شناسي و حميط زيستمنيز ختصصي- علمي فصلنامه

١٣٨٧ تابستان، ١سال دوم، مشاره

29

اسرتاکودهاي بنتيک رسوبات ساحلي جزيره کيشمعريف

٢ صهبامي مر،١يوسفي ماليمعصومه سهراب

ران ي، اسالمشهر، ا واحد اسالمشهر،ي دانشگاه آزاد اسالمارياستاد -١

راني، ايل شناسي و فسينه شناسي کارشناس ارشد چ-٢

چکيده

اين جزيره داراي . ع شده استهاي خليج فارس واق در خبش مياني آب کيشجزيره بيضي شکل .شود از حلاظ زمني شناسي جزئي از ناحيه زاگرس چني خورده حمسوب مي و استمرجاني ساختار

هاي جزيره کيش نظري اسرتاکودها نتايج قابل قبويل ميکروارگانيسم مطالعات علمي بر روي

.دهد مي ه ارائهقمنط را به منظور بررسي تنوع آثار زيسيت و مسائل مربوط به حميط زيست . مورد مطالعه در طول حاشيه ساحلي جزيره کيش واقع شده استهيناحدر مطالعه . ايستگاه حتقيقاتي مبناي مطالعه و بررسي اسرتاکودها قرار گرفت ٧

ترين جمموعه مهم. گونه شناسايي شد٣ جنس و ٧اسرتاکودهاي موجود در جزيره کيش جمموعًا

هاي مهراه اين جمموعه عبارتند جنس. باشد مي Punctaparchites sp. Associationشناسايي شده : از

Costa edwardsii, Cytheretta sp., Falunia sp., Leptocythere pellucida, Loxoconcha rhomboidea, Paijenborchellina sp., Paracytherois sp., Punctaparchites sp.

آا در بسرتهاي گلي يفراوان ديز مشخص گردي شده نيي اسرتاکودهاي شناسايمطالعه کم با .شرت استيريز ب رسوبات دانه باييها ستگاهي او

ي گردشگرنيزم وسنوز، تافوسنوز،يپوستان، کارپاس، ب سخت: يدي کليها واژه

مقدمه

کيش منونـه کـاملي ي مرجان جزيره

خلـيج از خصوصيات زيـسيت منطقـه

ــساب ــه حــــ ــارس بــــ فــــ

زهاي زيبــا، انــدا چــشم .آيــد مــي

هـاي انگيز و پديـده شگفت سواحل

شناسـي کـه بـه فـرد زمـني منحصر

طبيعت در طي سال هاي متمادي به

جهت منايش گذاشته، بسرت مناسيب را

ــسم ــنعت ژئوتوري ــد ص ــني (رش زم

ــگري ــسري ) گردشـ ــبري و تفـ و تعـ

،جزيره کيش هاي زيست حميطي ويژگي

بديهي است کـه . فراهم کرده است

شي از مطالعـات متمرکز منـودن خبـ

هـاي ميکروارگانيسم علمي بر روي

ــره ــرا جزي ــري فرامينيف ــيش نظ ک

... و ، اسرتاکودها )روزن داران (

نتايج قابل قبويل را بـه منظـور

معريف اسرتاآودهاي بنتيك رسوبات ساحلي جزيره آيش

٣٠

بررسي تنوع آثار زيسيت و مـسائل

ــيط زيــست ــه مربــوط بــه حم منطق

اســرتاکودها از .دهــد مــي ارائــه

سودمندترين سخت پوستان در علوم

اند و بـا توجـه شدهزمني شناخته

فراواني نـسيب اندازه کوچک و به

برخوردارند يژه اي و از ارزش

مطالعـــه تنـــوع جامعـــه ].١[

را در تواند حمققـني اسرتاکودها مي

ــ ــه ينيتع ــق ديرين ــه عم ــاي حوض ه

هواي ديرينه ودريايي، تعيني آب

. و شوري آب در گذشته ياري منايد

تـوان مي مهچنني به کمک اسرتاکودها

زيست و تراکم موجوداتي نظري يطحم

روزن داران را مورد حبث و بررسي

هـدف از ايـن پـژوهش . قرار داد

معــريف اســرتاکودهاي بــسرت ســاحلي

جزيره کيش و تأثريات زيست حميطـي

هاست که براي خنستني بار گزارش آن

.]٢[ اند شده

روش کار روش کار در اين پـژوهش شـامل دو

العــات مطبــرداري و مرحلــه منونــهابتدا بـه کمـک . آزمايشگاهي است

ــشه آب ــاري نق ــيش نگ ــره ک ٧جزي حتقيقاتي مبناي مطالعـات ايستگاه

سـپس ميکروفونيستيک قرار گرفت و برداري از رسـوب بـه منظـور منونه

بـراي . شناخت اسرتاکودها اجنام شد موجـود در يسازي اسرتاکودها آماده

بنگــال قرمــزرســوبات، از حملــول هدف از افزودن اين .استفاده شد

. باشد آميزي پروتوپالسم مي حملول رنگ

تـوان مي به کمک اين روش به خوبي هاي حاوي پروتوپالسـم را از پوسته. هاي خايل غريزنده تفکيک کرد پوسته

ــازي ــل جداس ــس از مراح ــًا پ ايتهــا بــه اســرتاکودها و انتقــال آن

هاي ميکروپالئونتولوژي، بـا سلولوسـکوپ الکرتونـي استفاده از ميکر

هـا هتيـه شـد از منونه SEMتصاوير ]٣.[

شناسي منطقه زمنيکيش با مساحيت حدود مرجاني جزيره

ــله ٩٠ ــع، در فاص ــومرت مرب ١٨ کيل جنـوبي ايـران بـني کيلومرتي سواحل

١́ و ٥٤" عـرض مشـايل و ١٥˚ و٣٣́ و٢٦" در خبــش ميــانيو طــول شــرقي ٣٠˚و

شده خليج فارس واقع نيلگونهاي آب داراي سـاختار ايـن جزيـره . است

مرجاني و آب و هواي گرم و مرطوب غربي، غرب و باشد و سواحل مشال مي

ــوبي آن ــخره جن ــل اي ص ــه دلي و بطـول .بادهاي دريايي مـواج اسـت

لـومرت در حمـور ي ک ١٥ره حـدود يجزلـومرت ي ک ٧غربي و ناي آن -شرقي

جزيره .باشد مي جنوبي -مشايل در حمور )١٩٦٨( اشتوکلنيبندي تقسيمکيش در

جزء منطقه زاگرس چني خورده به مشار ره ي شناسي جز نيزم ساختمان. رود ميجنوب -س با حمور غرب ي طاقد کيش يک

شرقي است که از نظر ساختماني با . کسان است يساختمان عمومي زاگرس

اين جزيره از نظر پـسيت و بلنـدي مهوار و بدون عارضـه طبيعـي اسـت

]۴.[ از منطقه ل دهنده يهاي تشک سنگجنس وسـن يهاي خارک با سـن پل آهکسنگ

ش يره کياگر چه جز .باشد مياني يپاهاي کوچک متعلق به سيکي از طاقد ي

خـورده اسـت ويل بـه نيخبش زاگرس چ ــرفنت آن در آب و ــرار گ ــطه ق واس

شروي و پسروي مکرر آب، سطح آن يپده از رسوبات جواني است کـه يپوش

س و عدم ي ماندن طاقد ل سامل يبه دل

شناسي و حميط زيستمنيز ختصصي- علمي فصلنامه

١٣٨٧ تابستان، ١سال دوم، مشاره

31

ــفعال ــدي ــونيت ش ــکي و يد تکت ا يعــي از ي طبمقطــعاد، يــش زيفرســا

.شود ده مني يالت آن در منطقه د يتشکــطح جز ــس ــره بي ــي ده از يشرت پوش

ش سطحي است يهاي حاصل از فرسا مارن که مهگي متعلـق بـه دوران چهـارم

].۵[ دادي ندارنيزقدمت و بوده

در بررسي سيستماتيک اسـرتاکودهاي

٣ جـنس و ٧موجود در جزيره کـيش

ــه ــد گون ــايي ش ــان . شناس در مي

شــده، جــنس هــاي معــريف گونــه

Punctaparchites sp. بيــشرتين تعــداد و

ــنس ــن .Paijenborchellina spجـ کمرتيـ

تعداد را بـه خـود اختـصاص داده

.است

ها و بر اساس جداول مربوط به جنس

هاي شناسايي شده اسرتاکودها، گونه

Associationموعـــه تـــرين جم مهـــم

Punctaparchites sp. باشد که شرايط مي

حميطي آن به شرح زيـر مناسب زيست

:گردد ميمعريف

درجــه 29.6 - 29.3: درجــه حــرارت

سانتيگراد

ميليگرم بر 7.9 - 4.2: اکسيژن حملول

ليرت

pH :7.85 - 8.51

نه جزر و مدي: عمق

ST1 , ST4 , ST5: توزيع

معريف اسرتاآودهاي بنتيك رسوبات ساحلي جزيره آيش

٣٢

[1] ايستگاه هاي منونه برداري موقعيت-١شکل

جزيـره يسيستماتيک اسـرتاکودها

کيش

هاي مهراه با اين جنس ها و گونه جنس

:[6, 7] باشند به شرح زير مي

Costa edwardsii Roemer, 1840

Cytheretta sp.

Falunia sp.

Leptocythere pellucida Baird, 1850

Loxoconcha rhomboidea Fischer, 1977

Paijenborchellina sp.

Paracytherois sp.

Punctaparchites sp.

هــا و از سيــستماتيک جــنسيخمتــصر

يهاي شناسايي شده اسرتاکودها گونه

به شرح زير بيان يحمدوده مطالعات

:شود يم

Phylum ARTHROPODA

Subphylum MANDIBULATA (Clairville, 1798)

Class CRUSTACEA (Pennate, 1777)

Subclass OSTERACODA (Latreille, 1806)

Order PODOCOPIDA (Muller, 1894)

Suborder PODOCOPINA (Sars, 1866)

Superfamily Cytheracea (Baird, 1850)

Family Trachyleberidida (Sylvestor &

Bradley, 1948)

Genus Costa Neviani, 1928

Species Costa edwardsii Roemer, 1840

کاراپاس ختم مرغي شـکل، تزئينـات

هايي اسـت سطح کاراپاس شامل دنده

. انـد که متام طول صدف را طي کرده

هـاي خلفـي و خارهاي ظريفي در خبش

.اند قدامي صدف قرار گرفته

Family Cytherettidae Tribel, 1952

Genus Cytheretta sp.

کاراپاس بيضوي، بزرگ، کشيده و در

سـطح . الت گرد شده دارد دو طرف ح

کاراپاس داراي نقاط برجسته است و

در سطح کاراپاس يک فرورفتگي مشخص

.شود ديده مي

Family Leptocytheridae Hanai, 1957

Genus Leptocythere Sars, 1925

-Species Leptocythere pellucida Baird, 1850

ــطح آن داراي ــل و س ــاس طوي کاراپ

مياني کفه چپ يلوال. ت است تزئينا

ي خبـش داخلـ ييک دندان در انتـها

داشته و در مقابل، حفره موجود در

.باشد کفه راست فاقد آن مي

Family Loxoconchidae Sars, 1925

Genus Loxoconcha Sars, 1866

- Species Loxoconcha rhomboidea

Fischer, 1977

کاراپاس ختم مرغي شکل، حاشيه شکمي

. باشد حمدب و حاشيه پشيت مستقيم مي

سطح کاراپاس داراي حفرات بزرگـي

شناسي و حميط زيستمنيز ختصصي- علمي فصلنامه

١٣٨٧ تابستان، ١سال دوم، مشاره

33

است که با نظم و ترتيب خاصي کنار

.يکديگر قرار دارند

Family Cytheruridae G.W.Miller, 1894

Genus Paijenborchellina sp.

الت کاراپاس در انتهاي خبش قدامي ح

ناي لوها نزديک . گرد شده دارد

به قسمت شکمي حالت تيغه مايلي را

دارد که بعدًا به صورت خار گـسرتش

تزئينـاتي در سـطح . کنـد پيدا مي

.شود کاراپاس ديده مي

Order PODOCOPIDE Muller, 1894

Suborder and Family Uncertain

Genus Punctaparchites Kay, 1934

- Species Punctaparchites sp.

فشرده شده و سطح کاراپاس کوچک و

. باشد ميآن فاقد تزئينات

گريي نتيجه

باال بودن نـسبت بيوسـنوز بـه -١

تافوســنوز و مهچــنني عــدم مــشاهده

در ميـان (Teratologic)اشکال ناهنجار

هــاي مجعيــت ميکروفونــاي ايــستگاه

، وجـود نظري اسـرتاکودها يمطالعات

را براي شرايط زيست حميطي مساعدي

.رساند اسرتاکودها به اثبات مي

ــستگاه -٢ ــردد در اي ــه ت ــايي ک ه

هـا و مهچـنني حـضور هـا، قـايق لنج

يغناصيادان بسيار بوده، تنوع و

بـا لذا .يابد ميکروفونا کاهش مي

اسرتاکودها ازتوان ميشرت يمطالعه ب

سنجشي مناسب جهتها به عنوان شاخص

استفاده منودهاي زيست حميطي آلودگي

[9].

افزايش مجعيـت ميکروفونـا بـا -٣

افــزايش قطــر ذرات رســوبات بــسرت

براي مثال در . رابطه معکوس دارند

غرب جزيره که مشال نه جزر و مدي

رسوبات بسيار دانه ريـز هـستند،

شناسـايي شـده يدهاواسرتاکتعداد

ــاير ــشرت از س ــش بي ــره خب ــاي جزي ه

.باشد مي

با کاهش قطر ذرات، ميزان کـل -۴

افتـه و يمواد آيل رسـوب افـزايش

تـر غيناسرتاکودهاي وسنوز يجامعه ب

رسوبات سيليت و گلي معموال . گردد مي

[8,7] .غين از مواد آيل هستند

هايي کـه تعـداد و در ايستگاه -۵

ست،شرتايبتنوع روزن داران

ي کودهاهـاي اسـرتا و گونـه هـا جنس

علت .باشد شناسايي شده حمدودتر مي

هـاي توان به ويژگي مي اين امر را

و شرايط مورد نياز هر يک از زيسيت

.نسبت دادها اين گروه

هـاي فـسيل تراکم ، توايل رسوبي -٦

ــي ــري ب ــان ي ازنظ ــاير مرج ــا و س ه

مهرگــان، جوامــع موجــودات بــي

معريف اسرتاآودهاي بنتيك رسوبات ساحلي جزيره آيش

٣٤

و ســاير آثــار زمــني ميکروســکوپي

هـاي طـي سـال شناسي که طبيعت در

يک ،متمادي به معرض منايش گذاشته

ارزش بـه واجـد سرمايه طبيعـي و

ها در آن توان از مي آيد که حساب مي

جهت باال بردن سطح دانش و آگـاهي

جـذب هـر چـه و مراجعني به منطقه

علمي بـه جزيـره پژوهشگران بيشرت

.کيش هبره جست

Plate 1

Fig.1 Fig.2

Fig.3 Fig.4

Fig 1: Leptocythere pellucida Baird, 1850 ……...…......................................... X220 Fig 2: Leptocythere pellucida Baird, 1850 ……...…......................................... X300 Fig 3: Loxoconcha romboides Fischer, 1977...…………………………...…... X200 Fig 4: Cytheretta sp. ………………………....…………………...……...….... X220

شناسي و حميط زيستمنيز ختصصي- علمي فصلنامه

١٣٨٧ تابستان، ١سال دوم، مشاره

35

Plate 2

Fig.1 Fig.2

Fig.3 Fig.4

Fig 1: Paracytherois sp. …………………………............................................ X300 Fig 2: Punctaparchites sp. ……………………....…........................................ X220 Fig 3: Paijenborchellina sp. ………………...…………………………....….. X300 Fig 4: Costa edwardsii Roemer, 1840 ………………………...….....……..... X200

معريف اسرتاآودهاي بنتيك رسوبات ساحلي جزيره آيش

٣٦

Plate 3

Fig.1 Fig.2

Fig.3 Fig.4

Fig 1: Cytheretta sp. …………………………….…......................................... X220

Fig 2: Paijenborchellina sp. …………………….…......................................... X350

Fig 3: Cytheretta sp. ……………………………………………………...…... X250

Fig 4: Costa edwardsii Roemer, 1840 …………………………...……...…..... X220

شناسي و حميط زيستمنيز ختصصي- علمي فصلنامه

١٣٨٧ تابستان، ١سال دوم، مشاره

37

منابع

ن جغرافيــايي نريوهــاي مــسلح ســازما-١

جغرافياي جزاير ايرانـي خلـيج ؛)١٣٨٣(

٣٥٣ص ، )جزاير کيش و هندورابي( فارس

، )١٣٧٧(خــــــسروهتراني، خــــــسرو -٢

بردي، جلـد دوم، ميکروپالئونتولوژي کار

ــشگاه ــشارات دان ــرا، انت ــري فرامينيف غ

٢٥١ص ، هتران

، )١٣٨٢( ســهرابي ماليوســفي، معــصومه -٣

مطالعات ميکرو فونيستيک، رسوب شناسي و

در اکوسيـستم بوم شناخيت رسوبات هولوسن

مانگرو و نوار ساحلي جنوب جزيـره قـشم

خليج فارس، رساله دکرتي، دانـشگاه آزاد

٤٣٨ ص،وم و حتقيقات هتران علاسالمي واحد

ها ويژگي ؛)١٣٧٣(، مرياب زاده، پرستو -۴

هــاي مرجــاني بــه عنــوان هو امهيــت صــخر

هاي حساس، فصلنامه علمي سازمان زيستگاه

٣٢-٣٩ص ، حفاظت حميط زيست ششم مشاره دوم

؛(1382) ،صادقي اسکوئي، فرخ السادات -۵

شناسي جزيره کيش با تأکيد بر بررسي زمني

ها، رساله ايهاي شکم پايان و دو کفه رده

، دانـشگاه آزاد اسـالمي کارشناسي ارشـد

٢٨٥ص ، واحد هتران مشال

6- Benson, R.H, Berdon J.M., Van Den Bold,W.A. et

al (Directed by Moore, R.C.) (1964); Treatise on

Invertebrate Paleontology. Part Q. Arthropoda 3.

Crustacea, Ostracoda. Newyork, Geology Society of

American and University of Kansas Press, 478 pp.

7- Cabral M.C., Colin J-P and Azeredo, A.C. (2008);

Taxonomy and paleoecology of new brakish ostracod

species from the Middle Cenomanian of Lousa,

Lisbon region, Portugal, 572pp.

8- Hoegh, Goldberg (1999); Climate change, coral

bleaching and the Future of the world's coral reefs".

Marine and Fresh water Research 50(8): 839- 866

9- Wilkinson,I.P(2007); The effect of environmental

change on early Aptian ostracods faunas in the

Wessex Basin , southern England. Revue de

Micropaleontologie, part 1, 259-272

معريف اسرتاآودهاي بنتيك رسوبات ساحلي جزيره آيش

٣٨