و شهرسازي راهوزارت معاونت مسكن و ساختمان

ايران مقررات ملّي ساختمان هشتممبحث

هاي با مصالح بناييطرح و اجراي ساختمان

دفتر مقررات ملّي ساختمان 1392 ويرايش دوم

بنايي/ تهيه كننده دفتر امور مقررات ملّي سـاختمان، وزارت راه و هاي با مصالح طرح و اجراي ساختمان عنوان ونام پديدآور: شهرسازي، معاونت مسكن و ساختمان.

.]2ويراست [ وضعيت ويراست: .1392تهران: نشر توسعه ايران، مشخصات نشر:

ص. مصور، جدول79ر، مشخصات ظاهري: .8مقررات ملّي ساختمان ايران؛ مبحث فروست:

978-600-301-023-9 شابك:

فيپا وضعيت فهرست نويسي:

هاي با مصالح بناييطرح و اجراي ساختمان -عنوان ديگر: مبحث هشتم يادداشت: هاي با مصالح بنايي.طرح و اجراي ساختمان –مبحث هشتم عنوان ديگر:

ايران. - -قوانين و مقررات - -صنعت و تجارت - -ساختمان سازي موضوع: اختماني.مصالح س موضوع: استانداردها. - -مصالح ساختماني موضوع:

ايران. وزارت راه و شهرسازي. دفتر امور مقررات ملّي ساختمان. شناسه افزوده: .8مقررات ملّي ساختمان ايران؛ مبحث شناسه افزوده:

3402KMHالف/9م7 8ج. 1392 رده بندي كنگره:

955/343 رده بندي ديويي: 3419489 مليّ: شماره كتابشناسي

هاي با مصالح بناييطرح و اجراي ساختمان هشتممبحث :نام كتاب

دفتر مقررات ملّي ساختمان تهيه كننده: نشر توسعه ايران نـاشر:

جلد3000 شمارگان: 978-600-301-023-9 شـابك:

اول نوبت چاپ: 1392 :تاريخ چاپ

كانون چاپ و صحافي: ريال30,000 قيمت:

حق چاپ براي تهيه كننده محفوظ است.

گفتار پيش

الرعايه در طراحي، اي است از ضوابط فني، اجرايي و حقوقي لازم مقررات ملّي ساختمان مجموعه

نظارت و اجراي عمليات ساختماني اعم از تخريب، نوسازي، توسعه بنا، تعمير و مرمت اساسي، تغيير دهي مناسب، آسايش، بهداشت و ز ساختمان كه به منظور تأمين ايمني، بهرهبرداري ا كاربري و بهره

گردد. صرفه اقتصادي فرد و جامعه وضع ميهاي نامه ي ديگر از قبيل آيينـدارك فنـدر كنار مقررات ملّي ساختمان، م و ور ماـدر كش

ها و نشريات يمه پيمانسازي، مشخصات فني ضم كارهاي ساختمان ساختماني، استانداردها و آيينيابد كه گرچه از نظر كيفي و محتوايي ارشادي و آموزشي توسط مراجع مختلف تدوين و انتشار مي

حايز اهميت هستند، اما با مقررات ملّي ساختمان تمايزهاي آشكاري دارند.اختصاري سازد، الزامي بودن، آنچه مقررات ملّي ساختمان را از اين قبيل مدارك متمايز مي

بودن و سازگار بودن آن با شرايط كشور از حيث نيروي انساني ماهر، كيفيت و كميت مصالح گفته هاي پيش باشد تا از اين طريق نيل به هدف ساختماني، توان اقتصادي و اقليم و محيط مي

ممكن گردد.نبايدهاي و ايدهاب هاي مورد نياز واي از حداقلمجموعه در حقيقت مقررات ملّي ساختمان،

گيري از با بهره توان مهندسي كشور و اجرائي و ساخت وساز است كه با توجه به شرايط فني و تدوين شده است. تهيه و براي آحاد جامعه كشور، المللي وبين آخرين دستاوردهاي روز ملّي و

مان وظيفه تدوين قانون نظام مهندسي و كنترل ساخت 33كه در اجراي ماده اين وزارتخانه مقررات ملّي را به عهده دارد، از چند سال پيش طرح كلي تدوين مقررات ملّي ساختمان را تهيه و

شوراي تدوين مقررات ملّي «به مرحله اجرا گذاشته است كه براساس آن، شورايي تحت عنوان و هماهنگي با عضويت اساتيد و صاحبنظران برجسته كشور به منظور نظارت بر تهيه» ساختمان

حدود و دامنه كاربرد تشكيل داده و در كنار آن پردازي، بين مباحث از حيث شكل، ادبيات، واژهرا، جهت مشاركت جامعه مهندسي كشور در تدوين مقررات ملّي ساختمان » هاي تخصصي كميته«

زير نظر شورا به وجود آورده است.

پ

هاي تخصصي مربوط به هر مبحث كميته ،نويس مقدماتي مبحث موردنظر پس از تهيه پيش داراي نويس مذكور را مورد بررسي و تبادل نظر قرار داده و با انجام نظرخواهي از مراجع پيش

هاي رسمي دولتي، مراكز علمي و دانشگاهي، مؤسسات تحقيقاتي و كاربردي، نظير سازمان صلاحيت و ها نظام مهندسي ساختمان استانهاي اي و مهندسي، سازمان هاي حرفه ها و تشكل انجمن

نمايند. هاي سراسر كشور، آخرين اصلاحات و تغييرات لازم را اعمال ميشهرداريتصويب اكثريت متن نهائي اين مبحث پس از طرح در شوراي تدوين مقررات ملّي ساختمان و

كشور ابلاغ گرديده جامعه مهندسي هاي اجرائي ودستگاه ها واعضاي شوراي مذكور، به شهرداري است.با از زماني كه اين وظيفة خطير به اين وزارتخانه محول گرديده، مجدانه سعي شده است

هاي تخصصي مربوط به هر مبحث و كسب تشكيل شوراي تدوين مقررات ملّي ساختمان و كميتهساختمان بيفزايد بر غناي هر چه بيشتر مقررات ملّي داراي صلاحيتنظران و مراجع نظر از صاحب

گذار بوده است در اختيار جامعه مهندسي كشور طور كه منظور نظر قانون و اين مجموعه را همان قرار دهد.

بدين وسيله از تلاشها و زحمات جناب آقاي مهندس ابوالفضل صومعلو، معاون محترم وزير در كل محترم مقررات ملّي ساختمان امور مسكن و ساختمان و جناب آقاي دكتر غلامرضا هوائي، مدير

نمايم. اند، سپاسگزاري ميو ساير كساني كه به نحوي در تدوين اين مجلد همكاري نموده

عباس آخوندي وزير راه و شهرسازي

ت

مقدمه

در كشورهاي مختلف به منظور نيل به اهدافي از جمله ايمني، سلامت، بهداشت و صرفه اقتصادي فرد اند، معه، تدوين و ضوابط و مقرراتي را در بخشهاي مختلف فعاليتهاي ساختماني مدنظر قرار دادهو جا

توان يافت كه با تدوين قوانين عمومي يا اختصاصي، به نحوي كه در دنياي امروز كمترين كشوري را مي هاي ساختماني را تحت نظم در نياورده باشد. فعاليت

قانون نظام مهندسي و كنترل ساختمان 33ه و شهرسازي در اجراي ماده در كشور ما نيز وزارت را تدوين و بازنگري مباحث مقررات مليّ ساختمان را با رويكرد توجه به شرايط اقليمي و اجرايي كشور و

اقتصادي و معيشتي مردم در دستور كار خود قرار داده است. اكنون بر تدوين و بازنگري مباحث مقررات مليّ ت 1387هاي انجام شده از سال ريزي در برنامه

مهندسي روز دنيا و - اندركاران ساخت و ساز با علوم فني ساختمان با هدف آشنايي و هماهنگي دستسازي و ارائه اي شده است. همچنين با هدف شفاف با هدف ارتقاء كيفيت ساخت و سازها توجه ويژهه راهنماهاي مربوطه نيز به جد، در دستور كار دفتر توضيحات مفهومي درخصوص مباحث مذكور، تهي

مقررات مليّ ساختمان قرار گرفته است. دار كنترل ساخت و ساز در شهرهاها بعنوان دستگاه مسئول عهدهآنچه مسلم است شهرداري

هاينبايست با همكاري سازمامهمترين وظيفه را در رعايت مقررات مليّ ساختمان بر عهده دارند كه ميهاي نظام مهندسي ساختمان و سازمان مليّ استاندارد ايران و همچنين با استفاده از كمك تشكل

هاي بالادستي هاي نوين ساخت و حفاظت از طرحاي نسبت به ترغيب و تشويق استفاده از روشحرفه شهري در اين خصوص اقدام كنند.

ترم راه و شهرسازي، اعضاي محترم شوراي هاي وزير محدانم در اينخصوص از حمايتلازم مي هاي تخصصي مزبور و همكارانم در دفتر مقررات مليّ ساختمان تدوين مقررات مليّ ساختمان و كميته

كه تلاش آنها منتج به تهيه و ابلاغ اين مبحث گرديده است، صميمانه تقدير و تشكر نمايم و از همه اخت و ساز تقاضا كنم كه هرگونه ايراد و اصلاحي را كه علاقمندان و مهندسان و مرتبطين با حوزه س

دانند به اين دفتر ارسال نمايند.نياز مي غلامرضا هوائي

مدير كل مقررات ملّي ساختمان ث

مقررات مليّ ساختمان هشتمهيأت تدوين كنندگان مبحث (بر اساس حروف الفبا)

الف) شوراي تدوين مقررات ملّي ساختمان عضو دكتر محمدعلي اخوان بهابادي عضو مهندس محمدرضا اسماعيلي عضو اباذر اصغريدكتر عضو زادهشهريار افنديدكتر عضو محمدحسن بازياردكتر عضو دكتر منوچهر بهرويان عضو زادهاصغر جلالمهندس علي عضو دكتر عليرضا رهايي عضو دكتر اسفنديار زبردست رئيس ومعلومهندس ابوالفضل ص عضو محمدتقي كاظميدكتر عضو ابوالقاسم كرامتيدكتر عضو يدكتر محمود گلابچ نايب رئيس و عضو ئيدكتر غلامرضا هوا

ب) اعضاي كميته تخصصي عضو دكتر مسعود سلطاني محمدي

عضو دكتر حمزه شكيب

رئيس دكتر محمدزمان كبير

عضو ريدكتر محمودرضا ماه

دبيرخانه شوراي تدوين مقررات ملّي ساختمان ج)

مسئول دبيرخانه شورا معاون مديركل و مهندس سهيلا پاكروان

مقررات مليّ ساختمان تدوين رئيس گروه دكتر بهنام مهرپرور

چ

مبحث مقدمه

ها از دير باز در ايران رواج داشته است. اكثر راي ساختماناستفاده از مصالح بنايي در اجها، روستاها و همچنين در هاي موجود در كشور خصوصاً در شهرهاي كوچك، بخش ساختمان

پذيري قابل توجه اين باشد. آسيب هاي فرسوده و قديمي كلان شهرها از نوع مصالح بنايي مي بافتا عنايت به عدم رعايت صحيح ضوابط فني، اهميت تدوين هاي گذشته ب ها در زمين لرزه ساختمان

سازد. با توجه به اهتمام جدي دفتر امور روزرساني، ترويج مقررات ملّي ساختمان را آشكار مي بهمقررات ملّي ساختمان جهت بازنگري و بروز نمودن مباحث، كميته مبحث هشتم پس از تدوين

تشكيل و مجدداً ارزيابي و 1391در سال را ازنگري ، كميته ب1384آخرين ويرايش مبحث در سال 1392بازنگري مطالب را آغاز نمود كه خوشبختانه با برگزاري جلسات فشرده در تابستان

نويس ويرايش جديد اين مبحث آماده شد و در معرض نظرخواهي صاحبنظران و مهندسان پيشدر اين ويرايش نسبت به چاپ رسيد. قرار گرفت و به تصويب شوراي تدوين مقررات ملّي ساختمان

پيشين تغييرات زير انجام شده است:ي ساختمان به در فصل اول ويرايش جديد تعاريف اوليه مورد نياز اين مبحث از مقررات ملّ .1

صورت موردي ارائه شده است. پردازد كه نسبت به فصل دوم از ويرايش جديد به معرفي خصوصيات مصالح مورد استفاده مي .2

تر بوده و اطلاعات بيشتري جهت انتخاب مصالح در اختيار مهندسان رايش پيشين مفصلوي قرار خواهد داد.

به مباحث قبلي اضافه " الزامات عمومي"در ويرايش جديد اين مبحث، فصل سوم تحت عنوان .3 باشد. هاي موضوع اين مبحث الزامي مي كه رعايت اين ضوابط در كليه ساختمان شده است

اختصاص داده شده "هاي بنايي مسلح ساختمان"هارم ويرايش جديد به ارائه ضوابط فصل چ .4و نيز به دليل ابل بار زلزله داشته در مق مناسبيبا توجه به اينكه عملكرد ها اين ساختمان است.

ها، در كشورهاي ديگر بسيار مورد استفاده قرار هزينه ساخت كمتر نسبت به ساير ساختمانا كميته مبحث هشتم مقررات ملّي ساختمان كليات طراحي و اجراي اين گيرند. لذ مي

خ

ها در كشور، ها را به عنوان يك گام اوليه و با اميد به استفاده هر چه بيشتر اين سازه ساختمان در فصل چهارم ارائه نموده است.

هاي ساختمان"، "هاي بنايي بدون كلاف ساختمان"هاي در فصل ششم ويرايش جديد نيز فصل .5ها هاي تكراري آن ويرايش پيشين ادغام شده و قسمت" هاي سنگي ساختمان"و "خشتي

حذف گرديده است.

باشد، لذا از محققان ويرايش جديد مبحث هشتم نيز مانند ساير تأليفات بشري عاري از اشتباه نميتيار اين و مهندسان محترم خواهشمنديم نظرات اصلاحي و تكميلي خود را جهت بررسي در اخ

كميته قرار دهند. ي ساختمانكميته تخصصي مبحث هشتم مقررات ملّ

د

مطالب فهرست

صفحه عنوان 1 كليات 1- 8

1 دامنه كاربرد 8-1-1

2 ها تعريف 8-1-2 9 مشخصات مصالح و كنترل كيفيت 2- 8

9 كليات 8-2-1 9 مصالح ساختماني 8-2-2

23 الزامات عمومي 3- 8

23 كليات 8-3-1 33 هاي بنايي مسلح نساختما 4- 8

33 كليات 8-4-1 34 تحليل و طراحي 8-4-2

ذ

36 ضوابط و جزئيات مسلح كردن براي مناطق با خطر نسبي كم 8-4-3 40 نسبي متوسطضوابط جزئيات مسلح كردن براي مناطق با خطر 8-4-4 41 ضوابط ويژه براي مناطق با خطر نسبي زياد و خيلي زياد 8-4-5

45 هاي بنايي محصور شده با كلاف ساختمان 5- 8

45 كليات 8-5-1 45 محدوده كاربرد 8-5-2

45 تگاهساخ 8-5-3

46 مصالح 8-5-4

46 طرح و اجرا 8-5-5 63 هاي بنايي غير مسلح ساختمان 6- 8

63 كليات 8-6-1 63 كاربرد محدوده 8-6-2 63 ساختگاه 8-6-3 64 مصالح 8-6-4 64 طرح و اجرا 8-6-5

ر

كليات 1- 8

1

كليات 1- 8

دامنه كاربرد 8-1-1

دسته از براي آنو هاي بنايي است ناين مبحث شامل ضوابط طراحي مهندسي و ساخت ساختما شود. از مصالح بنايي استفاده مي هاتدوين شده است كه در ساخت آن ايو غيرسازه اي اعضاي سازه

د و بايد نبايد ضوابط مندرج در اين مبحث را دارا باش بناييهاي مصالح مصرفي در ساخت ساختمانشكل ظاهري سازه اي، پايايي و عملكرد سازه ،كه ضوابط طراحي از نظر ايمني طوري انتخاب شوند

.با توجه كافي به شرايط محيطي تأمين شود

ها به در همه زمينه بايد ي ايران است واستانداردهاي پذيرفته شده در اين مبحث، استانداردهاي ملّاستانداردهاي داخلي تهيه ،اي از مسائل اشاره شده در اين مبحث پارهمورد اگر در .رجوع شود هاآن

.گيرد المللي بايد ملاك عمل قرار اردهاي معتبر بيننشده باشد، استاندو مبحث مندرج در اين بايد در چارچوب مفاد هاي بنايي كلي و مقررات مربوط به ساختمان طضواب

ي ساختمان باشد. ساير مباحث مرتبط مقررات ملّ باشد: هاي زير مي ي ساختمان شامل ساختماناين مبحث از مقررات ملّ

نايي مسلحب ساختمان -الفساخته هاآنتركيبي از يا سيماني بلوك، سنگ يا بنايي مسلح ساختماني است كه با آجر ساختماندر اين .دنرو كار مي مصالح بنايي براي تحمل نيرو به همراهبه ي فولاديميلگردها آن شده و دربراي تحمل كشش بنايي براي تحمل فشار و از ميلگردهاي فولادي واحداز ها معمولاً ساختمان

.شود استفاده مي

هشتممبحث

2

لافكشده با ي محصور بنايساختمان -بساخته شده و در آن تمام هاآنسيماني يا تركيبي از يا بلوك ، سنگساختماني است كه با آجر

ها با نقش در اين ساختمانها كلافشوند. تحمل مي توسط ديوارها جانبيو نيروهاي بارهاي قائم شوند. پذيري ديوارها مي باعث افزايش يكپارچگي و شكلمحصور كنندگي خود

بنايي غيرمسلح ساختمان -پاز آجر، بلوك سيماني، سنگ و يا خشت استفاده شده و در آن ساختماني است كه در ساخت آن

كنند. ديوارها فشار ناشي از بارهاي قائم و تا حدودي برش ناشي از نيروهاي جانبي را تحمل مي ها تعريف 8-1-2

گيرند و در مورد هاي تعريف شده به صورت زير مورد استفاده قرار مي ها و عبارت واژهمبحث در اين .ها مورد نظر استمفهوم عام آن ،اصطلاحاتساير

آجر نما 1-2-1- 8 .شود ر خاص براي نماي ساختمان توليد ميجري است كه به طوآ

ابعاد مشخصه 1-2-2- 8

ها مبناي آن برابعاد كه كليه محاسبات شود گفته ميابعادي از اجزاي ساختمان مانند آجر و بند به .گيرد ميصورت

واحد مصالح بناييابعاد اسمي 1-2-3- 8ه، به اضافه نصف ضخامت بند يا بندهايي برابر است با ابعاد مشخص واحد مصالح بناييعاد اسمي اب

.(به تعريف واحد مصالح بنايي مراجعه شود) قرار دارد آنكه در اطراف

ابعاد واقعي 1-2-4- 8 .ديوار ، جرز، ستون وگيري شده عناصر بنايي مانند آجر عاد واقعي عبارت است از ابعاد اندازهاب

كليات 1- 8

3

ارتفاع مؤثر 1-2-5- 8

شود. ن كه براي محاسبه نسبت لاغري در نظر گرفته ميآن بعد از ديوار يا ستو بست ديوار 1-2-6- 8

.كند را به يكديگر يا به مصالح ديگر متصل مي بناييهاي كه لايهولادي است بست مكانيكي ف بند بستر(افقي) 1-2-7- 8

.شود روي آن قرار داده مي بر واحد بناييلايه افقي ملات كه م)بند كله(قائ 1-2-8- 8

.شود ي كه با ملات يا دوغاب پر ميبنايبند قائم بين قطعات ييبند گلو 1-2-9- 8

اي) و قسمت ساخته فضايي خالي كه به صورت قائم در طول يك لايه بنايي (يا واحد بنايي لايه شده پشت آن قرار دارد و با ملات يا دوغاب پر شده باشد.

پشت بند 1-2-10- 8

گاه مين تكيهأامتداد ديوار به منظور تاز فواصل معيني ضخامت كافي كه دراي با عضوي است سازه شود. مي، عمود بر امتداد ديوار ساخته جانبي يا تحمل بارهاي متمركز قائم

پوسته 1-2-11- 8

شود. پوسته گفته ميتوخالي واحد مصالح بناييقسمت خارجي به پيوند ممتد 1-2-12- 8

هاي متوالي، نايي كه فاصله افقي بندهاي كله (قائم) در آن، در رديفچيدمان واحدهاي مصالح ب حداقل يك چهارم طول واحد مصالح بنايي باشد.

هشتممبحث

4

جان 1-2-13- 8 گيرد. قرار مي واحد بناييبه همان نحو كه در ،توخالي است بناييبخش داخلي

جرز 1-2-14- 8

باشد و ارتفاع آن 6كمتر از برابر يا و 3افقي آن نسبت به ضخامت بيشتر از عدعضو قائم مجزا كه ب برابر طولش كمتر باشد. 5از چگالي حقيقي 1-2-15- 8

جرم موجود در واحد حجم واقعي ماده است. چگالي ظاهري 1-2-16- 8

جرم موجود در واحد حجم ظاهري ماده است. حفره 1-2-17- 8

باشد. مربع متر ميلي 1000آن بيش از مساحتفضايي خالي است كه تنگ 1-2-18- 8

هايبه شكل شود و اي استفاده مي ميلگردي كه براي مقاومت در برابر برش يا پيچش در يك عضو سازهU ،L .يا مستطيلي است دوغاب 1-2-19- 8

خلوط بدون اين ن اضافه شده تا مآاست كه آب كافي به ريزدانه و سيمان مخلوطي از مصالح سنگيگفته نيز ريخته شود. به دوغاب ملات روان ،دهنده آن از يكديگر جدا گردد اي تشكيلزكه اج

شود. مي

كليات 1- 8

5

ديوار 1-2-20- 8 برابر ضخامتش باشد. ششعضوي قائم است كه طول آن بيشتر از

ديوار باربر 1-2-21- 8 كند. تحمل ميخمشي يا بدون آن، لنگر را همراه با اي قائم ، بارهديواري است كه به طور عمده

اي ديوار سازه 1-2-22- 8و از اجزاي شود يا هر دو طراحي مي و قائم يا جانبيبارهاي ديواري است كه براي مقاومت در برابر

اصلي پايداري ساختمان در طول عمر آن است.

ديوار غيرباربر 1-2-23- 8 كند. ن خود را تحمل نميديواري است كه به طور عمده هيچ باري غير از وز

ستون 1-2-24- 8عد كوچك مقطع تجاوز نكند و ارتفاع عد بزرگ مقطع آن از سه برابر باي قائمي است كه ب عضو سازه

عد كوچك مقطع باشد.آن حداقل سه برابر ب ستون مسلح 1-2-25- 8

م و جانبي را تحمل بارهاي قائ، هم با واحد بنايياي قائمي است كه در آن فولاد و عضو سازه كنند. مي

سوراخ 1-2-26- 8 متر مربع باشد. ميلي 1000آن كمتر از مساحتفضايي خالي است كه

ضخامت مؤثر 1-2-27- 8 شود. ضخامت يك ديوار يا ستون كه براي محاسبه نسبت لاغري آن در نظر گرفته مي

هشتممبحث

6

طول مؤثر 1-2-28- 8 شود. آن در نظر گرفته مي طول يك ديوار كه براي محاسبه نسبت لاغري

كلاف افقي 1-2-29- 8

ها و در تراز بالا يا سقف يا در تراز در زير، معمولاً در پاي ديوارهاو در جهت افقي كه عضوي است نيروهاي اينرسي يا فشاري، كششي اعضايها به صورت كلافاين شود. ساخته مي پايين بازشوها

و ، سقفشدن اجزاي ديگر ساختمان مانند شالوده مانع جداكنند و ناشي از زلزله را منتقل مي شوند. ديوارها از يكديگر مي

كلاف قائم 1-2-30- 8

رود. كار ميه كه به منظور پيوند ديوارها به يكديگر ب عضوي است در جهت قائم مساحت بستر 1-2-31- 8

باشد. بند در تماس با ملات ي مساحتي كه در صفحه ساحت خالصم 1-2-32- 8

ها و ها و فرورفتگي ها، حفره ها، سوراخهاي فاقد دوغاب، شكاف مساحت كل منهاي مساحت هسته نامند. سطوح فاقد تماس با ملات را مساحت خالص مي

مساحت كل 1-2-33- 8

.مورد نظر بناييعبارت است از كل مساحت مقطع عرضي در مقطع مساحت مؤثر 1-2-34- 8

ههاي توپر به اضافواحدتوخالي يا مساحت كل واحدهاي قل مساحت بسترهايعبارت است از حدا مساحتي كه دوغاب ريخته شده است.

كليات 1- 8

7

ملات 1-2-35- 8گيرد و سفت شدن مي است كه پس از مصرف هاو سيمان و يا چسباننده مخلوطي از مصالح سنگي

ها به همديگر و تبديل آن به بناييشود. ملات در بنايي به عنوان چسباننده قطعات و سخت مي رود. كار مي جسمي يكپارچه به

ميلگرد بستر 1-2-36- 8هاي عرضي به صورت نردباني يا مفتوليافته كه طولي تغييرشكلمفتول ميلگرد بستر از يك جفت اند، تشكيل شده و در ابعاد مناسب براي قرارگيري در درزهاي ملات بين خرپايي به آن جوش شده

شود. نصب مي واحدهاي بنايي هاي رديف

واحد بنايي 1-2-37- 8واحد بنايي عبارت است از بخشي از ديوار، جرز و ستون كه شامل تركيبي از واحد مصالح بنايي و

ملات است.

واحد مصالح بنايي 1-2-38- 8 امند.ن دهنده واحد بنايي شامل آجر يا بلوك را واحد مصالح بنايي مي يكي از اجزاي اصلي تشكيل

توپر واحد مصالح بنايي 1-2-39- 8

گونه حفره يا سوراخي در آن وجود نداشته باشد.ي است كه هيچهمگن كاملاً واحد مصالح بنايي توخالي واحد مصالح بنايي 1-2-40- 8

كه حجم است هاها و فرورفتگي حفره ،ها داراي فضاهاي مختلف اعم از سوراخ واحد مصالح بنايي .درصد از حجم كلي باشد 70تا 35با ها برابرآن دارسوراخ واحد مصالح بنايي 1-2-41- 8

.باشددرصد حجم كلي 35با حجم كمتر از كه داراي يك يا چند سوراخ واحد مصالح بنايي است

مشخصات مصالح و كنترل كيفيت 2- 8

9

مشخصات مصالح و كنترل كيفيت 2- 8

كليات 1- 8-2 در مندرج هاي بر ويژگي علاوهبايد مبحث اين مشمول هاي نساختما در ساخت مصرفي مصالح

نيز باشند. در صورتي فصل اين مشخصات ، داراي ساختمان يملّ مقرراتپنجم، نهم و دهم حثامب نشده تصريح ، ضوابطي ساختمان يملّ قرراتپنجم و نهم م حثاو مب فصل در اين مصالحي براي كه

نظارت دستگاه تأييد و به شده تعيين مناسب هاي آزمايش نتايج بايد بر مبناي مصالح يتباشد، كيف برسد.

: است زير الزامي موارد كلي رعايت مبحث اين مشمول هاي ساختمان مصرفي در مورد مصالحاد است براي عضوهاي ها زيآن وزن به مقاومت نسبتي كه مصالحالف) لازم است تا حد امكان از

كاهش ساختمان وزناستفاده شود تا اي غيرسازهبراي عضوهاي سبكو از مصالح اي سازه .يابد

در زمان انبار شوند كه اي گونه بايد به مبحث اين مشمول هاي در ساختمان مصرفي مصالح كليهب) باشند. ر، مناسبمورد نظ استفاده براي فني تميز و از نظر استفاده

مصالح ساختماني 2- 8-2

ها سنگدانه 2-2-1- 8و پوسيدگي و از هرگونه بوده ، تميز و بادوام ، بايد سخت و آهكي سيماني بتن سنگي مصالح

و و ميلگرد بتن مضر براي مواد شيميايي) و با هوا مجاورت هنگام تراكم پذير (يا پذير ورمت هاي لايه

هشتممبحث

10

د با موار مصرفي بايد مشخصات ماسه باشد. ميكا عاري و ذرات رسي هاي ، كلوخه سست هاي لايه مطابقت داشته باشد.مقررات ملّي ساختمان 9و 5 مباحث عنوان شده در

ها چسباننده 2-2-2- 8

مانيسالف) وع يك، دو يا سه، سيمان نسيمان پرتلند توان از ، مي و شرايط محيطي طراحي ملاحظات به با توجهو س، سيمان پرتلند پوزولاني، سيمان پرتلند 5- س- س، پ- اي انواع پ اي و سيمان پرتلند سرباره سرباره

. كرد استفاده هاي بنايي ساختمان در ساخت سيمان تراسو يمان پرتلند سفيدآهكي، سيمان بنايي، س ساختمان ييي است كه در مبحث پنجم مقررات ملّهاي انواع مختلف سيمان مطابق با استانداردها ويژگي

اشاره شده است. در مواردي كه به عنوان و شماره استانداردها در مبحث پنجم اشاره نشده باشد، باشد. صورت استانداردهاي معتبر خارجي ملاك عمل مي ي ايران و در غير ايناستاندارهاي ملّ

آهكب) آهك از نوع معمولاً شده تثبيت هاي و خشت و بتن آهكي ، شفته ملات در ساخت مصرفي هكآ

و آهك زنده براي مصارف ساختماني بايد مطابق با هاي آهك ساختماني ويژگي . سفيد است .آهك بايد به صورت شير آهك مصرف شودهمچنين د.نباشي ايران استاندارد ملّ

گچپ) اشته باشد.د ايران مطابقت يملّستاندارد ي بايد با ايگچ مورد استفاده در كارهاي بنا

رس خاكت) و خاصيت واگرايي باشد نباتي و ساير بقاياي گياهان ، ريشه از مواد آلي بايد عاري مصرفي رس خاك

نداشته باشد. آب 2-2-3- 8ها، نمك ها، ها، اسيدها، قليايي آور روغن از مقادير زيان و عاري بوده يد تميز و صافبا مصرفي آب

، بتن ويژه به ساختماني كارهاي به است ممكن باشد كه مواد ديگري يا ، مواد آلي مواد قنديبو، ، بي زلال يدنيآشام آب معمولاً برسانند. در كار آسيب مدفون ميلگردها و ساير اقلام ،ها ملات

مشخصات مصالح و كنترل كيفيت 2- 8

11

وجود نداشته خوردگي خطر كه در مناطقي و ملات بتن در ساخت توان را مي طعم بدون و رنگ بي مناسب و ملات بتن ساختن براي است خزه داراي كه آبي مصرف قرار داد. باشد مورد استفاده

گذراند و يا با نشين ته هاي حوضچه از ميان از مصرف آلود را بايد قبل گل . همچنين آب نيست يابد. كاهش آن رس و كرد تا مقدار لاي ديگر تصفيه هاي روش

واحد مصالح بنايي 2-2-4- 8

شود: شكل ظاهري به سه نوع تقسيم ميواحدهاي مصالح بنايي بر حسب واحدهاي مصالح بنايي توپر )الف دار واحدهاي مصالح بنايي سوراخ )ب )3و 2، 1واحدهاي مصالح بنايي توخالي (انواع )پ

آمده است. 1-2-8ضوابط هندسي واحدهاي بنايي در جدول

يمانيهاي س هاي مختلف آجر رسي و بلوك : ضوابط هندسي گروه1-2-8جدول آجر رسي يا بلوك سيماني

دار سوراخ توخالي

بلوك سيماني آجر رسي 3نوع 2نوع 1نوع 3نوع 2نوع 1نوع

حجم فضاهاي خالي نسبت به حجم كل

35% < 35%

و> 45%

<45% و

>55.%

<55% و70.%

<35% و

>50%

< 50% و

> 60.%

<60 % و 70.%

به حجم كلحجم هر فضاي خالي نسبت

10% 5/12%

محدود به مساحت 5/12%

5/12%

5/12% محدود به مساحت (رجوع به بند زير)

مساحت هر فضاي خاليمحدود به

حجممحدود به حجم

محدود به حجم

براي چندحفره متر مربع ميلي 2800>

براي تك حفره18000 متر مربع باشدميلي

محدود به حجم

محدود جمبه ح

براي چندحفره متر مربع ميلي 2800>

براي تك حفره 18000 (رجوع به بند بالا) (رجوع به بند بالا) متر مربع باشد ميلي

ها در هر جهت نسبت به كل طول يا عرض در همان جهتها و پوستهمجموع ضخامت جان 30% 30% 20% بدون محدوديت 30%

بدون محدوديت 20%

هشتممبحث

12

در مناطق با خطر نسبي زلزله خيلي زياد و زياد، واحدهاي مصالح بنايي توخالي كه (پ)4- 8-2-2 گيرند بايد داراي شرايط زير باشند: اي مورد استفاده قرار مي در ديوارهاي سازه

اي مجاز است. ، تنها در ديوارهاي غير سازه3و 2واحدهاي مصالح بنايي توخالي نوع -1

واحد مصالح بزرگ ها بايد عمود بر سطح ، سوراخدار و توخالي سوراخ واحدهاي مصالح بناييدر -2 هاي و قطر سوراخ يمربع هايسوراخ . اندازه دوش توزيع آن در سطح طور يكنواخت و به بناييواحد و لبه سوراخ بين جداره متر محدود شود و ضخامت ميلي 25 بايد حداكثر به اي دايره

در صورت متر باشد. ميلي 10از بيش دو سوراخ بين متر و فاصله ميلي 15از بيش يمصالح بناياي تأمين نشدن شرايط فوق، بكار بردن اين واحدهاي مصالح بنايي فقط در ديوارهاي غير سازه

مجاز است.

متر باشد. ميلي 15ها نبايد كمتر از ضخامت پوسته -3

مصالح بنايي امتداد يابد. بايد در كل عرض واحدآجر توخالي جان -4

آجر 1- 4- 8-2-2آيد، اي وارد هرگاه با يك آجر به آجر ديگر ضربه و يكپارچه و سخت باشد، آجر بايد كاملاً پخته -1

. صداي مشخص زنگداري توليد شود

مگاپاسكال باشد. 5مقاومت فشاري آجر بايد منطبق با مشخصات طراحي و حداقل -2

1300ها از آنچگالي ظاهري و 1700نبايد از دار توپر و سوراخ جرآ هر دو نوع چگالي حقيقي -3 كمتر شود. بر متر مكعب گرمكيلو

يران، عاري از معايب ظاهري مانند ي املّآجرهاي مصرفي در نما بايد مطابق استاندارد -4زدگي، آلوئك و نظاير آن باشد. از آجرهاي كاملاً پخته استفاده شود و خوردگي، شوره ترك

درصد جذب آب براي آجرهاي در مجاورت آب مانند آجرهاي جرها نبايد مكنده آب باشند.آ درصد باشد. 5نما نبايد بيش از

سيماني بلوك 2- 4- 8-2-2 هاي ديواري الف) بلوك

هاي مندرج در استاندارد شود بايد با ويژگي مصرف مي ساختمانكه در هاي سيماني توخالي بلوك :مطابق باشد د زيرو موار ايران يملّ

مشخصات مصالح و كنترل كيفيت 2- 8

13

اي اي يا شكسته، داراي وزن ويژه هاي ساخته شده از شن و ماسه طبيعي رودخانه ك بلو -1هاي با وزن ويژه كمتر از بلوك. كيلوگرم بر متر مكعب هستند 2000معمولي و در حدود

در صورتي كه وزن ويژه بلوك بين آورند. كيلوگرم بر متر مكعب را سبك به حساب مي 1700 آورند. كيلوگرم در متر مكعب باشد آنرا نيمه سبك به شمار مي 2000و 1700

متر و ميلي 10شود بايد حداقل هايي از بلوك سيماني كه ملات روي آن پخش نمي عرض لبه -2 متر باشد. ميلي 12حداكثر

ها ها و پوسته هاي سيماني مورد استفاده در ديوار باربر، خلاصه ضوابط ضخامت جان براي بلوك -3 است. آمده 2-2-8در جدول

پيمانه شن (به 5/3مخلوط بتن مصرفي در ساخت بلوك بايد از يك پيمانه سيمان پرتلند و -4ليتر 130-150پيمانه ماسه و 5/2درشتي حداكثر نصف ضخامت نازكترين ديواره بلوك) و

ل شده باشد، تشكي در هر متر مكعب ليتر براي بتن نلرزيده 160- 180آب براي بتن لرزيده يا تواند با دست يا ماشين انجام شود. اختلاط مي

ها ها و پوسته : ضوابط ضخامت جان2-2-8جدول

عرض بلوك سيماني متر) (ميلي

حداقل ضخامت پوسته )1(متر) (ميلي

حداقل ضخامت جان )2) (1(متر) (ميلي

ضخامت جان معادل )3(متر بر متر طول) (ميلي

136 20 20 102و 2/76152 25 25 188 203 32 25 188

209 29 32 و بزرگتر 254

متر باشد ميلي 16هاي سيماني كاملاً دوغاب شده ضخامت پوسته و جان نبايد كمتر از ) براي بلوك1( باشد. متر مي ميلي 20متر، حداقل ضخامت جان ميلي 25ها كمتر از بين جان هاي سيماني با فاصله ) براي بلوك2(هاي سيماني دوغاب شده كامل يا به شكل جزئي، از اين ضوابط مستثني هستند. در اين موارد براي محاسبه لوك) ب3(

ضخامت جان معادل بايد طول دوغاب شده از طول بلوك كسر شود.

هشتممبحث

14

هاي سقفي ب) بلوك ر رويب سقفي بلوك گاه تكيه متر و عرض ميلي 15 بايد حداقل سقفي بلوك هاي تيغه ضخامت متر باشد. ميلي 20 كم دست تيرچه

سنگ 3- 4- 8-2-2 هاي سنگ مصرفيويژگيالف)

بودن بزرگ شود و در صورت مي تأمين از كوه سنگي هاي ساختمان در ساخت مصرفي سنگ -1 شود. كوچكتر تقسيم قطعات به ابزار دستي يا ديگر پتك وسيله بايد به

نفر بتواند يك باشد كه بايد در حدي ديوار سنگي ساخت براي رد مصرفمو سنگ قطعه وزن -2 دهد. جاي و در ديوار را برداشته آن

كار ها به و شالوده حائل باربر، ديوارهاي باربر مانند ديوارهاي اعضاي در ساخت كه هايي سنگ -3باشند هايي و ساير كاني سست هاي رگه ، ترك و بدون نظر ظاهر يكنواخت شوند بايد از مي برده زنند. مي لطمهها آن استحكام و به شده خراب و هوازدگي جوي بر اثر عوامل كه

فصل و در ابعاد مورد نظر اين شكسته صورت به مگر اينكه مجاز نيست سنگ از قلوه استفاده -4 شود. مصرف

در ديوار باشد. پهناي اندازه تر و حداكثر بهم ميلي 150 بايد حداقل مصرفي سنگ ابعاد قطعه -5هاي پركننده مجاز فقط به عنوان سنگها آنهاي كوچكتر، كاربرد صورت استفاده از سنگ

است. . باشند مجاز است منطبق فصل با شرايط اين كه در صورتي كهنه هاي از سنگ استفاده -6بايد در برابر يخبندان پايدار بوده و ضوابط مندرج در هاي سرد هاي مصرفي در اقليم سنگ -7

تأمين نمايند.مشخصات و استانداردهاي مربوطه را

هاي مصرفي ب) حداقل ضوابط لازم براي سنگمگاپاسكال باشد. جذب آب 15ها براي كارهاي بنايي باربر نبايد كمتر از فشاري سنگ مقاومتهاي باربر و نما دست سنگ در آب، در مورد سنگ ن% و ضريب نرم شد5هاي رگي حداكثر سنگهاي %، سنگ15هاي آهكي متراكم % است. جذب آب مجاز در استاندارد ايران براي سنگ70كم

شده است.تعيين %30ها و در مورد توف %25آهكي متخلخل

مشخصات مصالح و كنترل كيفيت 2- 8

15

فشاري نمونه خيس شده در آب مقاومتضريب نرم شدن سنگ در آب عبارتست از نسبت تبصره: فشاري همان سنگ در حالت خشك. مقاومتساعت به 24به مدت حداقل

خشت 4- 4- 8-2-2 باشد. بايد صاف خشت سطوح -1 باشد. مگاپاسكال 2/1 بايد حداقل خشت فشاري مقاومت -2 كه طوري گردد به خشك، و باران برف ريزش احتمالبدون باد و بدون بايد در محيطي خشت -3

درصد باشد. 4كمتر از آن رطوبت رفدر زمان مص اندازه بايد همو بوده متر ميلي 250×250×60تا متر ميلي 200×200×50از ها ابعاد خشت -4

باشند. هم

فولاد 2-2-5- 8 لگرديمالف)

ي ايران و مبحث نهم رديده فولادي بايد مطابق با استاندارد ملّهاي ميلگردهاي گرم نو ويژگي -1روش كشش سرد و ميلگردهاي ه و ميلگردهاي فولادي توليد شده بساختمان ي مقررات ملّ

المللي باشد. گالوانيزه بايد مطابق با استانداردهاي معتبر بين 400 تسليم ميلگرد آجدار با مقاومت ،ها ديوارها و كلاف و افقي قائم مسلح نمودن براي -2

. است استفاده قابل مگاپاسكال آلودگي و هر نوع ، گرد و خاك ، روغن رنگ هاي از پوسته بايد تميز و عاري فولادي ميلگردهاي -3

، ملات (بتن چسباننده ماده بين چسبندگي كاهش ها سبب آلودگي ديگر باشند، زيرا اين شود. ) و ميلگرد مي لات، م دوغابي

ب) فولادهاي ساختماني يا شكل مقاومت به كه بايد از نواقصي و ورق نورد شده هاي از نيمرخ اعم فولادي قطعات -1

مجاز شده پوسته و پوسته زده زنگ از قطعات باشند. استفاده عاري زند، مي ها لطمه آن ظاهري چنانچه حالت تميز گردند. در اين كاملاً زني يا برس پاشي ماسه هوسيل به ، مگر اينكه نيست

هشتممبحث

16

استحكام محاسبات بايد در شده ضعيف واقعي باشد، سطح شده ها ضعيف نيمرخ مقطع سطح منظور گردد. سازه

ر د توان مي و ظاهري سطحي عيوب نداشتن را در صورت غير استاندارد و نامشخص فولادهاي -2 اين كه هايي و در مكان نبوده برداري در ايمني بهره اهميت داراي كه از ساختمان هايي بخش

كار به اي غير سازه اجزاي د، مانندنگذار جا نمي به اثر سوئي ساختمان استحكام فولادها روي برد.

.ايران باشدي هاي ملّخواص فولادهاي ساختماني بايد مطابق استاندارد -3

ها پ) اتصال دهنده

ها و مهارهاي شوند و ديگر بست هاي فولادي ساخته مي ي كه با سيميهاي ديوار و مهارها بستالمللي تهيه و ها بايد مطابق با استاندارهاي معتبر بين تا تعيين استاندارد لازم براي آنفولادي،

گر فلزات مقاوم در برابر خوردگي ها و مهارهاي ساخته شده از مس، برنج يا دي بست .استفاده شوند را داشته باشند.مگاپاسكال 200بايد حداقل مقاومت تسليم ت) شبكه فولاد جوش شده

ي ايران باشد.شبكه فولادي جوش شده بايد مطابق با استاندارد ملّ

ها ملات 2-2-6- 8اي چسباننده، ماسه و آب كه در صورت لزوم براي رسيدن به كارايي مورد مخلوطي است از ماده ملات

هاي زير بايد رعايت شود: شود. در استفاده از ملات محدوديت نظر، مواد افزودني به آن اضافه مي . مجاز است آهك و گل ، كاهگل گل از ملات استفاده خشتي هاي ساختمان در ساخت -1-گل هاي و بايد از ملات مجاز نيست گل از ملات استفاده سنگي هاي ساختمان در ساخت -2

شود. استفاده آهك - سيمان - و ماسه سيمان - ، ماسه آهك

ها انواع ملات 1- 6- 8-2-2

هاي سيماني الف) ملات گيرند. قرار ميآهك در اين گروه - سيمان -سيمان و ماسه -هاي ماسه ملات

مشخصات مصالح و كنترل كيفيت 2- 8

17

تا 1به 5متشكل از ماسه و سيمان بوده و نسبت ماسه به سيمان از ين ملات ا: مانيس - ماسهملات متغير است. رعايت موارد زير براي ملات ماسه سيمان ضروري است: 1به 3 .گاه نبايد به آن گچ افزوده شود براي زودگير كردن ملات سيماني هيچ -1 گردد.محدود بايد ها در ملات رس، مواد آلي و سولفات ميزان مواد مضر نظير خاك -2 د.نمو استفاده هرگز نبايد از گچ يسيمان هاي ملات گيري شمشه براي -3

،هاي مختلفي از سيمانبا نسبتآهك -سيمان -ماسه تملا :(باتارد) آهك - مانيس - ماسهملات شود. ماسه و آب كافي ساخته مي ،آهك

يهاي آهك ب) ملات

گيرند. هاي ساروج در اين گروه قرار مي آهك و ملات -آهك، ماسه -هاي گل ملات و سه آهك حجم يك آهك - گل ملات در ساخت و آهك خاك حجمي نسبت : آهك - گلملات شير صورت پاشيد و به آب را درون آهك بايد نخست ملات اين ساخت برايباشد. مي خاك حجم

مخلوط نمود. بخوبي و افزوده خاك به و سپس درآورد كآه حجمي ماده پركننده اين ملات، ماسه و ماده چسباننده آن، آهك است. نسبت : آهك - ماسهملات . براي باشد مي ماسه حجم و سه آهك حجم يكنيز آهك - ماسه ملات در ساخت و آهك ماسه

از ملات اين شود در ساخت مي كرد. توصيه عمل آهك -گل د همانند ملاتنيز باي ملات اين ساخت فقط ملات شود. از اين استفاده )درصد خاك رس دارد 5كه حداكثر خاكدارماسه ( كفي ماسه د.نمو استفاده اندود سطوح براي توان مي

بندي و آب در اندودكاري توان مي زير شرح به سرد و گرم ساروج هاي از ملات : ساروجملات كرد. استفاده ساختمان مختلف هاي قسمت

كه است آبي آهك ملات نوعي در واقع گرم ساروج: ملات ساروج گرم: ملات گرم ساروجملات -1 آيد. مي دست به آن به آب دار و افزودن رس آهكي هاي سنگ كردن و آسياب از پختن

خاكستر حجم 7، شكفته گرد آهك حجم 10سرد از اختلاط ساروج ملاتساروج سرد: ملات -2بز يا پشم لويي كيلوگرم 50تا 30و بادي ماسه حجم ، يك رس خاك حجم ، يك شده الك

آيد. مي دست بهها آن و ورز دادن آب )، مقدار كافي ملات هر متر مكعب (براي

هشتممبحث

18

گچي هاي پ) ملات

كاري، اتصالات قطعات گچي و در برخي موارد براي اندودهاي زودگير ملات گچ براي رويه در گچكاري ديوار، ملات گچ و خاك براي آستر در گچشود. هاي كاذب مصرف مي مانند اندود آستر سقف

شود. جرز و ستون استفاده مي هاي گلي ت) ملات

گل ملاتها گل رس است. گيرند و ماده چسباننده آن مي در اين گروه قرار و كاهگل گلهاي ملات شدن از خشك پس ملات شود. اين مي ساخته آن كامل و ورز دادن و آب خاك از اختلاط خوب

هايرديف بين بستر (ملات لايه عنوان فقط بايد به گل خورد. از ملات مي و ترك شده جمع شود. استفاده خشتي ) در ديوارهاي مختلف

هر ساختن افزايند. براي مي كاه آن به شدن از خشك پس گل ملات خوردن از ترك جلوگيري براي خشت ساخت فقط براي كاهگل . از ملات است لازم كاه كيلوگرم 50تا 45حدود كاهگل مترمكعب

شود. مي استفاده كاري رطوبتي و حرارتي براي عايق بام ديوارها و پوشش و اندودكاري روش انتخاب ملات 2- 6- 8-2-2

. شوند تقسيم ميگروه ملات خيلي قوي، ملات قوي، ملات متوسط و ملات ضعيف چهار ها به ملاتهاي ماسه، حجم ها وابسته به عوامل متعددي همچون نوع چسباننده، ويژگي هاي اين ملات ويژگي

ها ممكن نيست. ها بدون استفاده از برخي آزمايشري است كه كنترل آنمصالح سنگي و موارد ديگ باشد: ها به شرح زير مي نحوه استفاده از اين ملات

بوده و مگاپاسكال 20روزه برابر يا بيش از 42ملات خيلي قوي: اين ملات داراي مقاومت فشاري شود. براي عمليات بنايي در زير سطح زمين استفاده مي

بوده و براي مگاپاسكال 12روزه برابر يا بيش از 42وي: اين ملات داراي مقاومت فشاري ملات ق شود. ديوارهايي كه به مقاومت خمشي زياد نياز دارند، استفاده مي

براي مصارف عمومي مگاپاسكال 5روزه برابر يا بيش از 42ملات با مقاومت فشاري ملات متوسط:ها و پناه از سطح زمين در معرض شرايط جوي بحراني، جانمانند ديوارهاي خارجي بالاتر

شود. ها، استفاده مي دودكش

گيرد. ملات ضعيف: ملات با مقاومت كم كه فقط براي نازك كاري مورد استفاده قرار مي

مشخصات مصالح و كنترل كيفيت 2- 8

19

دوغاب 2-2-7- 8مخلوطي از مواد چسباننده و سنگدانه است كه آب كافي به آن اضافه شده تا مخلوط بدون دوغاب،

كه به دو نوع دوغاب بنايي و اين كه اجزاي تشكيل دهنده آن از يكديگر جدا گردد، ريخته شود گردد. دوغاب سيماني تقسيم مي

بنايي دوغابالف) انواع ركننده بين قطعات بنايي كاربرد دارد.هاي بنايي به عنوان پ اين نوع دوغاب در ساختمان

ها بايد مطابق مقاومت فشاري آن، نسبت اختلاط مصالح مورد استفاده در آن و بقيه ويژگيدوغاب، ي ايران باشد. استاندارد ملّ

سيماني دوغابب) ديف گيرد. پس از ساخت هر پنج ر دوغاب سيماني در تقويت كارهاي بنايي مورد استفاده قرار مي

شود و بايد اين عمل تا پايان ساخت كامل ديوار ادامه يابد. ريزي سيماني انجام مي آجر، عمل دوغاب ريزي مورد توجه قرار گيرد: موارد زير بايد در دوغاب

دوغاب سيماني بايد به نسبت حجمي يك سيمان و يك ماسه ريخته شود. -1و پيش از آغاز گرفتن سيمان، اختلاط بعد از ممكن زمان بايد در كمترين سيماني دوغاب -2

قرار گيرد. مورد مصرف

، نبايد حالدر هر . ، مجاز نيست شده و سختفته گر آن سيمان كه سيماني از دوغاب استفاده -3 گردد. ، استفاده است گذشته ساعت 5/1 اختلاط آن از شروع كه از دوغابي

شود. از اجرا، جلوگيري پس ساعت 24تا حداقل يسيمان دوغاب زدن از يخ است لازم -4

هاي ملات و دوغاب افزودني 2-2-8- 8

.بي بكار رونداد در ملات يا ملات دوغها يا ساير مواد مشابه نباي مايعات ضد يخ، نمك :هاي ضديخمخلوطهايي براي از مواد هوازا نبايد در ملات يا ملات دوغابي استفاده كرد، مگر آن كه آزمايش :هوادهي

ها با ضوابط اين فصل انجام شود.ييد تطابق آنأتقرار توان مورد استفاده هاي پلاستيكي را مي فقط اكسيد معدني خالص، كربن سياه يا رنگ :ها رنگ

درصد وزن سيمان محدود شود. 3داد. مقدار كربن سياه موجود بايد به حداكثر

هشتممبحث

20

شفته و بتن آهكي 2-2-9- 8دوغاب آهك باشد. شفته آهكي را با الف) شفته آهكي مخلوطي از آب و آهك و خاك رس مي

بهترين سازند. مي بدون ريشه گياهي و ساير مواد آليهوايي و خاك رس يا خاك داراي خاك رس باشد. معمولاً، مقاومت فشاري شفته آهكي با ساختن شفته آهكي استفاده از دوغاب آهك مي روش

1مت فشاري مقاوهاي كم ( براي بارگذاري وهاي زير پي يابد و براي لايه مرور زمان افزايش مي گيرد. در ساخت شفته آهكي موارد زير بايد منظور شود: ) مورد استفاده قرار ميمگاپاسكال

بندي خاك و مقدار آب لازم براي شفته آهكي بستگي به مقدار خاك رس در خاك شفته، دانه -1گرما و خشكي محل كار دارد. هر اندازه آب كمتر مصرف شود بهتر است زيرا شفته پوك

.شود نمي

مقدار آهكي كه در ساختن شفته آهكي بايد مصرف شود بستگي به مقاومت مورد نياز و مقدار -2 خاك رس درون خاك دارد.

مناسبي بندي دانه مشروط بر اينكه در شفته خاك مصرف براي درشت سنگي هاي جود دانهو -3 . است باشد، بلامانع داشته

25از آن دانه ريز كه است پيوسته بندي با دانه ، خاك كيآه شفته ساختن براي خاك هترينب -4 كمتر نباشد. درصد خاك 15از آن رس درصد و خاك

به سبب وجود خاك رس و آب زيادكه شفته آهكيدر خشك شدن ناشي از كاهش حجم -5 .توجه قرارگيردافتد بايد مورد اتفاق مي

و مقدار است ن تفاوت كه چسبنده آن خمير آهكبتن آهكي مانند بتن سيماني است با ايب) مصالح سنگي باشد. صددر 5تواند تا خاك رس آن مي

بتن سيماني 2-2-10- 8

مبحث ضوابط مندرج در ي و ساير نيازهاي ويژه محيطي بايد با يپايا ،كيفيت بتن از نظر مقاومتكيلوگرم در 250بتن بايد با عيار سيمان حداقل مطابقت داشته باشد.ساختمان ينهم مقررات ملّ

ها نبايد كمتر از هر مترمكعب بتن ساخته شود. حداقل مقاومت فشاري بتن مورد استفاده در كلاف .مگاپاسكال باشد 20

مشخصات مصالح و كنترل كيفيت 2- 8

21

درصد بتن با مقاومت 70 حداقل ي با مصرفيناهاي ب سازي در ساختمان براي پي بتن خرده سنگي درصد سنگ لاشه يا خرده سنگ، مجاز است. 30مگاپاسكال و 20روزه 42فشاري

چوب 2-2-11- 8 باشد. داشته تناسب و مورد مصرف بايد با شرايط اقليمي مصرفي الوارهاي رطوبت -1

و در جهات چوب هاي گونه مختلف ، در انواع طبيعي هاي چوب و مكانيكي فيزيكي خصوصيات -2 اين بايد به مصرف هنگام با يكديگر متفاوتند، بنابراين درخت تنه مماسي و ، شعاعي طولي كرد. توجه عوامل

ستفاده از مواد مناسب در برابر تهاجم موريانه هاي چوبي بايد با ا ختمانچوب مصرفي در سا -3 دگي محافظت شود.سيايمن شده باشد و در برابر پو

الزامات عمومي 3- 8

23

الزامات عمومي 3- 8

كليات 8-3-1 الزامي است. هاي موضوع اين مبحث رعايت ضوابط عمومي زير در طراحي و اجراي ساختمان

درز انقطاع 3-1-1- 8هاي مختلف عد ديگر بزرگ باشد و يا در قسمتچنانچه يكي از ابعاد پلان ساختمان نسبت به ب

ها در شته باشد و نيز وجود پيشامدگيساختمان اختلاف ارتفاع و يا اختلاف ارتفاع طبقات وجود داهاي مختلف هاي انقطاع به قسمت پلان بيش از حد مجاز باشد بايد ساختمان را با استفاده از درز

تقسيم كرد. جهت تأمين حداقل عرض درز انقطاع، فاصله هر طبقه ساختمان از مرز زمين مجاور پايه باشد. درز انقطاع لازم نيست در شالوده ارتفاع آن طبقه از روي تراز 005/0حداقل بايد برابر

ادامه يابد. اي پيوستگي سازه 3-1-2- 8

هاي مشمول اين مبحث رعايت موارد كلي زير الزامي است: اي ساختمان در مورد اجزاي سازهمامي اجزاي ساختمان بايد به گونه مناسبي به هم پيوسته باشند تا ساختمان در برابر نيروها ت -1

به طور يكپارچه عمل كند.

ديوارهاي باربر بايد در يك راستاي قائم تا پي ادامه داشته باشند. -2

كل ساختمان بايد از نظر واژگوني پايدار باشد. -3

هشتمبحث م

24

گاه جانبي تأمين ا ساير عناصري كه براي ديوار، تكيهها ي ها يا سقف ديوارها بايد به تمام كف -4 مهار شوند. به نحو مناسبي كنند مي

ها شالوده 3-1-3- 8

ها ضروري در طراحي شالوده ي ساختمانم مقررات ملّهفتمبحث رعايت ملاحظات ژئوتكنيكي يها بايد ضوابط موجود در مباحث هفتم و نهم مقررات ملّ است. در طراحي و اجراي شالوده

رعايت شوند. ساختمان ديوارهاي زيرزمين 3-1-4- 8

هاي مجاور ناشي اضافه بارهاي جانبي كه از خاك تحمل بارهاي قائم به ديوارهاي زيرزمين جهتشود بايد داراي مقاومت و ضخامت كافي باشند. در ضمن رعايت ضوابط زير براي اين ديوارها مي

لازم است: الف) ضخامت ديوار زيرزمين بايد حداقل برابر با ضخامت ديوار طبقه همكف باشد.

هاي ر طبقه زيرزمين بايد از بتن درجا ساخته شده باشند و توسط ميلگردها د درگاه ب) كليه نعل هاي افقي پايين و بالا متصل گردند. هاي قائم به كلاف قائم يا كلاف

ج) در صورت عدم استفاده از كلاف افقي زير ديوار طبقه زيرزمين، بايد كليه ميلگردهاي قائم در متصل گردند. ديوار طبقه زيرزمين به ميلگردهاي شالوده

فوذ آب و رطوبت عايقكاري شوند. عايقكاري رطوبتي زير ديوار با قير گوني ند) ديوارها بايد در برابر 20كاهش مقاومت برشي در برابر بارهاي جانبي، مجاز نيست و دليلو ساير مصالح مشابه به

كافي است. يك به دوسيمان با نسبت سيمان به ماسه -تر ملات ماسهم ميلي هاهاي اطراف آن و تقويت كنندهبازشوها 3-1-5- 8

. در ديوارهاي باربر، هاي مركزي ديوار قرار گيرندالامكان كوچك بوده و در قسمت بازشوها بايد حتيدر صورت امكان بايد از تعبيه بازشوها در يك راستاي قائم احتراز شود. در غير اين صورت، بايد

درگاه يا كلاف تقويت شود. پيرامون بازشوها به نحو مناسبي مثلاً با ميلگرد، يا نعل

الزامات عمومي 3- 8

25

ديوارهاي چند جداره 3-1-6- 8هاي مقاوم در بست با كليه جدارهاي ديوارهاي چند جداره بايد توسط دوغاب پر شوند يا بين هفاصل

برابر خوردگي يا ميلگردهاي بستر به يكديگر محكم شوند. تهي هاي ديواري در اجراي ديوار ميان بست 3-1-7- 8

بند كله از هر جداره را در 2هاي ديواري بايد به اندازه كافي بلند باشد تا حداقل طول كلي بستهاي ديواري كه درون جدار قرار دارند بايد كاملاً در ملات يا دوغاب محصور برگيرد. بخشي از بست

متر خم شوند. ميلي 5درجه و حداقل به طول 90هاي ديواري بايد با زاويه اي بستباشند. دو انته تعبيهمتر ميلي 12متر مربع از مساحت ديوار، بايد حداقل يك بست ديواري با قطر 6/0ه ازاي هر ب

، بايد براي باشدمتر ميلي 115و كوچكتر از متر ميلي 75 اگر فاصله بين دو جداره بزرگتر از. شودمتر در نظر گرفته ميلي 12مربع از مساحت ديوار، حداقل يك بست ديواري به قطر متر 4/0هر

بيه شوند. حداكثر فاصله تعر بايد يك در ميان (بصورت متناوب) اقائم ديو هبستها در صفح شود.متر يميل 900ها نبايد از متر و حداكثر فاصله افقي ميان آن ميلي 600ها نبايد از ميان بست قائم

300متر و حداكثر ميلي 900ها بايد كمتر از در اطراف بازشوها فاصله افقي بست تجاوز نمايد. بيه گردند.تعبازشو، هاز لب دورتر متر ميلي

پر ههاي ديواري در ديوارهاي چند جداره حفر بست 3-1-8- 8

5هاي ديواري به قطر حداقل ها بايد با بست همتر مربع از ديوارهاي چند جداره، جدار 2/0در هر هاي ديواري با اندازه و فاصله متفاوت كه مقاومت توان از بست متر به يكديگر بسته شوند. مي ميلي

كنند استفاده كرد. ها ايجاد ميهيكساني را ميان جدار د بسترميلگر 3-1-9- 8

3قطر حدود بايد داراي حداقل يك سيم عرضي با بناييساخته براي ديوارهاي ميلگرد بستر پيشمترمربع از مساحت ديوار باشد. فاصله عمودي ميلگرد بستر نبايد بيش از 2/0براي هر متر ميليي خوابانده شوند. ميلگردهاي بستر قيد كاملاً در ملات بند افهاي طولي با باشد. سيممتر ميلي 400

هشتمبحث م

26

در جايي كه فضاي بين جدارهاي پيوند داده شده كاملاً با دوغاب د.نگير ها را در بر بايد همه جدارههاي مجاز و ساير شرايط ذيربط، كه يا ملات پر و سفت شده باشد، بايد از ضوابط مربوط به تنش

(معمولي) بكار برده شود استفاده كرد اما اگر اين فضا پر نشده باشد، ضوابط بناييبراي ديوارهاي گاه جانبي، ضخامت (منهاي حفره)، ارتفاع و شرايط بست هاي مجاز، شرايط تكيه مربوط به تنش

ديوارهاي دو جداره را ارضا كند. كنترل نسبت لاغري 3-1-10- 8

الف) كنترل نسبت لاغري در ديوارهادر ديوارهاي باربر غير مسلح، نسبت لاغري (كه از تقسيم ارتفاع مؤثر بر ضخامت يا تقسيم طول

ديوارهاي بيشتر شود. در 15آيد) نبايد از مؤثر ديوار بر ضخامت، هر كدام كمتر است، به دست مي شود.محدود مي 1-3- 8مسلح، اين نسبت به مقادير جدول

حداكثر نسبت لاغري در ديوارهاي باربر مسلح 1- 3-8جدول

حداكثر نسبت لاغري در ديوارهاي باربر مسلح حداكثر نسبت لاغري مجاز شرايط انتهايي

35 گاه سادهتكيه 45 گاه پيوستهتكيه

18 ديوار طره

هابت لاغري در ستونب) كنترل نس

ها از تقسيم ارتفاع مؤثر ستون بر ضخامت مؤثر در هر جهت، هر كدام بيشتر نسبت لاغري در ستونهاي باشد. در ستون 15هاي غيرمسلح بايد كمتر از آيد. اين نسبت در ستون است، به دست مي

از مركزيتي معادل شود. در محاسبات بايد حداكثر خروجمحدود مي 20مسلح، اين نسبت به عدد درصد بعد ستون در هر جهت در نظر گرفت. 10با

الزامات عمومي 3- 8

27

هااي و تيغهديوارهاي غيرسازه 3-1-11- 8هاي مناسبي بايد تهيه گردد كه صدمات اي طرح اجزاي سازه اي به براي اتصال اجزاي غيرسازه -1

اي حداقل باشد. اي در اثر تغيير شكل اجزاي سازه وارده به اجزاي غير سازهباشد. در متر مي 5/3ها از تراز كف مجاور اي و تيغه داكثر ارتفاع مجاز ديوارهاي غيرسازهح -2

تأمين ديوار اي مناسب، پايداري بيشتري براي استفاده از مهارهصورت تجاوز از اين حد بايد با .گردد

.كاملاً به زير پوشش سقف مهار شوند هايي كه در تمام ارتفاع طبقه ادامه دارند بايد يغهت -3ها نبايد آزاد باشد. اين لبه بايد به يك تيغه و يا يك ديوار عمود بر آن، يكي از به قائم تيغهل -4

آرمه و يا يك ستونك) كه بهمين منظور از فولاد، بتن اجزاي سازه و يا عنصر قائم (همانندبند كمتر از با اتصال كافي تكيه داشته باشد. چنانچه طول تيغه پشتساخته شده است، چوب

تواند آزاد باشد. متر باشد لبه آن مي 5/1گير ر صورتيكه ديوار و تيغه متكي به آن بطور همزمان و يا بصورت لاريز و يا بصورت هشتد -5

گردد ولي چنانچه تيغه بعد از احداث ديوار و يده شوند، اتصال تيغه به ديوار كافي تلقي ميچبدون اتصال به آن ساخته شود بايد در محل تقاطع به نحو مناسبي به ديوار متصل و محكم گردد. در غير اينصورت لبه كناري تيغه آزاد تلقي شده و بايد عنصر قائم در اين لبه تعبيه

و تيغه عمود بر هم بايد با يكديگر قفل و بست شوند.گردد. د درگاه نعل 3-1-12- 8تواند از مصالحي مانند آجر مسلح، چوب، درگاه مي ها در طبقه زيرزمين، نعل درگاه به جز نعل -1

ساخته باشد. و بتن پيشفولاد، بتن درجا درگاه عبارت است از بخشي از ديوار مثلثي شكل كه اضلاع جانبي آن با افق بار وارد بر نعل -2

ها و تيرها بايستي در نظر گرفته شوند. سازد. تمام بار مثلث به اضافه كف درجه مي 60زاويه ا يك دهم طول دهانه، متر ي ميلي 350درگاه در هر طرف بايستي حداقل گاه تير نعلطول تكيه -3

هر كدام بيشتر است، در نظر گرفته شود. اين طول بايد طوري در نظر گرفته شود كه تنش

هشتمبحث م

28

ايجاد شده در واحد بنايي زيرين (ناشي از تركيب وزن ديوار، تنش حاصل از عملكرد قوسي و گاهي بيشتر نشود. درگاه) از حد مجاز تنش تكيهگاهي تير نعلتنش تكيه

نما 3-1-13- 8اتصالات نما به سازه بايد توانايي انتقال نيروي زلزله ايجاد شده در اثر جرم ديوار به سازه را دارا -1

اي محيطي را ها يا اعضاي سازهباشند. همچنين اين اتصالات بايد بتوانند تغيير مكان در قاببايست به شكل مناسبي به نما منتقل كنند. در انتخاب نما، تا آنجا كه ممكن است مصالح مي

پذير انتخاب شوند. سبك و انعطافشدن نما بايد با سطح زير كار اتصال مناسب و كافي داشته باشد تا هنگام بروز زلزله خطر جدا -2

و فروريختن آن وجود نداشته باشد.

پناه جان 3-1-14- 8متر و ضخامت آن حداقل ميلي 700ها از كف تمام شده بايد حداكثر پناه اطراف بام و بالكن ارتفاع جان

ر شوند.هاي افقي و قائم مهامتر توسط كلاف 5متر باشد. همچنين لازم است در فواصل ميلي 200 دودكش 3-1-15- 8

يابد. بايد دودكش در بام ادامه ساخت دودكش بايد بصورت يكپارچه از طبقات پايين تا پشتصالح بنايي مجاز پناه به روش مناسبي مهار شود. ساخت دودكش با م ارتفاعي برابر با ارتفاع جان

كه ارتفاع آن از اين مقدار متر از كف بام باشد و در صورتي 5/1ارتفاع دودكش نبايد بيش از نيست.تجاوز نمايد بايد به وسيله عناصر قائم فولادي يا بتن مسلح به گونه مناسبي تقويت و در كف بام

گيردار شود. بادگير 3-1-16- 8

متر باشد. در 5/1بادگير ساخته شده با مصالح بنايي و اجزاي مشابه نبايد از كف بام، بلندتر از صورتي كه ارتفاع بادگير از اين مقدار تجاوز كند بايد به وسيله عناصر قائم فولادي يا بتن مسلح به

بام گيردار شود. نحو مناسبي تقويت و در كف

الزامات عمومي 3- 8

29

گاه بناييتكيه 3-1-17- 8 گاه قائم تكيهالف)

گاه قائم را به عهده دارند، بايد به نحوي باشد كه ضخامت اي كه نقش تكيه اعضاي سازهسطح باربر . همچنين اين اعضا بايد از متر نباشد ميلي 25متر و بيشتر از ميلي 6بستر آن كمتر از نخستين بند

مواد نسوز انتخاب شوند. گاه جانبي تكيهب) بندها كه با فاصله افقي معيني ها، يا پشت توان بوسيله ديوارهاي عرضي، ستون گاه جانبي را مي تكيه

ها كه بطور عمودي داراي فاصله ها، تيرها، يا سقفاز يكديگر قرار گرفته باشند، يا بوسيله كففاصله آزاد بين ، گاه جانبي استفاده شود معيني باشند، تأمين كرد. در صورتيكه از تير بعنوان تكيه

برابر حداقل عرض مساحت ناحيه فشاري بيشتر باشد. 32تيرها نبايد از ها و ميلگردهاي بستر حفاظت از بست 3-1-18- 8

متر است، در برابر ميلي 16ها يا ميلگردهاي بستر بايد با ملاتي كه حداقل ضخامتش بستبستر و ميلگرد بناييواحدهاي هوازدگي، پوشش داده شوند. ضخامت ملات دوغابي يا ملات بين

متر يا كمتر استفاده ميلي 6ها يا ميلگرد با قطر متر باشد. در مواردي كه از پيچ ميلي 6نبايد كمتر از دو برابر ضخامت ميلگرد يا پيچها آنها را در بندهاي افقي كه حداقل ضخامت توان آن شود، مي مي

جايگذاري كرد.است

مجاري توكارها و لوله 3-1-19- 8

از يك ششم ضخامت ديوار ها آنها و مجاري توكار در صورتي مجاز است كه قطر عبور دادن لوله كمتر باشد.

هاو ستون ابعاد هندسي مؤثر در ديوارها 3-1-20- 8

ضخامت مؤثر 20-1- 8-3-1 هاي بنايي در بندهاي الف تا ت ارائه شده است. ها در سازهضخامت مؤثر ديوارها و ستون

هشتمبحث م

30

ديوارهاي تك جدارهلف) ا ديوار است. هواحدهاي توپر يا ميان خالي، ضخامت مشخص هضخامت مؤثر ديوارهاي تك جدار

ديوارهاي چند جدارهب) ضخامت مؤثر ديوارهاي چند جداره، كه فضاي بين جدارها با ملات يا ملات دوغابي پر شده باشد،

ضاي باز در بين جدارها، ضخامت مؤثر همانند ديوار است. براي ديوارهاي با ف هبرابر ضخامت مشخص تهي تعيين خواهد شد. ديوارهاي ميان

تهي ديوارهاي ميانپ) تهي، به طور محوري بارگذاري شده باشد، هر جدار بايد براي اگر هر دو جدار از ديوارهاي ميان

ست. اگر يك آورده شده ا الف عملكرد مستقل در نظر گرفته شود. ضخامت مؤثر هر جدار در قسمتدوم مجموع مربعات هتهي از ريش جدار تحت بار محوري باشد، ضخامت مؤثر ديوار ميان

چند جداره باشد يا تهي تك جداره آيد. اگر يك ديوار ميان يم جدارها بدست ههاي مشخص ضخامتظر تهي، بايد براي عملكرد مستقل، در ن و هر دو طرف تحت بار محوري باشند، هر طرف ديوار ميان

خواهد بود. اگر يك طرف ديوار ب و الف هايگرفته شود و ضخامت مؤثر هر طرف طبق قسمتهاي تهي، ريشه دوم مجموع مربعات ضخامت تحت بار محوري باشد، ضخامت مؤثر ديوار ميان

مشخصه دو طرف خواهد بود. ها ستونت)

مؤثر براي عرض است. مشخصه عرض هاي مستطيلي در امتداد مورد نظر، مؤثر براي ستونعرض باشد ميهاي غير مستطيلي، ضخامت يك ستون مربعي با همان ممان اينرسي، حول محوري ستون

.كه در ستون واقعي مورد نظر است ارتفاع مؤثر 20-2- 8-3-1هاي جانبي بالا و پايين و گاه ها و ديوارها، برابر با ارتفاع آزادي است كه بين تكيه رتفاع مؤثر ستونا

امتداد عمود بر محور مورد نظر قرار دارد. براي اعضايي كه در بالا و در امتداد عمود بر محور در گاه پايين است. اگر دو برابر ارتفاع عضو از بالاي تكيه ،گاه نيستند، ارتفاع مؤثر مورد نظر، داراي تكيه

توجيه باشد، بكار برد.توان آن را در صورتي كه قابل ارتفاع مؤثر كمتر از ارتفاع آزاد باشد، مي

الزامات عمومي 3- 8

31

مساحت مؤثر 20-3- 8-3-1با مساحت خالص بستر و براي واحدهاي توپر برابر بر است برا توخاليمساحت مؤثر براي واحدهاي مساحتي كه در آن ملات دوغابي ريخته شده باشد. اگر از واحدهاي هاست با مساحت خالص به اضاف

ثر، كوچكترين عدد از دو ؤستفاده شده باشد، مساحت مهاي عمود بر امتداد تنش ا خالي با حفرهتومقدار حداقل مساحت بستر يا حداقل مساحت مقطع عرضي خواهد بود. اگر بندهاي افقي تورفته

خالي بايد تومساحت مؤثر براي ديوارهاي .باشند، مساحت مؤثر به همان نسبت كاهش خواهد يافت آيد. مقداري باشد كه از جدارهاي تحت بار بدست مي

هاي مهاري مدفون ذاري پيچگجا 3-1-21- 8

هاي مهار از ميلگرد خم شده، يچيا پهاي مهار با مهره و پيچاعم از هاي مهار، ضوابط جاگذاري پيچ 90 هاي مهار از ميلگرد خم شده بايد داري يك قلاب شود. پيچ مطابق مقررات اين قسمت تعيين مي

برابر قطر پيچ بعد از 5/1قطر داخلي سه برابر قطر پيچ، به اضافة طول مستقيمي مساوي خم بادرجه هاي مهار صفحه، چهاي مهار با مهره داراي يك مهرة استاندارد خواهند بود. پي انتهاي آزاد باشند. پيچ

شود تا معادل پيچ مهار با مهره را تأمين كند. پيچ، جوش مي هبود كه به بدن اي خواهند داراي صفحهطول مدفون است كه برابر با هاي مهار با مهره، هاي مهار صفحه يا پيچ فون براي پيچمدعمق مؤثر

عمق شود. گيري مي ود اندازهتا سطح باربر صفحه يا مهره مهار در جهت عم واحد بنايياز سطح تا سطح باربر واحد بناييفون براي مهار با ميلگرد خم شده، طول توكاري است كه از سطح مدمؤثر

ها، بايد در محل شود. همة پيچ گيري مي خم، منهاي يك برابر قطر پيچ مهار در جهت عمود اندازههاي به محصور شوند، مگر پيچ بناييواحد متر ملات دوغابي بين پيچ و يميل 25خود، با حداقل

متر جاي داد. ميلي 12توان در بندهاي افقي با ضخامت حداقل متر كه آنها را مي ميلي 6قطر برابر قطر پيچ است. 40ها حداقل فاصله مركز تا مركز پيچ

ميلگرد بازشوها 3-1-22- 8

باشد كه متر مربع مي ميلي 130حداقل ميلگرد افقي و قائم براي بالا و پايين و اطراف بازشوها برابر قطر 40«و » متر ميلي 600«ميلگردهاي افقي بايد حداقل بطول كمترين عدد از دو مقدار

هشتمبحث م

32

طرفين بازشو را با تعبيه بايد ها، تفاده از كلافاسصورت يابند. در بعد از بازشو امتداد » ميلگردشوند و همچنين با مهار هاي افقي بالا و پايين آن طبقه متصل مي هاي قائم كه به كلاف كلاف . كردهاي قائم طرفين تقويت درگاه بازشو در كلاف نعل

اي ديوارهاي جدا شده از سيستم اصلي سازه 3-1-23- 8

گاه هستند ولي از صفحه خود (در جهت جانبي) داراي تكيه رجهت عمود بدر ي كه بنايديوارهاي كنند، اي عمل مي اصلي سازه اي مستقل و از سه طرف بطور جدا شده از سيستم لحاظ سازه

مساحت مقطع عرضي ديوار باشند. اين ضابطه 007/0بايست داراي حداقل ميلگرد افقي برابر با مييش از باز يكديگر ها آنيا با ميلگردهاي افقي كه فاصله بستربايست با توزيع يكنواخت ميلگرد مي

غابي مدفون باشند، ارضا گردد. اجزاي متر نباشد، و بطور كامل در ملات يا ملات دو ميلي 1200 باشد. ي از مطالب حداقل ميلگرد مستثني ميبناياي) ديوارهاي معماري (غيرسازه

ديوار باربر ضخامتحداقل 3-1-24- 8

متر كمتر باشد. در مورد ديوارهاي باربر ميلي 150ضخامت اسمي ديوارهاي باربر مسلح نبايد از متر مجاز است، به شرط آنكه مقاومت ميلي 100ضخامت اسمي ،ي مسلح با واحد آجر مجوفبناي

نباشد، واحدها در 27گتر از ربزلاغري ل باشد، نسبت مگاپاسكا 55يشتر از بواحد سطح خالص متر باشد و حداكثر دو ميلگرد با ميلي 12يا مساوي از ميلگرد كمتر هپيوند ممتد قرار گيرند، انداز

شكل باشند. Vيك وصله در هر حفره قرار گيرد، و بندها به شكل صاف محدب يا صاف اي يت ديوارهاي سازهضوابط استفاده از بتن براي تقو 3-1-25- 8

ه بكه بين مصالح و بند هاديوار هاي شروع يا تقاطع نظير لايه ،اي سازه واحد بناييهر جا بتن به بطوريكه شودبايست زبر سطح بتن مي ،گردد متصل مياند، طراحي نشده عنوان يك درز انقطاع

عيناً بناييبايست به واحد متر باشد و بتن مي ميلي 6/1ها برابر با ارتفاع متوسط ظاهر شده سنگدانه د. گرداست متصل واحد بناييمثل اينكه بتن از جنس

هاي بنايي مسلحساختمان 4- 8

33

هاي بنايي مسلح ساختمان 4- 8

كليات 1- 8-4، رعايت 3وه بر رعايت الزامات عمومي ذكر شده در فصل هاي بنايي مسلح علا راي ساختمانـدر اج

ل به دليل رفتار ـهاي مشمول اين فص باشد. اجراي ساختمان روري ميـضوابط اين فصل ض .هاي بنايي سنتي ترجيح دارد تر در مقايسه با ساير ساختمان پذير شكل

محدوده كاربرد 4-1-1- 8

ي ساختمان شامل حداقل ضوابط براي طراحي و ساخت اين فصل از مبحث هشتم مقررات ملّها به وسيله هسته بتني باشد. مسلح نمودن در اين نوع ساختمان هاي بنايي مسلح مي ساختمان

ها آنهاي واحدهاي بنايي مجوف و پر كردن رهمسلح و يا قرار دادن ميلگردهاي فولادي درون حف 15هاي بنايي مسلح شود. حداكثر ارتفاع ساختمان انجام مي 1-4-8توسط ملات يا بتن مانند شكل

باشد. متر از تراز پايه مي مصالح 4-1-2- 8

فصل مبحث پنجم مقررات مليّ ساختمان و في بايد با كليه مقررات و ضوابط ارائه شده درمصالح مصر مطابقت داشته باشد. اين مبحث دوم

هشتممبحث

34

ديوار بلوك سيماني مسلح ديوار آجري مسلح

هايي از ديوارهاي بنايي مسلح نمونه 1-4-8شكل

تحليل و طراحي 2- 8-4

گيرد. هاي بنايي به دو روش تنش مجاز و مقاومت نهايي صورت مي طراحي ساختمانهاي مجاز و فرض توزيع خطي تنش و كرنش و فرضيات طراحي به روش تنش مجاز بر اساس تنش

باشند به قرار زير است: مي ها در محدوده ارتجاعيدر نظر گرفتن اين كه كليه تنش

مانند. اي پيش از خمش، پس از خمش نيز مستوي باقي مي مقاطع صفحه -1 تنش، متناسب با كرنش است. -2 دهد. تركيب اعضاي بنايي، يك عضو همگن را تشكيل مي -3 نمايد. بنايي هيچگونه تنش كششي را تحمل نمي -4 پيوند دارد، به طوري كه مجموعاً ميلگرد كاملا توسط ملات يا دوغاب محصور و با واحد بنايي -5

كنند. هاي مجاز، عمل ميداراي رفتار همگن بوده و در محدوده تنش

هاي بنايي مسلحساختمان 4- 8

35

روش طراحي مقاومت نهايي بر اساس فرضيات زير استوار است:ميلگرد كاملاً توسط مصالح بنايي محصور شده و پيوستگي كرنش بين ملات و ميلگرد وجود -1

شوند. به صورت مركب تحمل مي دارد، به طوريكه بارهاي اعماليمقاومت اسمي مقاطع بنايي مسلح براي تركيب خمش و بار محوري بايستي بر اساس اعمال -2

ها باشد. شرايط تعادل و سازگاري كرنش شود. توزيع كرنش در عمق مقطع، خطي در نظر گرفته مي -3

براي بنايي رسي 003/0 حداكثر كرنش قابل استفاده در دورترين تار فشاري بنايي بايد برابر با -4 براي بنايي بتني فرض شود. 0025/0و

مقدار تنش ميلگرد در محدوده ارتجاعي از حاصلضرب مدول الاستيسيته در كرنش ميلگرد به -5هاي بزرگتر از كرنش حد ارتجاعي، تنش در ميلگرد بايد مستقل از آيد. براي كرنش دست مي

ته شود. كرنش و برابر با مقاومت تسليم در نظر گرفدر محاسبات خمش و نيروهاي محوري بايد از مقاومت كششي بنايي صرفنظر كرد، ولي براي -6

محاسبه خيز مقاومت كششي بنايي بايد در نظر گرفته شود.

مقاومت فشاري مشخصه بنايي است كه در 85/0تنش بنايي در دورترين تار فشاري برابر با -7ر كنش فشاري حداكثر و محور خنثي به صورت فاصله بين تا 8/0ناحيه فشاري و تا عمق

شود. يكنواخت توزيع مي

هاي ايجاد شده در بنايي بتني يا رسي نبايد از مقادير مجاز در طراحي به روش تنش مجاز، تنش هاي معتبر تجاوز نمايد. نامه ارائه شده در آيين

هاي معتبر كه عبارت مهنا در طراحي به روش مقاومت نهايي، مقاومت طراحي ارائه شده در آيين است از مقاومت اسمي ضربدر ضريب كاهش مقاومت بايد برابر يا بيشتر از مقاومت لازم باشد.

ها تا زمان تدوين مقررات مربوط به اين فصل، با استفاده از تحليل و طراحي اين ساختمان باشد. هاي معتبر مجاز مي نامه آيين

هشتممبحث

36

براي مناطق با خطر نسبي كمضوابط و جزئيات مسلح كردن 3- 8-4 كليات 4-3-1- 8

10- 3- 4- 8تا 2- 3- 4- 8ندهاي ضوابط و جزئيات مسلح كردن براي مناطق با خطر نسبي كم بايد با ب مطابقت نمايد.

الزامات ميلگردها 4-3-2- 8

متر بيشتر باشد. همچنين قطر ميلگرد طولي نبايد ميلي 28الف) اندازه قطر ميلگرد طولي نبايد از از موارد زير باشد: بيشتر از يك هشتم ضخامت اسمي ديوار يا يك چهارم هر يك

بعد كوچك حفره -1 ضخامت هسته مسلح -2

هاي واحدهاي بنايي توخالي نبايد بيش از ب) درصد نسبي ميلگردهاي طولي در حفره يا در رديفدرصد در محل وصله ميلگردها باشد. همچنين در يك 8هاي بدون وصله و درصد در محل 4

د.ميلگرد جايگذاري شو 2حفره ديوار نبايد بيش از درصد نسبي ميلگرد، نسبت سطح مقطع ميلگرد به مساحت حفره و يا هسته مسلح معادل تبصره:

باشد. مي فاصله ميلگردها 4-3-3- 8 25، نبايد كمتر از قطر اسمي ميلگردها يا ها فاصله آزاد بين ميلگردهاي موازي بجز در ستون -1

متر، هر كدام بيشتر است باشد. ميلي 5/1يك از دو مقدار ها فاصله آزاد بين ميلگردهاي طولي نبايد از هيچ ها و ستونك در ستون -2

متر كمتر باشد. ميلي 38برابر قطر اسمي و ها يا ك وصله پوششي و وصلهمحدوديت فواصل آزاد بين ميلگردها بايد براي فاصله آزاد بين ي -3

ميلگردهاي مجاور نيز رعايت شود.فاصله آزاد بين يك ميلگرد و هر سطح واحد بنايي، در صورت استفاده از دوغاب درشت دانه و -4

متر باشد. ميلي 7متر و ميلي 13ريزدانه به ترتيب نبايد كمتر از

هاي بنايي مسلحساختمان 4- 8

37

صورت يك شوند تا به بسته مي در گروه ميلگردهاي موازي كه ميلگردها در تماس با يكديگر -5واحد عمل كنند، تعداد ميلگردهاي هر گروه بايد به دو عدد محدود شود و اين ميلگردهاي

ها محصور شوند. گروه شده بايد در داخل تنگ مهار ميلگردهاي خمشي 4-3-4- 8

اي بايد در هر طرف آن فشار يا كشش محاسبه شده در ميلگرد در هر مقطع از اعضاي سازه -1قابل حصول ها آنمقطع بوسيله طول گيرايي مستقيم، قلاب يا وسايل مكانيكي، يا تركيبي از

ها نبايد براي مهار ميلگردهاي تحت فشار بهره گرفت. باشد. از قلابتوان بوسيله خم كردن در ارتفاع جان عضو بطوري كه يا مستقيماً گيردار كششي را مي ميلگرد -2

شود و يا با ميلگرد موجود در وجه مخالف عضو پيوسته شود، مهار كرد.مقاطع بحراني براي مهار ميلگرد در اعضاي خمشي عبارتند از نقاط تنش حداكثر و نقاطي در -3

شود. جاور قطع يا خم ميطول دهانه كه در آن نقاط ميلگرد م

اي برابر با اي كه از نظر مقاومت خمشي ديگر به آن نيازي نيست تا فاصله ميلگرد بايد از نقطه -4برابر قطر اسمي ميلگرد امتداد يابد، مگر در 12بزرگترين دو مقدار عمق مؤثر عضو و

اي. هاي ساده و در انتهاي آزاد اعضاي طره هاي دهانه گاه تكيه

مشي نبايد در يك ناحيه كششي قطع شود، مگر اينكه يكي از شرايط زير برآورده ميلگرد خ -5 شود:

الف) برش در نقطه قطع ميلگرد از دو سوم مقدار مجاز آن، با در نظر گرفتن مقاومت برشي هاي برشي موجود، فراتر نرود. ميلگرد

را دارا باشد و برش از سه ب) ميلگرد امتداد يافته دو برابر مساحت لازم براي خمش در نقطه قطع چهارم مقدار مجاز آن (ظرفيت برشي مقطع) فراتر نرود.

ها مهار شوند. قطر اين ها يا تنگ ميلگردهاي فشاري در اعضاي خمشي بايد توسط بست -6برابر قطر 16نبايد بيشتر از ها آنمتر و فاصله بين ميلي 6ها نبايد كمتر از ها يا تنگ بست

اي كه ها، بايد در سرتاسر فاصله ها يا تنگ برابر قطر بست باشد. اين بست 48اسمي ميلگرد يا در آن به فولاد فشاري نياز هست، به كار روند.

هشتممبحث

38

مهار ميلگردهاي برشي 4-3-5- 8ي بايد تا حدي كه ضوابط مربوط به پوشش بتني و مجاورت به ساير ميلگردها ميلگرد برش -1

دهد تا نزديكي وجوه فشاري و كششي عضو ادامه يابد. اجازه ميشوند، اگر به داخل يك ناحيه ميلگردهاي طولي كه جهت رفتار به عنوان ميلگرد برشي خم مي -2

و چنانچه به داخل ناحيه فشاري امتداد كششي امتداد يابند بايد با ميلگرد طولي وصله گردند يابند بايد بعد از نيمه ارتفاع مؤثر عضو مهار گردند.

هاي جانبي تنگ 4-3-6- 8

هاي جانبي بايد با ضوابط زير مطابقت داشته باشد: تنگ متر محصور شوند. ميلي 6هاي جانبي حداقل به قطر ردهاي طولي بايد توسط تنگميلگ -1 48برابر قطر ميلگردهاي طولي، 16يك از مقادير هاي جانبي نبايد از هيچ فاصله قائم تنگ -2

برابر قطر تنگ و كوچكترين بعد عضو فشاري تجاوز نمايد.هاي طولي به لگردهاي گوشه و نيز ميلگرداي ترتيب يابند كه تمام مي هاي جانبي بايد بگونه تنگ - 3

درجه قرار گرفته و به 135طور حداقل يك در ميان، در گوشه يك تنگ با زاويه داخلي حداكثر طور جانبي نگه داشته شوند. به علاوه هيچ ميلگردي نبايد از ميلگردهاي دو طرف خود كه در

متر داشته باشد. در مواردي كه ميلي 150اند فاصله آزادي بيش از ها قرار گرفته گوشه اين تنگتوان از يك تنگ به شكل يك دايره گيرند، مي ميلگردهاي طولي روي محيط يك دايره قرار مي

ها باشد. برابر قطر تنگ 48اي بايد هاي دايره كامل استفاده كرد، طول همپوشاني براي تنگي دال يا پي از سطح فوقاني دال يا هاي جانبي واقع شده در بالا در هر طبقه، فاصله قائم تنگ -4

پي، نبايد از نصف يك فاصله تنگ بيشتر شود و بايد در طول عضو و با فاصله تعيين شده تير، ترين ميلگرد افقي موجود در تير، شاه اي قرار گيرند كه فاصله آخرين تنگ از پايين بگونه

دال يا پهنه فوقاني، از نصف يك فاصله تنگ بيشتر نشود.توان در شوند، مي ها از چهار طرف به داخل يك ستون قاب مي كه تيرها يا دستك در مواردي -5

ترين آن تيرها يا ترين ميلگرد افقي موجود در كم عمق مقطعي كه فاصله آن از زير يا پايين هاي جانبي را متوقف كرد. متر باشد قرار دادن تنگ ميلي 75ها، حداكثر برابر با دستك

هاي بنايي مسلحساختمان 4- 8

39

و جرز ضوابط ميلگردها در ستون 4-3-7- 8 بايستي حداقل چهار ميلگرد طولي، در هر گوشه ستون و جرز، مطابق با موارد زير تعبيه شود:

درصد 4درصد و بيشتر از 5/0ها و جرزها نبايستي كمتر از ر ستوندرصد ميلگرد طولي د -1 باشد.

38برابر قطر اسمي ميلگرد و نيز كمتر از 5/1فاصله آزاد ميان ميلگردهاي طولي نبايد كمتر از -2 متر باشد. ميلي

پوشش ميلگرد 4-3-8- 8

الف) براي ميلگرد بايد حداقل پوشش بنايي ذيل تأمين شود: 16متر براي ميلگردهاي به قطر بزرگتر از ميلي 50نماي بنايي در معرض خاك يا هوا: -1

متر و كوچكتر. ميلي 16متر براي ميلگردهاي به قطر ميلي 38متر و ميلي اك يا زمين نيست.متر براي بنايي كه در معرض خ ميلي 38 -2

طولي ميلگرد بستر بايد كاملاً در ملات يا دوغاب مدفون شود، حداقل پوشش براي هاي ب) سيممتر و براي حالتي كه در معرض خاك ميلي 16حالتي كه در معرض خاك يا هوا باشد برابر با

د ضد زنگ باشد و باشد. ميلگرد بستر بايد از نوع فولا متر مي ميلي 13باشد برابر با يا هوا نميدر بنايي واقع در معرض خاك يا هوا و يا در ديوارهاي داخلي كه در معرض ميانگين رطوبت

باشند، توسط روكش گالوانيزه يا اپوكسي در برابر خوردگي درصد مي 75نسبي بيش از محافظت شود. تمام ميلگردهاي بستر بايد از فولاد گالوانيزه و ضد زنگ باشند.

قلاب 4-3-9- 8

ها موارد زير بايد رعايت شود: در مورد قلاباي يا در باشد، مگر در انتهاي تيرهاي ساده و طره كاربرد قلاب در مناطق كششي تير مجاز نمي -1

گاه انتهايي تيرهاي سرتاسري و گيردار. تكيهمگاپاسكال در ميلگرد ايجاد 52بايد براي تحمل باري كه تنش كششي بيش از ها ن قلاب -2

كند به كاربرده شوند. مي

هشتممبحث

40

باشد. برابر قطر ميلگرد مي13در صورت وجود كشش، طول معادل براي قلاب استاندارد برابر با -3 ها را نبايد در افزايش مقاومت فشاري ميلگردها مؤثر دانست. قلاب -4رساندن به واحد بنايي ي كه قادر باشد مقاومت ميلگرد را بدون آسيباز هر وسيله مكانيك -5

هايي براي نشان دادن كفايت اين توان به جاي قلاب استفاده كرد. بايد داده افزايش دهد، مي وسايل ارائه شود.

حداقل قطر خم براي ميلگرد 4-3-10- 8

كمتر باشد. 1-4-8ها، نبايد از مقادير مندرج در جدول قطر داخلي خم ميلگردها، به جز براي تنگ 4متر و كوچكتر، قطر داخلي خم نبايد از ميلي 16هاي ساخته شده از ميلگرد با قطر براي تنگ

متر، قطر خم بايد با مقادير مندرج ميلي 16ر باشد. براي ميلگردهاي بزرگتر از برابر قطر ميلگرد كمت مطابقت كند. 1-4-8در جدول

حداقل قطر خم 1-4-8جدول

حداقل قطر خم )MPaتنش جاري شدن ( )dbقطر ميلگرد (

db5 220 متر ميلي 22تا 10

db6 400تا 300 متر ميلي 25تا 10

db8 400تا 300 متر ميلي 25بزرگتر از

ضوابط جزئيات مسلح كردن براي مناطق با خطر نسبي متوسط 4- 8-4

بايد با مقررات شوند، ساخته ميخيز با خطر نسبي متوسط در مناطق زلزلهكه ي بنايهاي ساختمان د.نشو طراحي 4- 4-4-8تا 1-4-4-8بندهاي ضوابط خاص اين فصل و طراحي

ها گذاري ستونميلگرد 4-4-1- 8

گذاري شوند.ميلگرد 7-3-4-8 مطابق بندبايد ها ستونها در اين ساختمان

هاي بنايي مسلحساختمان 4- 8

41

ميلگرد قائم در ديوارها 4-4-2- 8تقاطع دو يا هر كه بايد بطور متمركز در مترمربع است ميلي 130حداقل ميلگردهاي قائم برابر با

مترمربع از ميلگردهاي ميلي 130 همچنين حداقل شوند. تعبيهديوار و نيز در انتهاي ديوارها چند يه گردد.تعبر) امتر (در سرتاسر ديو ميلي 1200 افقي حداكثر هقائم بايد براي طول ديوار و به فاصل

ديوارها ميلگرد افقي در 4-4-3- 8

متر مربع ميلي 130برابر با مساحت مقطع عرضي با حداقل ميلگرد افقي براي هر يك از موارد زير در نظر گرفته شود:

ل پيوسته سقف يا كف به ديوار.در بالاي ديوار و در محل اتصا )الف به ديوارها متصل شده باشند.ها پيها در صورتي كه در پايين ديوار يا در بالاي پي )ب صورت يكنواخت در ارتفاع. بهمتر، يا 3 به صورت متمركز در فواصل حداكثر )ج 22- 1- 3- 8در بند ميلگردهاي بالا و پايين هر بازشو بايد به سمت داخل و به اندازه مقدار مندرج )د

يه گردد.تعب اي ديوارهاي جدا شده از سيستم اصلي سازه 4-4-4- 8

گاه هستند ولي از خود (در جهت جانبي) داراي تكيهجهت عمود به صفحه در ي كه بنايديوارهاي كنند، اي عمل مي اي مستقل و از سه طرف بطور جدا شده از سيستم اصلي سازه لحاظ سازه

مساحت مقطع عرضي ديوار باشند. اين ضابطه 007/0بايست داراي حداقل ميلگرد افقي برابر با مييش از باز يكديگر ها آنميلگردهاي افقي كه فاصله يا با بستربايست با توزيع يكنواخت ميلگرد ميگردد. اجزاي معماري متر نباشد، و بطور كامل در ملات يا ملات دوغابي مدفون باشند، ارضا 2/1

باشد. ي از مطالب حداقل ميلگرد مستثني ميبناياي) ديوارهاي (غيرسازه يادضوابط ويژه براي مناطق با خطر نسبي زياد و خيلي ز 5- 8-4

هاي ساختمان ، ضوابط اين بند نيز بايد تأمين شود.4-4-8بند براي اين مناطق علاوه بر ضوابطاند از اين قاعده زياد واقع شده زلزله با خطر نسبي مناطقدو طبقه با اهميت كم كه در يك يا

.مستثني هستند

هشتممبحث

42

ها ميلگرد عرضي ستون 4-5-1- 8ناشي از اي فشاري يا كششي محوري ناشي از نيروهاي واژگوني ه هايي كه تحت اثر تنش در ستونمتر براي ارتفاع ميلي 200يش از بباشند، حداكثر فاصله ميلگردهاي عرضي ستون نبايد زلزله مي

هاي ويژه بوده و شرايط آن مطابق ضوابط بند بستكل ستون باشد. ميلگردهاي عرضي بايد از نوع باشد. 8-4-5-1-3

هاي بحراني در بالا و پايين ستون، ميلگرد در قسمت، 3-1-5-4-8ذكر شده در بند در غير موارددر نظر گرفته شود، و 3-1-5-4-8ويژه بوده و شرايط آن طبق ضوابط بند بستعرضي بايد از نوع

متر اختيار نشود مگر آنكه طراحي براي برش نياز به ميلي 200از يكديگر بيشتر از ها آنفاصله .بيشتري را ايجاب كندميلگرد

نبايد كمتر از بيشترين مقادير زير در نظر طول قسمت بحراني در بالا و پايين ستون 8-4-5-1-1 :گرفته شود

يك ششم ارتفاع آزاد ستون -الف متر ميلي 450 -ب ضلع بزرگتر مقطع مستطيلي شكل ستون -جبرابر قطر ميلگرد 16نبايد از ميلگردهاي عرضي در ارتفاع باقيمانده ستون فاصله 8-4-5-1-2

متر تجاوز ميلي 450برابر قطر ميلگرد عرضي يا بعد كوچكتر مقطع عرضي ستون يا 48طولي يا كند.

طول اين قلاب بايد در دو انتها داراي قلاب ويژه باشند. حداقل ستون ويژه هاي تنگ 8-4-5-1-3درجه 135 يشتر است، بوده و زاويه خم آن، هركدام ب متر ميلي 100برابر قطر ميلگرد يا 6بايد

ها به ها بايد ميلگرد طولي ستون را در برگيرند و به درون ستون نفوذ كنند. قلاب د. اين قلابشبا .نمايندنيز تأمين را 10-3-4-8و 9-3-4-8 شكل كلي بايد ضوابط بند

حداقل ابعاد ستون 4-5-2- 8

.در نظر گرفته شودمتر ميلي 300ي نبايد كمتر از بنايابعاد اسمي يك ستون

هاي بنايي مسلحساختمان 4- 8

43

گذاري ديوارميلگرد 4-5-3- 8مجموع مساحت ميلگردهاي افقي و عمودي . گذاري شوندميلگرد قائمبايد بطور افقي و كليه ديوارهابرابر مساحت كل مقطع عرضي ديوار باشد. حداقل مساحت ميلگرد در هر جهت 002/0بايد حداقل

2/1برابر مساحت كل مقطع عرضي ديوار باشد. فواصل ميلگردها نبايد از 0007/0نبايد كمتر از متر كمتر باشد (به غير از ميلگرد بستر كه ممكن ميلي 10قطر ميلگرد نبايد از و متر تجاوز كند

ميلگردها بايد در .است به عنوان تمام يا بخشي از حداقل ميلگرد مورد نياز، در نظر گرفته شود)مگر اينكه هاي ديوار و در محل تقاطع ديوارها به صورت پيوسته قرار داده شوند، اطراف گوشه

ديوارهاي متقاطع از يكديگر جدا باشند. فقط ميلگردهاي افقي كه در ديوار يا عضو بصورت پيوسته بايست در محاسبه سطح ميلگرد افقي منظور گردند. قرار دارند مي

محصور شده با كلافهاي بنايي ساختمان 5- 8

45

هاي بنايي محصور شده با كلاف ساختمان 5- 8

كليات 8-5-1 هاي گيرد. ساختمان انجام فصل اين مقررات اساس بايد بر با كلاف آجري هاي ساختمان ثاحدا

وليكن پذير داشته شكل نسبتاً ، رفتاري سنتي آجري هاي با ساختمان مقايسه در فصل اين مشمول دارد. ترجيح مسلح بنايي هاي از ساختمان استفاده

محدوده كاربرد 8-5-2

ي ساختمان شامل حداقل ضوابط براي طراحي و ساخت اين فصل از مبحث هشتم مقررات ملّر حالتي كه از ميلگرد براي ها د باشد. در اين ساختمان هاي بنايي محصور شده با كلاف مي ساختمان

مقاومت ساختمان مؤثر فرض شود.محاسبه ميلگردها نبايد در مقاومتشود، ديوارها استفاده تقويت ساختگاه 8-5-3

مجاز، سيل ناپايدار يا در معرض هاي زمين بر روي فصل اين مشمول هاي ساختمان احداث ، نشست روانگراييمانند هايي پديده وقوع احتمال كه است ناپايدار زميني باشد. منظور از زمين نمي

رس از خاك متشكل زمين باشد يا اينكه وجود داشته در آن لغزش زمين و ريزش زياد، سنگ باشد. حساس

هشتممبحث

46

مصالح 8-5-4

ي ساختمان و مبحث پنجم مقررات ملّمصالح مصرفي بايد با كليه مقررات و ضوابط ارائه شده در مطابقت داشته باشد.اين مبحث فصل دوم

طرح و اجرا 8-5-5 الزامات عمومي 5-5-1- 8

زير باشد: بايد واجد خصوصيات ساختمان پلان متر بيشتر نباشد. 25يا آن برابر عرض سهاز ساختمان ) طول الف باشد. قرينه اًيبتقر هر دو محور اصلي به ) نسبت ب نمايد: زير را برآورده الزامات آن هاي ) پيشامدگي پراستا بيشتر باشد در همان عد ساختمانب يك پنجمنبايد از در هر راستايي پيشامدگي اندازه -1

كمتر باشد. نبايد از مقدار پيشامده پيشامدگي بعد ديگر بر آن و علاوهراستا باشد، در آن عد ساختمانب از نصف ، بيش با ساختمان امدهپيش قسمت اتصال چنانچه -2

عد ديگر وجود ندارد ب براي محدوديتي صورت شود و در اين نمي تلقي پيشامدگي قسمت اين نگردد. نامتقارن نامناسبي طور به ساختمان پلان كه مشروط بر آن

مناسب قطعات را به ، ساختمان ، بايد با ايجاد درز انقطاع فوق از الزامات هر يك نداشتن در صورتدر درز انقطاع كه نيست باشد. لازم واجد شرايط ياد شده هر قطعه كه اي گونه نمود، به تقسيم امتداد يابد. ساختمان شالوده

ساختمان و تعداد طبقات ارتفاع 5-5-2- 8

: است زير الزامي نكات رعايت فصل اين مشمول هاي در مورد ساختمان شود. به دو محدود مي زيرزمين احتساب بدون ) حداكثر تعداد طبقات الفمجاور متوسط تراز زمين به نبايد نسبت زيرزمين سقف ، تراز روي داد طبقاتتع در احتساب ) ب

منظور از ساختمان اي طبقه عنوان نيز به طبقه ، اين صورت در غير اين، متر باشد 5/1از بيش گردد. مي

محصور شده با كلافهاي بنايي ساختمان 5- 8

47

.متر باشد 8از مجاور نبايد بيش متوسط تراز زمين به نسبت بام تراز روي ) پ باشد و در صورت متر مي 4 ) محدود به تا زير سقف زيرين كلاف (از روي طبقه حداكثر ارتفاع )ت

متر از 4حداكثر ديوارها و در ارتفاع در داخل اضافي افقي كلاف يك حد، بايد تجاوز از اين متر افزايش 6را حداكثر تا طبقه ارتفاع توان مي ترتيب اين گردد. به تعبيه زيرين كلاف روي داد.

قائم برش 5-5-3- 8

سقف يشامدگي) پ الف گردد: ضوابط زير رعايت است لازم سقف وجود پيشامدگي در صورت

هاي دو طرف باز متر و براي بالكن 2/1اي سه طرف باز از هدر مورد بالكن ه طرهپيشامد طول -1 ها بخوبي در سقف طبقه مهار شوند.متر بيشتر نباشد و طره 5/1از

كه طول پيشامده طره از حدود مذكور در فوق تجاوز نمايد طره بايد در برابر در صورتي -2 دد.ي ساختمان محاسبه گرنيروهاي قائم زلزله مطابق مبحث ششم مقررات ملّ

تا ارتفاع پناه جان ساخت شود ولي ساخته نبايد ديواري ساختمان پيشامدگي قسمت هيچ روي -3 . است متر مجاز ميلي 700

در طبقه سطح ) اختلاف ب، در طبقه سطح وجود اختلاف در صورتالمقدور از ايجاد اختلاف سطح در طبقه پرهيز شود. حتي

و يا شوند تقويت مناسب بندي دارند با كلاف سطح اختلاف كه دو قسمتي حد فاصل بايد ديوارهاي اينكه دو قسمت ساختمان بوسيله درز انقطاع از يكديگر جدا شوند.

سازه 5-5-4- 8

: است زير الزامي موارد كلي رعايت فصل اين مشمول يها ساختمان اي سازه در مورد اجزايدر برابر نيروها باشند تا ساختمان پيوسته هم به مناسبي گونه بايد به ساختمان اجزاي تمامي -1

، نيروي يكپارچه صورت خود به بايد با حفظ انسجام سقف كند. بويژه عمل طور يكپارچه به نمايد. منتقل قائم اجزاي را به از زلزله ناشي

هشتممبحث

48

باشند. داشته ادامه تا پي قائم راستاي باربر بايد در يك ديوارهاي -2 استفاده بايد از درز انقطاع صورت باشد، در غير اين مناسب اي سازه تقارن دارايبايد ساختمان -3

شود.لاغر، ها، اجزاي طره روي سنگين امو يا اجس ، تأسيسات ساختماني اجزاي از قرار دادن -4

شود. پرهيز و بام بزرگ هاي دهانه شالوده 5-5-5- 8

: است ها الزامي شالوده ضوابط زير براي رعايت تراز ممكن در يك هر دليل به شالوده احداث وند و هر گاهش تراز ساخته ها بايد در يك ) شالوده الف

. تراز قرار گيرد در يك به صورت افقي بايد شالوده از نباشد، هر بخشي ساخت دار چنانچه شيب هاي. در زمين مجاز نيست وجه هيچ دار به شيب شالوده ساخت ) ب

طوري شود، به استفاده پلكاني هاي بايد از شالودهنباشد ممكن تراز در يك شالوده ساختماننبايد هر پله و ارتفاع داشته همپوشاني متر ميلي 600 حداقل افقي ها در جهت شالوده اين كه

متر باشد. ميلي 300از بيش آن و عمق يچين كرسي برابر عرض 5/1 بايد حداقل نواري شالوده باربر، عرض ديوارهاي براي ) پ

باشد. متر ميلي 500 حداقلدر متر آهك كيلوگرم 350با عيار آهكي شفته يا حداقل از بتن ديوارها بايد با استفاده شالوده )ت

(باتارد) و آهك - سيمان -، ماسه آهك -گل هاي از ملات با يكي لاشه و يا سنگ شفته مكعب شود. ساخته سيمان -يا ماسه

زمين متر زير سطح ميلي 400 حداقل شالوده تراز روي يخبندان سردسير و داراي در مناطق )ث قرار گيرد.

ينيچ يكرس 5-5-6- 8

هاي افقي بر روي كرسي چيني با مصالح اگر از كلاف افقي به عنوان شالوده استفاده شود، بايد كلاف بنايي اجرا شود. در اين حالت رعايت موارد زير الزامي است:

محصور شده با كلافهاي بنايي ساختمان 5- 8

49

محوطه شده تمام متر بالاتر از كف ميلي 300 تا حداقل شالوده سطح بايد از روي چيني ) كرسي الف باشد. ساختمان پيرامون

سيمان -ماسه تر ملاتم ميلي 20 با چيني كرسي بايد سطح از نفوذ رطوبت جلوگيري براي ) ب . پوشانده شود يك به دوبا نسبت سيمان به ماسه

ديوار باشد. متر بيشتر از عرض ميلي 100 بايد حداقل چيني كرسي عرض ) پاز توپر با يكي سيماني ، آجر يا بلوك لاشه از سنگ ديوارها با استفاده چيني كرسي ) ت

زير اجرا شود: هاي ملات ) ماسه قسمت ، سه سيمان قسمت (يك سه به يك حجمي با نسبت سيمان - ماسه ملات -1، سيمان قسمت (يك شش به يك به يك حجمي (باتارد) با نسبت آهك - سيمان - ماسه ملات -2

) ماسه قسمت شش ، آهك قسمت يك

) خاكي ماسه قسمت ، پنج آهك (دو قسمت پنج دو به حجمي با نسبت آهك - ماسه ملات - 3

دار، لازم است داخل حفره از تركيب ملات و شن پر ث) در صورت استفاده از بلوك سيماني حفره شود.

هاي مرطوب، در صورت استفاده از آجر در كرسي چيني، مصرف آجرهاي ماسه آهكي در زمينج) يا رسي مرغوب (مهندسي) الزامي است.

توان از شالوده بتن مسلح با ف افقي با كرسي چيني مصالح بنايي ميبه جاي استفاده از كلاتبصره:

استفاده كرد. در اين حالت رعايت موارد زير الزامي 1-5-8رعايت شرايط مندرج در جدول است:

مگاپاسكال باشد. 20مقاومت بتن مورد استفاده در شالوده بايد حداقل -1

مگاپاسكال باشد. 240قل مقاومت ميلگرد مورد استفاده در شالوده بايد حدا -2

فولاد عرضي بايد به ميزان فولاد خمشي در نظر گرفته شود. -3

متر بيشتر از عرض شالوده و حداقل ضخامت ميلي 100بتن مگر زير شالوده با ضخامت -4 متر باشد. ميلي 100تا 50

هشتممبحث

50

ميلگردهاي خمشي شالوده در هر سفرهقطر حداقل 1- 5-8 جدول تعداد طبقات

1 2 3 ل ساختنوع خاك مح فولاد خمشي مورد نياز شالوده در هر سفره

12 Φ 3 12 Φ 2 10 Φ 2 كيلوگرم بر سانتيمترمربع 5/2تا 2ها در حدود هايي كه مقاومت آن خاك باشد.

12 Φ 3 12 Φ 3 10 Φ 3 كيلوگرم بر سانتيمتر 2و كمتر از 5/1ها بيش از هايي كه مقاومت آن خاك

مربع باشد.

12 Φ 4 12 Φ 4 12 Φ 3 كيلوگرم بر سانتيمتر 5/1و كمتر از 1ها بيش از هايي كه مقاومت آن خاك

مربع باشد.

12 Φ 4 12 Φ 4 12 Φ 3 كيلوگرم بر سانتيمترمربع باشد. 1ها در حدود هايي كه مقاومت آن خاك

واريد 5-5-7- 8

باربر يوارهاي) د الف از نظر مقدار سطح شوند. همچنين توزيع عمود بر هم در دو جهت طور يكنواخت باربر بايد به ديوارهاي

باشند. ديوارها بايد در كافي زلزلهناشي از جانبي و نيروهاي قائم با نيروهاي مقابله براي مقاومت و مقطع زير را دارا باشند: ، ديوارها بايد مشخصات اي سازه رفتار مناسب براي شوند. محكم قفو س كف

متر باشند. ميلي 350كليه ديوارهاي پيراموني (باربر و يا غير باربر) بايد داراي ضخامت -1باشد. در هر حال، ضخامت ديوار ميمتر ميلي 15حداكثر نسبت ارتفاع ديوار باربر به ضخامت -2

كمتر باشد. متر ميلي 350و در زير زمين از متر ميلي 220ر در طبقه اول و دوم نبايد از باربباربر ديوارهاي ارتفاعمتر بيشتر باشد 5مجاز محصور بين دو كلاف قائم نبايد از حداكثر طول -3

نمايد. تطبيق )2-5-5-8(بايد با مفاد بند ديوار نسبيب)

مورد نياز بايد بر اساس عرضي ساختمان مقدار ديوار نسبي در هر يك از امتدادهاي طولي و 2-5- 8در هر طبقه نبايد از مقادير مندرج در جدول محاسبات پايداري تعيين گردد ولي اين مقدار

.كمتر باشد

محصور شده با كلافهاي بنايي ساختمان 5- 8

51

كلاف شده باديوار نسبي در هر امتداد ساختمان آجري محصور درصد حداقل 2- 5-8جدول

نوع و تعداد طبقات مناطق خطر نسبي

خطر نسبي متوسط و كم خطر نسبي بسيار زياد و زياد طبقه دوم طبقه اول زيرزمين طبقه دوم طبقه اول زيرزمين

ساختمان آجري

- 3 5 - 4 6 يك طبقه 3 5 6 4 6 8 دو طبقه

ساختمان با بلوك سيماني

- 5 8 - 6 10 يك طبقه 5 8 9 6 10 12 دو طبقه

ساختمان سنگي

- 4 5 - 5 6 يك طبقه 4 6 6 5 8 8 دو طبقه

جداگري وارهاي) د پ

ديوارهاي جداگر بايد مشخصات زير را نيز دارا باشند: 11-1-3-8علاوه بر موارد ذكر شده در بند اين روند. وزن كار مي به ساختمان فضاهاي منظور جدا سازي به اًجداگر منحصر ديوارهاي -1

شود. مي باربر تحمل ها توسط ديوارهاي كف با واسطه يا شالوده وسيله بهيا مستقيماً ديوارها و نظاير آن گچي ساخته پيش يا قطعات سفالي توانند از آجر، بلوك جداگر مي ديوارهاي -2

شوند. ساخته ساخته پيش و قطعات سفالي بلوك و براي متر ميلي 110آجر جداگر براي ديوارهاي ضخامت حداقل -3

باشد. مي متر ميلي 80 گچي 5 ديوار يا برابر ضخامت 40از است بند عبارت دو پشت آزاد ديوار جداگر بين حداكثر طول -4

طول ديوار و به ضخامت معادل حداقل ضخامت بند بايد به پشت كمتر باشد. هر كدام ،متر قائم اجزاي توان بند مي پشت جاي د. بهبند باش پشت طرفين دهانه بزرگترينيك ششم حداقلدر مناسبي گونه اجزا را به ديوار قرار داد و دو سر اين در داخل يا چوبي مسلح بتن ، فولادي

مهار نمود. طبقه و سقف كفتجاوز از باشد. در صورت متر مي 5/3مجاور جداگر از تراز كف مجاز ديوارهاي حداكثر ارتفاع -5

گردد. ديوار جداگر مبادرت تقويت به مناسبي گونه به افقي هاي كلاف حد بايد با تعبيه اين

هشتممبحث

52

مهار شوند، يعني سقف زير پوشش به دارند بايد كاملاً ادامه طبقه ارتفاع در تمام كه جداگرهايي -6 شود. مهار سقف ديگر، در زير مناسب هاي يا روش كافي و ملات آخر ديوار با فشار رج

يا ديوار به مناسب ندارند بايد با كلاف ادامه طبقه ارتفاع در تمام كه جداگرهايي فوقاني لبه -7 شود. جداگر متصل كننده احاطه هاي كلاف

، به ستونك يا يك ديوار يا جداگر عمود بر آن جداگر بايد به جداگرها نبايد آزاد باشد. لبه قائم لبه - 8 ستونك شود. براي ساخته يا چوب مسلح تواند از فولاد، بتن مي گردد. ستونك متصل نحو مناسب

كرد. استفاده يا چوب مسلح )، بتن آن معادل فولادي نيمرخ (يا 6 نمره ناوداني از يك توان مي تواند آزاد باشد. يم آن متر باشد لبه 5/1بند كمتر از ديوار جداگر پشت طول چنانچه

ينيوار چي) د ت : است زير الزامي نكات رعايت آجري ديوارهاي در مورد اجراي

.شود آجر استفاده نوع باربر از يك ديوارهاي در ساخت -1 نكنند. خود جذب را به ملات شوند تا آب خيس از اجرا، آجرها در آب قبل -2 (باتارد) با نسبت آهك - سيمان - ماسه ملات يا حداقل سيمان - ماسه بايد با ملات ديوار چيني -3

و با اطمينان از تأمين مقاومت فشاري تعيين شده در ت) -6-5- 5-8(در بند مندرج اختلاط .شود انجام مشخصات طرح سازه

شند.با داشته همپوشاني قبلي رديف خود با آجرهاي طوليك چهارم اندازه به آجرها حداقل -4 باشد. افقي ها كاملاً گامتداد ر -5قرار هم در مقابل در ميان گر (يك امتداد نبوده ، در يك متوالي گدر دو ر قائم بندهاي -6

باشند. باشند) و شاقولي گرفته متر باشد. ميلي 12از ترمتر و بيش ميلي 10نبايد كمتر از و قائم افقي بندهاي ضخامت -7 .پر شوند ملاتبايد از قائم بندهاي -8متر كه هر يك به ترتيب ميلي 10در ديوارهاي باربر بايد حداقل از سه ميلگرد آجدار به قطر -9

در فواصل يك سوم، يك دوم و دو سوم ارتفاع ديوار و به صورت سرتاسري در طول ديوار در هاي قائم امتداد فگيرند، استفاده شود. اين ميلگردها بايد تا محل كلابندهاي افقي قرار مي

.ها مهار گرددداده شده و در داخل آن

محصور شده با كلافهاي بنايي ساختمان 5- 8

53

) اجرا شود و (در ارتفاع بايد همزمان ساختمان هاي قسمت در تمام ديوار چيني هاي گر -10 باشد. ديوارها مجاز نمي ساخت گير در هشت از روش استفاده

باشد. شاقولي بايد كاملاً ديوار چيني -11 باربر اجرا شوند. با ديوارهاي ايد همزمانب مهاري ديوارهاي -12 اجرا گردند. در اين گير هشت صورت بايد به مسلح بتن قائم هايكلاف اجراي محل ديوارها در -13

جاي . بهگير نبايد از بعد لازم كلاف كمتر باشد ي هشتآجرها بين فاصله حداقل حالتدر افقي ها يا ميلگردهاي شاخك ديوار با تعبيه اجراي در هنگام توان مي گير هشتاز استفاده

نمود. را تأمين ديوار و كلاف بين متر ارتفاع، اتصال ميلي 500هر شود. داشته نگه روز مرطوب سه مدت به از اجرا حداقل ديوارها بايد پس -14 درگير شود. نحو مناسب به آن روي باربر با كلاف بايد ديوارهاي ساختمان حفظ انسجام براي - 15

هاآن اطراف يها كننده تيبازشوها و تقو 5-5-8- 8

: است بازشوها الزامي و محل موارد زير در مورد اندازه رعايت، 5- 1- 3- 8علاوه بر موارد ذكر شده در بند ها شوند. كلاف قطع بازشوها نبايد سبب -1 ديوار بيشتر نباشد. آن سطحيك سوم بازشوها در هر ديوار باربر از سطح مجموع -2 ديوار بيشتر نباشد. طوليك دوم بازشوها در هر ديوار باربر از طول مجموع -3دو ديوار) كمتر از (از انتهاي ساختمان بازشو در هر ديوار باربر از بر خارجي اولين فاصله -4

(از قائم بازشو كلاف در طرفين متر نباشد، مگر آنكه ميلي 750بازشو يا كمتر از ارتفاعسوم شود. ) قرار داده تا سقف كف

يك از خود و همچنين طرفين بازشوي ينكوچكتر ارتفاعدو سوم دو بازشو نبايد از فاصله -5از دو بازشو جزئي جرز بين صورت باشد. در غير اين دو بازشو كمتر آن طول مجموعششم

آورد. حساب ديوار باربر به عنوان را به شود و نبايد آن بازشو منظور مي بازشوها به طول برابر مجموع اي انهبا ده يكسره صورت بايد به مجاور بازشوهاي روي درگاه نعل -6

) 9-5-5-8(بند نكات رعايت متر اضافه در هر طرف با ميلي 200 و هاآن جرز بينطول اضافه .منظور شود

هشتممبحث

54

بازشو را با بايد طرفين صورت متر بيشتر نباشد. در غير اين 5/2از ابعاد بازشوها از يك هيچ -7 نمود. شوند، تقويت مي متصل افقي هاي كلاف هب كه قائم هاي كلاف تعبيه

درگاه نعل 5-5-9- 8

: است الزامي نيز ط زيرضواب رعايت 12-1-3-8علاوه بر ضوابط بند هادرگاه نعل نصب برايها آن به نحو مناسبي بايد به درگاه بازشوها، نعل در اطراف قائم هاي از كلاف ادهاستف در صورت -1

شوند. متصل ديوار باشد. ضخامت بايد مساوي درگاه نعل عرض -2 ها كلاف 5-5-10- 8 يافق يبند كلاف 10-1- 8-5-5

يافق يها كلاف و مشخصات هيتعب يها ) محل الف، با رعايت ضوابط زير در تراز زير ديوار و زير سقف افقي هاي باربر بايد كلاف ديوارهاي در كليه شود: ساخته

در متر كيلوگرم 250 حداقل (با عيار سيمان مسلح بايد با بتن كلاف در تراز زير ديوار: اين -1 آن متر و ارتفاع ميلي 250ديوار و يا از عرض آن عرض كه طوري شود به ) ساخته بتن مكعب

متر كمتر نباشد. ميلي 250ديوار و يا عرضدو سوم از ديوار عرض هم آن شود، بايد عرض ساخته مسلح با بتن چنانچه سقف : كلاف در تراز زير سقف -2

120توان عرض كلاف را حداكثر تا وارهاي خارجي كه به منظور نماسازي ميمگر در دي بوده 200از عرض ديوار كمتر اختيار نمود ولي در هيچ حال عرض كلاف افقي نبايد از متر ميلي بتن كلاف جاي باشد. بهكمتر متر ميلي 200از كلاف نيز نبايد ارتفاعكمتر باشد. متر ميلينمود مشروط ) استفادهIPE100( 10 نمره تيرآهن معادل فولادي هاي نيمرخاز توان مي مسلح نحوي ها به كلاف اين و همچنين شده متصل سقف به خوبيه ب فولادي كلاف كه بر آن

اتصال براي ، تدابير لازم سقف كلاف اجراي گردد. هنگام ديوار متصل يا قائم كلاف به مناسب .اتخاذ شود سقف تيرهاي به آن اسبمن

محصور شده با كلافهاي بنايي ساختمان 5- 8

55

يبتن يافق يها لگردها در كلافيم هيتعب و محل ) مشخصات ب متر باشند. ميلي 10قطر آجدار با حداقل بايد از نوع طولي ميلگردهاي -1 كه ، قرار گيرند. در صورتي مناسب بتني با پوشش كلاف بايد در چهار گوشه طولي ميلگردهاي -2

عدد و يا بيشتر 6 بايد به طولي متر تجاوز نمايد تعداد ميلگردهاي ميلي 350از كلاف عرض متر بيشتر نباشد. ميلي 250ميلگرد مجاور از دو هر فاصله كه اي گونه شود به داده افزايش

شوند. بستهيكديگر ميليمتر به 6 قطر حداقل به اي ساده هاي بايد با تنگ طولي ميلگردهاي -3ها در فاصله تنگ متر بيشتر باشد. ميلي 250يا كلاف ارتفاع ها از يكديگر نبايد از تنگ فاصله

كاهش يابد. متر ميلي 150از بر كلاف قائم بايد حداقل به متر ميلي 450فاصله ر و در مت ميلي 50زير ديوارها از نبايد در مورد كلاف طولي ميلگردهاي اطراف بتن پوشش -4

متر كمتر باشد. ميلي 25از سقف مورد كلاف يافق يها كلاف ) اتصال پ هم به شبكه صورت به بندي شوند تا كلاف يكديگر متصل ها بايد به در هر تراز، كلاف -1

باشد. اي پيوسته اشند تا اتصالب داشته متر همپوشاني ميلي 500 اندازه ها بايد به كلاف تلاقي ها در محلميلگرد -2

گردد. تأمين ها بخوبي كلافيك ششم از قطر بيش به يا دودكش باشد. عبور لوله جا منقطع نبايد در هيچ افقي كلاف -3

بايد از وسط كلاف يا دودكش لوله است باشد. بديهي نمي مجاز كلاف درون از كلاف عرضلوله آب گرم و دودكش بايد با عايق همچنين دد.ميلگردها گر قطع نبايد باعثعبور نموده و

.حرارتي پوشانده شوند قائم يبند كلاف 10-2- 8-5-5

قائم يها كلاف و مشخصات هيتعب يها ) محل الفدو ديوار بين طول كه گردند. در صورتي ديوارها تعبيه تقاطع بايد در محل قائم هاي كلاف -1

متر در 5كمتر از در فواصل يكنواخت با توزيع قائم هاي كلاف شد بايدمتر با 5بيشتر از كلاف گردد. ديوار، تعبيه داخل

هشتممبحث

56

در متر كيلوگرم 250 حداقل (با عيار سيمان مسلح بتن قائم كلاف از ابعاد مقطع يك هيچ -2 از تيرآهن توان مي مسلح بتن كلاف جاي متر باشد. به ميلي 200 ) نبايد كمتر از بتن مكعب كلاف اتصال كه نمود، مشروط بر آن استفاده آن معادل فولادي نيمرخ) يا IPE100( 10 نمره

شود. تأمين بخوبي افقي ميلگردهاي وسيله با ديوار به فولادي بتني قائم هاي لگردها در كلافيم هيتعب و محل ) مشخصات ب متر باشد. ميلي 10قطر آجدار با حداقل ايد از نوعب طولي ميلگردهاي -1نحو قرار گيرند و به مناسب بتني با پوشش كلاف بايد در چهار گوشه طولي ميلگردهاي -2

مهار شوند. افقي كلاف طولي با ميلگردهاي مناسبي شوند. فاصله ر بستهيكديگ متر به ميلي 6 قطر حداقل به هايي بايد با تنگ طولي ميلگردهاي -3

بيشتر باشد. يا عرض كلاف هر كدام كه كمتر است، متر ميلي 250ها از يكديگر نبايد از تنگمتر كاهش يابد. طول ناحيه بحراني ميلي 150ها در ناحيه بحراني بايد به حداكثر فاصله تنگ

مقادير زير است:در كلاف قائم از بر داخلي كلاف افقي محاسبه شده و برابر با بزرگترين هاي افقي بالا و پايين ديوار بنايي يك پنجم فاصله محور تا محور كلاف - دو برابر ضخامت كلاف قائم در راستاي عمود بر ديوار -

باشد. وجود داشته بتن متر پوشش يميل 25 بايد حداقل طولي ميلگردهاي در اطراف -4 قائم يها كلاف ) اتصال پ

در شوند. متصل افقي هاي كلاف ، به تقاطع هاي محل در كليه مناسب نحوي يد بهبا قائم هاي كلاف 400يابد ميلگردهاي طولي كلاف قائم بايد حداقل به اندازه نقاط تقاطعي كه كلاف قائم ادامه نمي

متر در داخل كلاف افقي مهار گردد. ميلي قائم يها كلاف كردن ) معادلتو را در طول ميلگردهايي توان مي )2-10-5-5-8(مذكور در بند شرح به قائم فهر كلا جاي به

نمود: ضوابط زير، توزيع ديوار بر اساس ارتفاع در متر مكعب كيلوگرم 250 حداقل با عيار سيمان( سيمان -ماسه ديوار از ملات اجراي براي -1

شود. ) استفاده ملات تر بيشتر نباشد.م 2/1 كمتر و از متر ميلي 600 از متوالي ئمدو ميلگرد قا فاصله -2

محصور شده با كلافهاي بنايي ساختمان 5- 8

57

6 قطر حداقل به افقي متر، با ميلگردهاي ميلي 250حداكثر در فاصله قائم ميلگردهاي -3 شوند. يكديگر بسته متر، به ميلي

دور هر ميلگرد پر گردند. كاملاً قائم و بندهاي شده چيده اي غوطه صورت ميلگردها به اطراف -4 چيدن و ضمن متر كمتر نباشد ايجاد گرديده ميلي 60از بعد آن كوچكترين كه ، فضايي قائم

پر شود. ديوار با ملات

سقف 5-5-11- 8

شرايط با رعايت دار و قوسي ، شيب تخت صورت به تواند مي فصل اين مشمول هاي ساختمان سقف شود. زير ساخته

افقي كلاف يا يكو يا معادل آن 10 نمره حداقل از تير آهن فولادي افقي كلاف يك ، در زير سقف چهار ميلگرد طولي و با حداقل متر ميلي 200 ديوار و ارتفاع ضخامت مساوي حداقل با عرض بتني ، اجرا شود. هنگاممتر ميلي 200حداكثر فاصله به 6 نمره ساده عرضي و ميلگردهاي 10 نمره آجدار گردد. اتخاذ سقف تيرهاي به آن مناسب اتصال براي ، تدابير لازم سقف كلاف اجرايضوابط رعايت) با و سنگي خشتي هاي ساختمان (مربوط به 2-8- 5-6-8در بند مندرج هاي سقف

نيز اجرا شود. فصل اين مشمول هاي ساختمان تواند در مربوط مي باشد. سقف تيرهاي ادامه آن و تيرهاي اجرا شده با سقف بايد همزمان سقف اي طره بخش

نظر باشد، بايد شرايط زير در مورد مد بلوك يا تيرچه ضربي طاق هاي سقف اجراي كه در مواردي گردد. رعايت هر يك

يضرب طاق يها سقفالف) بيشتر نشود. متر 1از سقف هاي تيرآهن بين فاصله -1 شماره (حداكثر يك عرضي هاي متر توسط تيرآهن 2حداكثر بايد در فواصل سقف هاي تيرآهن -2

گردند. گر متصليكدي گيرند، به قرار مي سقف هاي تيرآهن در دل ) كه اصلي كمتر از تيرآهن در امتداد عمود بر تيرهاي كه ديگري هاي توسط تيرآهن سقف هاي تيرآهن انتهاي است لازم -3

شوند. يكديگر متصل هستند، به سقف شوند. متصل افقي كلاف به مناسبي گونه به سقف هاي تيرآهن -4

هشتممبحث

58

، با در ميان چشمه يك صورت به قل، حدا يمتر 1 هاي بايد در چشمه سقف انتهايي تيرآهن -5 خود مهار شود. كناري تيرآهن به ضربدري شكل ميلگرد به يا تسمه

قرار تواند با مي گاه تكيه گردد. اين تعبيه ضربي طاق دهانه آخرين پاطاق براي مناسبي گاه تكيه -6شود. تأمين بتني در كلاف ود يا با جاسازيزير خ با كلاف آن و اتصال فولادي نيمرخ يك دادن

در دو و مستقيم كشيده كاملاً هاي با ميلگردها يا تسمه باشد بايد فولادي گاه تكيه اين چنانچه گردد. متصل سقف تيرآهن آخرين متر به 2كمتر از در فواصل تير و همچنين انتهاي

يا استوار سقف هاي تيرآهن ضربدري مهاربندي براي كه ميلگرد يا تسمه مقطع سطح حداقل -7 باشد. مي آن معادل متر يا تسمه ميلي 14رود، ميلگرد با قطر كار مي به دهانه آخرين كردن

بلوك رچهيت يها سقفب) شوند. متصل افقي كلاف به نحو مناسبي به سقف هاي تيرچه -1 250حداكثر فواصل متر به ميلي 6قطر به حداقل سقف پوشش تندر ب ميلگرد مورد استفاده -2

شود. ها، قرار داده عمود بر تيرچه متر در جهت ميلي باشد. متر ضخامت ميلي 50 داراي ها حداقل بلوك بتن روي پوشش -3 آن مقطع رضع كه عرضي كلاف وسيله ها به متر، تيرچه 4ها از تيرچه تجاوز دهانه در صورت -4

ميلگرد آجدار 2 حداقل بايد داراي كلاف شوند. اين متصل هم متر باشد به ميلي 100 حداقل ) باشد. كلاف مقطع در پائين در بالا و يكي متر (يكي ميلي 10قطر به سراسري

بالا و به طول حداقل به اندازه ميلگردهاي پايين در است ، لازم در سقف وجود طره در صورت -5 .متر تعبيه شود 5/1حداقل

كاذب ) سقف پو شده منتقل آن به باربر ساختمان سيستم به اتصال از طريق آن وزن كه است سقفي كاذب سقفيا غير مستوي صورت به كاذب هاي سقف آيد. وجود مي به خالي فضاي اصلي و سقف آن بين

گونه به آن بندي و قاب شده ساخته سبك بايد از مصالحها اين سقف شوند. مي ساخته مستوي هاي تكان گردد تا ضربه متصل ساختمان بندي ديوار يا كلاف به سقف اصلي بالاي آن يابه مناسبي

مجاور نگردد. ديوارهاي خرابي ها، موجبدر آن از زلزله ناشي : است موارد زير الزامي رعايت كاذب سقف در اجراي

محصور شده با كلافهاي بنايي ساختمان 5- 8

59

) متصل ها و يا سقف باربر، كلاف (ديوارهاي ساختمان اصلي سازه به كاذب هاي آويزها در سقف -1 گردند.

مقاوم زدگي و زنگ خورنده و در برابر عوامل داشته كافي مقاومت شود كه استفاده از آويزهايي -2 باشند.

برآورد شود، اما در هر حال محاسبه و كاذب سقف پوشش نوع به ا بستهآويزه تعداد و فاصله -3 كمتر باشد. سقف عدد در هر متر مربع 3نبايد از

شوند. متصل اصلي سازه به مناسب و با اتصالات بوده و صاف آويزها بايد شاقولي -4 تجاوز نكند. شده احيطر آن بر اساس سقف كه آويزها از باري بار وارد از طرف -5روند بايد كار مي به كاذب هاي سقف داشتن نگه براي كه افقي و فرعي اصلي هاي نيمرخ مقاطع -6

از هر لحاظ نبايد و فرعي اصلي هاي نيمرخ سطح مقطع هر حال به ولي شود تعيين با محاسبه كمتر باشد. 6 و 10 هنمر فولادي ميلگردهاي سطح مقاومتاز ترتيب به

باشند. مقاوم جانبي بايد در برابر نيروهاي كاذب هاي سقف -7گيرد، ايجاد درز قرار مي كاذب و سقف اصلي سقف بين در فضاي حرارتي تأسيسات كه در صورتي -8

. است ضروري حرارتي هايمكان تغيير جا براي منظور تأمين به كاذب سقف انبساط در اطراف نما 5-5-12- 8

: است الزامي ،13-1-3-8علاوه بر موارد بند زير در نماسازي نكات رعايتآن در طول عمر باشد تا داشته و كافي پايدار، بادوام، مناسب زير كار اتصال نما بايد با سطح -1

نداشته وجود آن و فرو ريختن خطر جدا شدن بروز زلزله پايداري آن تأمين بوده و هنگام باشد.

المقدور از مصالح و حتي باشد را داشته هر منطقه خاص شرايط اقليمي تحمل نما بايد قابليت -2 سبك وزن استفاده شود.

) موجب خوردگي (مانند ترك در آن اشكالاتيبروز و اجرا شود كه انتخاب اي گونه نما بايد به -3 شود.ن اي سازه اجزاي و زير كار سطح اتصال آن به ديدن آسيب

زير كار پرهيز شود. سطح از تكميل مجزا قبل نماهاي از اجراي -4

هشتممبحث

60

پناه جان 5-5-13- 8 پناه الزامي است. در مورد جان 14-1-3-8رعايت ضوابط بند

دودكش 5-5-14- 8

براي اجراي دودكش الزامي است. 15-1-3-8رعايت ضوابط بند بادگير 5-5-15- 8

براي بادگير الزامي است. 16-1-3-8رعايت ضوابط بند يرطوبت يقكاريعا 5-5-16- 8

: است موارد زير لازمدر رطوبتي عايقكاري اجراي و گنبدها دار، قوسي ، شيب تخت هاي بام ) الف ها ها و ايوان ايوانگاه ) ب ) ها و آشپزخانه سرويس و كف نمناك با زمين ها (در تماس كف ) پ ) نمناك با زمين ها (در تماس شالوده )تبراي عايقكاري زير ديوارها استفاده : زمين نمناكبا در تماس و ديوارهاي زيرزمين ديوارهاي )ث

سيمان با -متر ملات ماسه ميلي 20كاري با قاز مواد قيري يا مشابه مجاز نيست و بايد عاي استفاده شود. يك به دو ماسهبه سيماننسبت

، پناه و ديوار جان ، درپوش با محيط اطراف در تماس هاي پنجره كف ها از قبيل ساير قسمت )ج گيرند. قرار مي بوران در معرض كه ، نماهايي آب استخرها و منابع و كف ا، بدنهه دودكش

شود: شود بايد موارد زير رعايت مي قير اندود انجام و گوني با قير و گوني اگر عايقكاري )چ . است ضروري عايقكاري انجام براي مناسب ايجاد زيرسازي -1 . مجاز نيست دگيبارن هنگام به عايقكاري -2 . مجاز نيست مرطوب سطوح بر روي عايقكاري -3 كرد. و روانند بايد مصرف گرم كه جامد را تا هنگامي قيرهاي -4

محصور شده با كلافهاي بنايي ساختمان 5- 8

61

. مجاز نيست )سلسيوس + درجه4زير ( هواي سرددر عايقكاري -5 انجام ميخ بدون هاي از كفش بايد با احتياط و با استفاده شده عايقكاري سطوح روي رفتن راه -6

شود. . مجاز نيست عايقكاري هاي لايه كردن محكم براي ميخ مصرف -7 هم به و با قير كاملاً داشته متر همپوشاني ميلي 100 حداقل بايد از هر طرف عايق هاي لايه -8

بنديشيب مطابق قرار گيرند كه در سمتي رويي هاي ها بايد لايه لايه در همپوشاني شوند. چسبانده سرازير گردد. زيري لايه سمت ها بهآن از روي آب شده انجام

بايد عمود بر عايق متوالي هاي شود، لايه مي انجام لايه از يك در بيش عايقكاري كه هنگامي -9 قرار گيرند. هم

شوند. دهپوشان محافظي با لايه از تكميل بايد پس شده عايقكاري سطوح -10توليدكنندگان و توسط شده توصيه هاي روش ، بايد مطابق آماده رطوبتي هاي با عايق عايقكاري) ح

شود. انجام بر اساس استاندارددرصد براي عدم نفوذ آب برف و باران به 3) اطراف ساختمان تا فاصله يك متر بايد با شيب خ

شود. يدهيا مصالح مناسب پوش ديوار، با بتن سيماني، بتن آسفالتي

غيرمسلحهاي بنايي ساختمان 6- 8

63

هاي بنايي غير مسلح ساختمان 6- 8

كليات 8-6-1در اين سلح بايد بر اساس مقررات اين فصل انجام گيرد.بنايي غير م هاي ساختمان احداث

ها به علت عدم وجود عناصر پيوند دهنده بنايي مسلح و يا بنايي محصور شده با كلاف، ساختمانهاي ناشي از زلزله حفظ نكرده لذا در برابر نيروي زلزله ديوارها يكپارچگي خود را در برابر حركت

هاي مشمول اين شود. ساخت ساختمان ها توصيه نميين احداث آنمقاومت چنداني ندارند بنابرا باشد. فصل در مناطق با خطر نسبي زياد، خيلي زياد و متوسط ممنوع مي

كاربرد محدوده 8-6-2

و براي شود محدود مي غير مسلح بنايي هاي ساختمان و مصالح اجرايي لمساي به فصل ضوابط اينتوانند ساخته شوند. هايي در نظر گرفته شده است كه در نواحي با خطر نسبي كم مي ساختمان

ها با حداكثر يك طبقه بالاي زمين، يا دو طبقه با در نظر گرفتن زيرزمين احداث اين ساختمانمتر هر كدام كه كوچكتر 5/3برابر ضخامت ديوار باربر يا 8رتفاع طبقات به مجاز است. حداكثر ا

گردد. باشد، محدود مي ساختگاه 8-6-3

، مجاز سيل ناپايدار يا در معرض هاي زمين بر روي فصل اين مشمول هاي ساختمان احداث ، نشست مانند آبگونگي هايي پديده وقوع احتمال كه است ناپايدار زميني باشد. منظور از زمين نمي

مهشتمبحث

64

رس از خاك متشكل زمين يا اينكه ،باشد وجود داشته در آن لغزش زمين و ريزش زياد، سنگ باشد. حساس

مصالح 8-6-4

اين ومد فصلو ساختمان يملّ مقررات پنجم در مبحث شده ارائه هاي بايد با ويژگي مصرفي مصالح باشند. داشته مطابقت بحثم طرح و اجرا 8-6-5

چيني، ديوارهاي باربر و غير هاي مشمول اين فصل عبارتند از شالوده، كرسي اجزاي اصلي ساختمانباربر و سقف. اين اجزا بايد چنان اجرا شوند كه هر يك پايداري موضعي خود را حفظ كرده و اتصال

ناشي از زلزله، ها به يكديگر پايداري كلي ساختمان را تأمين كند. با توجه به اثر نيروهايآنباشد. بدين منظور علاوه پايداري كلي ساختمان منوط به انتقال صحيح نيروهاي زلزله به شالوده مي

هاي افقي و قائم نيز تعبيه شوند. بر اجزاي اصلي فوق، در اطراف بازشوهاي بزرگ بايد كلاف الزامات عمومي 6-5-1- 8

زير باشد: بايد واجد خصوصيات ساختمان پلان متر بيشتر نباشد. 25يا آن از دو برابر عرض ساختمان ) طول الف باشد. قرينه يباًتقر هر دو محور اصلي به ) نسبت بولي باشد داشته وجود در پلان پسرفتگي و پيشامدگيهاي خشتي و سنگي نبايد در ساختمان) پ

باشد: هاي آجري با رعايت الزامات زير مجاز مي در پلان ساختمان پسرفتگيو پيشامدگيراستا بيشتر باشد و در همان عد ساختمانبيك پنجم نبايد از در هر راستايي پيشامدگي اندازه -

كمتر باشد. ار پيشامدهنبايد از مقد پيشامدگي بعد ديگر بر آن علاوه راستا باشد، اين در آن عد ساختمانب از نصف ، بيش با ساختمان پيشامده قسمت اتصال چنانچه -

عد ديگر وجود ندارد مشروط ب براي محدوديتي صورت شود و در اين نمي تلقي پيشامدگي قسمت نگردد. رننامتقا نامناسبي طور به ساختمان پلان كه بر آن

غيرمسلحهاي بنايي ساختمان 6- 8

65

مناسب قطعات را به ، ساختمان ، بايد با ايجاد درز انقطاع فوق از الزامات هر يك نداشتن در صورتدر درز انقطاع كه نيست باشد. لازم واجد شرايط ياد شده هر قطعه كه اي گونه نمود، به تقسيم .امتداد يابد ساختمان شالوده

قائم برش 6-5-2- 8

ممنوع است در طبقه سطح اختلافو سقف ي درشامدگيپهاي خشتي و سنگي وجود در ساختمان باشد. مجاز مي هاي آجري با رعايت ضوابط الف و ب ولي در ساختمان

سقف يشامدگي) پ الف گردد: ضوابط زير رعايت است لازم سقف وجود پيشامدگي در صورت

متر بيشتر نباشد. از يك پيشامدگي طول -1

تا ارتفاع پناه جان ساخت شود ولي ساخته نبايد ديواري ساختمان پيشامدگي قسمت هيچ روي -2 . است متر مجاز ميلي 700

در طبقه سطح ) اختلاف بدر سطح وجود اختلاف در صورتاختلاف سطح در طبقه بايد پرهيز شود. المقدور از ايجاد حتي تقويت مناسب بندي دارند با كلاف سطح اختلاف كه دو قسمتي حد فاصل ، بايد ديوارهاي طبقه شوند.

سازه 6-5-3- 8 : است زير الزامي موارد كلي رعايت فصل اين مشمول هاي ساختمان اي سازه مورد اجزاي دردر برابر باشند تا ساختمان پيوسته هم به مناسبي گونه بايد به باربر ساختمان اجزاي تمامي -1

صورت خود به با حفظ انسجام سقف است لازم ويژه كند. به عمل طور يكپارچه نيروها به نمايد. منتقل قائم اجزاي را به از زلزله ناشي ، نيروي يكپارچه

باشد و در از زلزله ناشي افقي نيروهاي تحمل قادر به بايد در دو امتداد عمود بر هم ساختمان -2 گردد. منتقل مناسب اي گونه به شالوده سمت به افقي نيز بايد نيروهاي امتدادها از اين هر يك

باشند. داشته ادامه تا پي قائم راستاي باربر بايد در يك ديوارهاي -3

مهشتمبحث

66

استفاده بايد از درز انقطاع صورت باشد، در غير اين مناسب اي سازه تقارن بايد داراي ساختمان -4 شود.

لاغر، ها، اجزاي طره روي سنگين و يا اجسام ، تأسيسات ساختماني اجزاي از قرار دادن -5 شود. پرهيز و بام بزرگ هاي دهانه

شالوده 6-5-4- 8

: است ها الزامي شالوده ضوابط زير براي رعايتتراز در يك هر دليل به شالوده احداث اهشوند و هر گ ساخته افقي سطح ها بايد در يك شالوده ) الف

قرار گيرد. افقي سطح بايد در يك از شالوده بخشي نباشد، هر ممكن ساخت دار چنانچه شيب هاي . در زمين مجاز نيست وجه هيچ دار به شيب شالوده ساخت ) ب

طوري شود، به استفاده پلكاني يها نباشد بايد از شالوده ممكن تراز در يك ساختمان شالوده هر پله و ارتفاع باشند داشته همپوشاني متر ميلي 600 حداقل افقي ها در جهت شالوده اين كه

باشد. متر ميلي 300از نبايد بيش نآ و عمق چيني كرسي برابر عرض 5/1 بايد حداقل نواري شالوده باربر، عرض ديوارهاي ) براي پ

باشد. متر ميلي 500 حداقل شود: زير ساخته از دو روش يكي بايد به ) شالودهت

هاي خشتي و در ساختمان اختلاط زير حجمي با نسبت و ملات لاشه از سنگ با استفاده :اول روش :سنگي

سيمان چهار قسمت - آهك قسمت يك -

ماسه قسمت دوازده - يكاف اندازه تميز به آب -

آهك - سيمان -، ماسه آهك - ، ماسه آهك -گل هاياز ملات با يكي لاشه سنگو يا با استفاده از هاي آجري. در ساختمان سيمان - (باتارد) و يا ماسه

. شفته مكعبدر متر آهك كيلوگرم 350با عيار آهكي از شفته با استفاده : دوم روش

غيرمسلحهاي بنايي ساختمان 6- 8

67

زمين زير سطح متر ميلي 400 حداقل شالوده تراز روي خبنداني سردسير و داراي ) در مناطقث قرار گيرد.

ينيچ يكرس 6-5-5- 8

: است ضوابط زير الزامي رعايت چيني در مورد كرسي محوطه شده تمام متر بالاتر از كف ميلي 300 تا حداقل شالوده سطح روي بايد از چيني ) كرسي الف

باشد. ساختمان پيرامونسيمان با -تر ملات ماسهم ميلي 20 با چيني كرسي بايد سطح از نفوذ رطوبت جلوگيري براي ) ب

كافي است دو به يكنسبت سيمان به ماسه ديوار باشد. متر بيشتر از عرض ميلي 100 اقلبايد حد چيني كرسي عرض ) پ هاي از ملات توپر با يكي سيماني ، آجر يا بلوك لاشه از سنگ ديوارها با استفاده چيني كرسي ) ت

زير اجرا شود: ) ماسه قسمت ، سه سيمان قسمت (يك سه به يك حجمي با نسبت سيمان - ماسه ملات - قسمت (يك شش به يك به يك حجمي (باتارد) با نسبت آهك - مانسي - ماسه ملات -

) ماسه قسمت شش ، آهك قسمت ، يك سيمان ) خاكي ماسه قسمت ، پنج آهك (دو قسمت پنج دو به حجمي با نسبت آهك ماسه ملات -

فره از تركيب ملات و دار، لازم است داخل ح در صورت استفاده از بلوك سيماني حفره: 1تبصره لاشه سنگ پر شود.

هاي مرطوب استفاده از آجرهاي ماسه آهكي يا رسي مرغوب چيني در زمين براي كرسي: 2تبصره (مهندسي) الزامي است.

واريد 6-5-6- 8 ربارب يوارهايد 8-6-5-6-1

شوند. توزيع ساختمان در پلان عمود بر هم هر دو جهتطور يكنواخت در ي باربر بايد بهديوارهابه نحو و سقف ديوارها بايد در كف، زلزلهناشي از جانبي نيروهاي در برابر مقاومت براي تأمين

مناسبي مهار شوند.

مهشتمبحث

68

زير باشند: مشخصات داراي ديوارهاي باربر بايد باربر قرار گيرند. نبايد در ديوارهاي يا فاضلاب بخاري ، لوله شهواك -1

) اجرا شود و (در ارتفاع بايد همزمان ساختمان هايقسمت در تمام ديوار چيني هاي گر -2 باشد. ديوارها مجاز نمي ساخت گير در هشت از روش استفاده

هم در مقابل در ميان گر يك، امتداد نبوده ، در يك متوالي گدر دو ربند) (كوره قائم بندهاي -3 و از اجراي بندهاي مورب ممتد پرهيز شود. باشند قرار گرفته

3تا 1علاوه بر موارد بايد هاي آجري در ساختمان ، ديوارها اي سازه رفتار مناسب براي -4 زير را دارا باشند: مشخصات

و يك (طول متر ميلي 350ديوار يا آن ارتفاعيك دهم باربر آجري ديوارهاي ضخامت حداقلالف) شود. مي باشد در نظر گرفته بيشتر آجر)، هر كدام نيم

بند، متر بيشتر باشد. مقصود از پشت 5بند نبايد از دو پشت آزاد ديوار باربر بين حداكثر طولب) بند تلقي پشت عنوان به نمايد. ديواري مي با ديوار باربر تلاقي عمودامتداد در كه است ديواري

ديوار باربر ضخامت با احتساب آن و طول متر ميلي 200 حداقل آن ضخامت شود كه مي عنوان تواند به مي نيز قائم بند باشد. كلاف پشت طرفين دهانه بزرگترينيك ششم برابر حداقل شود. بند محسوب پشت

زير باشند: مشخصات داراي 3تا 1هاي خشتي بايد علاوه بر موارد ساختمانديوارهاي باربر در -5

باشد. آن برابر ضخامت 8از هر ديوار نبايد بيش ارتفاعالف) باشد. متر مي 5/4، دو ديوار عمود بر آن بين آزاد ديوار واقع حداكثر طولب) بند از پشت )ب(بند ارضاي باشد، بايد براي متر ضروري 5/4از درازتراز ديوار اگر استفادهپ)

چهارم يك آن قاعده متر و طول ميلي 350 بند بايد حداقل پشت شود. ضخامت استفادهبا ديوار اجرا شود بند بايد همراه پشت متر باشد. يك بند و حداقل پشت طرفين دهانه بزرگترين وار باشد.دي ارتفاع اندازه به آن و ارتفاع

باشد. متر ميلي 350 ،هستند جانبي گاه تكيه داراي كه باربر خشتي ديوارهاي ضخامت حداقلت) متر ميلي 700هر در حداكثر گوشه هاي بايد از كلاف گوشه تر ديوارهاي مناسب اتصال برايث)

100 و عرض خشت يك ضخامت به چوب قطعه از سه گوشه كلاف شود. ديوار استفاده ارتفاع

غيرمسلحهاي بنايي ساختمان 6- 8

69

متر نيم مورب قطعهمتر و متعامد يك هاي قطعه شود. طول مي گونيا ساخته شكل به متر ميلي باشد. مي

متر ميلي 100قطر حدود به چوبي بايد از كلاف باربر در تراز سقف ديوارهاي تمام در بالايج) شود. استفاده

داشته همپوشاني قبلي رديف هاي خود با خشت طوليك چهارم اندازه به ها حداقل خشتچ) باشند.

بايد ضوابط زير را نيز برآورده نمايند: 3تا 1هاي سنگي علاوه بر موارد ديوارهاي ساختمان -6

باشد. آن برابر ضخامت 8از هر ديوار نبايد بيش ارتفاعالف) از ديوار بيش اگر طول باشد. متر مي 4، دو ديوار عمود بر آن بين آزاد ديوار واقع حداكثر طولب)

بايد بند پشت شود. ضخامت بند استفاده از پشت ) ب(بند ارضاي باشد، بايد براي متر ضروري 4بند و پشت طرفين دهانه بزرگترين چهارم يك آن قاعده ديوار و طول ضخامت اندازه به حداقلديوار ارتفاع اندازه به آن با ديوار اجرا شود و ارتفاع بند بايد همراه پشت متر باشد. يك لحداق باشد.

ملات مورد استفاده در ديوار چيني بايد مشابه . است متر ميلي 40 مجاز ملات حداكثر ضخامتپ) هاي كرسي چيني باشد. ملات

متر ميلي 450هستند بايد جانبي گاه تكيه داراي كه باربر سنگي ديوارهاي ضخامت حداقل ت) باشد.

قبلاً گردد، مگر اينكه نبايد استفاده تيز و شكننده با زواياي گرد و سنگهاي هاياز سنگ ث) شود. زده تيز آن هاي گوشه

زيادتر باشد. ) آن (قاعده نبايد از عرض سنگي هيچ ارتفاعج) شود. دارند بايد خودداري شدن خطر شكسته كه هايييا سنگ سست هاي سنگ از مصرفچ) پر شود. ملات متر ميلي 20 ها بايد با حداقل سنگ بين فاصلهح) كمتر باشد. متر ميلي 300) نبايد از تا زمين افقي بند اولين ديوار (فاصله پاي هاي سنگ ارتفاعخ)

و در هر رگ بايد از سنگ كله در ديوار متر شود 2/1از نبايد بيش از هم لهك دو سنگ فاصله د) چيني استفاده شود.

مهشتمبحث

70

100بايد ) حداقل دو بند قائم بين افقي ديگر (فاصله سنگ بر روي سنگ يك همپوشاني ذ) باشد. متر ميلي

هاي تر در پايين ديوار و سنگهاي بزرگ اي باشد كه سنگ ها در ديوار چيني به گونه توزيع سنگر) كوچكتر در بالاي ديوار قرار داده شوند.

جداگر يوارهايد 8-6-5-6-2يا ديوارها اين روند. وزن كار مي به ساختمان فضاهاي منظور جدا سازي به منحصراًجداگر ديوارهاي شود. مي ربر تحملبا ها توسط ديوارهاي كف با واسطه يا شالوده وسيله به مستقيماً

ب، اجرا شوند. 7-5-5-8هاي آجري بايد مطابق ضوابط بند الف) ديوارهاي جداگر در ساختمان هاي خشتي و سنگي بايد مطابق ضوابط زير اجرا شوند: ب) ديوارهاي جداگر در ساختمان

جداگر سنگياز ديوار باشد، استفاده يا آجري تواند خشتي ها ديوار جداگر مي ساختماناين در -1 باشد. مجاز نمي ها ساختمان در اين

به فوقاني افقي باربر و در امتداد ضلع ديوارهاي خود به قائم ديوار جداگر بايد در امتداد اضلاع -2 شود. متصل سقف به طور مناسب

در مناسب و بست با قفل و اتصال شده باربر ساخته با ديوارهاي ديوار جداگر بايد همزمان -3 شود. انجام دو ديوار چيدن هنگام

حداقل و طول متر ميلي 50 قطر حداقل به هايي چوب وسيله ديوار باربر به ديوار جداگر به اتصال -4 گردد. شوند، تأمين مي متر در ديوار باربر قرار داده 1حداكثر فاصله به كه متر ميلي 300

باشد. متر مي ميلي 200 خشتيديوار جداگر ضخامت حداقل -5

چيده اي تيغه صورت باشد (آجرها به متر مي ميلي 110 ديوار جداگر آجري ضخامت حداقل -6 گچ (باتارد) يا ملات آهك - سيمان - ، ماسه سيمان -ماسه با ملات بايد نشوند). ديوار چيني

. است الزامي جداگر آجري ارهايديو در اجراي موارد ديوار چيني تمام اجرا شود. رعايت

لبه آزاد افقي ديوار جداگر بايد با تير چوبي مهار شود. -7

باشد و در صورت تجاوز از اين مقدار بايد در متر مي 5/1حداكثر طول آزاد ديوارهاي جداگر -8 بند يا وادار چوبي استفاده شود. متر از پشت 5/1فواصل

د در يك كلاف چوبي چهارتراش محصوركننده، اجرا شود.ديوار جداگر در يك ساختمان خشتي باي - 9

غيرمسلحهاي بنايي ساختمان 6- 8

71

ينيوار چيد 8-6-5-6-3 : است زير الزامي نكات رعايت آجري ديوارهاي در مورد اجراي

.شود آجر استفاده نوع باربر از يك ديوارهاي در ساخت -1 نكنند. خود جذب را به ملات شوند تا آب خيس از اجرا، آجرها در آب قبل -2 باشند. داشته همپوشاني قبلي رديف خود با آجرهاي طوليك چهارم اندازه به آجرها حداقل -3 باشد. افقي ها كاملاً گامتداد ر -4 قرار گرفته هم در مقابل در ميان گر (يك اشندامتداد نب ، در يك متوالي در دو رج قائم بندهاي -5

باشند). متر باشد. ميلي 12از ترمتر و بيش ميلي 10نبايد كمتر از و قائم افقي بندهاي ضخامت -6 پر شوند. از ملات قائم بايد بندهاي -7 تفاده) اجرا شود و اس (در ارتفاع بايد همزمان ساختمان قسمتهاي در تمام ديوار چيني هاي گر -8

باشد. ديوارها مجاز نمي ساخت گير در هشت از روش باشد. شاقولي بايد كاملاً ديوار چيني -9

باربر اجرا شوند. با ديوارهاي بايد همزمان بند پشت ديوارهاي -10 شود. داشته نگه روز مرطوب سه مدت به از اجرا حداقل ديوارها بايد پس -11

هاآن اطراف يها نندهك تيبازشوها و تقو 6-5-7- 8

: است بازشوها الزامي و محل موارد زير در مورد اندازه رعايت شوند. ديوارها تعبيه طول مركزي قسمت در الامكان ) بازشوها حتي الف ديوار بيشتر نباشد. آن سطحيك سوم بازشوها در هر ديوار باربر از سطح مجموع ) ب ديوار بيشتر نباشد. طوليك دوم بازشوها در هر ديوار از كل طول ) پبازشو نباشد ارتفاعدو سوم از كمتر ساختمان بازشو در هر ديوار باربر از بر خارجي اولين ) فاصلهت

.شود قرار داده (از كف تا سقف) قائم بازشو كلاف در طرفين مگر اينكه هاي آجري علاوه بر رعايت موارد الف تا ت رعايت موارد زير الزامي است: ث) در ساختمان

مهشتمبحث

72

طرفين يبازشو كوچكترين ارتفاعدو سوم نبايد از هاي آجري در ساختمان دو بازشو فاصله -1جرز صورت باشد. در غير اين دو بازشو كمتر آن طول مجموعيك ششم از خود و همچنين

آورد. حساب ديوار باربر به عنوان را به شود و نبايد آن از بازشو منظور مي دو بازشو جزئي بين

بازشو را با بايد طرفين صورت متر بيشتر نباشد. در غير اين 5/2از ابعاد بازشوها از يك هيچ -2 نمود. ، تقويتو افقي قائم هاي كلاف تعبيه

بازشوها به طول برابر مجموع اي با دهانه يكسره صورت مجاور بايد به بازشوهاي روي درگاه نعل -3 باشد. آنها جرز بين اضافه

يت موارد زير الزامي است:هاي خشتي و سنگي علاوه بر رعايت موارد الف تا ت رعا ج) در ساختمان

مقدار بيشتر باشد، بازشوها از اين دهانه كه باشد. در صورتي متر مي 2/1بازشوها حداكثر دهانه -1 .شوند مي ، بازشوها تقويت در دو طرف و افقي قائم هاي كلاف با قرار دادن

متر ميلي 650از كه شرطي باشد به ديوار مي دو بازشو برابر ضخامت بين افقي فاصله حداقل -2بازشو يكديگر مانند يك به نزديك ، دو بازشوي فاصله اين رعايت عدم كمتر نباشد. در صورت

گيرد، باربر محسوب مي دو بازشو قرار در بين كه ديواري حالت شوند. در اين مي در نظر گرفته گردد. تقويت ، قطري صورت به وبيچ دو بازشو با مهاربندي شود و بايد فاصله نمي

بازشوها بايد به حد، اطراف تجاوز از اين . در صورت متر است 2/2بازشوها حداكثر ارتفاع -3 گردد. تقويت قائم و افقي هاي كلاف وسيله

10نبايد از در هر طبقه مقدار ديوار نسبي ساختمان و عرضي طولي از امتدادهاي در هر يك -4 مساحت از نسبت است در هر امتداد عبارت هر طبقه ديوار نسبي درصد كمتر باشد. مقدار

تعيين . براي ساختمان زيربناي مساحت با امتداد مورد نظر به موازي ديوارهاي افقي مقطع حساب به ، يا بيشتر است متر ميلي 350ها آن ضخامت كه فقط ديوارهايي مقدار ديوار نسبي

عبارت شوند. به منظور نمي ديوار نسبي بازشوها در محاسبه بالا و پايين آيند. ديوارهاي مي ديوار را به مساحت حداقل كه اي شكسته افقي مقطع مقدار ديوار نسبي تعيين ديگر براي

شود. مي دهد در نظر گرفته مي دست

بايد دو كلاف شود. اين قرار داده چوبي افقي بايد كلاف رگبز بازشوهاي تمام در بالا و پايين -5 اي دايره با مقطع چوبي قطر كلاف شوند. حداقل يكديگر متصل به قائم هاي كلاف وسيله به

غيرمسلحهاي بنايي ساختمان 6- 8

73

از يا تركيبي و الوار چوبي تير توان مي چوبي هايكلاف ساخت باشد. براي مي متر ميلي 100 عرض حداقل صورت كرد. در اين اند استفاده شده يكديگر متصل به نحو مناسبي به دو كه اين

كار رفته به ها يا الوارهاي تيراز يك هيچ باشد. ضخامت متر ميلي 100بايد كلاف و ضخامترابر با ب طول به زيرسري هاي تختهاز است متر كمتر باشد. لازم ميلي 30نبايد از كلاف در

متر ميلي 650 فاصله ، به متر ميلي 15 ضخامت و حداقلمتر ميلي 150 ديوار، عرض ضخامت شود. استفاده چوبي هاي زير كلاف

تواند مي چوبي هاي كلاف شوند. اتصال يكديگر متصل به بايد كاملاً و قائم افقي هاي كلاف -6 گردد. تأمين مناسب بيچو قطعات يا فلزي هاي ، بست توسط ميخ

شود. قرار داده چوبي قائم بايد كلاف هاي خشتي در ساختمان بزرگ بازشوهاي تمام در طرفين -7 توان مي چوبي هاي كلاف ساخت باشد. براي متر ميلي 75بايد قائم هاي كلاف ضخامت حداقل

اند استفاده شده يكديگر متصل به نحو مناسبي به دو كه از اين يا تركيبي از تير يا الوار چوبي متر ميلي 30نبايد از قائم در كلاف كار رفته به ها يا الوارهايتيراز يك هيچ كرد. ضخامت

كمتر باشد. سقف 6-5-8- 8دار و ، شيب تخت صورت تواند به مي فصل اين مشمول آجري هاي ساختمان سقف 8-6-5-8-1

شود. شرايط زير ساخته با رعايت قوسي يا يكو يا معادل آن ) IPE 120( 12 نمره حداقل از تير آهن فولادي افقي كلاف يك در زير سقف

چهار و با حداقل متر ميلي 200 و ارتفاع ديوار ضخامت مساوي حداقل با عرض بتني افقي كلاف، اجرا شود. متر ميلي 200حداكثر فاصله به 6 نمره عرضي و ميلگردهاي 10 نمره ميلگرد طولي

گردد. اتخاذ سقف تيرهاي به آن مناسب اتصال براي تدابير لازم سقف كلاف اجراي هنگامضوابط ) با رعايت و سنگي خشتي هاي ساختمان (مربوط به )2-8-5-6-8(در بند مندرج هاي سقف

نيز اجرا شود. فصل اين مشمول هاي ساختمان تواند در مربوط مي باشد. سقف تيرهاي ادامه آن و تيرهاي اجرا شده با سقف بايد همزمان سقف اي طره بخش

مهشتمبحث

74

11- 5- 5- 8ضوابط بند مد نظر باشد، بايد بلوك هيا تيرچ ضربي طاق هاي سقف اجراي كه در مواردي گردد. رعايت در مورد هر يك الف و ب،

، تخت صورت تواند به مي فصل اين مشمول خشتي و سنگي هاي ساختمان سقف 8-6-5-8-2 شود. شرايط زير ساخته با رعايت دار و قوسي شيب

باشد. ف ارتفاع ديوارهاي نگهدارنده سقف مجاز نميدار ناشي از اختلا استفاده از سقف شيب تبصره: تخت سقفالف)

و اندود كاهگل گل ، غوره يا نظاير آن ، ني از تخته از تير، پوشش متشكل چوبي از نوع تخت سقف و رعايت موارد زير در مورد آن الزامي است: باشد مي متصل آن و به ديوار) قرار گرفته (در طول يكسره چوبي گاه تكيه بايد روي سقف اصلي تيرهاي -1

گردد.

مهار شوند. براي افقي چوبي چارچوب وسيله ديوارها به بايد در روي سقف چوبي تيرهاي -2كند مي را تأمين مناسب اتصال كه يا فولادي چوبي هاي بايد از ميخ چوبي تيرهاي اتصال

شود. استفاده

بيشتر باشد. متر ميلي 600نبايد از اصلي محور تا محور تيرهاي فاصلهحداكثر -3

گردد. تعيين 1-6-8 جدول قطر تيرها بايد بر اساس حداقل -4

متر ميلي 600و حداكثر متر ميلي 300 حداقل ساختمان بايد از هر طرف سقف اصلي تيرهاي -5 يابند. ادامه طره صورت به

قرار گيرند. كنار هم سر و ته صورت مدور باشد، بايد به سقف تيرهاي عمقط كه در صورتي -6

ديگر به مناسب متر يا مصالح ميلي 10 حداقل با ضخامت هايي تخته وسيله تيرها به روي -7 شود. پوشيده چسبيده هم به كاملاً صورت

شود. پوشيده متر ميلي 100حداكثر ضخامت به گل ها با غوره تخته روي -8

اندود شود. متر ميلي 30حداكثر ضخامت به ، با كاهگل گل غوره ، روي كاري منظور عايق به -9

شود. بايد برداشته قبلي كاهگل مجدد لايه كاري عايق براي -10

غيرمسلحهاي بنايي ساختمان 6- 8

75

متر يميل به اصلي قطر تيرهاي حداقل 1-6-8 جدول تا محورفاصله محور دهانه تيرهاي اصلي به متر

2 3 4 5/4 متر تيرهاي اصلي به ميلي160 150 120 90 400 170 160 130 100 500 180 170 140 110 600

دار بيش سقفب)

فرعي هاي تيرچه روي مناسب و پوشش فرعي هاي ، تيرچه چوبي از خرپاهاي دار متشكل شيب سقف زامي است:و رعايت ضوابط زير در مورد آن ال باشد مي باشد. متر مي 5/4خرپاها از يكديگر حداكثر فاصله -1

اعضاي كننده متصل و يا قائم مورب و اعضاي ، تحتاني فوقاني اعضاي شامل چوبي خرپاهاي -2 باشند. مي و تحتاني فوقاني

.باشد متر ميلي 80 با قطر حداقل هايي خرپاها بايد از چوب و تحتاني فوقاني اعضاي -3

متر 2/1حداكثر و طول متر ميلي 50 با قطر حداقل هايي بايد از چوب و يا قائم مورب اعضاي -4 باشد.

متر باشد. 2/1حداكثر و تحتاني فوقاني اعضاي موجود روي هاي مركز تقاطع مركز به فاصله -5

بايد امتداد شوند. همواره متصل و تحتاني فوقاني اعضاي به طور مناسبي بايد به مورب اعضاي -6 بگذرد. مفصل نام به نقطه از يك اتصال محل يك اعضا در تمام

شوند. متصل فوقاني اعضاي به نحو مناسبي ها بايد به تيرچه -7

باشد. متر ميلي 600ها نبايد بيشتر از محور تيرچه محور به فاصله -8

آيد. مي دست به 2-6- 8 جدول ها براساس قطر تيرچه حداقل -9

مهشتمبحث

76

متر ميلي خرپاها به روي هاي قطر تيرچه حداقل 2-6-8 جدول فاصله محور تامحور فاصله خرپاها از يكديگر به متر

3 4 5/4 متر هاي اصلي به ميلي تيرچه160 150 120 400 170 160 130 500 180 170 140 600

شوند. مي ضرب 75/0در عدد لجدو اعداد اين فلزي پوشش براي : توجه

دار بيش سقف يها پوشش پذيرد: از موارد زير انجام مانند يكي مناسبي روش ها بايد به تيرچه روي پوشش

دارموج فلزي هاي ورق - پوش بام و سفال آهك - گل و ملات نازك هاي تخته - و اندود كاهگل گل و غوره نازك هاي تخته - يفلز ششپو -1

ها ورق شود. اين مي موجدار پوشانده فلزي هاي از ورق ها با استفاده تيرچه روي پوشش نوع در اينها تيرچه به بندي آب جهت لاستيكي و واشرهاي (پيچ سرخم) شده خم هاي پيچ وسيله بايد به شوند. وصل

يسفال پوشش -2 پوشيده متر كاملاً ميلي 10 حداقل ضخامت به هايي ها بايد با تخته تيرچه روي پوشش نوع در اين

ها بايد زهوار نگهدارنده سفالشوند. مي ها وصل تيرچه به يا فلزي چوبي هاي ميخ ها با شود. تخته جهت مناسب همپوشاني شوند كه قرار داده ها بايد چنان . سفالها متصل شود توسط ميخ به تخته

باشند. را داشته سقف بندي بآ گل غوره پوشش -3

پوشيده متر كاملاً ميلي 10 حداقل ضخامت به هايي ها بايد با تخته تيرچه روي پوشش نوع در اين از غوره ها با استفاده تخته شوند. روي ها وصل تيرچه به يا فلزي چوبي هاي بايد با ميخ ها شوند. تخته

غيرمسلحهاي بنايي ساختمان 6- 8

77

به اندود كاهگل ،گل غوره و روي شده پوشيده طور كامل به متر ميلي 100حداكثر ضخامت هب گل شود. اجرا مي متر ميلي 30حداكثر ضخامت

يقوس سقفپ) يا اي استوانه شكل توانند به ها مي سقف باشد. اين مي يا چوبي ، آجري خشتي از نوع قوسي سقف

طور مناسب بايد به گيرند كه قرار مي چوبي چارچوب روي قوسي هاي وند. سقفش ساخته گنبديبا يا آجر فرش مانند اندود كاهگل مناسبي روش ها بايد به سقف اين روي شوند. پوشش وصل آن به

اجرا شود. كاه نيمچه ملات يا استوانه يها سقفت)

و براي دهانه بايد برابر نصف كناري هاي دهانه براي اي استوانه هاي قوس بلندي حداقل - باشد. دهانهيك سوم مياني هاي دهانه

شود: زير عمل هاي از شيوه يكي بايد به افقي رانش نيروي منظور جذب به -

عضو افقي يك وسيله متر به 5/1هر فاصله بايد به قوس دهانه چوبي در جهت چارچوب -1 70 با قطر حداقل تواند از چوب مي كششود. تقويت بر محور قوس عمود در جهت(كش) باشد. متر ميلي

شوند. تقويت بند مناسبي متر توسط پشت 5/1هر فاصله بايد به كناري ديوارهاي -2

يگنبد يها سقفث) اين هاي قوس بلندي باشند. حداقل منتظم يا چند ضلعي اي دايره پلان بايد داراي گنبدي هاي سقفبر پيوسته چوبي كلاف يك است ها لازم سقف قبيل . در اين گنبد است دهانهيك سوم ها سقف نوع گردد. ديوارها و زير گنبد تعبيه روي

نما 6-5-9- 8 . است الزامي در نماسازي 12-5-5-8بند نكات ايترع درگاه نعل 6-5-10- 8

رعايت شرايط ذيل نيز الزامي است: 12-1-3-8ها علاوه بر ضوابط بند درگاه براي نصب نعل

مهشتمبحث

78

آجري هاي الف) ساختمانها آن به نحو مناسبي بايد به درگاه بازشوها، نعل در اطراف قائم هاي از كلاف استفاده در صورت -1

شوند. متصل

ديوار باشد. ضخامت بايد مساوي درگاه نعل عرض -2

هاي خشتي و سنگي ب) ساختمانباشد بايد از چوبي گاهدر نعل كه باشد. در صورتي يا خشت تواند از چوب مي درگاه نعل -1

شود. استفاده متر ميلي 50 حداقل قطر يا ضخامت به هايي چوب

ديوار را ضخامتدو سوم بايد درگاه در نعل كار رفته به هاي چوب عرض يا قطر مجموع -2 بپوشاند.

ديوار مهار شود.و در داشته ديوار ادامه ضخامت اندازه به حداقل بايد از هر طرف درگاه نعل -3

درگاه دهانه عرضيك سوم خيز برابر با با حداقل قوسي صورت بايد به خشتي درگاه نعل -4 .شود ساخته

پناه جان 6-5-11- 8

اه الزامي است.پن در مورد جان 14-1-3-8رعايت ضوابط بند دودكش 6-5-12- 8

، رعايت نكات زير نيز براي اجراي دودكش الزامي است:15-1-3-8علاوه بر رعايت ضوابط بند باشد. متر مي ميلي 200 دودكش حداكثر قطر خارجي - كلافعناصر چوبي، از متر ميلي 100 بايد حداقل ، دودكش چوبي كلاف داراي هاي در ساختمان -

پر شود. مناسب جدا كننده عايق بايد با فاصله باشد و اين داشته فاصله افقي و قائم يا تير

بادگير 6-5-13- 8

براي بادگير الزامي است. 16-1-3-8رعايت ضوابط بند

غيرمسلحهاي بنايي ساختمان 6- 8

79

از سطوح محافظت 6-5-14- 8 : است زير الزامي نكات رعايت جوي عوامل در معرض از سطوح منظور محافظت به 30 حداقل با ضخامت بايد با اندود كاهگل خشتي خارجي ديوارهاي تمام خارجي وجوه -1

شود. پوشيده متر ميلي

.گردد (باتارد) بندكشي آهك - سيمان - يا ماسه سيمان -ماسه بايد با ملات سنگي ديوارهاي -2

يا بايد با مواد محافظ آغشته قرار دارند، جوي عوامل در معرض كه هايي چوب كليه سطوح -3 شوند. رنگ

يرطوبت يقكاريعا 6-5-15- 8

الزامي است. 16-5-5-8رعايت موارد بند رطوبتي عايقكاري اجرايدر