deneme deseninde 4 tekerrürlü kurulmuştur. Deneme

parsel alanı ekimde 67,2 m² hasatta 33,6m² alınmıştır. Deneme alanlarına 13.11.2012 tarihinde

pamuk ekimi öncesi yeşil gübreleme amacıyla 12,5 Kg/da adi fiğ+3 kg/da arpa ekilmiştir. Yeşil

gübre bitkileri çiçeklenme döneminde pamuk ekimi öncesi diskaro ile parçalanarak toprağa

karıştırılmıştır. Yeşil gübreleme ile birlikte %2 N içeren organik ticari gübreden 350 Kg/da

uygulanmıştır.

Pamuk ekiminde 6-8 kg/da havlı tohum kullanılmıştır. Tohumluklar çimlendirme testine tabi

tutulmuş ve çimlenme oranları %90-%98 arasında tespit edilmiştir.

Deneme alanından ekim öncesi ve hasat sonrası toprak örnekleri alınmış, ekim öncesi sonuçları

alınmış ve toprakların tınlı, killi-tınlı, organik madde miktarı %1,07-1,28 düzeyde ve düşük

bulunmuştur. Hasatta alınan örneklerin analiz sonuçları henüz alınmamıştır. Denemeler 2 kez

çapalanmış ve 1 kez seyreltilmiştir.

Sulamalar bitki su isteği belirtileri dikkate alınarak, Menemen’de 4, Sarayköy’de 3 kez

yapılmıştır. Hasat Menemen’de 22.10.2013 ve 12.11.2013 tarihlerinde; Sarayköy’de 11.10.2013

ve 05.11.2013 tarihlerinde 2 kez yapılmıştır.

Parsel veriminden dekara verimler hesaplanmıştır. Ortalama verimler Sarayköy’de 260,0-361,4

Menemen’de 335,1-377,9 Kg/da bulunmuştur. 100 tohum ağırlığı, lif kalite, elyaf renk analizleri

henüz alınmamıştır.

56

GELİŞME RAPORU




Proje Başlığı Farklı Organik Gübre Kaynaklarının Karnabaharda (Brassica

oleraceae var. botrytis) Verim, Bitki Gelişimi, Kalite ve

Toprak Özelliklerine Etkisi


TOKAT


ELİT TARIM A.Ş/ANTALYA

Proje Yürütücüsü Dr. Selma ÖZTEKİN

Yardımcı Araştırmacılar Ö.Faruk NOYAN, Nurhan MUTLU, Naif GEBOLOĞLU,

Tekin ÖZTEKİN, Mahfuz ELMASTAŞ, Mine AYDIN



2013: 4.850 TL 2014: 4.900 TL

Proje Özeti

Bu çalışmada farklı miktarlarda organik sertifikalı gübre karışımlarının, ikinci ürün karnabaharın

verim, bitki gelişimi, kalite ve toprak özellikleri üzerine etkileri araştırılacaktır.

Deneme,2011yılındaadifiğ+karnabahar+arpa+karnabahar+adifiğ+karnabahar+buğday+karnabah

ar ekim nöbeti izlenerek çakılı olarak yürütülmeye başlanmıştır. Deneme konuları: O1 (500 kg/da

Biofarm), O2 (375 kg/da Biofarm+150 kg/da NOF), O3 (250 kg/da Biofarm+300 kg/da NOF), O4

(125 kg/da Biofarm + 450 kg/da NOF), O5 (600 kg/da NOF), K (Kontrol)’ü içermektedir. 2012

yılında arpa hasat edilerek ekim nöbetini takiben karnabahar fideleri araziye şaşırtılmıştır.

Barcelona F1 ve Grafiti F1 çeşitlerinin en yüksek bitki boyu sırasıyla 28.2 cm O1

uygulamasında, 32.4 cm ile O3 uygulamasında tespit edilmiştir. En yüksek taç çapı Barcelona F1

ve Grafiti F1 çeşitlerinde O3 uygulamasında bulunmuş, Barcelona F1 ve Grafiti F1 çeşitlerinin

en yüksek pazarlanabilir verimi sırasıyla 4038 kg/da ve 2951.7 kg/da ile O3 uygulamasında

ortaya çıkarken, en yüksek taç ağırlığı Barcelona F1 çeşitinde 3690.3gr ile Grafiti F1 çeşitinde

ise 799.8gr ile O3 uygulamasında bulunmuştur. Karnabaharın yaprak sayısı, kuru ağırlık,

vejetasyon süresi, vitamin C, SÇKM, gallik asit, TEAC ve FRAP (antioksidan) üzerine farklı

organik gübre uygulamalarının etkisi önemli bulunmamıştır. Farklı organik gübre

uygulamalarının hasat sonrası (0-30cm) alınan topraklarda EC ve silt içeriğini %5 düzeyinde

etkilerken, pH, kireç, organik madde, yarayışlı fosfor, yarayışlı potasyum, hacim ağırlığı, tarla

kapasitesi, solma noktası, hidrolik iletkenlik, kum, kil ve KDK üzerine önemli bir etkisi ortaya

çıkmamıştır. Farklı organik gübre uygulamalarının hasat sonrası (30-60cm) alınan topraklarda

pH, EC, kireç, organik madde, yarayışlı fosfor, yarayışlı potasyum, hacim ağırlığı, tarla

kapasitesi, solma noktası, hidrolik iletkenlik, kum, kil, silt ve KDK üzerine önemli bir etkisi

ortaya çıkmamıştır. Her iki çeşite ait ekonomik analiz yapılmıştır. Bu proje ile organik sebze

yetiştiriciliğinde kullanılan organik gübrelerin ürünün verim, kalite ve toprak özellikleri üzerine

yapacağı etkileri araştırmak, sonuçları üreticilere sunmak ve organik gübrelerin tarımsal

üretimde doğru bir şekilde kullanılması ve yaygınlaşması amaçlanmaktadır.

57

GELİŞME RAPORU

AFA ADI : Tahıllar


Proje No: TAGEM/TBAD/13/A12/P01/019

Proje Başlığı

Ankara Ekolojik Koşullarında Organik Olarak Yetiştirilen

Ekmeklik Buğday Çeşitlerinin Verim ve Kalite Özelliklerinin

Belirlenmesi

Projeyi Yürüten Kuruluş Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü ANKARA


Proje Yürütücüsü Recep KODAŞ

Yardımcı Araştırmacılar Dr. Muzaffer AVCI, Çetin ÇAĞLAR, Rahmi TAŞÇI, Asiye

SEİS SUBAŞI, Dönüş ERMİŞER, Seda ÖZBAY

Başlama- Bitiş Tarihleri 01/10/2012-- 31/12/2017


Proje Özeti

Projede TİGEM’in İç Anadolu Bölgesindeki Tarım İşletmelerinde, 2010 yılında en fazla üretimi

yapılıp dağıtılan 6 buğday çeşidi (TOSUNBEY, BEZOSTAJA-1, BAYRAKTAR-2000,

SÖNMEZ-2001, GÜN-91 ve İKİZCE-96) ile bölgede 1940’lı yıllarda kuru tarımda kimyasal

gübre kullanılmadan yaygın olarak yetiştirilen 2 buğday çeşidi (KÖSE 220/39 ve SİVAS 111/33)

olmak üzere 8 ekmeklik buğday çeşidi ele alınacaktır. Materyal olarak hiçbir kimyasal

uygulamaya tabi tutulmamış buğday tohumları kullanılacaktır. Organik yetiştiricilikte 3 farklı

uygulama [Sertifikalı Organik Ticari Gübre(AG), Yeşil Gübre(YG) ve Yeşil Gübre + Sertifikalı

Organik Ticari Gübre(YG+AG)] kullanılacak ve kontrol için bu 8 çeşit konvansiyonel tarımda

kimyasal gübreleme ile yetiştirilecektir. Araştırma sonunda da ekonomik analizi yapılarak

organik yetiştiricilik ile konvansiyonel yetiştiriciliğin maliyet ve kârlılığı karşılaştırılacaktır.

58

GELİŞME RAPORU

AFA ADI : Çayır Mera ve Yem Bitkileri

PROGRAM ADI : Yem Bitkilerinde Organik Tarım

Proje No: TAGEM/TBAD/13/A12/P10/02

Proje Başlığı Ege Bölgesi Koşullarında Organik Hayvan Yemi Üretiminde

Farklı Münavebe Sistemlerinin Karşılaştırılması

Projeyi Yürüten Kuruluş Uluslararası Tarımsal Araştırma ve Eğitim Merkezi

Menemen/ İZMİR


Proje Yürütücüsü Ülfet ERDAL


Nuri CANDAN, Bülent GÜRÜN, Şener ÖZÇELİK

İlkay ÖZDEMİR, Dr. Hülya HANOĞLU

Doç. Dr. İhsan YAŞA, Doç. Dr. Alev HALİKİ

Doç. Dr. Hülya ÖZELÇAM, Prof. Dr. A. Esen ÇELEN

Yrd. Doç. Dr. Mithat GEVREK, Ar. Gör. G. Deniz

ATASOY,Yrd. Doç. Dr. Nedim ÇETİNKAYA


Projenin Toplam Bütçesi: 137 890 TL

Proje Özeti

Bu proje, organik hayvan yemi yetiştiriciliğinde aynı sezon içinde hayvanların tüm besin madde

gereksinimlerini karşılayacak iki farklı münavebe sisteminden oluşmaktadır. Her iki sistemde de

kaba yem, enerji yemi, protein yemi ve silaj olacak şekilde planlanmıştır. Deneme 4 tekerrürlü

olarak tesadüf blokları deneme deseninde UTAEM’in Menemen Ovasında yer alan Ortaköy

deneme arazisinde kurulmuştur. Parseller 2,8m X 5m = 14 m2 olup, her parsel arasında 1,5 m

mesafe bırakılmıştır. Parsellerden ekim öncesi toprak örneği alınarak verimlilik analizleri

yapılmış ve her bitkiye ihtiyacı olan bitki besin maddesi uygulanarak her iki münavebe

sisteminde bitkilerin hasatları yapılıp, ikinci yıl münavebe sistemine ait olan ilk bitkilerin

ekimleri işlemleri tamamlanmıştır. Bitki çıkışları 24.11.2013 tarihinde başlamıştır.

Deneme konuları

I.Münavebe Sistemi

I II III

1.Yıl Fiğ/yulaf+mısır(dane) , Fiğ/tritikale+pamuk , Üçgül+ mısır (silaj)

2.Yıl Arpa(dane) Üçgül Fiğ/trikale

II.Münavebe Sistemi

I II III

1.Yıl Fiğ/tritikale+soya Üçgül+ mısır (silaj) Fiğ/yulaf+mısır (dane)

2.Yıl Fiğ/yulaf Trikale Üçgül

59

GELİŞME RAPORU

AFA ADI : Çayır Mera ve Yem Bitkileri

PROGRAM ADI : Yem Bitkilerinde Organik Tarım

Proje No:

Proje Başlığı

Bazı Bitki Ekstraktlarının Formulasyonlarının Hazırlanması ve Sebzelerde Zararlı Tetranycus urticae Koch.(Arachnida: Tetranychidae) ile Myzus persicae Sulz. (Hemiptera:Aphididae)’e Karşı Etkisinin Araştırılması

Projeyi Yürüten Kuruluş Zirai Mücadele Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü, Ankara


Proje Yürütücüsü Dr. Pervin ERDOĞAN

Yardımcı Araştırmacılar Dr. Murat KAHYAOĞLU, Dr. E. Numan BABAROĞLU, Uzm. Mustafa ALKAN, Uzm. Gamze ESİN KILINÇ, Dr. Pelin AKSU



Proje Özeti Bu çalışmada ZMMAE’de yürütülen “Bazı Bitki Ekstraktlarının Organik Sebze Yetiştiriciliğinde Görülen Zararlılara Karşı Kullanım Olanaklarının Belirlenmesi” adlı projede (TAGEM-BS-04/10-06/01-06) elde edilen sonuçlara göre laboratuar koşullarında Yeşli şeftali yaprakbiti ve İki noktalı kırmızı örümceğe karşı etkili olduğu belirlenen civan perçemi (Achillea wilhelmsii C.), domuz pıtrağı (Xanthium strumarium L.), banotu (Hyoscyamus niger L.), gümüşdüğme (Tanacetum parthenium L.), tesbih ağacı (Melia azedarach L), sarmısak (Allium sativum L.), ve acı biber (Capsicum annum L.) bitkilerinden elde edilecek ekstraktların formülasyonlar çalışmalarının yapılması ve formülasyonları hazırlanan ekstraktlar, örtüaltı sebze yetiştiriciliğinde görülen, Yeşil şeftali yaprakbiti ve İki noktalı kırmızı örümcek’e karşı biyolojik etkinliği belirlenmesi hedeflenmiştir. Tesbih ağacı ve sarımsak bitkilerinin ekstraktları elde edilmiş, formülasyon hazırlama çalışmaları devam etmektedir. Acı biber meyvelerinin formülasyonu hazırlanmış ve İki noktalı kırmızı örümcek üzerine etkileri laboratuar koşullarında belirlenmiştir. Proje ön teklifinde verilen bitki ekstraktlarının hazırlanması metodu, yapılan çalışmalar sonucunda fazla zaman alması, çok fazla kimyasalların kullanımına gerek duyması ve pratikte kullanımının zor olması dolayısıyla farklı bir ekstraksiyon metodu daha denenmiştir. Deneme sonucunda ekstarksiyon metodunun pratikte kullanımının daha kolay ve daha ekonomik olduğu belirlenmiştir. Bu nedenle bitki ekstraktlarının hazırlanması metodunda değişiklik yapılması uygun görülmüştür. Çalışma sonucuna göre, en düşük etki ekstraktın en düşük konsantrasyonda belirlenmiştir. En yüksek etki ise, ortalama % 84.90 10 ml/l konsantrasyonunda elde edilmiştir. Yapılan istatistiki analizlere göre uygulanan konsantrasyonlar arasında farklılık bulunmuş, bütün konsantrasyonlar farklı grupta yer almıştır. Laboratuar koşullarında denemeye alınan konsantrasyonlar arasında en yüksek etki gösteren konsantrasyon (10 ml/L) ile üst iki konsantrasyonu 2014 yılında İki noktalı kırmızı örümceğe karşı etkinliği örtüaltında belirlenecek, diğer bitkiler ile ilgili çalışmalara projede planlandığı şekilde laboratuar, arazi ve örtüaltı çalışmalarına devam edilecektir. Örtüaltı çalışmaları Enstitü bahçesindeki örtüaltında yapılacaktır. Sebze yetiştiriciliğinde önemli oranda ürün kaybına neden olan zararlıların mücadelesinde kullanılan kimyasal ilaçlara alternatif olacak ve bu konuda büyük bir eksikliği giderecek olan bitkisel ekstraktların formülasyonu hazırlanacaktır. Formülasyonu hazırlanan bitkisel ekstraktlar, sebze yetiştirilen alanlarda görülen ve üründe önemli kayıplara neden olan zararlılara karşı kullanılması ile kalıntısız ve sağlıklı ürün elde edilecek, kimyasal mücadelenin uygulanmasından kaynaklanan doğal dengenin bozulması, zararlılarda dayanıklılık gibi olumsuz etkilerinde asgari seviyede tutulmasına katkıda bulunacaktır. Yerel kaynaklardan ve bitkisel kökenli maddelerden elde edilecek biopestisitlerin uygulamaya verilmesi hem organik tarım, entegre ürün ve iyi tarım uygulamaları alanında görülen açıklığı kapatacak hem de ülke ekonomisine önemli katkıda bulunacağı düşünülmektedir.

60


61




Proje No:

Proje Başlığı Bazı Sebze Türlerinin Organik Tohum Üretiminde Verim ve

Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi- II


YALOVA

Projeyi Destekleyen Kuruluş Asgen Tohumculuk A.Ş.


Yardımcı Araştırmacılar Dr. İbrahim SÖNMEZ, Kutay C. YILDIRIM, Gürsel ÇETİN

Barış ALBAYRAK, Zühtü POLAT, Mine RUŞEN, Nesrin

TUNALI, Nesrin UZUNOĞULLARI


Projenin Yıllara Göre Bütçesi

Proje Özeti

Bu çalışmanın amacı Projede domates, bamya, soğan, karpuz, marul, lahana ve pırasa sebze

türlerinde organik tarım koşullarında tohum üretiminin sürdürülebilirliliğinin araştırılması ve elde

edilen tohumların kalite özelliklerinin belirlenmesidir.

Çalışmada, denemeler Tesadüf Blokları Deneme Desenine göre 4 tekerrürlü olarak

yürütülecektir.. Her bir parsel büyüklüğü 125 m2’olacaktır. Yapılan çalışmalar; 5553 sayılı

Tohumculuk Kanunu (08.11.2006 tarih ve 26340 sayılı Resmi Gazete), 5262 sayılı Organik

Tarım Kanunu (03.12.2004 tarih ve 25659 sayılı Resmi Gazete) ve Organik Tarım Kanunu

Esasları ve Uygulanmasına İlişkin Yönetmelik (18.08.2010 tarih ve 27676 sayılı Resmi Gazete)

esaslarına göre yürütülecektir. Çalışmalar sonunda ilgili sertifikalar edinilecektir..

2013 yılı çalışmaları kapsamında ekim nöbeti programında Rio Grande domates çeşidinde tohum

üretimi yapılmıştır. Tohum hasadı sonunda tohum verimi, 1000 tohum ağırlığı ve 1 gramdaki

tohum sayımları yapılmıştır.

2013 yılı çalışmanın beş yıllık birinci dilimi tamamlanmıştır. Bu nedenle çalışmanın 5 yıllık

dilimine ait ara sonuç raporu hazırlanmış ve II. dilim için proje yeniden bütçelenerek

güncellenmiştir.

Domates üretimi, aynı zamanda II. döngünün ilk basamağını oluşturmaktadır. Domates sonrası

yeşil gübreleme amaçlı, Ereser 87 bakla çeşidi ile Yeşil Gübreleme amaçlı tohum ekimi

yapılmıştır.

2014 yılında %25-40 çiçeklenmeye ulaşan bakla bitkileri biçilerek toprağa karıştırılacaktır.

Lahana (Yalova 1) ve pırasa (İnegöl 92) türlerinde, tohum ekilecek, fide elde edilerek deneme

deseni kapsamında araziye dikim yapılacaktır.

Anahtar Kelimeler:

62

YENİ TEKLİF PROJE

AFA ADI : Küçükbaş Hayvancılık

PROGRAM ADI : Organik Yetiştiricilik

Proje No:

Proje Başlığı

Kapalı Sistem Tarım Modelinde Organik Koyun

Yetiştiriciliğinin Bazı Verim ve Kalite Özelliklerinin

Belirlenmesi

Projeyi Yürüten Kuruluş Bahri Dağdaş Uluslararası Tarımsal Araştırma Enstitüsü

KONYA


Proje Yürütücüsü Dr. Bumin Emre TEKE




Proje Özeti

Bu proje, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından hazırlanan “Organik Tarımın

Esasları ve Uygulanmasına İlişkin Yönetmelik” esasları doğrultusunda ve yetkili bir kontrol

ve sertifikasyon kuruluşunun iştiraki ile beş yıl yürütülecektir.

Hayvan materyalini; en fazla 2 aylık yaşta, 75 baş dişi ve 6 baş erkek olmak üzere toplam 81

baş Akkaraman ırk kuzu oluşturacaktır.

Çalışmalar, Bahri Dağdaş Uluslararası Tarımsal Araştırma Enstitüsü’ne ait olan 100 dekarlık

arazi üzerinde sürdürülecektir. Arazinin 30 dekarına mera kurulacaktır. Geriye kalan 70

dekarlık bölümde ise tek yıllıklı yem bitkileri (30 dekar arpa, 30 dekar macar fiği+yulaf, 5

dekar macar fiği, 5 dekar yulaf) ekilecektir. Hayvan barınakları (açık-kapalı), bakıcı evi ve

yem depolama yeri gibi oluşumlar, organik mera alanının yanına tesis edilecektir.

Organik hayvansal üretimde; kuzuların kesim ve karkas özellikleri ile et kalitesi, koyunların

süt verimi ile süt kalitesi ve dölverim özellikleri incelenecektir.

Organik suni mera ve organik yem bitkileri üretiminde; mera ve fiğ+yulaf karışımı ekili

alanlarda, yaş ve kuru ot verimi, botanik kompozisyon ve besin madde içeriği, arpa, macar

fiği ve yulaf ekili alanlarda ise toplam verim (tane+sap verimi) ve hasat indeksi çalışmaları

yapılacaktır. Ayrıca, bu çalışma ile Orta Anadolu Bölgesi’nde organik koyunculuğun

ekonomik prensipleri ortaya konulacaktır

Anahtar Kelimeler:

63

YENİ TEKLİF PROJE



Proje No:

Proje Başlığı Organik Sanayi Domatesi Üretiminde Sulama Suyu

Tuzluluğunun Verim ve Kalite Özelliklerine Etkisi


Projeyi Destekleyen Kuruluş Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi İZMİR

Proje Yürütücüsü Ferdağ HELVACIOĞLU

Yardımcı Araştırmacılar Prof. Dr. İbrahim DUMAN, Doç. Dr. Yasemin Senem

KUKUL, Yrd. Doç. Dr. M. Kamil MERİÇ


Projenin yıllara Göre Bütçesi 2015 : 133900 2016 : 29130

Proje Özeti

Bu çalışma, özellikle kıyı bölgelerimizde görülen deniz suyu girişimi nedeniyle tuzlulaşan

sulama suyunun kullanıldığı koşullarda, organik sebze üretiminde meydana gelebilecek

verim ve kalite değişimlerinin ortaya konulması amacıyla yürütülecektir. Bu amaçla geniş

bir üretim alanına ve tuzluluğa karşı yüksek toleransa sahip sanayi domatesi deneme

materyali olarak seçilmiştir.

Çalışma 2015-2016 yıllarını kapsayan 2 üretim dönemi boyunca Ege Üniversitesi Ziraat

Fakültesi Menemen Araştırma, Uygulama ve Üretim Çiftliği’nde yürütülecektir. Tarla

koşullarında yapılacak çalışmada ekim nöbetine uygun olacak şekilde çakılı olarak 2

deneme parseli kurulacaktır. İlk yıl deneme parsellerine sanayi domatesi ve karpuz

ekilecektir. Sonraki yıl parseller arasında rotasyon uygulanacaktır.

Sanayi domatesinin bulunduğu parsellerde deneme, 1 kontrol konusuna (T0: Kuyu suyu (0,7

dS/m) ek olarak oluşturulacak 3 tuzluluk konusu (T1: 1,76 dS/m, T2: 2,82 dS/m, T3: 6

dS/m) ve 2 sulama aralığı (S1: Haftada 1 kez, S2: Haftada 2 kez) olmak üzere 3 tekerrürde

tesadüf blokları bölünmüş parseller deneme desenine uygun olarak kurulacaktır. Ana

parsellere sulama konuları alt parsellere tuzluluk konuları yerleştirilecektir. Diğer

parselasyonda ise ekim nöbetine uygun olacak şekilde çiftçi koşullarına uygun olarak karpuz

yetiştirilecektir.

Bitkilere uygulanacak sulama suyu miktarı A Sınıfı Buharlaşma Kabından meydana gelecek

buharlaşma miktarına göre belirlenecektir. Hesaplanan sulama suyu miktarı, sulama

aralıklarına uygun olarak, çift lateral hattı ile (double-line source) tuzluluk konularına

dağıtılacaktır. Bu amaçla toplamda aynı sayıda damlatıcı içeren ancak kuyu suyu ve tuzluluk

hatlarında farklı sayıda damlatıcı yerleştirilmiş damla sulama lateral hatları oluşturulacaktır.

Çalışmada, organik sanayi domatesinde verim ve bazı kalite parametreleri ile birlikte bitki

su tüketimi, toprak tuzluluğundaki değişimler ve bitki besin maddesi tüketimi tuzlu koşullar

altında belirlenecektir.

Anahtar Kelimeler: Sanayi domatesi, organik yetiştiricilik, tuzluluk, verim, kalite.

64

YENİ TEKLİF PROJE


PROGRAM ADI : Organik Sert kabuklu Meyveler Araştırmaları

Proje No:

Proje Başlığı Organik Fındık Yetiştiriciliğinde Mikoriza

Uygulamalarının Araştırılması


Projeyi Destekleyen Kuruluş -

Proje Yürütücüsü Özlem BOZTEPE

Yardımcı Araştırmacılar Arzu SEZER, Ömür DUYAR, Ahmet GÖĞÜS, Prof Dr.

İbrahim ORTAŞ


Projenin yıllara Göre Bütçesi 2015: 51.500TL 2016: 22.500TL 2017: 4.500TL

Proje Özeti

Organik tarım, yüksek girdi kullanımına dayalı konvansiyonel tarımın aksine, kendi kendine

yeterlilik ilkesine dayanan kapalı bir tarımsal üretim sistemi olarak ortaya çıkmıştır

(Demiryürek, 1999). Yüksek verim için fazla girdi kullanan tarım sistemleri çevresel

problemlere ve doğal kaynakların tükenmesine yol açmaktadır. Entansif tarımın yaygın

uygulamalarının zararlı etkilerini azaltmak için, son yıllarda sürdürülebilir tarım ya da

organik tarım uygulama olan ilgi artmıştır. Organik esaslara dayanarak yapılan tarımda,

gerek üretici sayısı, gerekse ekilen alan bakımından en çok üretimi yapılan ürünlerin başında

fındık gelmektedir.

Günümüzde pazarlarda organik ürünlere talep günden güne artmaktadır. Sürdürülebilir tarım

uygulamaları açısından giderek önem kazanan alternatiflerden biri de bazı

mikroorganizmaların kullanımıdır. Bu nedenle doğal gübre olarak adlandırılan ve herhangi

bir girdi gereksinimi olmayan Arbüsküler mikorizanın bitkisel üretimde yenilenebilir bir

kaynak olarak tarımsal üretimde kullanımı yaygınlaşmaya başlamıştır.

2012yılı verilerine göre organik fındık üretimi yapan üretici sayısı 1.155, üretim alanı 3.745

ha, üretim 10.550 tondur. İhracatçı birlikleri kayıtlarına göre, toplam organik fındık ihracatı

1.510 ton olup, bunun toplam organik üretime oranı %66’dır. (Anonim 2013a).

Bu çalışma 2015-2017 yılları arasında Giresun Fındık Araştırma İstasyonu’nda

yürütülecektir. Mikoriza uygulamaları (G.mosseae, G. etunicatum ve ticari preperat) ile

organik fındık yetiştiriciliğinde, başta bitki besin maddesi alınıma olan etkisi olmak üzere,

bitki gelişimi, topraktaki suyun yarayışlılığının ve bazı hastalık etmenlerine dayanıklılığın

arttırılmasında sürdürülebilir bir tarım tekniğinin geliştirilmesi amaçlanmaktadır

Anahtar Kelimeler: Organik, fındık, mikoriza

65

BİLGİ AMACIYLA SUNULACAK

PROJELER

66


TÜBİTAK 1007 ve 1001 PROJELERİ

Proje Başlığı Organik Bitkisel Üretimde Değerlendirilmek Üzere

Girdi Üretim Yöntemlerinin Geliştirilmesi

Proje Lideri Dr. Gülay BEŞİRLİ


YALOVA


Dr. Gülay BEŞİRLİ, Prof. Dr. Kamil EKİNCİ,

Dr. Nurhan VAROL, Prof. Dr. Nurgül TÜREMİŞ,

Prof. Dr. Yüksel TÜZEL

Projeyi Destekleyen Kurum/lar



Proje Özeti:

Projenin amacı, ülkemiz organik tarımı için kompost üretimi, hastalık ve zararlı yönetiminde

kullanılacak preperat ve bitkisel üretimde ana girdi olan tohum, fide ve fidan üretim

tekniklerinin ortaya konulmasıdır. Proje 3 ana iş paketinden oluşmakta olup toplam proje

kapsamında 45 personel görev almaktadır. 4 yıllık olarak planlanan çalışmada toplam 13

farlı proje yer almaktadır. İlk iş paketi kapsamında ülkemiz zeytin ve gül yağı üretim

artıklarından kompost yapım parametreleri ortaya konulacak ve bu parametreler ışığında

kompost elde edilecektir.

İkinci iş paketi kapsamında ülkemiz örtü altı sebze üretiminde sorun olan toprak kökenli

hastalık etmenleri ile mücadele amaçlı preperatların geliştirilmesi, zararlı etmenleri ile

mücadelede ise faydalı böceklerin üretim, depolama ve salım tekniklerinin optimize edilmesi

amaçlanmaktadır. Ayrıca bu iş paketi kapsamında birinci iş paketinde ele alınan zeytinyağı

atıklarının bazı zararlıların mücadelesinde etkinlikleri belirlenecektir.

Üçüncü iş paketi kapsamında organik sebze tohumu, fidesi, çilek fidesi, kayısı, elma, zeytin,

incir ve asma fidanı üretim teknikleri ortaya konacaktır. Proje 1 Nisan 2013 tarihi itibariyle

resmen başlatılmıştır. Projeye ait ilk altı aylık gelişme raporu verilmiştir. TÜBİTAK

tarafından onaylanan rapor akabinde ikinci dönem faaliyetleri devam ettirilmektedir.

67


DİĞER PROJELER

(AB, İl Özel İdaresi vb.)

Proje Başlığı Organik Tıbbi Mantar Yetiştiriciliğinde Pilot Uygulama

Proje Lideri Yaşar ERMİŞ

Projeyi Yürüten Kuruluş Borçka Orman İşletme Müdürlüğü

Proje Yürütücüleri Mustafa Kemal SOYLU

Projeyi Destekleyen Kurum/lar Doğu Karadeniz Kalkınma Ajansı (DOKA)

Başlama-Bitiş Tarihleri 05/09/2011-05/12/2013


Proje Özeti

Proje ile Borçka Orman ekosisteminde yer alan dip kütüklere organik kayın mantarı

miselleri, taşınan kesilmiş kütüklere ise organik kayın mantarı, şitake mantarı ve reşi misel

ekimleri yapılmıştır.

Proje kapsamında, yaklaşık 100 orman köylüsü ve diğer girişimcilere uygulamalı ve teorik

eğitim verilmiştir. Kütükte mantar yetiştiriciliği ile ilgili çiftçi broşürü ve afişler

hazırlanmıştır.

Proje kapsamında farklı mantar türlerine ait olmak üzere yaklaşık 1000 kg organik mantar

tohumluk misel üretimi gerçekleştirilmesi ve 2.000 dip kütüğe ve 2000 taşınan kütüğe farklı

mantarlara ait misel aşılaması yapılması planlanmıştır. Böylece bölge için uygun olabilecek

tıbbi mantar türleri belirlenebilecektir.

Bu proje ile orman köylüleri 4-5 yıl boyunca mantar ekimi yapılan kütüklerden ek gelir elde

edebileceklerdir. Ayrıca nitelikli işgücü sağlanmış olacak ve dolayısıyla kırsal alanda

istihdam yaratılarak işsizliğin önlenmesine ve köyden kente göçün önlenmesine katkı

sağlayacaktır.

68


(AB 7. ÇERÇEVE / ERA-NET)

(CORE ORGANİC II)

Proje Başlığı

Organik Bitki Yetiştiriciliği Sisteminde Hedeflenmiş

Hassas Biyokontrol ve Tozlanmanın Artırılması

BİCOPOLL

Proje Lideri Prof.Dr.Cafer EKEN

Serdar TUNCER

Projeyi Yürüten Kuruluş Süleyman Demirel Üniversitesi / ISPARTA

Bahçe Kültürleri Araştırma İstasyonu ERZİNCAN


Prof.Dr.Cafer EKEN

Serdar TUNCER

Zakine KADIOĞLU

Yrd.Doc.Dr.Tuba GENÇ

Projeyi Destekleyen Kurum/lar AB-TAGEM


Projenin Toplam Bütçesi 70000 €

Proje Özeti

Bu proje kapsamında entomovektör (bal arıları) kullanılarak, çilek bitkisinde bioajanların

balarıları ile çiçeklere taşınması ve Kurşuni küfün önlenmesi amaçlanmaktadır. Biyolojik

kontrol ajanlarının (fungus, bakteri ve virus) kovandan çiçeklere taşınmasında, bal arılarının

taşıma yeteneğinin kullanılması entomovektör teknolojisi olarak bilinmektedir. Çiçekler

üzerinde antagonistik mikroorganizmaların sporlarının bulunması olası patojenlerle başarılı

bir şekilde rekabet edebilmektedir. Bal arılarının, antagonistik mikroorganizmaları çiçeklere

yaymalarıyla bitki enfeksiyonları azalmaktadır. Çilek (Fragariae x ananassa) bitkisine B.

cinerea’nın giriş yollarından bir tanesi de çiçeklerdir. B. cinerea’nın biyolojik mücadelesi

1950’li yılardan beri fungisitlere karşı umut verici bir alternatif olarak düşünülmüştür.

Trichoderma ve Clonostachys türleri B. cinerea’nın biyolojik mücadelesinde en fazla

çalışılan fungal biyolojik kontrol ajanlarıdır. Bu çalışma kapsamında biyolojik kontrol ajanı

olarak (G. catenulatum J1446 ve Trichoderma atroviride) kullanılacaktır. Proje çalışmalarına

2012 yılında deneme alanının kurulması, çilek fidelerin dikilmesi ve bir adet arı kolonisin

yerleştirilmesi ile başlanılmış ve 2013 yılında veriler alınmaya başlanılmıştır.

2013 yılı çalışmalarında bioajanların Prestop Mix ( G. catenulatum J1446 )verilmesine 25

Mart 2013 tarihinde verilmeye başlanılmıştır. 1-2 gün ara ile 5gr Prestop Mix kovan önünde

bulunan dağıtıcı aparata konulmuştur.14 mayıs 2013 tarihinde çilek hasadına başlanılmış ve

hasat olgunluğuna ulaşan çileklerde hasat sezon boyunca yapılmıştır. 2013 yılı

çalışmalarında verim ve Kurşuni küf hastalığı ile ilgili veriler alınmış ve analizler

yapılmıştır.

69



(CORE ORGANİC II)

Proje Başlığı

Coordinating Organic Plant BReeding Activities for

diversity (COBRA)

Organik Bitki Islahında Çeşitliliği Arttırmak için

Çalışmaların Koordinasyonu

Proje Lideri

Türkiye Çalışmaları Koordinatörü:

Doç. Dr. Şahin ANIL

T.C. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı


Koordinatör: Dr. Thomas Döring

Organic Research Centre, İngiltere

Dr. Alev KIR

Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü, İZMİR


Proje Yürütücüleri Dr. Eylem Tuğay KARAGÜL, Dr. Ceylan

BÜYÜKKİLECİ, Uzm. Ahmet KALIN

Projeyi Destekleyen Kurum/lar

T.C. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı


AB 7. ÇERÇEVE ERA-NET CORE ORGANİC II Prg.

Başlama-Bitiş Tarihleri Ocak 2013-Aralık 2016

Projenin Toplam Bütçesi 3022000 €

Proje Özeti

Organik tarım üretimi, halen artan orandaki mevsimsel farklılıklara yol açan iklim değişikliği

ve yabancı ot kontrolü gibi tehdit unsurları ile baskı altında bulunmaktadır. Organik ürün

üretimi sistemlerindeki gelişmede ana faktör, organik bitki ıslahıdır. Projede amaç, (a)

hastalık ve zararlılara tolerant ve ya dayanıklı, (b) çevresel değişikliklere uyum kabiliyeti

yüksek, (c) yabancı otlara karşı yüksek seviyede yarışabilen baklagil organik çeşitlerini (1)

mevcut ve yeni oluşturulacak ıslah programlarında bitki genetik kaynaklarının kullanımını

arttırarak elde etmek, (2)organik tohum üretmek, (3) kanun koyuculara kanun ve

yönetmeliklerde gerekli düzenlemeleri sağlamak için teknik bilgi üretmek (4) bu konuda farklı

paydaşların eğitimini sağlamak, (5) ağ iletişimi oluşturmak ve (6)edinilen teknik bilgileri ve

geliştirilen çeşitlerin kullanımını yaygınlaştırmaktır. Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü olarak

projede; börülce, soya, bakla ve bezelye türlerinde proje ortaklarından 8 ülke araştırıcıları ile

ortak belirlenmiş kriterlerin ölçüm, analiz ve gözlemlerini yapmak suretiyle mevcut bitki

ıslahı programlarındaki materyal ve bitki genetik kaynaklarımızı kullanarak klasik ıslah

yöntemleri ve bunları modifike ederek yüksek verimli ve kaliteli organik çeşitler ve/ve ya ileri

hatlar geliştirilecektir. Proje ile organik şartlara uygun çeşitlerin geliştirilerek organik

tohumlarının üretilmesi hedeftir. Ayrıca, konu üzerine çalışan paydaşlara eğitim programları

düzenlenecek, proje ortağı 18 ülkeden 41 kuruluş ile ağ iletişimi kurulacak ve ülkemiz organik

sektörüne yaygınlaştırma çalışmalarına katkıda bulunulacaktır. Projede, Nisan-Ekim 2013

döneminde, a)Soya için tesadüf blokları deneme deseninde 6 ileri hat+2 standart ile 3

tekerrürlü,b)Börülce için 11 populasyon ile gözlem bahçesi kurularak gözlem, ölçüm ve tek

bitki seçimleri gerçekleşmiştir. Ekim-2013’de ise, bezelye ve bakla genetik kaynakları

materyali üretim yenileme /çoğaltımı amacıyla iki sıralı gözlem bahçesi oluşturulmuştur.

70



(CORE ORGANİC II)

Proje Başlığı Sağlıklı Büyüme: Doğruluk ve güven ile niş pazardan

geniş hacimli pazarlara HEALTYGROWTH

Proje Lideri Yrd.Doç.Dr. Handan GİRAY

Projeyi Yürüten Kuruluş Aarhus Üniv. (Danimarka), Türkiye temsilcisi (SDÜ ve

MARİM)


Dr.Adem ATASAY, Fatma Pınar ÖZTÜRK, Dilek

KARAMÜRSEL, Meltem EMRE, İsa EREN, Recep Ali

EMRE, Dr. Emel KAÇAL

Projeyi Destekleyen Kurum/lar AB


Projenin Toplam Bütçesi 120000 AVRO

Proje Özeti

Projenin koordinatörü, Danimarka Aarhus Üniversitesi olup 10 ortaklı bir projedir. Projenin

Türkiye ortakları SDÜ Ziraat Fakültesi ve Meyvecilik Araştırma İstasyonudur.

Projenin ana çalışma konusu,“organik pazarların gelişimini desteklemek” tir

Alt çalışma konuları;

a) Organik üretimi niş pazardan daha çok miktarda üretime dönüştürmedeki seçenek ve

zorlukların belirlenmesi,

b) Özellikle küçük üreticilere pazarda rekabet ve hareket fırsatı sunan stratejiler

geliştirmek/faktörleri belirlemek,

c) Daha iyi bir pazar koordinasyonu kolaylaştıran organik kümelerin analizi ve

karşılaştırması,

d) Mevcut bilginin proje ortağı ülkeler arasında adaptasyonu ve transferidir.

Proje 2012 yılında kabul edilmiş, 2-3 Mayıs 2013 tarihinde yapılacak “başlangıç” toplantısı

ile uygulamaya geçilecektir.

71



(CORE ORGANİC II)

Proje Başlığı

Organik Meyve Yetiştiriciliğinde Toprak Sağlığının

Arttırılması İçin Modern Tekniklerin Geliştirilmesi

BIOINCROP

Proje Lideri Dr. Suat KAYMAK


Agricultural Research Council (İTALYA),

Eğirdir Meyvecilik Araştırma İstasyonu ISPARTA

Alata Bahçe Kültürleri Araştırma İstasyonu MERSİN


Projeyi Destekleyen Kurum/lar AB



Proje Özeti

Bu çalışma toprağın biyolojik çeşitliliğinin korunması ve sömürülmesinin önlenmesi için

dönüştürülebilir yüksek kaliteli organik materyalin ve doğal bitkisel malçların pratik

yetiştiricilik tekniklerinde kullanılması için yapılmıştır. 2013 yılında Isparta bölgesindeki

elma yetiştirilen alanlardan Phytophthora spp izolatları elde edilmiş ve havuc-agar

ortamlarında çoğaltılmıştır. Phytophthora spp’ye karşı 11 aktif içerik/mikroorganizmanın

etkinliği MM106 anacına aşılı Red Chief çeşidinde denenmiştir. Bu amaçla morfolojik

ölçümlerden dal sayısı ve uzunluğu, bitki boyu, gövde çapı ölçümleri yapılmıştır. Ayrıca

organik kökenli 11 aktif içerikli ürünün kök gelişimine etkinliğini belirlemek için ölçümler

yapılmış, köklerin yaş ve kuru ağırlıkları tartılarak istatistik analizler yapılmıştır. Daha sonra

Phytophthora spp’nin hastalık şiddeti 1-4 skalasına göre değerlendirilmiştir. 11 uygulama

hastalık şiddetleri bakımından kendi aralarında karşılaştırıldığında istatistiki olarak önemli

bulunmuştur. Companion (% 52,78) ve Tricho Plus (% 51,39) hastalık şiddeti en yüksek

çıkan uygulamalar olmuştur. Actinovate (% 8,33) ise hastalık şiddeti en düşük çıkan

uygulama olarak öne çıkmıştır.

ILIMAN İKLİM ve SERT KABUKLU MEYVELER PROGRAM ...

Documents

Transcript of ILIMAN İKLİM ve SERT KABUKLU MEYVELER PROGRAM ...