ilac zehirlenmeleri

8/16/2019 ilac zehirlenmeleri

1/6

İLAÇ ZEHİRLENMELERİ

Prof. Dr. M. Tahir ÜNAL

İnsan sağlığını bozan bitkisel, hayvansal, mineral veya sentez kaynaklı maddelerezehir ve bunlarla organizmanın sağlığının bozulmasına zehirlenme (intoksikasyon)

denmektedir. Yunanca’da zehir toxicon, bilgi logostur ve zehirlenme bilimi toksikoloiolarak adlandırılır. !ir maddenin "# grama kadar miktarı ağızdan bir de$ada alınmasıylasağlık i%in zarar olu&turmazsa o madde zehir değildir diye g'r&ler vardır. İnsanlığınya&am standartları arttık%a sayıları hızla artan kimyasal maddeler ve %evre kirlenmesisorunlarıyla i% i%e ya&ama zorunluluğu doğmaktadır. !u durum zehirlenme riskini giderekarttırmaktadır. ehirlerin sava&larda ve veya ter'rist saldırılarda silah olarak kullanılmasıto*lu zehirlenme olaylarını doğurmaktadır. +arım alanında ve gnlk gereksinimlerinkar&ılanmasında kullanılan e&ya, gere% ve maddelerin ya*ımlarında zehir ya*ısındamaddelerin %ok kullanılması zehirlenmeleri giderek arttırmaktadır.İla% zehirlenmeleri giderek artan kullanım alanları ve ila% %e&itleri nedeniylezehirlenmeler i%erisinde 'zel bir yer tutmaktadır. !una kar&ın ila% zehirlenmelerine bağlı'lmler mracaat eden hasta sayısıyla kıyaslandığında olduk%a az oranlarda olmaktadır.!una rağmen zehirlenmeyle mracaat eden hasta sayısı %ok $azla olduğundan neticede

'lm sayısı da artmaktadır. İla% zehirlenmelerine girmeden tm zehirlenmeler hakkındagenel bilgilerin hatırlanması gerekmektedir. nk bu genel yakla&ımlar ila%zehirlenmelerinde de aynen ge%erli ve ya*ılması gereken hususlardır.-cil servislere mracaat eden hastaların 'nemli bir kısmını zehirlenme olguları te&kileder. -!’de /001 yılında 2 milyondan $azla zehirlenme olgusu hastanelere mracaatetmi&tir. !unların 32’si $armakoloik aanlarla olu&an zehirlenmelerdir. +m ila%zehirlenme olgularının 4#.#5 kadarı 'lmle sonu%lanırken, acil servislere mracaat edenzehirlenme olgularının ise 4/62 kadarı 'lmektedir. -!’ de yılda ortalama /# ### ki&izehirlenmelerden 'lmektedir. -cil servislerin 'nemli bir sorunu olan zehirlenmelerden'lm oranı, mracaat eden hastaların sayısının giderek artmasına rağmen /01#’lıyıllardan sonra d&meye ba&lamı&tır. 7lm oranının d&mesinin nedenleri arasında8hastaların tanı imkanlarının artması, daha bilgili olarak mdahale ediliyor olması, daha

ileri tedavi y'ntemlerinin kullanıma sokulması, antidotların bulunması, eğitimin ve ila% vebenzeri maddelerin kullanımının kısmen kontrol altına alınması v.s olarak sıralanabilir.-cilservislere gelen hastaların 4569 si kadarı zehirlenme olgularıdır./0::6/002 yılları arasında ya*tığımız bir %alı&mada ;-+- ilk ve acil yardım


2/6

ehirlenme olguları acil servisleri devamlı me&gul eden, alınan anamnezingvenilirliğinin tam olarak olmamasında dolayı *rognozları kesin olarak bilinemeyen,titizlikle tetkik ve tedavi edilmezse hasta ve hekime ağır *roblemler doğuran olgularolarak değerlendiril6melidirler.

Zehirlenmeler şu yollarla olabilir.1. Oral yolla olan zehirlenmeler 2. İnhalasyon yoluyla (solunum yolu) olan zehirlenmeler 3. Deri ve mukozalar yoluyla olan zehirlenmeler. (Cilt, !z, makat)". #aranteral yolla olan zehirlenmeler ". $%lan, akre& sokmas% v.s şeklin'e olan zehirlenmeler.ehirlenmelerin byk %oğunluğu kazayla olurken 'nemli bir b'lm intihar amacıylave az bir kısmı ise cinayet amacıyla olu&ur. Yukarıdaki yollardan birisiyle zehirlenmi&olduğu d&nlen hastalarda acil tedavi bilin%li ve dzenli bir &ekilde ya*ılmalıdır.@astanın detaylı anamnezi hastadan veya getirenlerden alınmalıdır. ehirlenmeye nedenolan maddelerden 'rnekler varsa tetkik i%in alınmalıdır.FİZİK MUAYENEehirlenme &*hesiyle gelen hastanın sistematik olarak $izik muayenesinin ya*ılması

gerekir. @astanın &uur durumu, vital bulguları, *u*il durumu ve n'roloik ve *sikoloiktablosu mutlaka tes*it edilmelidir. @astanın8v Karakteristik koku durumuv Pupil bulgularıv Nöromskler a!ormallikleri v "ilt bulgularıv #uur durumuv $%ut ısısı de&i'imleri v Ta!si(o! ve kalp ritm durumuv )olu!um sistemi bulguları+es*it edilerek muhtemel zehirlenme etkeni veBveya zehirlenmenin ciddiyeti hakkındabilgiler edinilmelidir. !u bulgular ve değerlendirilmeleri tablolarda (==, ===) g'sterilmi&tir.

ehirlenme durumda amacımız 'nce hastanın destek tedavisini *lanlamak, zehirinhede$ organ ve dokulardaki konsantrasyonunu d&rmek sonra $armakoloik vetoksikololoik etkileriyle mcadele etmek olmalıdır. +m zehirlenme &ekillerinde uyulmasıgereken tedavi a&amaları &unlardır.1. l%nan toksik ma''enin emiliminin enellenmesi veya azalt%lmas%2. l%nm%ş olan zehirin eliminasyonu h%zlan'%rmak veya metabolizmas%n% 'eiştirmek 3. Zehirin ya&t%% sem&tomlar% '*zeltmek ve hayati +onksiyonlar%n 'evam%n%salayaak te'avileri ya&mak.3. -&esi+ik anti'otlar% uyulamak.

Tablo I: 1988-1992 tarihlri ara!"#$a %ATA a&il $ahili'' (l#)hirl#*lr


3/6

7len olgularınsayısı/07lenlerin zehirlenmelereoranı4 /.52

İla% zehirlenmesi:1# olgu (41#.#");az ehirlenmesi5"# olgu (423.33)iğerleri222 olgu (4/"."#)Toksik madde!i! emilimi!i! *absorbsi(o!u!u!+ e!gelle!mesi,ehirlenmelerin byk %oğunluğu oral yolla olmaktadır. Cral yolla olanzehirlenmelerde zamanında mdahale edilebilirse zehirin emilimi byk orandaengellenir. !unun i%in &u giri&imler ya*ılabilir.?DE+DF"## ml kadar ılık su veya serum $izyoloik t*n hunisine d'klr ve huni a&ağıdoğru indirilerek si$on vazi$esi g'rdrrlr. @asta t*n tahri&iyle bir tara$tan dakusabilir. !u i&lem mide materyeli berrak hale gelinceye kadar devam edilir. !u da /#6/2de$a mayi vermek demektir. +o*lam " litre kadar sıvı vermekle mide yıkanma i&lemi

tamamlanmı& olur.


4/6

tehlikeli olabilir. /u!larda1 hasta (-ko(u! (atar va-i(ette olarak ve dikkatli%elava0 (apılabilir.3 Distile petrol r!leri iilmi'se bu!larda da aspiras(o! riski ok fa-ladır ve lava0 ge!ellikle (apılma- ve (apılsa bile dikkatli davra!mak gerekir.3 )a!tral stimula!larla ola! -ehirle!melerde lava0 ve kusma ko!vulsi(o!larıarttırır. /u !ede!le bu!larda da dikkatli olmak gerekir.


5/6

uygulamalarını iyice kısıtlamı&tır. -kti$ k'mr kullanımının gastrik lavaa g're daha etkinolduğunu g'steren yayınlar giderek artmaktadır.;eorge < ve arkada&ları Kournal o$ Hmergency


6/6

yıkımını hızlandırmak i%in karbamaze*in, $enobarbitol, ri$am*isin gibi ila%larkullanılmaktadır.

KAYNAKLAR

1. akk% $/, -abih O0$ kut zehirlenmeler. il me'ikal hastal%klar 34.15662. -elim 078O9:7 Zehirlenmeler. 15523. 8ihar' :, ;illiam . ;atson, Clinial toe'iine 2352?2"1 155@". =smet D!kmei oksikoloAi.3B* bask% 15554. 8obert , Dre=sbah, ;illiam O. 8obertson, an'book o+ #oisonin. el+the'ition 156E . >ehmet una, $eşim unok Zehirlenmeler. emel = astal%klar%. [email protected]. Christo&her . :in'ey, Fre'erik . :oveAoy, #oisonin an' Dru over'osaearrisonBs #rini&le o+ =nternal >e'iine . Gol.2 #.2423?"" 15566. >ihaely H, 8ihar' >, -hartstein - Dru =nto

ilac zehirlenmeleri

Documents

Transcript of ilac zehirlenmeleri