ii - Happy Workplace 1.pdf · 2015-11-12 · พิมพ์ครั้งแรก...

ii | สรรสาระองคกรแหงความสข เลม 1: กระบวนการเคลอนงานสรางสข

สรรสาระองคกรแหงความสข เลม 1: กระบวนการเคลอนงานสรางสข

บรรณาธการ อธวฒนเจยววรรธนกล

ผเขยน ลลดามาไพศาลทรพย

ทพวลยรามรง

ฉตรลดดาเลศจตรการณ

สทธพรกลาแขง

ศราวธทาค�า

รปเลม ฉตรลดดาเลศจตรการณและลกษมมแกว

ปก ศราวธทาค�า

อารตเวรค บรษทพ.เอ.ลฟวงจ�ากด

พมพครงแรก มถนายน2557

จ�านวนพมพ 1,000เลม

พมพท บรษทพ.เอ.ลฟวงจ�ากดเขตบางพลดกรงเทพมหานคร

จดพมพ โครงการพฒนากลไกทางวชาการ

เพอสนบสนนงานสรางเสรมสขภาวะองคกร

สถาบนแหงชาตเพอการพฒนาเดกและครอบครวและ

คณะสงคมศาสตรและมนษยศาสตรมหาวทยาลยมหดล

สนบสนนโดย ส�านกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ(สสส.)

ISBN 978-616-279-506-0

สรรสาระองคกรแหงความสข เลม 1: กระบวนการเคลอนงานสรางสข | iii

คำานำา

การสรางองคกรแหงความสขมความส�าคญอยางยงตอการสรางสรรค

คณภาพชวตคนท�างานในองคกรอนจะสงผลเชงบวกตอเนองทงตอองคกร

ครอบครวของบคลากรตลอดจนชมชนและสงคมโดยรวมโครงการพฒนากลไก

ทางวชาการเพอสนบสนนงานสรางเสรมสขภาวะองคกรสงกดสถาบนแหงชาต

เพอการพฒนาเดกและครอบครวมหาวทยาลยมหดลภายใตการสนบสนนของ

ส�านกสนบสนนสขภาวะองคกรส�านกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ

(สสส.)ไดมบทบาทหนาทในการสงเสรมการท�างานของภาคเครอขายตางๆ

ในการสรางองคกรแหงความสขในการด�าเนนงานทผานมาบคลากรของโครงการ

ไดมโอกาสทดในการเกบเกยวประสบการณความรขอคดและบทเรยนตางๆ

จากการท�างานทงจากการศกษาคนควาขอมลความรทจ�าเปนและการพบปะ

แลกเปลยนกบผทอยในแวดวงการท�างานองคกรตนแบบตางๆซงทางโครงการ

เหนวานาจะมประโยชนตอการขยายผลการท�างานขององคกรทสนใจจงไดม

การน�าสงตางๆทไดเกบเกยวมาวเคราะหและสงเคราะหจดท�าบทความเพอ

เผยแพรใหเกดประโยชนในวงกวางตอไปโดยไดจดท�าออกมาเปนชดหนงสอ

สรรสาระองคกรแหงความสข

โดยหนงสอสรรสาระองคกรแหงความสข เลมท1:กระบวนการ

เคลอนงานสรางสขนเนนไปทบทเรยนทเกยวของในการขบเคลอนองคกรแหง

ความสขจ�านวน5เรองโดยสองเรองแรกน�าเสนอถงบทเรยนการขบเคลอนงาน

ของสภาอตสาหกรรมจงหวดฉะเชงเทราและจงหวดตรงทมบทบาทในการสงเสรม

องคกรแหงความสขใหเกดขนภายในพนททรบผดชอบส�าหรบบทความทสาม

น�าเสนอใหเหนถงการใชพลงของสอเปนตวชวยส�าคญส�าหรบการขบเคลอนงาน

ในพนทของสภาอตสาหกรรมจงหวดนครราชสมาบทความทสน�าเสนอถง

การสรางองคกรแหงความสขโดยเนนไปทการสรางความสขในดานการเงนอนเปน

iv | สรรสาระองคกรแหงความสข เลม 1: กระบวนการเคลอนงานสรางสข

ปญหาส�าคญทพบในหมพนกงานองคกรทงหลายและบทความสดทายน�าเสนอ

ถงการศกษาดงานซงเปนแนวทางหนงทนยมปฏบตกนโดยบทความนจะเนนถง

แนวคดและวธการทจะชวยใหการศกษาดงานนนมประโยชนคมคามากขนอนจะ

สามารถชวยพฒนาองคกรแหงความสขได

ทางโครงการหวงเปนอยางยงวาหนงสอเลมนจะกอใหเกดประโยชน

แกผทเกยวของผทสนใจบางไมมากกนอยอนจะท�าใหเกดประกายความคดและ

พลงในการชวยกนขบเคลอนองคกรแหงความสขใหแพรขยายไปทวสงคมไทย

ขอขอบคณองคกร/โครงการแหลงขอมลผบรหารบคลากรทเกยวของ

ทกทานทเปนตนเรองของบทความในหนงสอเลมนตลอดจนขอขอบคณ

นายแพทยชาญวทยวสนตธนารตนส�านกสนบสนนสขภาวะองคกรส�านกงาน

กองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ(สสส.)ทไดใหการสงเสรมการด�าเนนงาน

ของโครงการใหส�าเรจลลวงดวยดตลอดมา

ดร. อธวฒน เจยววรรธนกล

หวหนาโครงการ

สรรสาระองคกรแหงความสข เลม 1: กระบวนการเคลอนงานสรางสข | v

สารบญ

หนา

ค�าน�า

ยางกาวสการเปน“องคกรแหงความสข”บทเรยนการขบเคลอน 1

องคกรสขภาวะจากสภาอตสาหกรรมจงหวดฉะเชงเทรา

โดย...ลลดา มาไพศาลทรพย

“ตรงโมเดล”การขบเคลอนโครงการHappyWorkplace 32

ดวยวงจรPDCAแบบครบวงจร

โดย...ทพวลย รามรง

“สอ”สาน“สข”สานแนวคดองคกรสขภาวะสภาคเครอขาย 49

โดย...ฉตรลดดา เลศจตรการณ

HappyMoneyหนงความสขส�าคญขององคกร 81

โดย...สทธพร กลาแขง

การศกษาดงานเพอพฒนาองคกรแหงความสข 96

โดย...ศราวธ ทาค�า

ดชนค�าหลก 113

vi | สรรสาระองคกรแหงความสข เลม 1: กระบวนการเคลอนงานสรางสข

สารบญตาราง

หนา

ตารางท1แผนการปฏบตงานโครงการสมมนาใหความร 41

สรรสาระองคกรแหงความสข เลม 1: กระบวนการเคลอนงานสรางสข | vii

สารบญรปภาพ

หนา

รปภาพท1 การสมมนาเปดตวโครงการสรางเสรมสขภาวะองคกร 7

จงหวดฉะเชงเทรา

รปภาพท2 การจดเวทสมมนาเชงปฏบตการ 13

รปภาพท3 การศกษาดงาน 15

รปภาพท4 คณะท�างานรวมงานการปฏบตงาน 17

รปภาพท5 เวทแลกเปลยนเรยนรองคกรสขภาวะตนแบบ 22

รปภาพท6 สญลกษณลกบอลสเหลองสอสงพมพและซดเผยแพร 57

องคความรองคกรสขภาวะอสานโซไซต

รปภาพท7 ผบรหารโครงการฯจ.นครราชสมา 60

รปภาพท8 ทมงานสอโครงการเสรมสรางสงคมขององคกรแหงความสข 61

ภาคอสาน

รปภาพท9 ทมงานสอประชมคดสรรเนอหาของสอ 64

รปภาพท10หนงสอเผยแพรแนวคดองคกรสขภาวะอสานโซไซต 67

รปภาพท11การท�าสอกจกรรมของทมงานสอโครงการเสรมสรางสงคม 68

ขององคกรแหงความสข

รปภาพท12ทมงานโครงการเสรมสรางสงคมขององคกรแหงความสข 77


viii | สรรสาระองคกรแหงความสข เลม 1: กระบวนการเคลอนงานสรางสข

สารบญแผนภาพ

หนา

แผนภาพท1 แผนการด�าเนนงานโครงการสรางเสรมสขภาวะองคกร 5

จงหวดฉะเชงเทราป2554-2556

แผนภาพท2 วงจรPDCA 36

แผนภาพท3 แผนผงการออกแบบวธการในการขบเคลอนโครงการ 39

แผนภาพท4 โซนพนทองคกรน�ารองจงหวดตรง 42

แผนภาพท5 ภาพจ�าลองกระบวนการสอสารตามหลกทฤษฎการสอสาร 52

ของเบอรโล

แผนภาพท6 แผนภาพแสดงขนตอนการเตรยมความพรอม 101

ส�าหรบการศกษาดงาน

แผนภาพท7 แผนผงสรปขนตอนการศกษาดงานเพอการพฒนาองคกร 108

แหงความสข

สรรสาระองคกรแหงความสข เลม 1: กระบวนการเคลอนงานสรางสข | 1

ยางกาวสการเปน “องคกรแหงความสข”

บทเรยนการขบเคลอนองคกรสขภาวะจากสภาอตสาหกรรม

จงหวดฉะเชงเทรา

ลลดา มาไพศาลทรพย

บทนำา

“องคกรสขภาวะ” หรอ “องคกรแหงความสข” เปนกระบวนการ

พฒนาคนในองคกรอยางมเปาหมาย และยทธศาสตรใหสอดคลองกบวสยทศน

ขององคกร เพอใหคนมความพรอมตอการเปลยนแปลง น�าพาองคกรไปสการ

เตบโตอยางยงยน ซงมลกษณะส�าคญ 3 ประการ คอ คนท�างานมความสข

(Happy People) ทท�างานนาอย (Happy Home) และชมชนสมานฉนท

(Happy Team Work) ทางศนยสรางเสรมสขภาวะองคกร (Happy Workplace)

ภายใตส�านกสนบสนนสขภาวะองคกร ส�านกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรม

สขภาพ (สสส.) ไดเลงเหนความส�าคญของการเปนองคกรแหงความสข ทบคลากร

ทกคนควรมสขภาวะทด จงไดสรางแนวทางการสรางสขในทท�างานขน เปนความสข

พนฐาน 8 ประการ ทตอบสนองความตองการของมนษยหลายมต ในดานการ

มสขภาพด (Happy Body), การมน�าใจเออเฟอเผอแผ (Happy Heart), การรจก

ผอนคลาย (Happy Relax) การมศาสนาเปนเครองยดเหนยวมคณธรรมประจ�าใจ

(Happy Soul), มเศรษฐกจการเงนทด (Happy Money), การพฒนาความร

(Happy Brain), การมครอบครวทด (Happy Family) และมสงคมทมความสข

(Happy Society) ด�าเนนงานกบกลมเปาหมายหลกคอ “คนท�างานในองคกร”

2 | สรรสาระองคกรแหงความสข เลม 1: กระบวนการเคลอนงานสรางสข

ยางกาวสการเปน “องคกรแหงความสข” บทเรยนการขบเคลอนองคกรสขภาวะ

จากสภาอตสาหกรรมจงหวดฉะเชงเทรา

ซงถอเปนบคคลส�าคญและเปนก�าลงหลกของทงครอบครว องคกร ชมชนและสงคม

ในดานการพฒนานโยบาย การสรางองคความร และการขบเคลอนเครอขาย

ในการสรางเสรมคณภาพชวตคนท�างาน ดวยเหนความส�าคญวา เมอคนท�างาน

ในองคกรมความสข ยอมสงผลกระทบทดตอผลประกอบการหรอผลผลตของ

องคกร ความผาสกในครอบครว ชมชนและสงคมอยเยนเปนสขได

จากค�ากลาวขางตนน สถานประกอบการทงหลายจงมงหวงใหองคกร

เกดการพฒนาอยางยงยนและเปนองคกรแหงความสขทพนกงานทกคนท�างาน

อยดวยความภาคภมใจ ส�านกสนบสนนสขภาวะองคกร ส�านกงานกองทน

สนบสนนการสรางเสรมสขภาพ (สสส.) ไดเลงเหนความส�าคญของการขบเคลอน

เชงนโยบายสงเสรมการสรางองคกรสขภาวะ ผานกลไกการบรณาการรวมกน

ระหวางสภาอตสาหกรรมจงหวดและสถาบนอดมศกษาในพนท เพอเปนแกน

ประสานกบองคกรภาครฐและภาคเอกชนในจงหวดนนๆ (พรธดา วเศษศลปานนท,

2556) โดยน�ารองใน 6 จงหวด (ชลบร เชยงราย นครราชสมา ปทมธาน พระนครศรอยธยา

และราชบร) ในระยะท 1 (2552-2553) และขยายผลไปจงหวดใกลเคยงหรอ

จงหวดอน ๆ ในระยะท 2 (2554-2556) ในอก 3 จงหวด (ฉะเชงเทรา ตรง และ

สงขลา)

จงหวดฉะเชงเทราเปนหนงในจงหวดน�ารองระยะท 2 ดวยศกยภาพทม

อยเดม จงหวดฉะเชงเทรามศกยภาพและความเขมแขงทางดานอตสาหกรรม

มนกลงทนใหความสนใจลงทนมาก มการเคลอนยายฐานการผลตจากกรงเทพมหานคร

และจงหวดใกลเคยงมาลงทนตงโรงงานอตสาหกรรมในเขตจงหวดฉะเชงเทรา

มทรพยากรพนทส�าหรบการลงทนอยอกเปนจ�านวนมากทงในและนอกเขตนคม

อตสาหกรรม นอกจากนยงมโครงสรางพนฐานทเพยงพอตอการพฒนาทงระบบ

คมนาคม ระบบไฟฟา ระบบน�า และระบบโทรคมนาคม ท�าใหฉะเชงเทราสามารถ

เปนศนยกลางของการขยายฐานการผลตและการใหบรการทกดานโดยเฉพาะ

อยางยงในดาน Logistic เนองจากจงหวดฉะเชงเทรามขอไดเปรยบตาง ๆ ของ

ท�าเลทตง นอกจากนจงหวดฉะเชงเทรายงมนคมอตสาหกรรมขนาดใหญถง



2 แหง ไดแก นคมอตสาหกรรมเวลโกรว ทอ�าเภอบางปะกง และนคมอตสาหกรรม

เกตเวย ซต ทอ�าเภอแปลงยาว ซงเปนแหลงรวมของโรงงานอตสาหกรรมสมยใหม

(ฉบบราง โครงการสรางเสรมสขภาวะองคกรจงหวดฉะเชงเทรา, 2554)

ประกอบกบเลงเหนความส�าคญของ “ทนมนษย” วาเปนทรพยากร

ทส�าคญ โดยเชอวาคณภาพของสนคาและบรการจะดขนนน ยอมเกดจากพนกงาน

ทดมคณภาพและมความรกในองคกร หากองคกรสามารถท�าใหพนกงานมความสข

ในทท�างานแลวความรกและความผกพนยอมตามมาและสงผลดตอองคกรหลายดาน

(ฉบบราง โครงการสรางเสรมสขภาวะองคกรจงหวดฉะเชงเทรา, 2554) ทาง

สภาอตสาหกรรมจงหวดฉะเชงเทรา จงไดจดตง โครงการสรางเสรมสขภาวะ

องคกรจงหวดฉะเชงเทรา ในชอทสะดดใจและค นเคยตามอตลกษณของ

ชาวฉะเชงเทรา นนคอ “8 รว 8 Happy”

โครงการสรางเสรมสขภาวะองคกรจงหวดฉะเชงเทราเรมขบเคลอนงาน

ตงแตเดอนมนาคม พ.ศ.2555 เปนตนมา โดยมทงการเผยแพรความรเกยวกบ

โครงการสงเสรมสขภาวะองคกร สรางเครอขายความรวมมอ แลกเปลยนเรยนร

น�าเครองมอการตรวจสอบองคกรสขภาวะ อาท การวดความสขระดบบคคล

การตรวจสอบสขภาวะระดบองคกร เปนตน มาประยกตใชในการวางแผนกจกรรม

ทง 8 ประการ และรวมถอดบทเรยนความส�าเรจ จนเกดเปนองคกรสขภาวะ

ตนแบบ 10 องคกร ทมนโยบายเกยวกบการเสรมสรางคณภาพชวตในการท�างาน

มการก�าหนดลกษณะโครงการ / กจกรรมเขาไวในแผนพฒนาองคกร รวมถง

การบรรจสขภาวะ 8 ดานใหเปนนโยบายขององคกร มโครงสรางคณะท�างาน

และการด�าเนนงานทชดเจน เกดแผนปฏบตงานทสอดคลองกบวฒนธรรมองคกร

กจกรรมตาง ๆ ทมอยแลว และพฒนาใหเปนระบบสอดรบกบกลองความสข

ทง 8 ประการ ทงนเมอเกดแนวทางการบรหารเปนไปในทศทางทใหความส�าคญ

กบการพฒนาองคกรสขภาวะ โดยใหความส�าคญกบทรพยากรมนษยเปนส�าคญแลว

จงท�าใหองคกรสามารถพฒนาพนกงานใหเกดความสขทเพมสงขนในการท�างาน

จากโครงการและกจกรรมตาง ๆ ทจดขนซงเกดจากการมสวนรวมของคณะท�างาน




และพนกงานทกคนตามความตองการทแทจรง สงผลใหพนกงานเกดการมสวนรวม

ในกจกรรมตาง ๆ กบองคกรมากขน มความพงพอใจในกจกรรมเพมสงขน อตรา

การลาออกลดนอยลง และเกดผลผลตทมคณภาพยงขน

จากทกลาวขางตน จะเหนไดวา การด�าเนนโครงการฯ นนสามารถส�าเรจ

ตามเปาหมายทวางไว โดยโครงการนมงหวงใหเกดผลลพธการปฏบตงาน คอ

ไดองคกรตนแบบ 10 องคกร ทประสบผลส�าเรจตามตวชวดทก�าหนด มการก�าหนด

นโยบายเกยวกบการเสรมสรางคณภาพชวตในการท�างาน และบรรจความสข

8 ประการ ในสถานประกอบการจงหวดฉะเชงเทราทชดเจน ไดคมอแนวทาง

ปฏบตทดขององคกรสขภาวะตนแบบ 1 เลม มเครอขายองคกรสขภาวะ (Healthy

Organization Network) ในจงหวดฉะเชงเทรา

บทความนไดเลงเหนถงการขบเคลอนงานอยางเปนระบบ ซงสามารถ

รวมกบองคกรทง 10 แหง ในการพฒนานโยบาย วสยทศน โครงการ กจกรรม

และการประเมนผลตาง ๆ ทใหความส�าคญกบทรพยากรมนษย จนกระทงเปน

องคกรสขภาวะตนแบบเพอเผยแพรประสบการณไดตอไป บทความนจงเขยนขน

โดยอาศยบทเรยนจากการขบเคลอนงานการสรางองคกรแหงความสขผาน

ประสบการณของผเขยน และการปฏบตงานในพนทรวมกบโครงการฯ จงหวด

ฉะเชงเทรา เพอประสงคใหผอานไดเรยนรกระบวนการขบเคลอนงานสการเปน

องคกรสขภาวะหรอองคกรแหงความสข จากการด�าเนนงานของจงหวด

ฉะเชงเทรา โดยจะน�าเสนอกระบวนการสรางองคกรแหงความสข ซงสามารถ

ถอดบทเรยนการขบเคลอนงานเพอน�ามาศกษาและพฒนา โดยจะเปนประโยชน

แกการขบเคลอนงานของภาคเครอขายในพนทอน ๆ ตอไป

กระบวนการสรางองคกรแหงความสข

การสรางองคกรแหงความสขของจงหวดฉะเชงเทรา แบงแผนการ

ด�าเนนงานเปน 3 ระยะ คอ



ระยะท 1 : จดอบรม สมมนา และเผยแพรความรเกยวกบโครงการ

สงเสรมสขภาวะองคกร

ระยะท 2 : สรางเครอขายความรวมมอ และแลกเปลยนเรยนร

ระหวางองคกรสขภาวะตนแบบ

ระยะท 3 : ถอดบทเรยน เผยแพรองคความร และจดท�าคมอแนวทาง

ปฏบตทดเกยวกบองคกรสขภาวะ

แผนภาพท 1 แผนการด�าเนนงาน โครงการสรางเสรมสขภาวะองคกรจงหวด

ฉะเชงเทรา ป 2554-2556

จากแผนดงกลาวขางตน สามารถถอดบทเรยนกระบวนการท�างานไดเปน

7 ขนตอน ซงมการด�าเนนการภายใต 3 ระยะ ทก�าหนดไว คอ

ระยะท 1 จดอบรม สมมนา และเผยแพรความรเกยวกบโครงการ

สงเสรมสขภาวะองคกร จะเปนการเชญชวน จงใจ ใหความรเกยวกบองคกรสขภาวะ

และประเมนเพอคดเลอกองคกรทพรอมพฒนาเปนองคกรสขภาวะ ในขนท 1

และ 2 ตามล�าดบ

4

กระบวนการสรางองคกรแหงความสข การสรางองคกรแหงความสขของจงหวดฉะเชงเทรา แบงแผนการดาเนนงานเปน 3 ระยะ คอ ระยะท 1 : จดอบรม สมมนา และเผยแพรความรเกยวกบโครงการสงเสรมสขภาวะ

องคกร ระยะท2 : สรางเครอขายความรวมมอ และแลกเปลยนเรยนรระหวางองคกรสข

ภาวะตนแบบ ระยะท3 : ถอดบทเรยน เผยแพรองคความร และจดทาคมอแนวทางปฏบตทด

เกยวกบองคกรสขภาวะ

จากแผนดงกลาวขางตน สามารถถอดบทเรยนกระบวนการทางานไดเปน 7 ขนตอน ซงมการดาเนนการภายใต 3 ระยะ ทกาหนดไว คอ

ระยะท 1 จดอบรม สมมนา และเผยแพรความรเกยวกบโครงการสงเสรมสขภาวะองคกร จะเปนการเชญชวน จงใจ ใหความรเกยวกบองคกรสขภาวะ และประเมนเพอคดเลอกองคกรทพรอมพฒนาเปนองคกรสขภาวะ ในขนท 1 และ 2 ตามลาดบ

ระยะท 2 สรางเครอขายความรวมมอ และแลกเปลยนเรยนรระหวางองคกรสขภาวะตนแบบ ในระยะนมการดาเนนงานหลายขนตอนตามลาดบคอ สรางเสรมความเขาใจใหกบภาคเครอขายทไดรบคดเลอกเปนองคกรสขภาวะนารอง พรอมทงวางแผนปฏบตการ เพอเปนแนวทางในการดาเนนงาน ตอจากนนคอการลงมอปฏบตจรงในองคกรสขภาวะนารองทง

ขนท1 แรกเรมเชญชวน เปดใจใหรบร ขนท2 คดสรรองคกรทพรอมสข

ขนท3 สรางความเขาใจ เพมพนความร ขนท4 รวมสมองคด วางแนวทาง ขนท5 ลงมอปฏบต ขนท6 การตดตาม และสนบสนน

ขนท7 รวมแชรประสบการณ การสรางองคกรแหงความสข

สรางเสรมองคความร พฒนาเครอขาย และแลกเปลยนเรยนร

ถอดบทเรยน และเผยแพรขยายเครอขาย

แผนภาพท 1 แผนการดาเนนงาน โครงการสรางเสรมสขภาวะองคกรจงหวดฉะเชงเทรา ป 2554-2556




ระยะท 2 สรางเครอขายความรวมมอ และแลกเปลยนเรยนรระหวาง

องคกรสขภาวะตนแบบ ในระยะนมการด�าเนนงานหลายขนตอนตามล�าดบคอ

สรางเสรมความเขาใจใหกบภาคเครอขายทไดรบคดเลอกเปนองคกรสขภาวะ

น�ารอง พรอมทงวางแผนปฏบตการ เพอเปนแนวทางในการด�าเนนงาน ตอจากนน

คอการลงมอปฏบตจรงในองคกรสขภาวะน�ารองทง 10 องคกร พรอมทงใหการ

ตดตามสนบสนน จนเกดเปนเครอขายความรวมมอกนทงโครงการและองคกร

สขภาวะน�ารองทง 10 องคกร และไดมการแลกเปลยนเรยนรระหวางกน ดงจะ

อธบายในขนตอนท 3 ถง 7 ตามล�าดบ ตอมาในระยะสดทาย

ระยะท 3 ถอดบทเรยน เผยแพรองคความร และจดท�าคมอแนวทาง

ปฏบตทดเกยวกบองคกรสขภาวะ จะน�าเสนอในสวนขนตอนท 7 ในการแลกเปลยน

ประสบการณรวมกนขององคกรทไดรบคดเลอกเปนองคกรสขภาวะตนแบบ

จงหวดฉะเชงเทราทง 10 องคกร หลงจากไดด�าเนนการตามทไดวางแผนไว และ

น�าองคความรทไดจากการด�าเนนงานมาแลกเปลยนเรยนร และถอดบทเรยนเพอ

จดท�าคมอแนวทางปฏบตทดเผยแพรใหกบภาคอน ๆ ทสนใจตอไป

จากทกลาวมานน การแบงระยะงานท�าใหมระบบการด�าเนนงานทชดเจน

ตามขนตอน ซงท�าใหผเขารวมเกดการเรยนรตามล�าดบ ดงท Bloom ไดแบง

การเรยนรเปน 6 ระดบ คอ

1. ความรในระดบ “ร” เปนความรทเกดจากความจ�า (knowledge)

จากการเขารวมเวทอบรมความรเชงปฏบตการตาง ๆ

2. ความ “เขาใจ” (comprehend) เปนความสามารถทจะเขาใจ แปล

ถายความ ตความ หรอคาดเดาขอความจากการมสวนรวมในกจกรรมทไดลอง

ประยกตใชองคความร และแลกเปลยนกน ประกอบกบการไดเหนตวอยางทแทจรง

จากการศกษาดงาน แลวสะทอนความเขาใจโดยกลนกลองออกมาเปนแผนปฏบตงาน

(action plan)

3. การประยกต (application) เปนความสามารถในการใชขอมลและ

การโอนถายความรจากสถานะหนงไปยงอกสถานะหนง โดยใชสงทไดเรยนรมา



กบสถานการณใหม หากเปรยบกบกระบวนการของโครงการฯ จะเหนไดวาม

การน�าแผนปฏบตงานไปด�าเนนการจรงในองคกร ผนวกเขากบบรบทจรงของ

องคกร และมการปรบเปลยนใหเขากบสถานการณขององคกร ณ ขณะนน

พรอมน�าสงทไดด�าเนนการจรงมารวมแลกเปลยนเรยนรสถานการณ ความส�าเรจ

ปญหา และขอเสนอแนะ ผานเวทแลกเปลยนเรยนรองคกรสขภาวะตนแบบ

การวเคราะห (analysis) และการสงเคราะห (synthesis)

4 - 5. ขนทสและหาของ Bloom การน�าสงทไดเรยนรจากการปฏบตจรง

มาวเคราะหหาสาเหตปจจยตาง ๆ และน�ามาสงเคราะหเพอถอดบทเรยนการท�างาน

เพอจดท�าเปนคมอเผยแพรองคความรตอไป

6. การประเมนคา (evaluation) วดได และตดสนไดวาอะไรถกหรอผด

ประกอบการตดสนใจบนพนฐานของเหตผลและเกณฑทแนชด ในทนกระบวนการ

ของการสรางองคกรสขภาวะตนแบบ ไดมการประเมนตนเองและประเมนจาก

โครงการฯ อยเปนระยะ เพอใหทราบถงสถานการณ และผลลพธของการปฏบตงาน

ไดวาส�าเรจตามเปาหมายหรอไม อยางไร ซงจากกระบวนการเรยนรอยางเปน

ระบบนสามารถสรปผลส�าเรจของการด�าเนนงานไดตาม 3 ระยะ ใน 7 ขนตอน ดงน

ขนท 1 แรกเรมเชญชวน เปดใจใหรบร

รปภาพท 1 การสมมนาเปดตวโครงการสรางเสรมสขภาวะองคกรจงหวด

ฉะเชงเทรา




ในครงแรกของการพบกน สงทประทบใจแรกจะสามารถเชญชวน โนมนาว

และจงใจใหผทมาพบกนอยากจะเขารวมโครงการฯ มากยงขน ดงนนแรกเรมดวย

การเชญชวนและเปดใจ ดวยกลยทธและกจกรรมตาง ๆ นน เปนสงทตองมการ

วางแผนงานอยางเปนระบบ เพอใหสามารถตอบสนองความตองการของผเขารวม

ไดอยางตรงจด ตอบค�าถามเกยวกบองคความร ประโยชนทจะไดรบหากเขารวม

ไดอยางตรงใจ อกทงการสอสารหรอประชาสมพนธดวยวธการตาง ๆ ยงเปน

กลยทธทส�าคญเพอใหเกดการรบรและเขาใจตรงกนอยางทวถง ดงกจกรรมทได

ด�าเนนงาน คอ

การสมมนาเปดตวโครงการสรางเสรมสขภาวะองคกรจงหวดฉะเชงเทรา

โดยใชชอ “8 Riew 8 Happy” และประชาสมพนธผานสอตางๆ การจดท�าสอ

ประชาสมพนธแนะน�าโครงการฯ ในดานตางๆ โดยด�าเนนการจดท�าขาวสารใน

เวบไซต ของสภาอตสาหกรรมจงหวดฉะเชงเทรา และเปดเวบไซต โครงการฯ คอ

www.8Riew8Happy.com จดท�าแผนพบ/เอกสารแนะน�าโครงการฯ จดท�าปาย

ประชาสมพนธ เพอประชาสมพนธใหบคลากรและหนวยงานตาง ๆ ในจงหวด

ฉะเชงเทราไดรบรเกยวกบโครงการฯ และจดประชมเพอวางแผนการแตงตง

คณะกรรมการโครงการฯ จากภาคยทธศาสตรและองคกรเอกชนเพอคดเลอก

องคกรสขภาวะตนแบบ พรอมทงจดสมมนาเปดตวโครงการสรางเสรมสขภาวะ

องคกรจงหวดฉะเชงเทราโดยใชชอ “8 Riew 8 Happy”

การสมมนาเปดตวโครงการฯ ท�าใหผเขารวมไดรบองคความรเกยวกบการ

สรางเสรมองคกรสขภาวะ พรอมทงไดแลกเปลยนเรยนรเรองความสขในองคกร

(Happy Workplace) นอกจากไดรบรและเขาใจในแนวคดองคกรสขภาวะแลว

การจดสมมนาเปดตวโครงการฯ ครงน ยงสามารถไดรายชอองคกรทสนใจและ

พรอมเขารวมโครงการฯ ในการขบเคลอนองคกรไปเปนองคกรสขภาวะตนแบบดวย

การจดท�าบนทกความรวมมอ (MOU) ระหวางภาคยทธศาสตร ไดแก

ผ ว าราชการจงหวดฉะเชงเทรา, องคการบรหารสวนจงหวดฉะเชงเทรา,

อตสาหกรรมจงหวดฉะเชงเทรา, มหาวทยาลยราชภฏราชนครนทร, วทยาลย



การอาชพบางปะกง, ผอ�านวยการส�านกงานนคมเวลโกรว, ผอ�านวยการส�านกงาน

นคมอตสาหกรรมแปลงยาว (เกตเวยซต), หอการคาจงหวดฉะเชงเทรา และ

สภาอตสาหกรรมจงหวดฉะเชงเทรา เพอรวมขบเคลอน สนบสนน ใหค�าปรกษา

ในการด�าเนนงาน

จะเหนไดวา การเปดตวโครงการ การประชาสมพนธ และการจดท�า

บนทกความรวมมอ (MOU) เปนกลยทธหนงในการขบเคลอนงานทเปนแรงจงใจ

ประการแรกของการเขารวมเปนสวนหนงในการสรางองคกรแหงความสข การเปดตว

ในครงแรกนมความส�าคญ เนองจากเปนความประทบใจแรกทผเขารวมงานจะ

สนใจในการรวมกจกรรมกบโครงการฯ ตอหรอไม ประกอบกบการประชาสมพนธ

ทเปนการสรางความรและความเขาใจของสาธารณชนตอกจการ โดยการเผยแพร

และชแจงผานสอตาง ๆ เพอใหสาธารณชนไดรและเขาใจเกยวกบนโยบาย วตถประสงค

การด�าเนนงาน และกจกรรมตาง ๆ ของโครงการ ไดทราบถงขาวสารหรอกจกรรม

ของโครงการฯ อยางตอเนอง นอกจากนการใหขอมลขาวสารผานการประชาสมพนธ

จะเปนจดเรมตนน�าไปสการสอบถาม เพอทราบรายละเอยดเพมเตมจากบคคล

หรอโครงการฯ ในเกอบจะทนทเมอท�าการประชาสมพนธออกไป ซงจะน�าไปสการ

เปนลกคาหรอภาคเครอขายในอนาคต และยงสามารถเขาถงกลมเฉพาะทม

ความสนใจเฉพาะเรองดงกลาวได (ดารา ทปะปาล, 2555, http://free4 mar-

ketingad.blogspot.com/2012/03/blog-post_09.html) ทส�าคญยงเปน

การสรางภาพลกษณในทางบวก (positive image) ใหกบหนวยงานหรอโครงการ

มภาพลกษณทด มนคงในสายตาของสาธารณชน

อกทง การท�า “บนทกความเขาใจ” หรอ “เอมโอย” (MOU-Memorandum

of Understanding) ซงเปนหนงสอทฝายหนงแสดงความสมครใจจะปฏบต

อยางหนงอยางใด และตามเงอนไขทปรากฏในหนงสอนนกบอกฝายหนง โดยท

หนงสอนไมถอวาเปนสญญาผกมด แตแสดงความตองการอนแนวแนของผลงนาม

วาจะปฏบตดงทไดระบไว ยงมสวนชวยใหเกดขอตกลงรวมในเบองตน เพอน�าไปส

การสานสมพนธในการด�าเนนงานรวมกนตอไปอยางราบรนได




ขนท 2 คดสรรองคกรทพรอมสข

การคดสรรองคกรทพรอมสข เปนขนตอนของการแสวงหาองคกรทม

ความพรอมทงเรองความสนใจ ความตงใจจรง และทส�าคญคอความพรอมของ

องคกร ทงระดบผบรหาร คณะท�างาน และระดบปฏบตการ ทจะสามารถเขารวม

โครงการฯ ไดในทกขนตอน และสามารถพฒนาองคกรของตนเองใหเปนองคกร

สขภาวะตนแบบได

1. การประเมน และคดเลอกองคกรสขภาวะตนแบบ เปนการประเมน

ความพรอมและความตงใจจรงในเบองตนของผทสมครเขารวม ซงถอเปนขนตอน

ส�าคญหนงทจะสงผลตอการด�าเนนงานในระยะยาว หากมการประเมนและคดเลอก

ทดมความเขาใจในเปาหมายรวมกนทงคณะท�างานและองคกรทเขารวม จะสง

ผลใหเกดความมสวนรวมในการสรางองคกรแหงความสขตอไป ในการรบสมคร

และคดเลอกภาคโดยตรงเพอเขารวมโครงการฯ ของฉะเชงเทรานน โดยเปาหมาย

ก�าหนดทองคกรสขภาวะตนแบบ จ�านวน 10 แหง ค�านงถงความแตกตางตามประเภท

ของขนาดสถานประกอบการขนาดเลก ขนาดกลาง ขนาดใหญ โดยพจารณาตาม

หลกเกณฑในการพจารณาคดเลอกองคกรตนแบบ ซงเปนองคกรทอยในจงหวด

ฉะเชงเทราและจงหวดใกลเคยง โดยม “หลกเกณฑการพจาณาคดเลอกองคกร

สขภาวะตนแบบจงหวดฉะเชงเทรา” ดงน

สถานประกอบการ คอ ผประกอบการทงในและนอกนคมอตสาหกรรม

สถาบนการศกษาจงหวดฉะเชงเทรา องคการสวนต�าบลจงหวดฉะเชงเทรา สมาคม

ชมรม มลนธ และวสาหกจชมชน

ขนาดของสถานประกอบการ แบงเปน

1. สถานประกอบการขนาดกลาง – เลก (พนกงานนอยกวา 500 คน)

2. สถานประกอบการขนาดใหญ (พนกงานมากกวา 500 คน)

หลกเกณฑการพจารณาประกอบดวย

1. นโยบายของสถานประกอบการเกยวกบ Happy Workplace

(10 คะแนน)



2. ความเขาใจ แนวคด/หลกการขององคกรเสรมสรางสขภาวะองคกร

โดยน�าเสนอกจกรรม Happy Workplace ตามแนวทาง Happy 8 (20 คะแนน)

3. ระยะเวลาในการด�าเนนกจกรรม Happy Workplace จนถงการ

ด�าเนนการในปจจบน (5 คะแนน)

4. สดสวนและขอมลของสถานประกอบการทเขารวมกจกรรมใน

Happy Workplace (5 คะแนน)

5. การสนบสนนการด�าเนนงานโครงการ Happy Workplace ของ

ผบรหารสถานประกอบการ (5 คะแนน)

6. ความส�าเรจของการด�าเนนกจกรรม Happy Workplace ท

เหนเปนรปธรรมและเกดประโยชนตอพนกงาน/สถานประกอบการ/ชมชนสงคม

(15 คะแนน)

7. ปจจยสความส�าเรจในการด�าเนนกจกรรม Happy Workplace

(5 คะแนน)

8. นวตกรรมของสถานประกอบการในการด�าเนนกจกรรม Happy

Workplace เพอเสรมสรางสขภาวะในองคกร (10 คะแนน)

9. ลงพนทเพอพจารณาตรวจสอบการด�าเนนกจกรรมตามแนวทาง

Happy Workplace (15 คะแนน)

10. การน�าเสนอเนอหาครบถวน ชดเจน และวธการจดท�ารปแบบ

การน�าเสนอ (10 คะแนน)

10.1 การน�าเสนอตามขอ 1-8 ใหน�าเสนอเปน Power Point /

รปถายกจกรรมผลการด�าเนนการพรอมค�าอธบายโดยสรปเปนรปแบบรายงาน

10.2 สามารถน�าเสนอเอกสาร / หลกฐานอน ๆ นอกเหนอจาก

รายละเอยดขอ 1-9 เพมเตมได (ถาม) เพอประกอบการพจารณาของคณะกรรมการ

คดเลอกตอไป

จากการคดเลอกดวยหลกการประเมนเบองตน ท�าใหไดองคกรทสนใจ

เขารวมโครงการฯ และมความพรอมในการด�าเนนงานทงสน 14 องคกร ทงภาครฐ




และเอกชน ซงมทงองคกรขนาดเลก ขนาดกลาง และขนาดใหญ เพอเขาสกระบวนการ

ในขนตอไปรวมกน

ขนท 3 สรางความเขาใจ เพมพนความร

เมอไดองคกรทมความพรอมในการด�าเนนกจกรรมรวมกนแลว จงเขาส

ขนตอนของการสรางความเขาใจใหกบองคกรทง 14 แหง เพอเสรมจากการรบร

ทมอยแลว เปนความเขาใจในรายละเอยดของการสรางองคกรสขภาวะมากยงขน

สามารถแลกเปลยนประเดนค�าถาม สงทอยากทราบจากผเขารวมอบรมซงมประสบการณ

แตกตางกน และจากผเชยวชาญจากองคกรสขภาวะตนแบบทมประสบการณ

การด�าเนนงานมากอนแลว จงไดจดกจกรรมตาง ๆ ขน เพอเสรมสรางความเขาใจ

และเพมพนความรใหแกองคกรทไดรบการคดเลอกมาแลว ดงน

1. การจดเวทสมมนาเชงปฏบตการ

การด�าเนนโครงการไดด�าเนนการจนถงการคดเลอกองคกรตนแบบ เพอ

เขาส การสมมนาเชงปฏบตการและการศกษาดงานองคกรตนแบบจงหวด

พระนครศรอยธยา เพอน�าสงทไดเรยนรประกอบกบศกยภาพเดมทมอยมาสราง

สรรคองคกรแหงความสข หรอ Happy Workplace ในสถานประกอบการของ

ตนเอง ซงมสถานประกอบการทเขารวมทงขนาดเลก-กลาง และขนาดใหญ อาท

บรษท เอมเอนคอมพวออฟเซท จ�ากด บรษท แจมไพบลยแกส จ�ากด บรษท

สยามไวร อนดสทร จ�ากด บรษท มลนเนยม ไมโครเทค (ประเทศไทย) จ�ากด

บรษท เอส.พ.เอส.อนเตอรเทค จ�ากด บรษท เอส พ เอส โคออพเพอเรท จ�ากด

บรษท โกลดเพรส อนดสตร จ�ากด บรษท ไมโครชพ เทคโนโลย (ไทยแลนด) จ�ากด

หางหนสวน ซ.บ.เพนท บรษท วนวน ซพพลาย จ�ากด ส�านกงานเกษตรจงหวด

ฉะเชงเทรา บรษท โตโยตา มอเตอร ประเทศไทย จ�ากด บรษท ท ไทยแสนคฟดส

จ�ากด เปนตน สถานประกอบการดงกลาวไดเขารวมการสมมนาเชงปฏบตการ

เพอเรยนรสการเปนองคกรแหงความสข ในแบบฉบบของพวกเขาเอง



รปภาพท 2 การจดเวทสมมนาเชงปฏบตการ

การสมมนาเชงปฏบตการ การประชมเชงปฏบตการ หรอ เวรกชอป

(workshop) หมายถงการประชมรวมกนเปนกลม ๆ เปนระยะเวลาหลายวน

โดยเนนการรวมกนท�างาน เพอฝกการแกปญหาโดยผเขาประชมทกคนจะตองม

สวนรวมลงมอปฏบต (hands-on training) มการอภปรายเรองราวเฉพาะตอนใด

ตอนหนงของบทเรยน โดยผเขารวมตองเตรยมขอมลลวงหนามาเสนอตอกลมดวย

ซงการอบรมสมมนาเชงปฏบตการ (workshop) ในครงนเองไดจดขนในหวขอ

“กลยทธสการเปนองคกรแหงความสข (Happy 8 workplace)” โดยมวทยากร

จากองคกรตาง ๆ เขามาแลกเปลยนความร อาท บรษท อนเตอรเนชนแนล แลบ

บอราทอรส จ�ากด ทเชอวา “องคกรแหงความสข เทากบพนกงานมคณภาพชวต

ทด” ทรเรมท�าจากสงเลก ๆ คอ “การให” จากพนกงาน และ การใหพนกงานท

ตอง “ตรงกบความตองการทแทจรงของพนกงาน” เปนส�าคญ บรษท ทอปเทรนด

แมนแฟคเจอรง จ�ากด นโยบายการบรหารงานขององคกร ทคณะกรรมการบรหาร

ใหความส�าคญกบการพฒนาคณภาพชวตคนท�างาน ใหมความสขอยางยงยน และ

ตองการใหพนกงานมทศนคตในดานบวกตอตวเองและองคกร จงไดใหนโยบาย

ไววา “พนกงานด บรษทด สงคมด” ไวเปนแนวทางสภารกจ การพฒนาบคลากร

ใหมความสขในการท�างาน และบรษท ไทยซมมทฮารเนส จ�ากด (มหาชน)

หวใจส�าคญของการด�าเนนกจกรรม Happy work place ของบรษทนนคอ

การสนบสนนจากผบรหารระดบสง ความพรอมของหนวยงานหลก และการกระจาย




กจกรรมถวนทวสตวพนกงานโดยปจจย 3 ประการนเอง ทจะท�าใหเกดองคกร

แหงความสขได นอกจากนไดไขขอของใจของผเขาสมมนาไดอยางชดเจน ซงนาจะ

ตรงกบค�าถามในใจของใครอกหลายคน อาท ไมรจะเรมอยางไร ใครตองเปนคนท�า

ค�าตอบงาย ๆ คอ หากไมน�า Happy Workplace ผสานกบธรกจใหได การสราง

องคกรแหงความสขจะเดนไปไดยาก การจะเรม Happy Workplace ควรเรม

จากการสรางใหเกดวฒนธรรมองคกรใหทกคนมเลอดเดยวกนกอน และสราง

“ทม” เพอใหกจกรรมด�าเนนไปได เปนตน

การสมมนาเชงปฏบตการครงน ท�าใหผเขารวมเกดการเรยนร ไดเขาใจ

ประเดนการสรางองคกรสขภาวะทหลากหลายมมมอง ทงในดานการใหความส�าคญ

ของผน�าองคกร การรเรมการสรางองคกรแหงความสข การมสวนรวมของทกคน

ในองคกรในการด�าเนนงานโดยยดหลกความตองการและบรบทของคนในองคกร

เปนหลกส�าคญ นอกจากนการไดมาปฏบตงานและเรยนรรวมกน ยงท�าใหเกด

เครอขายทสามารถตดตอสอสาร ปรกษากนไดตลอดกระบวนการ จนเกดความ

เขาใจ ไดเรยนรแนวคด และประสบการณจากองคกรสขภาวะตนแบบหลากหลาย

องคกร

2. การศกษาดงาน

ในการด�าเนนงานโครงการองคกรสขภาวะ เมอผานการสมมนาเชงปฏบตการ

แลวนน ไดเดนทางไปศกษาดงานทจงหวดพระนครศรอยธยา คอ บรษท เทยน

ประเทศไทย จ�ากด และ บรษท เวสเทรนดจตอล (ประเทศไทย) จ�ากด ซงเปนองคกร

ตนแบบทประสบความส�าเรจของจงหวดพระนครศรอยธยา การศกษา ดงานครงน

ท�าใหเกดแรงจงใจในการน�าไปประยกตใชจรงในองคกร เหนขนตอน กระบวนการ

ประสบการณ และความเปนไปไดจรงของการเกดองคกรสขภาวะอยางชดเจน

ยงขน เพอน�าตวอยางและการเรยนรดวยตนเองนน ไปใชในการวางแผนงานและ

น�าไปปฏบตจรงตอไป อกทงยงเกดแรงจงใจทดในความเชอมนวา องคกรทมความสข

สามารถเกดขนไดจรง โดยมระบบการท�างานทสามารถพฒนาไดตามแบบฉบบ

ขององคกรตนเอง



รปภาพท 3 การศกษาดงาน

การศกษาดงานนนเปนการแลกเปลยนเรยนร อกรปแบบหนงทไดรบ

ความนยมอยางมากในปจจบน การเรยนรทเรวทสด คอ การเรยนรจากความส�าเรจ

ของผอนซงใชเวลานอย หากมการศกษาดงานอยางมประสทธภาพจะเปนสวน

ชวยพฒนาผเขารวมดงานไดอยางมาก การศกษาดงานนน เปนกจกรรมหนงใน

กระบวนการพฒนาบคลากรทจะชวยเพมพนความรทกษะประสบการณ ใหกบ

ตวบคลากร อกทงเปดมมมองทจะรบกบการเรยนรในสงใหม สรางความพรอมใหแก

ทงตวบคลากรเอง และสรางผลสมฤทธใหแกทมงานและหนวยงาน

การศกษาดงานมประโยชนอยางมาก ทงในดานความรความเขาใจ ความคด

ความสมพนธ การท�างานเปนทม ฯลฯ นนคอ ชวยกระตนใหเกดการเรยนรรวมกน

รวมทงแลกเปลยนประสบการณ มมมองความคดเหนตาง ๆ รวมกนบนสถานการณ

เดยวกน หรอเหตการณเดยวกน ท�าใหไดเหนถงเทคนควธการในการน�ามาปรบใช

หรอการแกไขปญหา อนทจะกอใหเกดประโยชนในการท�างาน แตกระนนกตาม

หากการศกษาดงานนนขาดการวางแผนกอนการไปดงาน จะท�าใหวตถประสงค

ทวางไวไมอาจบรรลเปาหมายของการเรยนรได ดงนนกอนการศกษาดงานทกครง

ควรมการวางวตถประสงคและวางแผนกอนการลงพนท นนคอ การเตรยมความ

พรอมกบสถานททจะไปศกษาดงานใหมความเหมาะสมและสอดคลองกบ

วตถประสงคของโครงการฯ ประสานกบวทยากรเพอใหเกดความเขาใจตรงกน

ในสงทเราอยากเขาไปเรยนร และการเตรยมความเขาใจรวมกนกบผเขารวมศกษา




ดงานใหทราบถงวตถประสงคการดงาน การด�าเนนงานทตองกระท�าตอหลงจาก

เสรจสนการดงานวาตองไดประเดนใดกลบมาบาง ไมวาจะเปนแนวคดการสราง

องคกรแหงความสขแบบฉบบของพนทนนๆ กระบวนการสรางองคกรแหงความสข

ปญหาอปสรรคและการกาวผานปญหานนๆ มวธการเชนไร มปจจยใดบางทท�าให

ประสบความส�าเรจ ผรวมศกษาดงานจงจ�าเปนตองเตรยมความพรอมตนเอง

ในประเดนตาง ๆ อาท ตงประเดนปญหาทเกดขนในการท�างานปจจบน รวมทง

ทบทวนถงวธการท�างานในปจจบน แนวคดทมงหวงเพอจะไดน�าความรมาใช

ในพฒนาการท�างานใหเกดประสทธภาพ และเตรยมจดเปนบนทกเตอนความจ�า

กอนการศกษาดงาน

ทงนจะเหนไดวาการจะศกษาดงานใหเกดประสทธภาพนน มความส�าคญ

อยทการเตรยมความพรอมของผเขารวมศกษาดงาน ทจ�าเปนตองมความเขาใจ

ถงวตถประสงคและเปาหมายส�าคญในการศกษาดงานในแตละครง ไดเตรยม

ความพรอมในหวขอค�าถามหรอสงทตองการศกษามาลวงหนาเพอหาค�าตอบ และ

เมอศกษาดงานเสรจสนควรมกระบวนการตอเนองเพอน�าความรทไดมาจดบนทก

วเคราะห สงเคราะห เพอน�ามาประยกตกบงานของตนเองได ตลอดจนเผยแพร

องคความรทไดแกทมหรอเพอนรวมงานใหเกดการพฒนาตอยอด

ขนท 4 รวมสมองคด วางแนวทาง

หลงจากไดรบความร และเกดความเขาใจจากการด�าเนนงานทผานมา

แลว กระบวนการเขาสการเปนองคกรแหงความสขของคณะ 8 รว 8 happy

ไดด�าเนนการตอโดยมการสรปบทเรยนจากการเรยนรจากการอบรมเชงปฏบตการ

และการศกษาดงานรวมกน และลงมอวางแผนการปฏบตงาน (action plan)

ของแตละองคกรดวยหลายสมองระดมความคด ทงผบรหาร HR ผจดการ และ

พนกงาน อยางขะมกเขมน เพอน�าแผนนไปสการด�าเนนงานจรงกบองคกรของ

ตนเอง



1. การเขยนโครงการ และวางแผนปฏบตงาน (action plan)

แผนปฏบตงานนน จดท�าขนเพอวางแนวทางการท�างานใหน�าไปส

ความส�าเรจและบรรลตามเปาหมายตามทก�าหนดไว การจะบรรลเปาหมายไดนน

จ�าตองมแผนงานรองรบทชดเจน และถาแผนปฏบตงานสามารถด�าเนนงาน

ไดตามทวางไวนนกจะสงผลตอความส�าเรจของเปาหมายทก�าหนดไวเชนกน

การมแผนปฏบตงานท�าใหผด�าเนนงานและผทเกยวของรบรถงบทบาทหนาท

ความรบผดชอบในงานแตละสวน เขาใจกระบวนการท�างานตงแตตนจนจบ มการ

วางแผนการประเมนและตวชวดทชดเจน ทราบถงศกยภาพของปญหาและโอกาส

ทจะเกดขน สามารถปรบปรงแกไขกระบวนการตดสนใจภายในองคกรหรอหนวยงาน

ใหดขน สามารถชเฉพาะใหเหนทศทาง คานยม และวตถประสงคในอนาคตของ

หนวยงาน สามารถชวยใหแตละบคคลหรอแตละหนวยงานปรบเขาไดกบ

สงแวดลอมทเปลยนแปลงไป และสามารถชวยผ บรหารใหมความมนใจวา

หากด�าเนนการแลวจะน�าความกาวหนามาสองคกรและหนวยงาน

การวางแผนปฏบตงานขององคกรครงน ท�าใหมแนวทางการด�าเนนงาน

ทชดเจน ทงดานทรพยากร บคลากร กระบวนการด�าเนนงาน และความมนใจ

ขององคกรในแผนงานทจะสามารถบรรลวตถประสงคตามเปาหมายทวางไว

จงเปนหนทางเรมตนการกาวสการเปนองคกรแหงความสขตอไป

รปภาพท 4 คณะท�างานรวมงานการปฏบตงาน




ขนท 5 ลงมอปฏบต เพอสรางองคกรแหงความสข

การด�าเนนการตาม action plan องคกรน�ารองทง 10 องคกร มเวลา

2 เดอนในการด�าเนนงานตามแผนปฏบตงานทไดวางไว โดยน�าแผนปฏบตงาน

ไปประยกตใหสอดคลองกบ นโยบาย วสยทศน พนธกจ วฒนธรรมองคกร และ

กจกรรมเดมขององคกรทด�าเนนมาอย แลว เพอใหเกดความสอดคลองกบ

บรบทเดมและเกดการพฒนาระบบการดแลทรพยากรบคคลใหครอบคลมในกลอง

แหงความสขทง 8 ประการ ซงสามารถถอดบทเรยนจากการน�าไปปฏบตของ

ทง 10 องคกรไดดงน

การก�าหนดนโยบาย Happy Workplace องคกรสขภาวะตนแบบ

ทง 10 องคกร ไดก�าหนดเปนนโยบายทเพมความส�าคญตอทรพยากรมนษยทเปน

ทนส�าคญขององคกรยงขน โดยใชหลกการของ Happy Workplace มาด�าเนนการ

รวมกนกบแนวทางการด�าเนนงานดานอน ๆ และทส�าคญคอการบรรจกจกรรม

กลองความสข 8 ประการ ในนโยบายทจะขบเคลอนตอไป

การก�าหนดคณะท�างาน คณะท�างานเปนปจจยหนงทส�าคญในการ

ขบเคลอนงานองคกรสขภาวะนไดอยางสมบรณ ทง 10 องคกร จงไดจดตงคณะ

กรรมการสรางเสรมสขภาวะองคกร (Happy Workplace) ขนมา โดยมโครงสราง

คณะกรรมการทมาจากทกสวนขององคกร ตามฐานแนวคดการมสวนรวมของ

พนกงานทกคน ซงสามารถท�าใหเกดการระดมความคดเหนและการมสวนรวม

ในการคด วางแผนจากทกสวนงานทมอย โดยเกดจากความสมครใจในการเขารวม

เปนคณะท�างาน อาท หวหนาฝายการผลต หวหนางานแผนกตาง ๆ เจาหนาท

บญช เจาหนาทสวนงานตาง ๆ ชางเทคนค เปนตน ท�าใหเหนวาการพฒนาคณภาพ

ชวตของพนกงาน และการสรางองคกรสขภาวะไดนน มไดมาจากการท�างานของ

ฝายทรพยากรมนษยเทานน หากแตเกดจากการมสวนรวมของพนกงานทกคน

การด�าเนนงานตามกจกรรมกลองความสข 8 ประการ กจกรรม

กลองความสข 8 ประการ ไดถกบรรจในการด�าเนนงานของทง 10 องคกร

ตามนโยบายทไดวางไวซงพบวา บางสวนมกจกรรมทครอบคลมทก ๆ ดานอยแลว



แตไมไดแบงแยกหรอจดระบบกจกรรมอยางชดเจน หากแตบางองคกรกยงขาดกจกรรมในบางดาน ดงนนเมอมการบรรจกจกรรมทง 8 ประการเขาไปองคกร ไดมการจดระบบเพอจ�าแนกกจกรรมทมอยตามกลองความสข 8 ประการ ท�าให พบวา กจกรรมทท�าอยนนใหน�าหนกกจกรรมในสดสวนเทาใด ควรเพมหรอ ปรบลดกจกรรมประการใดบาง หรอพฒนากจกรรมใหสอดคลองและสอดรบกบความตองการของพนกงานยงขน ซงกจกรรมทไดด�าเนนงานตามแผนปฏบตงานของทง 10 องคกร อาท

กจกรรมชมชนคนเอส.พ.เอส. ของบรษท เอสพเอส อนเตอรเทค จ�ากด : โดยมเปาหมายใหพนกงานไดออกก�าลงกายอยางนอย 1 วนตอสปดาห ในทก ๆ วนพธ เวลา 8.00 - 8.20 น. สงเสรมใหพนกงานไดออกก�าลงกายตอนเชารวมกน เปนเวทแหงการประชาสมพนธ/แจงขาวสารตาง ๆ โดยผบรหาร พรอมทงมอบของขวญวนเกดประจ�าสปดาหและประจ�าเดอนใหแกพนกงาน ในกจกรรมนนตวแทนแตละฝายงานจะขนน�า ออกก�าลงกายทกสปดาหหมนเวยนกนไปในทมของตนเอง กจกรรม Familiar Talk เพอใหหวหนาไดเปนตวแทนของพนกงานในการน�าขอเรยกรองตาง ๆ มาเสนอตอผบรหาร ภายในกจกรรมจะเปนเหมอนการจดประชมเลก ๆ ทนงพดคยกนระหวางตวแทนหวหนางานกบผบรหาร บรรยากาศการประชมกจะมทงความสนกสนาน รวมถงการพดคยแบบเปนกนเอง ท�าใหเกดการแกปญหารวมกน โดยมเปาหมายเพอสรางความพงพอใจใหกบพนกงาน มม Mini Spa ของบรษท ไมโครชพ เทคโนโลย (ไทยแลนด) จ�ากด: เปนการจดมมมนสปา แบบใชถงสมนไพรอบรอน ของชมรมคนรกสขภาพ มเปาหมายเพอใหพนกงานไดผอนคลายเมอยลาจากการท�างาน โดยการท�ามนสปาสมนไพร ซงพนกงานสามารถมาใชบรการไดทกวนในชวงพกเบรก




โครงการอปสมบทหมภาคฤดรอน ของหางหนสวนจ�ากด

ซ.บ.เพนท : บรษทใหความส�าคญกบวนส�าคญทางศาสนา

จงจดใหมกจกรรมใหพนกงานมสวนรวมในการท�านบ�ารง

ศาสนา รวมทงใหพนกงานทสนใจอปสมบทหมภาคฤดรอน

โดยไมเสยคาใชจาย เพอเปนประโยชนในการด�าเนนชวต

ของพนกงาน สงเสรมใหพนกงานมศลธรรมในการด�าเนนชวต

ซงจะจดในเดอนเมษายนของทกป

โครงการเพอนแนะน�าเพอน ของบรษท มลนเนยม ไมโครเทค

(ประเทศไทย) จ�ากด : บรษทจดใหมโครงการนเพอใหพนกงาน

สามารถแนะน�าเพอนใหมาสมครงาน หากสามารถแนะน�า

เพอนมาสมครงานทบรษทได และเพอนนนสามารถท�างาน

ไดครบ 3 เดอน พนกงานจะไดรบเงน 800 บาท โดยมเปาหมาย

ใหพนกงานไดรบรายไดเพมขนและมเงนเกบออมเพมเตม

กจกรรมรไวใชวา ของส�านกงานเกษตรจงหวดฉะเชงเทรา :

ส�านกงานเกษตรฯ ใหความส�าคญในการพฒนาบคลากร โดย

จดใหมการอบรมพฒนาศกยภาพการท�างานแกเจาหนาท

ในเวทสมมนาตางๆ และสงเจาหนาทเขารบการอบรมเพอ

เพมศกยภาพในการท�างาน โดยใชงบประมาณของส�านกงานได

กจกรรมวน Family Day ของบรษท โกลดเพลส อนดสตร

จ�ากด : บรษทจะจดใหพนกงานและครอบครวไดไปเทยว/

ทศนศกษา โดยบรษทจะสนบสนนการทองเทยวฟรตลอด

การเดนทาง ในชวงเดอนตลาคม

โครงการจดท�าตหนงสอ ของบรษท เอมเอนคอมพวออฟเซท

จ�ากด : มการใหพนกงานน�าเงนทไดจากการขายวสดรไซเคล

ไปจดท�าตหนงสอ และน�าหนงสอทเหลอจากการสงมอบแก

ลกคา และนตยสาร “ทน 8 รว” ซงเปนผลผลตหนงของบรษท



บรรจลงในตเรยกวา “Pocket Library” น�าไปใหแกโรงเรยน

ทขาดแคลนในจงหวดฉะเชงเทรา เปนการสงเสรมใหเยาวชน

ไดอานหนงสอเพมเตมจากต�าราเรยน โดยเฉพาะหนงสอทม

ขอมลของทองถนตนเองอย โครงการนจะจดท�าทก ๆ 3 เดอน

โดยมเปาหมายใหเดก ๆ ในทองถนทขาดแคลนไดมหนงสอด

ไวเรยนร

ขนท 6 การตดตาม และสนบสนน

การขบเคลอนงานองคกรสขภาวะ จ�าเปนตองมการตดตาม ประเมนผล

และใหการสนบสนนอยเปนระยะ เพอทจะสามารถประเมนพฒนาการทเกดขน

วาเปนไปในทศทางใด ตรงตามแผนและเปาหมายทไดวางไวหรอไม อกทงเปนการ

ทบทวนตนเองถงความส�าเรจ ปญหาอปสรรค และแนวทางแกไขทไดด�าเนนการ

และสามารถแลกเปลยนเรยนรในการด�าเนนงานขององคกรอน ๆ จากการตดตาม

ทไดจดขน ประกอบกบไดรบการสนบสนน ใหค�าปรกษา จากผทมประสบการณ

ทแตกตางกน ดงรายละเอยดกจกรรม

1. การจดเวทแลกเปลยนเรยนรเพอตดตามผลการปฏบตกจกรรม

ขององคกรตนแบบ

การจดเวทแลกเปลยนเรยนรเพอตดตามผลการปฏบตกจกรรมของ

องคกรตนแบบ ในหวขอ “สภากาแฟ Relax for Reflect” ณ หองประชม บรษท

เอส.พ.เอส อนเตอรเทค จ�ากด จงหวดฉะเชงเทรา โดยในเวทแลกเปลยนเรยนร

ครงน ไดใหแตละองคกรรายงานสถานการณความกาวหนา จากผลการปฏบตงาน

ตามแผนปฏบตงาน (action plan) ขององคกรตนแบบ รวมถงรวมแลกเปลยนและ

รบฟงปญหาอปสรรคในการขบเคลอนงานเพอหาทางแกไข และเตรยมความพรอม

กอนทจะมการประเมนองคกรตนแบบรวมกน

เวทแลกเปลยนเรยนรท�าใหแตละองคกรทเปนองคกรสขภาวะตนแบบ

ซงก�าลงด�าเนนการตามแผนปฏบตงานมาระยะหนงนน ไดรวมแลกเปลยนวธการ

ด�าเนนงาน ปญหา/อปสรรคทพบ ไดตงขอสงเกต และรวมเสนอแนะแนวทาง




การแกไข ปรบปรง และพฒนางานเพอใหบรรลตามเปาหมายทตงไวในการเปน

องคกรสขภาวะตนแบบของจงหวดฉะเชงเทราตอไปได

2. การนเทศงานภาคสนาม และพฒนาองคกร

คณะกรรมการตดตามประเมนผลความส�าเรจขององคกรตามตวชวด

ทก�าหนด โดยการลงเยยมองคกรสขภาวะน�ารองทง 10 แหง เพอนเทศงาน สงเกต

การด�าเนนงาน บรรยากาศในองคกร พดคยกบทมงานในแตละองคกร และตดตาม

ประเมนผล หลงจากการประเมนเสรจสน คณะกรรมการไดสรปผลการด�าเนนงาน

ถอดบทเรยน ปญหาอปสรรคในการด�าเนนงานตอไป

ขนท 7 รวมแลกเปลยนประสบการณการสรางองคกรแหงความสข

1. เวทแลกเปลยนเรยนรระหวางองคกรสขภาวะตนแบบ จงหวด

ฉะเชงเทรา

เวทแลกเปลยนเรยนรในครงนท�าใหองคกรสขภาวะตนแบบ จงหวด

ฉะเชงเทรา ไดแลกเปลยนเรยนรผลลพธความส�าเรจขององคกรสขภาวะตนแบบ

ทง 10 แหง ประกอบกบปจจยแหงความส�าเรจ ปญหาอปสรรคและแนวทางการ

แกไขปญหารวมกน เพอเปนบทเรยนน�าไปประยกตใชในการพฒนาองคกรตนเอง

ตอไป รวมถงการประสานเครอขายองคกรสขภาวะตนแบบในรนท 1 ของจงหวด

ฉะเชงเทรา เพอเปนก�าลงส�าคญในการเปนองคกรพเลยงเพอขบเคลอนงานใน

ระยะตอไป นอกจากนสงทไดจากเวทน คอ การสกดองคความรจากองคกรสขภาวะ

ตนแบบทง 10 แหง ออกมาเปนคมอแนวทางปฏบตทดเพอเผยแพรแกผทสนใจ

รปภาพท 5 เวทแลกเปลยนเรยนรองคกรสขภาวะตนแบบ



โดยกจกรรมครงนไดจดเวทน�าเสนอประสบการณจากการถอดบทเรยนขององคการสขภาวะตนแบบทประสบผลส�าเรจ ผานการน�าเสนอผลงาน การแลกเปลยนขอคดเหน ขอเสนอแนะระหวางกน และรวมกนน�าเสนอการจดท�าคมอแนวทางปฏบตทด (best practice) ขององคกรสขภาวะตนแบบทไดจากเวทแลกเปลยนเรยนร และการสมภาษณเชงลกของ สสส. และสภาอตสาหกรรมจงหวดฉะเชงเทรา เพอเผยแพรค มอและสอความร ทไดจากองคกรสขภาวะตนแบบไปยงภาคยทธศาสตร ภาคโดยตรงและเครอขาย รวมถงจดท�าสอความรทไดจากการประชมเครอขาย และเผยแพรในเวบไซต ของโครงการฯ และสออน ๆ ของเครอขาย 2. การขยายเครอขาย หลงจากไดองคกรสขภาวะตนแบบทง 10 องคกร ของจงหวดฉะเชงเทรา องคกรสขภาวะตนแบบจะไดรบการสนบสนนและสงเสรมใหเขามามสวนรวมในการขบเคลอนงานในระยะตอไป ในรปแบบของพเลยง เพอใหเกดเครอขายการท�างานในการเผยแพรแนวคดองคกรสขภาวะอยางยงยน องคกรตนแบบเหลานจะเปนก�าลงส�าคญในการเผยแพรแนวคดและประสบการณท�างานแกองคกร ทสนใจ

บทเรยนสความสำาเรจ

การท�าขอตกลง MOU การท�าขอตกลง MOU รวมกนเกดความรวมมอจากภาคทเขารวม ทท�าใหโครงการฯ มภาคยทธศาสตรทเกยวของสวนใหญเขารวมสนบสนนในการด�าเนนงานและกจกรรมตางๆ ทจดขน ซงสงผลใหเกดการด�าเนนงานรวมกน อยางราบรน การวางระบบด�าเนนงาน การด�าเนนงานมการแบงระยะงานทชดเจน อนเกดจากวางวตถประสงคทชดเจน เปนล�าดบขนตอนของการเรยนรอยางขนบนได ประกอบกบการวางวตถประสงค กระบวนการด�าเนนงาน กลยทธทสอดคลองกบเปาหมาย

ของโครงการฯ




โครงสรางการท�างาน คอ คณะบรหาร คณะท�างาน และทมวชาการ

มการก�าหนดบทบาทหนาทไวอยางชดเจน เหมาะสม สอดคลองกบภารกจ

ในโครงการฯ ท�าใหการด�าเนนงานสามารถด�าเนนงานไดตามแผนทก�าหนดไวลลวง

ตามเปาหมายของโครงการฯ

ความเขมแขงของคณะท�างาน

คณะท�างานและทมวชาการมการประชมรวมกนเปนระยะ ท�าใหเกด

ความตอเนองในการตดตามงานและการด�าเนนการอยางตอเนอง สามารถแกไข

ปญหาไดทนตอสถานการณ หรอพฒนางานใหดยงขนได

ทมวชาการ มศกยภาพ และมความพรอมในการด�าเนนงานอยาง

ตอเนอง เนองจากมองคความรในการด�าเนนงานเกยวกบแนวคดองคกรสขภาวะ

เปนอยางด จากการศกษาเอกสารตาง ๆ และประสบการณของทมวชาการ

ซงเปนอาจารยทท�างานเกยวของกบกลมเปาหมายของโครงการฯ โดยตรง

การคดเลอกองคกรทพรอมสข

มองคกรตนแบบขนาดใหญทด�าเนนการประสบความส�าเรจเปนแบบ

อยางทดทง 8 ดานในการสรางความสข ประกอบกบบรษททเปนองคกรเขารวม

โดยสวนใหญมพนฐานทดในการบรหารทรพยากรมนษย และการด�าเนนกจกรรม

ทง 8 ดานในการสรางความสขอยแลว ซงเปนผลมาจากการทมหลกการคดสรร

และประเมนองคกรทครอบคลมและสอดคลองกบเปาหมายของโครงการฯ ท�าให

สามารถพฒนาองคกรไปเปนองคกรสขภาวะตนแบบไดอยางราบรน

พนฐานของบคลากรทเขารวมอบรมและดงาน มทงระดบบรหาร และ

ระดบปฏบตการ ท�าใหรบรและเขาใจรวมกนในความส�าคญของการสรางองคกร

สขภาวะ สามารถน�าแนวคดกลบไปใชด�าเนนงานไดจรงภายในองคกร เนองจาก

ความเขาใจและใหความส�าคญกบการสรางองคกรสขภาวะรวมกนชดเจน

ลดปญหาความรวมมออนเกดจากผบรการไมเหนชอบ หรอผปฏบตการไมเขาใจ

และไมรวมมอ ดงนนจงสะทอนใหเหนความส�าคญอนน�าไปสการด�าเนนการ

องคกรสขภาวะในองคกรได



การบรหารความสมพนธกบเครอขาย

มความสมพนธทดของคณะบรหารและเครอขายองคกรสขภาวะ

ทเขารวมโครงการฯ อนเนองมาจากความสมพนธสวนบคคลทคนเคยกน ประกอบกบ

มสอทหลากหลายในการเผยแพรและเปนชองทางในการประสานงานกน อาท

เอมเอสเอส ทว, วารสาร, หนงสอพมพ, จดท�าสปอต แนะน�าโครงการฯ, ปาย

ประชาสมพนธโครงการ และวทยชมชนทเขาถงไดงาย และมสอประชาสมพนธ

ในเวบไซตทเปนศนยกลางเพอเผยแพรขาวสารและก�าหนดการของโครงการฯ

ทมทปรกษาจากภาคตางๆ

ในการด�าเนนโครงการฯ คณะท�างานไดรบการสนบสนนจากภาค

เครอขายทมประสบการณในการขบเคลอนองคกรสขภาวะเพอใหค�าปรกษา

ในการขบเคลอนงาน ทงนเครอขายทรวมใหค�าปรกษา อาท ทมงานโครงการฯ

จากจงหวดชลบร ทมงานโครงการฯ จงหวดเชยงราย โครงการพฒนากลไกทาง

วชาการเพอสนบสนนงานสรางเสรมสขภาวะองคกร (Happy Workplace Support)

เปนตน ทมประสบการณการขบเคลอนโครงการเกยวกบองคกรสขภาวะทหลากหลาย

ท�าใหเกดการขบเคลอนงานเปนไปตามเปาหมาย และเกดการพฒนาการท�างาน

ตลอดระยะเวลาด�าเนนงานใหมคณภาพยงขน

ขอเสนอแนะในการพฒนางานขบเคลอนองคกรแหงความสข

ชวงระยะกอนเรมด�าเนนโครงการ (ตนน�า)

ในชวงของการเตรยมความพรอมในการเขยนโครงการ ควรศกษา

หาขอมลเกยวกบองคความรตาง ๆ ทเกยวของในการจะขบเคลอนงานองคกร

สขภาวะ อาท นโยบายของส�านกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาวะ

(สสส.) แนวคดองคกรสขภาวะ (Happy Workplace) เครองมอสรางเสรมองคกร

สขภาวะ 5+1 การเขยนโครงการเชงรก การประเมนผล กระบวนการออกแบบ

การเรยนร เปนตน ทส�าคญ คอ องคความรของคณะท�างานและทมวชาการทตอง




ขบเคลอนโครงการฯ เมอมองคความรทเกยวของแลวจงสามารถเขยนโครงการ

และด�าเนนงานไดอยางมคณภาพ

หลกการเขยนโครงการสรางเสรมองคกรสขภาวะในเบองตน ซงเปนชวง

เวลาของการพฒนาโครงการ (project formulation) จนไดมาซงขอเสนอ

โครงการ (project proposal) ทดมคณภาพพรอมทจะด�าเนนงาน ชวงเวลาน

เรยกวา “ตนน�า” (upstream) ควรมการด�าเนนงานตาง ๆ เพอเตรยมการบรหาร

จดการทดไว โดยรวมถงการวางวตถประสงค กระบวนการด�าเนนงาน หรอ

การออกแบบการเรยนร และผลลพธของโครงการฯ ใหเปนขนตอนแบบขนบนได

ในกจกรรมการเรยนรและสอดคลองกบเปาหมาย ดงน

การตรวจสอบความพรอมของโครงการวาโครงการมความพรอม

ทเปนทนเดมกอนเรมโครงการมากนอยเพยงใด ในดานทรพยากรตาง ๆ ไดแก

งบประมาณ วสดอปกรณ และบคลากร ทงในดานจ�านวนบคลากรทเพยงพอ

ในการด�าเนนการ และคณภาพของบคลากรในดานความร ความเขาใจ ทกษะ

หรอประสบการณทเกยวของกบโครงการ

การตรวจสอบวาโครงการมภาคยทธศาสตรรวมด�าเนนการทเคยม

ประสบการณการด�าเนนงานในรปแบบหรอลกษณะเดยวกนน หรอเปนภาค

ทสามารถรวมมอกนด�าเนนงานไดหรอไม เชน หนวยงานภาครฐ สภาอตสาหกรรม

จงหวด ฯลฯ ประกอบกบสามารถเรยนเชญใหท�าขอตกลง MOU รวมกน ท�าใหเกด

ความรวมมอจากภาคทเขารวมไดตอไป

การเขยนแผนงานของโครงการ ควรมกระบวนการวางแผนการ

ด�าเนนการทแสดงใหเหนถงขนตอน และการบรหารจดการของโครงการทงแผนงาน

แผนเงน และแผนคน ครบถวนทกดาน มรายละเอยดทชดเจน รวมทงมความ

เหมาะสมและสอดคลองกบเปาหมายของโครงการ โดยมการจดตงคณะท�างาน

ซงก�าหนดบทบาทหนาทใหชดเจน การวางระบบด�าเนนงานทมการแบงระยะงาน

ทชดเจน อนเกดจากวางวตถประสงคทชดเจน โครงสรางการท�างานมความชดเจน

คอ คณะบรหาร คณะท�างาน และทมวชาการ และควรมการก�าหนดบทบาทหนาท



ไวอยางชดเจนเปนลายลกษณอกษร รวมทงมความเหมาะสมสอดคลองกบภารกจในโครงการจนสามารถน�าไปขบเคลอน/บรหารโครงการไดจรง มระยะเวลาของโครงการทสมพนธกบเปาหมายของโครงการ มความชดเจนของระบบตดตามประเมนผลทงในเชงปรมาณ และคณภาพ ความสอดคลองของโครงการกบระบบทมความสมพนธดวย เชน ทศทางขององคกรกองทนและของประเทศ นโยบายสาธารณะทองถน ความสอดคลองกบงานประจ�าของหนวยงานตางๆ ทเกยวของในพนท เปนตน นอกจากนทส�าคญคอควรมการออกแบบขนตอนการเรยนรหรอการขบเคลอนงานสรางเสรมสขภาวะองคกรใหแกองคกรในพนทอยางเปนระบบ มกระบวนการเรยนรเปนไปตามล�าดบขนจนกระทงเกดการเปลยนแปลงไดจรง จากทกลาวขางตนน ควรพจารณาในขนตอนของการรเรมเขยนและวางแผนโครงการเพอใหตรงตอความตองการจ�าเปนในการพฒนาโครงการ (needs assessment) ความเหมาะสมของวตถประสงคของโครงการ ความเปนไปไดของการด�าเนนงาน ทงการออกแบบกจกรรม โครงสรางองคกร และผลของโครงการจะสามารถบรรลผลไดจรง ชวงระยะระหวางการด�าเนนโครงการ (กลางน�า) ในชวงระหวางการด�าเนนงาน หรอระยะกลางน�า ควรมการประเมนผลตนเอง และองคกรอยเปนระยะ เพอน�าไปแกไขและพฒนางาน ดงเชน การประชมรวมกนของคณะท�างานควรมการก�าหนดการประชมเพอตดตามงานอยเปนระยะ เมอคณะท�างานและทมวชาการมการประชมรวมกนเปนระยะ ท�าใหเกดความตอเนองในการตดตามงาน ด�าเนนการอยางตอเนอง และสามารถแกไขปญหาไดทนตอสถานการณ หรอพฒนางานใหดยงขนได การประเมนผลองคกร ควรมการประเมนเบองตนถงความพรอม ขององคกรทจะเขารวมพฒนาเปนองคกรสขภาวะวามความพรอมเพยงใด ทงในดานความสนใจของผบรหาร ความพรอมคณะท�างาน ความพรอมในการเขารวมกระบวนการของโครงการฯ เปนตน จะท�าใหองคกรสขภาวะทไดรบคดเลอกนม พนฐานทตรงตามความตองการในการสรางเสรมใหเกดเปนองคกรสขภาวะตนแบบไดตอไป




ระหวางการด�าเนนโครงการ ควรมการตรวจสอบและประเมนตนเอง

ของการขบเคลอนโครงการอยเปนระยะ โดยการทบทวนเปาหมาย กระบวนการ

ด�าเนนงาน และผลลพธของโครงการ เพอสะทอนความส�าเรจของโครงการเปน

ระยะ ๆ และปจจยเงอนไขของความส�าเรจ พรอมทงสามารถปรบปรงการด�าเนน

โครงการหรอพฒนาใหเกดประสทธภาพยงขน สงทควรประเมน อาท แผน/กลยทธ/

กจกรรมทออกแบบไวในโครงการ เมอน�ามาด�าเนนการแลวนนเหมาะสมหรอไม

พบเจอความส�าเรจหรออปสรรคอยางไร จากปจจยใด กระบวนการการปฏบตงาน

เปนไปตามแผนทก�าหนดไวหรอไม เพราะเหตใด ควรมแนวทางการแกไขตอไป

อยางไร เกดผลลพธใดทเปนตามเปาหมายบาง ในกระบวนการหลกของโครงการ

มการจดกระบวนการแลกเปลยนเรยนรผานชองทางตาง ๆ เชน เวทเสวนา การ

พดคย ฯลฯ แกภาคตาง ๆ ทเกยวของในโครงการ และมภาคบางสวนสามารถน�า

ความรไปใชในการขบเคลอนงาน พรอมทงมการสงเคราะหเปนเอกสารชดความร

หรอไม ภาคยทธศาสตรทเกยวของ เชน หนวยงานภาครฐ สภาอตสาหกรรมจงหวด

หนวยงานวชาการ ฯลฯ ไดเขามารวมสนบสนนโครงการ/จดการความรในโครงการ

ตามความจ�าเปนและเหมาะสมอยางมคณภาพสอดคลองกบความตองการของ

โครงการหรอไม เปนตน

การวเคราะห ตรวจสอบขอเทจจรงดานตาง ๆ ของโครงการ ขณะท

โครงการก�าลงด�าเนนอย เพอเปนเครองมอในการควบคมหรอตรวจสอบวา

โครงการไดมการปฏบตงานสอดคลองกบแผนงานทก�าหนดไวหรอไม เปนการ

ประเมนระหวางการปฏบตงาน การประเมนกระบวนการ และการประเมนความ

กาวหนาของโครงการ ซงสามารถน�าไปเปนขอมลเพอปรบปรงพฒนางาน ก�าหนด

ทศทางของการด�าเนนงานในระยะเวลาทเหลอ อกทงยงเปนขอมลประกอบการ

ตดสนใจ ในการปรบปรงวธการด�าเนนงาน/การบรหารจดการโครงการ ซงจะ

ท�าใหโครงการมแนวโนมและมโอกาสทจะบรรลผลตามเปาหมายทก�าหนดไว

นอกจากนระหวางการด�าเนนงานหรอชวงกลางน�า ในดานการสอสารกบภาคเครอขาย

ควรมชองทางทหลากหลายในการเผยแพรการท�างานของโครงการ อาท



เอมเอสเอส ทว, วารสาร, หนงสอพมพ, จดท�าสปอต แนะน�าโครงการฯ, ปาย

ประชาสมพนธโครงการ และวทยชมชนทเขาถงไดงาย และมสอประชาสมพนธ

ในเวบไซตทเปนศนยกลางเพอเผยแพรขาวสารและก�าหนดการของโครงการ

ประกอบกบการรกษาความสมพนธทดของคณะบรหารโครงการ กบภาคยทธศาสตร

องคกรทเขารวมโครงการ และภาคเครอขายทมประสบการณท�างานในทอนๆ

ซงสามารถใหค�าปรกษาแนะน�าได เชน โครงการฯ ในพนทน�ารองทง 6 จงหวด

โครงการพฒนากลไกทางวชาการเพอสนบสนนการสรางเสรมองคกรสขภาวะ

โครงการพฒนาเครองมอตรวจสอบสขภาวะตาง ๆ เปนตน เพอใหความร/

ค�าปรกษา กระตนการขบเคลอนโครงการใหกบองคกรทเขารวมโครงการอยเสมอ

โดยการสอสาร/ประชาสมพนธ เชน โทรศพทหรออเมล เปนตน เพอทราบ

ความคบหนา ปญหา อปสรรค รวมถงองคกรใดท�ากจกรรมใดและมผลส�าเรจ

เปนอยางไร จะไดมการแลกเปลยนกนเปนระยะ ถอเปนกลยทธหนงทจ�าเปนตอง

มการด�าเนนการตดตอสอสารและสานสมพนธกนอยางตอเนองดวยความสมพนธ

สวนบคคล และความสมพนธระหวางคณะท�างานโครงการกบภาคตางๆ เพอให

งายตอการประสานงานกนตลอดการด�าเนนงานตอไป

ชวงระยะสนสดการด�าเนนโครงการ (ปลายน�า)

การถอดบทเรยน และเผยแพรสภาคเครอขาย ควรมการถอดบทเรยน

ทไดจากการด�าเนนโครงการขบเคลอนองคกรสขภาวะ และขององคกรสขภาวะ

ตนแบบ เพอเปนองคความรจากประสบการณการปฏบตงานจรง และเผยแพรส

ภาคเครอขายหรอผทสนใจอน ๆ ผานชองทางตาง ๆ อาท หนงสอคมอ นตยสาร

บทความ เวบไซต เปนตน ท�าใหเกดแหลงเรยนรตอไป

ความยงยนขององคกรสขภาวะตนแบบ โดยองคกรสขภาวะตนแบบควร

ไดรบการสนบสนนและสงเสรมใหเขามามสวนรวมในการขบเคลอนงานในระยะ

ตอไป ในรปแบบของพเลยง เพอใหเกดเครอขายการท�างานในการเผยแพรแนวคด

องคกรสขภาวะอยางยงยน

การประเมนผลเปนการประเมนความส�าเรจของการด�าเนนโครงการเพอ




ใชในการตดสนใจขยายการด�าเนนโครงการฯ ตอ หรอยตการด�าเนนโครงการฯ

หรอน�าบทเรยนทไดจากการด�าเนนโครงการฯ ไปใชประโยชนในโครงการอนๆ ทม

ลกษณะใกลเคยงกน ผลการประเมนและบทเรยนจากผลการประเมนปลายน�านเอง

จะใชในการสรางการเรยนรแกผเกยวของ เพอพฒนาปรบปรงการด�าเนนโครงการ

ในอนาคต

ดงนนเมอเสรจสนโครงการฯ จงควรมการประเมนผลสรปโครงการ

(Summative evaluation) โดยทนทเมอกจกรรมสดทายของโครงการเสรจสนลง

ตามทก�าหนดไว โดยเปนการประเมนความส�าเรจทเกดขนจากการด�าเนนโครงการ

รวมทงการอธบายปจจยเงอนไขตางๆ ของความส�าเรจเหลานน ประเมนประสทธภาพ

(effectiveness) ของโครงการ การพจารณาผลส�าเรจของโครงการตามวตถประสงค

หรอเปาหมายทก�าหนดไว และประเมนประสทธผล (efficiency) ของโครงการ

ในการพจารณาผลส�าเรจทเกดขน โดยค�านงถงการใชทรพยากรของโครงการอยาง

ประหยดและคมคา

รวมถงการประเมนทส�าคญ คอ การประเมนผลเมอสนสดโครงการ

(Ex-post evaluation) เปนการประเมนผลโครงการ ภายหลงทการด�าเนน

โครงการสนสดลงไปแลวระยะหนง อาจเปนภายในระยะเวลา 6 เดอน ถง 5 ป

โดยการประเมนผลกระทบ (impact) ของโครงการ เปนการประเมนการ

เปลยนแปลงทเกดขน สบเนองจากการด�าเนนโครงการรวมทงผลลพธทไมได

ก�าหนดไวในวตถประสงค ประเมนความยงยน (sustainability) ของโครงการ

เปนการพจารณาวา โครงการยงสามารถด�าเนนตอไปได ถงแมวาเวลาทก�าหนดไว

จะสนสดลงไปแลวกตาม และประเมนความสอดคลอง (relevance) ของโครงการ

เปนการพจารณาถงความสอดคลองของโครงการ กบบรบท (responsive)

สภาพปญหา หรอยงด�ารงความส�าคญอยหรอไม เมอโครงการสนสดลงแลว



บรรณานกรม

คณะกรรมการโครงการสรางเสรมสขภาวะองคกรจงหวดฉะเชงเทรา. (2554).

ฉบบรางโครงการสรางเสรมสขภาวะองคกรจงหวดฉะเชงเทรา.

แจกก. (2554). ทฤษฎการเรยนรตามแนวคดของบลม, 30 สงหาคม 2556.

http://weblog simple.blogspot.com/2011/08/blog-post_21.html

ณรงควทย แสนทอง. (2553). การจดท�าแผนปฏบตการประจ�าป (Annual

Action Plan), 27 มกราคม 2556. http://www.learners.in.th/blogs/

posts/400010

ดารา ทปะปาล. (2555). ขอดและขอเสยของการประชาสมพนธ, 27 สงหาคม

2556. http://free4 marketingad.blogspot.com/2012/03/blog-

post_09.html

พรธดา วเศษศลปานนท. (2556). การพฒนาศกยภาพดานการวจยเชงปฏบต

การในงานสรางเสรมสขภาวะองคกร. กรงเทพฯ: บรษท พ.เอ. ลฟวง จ�ากด.


“ตรงโมเดล”

การขบเคลอนโครงการ Happy Workplace ดวยวงจร PDCA

แบบครบวงจร

ทพวลย รามรง

บทนำา

Happy Workplace หรอองคกรแหงความสขก�าลงเปนทสนใจส�าหรบ

องคกรตาง ๆ ทเนนการพฒนาทรพยากรบคคลเพอเพมประสทธผลของงานใหดขน

สภาอตสาหกรรมจงหวดตาง ๆ จงท�าโครงการสรางเสรมองคกรสขภาวะ ขนใน

จงหวดหรอเรยกวา “Node” (โหนด) เพอสรางองคกรทมความพรอมในจงหวด

ใหเปน “องคกรตนแบบ” และองคกรอนๆ ทสนใจมาเปน “องคกรภาคเครอขาย”

การขบเคลอนโครงการสรางเสรมองคกรสขภาวะ มรปแบบ เครองมอ และแนวคด

ในการขบเคลอนทแตกตางกนออกไปตามบรบทของแตละจงหวด ซงอาจจะม

ปจจยมาจากความพรอมในดานตาง ๆ ทงทมบรหาร คณะท�างาน ทมวชาการ

หรอแมกระทงองคกรทเขามามสวนรวมในโครงการ ปจจยรอบดานเหลานอาจจะ

เปนแนวทางในการออกแบบรปแบบในการขบเคลอนโครงการใหเหมาะสม ซงใน

ขณะนมจงหวดน�ารองทขบเคลอนโครงการสรางเสรมองคกรสขภาวะทงหมด

9 จงหวด คอ เชยงราย นครราชสมา พระนครศรอยธยา ปทมธาน ฉะเชงเทรา

ชลบร ราชบร ตรง และสงขลา

โครงการสรางเสรมองคกรสขภาวะ กลมจงหวดอนดามน (ตรง กระบ

พงงา) Andaman Happy Workplace ถอเปนโครงการนองใหมทเพงเรมเขามา



ขบเคลอนโครงการสรางเสรมสขภาวะองคกร น�าโดย สภาอตสาหกรรมจงหวด

ตรง โดยการสนบสนนจากส�านกสนบสนนสขภาวะองคกรส�านกงานกองทน

สนบสนนการสรางเสรมสขภาพ (สสส.) ไดจดใหมโครงการสรางเสรมองคกรสขภาวะ

ป พ.ศ. 2555-2557 โดยการยดหลก Happy Workplace (ความสข 8 ประการ)

บรณาการรวมกบสภาพของสถานประกอบการจรงตามบรบททสมดลเพอกอใหเกด

การพฒนาสขภาวะทดในองคกรทงสมต คอ ดานรางกาย ดานอารมณ ดานสงคม

และดานจตใจ อกทงยงไดรบการสนบสนนเปนอยางดจากพอเมองประจ�าจงหวด

ทประกาศนโยบายจงหวดวา “เมองตรง เมองแหงความสข” ท�าใหถงแมจะเปน

จงหวดทเพงเรมท�าโครงการ แตองคกรในพนทตางตนตวและใหความสนใจจะเขารวม

โครงการ โดยการด�าเนนโครงการมงเนนใหเกดการปฏบตทสอดคลองกนและ

เปนไปอยางตอเนอง

จากความตงใจทจะท�าใหเกดสขภาวะทดในองคกรภายในจงหวดตรง

และความพรอมในสวนของทมวชาการ จากมหาวทยาลยราชภฏสวนดสต ศนยการ

ศกษานอกทตงจงหวดตรง ซงเปนสถาบนการศกษาในพนท ทเขามามบทบาท

หนาทในสวนการใหความรและตดตามประเมนผลเปนหลก จงไดออกแบบการ

ขบเคลอนโครงการในรปแบบทเนนใหองคกรทเขารวมเกดความสขและกลายเปน

ตนแบบทสามารถขบเคลอนตนเองไดอยางแทจรงและยงยนในอนาคต และไดน�า

วงจรคณภาพ PDCA (Plan-Do-Check-Act) เครองมอในการพฒนาประสทธภาพ

และคณภาพของการด�าเนนงาน ซงประกอบดวย การวางแผน การปฏบต

การตรวจสอบ และการปรบปรงการด�าเนนงาน ซงหลายโครงการไมวาจะเปน

โครงการดานการสรางสขภาวะในองคกรหรอโครงการอนๆ ไดน�าวงจรคณภาพ

PDCA นไปใชกนอยบาง แตกเชอวามไมกโครงการทน�าวงจรคณภาพนมาใช

ทกขนตอน หรอท�าไดแบบครบทงวงจร แตจะท�าเพยงการวางแผน (Plan) และ

ปฏบต (Do) เทานน ท�าใหประสทธภาพและประโยชนทไดอาจจะยงไมเตมท

ส�าหรบโครงการสรางเสรมองคกรสขภาวะ กลมจงหวดอนดามน ถอไดวา

เปนโครงการทน�าวงจรดงกลาวมาใชครบทงวงจร ซงท�าใหไดรบประโยชนตงแต



การขบเคลอนโครงการ Happy Workplace ดวยวงจร PDCA แบบครบวงจร

รเรมโครงการ คอ สามารถชวยในการวางแผนการท�างานใหมเมอพบวาวธการ

เกาอาจจะท�าใหไมไดผลลพธตามทโครงการตงไว ลดความสญเสยในเรองของ

งบประมาณและเวลา เพราะไดปรบแผนการด�าเนนโครงการตงแตระยะเรมแรก

ของการด�าเนนโครงการฯ ท�าใหเกดการแกไข พฒนาปรบปรงกจกรรมตางๆ

ไดอยางทนทวงท เพอใหกระบวนการในการจดกจกรรมดขน นาสนใจมากยงขน

และยงสามารถประเมนผลการท�างานไดในทกขนตอน/กจกรรมวา สงทท�าไป

สามารถบรรลตามวตถประสงคทโครงการไดตงเปาหมายไวมากนอยเพยงใด ผเขยน

จงตองการจะน�าเสนอตวอยางของโครงการทไดน�า PDCA ไปใชครบวงจรและ

เกดประโยชนเพอใหโครงการตางๆ จะไดน�าไปปรบใช และคดวาหากทกๆ โครงการ

หรอกจกรรมมการปฏบตตามวงจรคณภาพอยางเปนระบบใหวงจรครบวงจรอยาง

ตอเนองหมนเวยนเรอยๆ จะสงผลใหการด�าเนนงานมประสทธภาพและมคณภาพ

เพมยงขน

การดำาเนนงานโครงการเสรมสรางองคกรสขภาวะ

การด�าเนนโครงการสรางเสรมองคกรสขภาวะ กลมจงหวดอนดามน

(ตรง กระบ พงงา) Andaman Happy Workplace มความชดเจนในเรองรปแบบ

ในการขบเคลอนทมนโยบายจะขบเคลอนภายในจงหวดตรงใหเขมแขง เกดองคกร

ตนแบบอยางเปนรปธรรมกอนจะขยายผลสจงหวดกระบและพงงา และมการ

ด�าเนนงานทแยกสวนอยางชดเจนระหวาง คณะท�างานโครงการฯ ทเปนผจดการ

โครงการ เจาหนาท กบทมวชาการ ซงในขนตอนการประชาสมพนธและเปดตว

โครงการฯ นน ทมผจดการโครงการและเจาหนาทโครงการจะเปนผด�าเนนการ

ประชาสมพนธ เปดตวโครงการ และไดรบความสนใจจากองคกรทงภาครฐและ

ภาคเอกชนภายในจงหวดเปนอยางด การเปดตวโครงการในครงนนจงไดองคกร

ทสนใจสมครเขามาเปนภาคเครอขายมากกวา 60 องคกร และเปนองคกรน�ารอง

ทจะพฒนาเปนองคกรตนแบบ 9 องคกร



ในกระบวนการออกแบบวธการขบเคลอนโครงการ ทงในขนตอน input,

process, output, outcome จะเหนถงความเปนระบบ ทมขนตอนการวางแผน

อยางรอบคอบและทกกระบวนการมระบบประเมนคณภาพ

การยดหลกการด�าเนนโครงการดวย กระบวนการ PDCA: (Plan Do

Check Action)

สถาบนเพมผลผลตแหงชาต (2555) ไดอธบายเรอง PDCA วาเปนแนวคด

ทไดพฒนามาจาก วงจรเดมมง (Deming Cycle) ซงเปนแนวคดเกยวกบการสราง

คณภาพ เมอวงจรเดมมง ไดถกน�าไปใชและพฒนาเรอยๆ จนกลายเปนวงจร

PDCA ท�าใหวงจร PDCA ดงกลาวกลายมาเปนหลกในการบรหารงานอยางแพร

หลาย ทงระดบองคกร ระดบแผนก และระดบพนกงาน

วงจร PDCA เปนอกษรน�าของศพทภาษาองกฤษ 4 ค�า ดงน

P: Plan = วางแผน โดยการก�าหนดวตถประสงค และเปาหมาย

ก�าหนดขนตอนวธการ และระยะเวลา จดสรรทรพยากรทจ�าเปนทง

ดานบคคล เครองมอ งบประมาณ

D: Do = ปฏบตตามแผน โดยการท�าความเขาใจ และลงมอปฏบต

ตามแผน

C: Check = ตรวจสอบ / ประเมนผลและน�าผลประเมนมาวเคราะห

เพอตดตามความคบหนา และดผลส�าเรจของงานเมอเทยบกบแผน

A: Action = ปรบปรงแกไขด�าเนนการใหเหมาะสมตามผลการ

ประเมนใหเหมาะสม หากปฏบตเปนทนาพอใจ กจดใหเปนมาตรฐาน

เพอเปนแนวทางใหปฏบตตอไป หากการปฏบตมขอควรปรบปรง

ใหก�าหนดวธการปรบปรงตอไป




แผนภาพท 2 วงจร PDCA

ทมา: http://202.44.34.144/kmit/knowledge_detail.php?IDKM=3411

แนวคดวงจร PDCA ไมใชแนวคดใหมและมการใชอยางแพรหลาย

ในวงการธรกจสถาบนการศกษา ส�าหรบการท�าโครงการตางๆ กพอมใหเหนอยบาง

ทงโครงการทเกดขนในสถาบนการศกษา โครงการทเกดขนจากหนวยงาน องคกร

ทงของรฐบาลและเอกชน แตหากเปนโครงการทเกยวของกบสขภาวะองคกร

ถอวา ยงไมไดน�าวงจรคณภาพ PDCA มาใชแพรหลายมากนก ถงแมวาจะมการ

น�าไปใชกอาจจะยงไมท�าครบทงวงจร กท�าใหประสทธภาพทไดรบจากการใชวงจร

คณภาพนไมดเทาทควร และหากละเลยบางขนตอนทส�าคญไปกอาจจะไมไดท�าให

เกดประโยชนทแทจรงใหกบงานหรอกจกรรมทท�า แตโครงการเสรมสรางองคกร

สขภาวะ กลมจงหวดอนดามน (ตรง กระบ พงงา) Andaman Happy Workplace

เปนโครงการทน�าวงจร PDCA ไปใชทงกระบวนการท�างานเพอตรวจเชคและ

ปรบปรงคณภาพของงานและกจกรรมทท�า นอกจากนยงใชวงจรนในการประเมน

คณภาพกจกรรมยอยทกกจกรรมเพอน�าผลพฒนาไปพฒนากจกรรมใหดขน

อกดวย



วงจรคณภาพ PDCA ของจงหวดตรง

โครงการสรางเสรมองคกรสขภาวะ กลมจงหวดอนดามน (ตรง กระบ พงงา) Andaman Happy Workplace ไดน�าวงจร PDCA ไปใชทงกระบวนการท�างานซงมรายละเอยดขนตอน ดงน ขนตอนการวางแผน (Plan) การน�าแนวคด PDCA ไปใชไมวาจะเปนวงการธรกจหรอจะเปนสถาบนการศกษานนขนตอนการวางแผนครอบคลมถงการก�าหนดกรอบหวขอทตองการปรบปรงเปลยนแปลง ซงรวมถงการพฒนาสงใหม ๆ การแกปญหาทเกดขนจากการปฏบตงาน ฯลฯ พรอมทงพจารณาวา มความจ�าเปนตองใชขอมลใดบางเพอการปรบปรงเปลยนแปลง โดยระบวธการเกบขอมลใหชดเจน นอกจากน จะตองวเคราะหขอมลทรวบรวมไดแลวก�าหนดทางเลอกในการปรบปรงเปลยนแปลง ดงกลาว การวางแผนการท�างานลวงหนานนจะสามารถลดความสญเสยทจะเกดขน ไมวาจะเปน ดานแรงงาน วตถดบ ชวโมงการท�างาน เงน เวลา เนองจากการวางแผนจะชวยใหรบรสภาพปจจบนพรอมกบสามารถก�าหนดสภาพทตองการใหเกดขนในอนาคต โดยทวไปการวางแผนจะมวตถประสงคหลก 2 ประเดน ไดแก 1. การวางแผนเพออนาคต เปนการวางแผนส�าหรบสงทจะเกดขนในอนาคตหรอก�าลงจะเกดขน ซงเปนสงทเราควบคมไมได เพยงแตวางแผนเพอเตรยมความพรอมทจะรบมอกบสงทจะเกดขน 2. การวางแผนเพอการปรบปรงเปลยนแปลง เปนการวางแผนเพอเปลยนแปลงสภาพทเกดขนในปจจบนใหดขน ซงจะสามารถควบคมผลทเกดในอนาคตได ส�าหรบโครงการเสรมสรางสขภาวะองคกร จงหวดตรง ไดมการวางแผนเพอวตถประสงคทง 2 ประเดน คอ 1. การวางแผนเพออนาคต เกดขนตงแตขนตอนการพฒนาโครงการ เพอน�าเสนอของบประมาณ ทมคณะท�างานพฒนาโครงการ ภายใตหลกคดการท�างานแบบมสวนรวมในรปแบบเปนขนเปนตอนวา จะตองมปจจยหรอองคประกอบ




ทจะน�าไปสการด�าเนนงาน (input) ซงไดระบวาจะตองมปจจยเรมแรกของโครงการ ไดแก ทมวชาการ องคกร งบประมาณ ความรรวมถงเทคโนโลยตางๆ และทส�าคญคอการบรหารจดการทด ในโครงการ เพอใหทงกระบวนการสามารถขบเคลอนไปดวยกนไดอยางประสบความส�าเรจ ตอจากนนจงออกแบบวาควรด�าเนนการดวยกระบวนการ (process) วธไหน ซงทางโครงการฯ กลงความเหนกนวา การจะสรางโครงการสขภาวะองคกรทดไดนน คณะท�างาน ทมวชาการ ทกคนตองท�าความเขาใจในเรอง Happy Workplace เสยกอน นนคอจดเรมตนของกระบวนการขบเคลอนโครงการฯ ทเรมตนดวยการปฐมนเทศคณะท�างานสรางความรความเขาใจใหกบคณะท�างาน เมอคณะท�างานทกสวนมความรมากพอแลวจงจะประชาสมพนธ และใหความรกบองคกรอนๆ ลงพนทเพอตดตามประเมนผล แลกเปลยนเรยนร รวมกน และท�าการสรปผล และวจย ตอมา ไดก�าหนดผลลพธ ( output ) วาจะตองไดผลลพธในภาพรวม ไดแก องคกร สขภาวะตนแบบจงหวดตรงไมนอยกวา 7 องคกรและขยายผลสจงหวดอนดามน ไดแก กระบและพงงา เกดภาคเครอขายองคกรสขภาวะ มการแลกเปลยนเรยนร ซงกนและกนขององคกร ไมนอยกวา 50 องคกร และมคมอและระบบองคความร รวบรวมจดท�ารปแบบการจดการคณภาพชวตคนในองคกรขององคกรสขภาวะตนแบบจงหวดตรง และงานวจย ซงจะสงผลตอความส�าเรจของโครงการ (outcome) ใน 3 ประเดน ดงน Expect to see: บคลากรขององคกรทเขารวมโครงการมคณภาพชวตในการท�างานและการด�ารงชวตทดขน ตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง น�าไปสการมความสขอยางยงยน Like to see: สถานประกอบการมประสทธภาพในการท�างานทด น�าไปสผลประกอบการทด เชน ผลผลตขององคกร การมสวนรวมของคนในองคกร คณภาพชวตของคนท�างาน สภาพแวดลอมในการท�างานดขน Love to see: สถานประกอบการและชมชนอยรวมกนอยางม ความสข บนพนฐานของเศรษฐกจพอเพยง โดยลดปญหาทเกยวเนองกบคนท�างาน



เชน ปญหาหนสน ปญหาการทจรต ปญหาการลาออก ปญหาสขภาพ และการ

มสวนรวมของคนท�างาน

ดงรายละเอยดในขนตอนทไดกลาวมาขางตนนสามารถแสดงใหเหน

ในรปแบบแผนผงการออกแบบวธการในการขบเคลอนโครงการดงภาพตอไปน

แผนภาพท 3 แผนผงการออกแบบวธการในการขบเคลอนโครงการ32

วสยทศน

พนธกจ

Key Success Factor ผลของ KSF

กลยทธ โครงสราง วธปฏบต ทกษะ คานยม การมสวนรวมและเครอขาย

มตวชวดความสา เรจ

Input Process Out put Out come

องคกร กจกรรมสรางความรความเขาใจ

การประชาสมพนธใหกบบคคลกรทกระดบ

การสนบสนบสนนสงเสรมใหแตละองคกรดาเนนโครงการกจกรรมตามแนวทาง Happy workplace

การตดตามและประเมนผลแตละองคกร/กจกรรม

กจกรรมการแลกเปลยนเรยนรกบองคกรตนแบบ

การวจยสรปผลขอมลเชงวจย

องคกรตนแบบ happy workplace 7 องคกร

ภาคเครอขาย 50 องคกร

คมอ HWP องคกรตนแบบ

Expect to see ทมวชาการ

คณะกรรมการ บคคลากรในโครงการ

งบจาก สสส

Like to see

ความร เทคโนโลย สอ ขอมลขาวสาร

Love to see

เวลา

การบรหารจดการ

แผนภาพท 3 แผนผงการออกแบบวธการในการขบเคลอนโครงการ

Feedback




จากแผนภาพ ตามทไดกลาวขางตนวา นอกจากการขบเคลอนโครงการ

จะใชแนวคด PDCA มาเปนเครองมอขบเคลอนในการประเมนคณภาพทงโครงการ

แลว ยงใชแนวคดนในการประเมนกจกรรมยอยทก ๆ กจกรรม เพอการปรบปรง

กจกรรมอยางตอเนองและผลจากการท�า PDCA ในทกกจกรรมยอยท�าใหเกดการ

วางแผนในวตถประสงคท 2

2. การวางแผนเพอการปรบปรงเปลยนแปลง เนองจากเหนวาการจด

กจกรรมใหความรในลกษณะงานสมมนาทเชญองคกรตาง ๆ มาเขารวมสมมนาแลว

ใหองคกรด�าเนนการกนเอง โดยจดทมพเลยงลงพนเพอประเมนผลนน อาจจะ

ไมสามารถท�าใหโครงการไดผลลพธ หรออาจจะไดผลลพธแตไมไดเปนผลมาจาก

การททางโครงการพฒนาใหเกดขน ทมคณะท�างานโครงการ จงปรบแผนปฏบตงาน

โดยเปลยนจากการจดสมมนาใหความรเปนการจดเปนโครงการสมมนาใหความร

ซงเปนกระบวนการพฒนาองคกรน�ารองสการเปนองคกรตนแบบใชระยะเวลา

1 ป มการแบงหนาทแบงอยางชดเจนระหวาง ผจดการโครงการ เจาหนาท

โครงการ ทจะชวยในการประสานงานและทมวชาการ ทจะท�าหนาทใหความร

ใหค�าปรกษาและตดตามประเมนผล

ส�าหรบในขนวางแผนการพฒนาองคกรน�ารองสการเปนองคกรตนแบบ

ไดก�าหนดหวขอในการใหความร โดยแบงการใหความรเปนขนตอนตงแตการให

แนวคดการสรางองคกรแหงความสข การใหความรเรองเครองมอ Happinometer

การวดระดบความสขรายบคคล การใหความรเรองการเขยนโครงการ หลงจากนน

ใหองคกรไปด�าเนนการและลงใหค�าปรกษา/ตดตามประเมนผลและจดท�าแผนการ

ปฏบตงาน โครงการสมมนาใหความร ดงน



ตารางท 1 แผนการปฏบตงาน โครงการสมมนาใหความร

ล�าดบ รายการปฏบตงาน ระยะเวลาด�าเนนการ

1. ประชมกลมยอย กบองคกรตนแบบ มนาคม – เมษายน 2556

9 องคกร (ตวแทน + CEO ) ไมนอยกวา

10 คน/องคกร

2. ประเมนสขภาพองคกร เมษายน – พฤษภาคม 2556

3. รวมระดมสมองตวแทนองคกร ก�าหนด พฤษภาคม – มถนายน 2556

วสยทศนเปาหมาย และแผนงานของ

Happy Workplace องคกร

4. การด�าเนนการจดการแผนงานโครงการ

Happy Workplace แตละองคกร

4.1 การด�าเนนการอบรมเขยนโครงการ มถนายน – กรกฎาคม 2556

4.2 ประเมนผลการอบรมการเขยนโครงการ กรกฎาคม – สงหาคม 2556

5. องคกรด�าเนนการจดโครงการตามแผนงาน กรกฎาคม 2556 –

มกราคม 2557

6. ตดตามการด�าเนนโครงการตามแผนงาน สงหาคม 2556,

3 ครง/องคกร ตลาคม 2556,

ธนวาคม 2556

7. ทมวชาการตดตามและรวมแกไข ธนวาคม 2556,

ปญหาอปสรรค มกราคม 2557

8. ประเมนผลโครงการแตละองคกรตาม มกราคม – กมภาพนธ 2557

เปาหมายของโครงการ

9. สรปโครงการสมมนาใหความร กมภาพนธ 2557




โดยในกระบวนการลงพนทใหความรนน มการวางแผนจดกจกรรมท

จะเขาไปใหความรในองคกรน�ารอง 9 องคกรและใหองคกรภาคทสนใจในเขตพนท

ทมการจดกจกรรมเขารวมได โดยไดจดแบงโซนองคกรทง 9 องคกรออกเปน

4 พนท แบงตามอ�าเภอดงน

แผนภาพท 4 โซนพนทองคกรน�ารอง จงหวดตรง

1. อ�าเภอเมอง ไดแก มหาวทยาลยราชภฏสวนดสตศนยตรง โรงพยาบาล

วฒนแพทยอตสาหกรรมจงหวดตรง และองคกรภาคใกลเคยงทสนใจ

2. อ�าเภอหวยยอด ไดแก บรษท วดเวอรค ยไนเตด จ�ากด และองคกร

ภาคใกลเคยงทสนใจ

3. อ�าเภอยานตาขาว ไดแก เทศบาลยานตาขาว บรษทแปลนครเอชน

จ�ากด บรษทน�ารบเบอรแอนดลาเทคส จ�ากด และองคกรภาคใกลเคยงทสนใจ

4. อ�าเภอสเกา ไดแก ตรงน�ามนปาลม เทศบาลต�าบลสเกา และองคกร

ภาคใกลเคยงทสนใจ

นอกจากนยงมการจดทมวชาการท�าหนาทเปนพเลยง (mentoring)

คอยดแลใหค�าปรกษาองคกรน�ารองแตละพนท เนองจากองคกรทเขารวมเปน

องคกรน�ารอง ของจงหวดตรง หลายๆ องคกร ถอไดวาเปนองคกรใหมทยงไมเคย

ท�า Happy Workplace ในองคกร แตตระหนกถงความส�าคญของการพฒนา

ทรพยากรมนษย และตองการพฒนาองคกรของตนใหเปนองคกรแหงความสข

34

ลาดบ รายการปฏบตงาน ระยะเวลาดาเนนการ 6. ตดตามการดาเนนโครงการตามแผนงาน 3 ครง/

องคกร สงหาคม 2556, ตลาคม 2556, ธนวาคม 2556

7. ทมวชาการตดตามและรวมแกไขปญหาอปสรรค ธนวาคม 2556, มกราคม 2557 8. ประเมนผลโครงการแตละองคกรตามเปาหมายของ

โครงการ มกราคม – กมภาพนธ 2557

9. สรปโครงการสมมนาใหความร กมภาพนธ 2557 ตารางท 1 แผนการปฏบตงาน โครงการสมมนาใหความร

โดยในกระบวนการลงพนทใหความรนน มการวางแผนจดกจกรรมทจะเขาไปใหความรในองคกรนารอง 9 องคกรและใหองคกรภาคทสนใจในเขตพนท ทมการจดกจกรรมเขารวมได โดยไดจดแบงโซนองคกรทง 9 องคกรออกเปน 4 พนท แบงตามอาเภอดงน

1. อาเภอเมอง ไดแก มหาวทยาลยราชภฎสวนดสตศนยตรง โรงพยาบาลวฒนแพทย

อตสาหกรรมจงหวดตรง และองคกรภาคใกลเคยงทสนใจ 2. อาเภอหวยยอด ไดแก บรษท วดเวอรก ยไนเตด จากด และองคกรภาคใกลเคยงทสนใจ 3. อาเภอยานตาขาว ไดแก เทศบาลยานตาขาว บรษทแปลนครเอชนส จากด บรษทนา

รบเบอรแอนดลาเทค จากด และองคกรภาคใกลเคยงทสนใจ 4. อาเภอสเกา ไดแก ตรงนามนปาลม เทศบาลตาบลสเกา และองคกรภาคใกลเคยงทสนใจ นอกจากนยงมการจดทมวชาการทาหนาทเปนพเลยง (Mentoring) คอยดแลใหคาปรกษา

องคกรนารองแตละพนท เนองจากองคกรทเขารวมเปนองคกรนารอง ของจงหวดตรงหลายๆองคกร ถอไดวาเปนองคกรใหมทยงไมเคยทา Happy Workplace ในองคกร แตตระหนกถงความสาคญของการพฒนาทรพยากรมนษย และตองการพฒนาองคกรของตนใหเปนองคกรแหง

แผนภาพท 4 โซนพนทองคกรนารอง จงหวดตรง



แตอาจจะยงขาดประสบการณและองคความร ความเขาใจ ในการท�าโครงการฯ

หรอด�าเนนกจกรรม Happy Workplace ในองคกร

พเลยง หรอ Mentoring (อญชล ธรรมะวธกล, 2552, http://pan-

chalee.wordpress.com/ 2009/07/28/ mentoring/) ไดใหความหมายวา

พเลยงเปนผทมความร ความสามารถเปนทยอมรบ ทสามารถใหค�าปรกษาและ

แนะน�าชวยเหลอ บคคลทมความร หรอประสบการณทนอยกวา ใหพฒนา

ศกยภาพสงขน เพอสามารถพฒนาศกยภาพไดอยางมคณภาพ

ระบบพเลยงถกน�ามาใชเปนเครองมอของการจดการความรในแงของ

การถายทอดความรระหวางผทประสบการณมากกวาและเพอนรวมงานทม

ประสบการณนอยกวา เพอใหแนใจไดวา ความรยงคงอยในองคกรตลอดเวลา

และเปนการดกจบความรกอนทจะสญหายหรอออกไปเปนผแขงขน เนองจาก

วธการถายทอดความรทดทสด กคอ การทบคคลไดพดคยกบอกคนหนง ดงนน

การพดคยในระบบพเลยง แทจรงแลว คอ การตดตอสอสารระหวางเพอนรวมงาน

ทประสบการณมากกวาอกคนหนงนนเอง การถายทอดความรจ�านวนมากจงเกดขน

เปนสงทส�าคญส�าหรบองคกรในปจจบน ทจะมการแลกเปลยนเรยนรระหวาง

พนกงาน การใหความรลนไหลไปยงทวทงองคกร ซงจะน�าไปสความอยรอดของ

องคกรและธรกจ (สวทช, ม.ป.ป., http://dict.longdo.com/search/ Mentoring%

20system) ส�าหรบระบบพเลยงในการท�าโครงการสรางเสรมสขภาวะองคกร

ของจงหวดตรง จะเปนการใหค�าปรกษา แนะน�า และชวยเหลอองคกรน�ารอง

ทจะพฒนาเปนองคกรตนแบบ โดยแบงหนาทใหมพเลยงตามโซนพนท ทได

แบงไว 4 พนท พนทละ 2-3 คน และก�าหนดบทบาทหนาทของพเลยง ดงน

ใหขอมล ความร แนะน�าเครองมอทจ�าเปนและเหมาะสมในการ

ด�าเนนกจกรรมภายในองคกร

ใหค�าปรกษา แนะน�า ดแล ตลอดจนชวยแกปญหาตางๆ ทเกดขน

ตามสมควร

ตดตามประเมนผลการด�าเนนกจกรรมในองคกร




ขนตอนการปฏบต (DO)

ขนตอนการปฏบต คอ การลงมอปรบปรงเปลยนแปลงตามทางเลอกทได

ก�าหนดไวในขนตอนการวางแผน ซงในขนนตองตรวจสอบระหวางการปฏบตดวยวา

ไดด�าเนนไปในทศทางทตงใจหรอไม พรอมกบสอสารใหผทเกยวของรบทราบอยาง

ตอเนองและสม�าเสมอ เพอน�าไปพฒนาปรบปรงเกดความผดพลาดนอยทสด

ในขนตอนนโครงการสรางเสรมสขภาวะองคกร จงหวดตรง ไดด�าเนนงาน

ตามแผนการด�าเนนการตามแผนโดย มการตงโครงสรางรองรบการด�าเนนการ

ซงมคณะกรรมการโครงการ ทมวชาการ และมวธการด�าเนนการ กลาวคอ

มการก�าหนดขนตอนหรอวธการด�าเนนการมผ รบผดชอบด�าเนนการไดตาม

ก�าหนดไวมการประสานงานกบผทเกยวของในระยะเวลาทก�าหนดตามแผนงาน

โครงการ แผนงานประจ�างวด และแผนงานกจกรรม

การปฏบตงานตามแผน คณะท�างานจะท�างานในหนาททตนไดรบผดชอบ

คอคณะท�างานทเปนเจาหนาทโครงการฯ จะท�าหนาทในการประสานงานกบองคกร

น�ารองตาง ๆ เพอแจงใหองคกรทราบเกยวกบกจกรรมทก�าลงจะเกดขน นดหมาย

วนเวลาและสถานท ในสวนของทมวชาการ จะด�าเนนการเตรยมขอมลเนอหา

และใหความรแกองคกรน�ารอง และมทมคณะท�างานโครงการฯ ในสวนของ

ผจดการโครงการฯ และเจาหนาทโครงการฯ คอยใหการสนบสนนทมวชาการ

จดแขงของการแยกสวนการท�างาน ท�าใหงานแตละงานมผรบผดชอบ

อยางชดเจน และเกดประสทธภาพในการท�างาน เนองจาก ทมคณะท�างานทเปน

เจาหนาทโครงการฯ ท�างานอยในสภาอตสาหกรรมจะมชองทางและการตดตอ

ประสานงานกบองคกรตาง ๆ ไดอยางสะดวก เพราะองคกรสวนใหญจะเปนสมาชก

กบสภาอตสาหกรรม ในขณะเดยวกนทมวชาการซงมาจากสถาบนการศกษาเปน

ผทมความร เรยนรสงตาง ๆ ไดอยางรวดเรวและมความช�านาญในการถายทอด

ความร กจะมความสามารถในการใหความรทด แตการท�ากจกรรมแบบแยกสวน

กอาจจะมจดออนทเปนขอควรระวง คอ ตางฝายจะไมไดเรยนรงานในสวนอน

ทตนเองไมไดรบมอบหมาย โดยเฉพาะอยางยงเจาหนาทโครงการฯ อาจจะไดรบ



การพฒนาศกยภาพในดานความรเกยวกบงานวชาการในระดบทไมเพยงพอตอ

การปฏบตงาน

นอกจากนในขนตอนปฏบต การท�ากจกรรมของโครงการฯ คณะท�างาน

จะมการท�า PDCA ในแตกจกรรม เพอเปนการตรวจสอบ ประเมน และน�าผลมา

ปรบปรงแกไข ในการท�ากจกรรมครงตอไป

ทงน การน�าแนวคด PDCA มาบรหารโครงการฯ ทงโครงการเพอตรวจสอบ

ประเมนผลโครงการฯ ไดอยางเปนขนตอนเพอใหไดผลลพธตามเปาหมายท

โครงการวางไว ไดอยางมประสทธภาพ ควรออกแบบใหขนปฏบตทประกอบดวย

หลายกจกรรมใหมการท�า PDCA ในแตละกจกรรม เพอใหทกขนตอนสามารถ

เหนผลและตอบผลลพธไดอยางแทจรงและในขนตอนการปฏบตตามแผนโครงการ

สมมนาใหความรนน ทมคณะท�างานโครงการฯ มความตงใจทจะพฒนาองคกร

น�ารองใหกาวไปสการเปนองคกรตนแบบ ตามผลลพธทโครงการตงไว

ขนตอนการตรวจสอบ (Check)

ขนตอนการตรวจสอบ คอ การประเมนผลทไดรบจากการปรบปรง

เปลยนแปลง แตขนตอนนมกจะถกมองขามเสมอ ทง ๆ ทการตรวจสอบท�าใหเรา

ทราบวาการปฏบตในขนทสองสามารถบรรลเปาหมายหรอวตถประสงคทได

ก�าหนดไวหรอไม สงส�าคญคอ เราตองรวาจะตรวจสอบอะไรบางและบอยครง

แคไหน ขอมลทไดจากการตรวจสอบจะเปนประโยชนส�าหรบขนตอนถดไป

ส�าหรบโครงการสรางเสรมสขภาวะองคกร จงหวดตรงมความตงใจทจะ

พฒนาเครองมอซงเปนตวชวดองคกรตนแบบ เพอใชประเมนองคกรน�ารองทผาน

การประเมนกลายเปนองคกรตนแบบเมอสนสดโครงการสมมนาใหความร ในสวนของ

การด�าเนนกจกรรมยอยตาง ๆ ไดมการตรวจสอบ ประเมนขนตอนการด�าเนนงาน

และการประเมนผลของการด�าเนนงานตามแผนทไดตงไว โดยในการประเมนผล

ดงกลาวโดยไดใชการถอดบทเรยนภายหลงปฏบตการ (After Action Review:

AAR) ซง AAR จะเปนเครองมอถอดบทเรยน ทบทวนหลงท�ากจกรรม เพอเปนการ




ทบทวนวธการท�างานทงดานความส�าเรจ และปญหาทเกดขน ท�าใหเกดการเรยนร

ระหวางท�างาน โดยไมใชการคนหาคนทท�าผดพลาด ไมใชการกลาวโทษ แตเปนการ

ทบทวนเพอแลกเปลยนประสบการณการท�างาน เพอแกปญหาทเกดขน เพอจะได

ไมใหเกดปญหานขนอก ในขณะเดยวกนกคงไวซงวธการทดอยแลว ซงกระบวนการน

จะสามารถพฒนาการท�างานใหดขน

ในการท�า AAR ของโครงการสรางเสรมสขภาวะองคกร จงหวดตรงนน

เปนการท�าทนทหลงจากเสรจกจกรรม คณะท�างาน และทมวชาการจะประชม

พดคยและท�า AAR กนตอเนองจากกจกรรม ถอวาเปนชวงทดทเหมาะสมตาม

หลกการท�าเนองจากทกคนยงไมลมวาในกจกรรมเกดอะไรขนบางบรรล

วตถประสงค มจดดหรอจดทควรตองปรบปรงอยางไร

การด�าเนนงานใหเหมาะสม (Act)

ขนตอนการด�าเนนงานใหเหมาะสมจะพจารณาผลทไดจากการตรวจสอบ

ซงมอย 2 กรณ คอ ผลทเกดขนเปนไปตามแผนทวางไว และไมเปนไปตามแผนท

วางไว หากเปนกรณแรก กใหน�าแนวทางหรอกระบวนการปฏบตนนมาจดท�าให

เปนมาตรฐาน พรอมทงหาวธการทจะปรบปรงใหดยงขนไปอก ซงอาจหมายถง

สามารถบรรลเปาหมายไดเรวกวาเดม หรอเสยคาใชจายนอยกวาเดม หรอท�าให

คณภาพดยงขนกไดแตถาหากเปนกรณทสอง คอ ผลทไดไมบรรลวตถประสงค

ตามแผนทวางไว เราควรน�าขอมลทรวบรวมไวมาวเคราะห และพจารณาวาควร

จะด�าเนนการอยางไร เชน

มองหาทางเลอกใหมทนาจะเปนไปได

ใชความพยายามใหมากขนกวาเดม

ขอความชวยเหลอจากผร

เปลยนเปาหมายใหม

ในกรณของโครงการสรางเสรมสขภาวะองคกร จงหวดตรง เมอมการ

AAR หรอการทบทวนหลงจากการด�าเนนกจกรรมแลวนน พบวา การด�าเนนโครงการ

เพอใหไดมาซงองคกรตนแบบตามผลลพธของโครงการไมนอยกวา 7 องคกรนน



อาจจะเปนเรองทไมงายนกหากจะท�าใหมคณภาพและเปนผลมาจากการด�าเนนงาน

ของโครงการอยางแทจรง หากจะเปลยนผลลพธใหมคงเปนเรองยาก แตสงทท�าได

คอการเปลยนแปลงวธการใหมเพอใหไดผลลพธตามทตงเปาไว เชน กรณลงพนท

ใหความรตามโซนพนทครงแรก ซงเปนการใหความรในเรองแนวคดและเครองมอ

การสรางองคกรแหงความสข ทง 4 โซนพนท ใน 4 วนตดตอกน ในกจกรรมยอย

ครงนกมการท�า AAR ซ�าอกครง ผลจากการ AAR ในแตละวน ท�าใหทมวชาการ

ทลงพนท พฒนาปรบปรงรปแบบการใหความรของตนเองใหนาสนใจขน โดยการ

บรรยายแบบค รบสงกน มกจกรรมผอนคลายความเครยด ท�าใหผเขารวมเกด

ความสนกสนานเพลดเพลน และมสวนรวมในการท�ากจกรรมมากยงขน

ขอเสนอแนะ

ประโยชนทโครงการฯ ไดรบจากการน�า PDCA ไปใชในการบรหารจดการ

โครงการจะลดการสญเสยทรพยากรดานตาง ๆ เชน การสญเสยเวลา การสญเสย

งบประมาณ แตหากจะน�าเครองมอนมาใชในการขบเคลอนโครงการกยอมม

ขอควรระวง คอ กอนใชตองสรางความเขาใจใหกบคณะท�างาน เพราะหลายคน

อาจจะยงไมคนชนกบการเนนคณภาพและระบบการท�างานทมการตรวจสอบ

กอนทจะน�าวงจรคณภาพ PDCA มาใชจงควรใหผทมความเชยวชาญในการใช

สรางความตระหนก พฒนาความรความเขาใจใหกบคณะท�างาน เพอใหรจกการ

ท�างานเปนทม และการประเมนแนวใหมทท�าใหกระบวนการท�างานมการตรวจ

สอบไดเพราะการน�าเครองมอตางๆ มาใช แมวาจะเปนเครองมอทดสกแคไหน

หากผเกยวของไมมความเขาใจกอาจจะท�าใหไมประสบผลส�าเรจกเปนได และ

ควรเผยแพรวธการนใหกบองคกรน�ารองทจะพฒนาเปนองคกรตนแบบเพอจะให

องคกรไดมการวางแผนการท�างานและท�างานอยางเปนระบบขนตอน ตรวจสอบได

แนวคด PDCA แมจะไมใชวธการใหม แตการน�าไปใชอยางจรงจงครบ

ทงวงจรเปนสงส�าคญ ซงขนตอนทถกมองขามมากทสดคอ การตรวจสอบ (check)




และปรบปรงใหดขน (act) ทงททงสองขนเปนถอเปนขนตอนทส�าคญทสดทจะ

ท�าใหงานทท�ามการปรบปรงแกไขใหมคณภาพมากขน การใช PDCA ครบทงวงจร

นาจะเปนทางเลอกด ๆ ส�าหรบโครงการอน ๆ เพอน�าไปใชเปนโมเดลในการขบเคลอน

โครงการในจงหวดตาง ๆ กเปนไปได เนองจากวงจรคณภาพนจะท�าใหโครงการฯ

ทน�าไปใชไดมโอกาสประเมนผลการท�างานของตนอยางเปนขนตอน ท�าให

ปรบปรงแกไขปญหา อปสรรคทเกดขนไดโดยไมสายจนเกนไป เพอประสทธภาพ

และประสทธผลในการท�างาน


ชนกานต เธยรสตร. (2551). วงจร PDCA, 20 มถนายน 2556. http://eduserv.

ku.ac.th/ km/index

ณฐว อตกฤษฎ. (2555). กระบวนการ PDCA ในการพฒนาการท�างาน, 20 มถนายน

2556. http ://202.44 .34 .144/kmit/knowledge_deta i l .

php?IDKM=341

สวทช. (2553). ระบบพเลยง, 4 สงหาคม 2556. http://dict.longdo.com/search/

Mentoring%20system

สถาบนเพมผลผลตแหงชาต. (2555). PDCA, 20 มถนายน 2556. http://youth.

ftpi.or.th/index. php?option=com_content&task=view&id=37&It

emid=42

อญชล ธรรมะวธกล. (2552). วธการ: เทคนคการนเทศ: ระบบพเลยงและการให

ค�าปรกษา (Mentoring), 4 สงหาคม 2556. http://panchalee.word-

press.com/2009/07/28/mentoring/


“สอ” สาน “สข”

สานแนวคดองคกรสขภาวะสภาคเครอขาย

ฉตรลดดา เลศจตรการณ

บทนำา...สอสารกนกอน

ในงานสมมนาวชาการเครอขายองคกรสขภาวะ “Happy Workplace

Forum 3.1 ความสขทกสถานการณ” จดโดยส�านกงานกองทนสนบสนนการ

สรางเสรมสขภาพ (สสส.) รวมกบภาคภาครฐ และเอกชน เมอวนท 27 พฤษภาคม

2556 ดร.เกรยงศกด เจรญวงศศกด ประธานสถาบนอนาคตศกษาเพอการพฒนา

ไดกลาววา “เวลานเราเอางานเปนศนยกลาง แลวคนกทกขทรมานอยางยง

ความสนใจคน ท�าใหรวาถาคนท�างานอยางมความสข ไมมผลกระทบเชงลบ

กบคน Productivity กจะด ทท�างานในอนาคตจงเรมค�านงในเรองคนมากขน

นอกจากน องคกรอนาคต คอ ศนยรวมของกลมคนทหลากหลายในทท�างาน

เดยวกน ตางชาต ตางวฒนธรรม ตางความชนชอบ องคกรจงตองเขาใจธรรมชาต

ของความแตกตาง และดไซนทท�างานใหเหมาะสมเพอยดโยงคนท�างานเอาไวใหได”

จากค�าพดนท�าใหเหนวา การท�าใหคนมความสขในการท�างานเปนสงท

องคกรตองค�านงถงเปนอยางยง ดงนนแนวคดการสรางองคกรสขภาวะหรอ

องคกรแหงความสขจงเปนแนวคดทนาสนใจ แลววธการทจะท�าใหแนวคดดงกลาว

ไปสองคกรตาง ๆ ไดนน ตองอาศยการสอสารทสรางแรงจงใจใหองคกรไดเลงเหน

ประโยชนในการเสรมสรางองคกรสขภาวะวามประโยชนเปนอยางมาก ยงองคกร

ในอนาคตตองเผชญกบการเปลยนแปลงอยตลอดเวลา การท�าใหคนในองคกร




มใจอยกบองคกรและผลตผลงานคณภาพใหองคกรเดนตอไปขางหนาไดทามกลาง

คแขงขนทมากขนนน เปนสงทองคกรตองระมดระวง ดงนนทาง สสส.จงไดเลง

เหนวา “สภาอตสาหกรรม” จะเปนก�าลงส�าคญในการผลกดนและสนบสนนแนวคด

ดงกลาว เนองจากสภาอตสาหกรรมเปนตวแทนของภาคอตสาหกรรมเอกชนของ

ประเทศไทย โดยมเครอขายองคกรเอกชนมากมาย อกทงยงมบทบาทในการ

ประสานนโยบายของรฐและเอกชน พรอมกบเปนศนยกลางส�าหรบนกอตสาหกรรม

มารวมแลกเปลยนความคดเหน เพอประโยชนตอวงการอตสาหกรรมไทย ดงนน

การทจะสงเสรมองคความรและแนวคดองคกรสขภาวะใหแพรขยายไปสวงกวาง

ยงองคกรตาง ๆ ตองอาศยความใกลชดของสภาอตสาหกรรมเปนตวเชอมตอในการ

ขบเคลอนงานดานองคกรสขภาวะ

นอกจากนการเผยแพรองคความรดงกลาวตองใชกลยทธดานการสอสาร

เพอเผยแพรไปยงองคกรตาง ๆ และบวกกบสงคมปจจบนเปนสงคมแหงการสอสาร

เพราะความเจรญทางดานเทคโนโลยท�าใหสอเขามามบทบาทส�าคญในการกระจาย

ขอมลขาวสาร หากผทขบเคลอนงานดานนมความรในการสรางสอเพอเผยแพร

แนวคดองคกรสขภาวะไดเปนระบบและมประสทธภาพนน เชอวาองคความรและ

แนวทางการผลกดนการสรางองคกรแหงความสขจะกลายเปนประเดนทภาคองคกร

เอกชนและรฐจะหนมาตระหนกถงความส�าคญมากขน และองคความรนจะถกน�า

ไปใชอยางแพรหลายแนนอน

ความสำาคญของสอกบการขบเคลอนงานองคกรสขภาวะ

จากการสงเกตการขบเคลอนโครงการสรางเสรมองคกรสขภาวะหรอ

องคกรแหงความสข (Happy Workplace) ในแตละจงหวดจะมสภาอตสาหกรรม

จงหวดตางๆ เปนฐานก�าลงส�าคญในการขบเคลอนงานน และใชกลยทธดาน

การจดท�าสอประชาสมพนธโครงการฯ เขามาชวยเพอเผยแพรองคความร แนวคด

ขอมลขาวสาร กจกรรมตางๆ ของโครงการฯ ใหเปนทรบร และเปนทนาสนใจแก



องคกรภาคเครอขาย เชน การผลตหนงสอ คลปวดโอ เวบไซต เฟสบค และ

การจดงานเปดตวหรอเวทกจกรรมตางๆ เปนตน เพอเชญชวนหรอโนมนาว

ใหองคกรตางๆ เขามามสวนรวมในการผลกดนการสรางองคกรสขภาวะ พรอมกบ

การเผยแพรขอมลแนวคดเกยวกบเรองนไปยงกลมเปาหมาย โดยมความมงหวง

วาองคกรภาคตางๆ จะสามารถน�าหลกการแนวคดการสรางองคกรสขภาวะ

ไปปรบใชไดในทสด

ค�าถามทนาสนใจและเปนประโยชนตอภาคเครอขายทขบเคลอนงาน

องคกรสขภาวะคอ แลวจะมเทคนควธการสอสารอยางไรใหประเดนเรององคกร

สขภาวะไดเปนทร จกกนอยางแพรหลายและท�าใหเกดการตนตวในการเหน

ความส�าคญในการสรางองคกรสขภาวะ และสอในการขบเคลอนองคกรสขภาวะ

ทดนนตองเปนอยางไร

เรมแรกตองเขาใจกอนวา “การสอสาร” (Communication) เปน

กระบวนการเกดขนเปนปกตวสยของคนทกคน และมความเกยวของไปถงบคคลอน

ตลอดจนถงสงคมทแตละคนเกยวของอย ไมวาจะท�าสงใด ลวนตองอาศยการ

สอสารเปนเครองมอชวยใหบรรลจดประสงคทงสน ดงนนการสอสารถอไดวาเปน

เครองมอส�าคญในการเชอมโยงความเขาใจในหลากหลายมตของสงคมเขาดวยกน

และเปนเครองมอส�าคญอนทรงคณคา ทนกการตลาดหรอนกประชาสมพนธ

น�ามาใชเพอสรางภาพลกษณ หรอประชาสมพนธ และบอกกลาวขอมลตางๆ

ใหกบประชาชนไดรบทราบ

กระบวนการสอสาร (Communication Process) เปนกระบวนการ

ถายทอดหรอการแลกเปลยนขาวสาร ความร ความคดของบคคลตงแต 2 คนขนไป

ซงกระบวนการสอสารเปนปฏกรยาสมพนธทางสงคมทสอความหมายผานระบบ

สญลกษณ หรอเนอหาสารทเขาใจตรงกน โดยกระบวนการสอสารทดตองม

การวางแผน ก�าหนดกลยทธ ก�าหนดเนอหา เพอใหการสอสารไปถงกลมเปาหมาย

ใหมประสทธภาพมากทสด




ในทนไดน�าทฤษฎการสอสารแบบ SMCR ของ เดวด เค. เบอรโล

(David Kenneth Berlo,1960) มาเปนกรอบในการวเคราะหเพอใหเหน

กระบวนการสอสารในลกษณะการสอสารแบบสองทาง (two way communi-

cation) โดยไดแสดงถงปฏกรยาตอบกลบ (feedback) ของผรบสารและมการ

วเคราะหถงองคประกอบ รวมทงผลตาง ๆ ทจะมอทธพลตอการสอสาร และเนนถง

การสอสารทมกบผลส�าเรจ (effectiveness) รวมทงมการมองถงปจจยทจะท�าให

การสอสารลมเหลว (communication breaker) ดวย ซงจะท�าใหเหนรปแบบ

การสอสารตงแตผสงสารไปจนถงการตอบสนองของผรบสารวามปฏกรยาอยางไร

เมอไดรบขอมลขาวสารทผสงไดสอสารไป

แผนภาพท 5 ภาพจ�าลองกระบวนการสอสารตามหลกทฤษฎการสอสารของ

เบอรโล

ทมา: David Kenneth Berlo, 1960

จากภาพจ�าลองกระบวนการสอสารน อธบายไดว า โดยทวไป

กระบวนการสอสารเรมตนจาก ผสงขาวสาร (source / sender) ท�าหนาท

เกบรวบรวมแนวความคดหรอขอมล จากแหลงขอมลตาง ๆ เมอตองการสงขาว

43

กระบวนการสอสาร (Communication Process) เปนกระบวนการถายทอดหรอการแลกเปลยนขาวสาร ความร ความคดของบคคลตงแต 2 คนขนไป ซงกระบวนการสอสารเปนปฏกรยาสมพนธทางสงคมทสอความหมายผานระบบสญลกษณ หรอเนอหาสารทเขาใจตรงกน โดยกระบวนการสอสารทดตองมการวางแผน กาหนดกลยทธ กาหนดเนอหา เพอใหการสอสารไปถงกลมเปาหมายใหมประสทธภาพมากทสด

ในทนไดนาทฤษฎการสอสารแบบ SMCR ของ เดวด เค. เบอรโล (David K.Berlo) (David Kenneth Berlo,1960) มาเปนกรอบในการวเคราะหเพอใหเหนกระบวนการสอสารในลกษณะการสอสารแบบสองทาง (Two way communication) โดยไดแสดงถงปฏกรยาตอบกลบ (feedback) ของผรบสารและมการวเคราะหถงองคประกอบ รวมทงผลตาง ๆ ทจะมอทธพลตอการสอสาร และเนนถงการสอสารทมกบผลสาเรจ(effectiveness) รวมทงมการมองถงปจจยทจะทาให การสอสารลมเหลว (communication breaker) ดวย ซงจะทาใหเหนรปแบบการสอสารตงแตผสงสารไปจนถงการตอบสนองของผรบสารวามปฏกรยาอยางไรเมอไดรบขอมลขาวสารทผสงไดสอสารไป

แผนภาพท 5 ภาพจาลองกระบวนการสอสารตามหลกทฤษฎการสอสารของเบอรโล

ทมา: David Kenneth Berlo, 1960

จากภาพจาลองกระบวนการสอสารน อธบายไดวา โดยทวไปกระบวนการสอสารเรมตนจาก ผสงขาวสาร (source / sender) ทาหนาทเกบรวบรวมแนวความคดหรอขอมล จากแหลงขอมลตาง ๆ เมอตองการสงขาวไปยงผรบขาวสาร กจะแปลงแนวความคดหรอขอมลท



ไปยงผรบขาวสาร กจะแปลงแนวความคดหรอขอมลทเกยวของออกมาเปน ตวอกษร น�าเสยง ส การเคลอนไหว ฯลฯ ซงเรยกวา ขาวสาร (massage) จะไดรบการใสรหส (encoding) แลวสงไปยงผรบขาวสาร (receivers) ผานสอกลาง (media) ในชองทางการสอสาร (communication channels) ประเภทตางๆ หรออาจจะถกสงจากผสงขาวสารไปยงผรบขาวสารโดยตรงกได ผรบขาวสาร เมอไดรบขาวสารแลวจะถอดรหส (decoding) ตามความเขาใจและประสบการณในอดต หรอสภาพแวดลอมในขณะนน และมปฏกรยาตอบสนองกลบไปยงผสงขาวสารซงอยในรปของความร ความเขาใจ การตอบรบ การปฏเสธหรอการนงเงยบกเปนได ดงนนองคประกอบหลกๆ ของการสอสาร มดงน 1. ผสง (Source/Sender) ตองเปนผทมทกษะความช�านาญในการสอสาร โดยมความสามารถในการเขารหส (encode) เนอหาขาวสาร มความรอยางดเกยวกบขอมลขาวสารทจะสงไปยงผรบสารและควรจะมความสามารถ ในการปรบระดบของขอมลใหเปนเนอหาทเขาใจงายและเหมาะสมตอระดบความรของผรบตลอดจนพนฐานทางสงคมและวฒนธรรมทสอดคลองกบผรบดวย 2. ขอมลขาวสาร (Message) เปนเนอหาสาระ ขอมล หรอจะเปนสญลกษณ (symbol) หรอกลมของสญลกษณทถกสรางขนทมความหมายตอ ผรบสาร โดยสามารถเขาใจความหมายของมนไดตอเมอมการถอดความหมายของสญญาณหรอสญลกษณออกมา เชน สโลแกน ตวหนงสอ รปภาพ เครองหมายโลโก เปนตน ซงเปนสงทแสดงหรอถายทอดความคด ความรสก ความตองการและวตถประสงคของผสงสาร 3. ชองทางในการสง (Channel) เปนตวกลางน�าสารจากผสงสาร ไปใหผรบสาร ซงไดแก คลนแสง คลนเสยง วทย โทรเลข โทรทศน หนงสอพมพ เปนตน โดยสอเหลานจะเปนตวเชอมผสงสารและผรบสารเขาดวยกน และการเลอกใชสอสามารถเพมประสทธภาพการสอสารได ในการเลอกสอตองพจารณาถงความสามารถของสอในการน�าสารไปสประสาทสมผสหรอชองทางในการรบสาร ไดแก การเหน การไดยน การสมผส การไดกลน การลมรส นอกจากนชองทางยงเปนตวเชอมระหวางบคคลทมสวนรวมในกจกรรมใดกจกรรมหนง




4. ผรบ (Receiver) ผรบสารตองเปนผมทกษะความช�านาญในการ

สอสารโดยมความสามารถในการถอดรหสสาร (decode) เปนผทมเจตคต ระดบ

ความร และพนฐานทางสงคม วฒนธรรม เชนเดยวหรอคลายคลงกนกบผสงสาร

จงจะท�าใหการสอความหมายหรอการสอสารนนไดผล

กระบวนการสอสารสรางองคกรสขภาวะ

ในการใชสอชวยขบเคลอนแนวคดองคกรสขภาวะ ผเขยนไดน�าหลกการ

ทฤษฎการสอสารแบบ SMCR ของ เดวด เค. เบอรโล (David K.Berlo)

มาสงเคราะหและสรปใหผอานไดเหนภาพวาการท�าสอเพอเผยแพรองคความร

แนวคดการสรางองคกรสขภาวะและการประชาสมพนธ แนวคดดงกลาวหรอ

กจกรรมทเกยวของไปยงองคกรภาคเครอขายตางๆ ควรมองคประกอบทม

ลกษณะดงตอไปน

1. ตองมกระบวนการสอสารทด (Process) การสอสารเพอเผยแพร

องคความรและประชาสมพนธแนวคดและกจกรรมการสรางองคกรสขภาวะ

จะมจดเรมตนทผสงขาวสารหรอผทด�าเนนงานโครงการฯ (source / sender)

เลอกทจะสอสารอะไรโดยการออกแบบขาวสาร (message) บอกอะไรแก

กลมเปาหมาย ขาวสารสาระไหนส�าคญ จะเลอกใชท�าพดอยางไรจงเขาใจ ประทบใจ

ผานสอชองทางใด (channel) ควรจะเปนบทความทางสอสงพมพหรอสอภาพ

เคลอนไหวหรอ สอออนไลนสงไปยงกลมภาคเครอขาย ชองทางใดหรอสอใด

ทจะใหผลลพธดทสด เขาถงกลมเปาหมายไดมาก และกลมเปาหมายหรอภาคเครอขาย

(receiver) มปฏกรยาอยางไรเกยวกบขาวสารสาระของการสอสารครงนนๆ

2. ตองมสญลกษณ (Symbol) คอ สงตาง ๆ ทมองเหนแลวเขาใจตรงกน

เชน ตวเลข ตวหนงสอ ส เครองหมาย เชน ค�าพด ขอเขยน รอยยม ตลอดจน

เครองหมายหรอสญญาณทแทนความหมาย (meaning) เพอใชในการสอสาร

เพอใหการสอสารในครงนน ๆ เขาใจงายชดเจนและรวดเรวขน อกทงใชเพอ



สอความหมายอยางใดอยางหนง เชน สญลกษณของ Happy 8 Workplace

จะเปนรปคนกางแขนและมค�าวา Happy 8 Workplace เปนตน

ในเชงการสรางการจดจ�าและประชาสมพนธโครงการสรางเสรมและ

สนบสนนองคกรสขภาวะ ควรใหความส�าคญตอสญลกษณ (symbol) เนองจาก

เปนสงทมนษยใชแทนความหมายของความคด ขอความ และสะทอนถง

ความคดสรางสรรค ดงนนการเลอกสญลกษณไดเหมาะสมกเทากบเปนการเลอก

ภาษา ค�าพด ขอเขยน ขอความ ตวอกษรเพอการสอสารนน ๆ ไดเหมาะสม

ดวยเชนกน ซงท�าใหการสอสารแนวคดองคกรสขภาวะประสบความส�าเรจและ

เกดการรบร จดจ�าจากผรบสาร นอกจากนการสอสารตองเกดความเขาใจท

ตรงกนระหวางผ สงสารและผ รบสาร ดงนนผ สงสารและผ รบสารจะตองม

ความเขาใจในสญลกษณหรอภาษาทตองการจะสอสารใหตรงกนดวย

3. การสอสารจะตองมการตอบโตระหวางผสงสารและผรบสาร

(Interaction) โดยเชอมองคกรหรอภาคเครอขายตาง ๆ ใหมาท�ากจกรรมหรอ

การใหความรวมมอสนบสนนแนวคดองคกรสขภาวะรวมกน สอทดควรมการ

เชอมโยงผคนเขาดวยกนและมจดมงหมายสงสดใหคดเหมอนกน เขาใจตรงกน

ปฏบตอยางเดยวกน จะเกดขนไดตองมาจากความเขาใจอนดทมตอกนทงสองฝาย

คอ ผสงสาร (ผด�าเนนงานโครงการสงเสรมและสนบสนนองคกรสขภาวะ) ตองม

ความเขาใจอนดตอผรบสาร (องคกรภาคเครอขาย) ซงจะเกดขนไดตองมการ

ตอบโตกนระหวางผรบสารกบผสงสารตลอดจนเกดการแลกเปลยนองคความร

แนวคดหรอกจกรรมตางๆ ระหวางกน ในทางกลบกนหากไมมการตอบโตซงกน

และกน อาจจะท�าใหเกดความเขาใจทไมตรงกนและน�าไปปฏบตไมถกตองหรอ

ผดวตถประสงค เปนตน

4. ตองมการเชอมโยง (Linking) การสอสาร คอ กระบวนการท

เชอมโยงผคนเขาดวยกนสามารถรความเปนไปของภาคเครอขายอนไดจากการ

ตดตามขาวสารผานสอตาง ๆ เชน การอานหนงสอททางโครงการฯ ไดจดท�า

การเปดเวบไซตหรอยทป (you tube) กสามารถทราบความเคลอนไหวการท�า




กจกรรมขององคกรหรอภาคเครอขายอนได นอกจากน สอยงเปนตวเชอมโยง

ประสบการณการด�าเนนกจกรรมสรางสขหรอองคกรสขภาวะไปยงองคกรภาค

เครอขายอน ๆ โดยการบอกเลาประสบการณทถกถายทอดแลกเปลยนหยบยน

ใหแกกนดวยกระบวนการสอสาร อยางการเขาไปมสวนรวมในกจกรรมททางโครงการฯ

ไดจดขน เปนตน

5. ตองสามารถท�าใหองคกรภาคเครอขายเกดความทรงจ�า (Memory)

สอเพอการเผยแพรแนวคดการสรางองคกรสขภาวะ จะตองท�าใหภาคเครอขาย

มความทรงจ�าหรอสามารถจ�าสาระเนอหาททมงานโครงการฯ สงไปใหได

เปนอยางด โดยในการสอสารนนจะตองใชสงจงใจเพอใหองคกรภาคเครอขายตาง ๆ

เกดความตงใจและสนใจทจะรบขาวสาร ซงจะมผลท�าใหการสอสารสมฤทธผล

ตลอดจนมการรอยเรยงเปนสาระอยางสมเหตสมผลและถกสงผานชองทางการ

สอสารทเหมาะสม ซงจะท�าใหมโอกาสมากทจะสามารถดงดดความสนใจจากภาค

เครอขายได เมอการจงใจส�าเรจกจะท�าใหเกดการจดจ�ายอมรบในขาวสารหรอ

เนอหาสาระนน ๆ และในทสดองคกรภาคเครอขายจะปฏบตตามสาระททาง

โครงการฯ ตองการ

จากหลกการขางตนน ผเขยนจงขอหยบยกการใชสอเผยแพรองคความร

และแนวคดองคกรสขภาวะของ “โครงการเสรมสรางสงคมขององคกรแหงความสข

ภาคอสาน” จงหวดนครราชสมา (E-San Society Happy8 Workplace Project)

เปนตวอยางในฐานะภาคหลก ซงไดรบการสนบสนนทนจากส�านกงานกองทน

สนบสนนการสรางเสรมสขภาพ (สสส.) โดยมสภาอตสาหกรรมจงหวดนครราชสมา

เปนมดงานในการผลกดนขบเคลอนงานมาเปนตวอยางในเรองการสรางสอ

เผยแพรความรเรองดงกลาวไดอยางมความนาสนใจ มลกษณะเฉพาะทโดดเดน

และเหนกระบวนการคดและกระบวนการผลตสอไดอยางเปนรปธรรม ซงการใชสอ

ของพนทนมรปแบบการน�าเสนอทมการสรางแรงจงใจนาตดตาม มชองทางในการ

สอสารหลากหลายชองทางเพอใหผรบสารสามารถเขาถงแหลงขอมลไดงายและ

ยงมการสรางสญลกษณเพอใหเปนทจดจ�าแกผพบเหน



รปภาพท 6 สญลกษณลกบอลสเหลอง สอสงพมพและซดเผยแพร องคความร

องคกรสขภาวะอสานโซไซต

ทมา: www.esanhappy8.com

อกทงยงมทมงานสอทเปนมออาชพในการสรางสรรคเนอหาและรปแบบ

การน�าเสนอไดแตกตางจากทอน ทส�าคญกลยทธการใชสอของโครงการฯ

มวตถประสงค คอ เปนการจดการความรใหเปนหมวดหมการสรางแรงจงใจ

ใหองคกรในพนทไดเกดการรบร เกดความเขาใจและเหนความส�าคญของแนวคด

องคกรสขภาวะหรอการสรางองคกรแหงความสข จนกระทงเกดเปนแรงบนดาลใจ

ใหองคกรเหลานนสามารถน�าไปปรบใชในองคกรไดอยางเหมาะสมกบบรบท

ของตนเอง ในสวนของการพจารณานน ไดพจารณาถงรปแบบการจดท�าสอ

ประชาสมพนธ เนอหาทสอสารตอผรบสาร ชองทางการสอสารประชาสมพนธ

เกยวกบแนวคดองคกรสขภาวะ รวมถงการจดเวทกจกรรมตาง ๆ ของโครงการฯ

นอกจากนในการศกษายงมขอมลจากการสมภาษณทมงานโครงการฯ เพอใหเหน

ฐานความคดวาทมงานมแนวคดตอการจดท�าสออยางไร ตลอดจนการจดสรร

ทมงานทผลตสอเพอใหเหนขนตอนกระบวนการบรหารจดการทมดวย และผเขยน

ไดศกษาสอประชาสมพนธของโครงการฯ ตามชองทางตาง ๆ เพอดเนอหาและ

รปแบบสอ ซงมความแตกตางกนตามชองทางทใชสอสาร ภายใตกรอบตามหลก

ทฤษฎสอสาร SMCR ของเบอรโล พรอมกบชใหเหนลกษณะองคประกอบของสอ

ทใชเผยแพรองคความร แนวคดองคกรสขภาวะ ของโครงการฯ วามลกษณะทด




ตรงตามหลกการสอสารทไดกลาวมาในกอนหนานอยางไร โดยจะอธบายตงแต ผสงสารไปจนถงผรบสาร S (Sender) M (Message) C (Channel) และ R (Receive) นอกจากนยงไดกลาวถงเทคนคการท�าเนอหาสาระและการเลอกชองทางการสอสารใหนาสนใจของอสานโซไซต ซงผอานจะไดเหนภาพการสรางสอของพนทนไดชดเจนขน พรอมกนนผเขยนไดสรปปจจยทน�าไปสความส�าเรจ ปญหาอปสรรคและแนวทางการแกไขไว เพอใหโครงการในลกษณะเดยวกน ในพนทอนจะสามารถน�าแนวคดและขนตอนการปฏบตนไปประยกตใชใหเหมาะสมกบบรบทตอไป

อสานโซไซต: สรางสอสการสรางแนวคดองคกรสขภาวะ

จดเรมตนสออสานโซไซต โครงการเสรมสรางสงคมขององคกรแหงความสข ภาคอสาน ขบเคลอนโดยสภาอตสาหกรรมจงหวดนครราชสมา ไดเลงเหนความส�าคญของคนในองคกร และองคกรตองเรยนรความตองการของพนกงานเปนรายบคคลและสรางกระบวนการคดใหเกดความสขรวมกนทงสองฝาย พรอมการมงเนนสงเสรมใหองคกรภาคเครอขายในจงหวดภาคตะวนออกเฉยงเหนอมแนวทางในการจดท�าแผนโครงการสรางเสรมองคกรสขภาวะของจงหวดตนเอง และสนบสนนใหเกดความรวมมอในการยกระดบคณภาพชวตจากทกภาคสวนอยางบรณาการ เพอใหเกดความเขมแขงอยางยงยนทงในจงหวดนครราชสมาและระดบภมภาค ซงในการขบเคลอน โครงการฯ นน ไดใชวธการกระจายขอมลขาวสารและแนวคดการสรางองคกรแหงความสขไปยงภาคเครอขายตาง ๆ ทงในและนอกจงหวด โดยการน�าสอตาง ๆ ทไดจดท�าไวแลว เชน ซด หนงสอ อบค ฯลฯ แจกจายไปยงกลมเปาหมาย พรอมทงการเปนพเลยงคอยใหค�าแนะน�าแกสภาอตสาหกรรมจงหวดอน เพอเขามามสวนรวมในการเปนผด�าเนนงานสรางเสรมองคกรสขภาวะภายในจงหวดของตน

ตอไป



ส�าหรบกลยทธในการด�าเนนโครงการฯ เพอเผยแพรองคความรเกยวกบ

การสรางองคกรสขภาวะ และการสรางความเขาใจและตระหนกรถงหลกการจน

กระทงเกดแรงบนดาลใจแกกลมเปาหมายและสงคมไดมองเหนความส�าคญตอ

เรองดงกลาว และน�าความรนไปปรบใชในองคกรไดอยางสมบรณ คอ การสอสาร

ประชาสมพนธแนวคดองคกรสขภาวะ อนไดแก สอกจกรรมหรอการจดเวท

กจกรรมตาง ๆ (activity media) เพอใหความรรวมถงการอบรมเชงปฏบตการ

และการจดท�าสอประชาสมพนธ เชน แผนพบและเอกสารแนะน�าโครงการเวบไซต

E-San Society Happy 8 การประชาสมพนธผานสอเคเบลทว วทยชมชน

หนงสอพมพทองถน และ VDO presentation เพอถายทอดองคความรตาง ๆ

เกยวกบการสรางองคกรแหงความสข 8 ประการ นอกจากนประเดนส�าคญของ

การท�าสอของโครงการฯ นอกจากจะท�าสอเพอเผยแพรความร สรางแรงบนดาล

ใจแลว อกหนงวตถประสงคคอ สอทท�าทกชนด จะเปนแหลงเกบรวบรวมขอมล

ความรการท�าองคกรสขภาวะททกคนสามารถคนหาไดงายและกลายเปนฐาน

ความรเกยวกบเรองนโดยเฉพาะและไมมวนสญหาย

โดยจดเรมตนของการจดท�าสอประชาสมพนธ โครงการฯ เรมจากโครง

การฯ ระยะท 1 ในป พ.ศ. 2552-2553 ทางทมงานไดตงขอสงเกตรวมกนวา การ

ด�าเนนงานโครงการฯ ของพนทยงไมมการจดเกบองคความรใหเปนระบบ ขอมล

ทมอยกกระจดกระจาย อกทงขอมลความรทเปนหนงสอชดองคความรตาง ๆ

มเพยงตวหนงสอและมหลกวชาการมากเกนไป ท�าใหไมเปนทนาสนใจ โดยเชอวา

กลมเปาหมายจะไมหยบขนมาอาน จงไดเกดความคดทจะหารปแบบการจดท�า

สอใหนาสนใจและมความแปลกใหมพรอมกบน�าแนวคดความรการท�าองคกรแหง

ความสขแฝงอยในสอนนดวย และท�าใหความรตาง ๆ ถกจดใหเปนหมวดหมมาก

ยงขน จงเกดความคดทวาตองการสรางสอเพอใหเปนทเกบความรแนวคดและ

มรปแบบทจงใจและสรางแรงบนดาลใจใหเกดแกองคกรภาคเครอขาย ใหเขารวม

การขบเคลอนงานองคกรสขภาวะอยางเปนรปธรรมและขยายวงกวางมากขน




รปภาพท 7 ผบรหารโครงการฯ จงหวดนครราชสมา

นอกจากนทาง ดร.วภาภรณ เกยรตอ�านวย ประธานคณะท�างานโครงการเสรมสรางสงคมขององคกรแหงความสข ภาคอสานและ คณอภชาต จ�าปา เลขาคณะท�างานโครงการฯ ยงมมมมองในอนาคตอกวา การใชสอเผยแพรองคความรตาง ๆ โดยเฉพาะสอสงคมออนไลน (social media) จะมอทธพลตอการรบรขอมลขาวสารมากขน แนวโนมการผลตสอทไมตองพมพลงบนกระดาษ (paperless) จะไดรบความนยมเปนอยางมาก ฉะนนทางโครงการฯ จงเหนโอกาสทจะท�าสอออนไลนควบคไปดวย ตอมาทางทมผบรหารโครงการฯ ไดชกชวน ทมงานสอสงพมพ จากบรษทออนเนต จ�ากด ซงประกอบธรกจดานสอสงพมพ และทมงานสอภาพเคลอนไหว จากบรษทแมมมอธ เอนเตอรเทนเมนท บรษท ท�าโฆษณา ในจงหวดนครราชสมา มาเปนทมสอของโครงการฯ จงหวดนครราชสมา พรอมกบบอกเลาถงความตองการทจะท�าสอเพอเผยแพรองคความรเกยวกบ การสรางองคกรแหงความสขทไมซ�าแบบใครและตองการใหสอเปนฐานขอมลความรแกผทสนใจ และหลงจากททมสอทงสองทมไดฟงกรอบแนวความคดขององคกรสขภาวะกมสนใจในแนวคดดงกลาว เพราะเหนวาเปนแนวคดทดและมองเหนประโยชนทจะผลตสอมาเพอเผยแพรออกไปเพอกระจายความร และขาวสาร ไปยงสาธารณชน นอกจากนทมสอยงมองวาเปนความทาทายทจะสรรคสรางงานของตนเองในอกมมมองหนงดวย ดงนนการสานเจตนารมณสงททมงานทกคนได คาดหวงไววา “สอ” จะเปนตวกลางถายทอดองคความรแนวคดการสรางองคกรสขภาวะหรอองคกรแหงความสขใหแกภาคเครอขายในพนทและนอกพนท ไดอยางยงยนจงไดเรมขน



ขนตอนการสานสขดวยสออสานโซไซต

รปภาพท 8 ทมงานสอของโครงการเสรมสรางสงคมขององคกรแหงความสข


Step 1 (Source / Sender) สรางทมสอแกรงใหเกงงานองคกร

สขภาวะ

ในการท�างานโครงการเสรมสรางองคกรสขภาวะนนหนาทอยางหนงใน

การด�าเนนงานใหประสบความส�าเรจนนกคอ การสอสารองคความรแนวคดดาน

องคกรสขภาวะไปยงภาคเครอขาย ดงนนทมงานอยในบทบาทของ ผสงสาร

(source/sender) ทจะตองน�าขอมลหรอเนอหาน�าเสนอในรปแบบตาง ๆ ตาม

ชองทางการสอสารใหนาสนใจและเนอหาตองเปนประโยชนตอผรบสารให

มากทสด และสามารถเขาใจงาย ซงปจจยทมความส�าคญตอขดความสามารถของ

ผสงสารและผรบสารมปจจยเหมอนกน โดยลกษณะทเอออ�านวยตอความส�าเรจ

และประสทธผลของการสอสาร มดงน

ทกษะในการสอสาร (Communication skill) ไดแก ความสามารถ

ความช�านาญในการเขารหสสาร (encoder) เชน ความสามารถ ความช�านาญ

ในดานการพด และการเขยน รวมทงการตความขอมลขาวสารตาง ๆ

ความร (Knowledge) หมายถง ความรในเรองขอมลขาวสารท




ผสงจะถายทอดหรอสงไปจะมผลตอความเชอถอความนาเลอมใสของผสงสาร

ในสายตาของผรบสาร และนอกจากความรในเรองขอมลหรอเรองทผสงจะสงแลว

ยงรวมถงความรเกยวกบกระบวนการสอสาร ทท�าใหผสงสารสามารถสรางและ

ปรบองคประกอบตาง ๆ ในกระบวนการสอสารใหสมบรณ ลดอปสรรคหรอ

สงขดขวางการสอสารทจะเกดขนใหหมดไปหรอนอยลงดวย

ทศนคต (Attitude) หมายถง ความร ความคดเหน และความรสก

ของบคคลทมตอบคคลหรอเหตการณใดเหตการณหนง ทจะมผลตอพฤตกรรม

และการแสดงออกของบคคล ในกระบวนการสอสารนนผสงสารจ�าเปนตองม

ทศนคตทดตอ 3 สงดวยกน การสอสารจงจะส�าเรจ คอ

- ทศนคตทดตอตนเอง (Attitude Toward Self) ไดแก ความรสก

ในทางทดตอตนเองของบคคล อนจะท�าให ผสงสารนนเกดความเชอมนในตนเอง

(self confidence) วาจะสามารถเปนผสงสารทมประสทธภาพได

- ทศนคตทดตอเนอหาขาวสาร (Attitude Toward Matters)

ไดแก ความรสกในทางทดตอเนอหาขาวสารทผสงสาร จะสงออกไป จะมผลตอ

การใหความสนใจตดตามคนควาเรองตาง ๆ ทผสงจะสง จะท�าใหผสงสารเปนผ

ทมความรด ในเรองนน ๆ ท�าใหเปนบคคลทนาเชอถอนาเลอมใสในสายตาของ

ผรบสารได

- ทศนคตทดตอผรบสาร (Attitude Toward Receiver) ไดแก

ความรสกในทางทดตอผรบสารของผสงสาร เปนสงส�าคญอกประการหนงทจะ

ท�าใหการสอสารประสบผลส�าเรจหรอลมเหลวได เนองจากผรบสารเปนบคคล

ทส�าคญในการสอสาร การสอสารจะส�าเรจไดหรอไมขนอยกบการตความ (interpret)

การท�าความเขาในหรอการถอดรหสสาร (decode) ของผรบสาร หากผสงสาร

มความรสกทดตอผรบสาร กจะท�าใหมความตงใจกระตอรอรนและมความพยายาม

ในการสอสาร ในทางตรงกนขาม หากผสงสารมความรสกทไมดตอผรบสารกจะ

ท�าใหผสงสารขาดความตงใจ ไมกระตอรอรน และไมใชความพยายามเทาทควร

ในการสงสาร ท�าใหการสอสารไมมประสทธภาพ



ระบบสงคมและวฒนธรรมของผสงสาร (Social and Culture System) ผสงสารเปนบคคลทอาศยอยในสงคม มกรอบ กฎ ระเบยบ ตลอดจนวถชวต ศลปวฒนธรรม ประเพณ อนเปนปจจยทมอทธพลตอความร ประสบการณ ความเชอ และคานยม สงเหลานจะเปนตวหลอหลอมถงบคลกลกษณะของพฤตกรรมบคคล ดงนนระบบสงคมและวฒนธรรม จะเปนตวก�าหนด รปแบบ วธการสอสารของผสงสาร เชน คนไทยมกยกมอไหว เพอเปนการทกทาย ในขณะทคนตะวนตกมกใชการสมผสมอกน เปนตน ส�าหรบผสงสารของโครงการฯ จงหวดนครราชสมา นนคอ ทมงานโครงการฯ และทมสอจะมบทบาทเปนผสงสารเกยวกบเนอหาองคความรแนวคดการสรางองคกรสขภาวะ โดยหากน�าปจจยขางตนมาวเคราะหลกษณะผสงสารของโครงการฯ จงหวดนครราชสมาแลวนน พบวา ทมงานทงหมดมความเขาใจบรบทของพนท เนองจากเปนคนในพนทจงหวดนครราชสมา ดงนนจงมความรความเขาใจเกยวกบวฒนธรรมและสงคมในพนทของตนเองเปนอยางด และมความสามารถดานการสอสารทด เพราะทมสอมาจากผทท�างานดานสอมออาชพในจงหวด ดงนนจงมทกษะในการถายทอดหรอการสอสารทด สวนในเรองของความรเกยวกบแนวคดความรเรององคกรสขภาวะ ถงแมวาทางทมสอจะยงไมมความรความเขาใจเกยวกบแนวคดดงกลาว แตทางทมงานโครงการฯ ซงมความรความเขาใจแนวคดองคกรสขภาวะเปนอยางด จงเปนพเลยงในการเตมเตมแนวคดความรนใหแกทมสอ รวมไปถงการชแจงเปาหมายรวมกนในการจดท�าสอเพอใหเกดความเขาใจอยางชดเจน อกทงทมสอยงมความสนใจในแนวคดดงกลาวพรอมกบศกษาหาความรเกยวกบการสรางองคกรสขภาวะดวยตนเอง ดวยการลงพนทองคกรตาง ๆ ท เขารวมโครงการฯ เพอเกบกรณศกษา เพอใหเกดความเขาใจเนอหาและสามารถปรบเนอหาใหเขาใจไดงายและเกดความนาสนใจใหแกองคกรตาง ๆ ทเปนผรบสาร ซงสะทอนเหนวา ผสงสารมทศนคตทดตอแนวคดและการขบเคลอนงาน ดงนนจะเหนไดวาผสงสารของโครงการฯ จงหวดนครราชสมามปจจยตาง ๆ ทชวยสงเสรม

ใหการสอสารไปยงผรบสารไดอยางมประสทธภาพ




Step 2 (Message) การสรางสรรคเนอหาแหงความสข “สรางการจดจ�า

คดสรรเนอหา ใหโดนใจผรบสาร”

สาร (message) ไดแก ผลผลต (output) ของความรสกนกคด อารมณ

ตาง ๆ หรอเนอหาสาระทผสงสารตองการสอออกไป อาจปรากฏออกมาในรปของ

ภาษาพด ภาษาเขยน หรอกรยาทาทาง เบอรโล ไดกลาวถง เนอหาของสาร (message

content) หมายถง สาระทผสงตงใจและตองการทจะสอออกไปยงผรบ ซงตองม

การจดเรยงล�าดบสาร (message treatment) หรอการเรยบเรยงเนอหาของสาร

ตามรปแบบ (styles) ของแตละบคคล มกจะขนอยกบบคลกภาพของผสงสารวา

เปนคนทมบคลกในการสอสารอยางไร และทส�าคญการสรางเนอหาเชงบวกหรอ

เนอหาทเปนประเดนดๆ เปนสงส�าคญ เพราะไมวาจะเปนเนอหาสาระ (message)

ขอมล (information) หรอสญลกษณ (symbol) กลายเปนเรองทผรบสาร

ใหความสนใจ โดยปจจบนพบวา พฒนาการของเทคโนโลยขอมลขาวสารท�าให

ผรบสารมชองทางในการเขาถงขอมลทกวางขวางและมชองทางในการเขาถง

ขอมลขาวสารทหลากหลาย และมโอกาสทจะเลอกรบเฉพาะขอมลทนาสนใจและ

เปนประโยชน จงตองอาศยการวางแผนและด�าเนนการอยางมกลยทธชนเชง

ดงนนผสงสารตองรจกการบรหารประเดนใหเปนกระแสทสามารถใหผรบสารเกด

แรงบนดาลใจในการรวมมอสนบสนน ดวยการสรางสรรคกจกรรมหรอเรองราว

ทสามารถตอบสนองทงความอยากบอกแกกลมเปาหมายและความสนใจอยากร

ของกลมเปาหมายไปพรอมๆ กน

รปภาพท 9 ทมงานสอประชมคดสรรเนอหาของสอ



ส�าหรบกระบวนการสรางสรรคเนอหาสาระของสออสานโซไซต ทาง

ทมงานโครงการฯ จงหวดนครราชสมา เรมจากการคดสญลกษณใหเปนทจดจ�า

แกผพบเหนกอน โดยไดออกแบบโลโก เปนลกบอลสเหลองมรอยยม เพอเนนให

เปนเอกลกษณเฉพาะตวของอสานโซไซต และสะทอนถงความรสกทมความสข

ใหผพบเหนไดรบรไดงาย สวนเนอหาของสออสานโซไซตจะมหลกการเลอก

ประเดนหรอเรองราวทเปนไปตามวตถประสงคของโครงการฯ โดย ในระยะท 1

โครงการฯ ไดมงเนนแนวคดการสรางองคกรสขภาวะองคกรสขภาวะตามกรอบ

ความสข 8 ประการ ซงเนนองคความรเรอง ความสขทางการเงน (Happy

Money) และความสขทางจตวญญาณ (Happy Soul) เปนความสขพนฐาน ดงนน

เนอหาสาระของสออสานโซไซต จะมสาระส�าคญ (theme) ทน�าเสนอความร

แนวคด กจกรรม และน�าองคกรสขภาวะตนแบบทมความสขในมตการเงนและ

จตวญญาณมาใหความร และบอกเลาแนวคดใหแกภาคเครอขายเปนหลก

ซงเนอหาของสอทงหมดจะเชอมโยงกนเพยงแตจะน�าเสนอในรปแบบทแตกตาง

กนออกไปตามชองทางการสอสาร โดยไดมการเรยงล�าดบเนอหาทน�าเสนอสรปได

ดงน

การใหความรเกยวกบแนวคดองคกรสขภาวะตามกรอบความสข 8

ประการ และมงเนนทเนอหาการใหความรดาน Happy Money และ Happy

Soul ตามวตถประสงคการเผยแพรโครงการฯ จงหวดนครราชสมา

การใหความรเครองมอวดความสขระดบบคคล (Happinometer)

และวธการใชเครองมอดงกลาว

การหยบยกเรองราวทใกลตวหรอในพนทมาน�าเสนอ เชน การน�า

เรองราวขององคกรตนแบบมาเลาแนวคดกระบวนการท�าองคกรสขภาวะตลอด

จนผลลพธทองคกรไดรบหลงจากรวมโครงการฯ

เทคนคการท�างานอยางมความสขและเกรดความรตางๆ ส�าหรบวย

ท�างาน เชน การบรหารรางกายหนาคอมพวเตอร เมนสขภาพเพอคนท�างาน

Happy Workplace กลยทธเตรยมพลคนสขส AEC เปนตน




ทงนจากการสงเกตสออสานโซไซตทงสอสงพมพ สอออนไลนและสอ

กจกรรม นอกจากจะท�าเพอเผยแพรความรแนวคดองคกรสขภาวะ และเปนแหลง

ขอมลอนเปรยบเสมอนคลงความร ดานนใหภาคเครอขายไดสบคนความร

ไดสะดวกแลว ยงมรปแบบ การน�าเสนอเนอหาสาระเพอใหผรบสารหรอกลมเปาหมาย

ไดเกดความเขาใจและความรสกตามทผสงสารตองการ สามารถท�าใหผรบสาร

เกดความประทบใจ มความเหนคลอยตามและมทศนคตทดตอเรองทน�าเสนอ

โดยมการใหเหตผลสนบสนนและสรปใหเหนจรง มการเราอารมณ โดยการใช

อารมณเปนแรงผลกดนชกจงและใชภาษาเปนเครองมอในการเราอารมณ ซงท�าให

ผรบสารเกดความความทรงจ�าในเนอหาสาระททางทมงานเปนผสงสารไปให

จนกระทงสามารถจดจ�าและน�าหลกการแนวคดไปปฏบตได นอกจากน เนอหา

ภาษาทใชน�าเสนอไปนนยงท�าใหเกดความรสกเปนกนเองกบผรบสาร คอ มการ

สอความหมายอยางตรงไปตรงมาเพอใหเขาใจไดงาย และใชวธการจงใจเพอ

ใหเกดความนาเชอถอ เชน การน�าค�าพดของผเชยวชาญในเรององคกรสขภาวะ

มาเสนอในเนอหา เปนตน

Step 3 Channel ชองทางสอความสข

อกหนงขนตอนทมความจ�าเปนและส�าคญเปนอยางมากในการสอสาร

หรอเผยแพรองคความรแนวคดองคกรสขภาวะ กคอ การเลอกใชชองทางสอ

(Channel) เพอเปนชองทางตดตอสอสารไปยงกลมภาคเครอขาย ส�าหรบ

ชองทางสอ คอ ชองทางหรอตวกลางทใชในการสงหรอถายทอดสาร โดยเบอรโล

เชอวา มนษยเราสามารถใชประสาทสมผสทง 5 อนไดแก การมองเหน (seeing)

การไดยน (hearing) การดมกลน (smelling) การลมรส (tasting) และการสมผส

(touching) ในการสงและถายทอดขอมลขาวสารตาง ๆ เชน เราเหนคนหนาตา

ยมแยมแจมใสแสดงวาเขาก�าลงม ความสข ถาเราไดยนเสยงคนตะโกนเรยกชอ

เราจะหนไปหาเสยงนน เปนตน อยางไรกตามเบอรโลไดสรปถงชองทางการสอสาร

ไว 3 ลกษณะ คอ

การเขารหสและการถอดรหส ไดแก การพด การฟง การเขยน การอาน



พาหนะทบรรจขาวสารนน ไดแก จอภาพ หนากระดาษหนงสอพมพ เครองสง เครองรบวทย โทรทศน เปนตน พาหนะทน�าหรอพาหนะทบรรจขาวสารนนไป ไดแก อากาศ คลนแสง คลนเสยง กลาวคอ ถาเราจะอานหนงสอพมพ เราจ�าเปนตองใชแสงสวางหรอผฟงจะไดยนเสยงกตอเมอมการเคลอนไหวหรอการสนสะเทอนของ อากาศบรเวณรอบ ๆ นนเกดขน เปนตน

รปภาพท 10 หนงสอเผยแพรแนวคดองคกรสขภาวะอสานโซไซต

ทมา: www.esanhappy8.com

การใชสอของโครงการฯ จงหวดนครราชสมานบไดวาครอบคลมและ มหลากหลายชองทาง ทงนทมงานโครงการฯ ตองการทจะใหการสอสารระหวางภาคเครอขายสามารถเขาถงความรหรอขอมลตางๆ ไดโดยงาย เนองจากบรบทของทางพนท จงหวดนครราชสมา ทมองคกรตางๆ อยอยางกระจดกระจาย หางไกลกน นอกจากนยงจะท�าใหภาคเครอขายในพนทสามารถมชองทางในการแลกเปลยนความคดหรอความรระหวางกนผานชองทางสอไดอกดวย ส�าหรบชองทางการสอสาร ของโครงการฯ จงหวดนครราชสมา ไดใชชองทางสอทมลกษณะเฉพาะและเหมาะสมกบเนอหาสาร มการเลอกใชสอทเปนทยอมรบและนาเชอถอ ทงนจากการศกษา ผเขยนไดแบงประเภทชองทางการสอสารเพอเผยแพรขอมลขาวสารและองคความร ดานองคกรสขภาวะของโครงการ ฯ จงหวดนครราชสมา เปน 3 ประเภทหลกๆ ไดแก




1. สอสงพมพ ไดแก สอนตยสาร (Korat Happy 8 Workplace

สขกบงานงายนดเดยว และสารสมพนธ Esan Society Happy 8 Workplace)

โดยสอสงพมพนจะเปนสอทน�าเสนอรายละเอยดขององคความรแนวคดองคกร

สขภาวะและบอกเลาเรองราวของการด�าเนนกจกรรมสรางสขขององคกรตนแบบ

ไดอยางละเอยด

2. สอออนไลน ไดแก ยทป ทชอง Esansociety Korat เวบไซต

(www.esanhappy8.com) เฟสบค (www.facebook.com/esanhappy 8)

การใชสอออนไลนชวยขยายองคความรแนวคดองคกรสขภาวะไดอยางรวดเรว

และแพรหลายไดอยางกวางขวาง นอกจากนยงเปนสอทเกดการแลกเปลยนความ

คดเหนตางๆ รวมกนระหวางผสงสารและผรบสาร หรอจะเปนผรบสารดวยกนเอง

อกดวย เนองจากปจจบน social media กลายเปนชมชนออนไลนททกคน

สามารถโตตอบซงกนและกนไดโดยทนท สามารถพดคยแลกเปลยนจนเชอมโยง

การเขารวมกลมเดยวกนในทสด โดยสงเกตจากการเกดกลมภาคเครอขาย

ในจงหวดนครราชสมาทเขารวมเวทกจกรรมตางๆ ททางโครงการฯ ไดจดขน

รปภาพท 11 การท�าสอกจกรรมของทมงานสอโครงการเสรมสรางสงคมของ

องคกรแหงความสข

3. สอกจกรรม (Activity Media) ไดแก เวทการเปดตวโครงการ หรอ

เวทการอบรมสมมนาตางๆ ซงนอกจากจะใชเวทดงกลาวเผยแพรขอมลขาวสาร

และแนวคดองคความรเกยวกบการสรางองคกรสขภาวะแลว ทางโครงการฯ



ยงมการเชญสอทองถนมาท�าขาวเพอเผยแพรกจกรรมความรนนๆ อนไดแก เคเบล

ทว, หนงสอพมพทองถน (หนงสอพมพธรกจโคราช) และมการท�าสปอตโฆษณา

ผานทางวทย ในการท�าสอประเภทนท�าใหเหนไดชดวา สอของโครงการฯ จงหวด

นครราชสมาสามารถรวมกลมองคกรภาคเครอขายใหเขารวมกจกรรมไดเปนอยางด

จากทกลาวมาในสวนของชองทางสอทโครงการ ฯ จงหวดนครราชสมา

ใชนน จะเหนไดวามทงชองทางสอทมความคงทนถาวร อยางสอสงพมพ เพอเปน

การเผยแพรองคความรขาวสารทมรายละเอยด สามารถเหนเปนลายลกษณอกษร

และเชอถอได สอทมความเรวอยางการใชสอออนไลน (เวบไซตและเฟสบค) เปน

ตวกลางในการเผยแพรขอมลขาวสารความเคลอนไหวตางๆ ใหองคกรภาคเครอขาย

ไดรบรอยางรวดเรว และยงเปนสอทมพนทใหเกดการแลกเปลยนความคดเหน

มการตอบโตระหวางผสงสารและผรบสาร หรอจะเปนผรบสารดวยกนเองกสามารถ

ตดตอสอสารไดผานชองทางดงกลาว ขอดของการใชสอชนดนยงชวยใหเกดการ

เผยแพรขอมลตางๆ ขยายออกไปในวงกวางมากอกดวย เนองจากปจจบนสอ

ออนไลนนบไดวาเปนสอททกคนสามารถเขาถงองคความร ขอมลขาวสารไดงาย

ทสด สวนสอกจกรรม เปนสอทสามารถเชอมโยงองคกรภาคเครอขายตางๆ ให

เขารวมกจกรรม เพอเผยแพรองคความรในวชาการเกยวกบองคกรสขภาวะทางออม

รวมไปถงการเผยแพรขาวสาร ขอมลกจกรรมของโครงการฯ ตอภาคเครอขาย

และยงเปนสอทท�าใหเกดการปฏสงสรรคหรอการตอบโตระหวางการรวมกจกรรม

เนองจากมชวงเวลาในการแลกเปลยนความคดเหนหรอซกถามตอทมงานโครงการฯ

ไดโดยตรง อกทงยงเปนการสอสารทกระตนเรงเราใหองคกรตางๆ ใหรวมมอกบ

โครงการฯ และเกดการเปลยนแปลงทศนคตไปในทางทโครงการฯพงประสงค

ในทสด

Step 4 (Receiver & Feedback) : ผรบสารแหงความสข

ผรบสาร (Receiver) ไดแก บคคลทเปนผรบขอมลขาวสารจากผสงสาร

และในการสอสารจะส�าเรจไดหรอไมนน ผรบสาร จะตองมคณลกษณะซงเหมอนกน

กบผสงสาร ดงน




ความสามารถ ในการสอสาร (Communication Skill) หมายถง

ความสามารถ ความช�านาญในการถอดรหสสาร (decoder) อนไดแก ความสามารถ

ในการอาน การฟง การตความ การจบใจความของผรบสาร สงเหลานจะมผลตอ

การเขาใจในสารของผรบสาร ตามทผสงตองการ ความสามารถ ความช�านาญ

ในการอานหรอการฟงของบคคลนนจะแตกตางกน ไปตามความร ประสบการณ

และระดบสตปญญา เชน คนทมความรสงยอมสามารถฟงและจบประเดนตาง ๆ

ไปจากสงทฟง ไดงายกวาคนทมระดบการศกษาต�ากวา เปนตน

ความร (Knowledge) หมายถง สงทผรบสงสมมาจากประสบการณ

หรอจากการเรยนรในสงตาง ๆ ทอาจเปนทงความรในแงวชาการหรอ ความรเบอง

ตนเกยวกบขอมลขาวสารทจะรบและความรในเรองกระบวนการสอสาร จะท�าให

การสอสารไมเปนอปสรรคตอการรบรและความรดงกลาวจะมผลตอการท�าความ

เขาใจในเนอหาของสารทผรบไดรบมา ซงจะมผลตอความส�าเรจของการสอสาร

ทศนคต (Attitude) หมายถง การรบร การรสกนกคด ความคด

เหนทบคคลมตอสงใดสงหนง บคคลใดบคคลหนง หรอเหตการณใดเหตการณหนง

อาจเปนความคดเหนหรอความรสกทลกซงเหนยวแนน เปลยนแปลงไดยาก เชน

ความร สก รปแบบการด�าเนนชวต หรอาจเปนความร สกนกคดทคอนขาง

ผวเผน เปลยนแปลงไดงาย เชน แฟชนทเปลยนแปลงไปตามยคตามสมย เปนตน

ส�าหรบทศนคตของผรบสารในการสอสารนนคอนขางมความส�าคญมาก

เนองจากหากผรบสารมความรสกในทางทไมด มอคต แลวจะท�าใหเกดการ

หลกเลยง ขาดความสนใจ และปฏเสธ การรบขาวสาร ตาง ๆ จากผสงสาร ทศนคต

ของผรบสารทมผลตอความส�าเรจในการสอสาร มดงน

- ทศนคตตอตนเอง (Attitude Toward Self) หมายถง ความรสก

ของผสงสารเองในการสอสาร อาจเปนความรสกในทางทด หรอความรสกในทาง

ทไมดกได ทถกสงสมมาจากประสบการณ มผลตอบคลกภาพของบคคล เชน

คนทประสบผลส�าเรจในชวตมกเปนบคคลทมบคลกเปดตวเองสภายนอก แตกตาง

กบคนทมประสบการณในชวต ทลมเหลว มกมบคลกทปดกนตวเอง หลกเลยง



การตดตอสอสารกบบคคลอน ซงยอมมผลตอการรบร การตความ และการ

ท�าความเขาใจตอขาวสารทไดรบ

- ทศนคตตอเนอหาสาร (Attitude Toward Matters) หมายถง

ความรสกของผรบสารทมตอเนอหาของสาร อาจเปน ความรสกในทางทดและ

ความรสกในทางทไมดกได โดยปกตบคคลมกเลอกรบขอมลขาวสารตามทตนเอง

สนใจ และเปนเนอหาขาวสารทตนเองชอบตรงตามทศนคตเกยวกบเรองนน ๆ

หากเปนเนอหาทผรบสารไมสนใจหรอไมตรงกบทศนคตเดมของตน กจะเกดการ

ปฏเสธการสอสาร

- ทศนคตตอผสงสาร (Attitude Toward Receiver) หมายถง

ความรสกในทางทดหรอไมดตอผสงสารของผรบสาร สวนใหญบคคลมกมความ

ประทบใจชนชมตอผสงสารในดานตาง ๆ ไมวาจะเปนอปนสย รปรางหนาตา

ความมชอเสยง หรอการเปนคนทมความรดในเรองนน ๆ สงเหลานท�าใหผรบมก

มแนวโนมทจะประเมนผสงสารกอนวา ผสงสารเปนใคร หรอดทาทอปนสยใจคอ

เปนอยางไร เปนตน ความร สกเหลานท�าใหผ รบสารมความสนใจ มความ

กระตอรอรนในการทจะรบขาวสารจากผสงสาร

ระบบสงคมและวฒนธรรมของผรบสาร (Social and Culture

System) เนองจากผรบสารเปนบคคลเชนเดยวกบผสงสาร และอาศยอยในสงคม

ทมระเบยบแบบแผน ขนบธรรมเนยม วฒนธรรม ประเพณ สงเหลานจะมผลตอ

ความร ประสบการณ ความเขาใน ความเชอ คานยม ทศนคตและพฤตกรรมของ

บคคล รวมทง อทธพลของความเปนกลมกจะมผลตอสงเหลานของบคคลดวย

เชนเดยวกน บคคลทอยในระบบสงคม วฒนธรรมทแตกตางกน ยอมมความชนชอบ

มการคดเลอก ขอมลขาวสาร หรอมการรบรขาวสารทแตกตางกนไป เชน คนทอย

ภาคเหนอดวยกนมกจะคบกน พดคยกนเปนเพอนกนไดงาย เนองจากมาจาก

สภาพแวดลอมเดยวกนพดคยในสงเดยวกน เปนตน

เมอพจารณา ผรบสาร (Receiver) ของโครงการฯ จงหวดนครราชสมา

สวนใหญเปนกลมองคกรในพนทจงหวดนครราชสมา ซงเปนภาคเครอขายหลก




และมความสมพนธอนดกบสภาอตสาหกรรมจงหวดนครราชสมา จงท�าใหเกด

ความรวมมอดวยดจากการเขารวมกจกรรมตาง ๆ ของทางโครงการฯ และจากการ

สงเกตคณลกษณะผรบสารสวนใหญเปนผบรหารองคกรในพนท หวหนาและ

เจาหนาทฝายพฒนาทรพยากรบคคล บคคลเหลานจงมความรเรองการจดการ

ทรพยากรบคคลเปนพนฐานอยแลว และผรบสารมความสนใจตอเนอหาสาระ

เกยวกบองคความรแนวคดการสรางองคกรสขภาวะ การน�าเสนอมมมองการ

จดการคนใหเกดความสมดลระหวางชวตการท�างานและชวตสวนตว รวมไปถง

การสะทอนปญหาขององคกรในปจจบนไดอยางชดเจน จงท�าใหผรบสารเกดความ

สนใจและเขาใจในเนอหาไดงาย ดงนนสงเหลานสะทอนใหเหนวาคณลกษณะของ

ผรบสารของพนทจงหวดนครราชสมาเปนไปตามหลกการทกลาวมา

จากการดปฏกรยาตอบกลบของผรบสาร สามารถท�าใหผสงสารทราบวา

การสอสารในครงนนของตนประสบผลส�าเรจหรอไมหรอมขอบกพรอง มอปสรรค

ในการสอสารอยางไร และท�าใหผสงสารสามารถน�าปฏกรยาตอบกลบ ดงกลาว

มาปรบปรงหรอพฒนาการสอสารในครงตอ ๆ ไป ใหประสบผลส�าเรจมากยงขน

โดยผเขยนไดสอบถามองคกรภาคเครอขายตอการรบสอประชาสมพนธของ

โครงการเสรมสรางสงคมขององคกรแหงความสขภาคอสาน จงหวดนครราชสมา

โดยมวตถประสงคเพอดปฏกรยาตอบกลบ (Feedback) ของผรบสารถง

ความรความเขาใจเกยวกบแนวความคดองคกรสขภาวะรวมไปถงการน�าองคความร

แนวคดดงกลาวไปปรบใชในองคกรไดอยางเหมาะสม รวมไปถงไดทราบความคดเหน

ขององคกรภาคตอรปแบบเนอหาของสอ ชองทางการสอสาร และขอเสนอแนะ

ในการจดท�าสอ เพอใหโครงการ ฯ ไดน�าไปพฒนาตอไป โดยสรปไดดงน

ภาคเครอขายจงหวดนครราชสมา มการรบรแนวคดองคความรองคกร

แหงความสขจากสอของโครงการ ฯ จงหวดนครราชสมาในบางสวน โดยผท

ไดรบสอสวนใหญเปนองคกรทไดเขารวมโครงการฯ และเปนองคกรตนแบบ

ซงไดรบขาวสารกจกรรมตางๆ จากสอสงพมพอยางสารสมพนธ Esan Society

Happy 8 Workplace และเหนตวอยางการท�ากจกรรม Happy 8 Menu



ขององคกรตนแบบจากการเขารวมกจกรรมททางโครงการฯ ไดจดขน โดยมองวา

เปนสอเผยแพรทนาสนใจและนาตดตามอยางการท�าสอวดโอ ซงมองวาสอชนดน

มรปแบบน�าเสนอทตนตาตนใจและทนสมย เนอหาในการน�าเสนอสามารถเขาใจ

ไดงายและอยากจะน�าแนวคดองคกรแหงความสขไปใชในองคกรตนเอง

ขณะทผทไดรบขอมลขาวสารไดกลาวถงเนอหาการน�าเสนอของโครงการฯ

วา เนอหาในการเผยแพรผานสอตางๆ ไมวาจะเปนสอสงพมพ สอวดโอ หรอ

ในเวบไซต มความนาสนใจและมการพาดหวเรองไดดชวนใหนาตดตาม ซงดสอ

ทกชองทางทออกมามลกษณะการท�าเปนมออาชพ ใชภาษาทเขาใจงาย สามารถ

เขาใจและน�าไปปรบใชกบองคกรไดจรง นอกจากนยงมองวาสอตางๆ ทนกระแส

ปจจบนและทนสถานการณด มการน�าเนอหาใหมๆ มาเผยแพรอยางตอเนอง

ท�าใหทราบความเคลอนไหวเปนระยะๆ โดยเฉพาะการอพเดตขอมลขาวสารทาง

เฟสบค ซงมการกระจายขาวสารใหทราบอยางตอเนอง เชน

คณฐภสสร เจตนจ�านง เจาหนาททรพยากรบคคลอาวโส บรษทสงวน

วงษอตสาหกรรม จ�ากด จงหวดนครราชสมา หนงในองคกรตนแบบของโครงการฯ

ไดแสดงความคดเหนเรองสอประชาสมพนธของโครงการฯ วา

“สอของโคราชอยางคลปวดโอหรอวดทศนเปนไปตามทคาดหวง เขาใจงาย

ดแลวนาตดตามและทนสมย สวนหนงสอดดมสสนนาหยบมาอาน ไมใชหนงสอ

วชาการเปนเลาเรองขององคกรตางๆ ทท�ากจกรรม Happy 8 Menu และม

ความรวธการท�าใหชวตมความสขดวย และสอยงมสญลกษณเปนลกบอลหนายม

ท�าใหตนเองจดจ�าได โดยองคกรตนเองไดรบความรเกยวกบสอของทางโครงการฯ

เชน หนงสอสารสมพนธ Esan Society Happy 8 Workplace ททางโครงการฯ

จดสงให”

โดย บรษทสงวนวงษอตสาหกรรม จ�ากด ด�าเนนธรกจทางดานอตสาหกรรม

แปงมน มพนกงานมากกวา 700 คน ไดน�าความรแนวคดองคกรสขภาวะไปใชนน

คอ Happy Heart กจกรรม พลงใจพลงความสข ส คณภาพชวตและงาน

โดยการพาพนกงานทกคนไปออกคาย 2 วน 1 คน เรยนรรวมกนเกยวกบการ




สรางพลงใจทมาจากภายใน มการสอดแทรกธรรมะเขากบกจกรรม ฝกการเรยนร

และเขาใจตนเองเพอทจะไดเขาใจผอนมากขน Happy Society ท�าโครงการ

พนองรวมคด จตอาสา พฒนาบานตวเอง โดยไดรวมกบมหาวทยาลยเทคโนโลย

สรนาร ทใหนกศกษาและพนกงานขององคกรไดชวยเหลอชมชนรอบโรงงาน เชน

การปรบปรงหองสมดโรงเรยน การท�าสวนเกษตรอนทรย เปนตน เพอใหพนกงาน

รจกการชวยเหลอผอนรวมไปถงการปลกฝงเรองจตอาสาใหพนกงานรจกเสยสละ

ท�าประโยชนใหกบชมชนของตนเอง ซงผลลพธทได คอ อตราการลาออกของ

พนกงานลดลง ผลผลตเพมมากขน และผลการส�ารวจความผกพนองคกรกได

เพมขนดวย

ส�าหรบชองทางการเผยแพรขอมลขาวสารนนจะมหลากหลายชองทาง

ไมวาจะเปนทางอเมล เวบไซต เฟสบค หนงสอ แผนพบ เปนตน ซงจากการ

สอบถามผรบสอสวนใหญกลาววาชองทางในการรบรขาวสารดานกจกรรมตางๆ

ททางโครงการไดจดขนสวนมากจะเปนทางอเมล ซงเปนการสงจดหมายเชญและ

รายละเอยดในการรวมงานหรอกจกรรม นอกจากนไดมการรบรความเคลอนไหว

การจดกจกรรมทางเฟสบคดวย โดยทมงานไดมการเชญองคกรภาครวมกจกรรม

ผานชองทางนอยางสม�าเสมอ ในสวนของแนวคดหรอความรองคกรแหงความสข

ผรบสารจะรบทราบขอมลขาวสารในเวบไซต www.esanhappy8.com ซงจะม

คลปวดโอ อบค ใหดและอานได อกทงยงไดรบแจกหนงสอสารสมพนธ Esan

Society Happy 8 Workplaceททางทมงานโครงการฯ ไดจดท�าขนดวย

ดาน คณนศาชล แยกงเหลอม หวหนาแผนกการตลาด บรษท เค.ท.เอม.

สตล จ�ากด กลาววา

“สวนใหญแลวจะไดรบขาวสารกจกรรมจากทางอเมลของสภาอตสาหกรรม

จงหวดนครราชสมา ซงเชญใหเขารวมอบรมหรอรวมกจกรรมตางๆ ททางโครงการฯ

ไดจดขน โดยมองวาเปนสงทด เนองจากเปนการตดตอสอสารแบบ Direct

Communication ในสวนของการเผยแพรแนวคดองคกรแหงความสขนน พจะ

เขาไปดในเวบไซต ซงมการปรบเนอหาใหทนสถานการณปจจบนเสมอ และ



ในเวบไซตยงเปนแหลงรวบรวมความรตางๆ สามารถคนควาความรไดงาย

โดยทางองคกรของตนไดมการน�าตวอยางการท�ากจกรรม Happy Relax จาก

สอมาปรบใชภายในองคกรดวยเชนกน”

บรษท เค.ท.เอม.สตล จ�ากด เปนบรษทอตสาหกรรมการคาเหลก

รปพรรณ โดยไดเหนความส�าคญของพนกงานเปนอยางมาก ดแลพนกงานแบบ

ญาตพนอง และน�าหลกธรรมะเขามาบรหาร ซงองคกรนจะมงเนนไปในเรองของ

Happy Soul มกจกรรมการนงสมาธ ใหพนกงานไปปฏบตธรรม และมกจกรรม

การท�าบญอยางตอเนอง โดยผบรหารเชอวา เมอพนกงานมหลกธรรมะยดเหนยว

จตใจจะท�าใหพนกงานมสมาธในการท�างาน เมอพนกงานมสมาธดกสงผลในเรอง

การท�างานทมประสทธภาพ พนกงานทมเทเสยสละชวยเหลอเกอกลกน ซงท�าให

การอยรวมกนเปนไปอยางสงบไมมเรองทะเลาะขดแยงกนในทท�างาน เปนตน

นอกจากนทางองคกรยงไดชวยดแลเรองการเงนใหพนกงานโดยการจดการหนสน

ใหพนกงานพรอมใหความรเรองการออมเงนอกดวย

ทงนผทรบสอเหนตรงกนวา สอประชาสมพนธมความจ�าเปนอยางมาก

ตอการเผยแพรแนวคดและองคความรไปยงสาธารณะ เนองจากเปนชองทาง

ทจะท�าใหขอมลตางๆ เกยวกบการท�าองคกรแหงความสขแพรขยายและเขาถง

ประชาชนไดอยางกวางขวางและทวถง อกทงยงเปนการสรางจตส�านกให

ผประกอบการไดเลงเหนความส�าคญของทรพยากรบคคลทเปนก�าลงส�าคญ

ในการท�างานใหแกองคกร และเหนวาโครงการ ฯ ควรมการน�าเสนอสอประชาสมพนธ

ในรปแบบตาง ๆ อยางตอเนองและมหลากหลายชองทาง เพอใหคนในพนท

ไดรบร เชน การท�าปายประชาสมพนธสนบสนนแนวคดนตามจดตางๆ หรอการ

ท�ารายการทมเนอหาเกยวกบการสรางองคกรแหงความสขทางชองทวเคเบล

ทองถนออกอากาศอยางตอเนอง เปนตน

ผเขยนไดตงขอสงเกตวา ผทเคยและไมเคยไดรบสอของโครงการฯ

จงหวดนครราชสมา มความคดเหนตรงกนวา สอมความจ�าเปนและมความส�าคญมาก

ในการเผยแพรขอมลขาวสารและองคความรหรอแนวคดองคกรแหงความสข




ซงเปนชองทางทจะสามารถท�าใหคนทวไปไดรบรและเขาถงขอมลดานนมากยงขน

รวมไปถงสอเปนเครองมอทสามารถโนมนาวและจดประกายความคดใหคนทวไป

ไดตระหนกถงแนวคดองคกรแหงความสขไดเปนอยางด อยางไรกตามถงแมสอ

ของโครงการฯ จะมลกษณะเปนสอมวลชน มเทคโนโลยการสอสารในรปแบบ

ใหมๆ ใหคนสามารถเขาถงขอมลตางๆ ไดงาย แตผรบสารยงคงใหความส�าคญกบ

การสอสารระหวางบคคลหรอการสอสารแบบตวตอตวอย เนองจากเหนวา

มประสทธภาพในดานการตอบสนองของผรบสารไดทนท และอกประการหนง

คอ ผรบสารเลอกเฉพาะชองทางการรบขอมลตางๆ ตามทตนสะดวกใชงาน โดย

ไมไดมการตดตามหรอเขาถงสอทตนยงไมถนดหรอสะดวกใช นอกจากนผรบสาร

ทเปนองคกรในจงหวดนครราชสมาสวนใหญทไมไดเปนองคกรตนแบบหรอยง

ไมไดเขารวมโครงการฯ จะไมไดรบขอมลขาวสารหรอแนวคดนเทาทควร และ

ภาคเครอขายนอกพนทจะรบรชองทางสอของโครงการฯ จงหวดนครราชสมา

มากกวาภาคเครอขายในพนท

ทงหมดนจงพอสรปไดวา การสอสารของโครงการฯ จงหวดนครราชสมา

มองคประกอบของการสอสารอยางสมบรณตามแบบจ�าลอง SMCR และลกษณะ

เปนการสอสารแบบสองทาง (two way communication) ซงการสอสาร

ในลกษณะน เปนกระบวนการสอสารทผรบสารสามารถหรอมโอกาสสงถายขอมล

ทเกยวกบขาวสารทไดรบจากผสงสาร อาท ความรสก ความคดเหนทมตอขาวสาร

การซกถามเพอความเขาใจ โดยสอของโครงการฯ จงหวดนครราชสมามลกษณะ

เปนสอทโตตอบได (interactive media) โดยสอของโครงการฯ จงหวดนครราชสมา

มพนทใหผรบสารไดแสดงความคดเหนและแลกเปลยนเรยนรดวยเชนกน ไมวา

จะเปนทางเฟสบค เวบไซตของโครงการฯ หรอจะเปนสอกจกรรมในแตละครง

ทผรบสารสามารถแสดงความคดเหนและขอเสนอแนะได มการเปดโอกาสใหกลม

องคกรตางๆ สามารถซกถามขอสงสยจากทมงานโครงการฯ วทยากร หรอองคกร

ตนแบบของพนท



และมการสรางสญลกษณทเปนเอกลกษณะเฉพาะตว เพอใหองคกรภาคเครอขายเกดการจดจ�ารวมถงการมรปแบบการน�าเสนอเนอหาทสรางแรงบนดาลใจสามารถดงดดความสนใจขากภาคเครอขายได ขณะทถงแมจะมชองทางสอหลากหลายชองทางและสามารถเขาถงไดงาย ซงสอทกชองทางเสมอนเปนคลงเกบความร โดยเฉพาะสอออนไลน เนองจากสอประเภทน ไดเกบรวบรวมเนอหาของสอทกประเภทไมวาจะเปนหนงสอ โบชวร คลปวดโอตางๆ ไวในเวบไซต เพอใหองคกรภาคเครอขายไดสามารถหาขอมลความรและดาวนโหลดไดงายขน จงท�าใหสอสามารถท�าหนาทเปนแหลงความรและสามารถถายทอดใหกบกลมภาคเครอขายได แตในการเชอมโยงภาคเครอขายใหเกดการรบร ระหวางกนในพนทรวมไปถงการรบร หรอเหนตวอยางการด�าเนนงานองคกรสขภาวะขององคกรอนๆ จนเกดการแลกเปลยนอยางแทจรงยงไมชดเจน ซงทางโครงการฯ จงหวดนครราชสมาควรมการยกระดบในสวนนตอไป

รปภาพท 12 ทมงานโครงการเสรมสรางสงคมขององคกรแหงความสข ภาคอสาน

ทมา : www.esanhappy8.com

ขอเสนอแนะตอการพฒนา

ส�าหรบการจดท�าสอเพอเผยแพรองคความรและประชาสมพนธกจกรรม

ตางๆ ททางโครงการฯ ไดจดท�าขน ถงแมจะมองคประกอบการสอสารทครบถวน

จนสามารถท�าใหเกดกระบวนการสอสารไดสมบรณแลว แตเมอพจารณาไป

ในแตละองคประกอบตางๆ ยงคงมสงทตองพฒนาตอไป เพอใหกระบวนการ




สอสารเกยวกบความรแนวคดองคกรสขภาวะมประสทธภาพมากยงขนและเปน

ประโยชนตอองคกรภาคเครอขายตอไป โดยมขอเสนอแนะดงน

1. ผสงสารของโครงการฯ จงหวดนครราชสมาเปนคนขางนอกมา

ท�าหนาทผลตสอใหกบโครงการฯ ซงกลาวไดวามทงขอดและขอเสย โดยขอด

คอการไดทมงานสอมออาชพมาผลตสอไดอยางมคณภาพ แตจะมผลกระทบใน

ระยะยาว เชน หากทางบรษททเขามาท�าไมสามารถท�างานกบโครงการฯไดตลอด

หรอบรษทท�าสอเกดการเปลยนแปลงตางๆภายใน อาจท�าใหการด�าเนนงานตอง

มปญหาและอปสรรค ฉะนนควรมการกระตนใหองคกรตางๆ ในพนทท�าสอ

ประชาสมพนธ เพอเผยแพรความรแนวคดเกยวกบองคกรสขภาวะภายในองคกร

ไดดวยตนเอง เพอแนวคดนจะไดขยายไปยงพนกงานในองคกรจนสามารถเกด

ความเขาใจแนวคดนรวมกนทงหมด

2. เนอหาสารในการน�าเสนอของโครงการฯ มความนาสนใจด สามารถ

ดงดดความสนใจจากผรบสารไดเปนอยางด แตหากมการหยบยกประเดนปญหา

ภาพรวมในพนทหรอปญหาขององคกรตนแบบในพนทมาน�าเสนอดวย จะท�าให

องคกรภาคเครอขายในพนทซงเปนผรบสารมความเขาใจและเกดความรสกรวม

จนเหนความส�าคญตอเรององคกรสขภาวะไดมากยงขน

3. การพฒนาชองทางการสอสาร ควรมการพฒนาสอเดม โดยการ

พฒนาสอประเภทตางๆ ทใชอยทงสอสงพมพ สอออนไลน สอกจกรรม ซงอาจม

ปญหาและอปสรรคอย เชน ควรท�าการศกษากลมเปาหมายหรอภาคเครอขาย

เพอเลอกใชสอใหเหมาะสมกบกลมคนทรบสาร นอกจากนควรมการพฒนาสอ

ใหม ขนมาใชแทนสอเดมหรอใชเพมเตม เพราะสอเดมบางอยางอาจลาสมยหรอ

ไมเปนทนยมของกลมเปาหมาย

4. ควรพฒนาศกยภาพการน�าสอไปใชใหตรงตามความตองการของภาค

เครอขายใหมากทสด โดยส�ารวจความตองการของภาคเครอขายเปนระยะ เพอ

จะไดทราบความตองการของภาคเครอขายวาตองการรบความรหรอขอมลในเรองใด

เพอตอบสนองความตองการการน�าไปใชของภาคเครอขายไดทนท



5. ควรมวธการใชสอเพอใหเกดประสทธภาพตอการรบรของภาคเครอขาย

ดวย เชน การย�าหรอซ�าบอย ๆ จะชวยใหเกดความนาสนใจเพมขน คงทนถาวร

มากขน และกระตนใหผรบสารใชความคด พจารณาเหตผลและหาขอสรปดวย

ตนเอง

6. ควรมการประเมนผลการใชสอ เพอใหทราบถงสภาวการณของสอ

วาใชไดตามวตถประสงคหรอไม เนอหาเหมาะสมเพยงใด ผใชสอมทศนคตตอสอ

อยางไร มประสทธผลมากนอยเพยงใด และมปญหาอยางไร เพอจะไดน�ามาใช

เปนเกณฑในการตดสนคณคาของสอทใชอย ซงเปนหวใจทจะน�าไปสการหา

แนวทางการพฒนาสอใหมความเหมาะสม ความถกตอง และภาคเครอขายสามารถ

เขาถงหรอใชประโยชนมากทสด ซงขอบเขตของการประเมนผล ประกอบดวย

การประเมนคณลกษณะของสอ เนอหาของสอ และประสทธผลของสอ เปนตน

จากทกลาวมาทงหมดในบทความ ผอานจะเหนไดวา “สอ” มบทบาท

และเปนองคประกอบส�าคญในการเผยแพรองคความรดานการสงเสรมแนวคด

องคกรสขภาวะ การประชาสมพนธกจกรรมขาวสารตางๆ รวมไปถงการสราง

แรงบนดาลใจสภาคเครอขายทงในและนอกพนท และผเขยนเชอวากลยทธการ

สอสารมความจ�าเปนและส�าคญไมแพกลยทธอน หากพนทใดตองการเผยแพร

องคความรและโหมกระแสการสรางองคกรสขภาวะจนเกดความรวมมอจาก

องคกรภาคในพนทของตนเองแลว ลองศกษาการใชกลยทธนจากโครงการเสรมสราง

สงคมขององคกรแหงความสข ภาคอสาน จงหวดนครราชสมา และน�าหลกการ

ไปปรบใชใหเขากบบรบทของแตละพนท เชอวาภาพแหงความสขจะถกขยายใหญ

ไปทวทกพนทแนนอน





กาลญ วรพทยต.(2550). เอกลกษณตราสนคา, 10 สงหาคม 2556. utcc2.utcc.ac.th/ brandthaicenter/doc/Brand_Identity.doc‎

ฐภสสร เจตนจ�านง. เจาหนาททรพยากรบคคลอาวโส. บรษทสงวนวงษอตสาหกรรม จ�ากด. 15 กรกฎาคม 2566. สมภาษณ.

นศาชล แยกงเหลอม. หวหนาแผนกการตลาด. บรษท เค.ท.เอม.สตล จ�ากด. 15 กรกฎาคม 2556. สมภาษณ.

วภาภรณ เกยรตอ�านวย.ประธานคณะท�างานโครงการเสรมสรางสงคมขององคกรแหงความสข ภาคอสาน 7 กมภาพนธ 2556. สมภาษณ.

ศภรศม ฐตกลเจรญ. (2540). ทฤษฎการสอสาร, 5 สงหาคม 2556. http:// e-book.ram. edu/e-book/m/mc111/mc111_cover.html

สนสา ประวชย. (2555). การบรหารประเดนใหเปนขาว, 2 กนยายน 2556. http://www.bu.ac.th/knowledgecenter/executive_journal/jan_mar_12/pdf/aw021.pdf

เสร วงษมณฑา. (2549). การโนมนาวใจเพอการประชาสมพนธ, 5 มถนายน 2556. http://202. 29.22.164/e-learning/cd-1438/SER02/tp13/linkfile/print5.htm

อรญญา ลอประดษฐ. (2552). กลยทธการสอสารเพอการประชาสมพนธโครงการ กรณศกษา โครงการ “ลานเลนบรส เพมพลงเรยนร”, 16 กรกฎาคม 2556. http://www.tja.or.th

อภชาต จ�าปา. เลขานการคณะท�างานโครงการเสรมสรางสงคมขององคกร แหงความสข ภาคอสาน. 7 กมภาพนธ 2556. สมภาษณ.

School of nonprofit and consultancy.(2555). การเลอกใชสอและการเขยนเพอการประชาสมพนธ, 2 กนยายน 2556. http://www.blesscon.com/articles/378770/ igetweb.html

David Kenneth Berlo.(1960). Process of Communication : An Introduction to Theory and Practice. New York : Harcourt School.


Happy Money

หนงความสขสำาคญขององคกร

สทธพร กลาแขง

บทนำา

ในปจจบนประเทศไทยก�าลงเผชญอยกบวกฤตเศรษฐกจอยางหนก

ซงสงผลกระทบตอการด�าเนนชวตของประชาชนอยางมาก จากสภาพปญหาน

สงผลใหคนไทยยากจนลงมภาวะหนสนเพมขน เนองจากมคาใชจายในการครองชพ

สงขน เพราะสนคาอปโภคบรโภคทจ�าเปนในการด�ารงชวตมราคาสงขนหลายเทาตว

ในขณะทประชาชนคนท�างานมรายไดเทาเดม สถานการณนท�าใหคนไทยกลายเปน

คนยากจนลงทงทท�างานหนกเทาเดมหรอบางสวนไดท�างานหนกมากกวาเดม

แตยงไมเหนชองทางวาจะสรางความอยดกนดใหกบครอบครวได เมอเปนเชนน

ท�าใหหลายคนตองไปหาแหลงเงนกจากทตาง ๆ เพอมาจนเจอครอบครวให

สามารถด�ารงชพอยได ถงแมจะรวาการท�าเชนนนจะสงผลกระทบตอการใชชวต

ในอนาคตกตาม

หากจะพจารณาถงสาเหตปญหาความยากจนของสงคมไทย พอสรปได

เปนสองประการหลก คอประการแรก ไดแก ปญหาความยากจนเชงโครงสราง

ซงพบวาเปนผลมาจากการบรหารประเทศ นบตงแตการจดการทรพยากรธรรมชาต

การจดการสภาพแวดลอมจดการทรพยากรทางเศรษฐกจและสงคม รวมทง

นโยบายประชานยมตาง ๆ ทออกมาจากภาครฐซงมสวนกระตนใหประชาชน

เปนหนมากขน ไมวาจะเปนนโยบายรถคนแรกหรอบานหลงแรก เปนตน


Happy Money


ประการทสองมสาเหตมาจากตวบคคลเอง เนองจากขณะนกระแส

บรโภคนยมไดครอบง�าสงคมอยางกวางขวาง จนกอใหเกดผลกระทบทงกบตวเอง

และผอน คดแตเพยงวาตวเองไดสนองความตองการเพยงครงคราวเทานนหรอ

การซอสนคาตามกระแสนยม ไมคดถงเงนทตองเสยไป ชอบเสพอะไรแปลกๆ

ใหมๆ โดยไมคดวาจะเกดผลกระทบอะไรตามมา

ปจจยเหลานมสวนส�าคญในการเพมหนสนใหแกประชาชนคนรากหญา

ซงเปนคนสวนใหญของประเทศทอยในภาคอตสาหกรรมและภาคเกษตรกรรม

เปนหลก จากการเกบขอมลของส�านกงานสถตแหงชาต (พ.ศ.2554) พบวา คนไทย

มอตราหนสนเพมมากขนอยางตอเนอง เปรยบเทยบจาก พ.ศ.2549 หนสนเฉลย

ตอครวเรอน 116,585 บาท พ.ศ.2550 หนสนเฉลยตอครวเรอน 116,681 บาท

พ.ศ.2552 หนสนเฉลยตอครวเรอน 134,699 บาท พ.ศ.2554 หนสนเฉลยตอ

ครวเรอน 130,930 บาท จะเหนไดวาคนไทยมอตราหนเพมเฉลยสงขน และจาก

ค�าสภาษตทวา “การเปนหนเปนทกขในโลก” กนาจะท�าใหเขาใจไดวา คนไทยนา

จะมความทกขเพมมากขนจากภาวะหนสนและกลมคนทเปนหนสวนใหญจะอย

ในชวงวยแรงงาน ทตองท�างานเพอหาเลยงครอบครว เพอสรางฐานะความมนคง

ใหกบครอบครว แตดวยภาวะคาครองชพทนบวนยงเพมสงมากขน ในขณะท

รายไดเทาเดม สงผลใหหลายครอบครวมรายไดไมเพยงพอกบรายจาย

เมอสถานการณเปนเชนน ค�าถามทตามมากคอ ท�าอยางไรใหครอบครว

มกนมใช ท�าอยางไรไมใหเปนหน และถาเปนหนแลวจะมวธการบรหารจดการ

อยางไรเพอใหอยรอดในทามกลางวกฤตเศรษฐกจปจจบน ถาเรามวธการบรหาร

จดการทด กจะท�าใหหนสนทมอยลดลงและหมดไปในเวลาอนรวดเรวได ในทาง

ตรงกนขามถาเราขาดการบรหารจดการทดกอาจสงผลใหตองเปนหนเพมอก

ไดเชนกน โดยเฉพาะอยางยง หากปญหานเกดขนกบคนทท�างานในองคกร ยอม

สงผลกระทบตอการด�ารงชวตและการท�างานอยางไมสามารถหลกเลยงได

ซงนายจางจ�านวนมากไมสนใจปญหาหนสนของพนกงานเนองจากมองวา เปน



ปญหาสวนบคคล ทงทปญหาดงกลาวสงผลกระทบตอการท�างานของพนกงาน

แตในขณะเดยวกนกลบพบวา องคกรทสามารถชวยใหพนกงานบรหารจดการ

การเงนได สงผลใหสถานภาพทางการเงนของพนกงานดขน พนกงานมเงนออมไว

ใชในชวตประจ�าวนและหลงเกษยณอายมากขน โดยเชอวา คนคอหวใจขององคกร

การสรางคนใหมความสข ยอมสงผลใหองคกรมความสขไปดวย ดงนน หากตองการ

ใหองคกรมความเขมแขง มนคง กตองมองถงการพฒนาคน ซงส�านกสนบสนน

สขภาวะองคกรไดน�าเสนอแนวคดการสรางองคกรแหงความสข (Happy Workplace)

ประกอบดวย 8 มต (Happy 8) ไดแก Happy Body, Happy Heart, Happy

Soul, Happy Relax, Happy Brain, Happy Money, Happy Family และ

Happy Society เปนเครองมอการจดการความร เพอสนบสนนการด�าเนนงาน

สรางเสรมสขภาวะองคกร ส�าหรบในบทความฉบบนมงน�าเสนอเฉพาะเรอง Happy

Money ซงเปนหนงมตความสขส�าคญขององคกรสขภาวะ

จดการเงน จดการชวต

การทเราจะสามารถบรหารจดการรายไดหรอหนสนของเราไดนนเราจะ

ตองท�าความเขาใจศกยภาพของตวเราและสภาพแวดลอมตางๆ ควบคกนไปดวย

ความสามารถในการสรางรายไดปจจยแวดลอมตาง ๆ ทอาจสงผลตอการบรหาร

จดการเงนเชนคาใชจายทจ�าเปน ฯลฯ เพอน�ามาใชในการวางแผนวธการหรอ

แนวทางทจะน�ามาใชในการบรหารจดการเงนเชนเดยวกบการมองผานแวนขยาย

ทจะชวยใหเรามองสภาพปจจบนหรอสถานการณทเปนอยไดดขนไมวาเราจะอย

ในชวงของการบรหารจดการเงนเพอปองกนการเกดหนหรออยในชวงทภาวะหน

ไดเกดขนกบตวเราแลวกตาม สงทส�าคญทสดทเราไมควรละเลยกคอแนวทาง

ในการบรหารจดการเงนทดไมวาจะเปนการหาวธเพมรายได ลดรายจายรวมทง

การปรบเปลยนพฤตกรรมการบรโภคเพอสรางภมคมกนทางการเงนอยางยงยนสงตางๆ เหลานจะเปนเหมอนเครองมอในการบรหารจดการหนและสรางสมดล


Happy Money


ทางการเงนใหกบเรา ในอดตนนปญหาหนสน อนเนองมาจากการขาดความรและความเขาใจในการบรหารเงนจะเปนปญหาระดบบคคล คนทเกดภาวะหนสนทท�างานอยในองคกรตางๆ จงไมกลาทจะปรกษากบองคกรหรอบรษททตนเองท�างานอยเนองจากมความเขาใจวาปญหาหนสนเปนปญหาสวนบคคลและเปนทรงเกยจของเพอนรวมงาน พนกงานทเปนหนจงไมสามารถขอค�าปรกษาจากใครได กวาองคกรจะทราบถงปญหาของพนกงาน ปญหานนกอาจจะรนแรงจนเกดเปนปญหา ภายในองคกรขนแลว เชน มการกหนยมสนกนระหวางพนกงานเกดปญหา การตดตามหนจากเจาหนภายนอกในรปแบบตาง ๆ เชน สงจดหมายตดตามหนหรอโทรศพทเขามาเพอทวงหนหรอในบางครงอาจมการสงคนเขามาตดตามหนถงในทท�างานโดยตรง ปญหาตาง ๆ เหลานจะสงผลถงปญหาการขาดลามาสายของพนกงานจนไปถงการลาออกเพอหนปญหาในทสด ดงนนถาองคกรไมให ความส�าคญกบปญหาของพนกงาน รวมถงไมมการวางแผนเพอรบมอกบปญหาทดพอในบางครงปญหาตาง ๆ เหลานน กอาจจะกลายเปนปญหาขององคกร ในทสด ไมวาจะเปนปญหาจากการขาดประสทธภาพในการท�างานของพนกงานเมอพนกงานตองกงวลกบปญหาหนสนทเกดขนกยอมทจะสงผลตอประสทธภาพในการท�างานและจะสงผลเสยตอประสทธภาพโดยรวมขององคกร ดงนนพนกงานทมปญหาเรองหนสนไมควรนงเฉยกบปญหาทเกดขนจะตองมองปญหาเรองนวาสามารถแกไขไดโดยจะตองเรมทการยอมรบวา “มหนเกดขนแลว”และตองไมสรางหนเพมเตม นอกจากนตองปรบทศนคตของตนเองเสยใหมวา ปญหาเรองหนสนไมใชปญหาทนาอายหรอไมสามารถบอกใครได โดยเราสามารถขอค�าปรกษาจากเพอนรวมงานหวหนางานหรอฝายบคคลเพอหาทางออกจากปญหาหนสนไดโดยสงส�าคญกคอ จะตองไมลมวาตองไมแกปญหาดวยการหาแหลงเงนกใหมเพอมาใชหนแหลงเงนกเดม เพราะจะมผลเสยมากกวาผลดทจะตามมาการหมนเวยนหนนอกจากจะไมท�าใหปญหานหมดไปแลวแตอาจสงผลใหเกดดอกเบยสะสมจนไมสามารถหาทางออกไดในภายหลง



บทบาทขององคกรกบการแกปญหาหนสนพนกงาน

ในทางกลบกนองคกรกตองใหความส�าคญกบปญหาของพนกงาน

เชนเดยวกน โดยจะตองใหความส�าคญกบปญหาของพนกงานตงแตเนน ๆ ผบรหาร

ถอไดวาเปนผทมบทบาทส�าคญโดยอาจจะตองเรมก�าหนดเปนแนวทางในการ

บรหารงานภายในองคกร เชน ใหตนสงกดใสใจในความเปนอยของพนกงาน อาจ

จะเรมท�าการส�ารวจหรอสอบถามสถานะทางการเงนของพนกงานตงแตเนน ๆ

หรอสงเกตพนกงานทมพฤตกรรมทแปลกไปจากเดม เชน มอตราการขาดลา

มาสายบอยหรอไมมความสขในการท�างาน ในระยะแรกอาจเรมจากการให

หวหนางานสอบถามความเปนอย ของพนกงานในการประชมของแผนก

ถาตนสงกดตรวจพบวา พนกงานมปญหาแลวจะตองไมนงนอนใจ เพอปองกน

ไมใหปญหานนลกลามจนยากแกการแกไข ใหแจงฝายบคคลหรอองคกรเพอ

วเคราะหถงปญหาและแนวทางการแกไขตอไป เมอองคกรตรวจพบแลววา

พนกงานมปญหาเรองหน ในขนแรกองคกรอาจด�าเนนการเบองตนดวยการให

พนกงานทมปญหาหนสนมาขนทะเบยนกบทางองคกร เพอจะไดน�าขอมลตาง ๆ

มาใชในการก�าหนดแนวทางในการแกไขโดยจะตองระบออกเปนกลมตาง ๆ ตาม

ลกษณะและระดบความรนแรงของปญหา เชน ปญหาหนนอกระบบปญหาหน

สนจากพฤตกรรมการบรโภคปญหาหนสนจากการศกษาของบตร หรอปญหาหน

สนจากการรกษาพยาบาล เปนตน เมอองคกรทราบกลมเปาหมายทชดเจนแลว

จงเรมก�าหนดมาตรการตาง ๆ ในการแกไขปญหาหนสนของพนกงานโดยแบงออก

เปน 3 ระยะไดแก

1. การแกไขปญหาระยะสน เชน การปรบโครงสรางหนของพนกงาน

เชน กรณพนกงานเปนหนนอกระบบองคกรอาจเลอกใชวธการเจรจากบเจาหน

ของพนกงาน หรอโอนหนนอกระบบเหลานนใหอยในระบบสถาบนการเงน หรอ

จดหาแหลงเงนทนใหพนกงานสามารถน�าเงนทนแหลงใหมทมอตราดอกเบยถกกวา

ไปใชหนแหลงเงนกเดม ฯลฯ


Happy Money


2. การแกไขปญหาระยะกลาง โดยการหาทางเพมรายไดใหกบพนกงาน

เชน การจดระบบสวสดการใหพนกงานเหมาะสมกบบรบทขององคกร การสงเสรม

ใหความรดานวชาชพแกพนกงาน การเปดโอกาสใหมการจ�าหนายสนคาราคาถก

ภายในองคกร ควบคไปกบการลดรายจายในสวนทเปนคาใชจายฟมเฟอย

3. การแกไขปญหาระยะยาว มงเนนการปรบเปลยนพฤตกรรมการ

บรโภคของพนกงานและสรางภมคมกนทางการเงนอยางยงยนหนงแนวทาง

ทส�าคญคอ การใหความรเรองหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงแกพนกงาน เพอให

พนกงานทกคนใชชวตอยางรอบคอบ โดยอาจตองเรมทผบรหารกอน เพอเปน

แบบอยางทเปนรปธรรมใหแกพนกงาน

ในรายละเอยดแนวทางและนโยบายของแตละองคกรอาจจะไมเหมอนกน

ขนอยกบสภาพแวดลอมและบรบทของแตละธรกจ โดยแตละองคกรจะตองเลอก

แนวทางการแกไขเพอใหเหมาะสมกบพนกงาน (วรวงศ พพธสขสนต และทมงาน,

2555) เพราะฉะนนบทความฉบบนจงไดมงน�าเสนอผลการด�าเนนงานขององคกร

ทใชแนวทาง Happy 8 ในการสรางความสขแกองคกร โดยจะเนนเฉพาะในสวน

ของการสราง Happy Money (มเงนเกบ รจกใช ไมเปนหนสน) ซงถอวาเปน

เครองมอส�าคญอยางหนงในการสรางความสขใหกบพนกงานในองคกร โดยได

คดเลอกองคกรทพบวามแนวปฏบตทดในดาน Happy Money เพอเปนแบบ

อยางใหกบองคกรทสนใจและปรารถนาจะจดกจกรรม Happy Money ใหกบ

พนกงาน

กรณศกษา Happy Money ขององคกร

บรษท ดาสโก จ�ากด : “องคกรแหงการเรยนรมงสการพฒนาตลอดเวลา”

บรษท ดาสโก จ�ากด เปนบรษทผลตอปกรณ เครองใชส�าหรบเดก

สงออก ตงอยทนคมอตสาหกรรมลาดกระบง มหลกในการบรหารองคกรวา

“องคกรแหงการเรยนรมงสการพฒนาตลอดเวลา”ดงนน แนวทางไหนทจะท�าให



พนกงานมความสขทางบรษทกพรอมจะด�าเนนการ กอนหนาทจะรจก Happy

Workplace บรษทไดด�าเนนการจดกจกรรมสรางความสขใหพนกงานมากอน

แตพอไดเรยนรแนวคด Happy Workplace ท�าใหการจดกจกรรมตาง ๆ เปน

ระบบ มทศทางและเปาหมายทชดเจน มการใชเครองมอของ Happy Workplace

มาวเคราะหระดบความสขขององคกร สงทพบคอคะแนนความสขดาน Happy

Money ของพนกงานต�ากวาเกณฑมาก โดยปญหาส�าคญทพบมาจาก 2 สาเหตหลก

คอ

1. การใชจายเกนกวารายไดทมในปจจบน โดยไมไดพจารณาถงรายจาย

ทจ�าเปนในการด�ารงชวต เมอรายไดทมอยไมพอกบรายจายทเกดขน กจ�าเปน

ตองหาแหลงเงนกทงในและนอกระบบ สงผลใหหนสนเพมขนเพราะขาดวนย

ทางการเงน

2. ปญหาหนสนจากการเปนหนบตรเครดต บตรกดเงนสดหรอการ

กยมเงน ทงในรปแบบเงนกบคคลผานสถาบนการเงนหรอเงนกนอกระบบ ปญหา

ทเกดจากสภาพคลองทางการเงนของพนกงาน ไมเพยงสงผลกระทบโดยตรง

ตอตวบคคลครอบครวและเพอนรวมงานเทานน แตผลกระทบดงกลาวยงสงผล

ในระดบองคกรดวย เชน พฤตกรรมของพนกงานทเปลยนไปทางดานลบทสงผล

ตอการท�างานทงการลกทรพย การขาดงาน หนงาน การกยมเงนกนเองในกลม

พนกงาน เปนตน

จากสภาพปญหาดานการเงนของพนกงานทเกดขนภายในองคกร ซง

สงผลกระทบตอพนกงานอยางมาก ประกอบกบฝายบรหารองคกรมเจตนารมณ

ชดเจนทตองการจะสรางองคกรแหงนใหเปนสถานทท�างานทมความสขแกทกคน

ทไดอาศยสถานทแหงนเปนทท�างาน จงไดมการก�าหนดทศทางการสรางสข

อยางเปนรปธรรมขน โดยเนนแกปญหาเรองหนสนของพนกงานเปนหลกผานทาง

เครองมอตาง ๆ ดงน

ดานการออมเงน โดยมการแนวทางในการด�าเนนการ 3 แนวทาง

คอ


Happy Money


1. ตงกองทนส�ารองเลยงชพ บรษทไดมการก�าหนดกรอบให

พนกงานเกบสะสมเงนไดในอตราตามทก�าหนด ขณะทบรษทจะท�าการจายสมทบ

เพอสะสมเงนใหแกพนกงานในอตราเทากนเมอพนกงานออกไปจะไดมเงนทน

ส�าหรบการประกอบอาชพ

2. สหกรณออมทรพย ซงเปดโอกาสใหพนกงานไดเขามาถอหน

และสามารถถอนเงนฝากไดโดยมวตถประสงคเพอสรางวนยในการออมเงนใหกบ

พนกงาน

3. ใหพนกงานทเขารวมโครงการทกคนตองมเงนฝากประจ�าเดอน

เพอสรางวนยในการออมใหพนกงาน

ดานสนเชอ บรษทไดรวมกบธนาคารออมสนชวยปรบโครงสรางหน

ของพนกงานและตงกองทนกยมฉกเฉน โดยคดดอกเบยในอตราต�า ใชหลกเกณฑ

ของธนาคารในการพจารณาทงหมด ในสวนของบรษทไดจดตงกองทนชวยเหลอ

พนกงานอกหนงกองทน เพอพนกงานทเดอดรอนกะทนหนไมสามารถกยมจาก

กองทนฉกเฉนไดโดยไมมดอกเบยแตพนกงานตองผอนช�าระภายใน 3 เดอน

การเพมรายได อย ในรปของผลตอบแทนประเภทตาง ๆ เชน

เงนคาลวงเวลา คาเบยขยน คาสนน�าใจ เบยอายงานและเงนรางวลทไดจากการ

เขารวมกจกรรมตาง ๆ ขององคกรเชนเงนสมทบจากการเขารวมโครงการ ปรบ ลด อด

ออม ซงหากไมถอนภายใน 6 เดอน ทางบรษทจะจายเงนสมทบเพมใหอก เปนตน

การลดรายจาย เพอชวยลดคาใชจายในการด�าเนนชวตของพนกงาน

โดยจะอยในรปของสวสดการตาง ๆ ใหมความครอบคลมและเหมาะสม เชน

รานคาสวสดการอาหารราคาถกการจดตงสหกรณออมทรพยและกองทนส�ารอง

เลยงชพการจดรถรบสงพนกงานรวมทงการมอบเงนในรปของทนการศกษาของ

พนกงานและบตรเปนตน

การปลกจตส�านกดานวนยทางการเงน นอกจากสวสดการทจดใหกบ

พนกงานแลว บรษท ดาสโก ยงสนบสนนใหพนกงานมการพฒนาศกยภาพของ

ตนเองอยางตอเนอง โดยเฉพาะการสรางความรและปลกฝงเรองการจดการ



ทางการเงน การใหความรดานกฎหมายทางการเงนแกพนกงานในชองทางตาง ๆ

เชน การอบรมการใหค�าปรกษาแกพนกงานในเรองของการวางแผนทางการเงน

ในอนาคต ชวยแกปญหาใหกบพนกงานทมปญหาหนนอกระบบการจดการกบ

หนสนทเกดขนอยางถกวธ รวมถงการใหความรทเกยวของกบการวางแผนการเงน

การจดท�าบญชรายรบรายจาย เพอใหพนกงานมรากฐานทางการเงนทดในอนาคต

นอกจากนยงมการใหความรในเรองของการบรหารจดการรายรบผาน

ทางชองทางตาง ๆ แลว บรษทยงไดสงเสรมการพฒนาศกยภาพของพนกงาน

ในรปแบบตาง ๆ อกดวย เชน การศกษาตอ การฝกอบรม การศกษาดงาน

นอกจากจะเปนการใหโอกาสพนกงานไดสรางศกยภาพใหกบตนเองแลวยงชวย

ลดภาระดานการเงนทพนกงานจะตองใชเพอลงทนในดานการศกษาไดอกทางหนง

แมวาปจจบนพนกงานจะมความสขและความพงพอใจจากแนวทางท

บรษทดาสโก จ�ากด ใชในการสรางสขภาวะทางการเงนใหกบพนกงาน แตบรษท

กยงคงเดนหนาพฒนาเปน “องคกรแหงการเรยนรตลอดเวลา” เพอพนกงานจะได

มความสขทงทางกายและทางใจทสมดล และเพอสรางผลงานใหเปนทพอใจของ

ลกคาตลอดไป

บรษท พาเนล พลส จ�ากด

บรษท พาเนล พลส จ�ากด ตงอยท ถนนกาญจนวนช ต�าบลพะตงอ�าเภอ

หาดใหญ จงหวดสงขลา กอตงเมอปพ.ศ. 2533 ภายใตการบรหารของกลมน�าตาล

มตรผลเปนบรษทชนน�า ในการผลต เอมดเอฟ ปารตเกลบอรด และไมเคลอบผว

เมลามนซงเปนผลตภณฑทดแทนไมธรรมชาต โดยใชเทคโนโลยการผลตและ

ระบบการบรหารการจดการทมประสทธภาพ ถงแมบรษทจะเปนทยอมรบในเอเชย

วาสามารถรองรบความตองการของลกคาทงในประเทศและตางประเทศ แตกม

ปญหาเรองการดแลคณภาพชวตของพนกงานเชนกน โดยเฉพาะอยางยงปญหา

เรองหนสนของพนกงาน ซงนบวนยงทวความรนแรงมากขน และสงผลกระทบ

กบการท�างานอยางไมอาจหลกเลยงได


Happy Money


ในชวงทผานมา บรษทไดท�ากจกรรมหลายอยางเพอแกปญหาหนสนและพฒนาคนใหมประสทธภาพ แตขาดทศทางและไมมรปแบบทชดเจน เมอ 1-2 ปทผานมา ไดมโอกาสรจกวธการสรางองคกรสขภาวะ (Happy Workplace) ตามแนวทาง Happy 8 Menu จากส�านกสนบสนนสขภาวะองคกร ส�านกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ (สสส.) ท�าใหสามารถจดกจกรรมตาง ๆ ไดอยางเปนระบบ มทศทางและเปาหมายทชดเจน มการใชเครองมอวเคราะหองคกรมาวเคราะหและวดระดบความสขของพนกงานในองคกร ท�าใหทมงานและผบรหารทราบวา ปญหาหลกของพนกงานขณะนเปนเรองของภาวะหนสน ซงสงผลกระทบตอการขาดงานและการลาออกของพนกงาน จากการส�ารวจพบวามสาเหตทส�าคญ 3 ประการ ไดแก ประการแรก พนกงานขาดความรความเขาใจเรองการบรหารจดการทางการเงนอยางเปนระบบ บางคนน�าเงนไปลงทนท�าธรกจเสรม สดทายทน กหาย ก�าไรกไมม กลายเปนหนโดยรเทาไมถงการณ ประการทสอง กระแสวตถนยม สวนมากจะเกดจากความอยากมอยากไดในขณะทฐานะทางการเงนของตนเองไมดพอ แตดวยความอยากไดจงยอม ทจะกอหน เพอน�าเงนไปใชจบจายซอของทตนเองอยากได แตไมใชวาคนท กอหนเพราะความจ�าเปนจรงจะไมม เพยงแตมนอยกวาเทานนเอง เมอรสนยมสงกวารายไดและไมยอมรบความจรง จงตองกอหนเพอใหไดมาซงสงทตนเองตองการ หรอเรยกวามคานยมทางสงคมทผด ๆ พอเหนคนอนเขาซอโทรศพทมอถอรนใหมกอยากมอยากไดกบเขาบาง แตลมมองดตนเองวาฐานะการเงนม ไมเทาเขาจงตองยอมใชเงนในอนาคต (บตรเครดต) หรอกหนยมสนมาเพอไปซอมาบางโดยยอมรบภาระดอกเบยทเพมขนจนกวาจะผอนช�าระหมด ประการทสาม การมภาระคาใชจายเกนกวารายรบเนองจากเปนพนกงานระดบปฏบตการ รายไดอยในเกณฑคาแรงขนต�า ในขณะทมภาระการเลยงดครอบครว มทงผสงอายและเดกทอาศยอยในครอบครวเดยวกน โดยเฉพาะอยางยงเดกทอยในวยเรยนจ�าเปนตองมคาใชจายคอนขางสง พนกงานหลายคนจ�าเปนตองกหนเพอน�าเงนสวนนมาจนเจอครอบครว



ปญหาดานหนสนทเกดขนกบพนกงานภายในองคกรไดสงผลกระทบตอการท�างานอยางมาก ประกอบกบฝายบรหารของบรษทมเจตนาทจะสรางใหเปนองคกรแหงความสขจงก�าหนดเปนนโยบายทชดเจน และก�าหนดทศทางการสรางสขอยางเปนรปธรรมขน โดยผานโครงการตาง ๆ ซงอาจพอสรปไดเปน 5 ดาน ดงน 1. ดานการออม บรษทมการจดตงกองทนส�ารองเลยงชพใหพนกงาน โดยเมอพนกงานออกจากงานบรษทจะสมทบใหหนงเทาของเงนสะสมทพนกงานเกบสะสมไว นอกจากนบรษทไดประสานความรวมมอกบสถาบนการเงนใหเขามารบเงนฝากของพนกงาน โดยจดเปนโครงการใหพนกงานไดฝากประจ�า เพอสรางวนยการออมใหแกพนกงาน สนปจะมการใหรางวลแกผทมวนยดเดน ซงเปนการยกยองเชดชใหเปนแบบอยางทดแกพนกงานตอไป 2. ดานการใหสนเชอ ทางบรษทไดประสานกบสถาบนการเงน เชน ธนาคารเพอการเกษตรและสหกรณ ธนาคารออมสน เพอปลอยสนเชอใหพนกงานทมความเดอดรอน โดยสามารถใหกไดไมเกน 10 เทาของเงนเดอน ทงนมการก�าหนดคณสมบตไวอยางเหมาะสม 3. ดานการเพมรายได นอกจากเงนคาลวงเวลาแลว บรษทไดสนบสนนใหโบนสพเศษแกผทมยอดการผลตผลงานไดตามเปา รวมทงเปดโอกาสใหพนกงานน�าเศษวสดเหลอใชจากการผลตไปสรางสรรคผลงาน เพอน�าไปขายเพมรายได ใหแกตนเองและครอบครวเพมเตมอกดวย 4. ดานการชวยลดรายจาย บรษทมนโยบายสนบสนนเงนคากบขาวใหพนกงานทกวน รวมทงออกคาใชจายคาเชอเพลงหงตมใหแกรานคาสวสดการของบรษท เพอจะใหราคาอาหารถกลง พนกงานจะไดประหยดเงนคาอาหารกลางวน 5. ดานการใหความร บรษทไดพยายามสรางจตส�านกในการบรหารจดการทางการเงนใหกบพนกงาน โดยตดตอผเชยวชาญมาใหความรความเขาใจในการจดการเงน ไมวาจะเปนเรองการก เรองการท�าประกน ทจะไดรบประโยชนสงสด เรองการท�าบญชครวเรอน กระบวนการเหลานชวยใหพนกงานสามารถปลกจตส�านกในการใชเงนไดเปนอยางด


Happy Money


มาตรการตาง ๆ ทบรษทไดด�าเนนการในชวงทผานมา สงผลใหขณะนพนกงานมเงนเกบเฉลยแลวประมาณ 1,000 บาท ตอคน ตอเดอน รวมทงม ความมนคงดานทอยอาศย ชวยลดปญหาการลาออกของพนกงาน นอกจากน ยงสงผลใหพนกงานมความเชอมนตอบรษท รสกถงความอบอนและความมนคงของตนเองทไดท�างานในองคกรน

ปจจยแหงความสำาเรจ

เมอพจารณาดแนวทางตาง ๆ ในการสรางสมดลทางการเงน จากทงสององคกรตามทกลาวมานนคงจะไมสามารถผลกดนการบรหารจดการเงนไดอยางมประสทธภาพถาขาดปจจยเกอหนนตางๆ เหลานนนกคอ ผบรหาร ผบรหารขององคกรถอไดวาเปนหวใจส�าคญของการแกปญหาเรองหนของพนกงาน โดยผบรหารไดใหความส�าคญกบปญหาในระดบบคคล ไมมองวาปญหาหนเปนปญหาของพนกงานเทานน เพราะถาพนกงานประสบปญหายอมจะสงผลกระทบตอประสทธภาพในการท�างานของพนกงาน ซงจะสงผลกระทบตอประสทธภาพขององคกรในทสด ดงนนผบรหารจงตองเปนผน�าในการสรางความตระหนกรในปญหาใหเกดขนภายในองคกร พรอมทงก�าหนดแนวทางการแกไขทเหมาะสมกบสภาพปญหานอกจากนผบรหารยงตองท�าตนเปนแบบอยางใหกบพนกงานอกดวย หวหนาและบรรยากาศในการท�างาน หวหนางานนบไดวามสวนส�าคญในการสรางบรรยากาศในการท�างานทดภายในหนวยงาน ถาองคกรมบรรยากาศในการท�างานแบบเปดคอเปนมตรกนและกนสามารถพดคยสอสารกนไดงาย เวลาทพนกงานเกดปญหากยอมทจะกลาสอสารออกมาท�าใหทราบปญหาของพนกงานไดเรวทนเหตการณ การแกปญหากสามารถท�าไดงายและรวดเรวเชนกน ชองทางในการสอสาร องคกรไดมการจดใหมชองทางตดตอสอสารระหวางองคกรกบพนกงานทหลากหลาย เชน เสยงตามสาย กลองรองทกข บอรด



ประชาสมพนธ เพอเปนชองทางในการรบเรองปญหาจากพนกงานรวมถงมการ

ใหค�าปรกษากบพนกงานโดยตรงอกดวย

กจกรรมและสวสดการตาง ๆ กจกรรมและสวสดการตาง ๆ ทจดให

กบพนกงานโดยตงอยบนพนฐานความตองการของพนกงานเปนหลก โดยเฉพาะ

ในสวนของสวสดการไดพจารณาถงรปแบบของสวสดการอยางเหมาะสม เพอให

สามารถตอบโจทยความจ�าเปนและความตองการของพนกงานไดอยางแทจรง

ความรวมมอของพนกงาน สงส�าคญอกอยางทเปนปจจยของความ

ส�าเรจ คอ ความรวมมอของพนกงาน การเปดใจยอมรบ และยนดปรบเปลยนนสย

ในการใชเงน มความประหยดอดออม ไมฟมเฟอยตามกระแสวตถนยม อตราการ

เปนหนลดลง สงผลใหความเปนอยของผเขารวมโครงการมชวตดขน

ความซอสตยและการไววางใจซงกนและกน ซงมผลโดยตรงตอความ

เชอมน ความศรทธาทมตอกน เพราะถอวาเรองการเงนเปนเรองสวนตวของแตละ

บคคล ดงนน การทพนกงานจะเปดเผยขอมลเรองการเงนของตนเองแกบคคลอน

จงจ�าเปนตองท�าใหเขามความไววางใจตอผท�าหนาทสอบถามขอมล ซงจะท�าให

ไดรบขอมลทถกตองตรงตามความเปนจรง เพอใชเปนขอมลพนฐานในการด�าเนน

โครงการตอไป

ทงสององคกรน ถอวาเปนแบบอยางหนงของความส�าเรจทมความมง

มนสรางองคกรสขภาวะ โดยเฉพาะอยางยงในการแกไขปญหาหนสนของ

พนกงานในองคกร สงผลใหคณภาพชวตของพนกงานทเคยประสบปญหาหนสน

ไดมคณภาพชวตทดขนเปนล�าดบ

ขอเสนอแนะตอการพฒนา

ส�าหรบองคกรทมปญหาเรอง Happy Money และตองการน�าแนวทางน

ไปใชออกแบบกจกรรม จะตองมกการส�ารวจปญหาแลวตองวเคราะหสาเหตใหไดกอน

จงคอยออกแบบกจกรรม Happy Money ซงในทางปฏบตอาจจะมปญหาหลายอยาง


Happy Money


ทตองเผชญ ไมวาจะเปนปญหาเรองความรวมมอ ปญหาเรองความเหนแกตวของ

พนกงาน ปญหาเรองความไมซอสตย ปญหาเรองการขาดความตอเนองของ

กจกรรม สงเหลานยงเปนปญหาทตองปรบแกไปตามโอกาสและเวลาทเหมาะสม

สวนแนวทางทจะสรางความยงยนไดนน ผเขยนเหนวา นอกจากการแกปญหา

ในรปของตวเงนและสวสดการแลวควรตองมงเนนการแกปญหาระยะยาว โดย

การใหความร หรอควรจดตงศนยใหค�าปรกษาปญหาการบรหารหนสน รวมทง

ตองปลกฝงคณธรรมจรยธรรมเพอใหพนกงานไดหางไกลจากอบายมขและยาเสพตด

ควบคไปกบการปลกฝงคานยมการออม มการท�าบญชครวเรอนเพอทจะสามารถ

ตรวจสอบพฤตกรรมการใชจายอยางชดเจน พรอมทงมการตดตามปญหาหนสน

ของพนกงานอยางตอเนอง

นอกเหนอจากทองคกรไดเปนฝายใหพนกงานแลว องคกรกตองปลกฝง

ใหพนกงานไดเปนฝายใหดวย ไมวาจะเปนการใหแกตนเอง เชน เรองระเบยบวนย

รจกปรบพฤตกรรมตนเองในเรองการใชจาย การบรหารจดการเงนทหามาได

การออมเงน เปนตน เมอเปนเชนนคณภาพชวตของพนกงานกจะดขน หลงจากน

กปลกฝงใหเขารจกใหผอน ซงจะเปนการยกระดบการใหทสงขน เปนการใหท

ไมไดหวงสงตอบแทน และท�าใหทงผให และผรบ มความสข รสกวาตนเอง

มคณคากบสงคม เกดความภาคภมใจในตนเอง ถาองคกรใดกตามสามารถปลกฝง

ความรสกลกษณะนใหเกดขนในจตใจของพนกงานได การจะท�าการใด ๆ กตาม

จะไดรบความรวมมอจากพนกงานในทกระดบและประสบความส�าเรจตลอดไป




วทยากร เชยงกล. (2545). ปญหาคนจนและการแกปญหาความยากจน, 21 กนยายน

2556. http://www.welfareforall.org/art.php3?num=10&p=3

วรวงศ พพธสขสนต และทมงาน. (2555). จดการเงน จดการสข การออมวางแผน

การเงน. โครงการวจยจดท�าและเผยแพรองคความรการแกไขปญหาหนสน

ของประชากรวยท�างานในองคกรภาคเอกชนของประเทศไทย หลกสตร

นานาชาต มหาวทยาลยสยาม.

อาจารย ศรวราธนานนท. ผจดการฝายบคคลอาวโส. บรษท ดาสโก จ�ากด. 26

เมษายน 2556. สมภาษณ.

อดศพงษ อไรกล. หวหนาแผนกมวลชนสมพนธ. บรษท พาเนลพลส จ�ากด (สาขา

โรงงานหาดใหญ) จ�ากด. 2 สงหาคม 2556. สมภาษณ.


การศกษาดงานเพอพฒนาองคกรแหงความสข

ศราวธ ทาค�า

พฒนาองคกรดวยบคลากรทมความสข

ในปจจบนมองคกรตางๆ ไดเรมใหความส�าคญกบการพฒนาองคกรและ

บคลากรใหมความสขควบคกนไป การสรางองคกรแหงความสขหรอ Happy

Workplace คอการพฒนาคนในองคกรอยางมเปาหมาย เพอใหคนในองคกร

มความพรอมตอการเปลยนแปลง และน�าพาองคกรไปสการเตบโตอยางยงยน

การสรางองคกรแหงความสขทมงพฒนาบคลากรในองคกรมหลายรปแบบ เชน

การสงเสรมใหบคลากรศกษาดวยตนเองจากแหลงตางๆ การเขารบการฝกอบรม

การประชม การสมมนา การใหศกษาตอ การเชญวทยากรมาบรรยาย เปนตน

เปนการสงเสรมใหบคลากรเกดการเรยนรเพอพฒนาตนเอง และพฒนางาน

เนองจากทรพยากรมนษยเปนปจจยส�าคญในการขบเคลอนองคกรใหคงอย

ทามกลางกระแสการแขงขน และเปนปจจยน�าพาองคกรไปสเปาหมาย และกาวส

การเปนองคกรชนน�าไดอยางประสบความส�าเรจ

การก�าหนดวธการพฒนาองคกรใหมประสทธภาพสงสดกคอ การพฒนา

ทรพยากรมนษยใหเปนผทมศกยภาพสง มความเปนเลศ มการสงสมความร

มทกษะ มความเชยวชาญ และมการขยายขอบเขตความร ความสามารถอยาง

ตอเนอง โดยมการถายทอดความรใหคนในองคกร สงผลท�าใหองคกรเกดกระบวนการ

การเรยนรอยางตอเนอง บคลากรเกดการยอมรบความคดใหม ๆ และแบงปน

ถายทอดความร รวมทงเกดการเรยนรไปดวยกนทงองคกร น�าไปสองคกรแหงการ

ศราวธ ทาคำา


เรยนร อยางตอเนองซงเปนการสรางตนทนทมความคมคาใหกบองคกรท�าให

องคกรเตมเปยมไปดวยทนความร พรอมทงยงเปนการสรางทนมนษย

การสรางองคกรแหงความสขทพฒนาบคลากรในองคกรอกวธการหนง

ทชวยพฒนาการเรยนรของบคลากรและไดรบความนยมในสงคมไทย คอ การ

ศกษาดงาน ซงเปนการเรยนรจากตวอยางทประสบความส�าเรจ โดยอาจเปรยบ

ไดวาเปนการเรยนรทางลด คอเรยนรจากผอน เรยนรจากประสบการณจรง วา

คนเหลานนเขาประสบความส�าเรจเพราะอะไร หรอท�าอะไรจงลมเหลว เพอจะ

ไมตองท�าซ�ารอยใครและทส�าคญไมตองพลาดเอง เปนการเรยนรจากประสบการณ

คนอน ทงประหยดเวลาและลดความลมเหลวใหเกดนอยทสดน�าบทเรยนเหลานน

มาสงเคราะหและประยกตปรบใชใหเหมาะสมกบตนเอง

ผเขยนจงมความสนใจแนวทางในการสรางองคกรแหงความสข โดยวธการ

เรยนรแบบการศกษาดงาน (site visit) โดยเชอวาการสรางองคกรแหงความสข

ใหประสบความส�าเรจไดนน บคลากรในองคกรจะตองมความร ความเขาใจและ

มสวนรวมสรางองคกรแหงความสขดวยกน ดงนนการพฒนาความรของบคลากร

เกยวกบการสรางองคกรแหงความสขจงมความจ�าเปน ดงนนวตถประสงคของ

บทความนจงมงทจะน�าเสนอแนวทางในการศกษาดงานเพอพฒนาองคกรแหง

ความสขทมประสทธภาพซงจะท�าใหบรรลวตถประสงคของการพฒนาบคลากร

และองคกรแหงความสขไปพรอมๆ กน

ทำาความรจกกบการศกษาดงาน

การศกษาดงานนนมประโยชนอยางมาก ทงในดานความรความเขาใจ

ความสมพนธ การท�างานเปนทม ฯลฯ การศกษาดงานคอกจกรรมทชวยกระตน

ใหเกดการเรยนรรวมกน รวมทงแลกเปลยนประสบการณ มมมองความคดเหน

ตางๆ รวมกนบนสถานการณเดยวกน หรอเหตการณเดยวกน ซงจะท�าใหไดเหนถง

เทคนควธการในการน�ามาปรบใชหรอการแกไขปญหา ซงจะเปนประโยชนในการ



ท�างานของเราเอง แตในปจจบนมกพบวา รปแบบการศกษาดงานจะเปนลกษณะ

ของกจกรรมเชงทองเทยว เนนความสนกสนาน ซงอาจไมไดมการก�าหนด

วตถประสงค หรอประเดนการศกษาดงานใหชดเจนจงท�าใหหลาย ๆ องคกร ไมได

ประโยชนจากการศกษาดงานเทาทควร ดงนนเพอใหเกดประโยชนสงสดแก

การศกษาดงานจงควรท�าความรจกกบความหมายของการศกษาดงาน ประเภท

การศกษาดงาน และแนวทางการศกษาดงานเพอสรางองคกรแหงความสข ดงน

ความหมายของการศกษาดงาน

การศกษาดงานหมายถงการมอบหมายใหบคลากรไปสงเกตการณ

การกระท�า หรอบคคลทต องการในสถานทเฉพาะแหงใดแหงหนง เพอ

วตถประสงคใดวตถประสงคหนง ในชวงเวลาสนๆ และเปนกจกรรมหนง

ในกระบวนการพฒนาบคลากร เพอใหบคลากรไดเหนประสบการณใหมๆ การได

เหนรปแบบการท�างานทมวธปฏบตทเปนเลศ (best practice) เพอใหบคลากร

เกดการพฒนาไดเรยนรเรองใหมๆ ทดจากองคกรภายนอก (อาภรณ ภวทยพนธ,

2554)

รปแบบการดงานนอกสถานท

รปแบบการดงานนอกสถานทประกอบดวย 2 รปแบบ ดงน

1. การดงานภายในองคกรเดยวกน การดงานภายในองคกรเดยวกน

การดงานภายในองคกรเดยวกน การดงานลกษณะนเปนการดงานนอกสถานท

จากองคกรเดยวกน เพอศกษาดงานเกยวกบวธ/รปแบบการปฏบตทเปนเลศ

(best practice) สามารถน�ามาใชเปนตวอยางหรอแมแบบในการท�างานได ทงน

การดงานในรปแบบนคอนขางสะดวกในการตดตอประสานงานและการแลกเปลยน

ขอมล เนองจากเปนการดงานในองคกรเดยวกนและบคลากรอาจคนเคยรจกกน

อยแลว จงท�าใหการตดตอเพอขอดงานไมยงยาก

ประโยชน : การดงานจากองคกรเดยวกนจะท�าใหบคลากรเกดความ

เขาใจในรปแบบการท�างานทประสบความส�าเรจ ชวยท�าใหบคลากรเกดความ

เขาใจขนตอน การเชอมโยงการท�างานของตนกบงานอน รวมถงเปนเครองมอ



ทชวยใหเกดการปรบปรงและพฒนาความสามารถในการท�างานของตนไดเปน

อยางด นอกจากน การดงานจากองคกรเดยวกนยงชวยใหเกดการสรางสมพนธภาพ

ทดตอบคคลอนทอยในองคกรเดยวกน

2. การดงานภายนอกองคกร การดงานภายนอกองคกร การดงาน

ภายนอกองคกร การดงานภายนอกองคกรเปนการเปดประสบการณใหกบ

บคลากรไดเหนการท�างานขององคกรภายนอกทมวธการปฏบตงานทเปนเลศ

(best practice) เปนวธการปฏบตงานทบคลากรไมเคยเหนมากอน ซงบคลากร

สามารถน�ามมมองทไดรบมาปรบใชในองคกรของตนได อยางไรกตามการดงาน

ภายนอกองคกร บคลากรจะตองมการเตรยมความพรอมโดยมขนตอนการ

ประสานงานไวลวงหนาหลายขนตอน เชน การตดตอเพอก�าหนดวน/เวลาในการ

ดงานจากองคกรภายนอก การจดเตรยมการเดนทาง การจดเตรยมของทระลก

และการขออนญาตลวงหนาหากตองการขอถายรปหรอบนทกเสยง เปนตน

ประโยชน : การดงานจากองคกรภายนอกจะชวยท�าใหบคลากรเกดมม

มองใหมๆ เปนการเสรมสรางแนวคดหรอวสยทศนในการท�างาน ท�าใหบคลากร

มแนวคดใหมๆ จากการปฏบตงานขององคกรภายนอก อกทงยงเปนการกระตน

เพอใหเกดแรงจงใจในการเตรยมความพรอมเพอรองรบการเปลยนแปลง

เนองจากไดเหนรปแบบการท�างานขององคกรอน อนน�าไปสการจดประกายให

บคลากรเกดการเปรยบเทยบรปแบบหรอขนตอนการท�างาน ของตนเองกบ

องคกรภายนอก (อาภรณ ภวทยพนธ, 2554)


การศกษาดงานเพอพฒนาองคกรแหงความสข โดยทวไปจงหมายถง

การศกษาจากหนวยงานภายนอก เพอศกษาการท�างานขององคกรภายนอกทม

วธการปฏบตงานทเปนเลศ (best practice) ในการสรางองคกรแหงความสข

เปนวธการปฏบตงานทบคลากรไมเคยเหนมากอน ซงบคลากรสามารถน�ามมมอง



ทไดรบมาปรบใชในองคกรของตนได นอกจากจะสามารถสรางองคกรใหเปน

องคกรแหงความสขแลว ยงสามารถพฒนาบคลากรใหมความรเพมมากขน มตวอยาง

เทคนคทนาสนใจทมขนตอนคลายกนกบการศกษาดงานทวไป คอ การเรยนรจาก

เพอน (peer assist) เปนการเรยนรกอนการท�ากจกรรมหรอ Learning Before

Doing โดยเพอนในทนหมายถงทมผชวยกบทมทปรกษาภายนอกมาเปนเพอน

รวมอดมการณพนฐานของการเรยนรจากเพอนไดรบการพฒนาจากบรษท BP

Amaco ซงเปนบรษทน�ามนของประเทศองกฤษ ทมการเชญทมภายนอก (ทมเยอน)

มาแบงปนความร ประสบการณใหกบทมเจาบาน (ทมเหยา) ขนตอนในการท�า

peer assist มขนตอนทส�าคญดงน (ศภวลย พลายนอย, 2553)

1. ก�าหนดวตถประสงคอะไร คอ โจทยทตองการเรยนร

2. ขนด�าเนนการ

ใครคอผร

ใครคอผด�าเนนการ

ใครคอผรวม (ความหลากหลายของทกษะและประสบการณของผรวม)

ก�าหนดบทบาทของแตละฝายใหชดเจนในแตละชวงเวลา 4 ชวงหลก

ไดแก

- ทมเหยา (เจาบาน) ใหขอมลพนฐาน

- ทมเยอน ซกถามสงทสงสย

- ทมเยอน เสนอมมมอง

- ทมเหยา (เจาบาน) ทมเยอน แลกเปลยนความร



แนวทางในการเตรยมความพรอมสำาหรบการศกษาดงานเพอสราง

องคกรแหงความสข

เพอใหการศกษาดงานการพฒนาองคกรแหงความสขเกดประสทธภาพ

สงสดผเขยนจงไดประยกตหลกการการเรยนรจากเพอน (peer assist) มาเปน

แนวทางในการเตรยมความพรอมส�าหรบการศกษาดงานเพอสรางองคกรแหง

ความสข โดยขนตอนการเตรยมความพรอมส�าหรบการศกษาดงานนนสามารถ

แบงได 3 ระยะ คอ ระยะกอนไปศกษาดงาน ระยะระหวางการศกษาดงาน และ

ระยะเสรจสนการศกษาดงาน

แผนภาพท 6 แผนภาพแสดงขนตอนการเตรยมความพรอมส�าหรบการศกษาดงาน

1. ระยะกอนไปศกษาดงาน

เพอใหการศกษาดงานเปนไปอยางราบรนลดการเกดปญหาอปสรรค

ใหมากทสดและเพอใหเกดประโยชนสงสดตอคณะผศกษาดงานเอง อกทงยงจะ

เปนประโยชนแกองคกรตวอยางทใหเขาศกษาดงาน ไดเรยนรการเตรยมความพรอม

83

1.ระยะกอนไปศกษาดงาน

เพอใหการศกษาดงานเปนไปอยางราบรนลดการเกดปญหาอปสรรคใหมากทสดและเพอใหเกดประโยชนสงสดตอคณะผศกษาดงานเอง อกทงยงจะเปนประโยชนแกองคกรตวอยางทใหเขาศกษาดงาน ไดเรยนรการเตรยมความพรอมในการเปนสถานทศกษาดงาน จงมแนวทางในการเตรยมความพรอมกอนไปศกษาดงานดงน

1.1 การกาหนดวตถประสงคหรอโจทยในการศกษาดงาน เพอใหการศกษาดงานการสรางองคกรแหงความสขมประสทธภาพจงควรมการ

กาหนดโจทยหรอประเดน (issue) ในการศกษาดงานเพอเปนทศทางหลก จะทาใหเราสามารถการออกแบบกจกรรมในระหวางการศกษาดงาน เพอกระตนใหเกดการเรยนร และนาไปสการการคดเลอกองคกรทจะศกษาดงานตอไปนขอเรยกวาองคกรเจาบาน โดยมวธการ หรอหลกเกณฑในการคดเลอกอยางเหมาะสมสาหรบวตถประสงคในการศกษาดงานตวอยาง เชน เพอสรางเครอขายองคกรแหงความสข เพอสรางความรวมมอในอนาคตระหวางองคกร เพอศกษาตวอยางกจกรรมการสรางสขทประสบความสาเรจ ศกษาการสรางบรรยากาศองคกรแหงความสข เพอศกษากจกรรม Happy 8 ทนาสนใจ เปนตน โดยวตถประสงคของการศกษาดงานจะมงเนน

กอนไปศกษาดงาน ระหวางศกษาดงาน เสรจสนการศกษาดงาน

กาหนดวตถประสงคหรอโจทยในการศกษาดงาน

คดเลอกองคกร

ประสานงาน

ดาเนนกจกรรมตามทกาหนด

สรปผลรายวน (กรณศกษาดงานหลายวน)

แลกเปลยนเรยนรกอนสนสดการศกษาดงาน

สรปผลหรอประเมนการศกษาดงานตามวตถประสงค

สรปผลหรอประเมนกระบวนการศกษาดงาน

จดทาขอเสนอแนะใหทมงานและองคกรทไปศกษาดงาน

Feed Back

แผนภาพท 6 แผนภาพแสดงขนตอนการเตรยมความพรอมสาหรบการศกษาดงาน

การใหขอมลยอนกลบ (feed back)



ในการเปนสถานทศกษาดงาน จงมแนวทางในการเตรยมความพรอมกอนไปศกษา

ดงานดงน

1.1 การก�าหนดวตถประสงคหรอโจทยในการศกษาดงาน

เพอใหการศกษาดงานการสรางองคกรแหงความสขมประสทธภาพ

จงควรมการก�าหนดโจทยหรอประเดน (issue) ในการศกษาดงานเพอเปนทศทาง

หลก จะท�าใหเราสามารถออกแบบกจกรรมในระหวางการศกษาดงาน เพอกระตน

ใหเกดการเรยนร และน�าไปสการการคดเลอกองคกรทจะศกษาดงานไดตอไปน

ขอเรยกวา “องคกรเจาบาน” โดยมวธการ หรอหลกเกณฑในการคดเลอกองคกร

เจาบานอยางเหมาะสมส�าหรบวตถประสงคในการศกษาดงานตวอยาง เชน เพอสราง

เครอขายองคกรแหงความสข เพอสรางความรวมมอในอนาคตระหวางองคกร เพอ

ศกษาตวอยางกจกรรมการสรางสขทประสบความส�าเรจ เพอศกษาการสราง

บรรยากาศองคกรแหงความสข เพอศกษากจกรรม Happy 8 ทนาสนใจ เปนตน

โดยวตถประสงคของการศกษาดงานจะมงเนนศกษาแนวคดการสรางองคกรแหง

ความสข ทน�าไปสการปฏบตจรง จนเกดผลลพธคอความสขของบคลากร และผเกยวของ

ตงแตผบรหาร และบคลากรทกสวน เพราะความสขเปนเพยงนามธรรม ทไม

สามารถจบตองได แตสามารถสมผสไดดวยตนเองจากการศกษาดงานนน ซงแตกตาง

จากการศกษาดงานทวไป ทมกจะเหนผลลพธความส�าเรจทเปนรปธรรม แตไม

สามารถสมผสไดดวยความรสก

1.2 การคดเลอกองคกรทจะดงาน

องคกรทมการด�าเนนงานสรางองคกรแหงความสขแลวนน

แตละแหงจะมความโดดเดน แตกตางกน ทงในดานของแนวคดการสรางองคกร

แหงความสข และผลลพธของการสรางองคกรแหงความสข การคดเลอกองคกร

เจาบานทจะศกษาดงานจ�าเปนตองมเกณฑในการคดเลอกทเหมาะสมกบตนเอง

เชน ความพรอมขององคกรทจะใหดงาน ทงในดานขององคความร ความเหมาะสม

ของสถานท ระยะเวลาในการศกษาดงานใชเวลาเหมาะสม ความสะดวกในการ

เดนทาง เปนตน ทงนหลกเกณฑดงกลาวไมมขอก�าหนดทแนนอน สามารถปรบเปลยน



ไดตามความเหมาะสมของเราเอง โดยยดหลกทสามารถตอบสนองตอวตถประสงค

ในการศกษาดงานของเราได ทงนหากสามารถเยยมชมส�ารวจ (survey) องคกร

ทเราจะไปศกษาดงานไดกอน จะท�าใหเราสามารถปรบวตถประสงคใหเหมาะสมได

หรอเพมกจกรรมการเรยนรระหวางการศกษาดงานได และหากองคกรนนยง

ไมสะดวกในการเปนแหลงศกษาดงานกสามารถท�าการคดเลอกองคกรอน ๆ ทม

ความสะดวกในการเขาศกษาดงานแทนได

1.3 การประสานงานตางๆ

เมอไดองคกรเจาบานทจะเปนแหลงศกษาดงานแลว จงท�าการ

ประสานงานเบองตนโดยใหรายละเอยดขอมลเกยวกบองคกรของเราและชแจง

วตถประสงคในการศกษาดงานแกองคกรเจาบาน และใหองคกรเจาบานไดเตรยม

ขอมลเบองตนทสอดคลองกบวตถประสงคของเรา เชน ตองการไปศกษากจกรรม

Happy 8 ทโดดเดน องคกรเจาบานกจะไดเตรยมความพรอมของบคลากร

กจกรรม สถานท และสอทจะใชในการถายทอดความรนน

สงทจะเปนประโยชนแกทมผ ศกษาดงานมากทสดคอการ

ก�าหนดประเดนค�าถามลวงหนาเพอใชในการซกถาม และแลกเปลยนความร

การตงค�าถามเปนการจดประกายความคด ค�าถามควรเนนค�าถามปลายเปด

ถามตรงประเดนทตองการทราบ ชดเจน ใชภาษาเขาใจงาย มการเรยงล�าดบ

ค�าถามเพอความสะดวกในการถามและรวบรวมขอมล กระตนใหเกดการถายทอด

ความรในการด�าเนนงานสรางองคกรแหงความสข ค�าถามดงกลาวเราจะตองม

การเตรยมการและสงใหองคกรเจาบาน ลวงหนา เพอเตรยมใหขอมล ตรงกบ

สงทตองการเรยนร นอกจากทมผศกษาดงานจะไดเตรยมค�าถามแลว ควรมขอมล

เกยวกบสงทเราตองการแลกเปลยน เชนแนวคดการสรางองคกรแหงความสข

ในองคกรของเรา รปแบบกจกรรมของเรา ปญหาทพบ หรอขอเสนอแนะด ๆ เพอ

แลกเปลยนกน จะท�าใหเกดการเรยนรรวมกน

ในการศกษาดงานเรามกจะคนเคยกบการนงฟงบรรยายรบฟง

บทเรยนความส�าเรจตาง ๆ เปนสวนใหญ แตการศกษาดเพอพฒนาองคกรแหง



ความสขควรมการออกแบบกจกรรมเพอใหสอดคลองกบวตถประสงคของการ

ศกษาดงาน ทไดก�าหนดชดเจนแลว เชน ตองการไปศกษาปจจยความส�าเรจของ

คณะท�างาน Happy Workplace ในองคกรเจาบาน โดยขอมลเบองตนทเราทราบ

มาคอ องคกรเจาบานมคณะกรรมการ Happy Workplace ทมาจากหลายสวนงาน

และมความถนดในการท�ากจกรรมสมพนธผอนคลายความเครยดใหกบพนกงาน

เปนประจ�า จงตอนรบผเขาศกษาดงานดวยกจกรรมสมพนธ ใหผเขาศกษาดงาน

และบคลากรขององคกรเจาบานไดท�ากจกรรรมสมพนธรวมกน เปนการสราง

บรรยากาศใหผอนคลาย ละลายพฤตกรรมและเตรยมความพรอมในการเรยนร

จะท�าใหเราไดเรยนรจากประสบการณจรงจากกจกรรมทไดมสวนรวมปฏบต

เปนตน ขอควรค�านงการออกแบบกจกรรมซงเปนสวนหนงของก�าหนดการศกษา

ดงานควรวางแผนรวมกนทงสองฝายเพอใหสามารถด�าเนนการไดตามระยะเวลา

ทเหมาะสม

นอกจากนควรวางแผนการประสานงานรายละเอยดอน ๆ ท

ควรค�านงถงเชน แจงจ�านวนผเขารวมศกษาดงาน พาหนะในการเดนทางเพอ

อ�านวยความสะดวกดานสถานทจอดรถ ระยะเวลาทจะเขาไปศกษาดงาน เปนตน

เพอใหองคกรเจาบานไดเตรยมความพรอม

2. ระหวางการศกษาดงาน

แนวทางปฏบตในขนตอนระหวางการศกษาดงานเพอพฒนาองคกร

แหงความสขไดพฒนาจากขนตอนจากลกษณะการเรยนรจากเพอน (peer assist)

ทประกอบไปดวยขนตอนดงน

ทมเหยา (องคกรเจาบาน) ใหขอมลพนฐาน แจงก�าหนดการหรอ

กจกรรมทจะเกดขน

ทมเยอน ( คณะผไปศกษาดงาน) ซกถามสงทสงสย

ทมเยอน (คณะผไปศกษาดงาน) เสนอมมมอง

ทมเหยา ทมเยอน แลกเปลยนความร

โดยในขนตอนระหวางการศกษาดงานนน สามารถด�าเนนการไดตาม



ก�าหนดการทไดเตรยมไวโดยอาจเรมจากกจกรรมสมพนธโดยองคกรเจาบาน หรอ

องคกรทไปศกษาดงาน เพอสรางบรรยากาศของการเรยนรและสรางความสมพนธ

ทดในการศกษาดงานของทงสองฝาย หลงจากนนอาจใหองคกรเจาบาน กลาว

แนะน�าและใหขอมลเบองตนแกองคกรทไปศกษาดงาน ตลอดจนก�าหนดการหรอ

กจกรรมทจะเกดขน และองคกรทไปศกษาดงานกลาวแนะน�าและใหขอมลเบองตน

ชแจงวตถประสงคของการศกษาดงานแกองคกรเจาบานเพอใหทราบวตถประสงค

ของการศกษาดงานรวมกนและกจกรรมทจะเกดขน เพอเปนการกระตนให

ผเขาศกษาดงานไดรบทราบวตถประสงคเปาหมายทตนเองจะตองใหความสนใจ

และรวมแลกเปลยนเรยนรดวยกน การศกษาดงานเพอสรางองคกรแหงความสข

มงเนนไปทการศกษาแนวคดแนวการปฏบตทดทท�าใหองคกรประสบความส�าเรจ

ตลอดจน ปญหาหรอแนวทางแกไข เพอเรยนรทางลด และน�าไปประยกตใชกบ

องคกรตนเอง

เนองจากความสขเปนนามธรรมไมสามารถจบตองได แตสามารถ

สมผสได การศกษาดงานเพอพฒนาองคกรแหงความสข เพอใหผศกษาดงาน

เกดทศนคตทดตอการสรางความสขใหเกดขนในองคกร ควรมกจกรรมนอกเหนอ

จากการฟงบรรยาย โดยการใหผเขาศกษาดงานไดมสวนรวมในกจกรรมทองคกร

เจาบานจดขน จะท�าใหเกดการเรยนรจากการปฏบตโดยตรง สอดคลองกบการ

เรยนรตามทฤษฎของบรเนอร (Bruner,1999) ทกลาววา ความรถกสรางหรอ

หลอหลอมโดยประสบการณ ผเรยนมบทบาทรบผดชอบในการเรยน ผเรยนเปน

ผสรางความหมายขนมาจากแงมมตาง ๆ ผเรยนอยในสภาพแวดลอมทเปนจรง

ผเรยนเลอกเนอหาและกจกรรมเอง เนอหาควรถกสรางในภาพรวม โดยการให

ผเขาศกษาดงานไดมสวนรวมกบกจกรรมจะเปนการกระตนใหเกดการเรยนรและ

ไดตวอยางการปฏบตจรงในการน�าแนวคดการสรางองคกรแหงความสขไปใช

ในกรณทการศกษาดงานมก�าหนดการหลายวนสงทจ�าเปนตอง

ท�าเปนกจกรรมประจ�าวนเมอสนสดการศกษาดงานในวนนน ๆ คอ การสรปผล

บทเรยนจากการศกษาดงานวาเปนไปตามวตถประสงคหรอสอดคลองกบท



ก�าหนดไวหรอไม เพอวางแผนปรบปรงแผนการศกษาดงานใหสอดคลองกบ

วตถประสงคหลกในวนตอไป

3. เสรจสนการศกษาดงาน

กอนเสรจสนการศกษาดงานควรมชวงเวลาในการแลกเปลยนเรยนรรวมกน

ระหวางองคกรเจาบานกบองคกรทไปศกษาดงานเพอสะทอนผลลพธ ตลอดจน

ประโยชนทไดรบเปนไปตามวตถประสงคหรอไม ใหเราสะทอนแกองคกรเจาบาน

และใหองคกรเจาบานสะทอนกบเรา โดยเราและองคกรเจาบานควรสะทอนวา

ไดเรยนรอะไรระหวางกนและกนบาง มขอเสนอแนะอยางไร ทงในดานเนอหา

ความรทไดรบ ตลอดจนดานกระบวนกจกรรมทเกดขน เพอน�าไปปรบปรง ยกระดบ

และพฒนาการศกษาดงานในอนาคตใหมประสทธภาพมากยงขน และสราง

ความสมพนธทด เปนเครอขายในอนาคต หากมเวลาจ�ากด กอาจใหรายละเอยด

ขอเสนอแนะไดไมมากนก ซงอาจรวบรวมเปนรายงานขอเสนอแนะทมรายละเอยด

เพมเตมในภายหลง เมอเสรจสนการศกษาดงานแลว

เมอกลบมายงองคกรของเราเองการสงเสรมใหบคลากรไดเกดการ

แลกเปลยนความร ทตนเองไดรบมา แลกเปลยนกบเพอนสมาชกในองคกร

ทานอนๆ ควรจะท�าการถอดบทเรยนโดยสามารถท�าไดทนทหลงจากเสรจสน

กจกรรมการศกษาดงาน โดยใหบคลากรผเขาศกษาดงานไดมสวนรวมในการ

รบผดชอบกจกรรมการถอดบทเรยนดงกลาว โดยการถอดบทเรยนนจะพจารณา

เปน 2 สวนคอ

สวนท 1 เนอหาจากการศกษาดงานเปนไปตามวตถประสงคหรอไม

การเปดโอกาสใหบคลากรไดรวมแลกเปลยนการเรยนรทไดจากการศกษาดงาน

วาเปนไปตามวตถประสงคหรอสอดคลองกบทตองการหรอไม ตนเองไดเรยนร

อะไรบาง โดยอาจใชกระบวนการ After Action Review: AAR เปนแนวทาง

ซงมกรอบค�าถามเบองตนดงน (ศภวลย พลายนอย, 2553)



- ทานคาดหวงอะไรจากกจกรรมน

- อะไรคอสงทเกดขนจรงในกจกรรมน (สงทท�าไดดและสงทท�าได

ไมด)

- ท�าไมจงเกดความแตกตางจากสงทคาดหมาย

- ไดเรยนรอะไร ส�าหรบการศกษาดงานองคกรแหงความสขควร

จะไดเรยนรตามตามวตถประสงคทไดก�าหนดไว

สวนท 2 กระบวนการศกษาดงานเพอน�าไปสการศกษาดงานครงตอไป

เมอทบทวนสงทไดเรยนรตลอดจนเนอหาจากการศกษาดงานแลว

สงทมความจ�าเปนตองถอดบทเรยนเชนกนคอรปแบบและกระบวนการในการศกษา

ดงานนนมความเหมาะสมและเออตอการเรยนรของบคลากรหรอไม และหากการ

ออกแบบกระบวนการเรยนรในการศกษาดงานนนมกจกรรมหรอวธการใดๆ เชน

กจกรรมสมพนธ จะตองสามารถถอดบทเรยนและสรปผลลพธทเกดขนวาประสบ

ความส�าเรจหรอมอปสรรคจากการท�ากจกรรมนน ๆ เพอน�ามาแลกเปลยนกน

ในทมและแลกเปลยนกบองคกรเจาบานเพอพฒนาแนวทางในการศกษาดงาน

ตอไป วาควรมรปแบบหรอกจกรรมอยางไรจงจะเหมาะสม และไดขอเสนอแนะ

ตอองคกรเจาบานทไปศกษาดงาน เพอใหเกดความสมพนธทดหรอเครอขาย

ในอนาคต



แผนภาพท 7 แผนผงสรปขนตอนการศกษาดงานเพอการพฒนาองคกรแหง

ความสข

88

แผนภาพท 7 แผนผงสรปขนตอนการศกษาดงานเพอการพฒนาองคกรแหงความสข



ปจจยความสำาเรจของการศกษาดงานองคกรแหงความสข

การดงานองคกรแหงความสขจะประสบความส�าเรจไดนน ขนอยกบปจจยหรอเงอนไขดงตอไปน 1. ผบรหารทจะสงบคลากรไปดงานนอกสถานท จะตองวเคราะหถงความสามารถทตองการใหบคลากรพฒนากอน ไมวาจะเปนความรหรอทกษะ ทเกยวของกบงานทรบผดชอบ รวมถงก�าหนดเปาหมายหรอความคาดหวงจากการดงานภายนอกสถานทใหชดเจน 2. การเตรยมความพรอมของบคลากรกอนดงาน บคลากรตองมความเขาใจวตถประสงคของการดงานเปนอยางด และการรวมกนชวยตงค�าถามระหวางหวหนาทมและบคลากรกอนไปดงาน ซงจะท�าใหบคลากรเขาใจขอบเขต และประเดนท หวหนาทมตองการมากขน 3. การก�าหนดระยะเวลาในการศกษาดงานใหเหมาะสมกบเนอหาหรอวตถประสงคทตองการเนองจากการศกษาดงานบางครงอาจตองใชระยะเวลามากกวา 1 วน จงควรค�านงถงระยะเวลาทเหมาะสมเพอใหเกดการเรยนรอยางเตมประสทธภาพ 4. ความรวมมอของสถานททจะไปดงานองคกรเจาบาน เพอใหองคกรทจะไปศกษาดงานไดจดเตรยมขอมลไดถกตองและตรงตาม วตถประสงคทตองการศกษาดงาน จ�าเปนอยางยงทจะตองแจงเปาหมายใหชดเจนวา ตองการขอดงานในเรองใดและตองการขอมลเอกสารใดบาง เพราะองคกรจะไดเตรยมขอมลหรอเอกสารบางสวนทสามารถเปดเผยกบบคลากรทขอเขามาดงาน ท�าใหไมตองเสยเวลาคนหาหรอรอเอกสาร 5. ภายหลงการดงานนอกสถานททกครง ผบงคบบญชาจะตองตดตามและด�าเนนการพฒนาตอยอด โดยการใชเทคนค การพฒนาอนๆ มาใชปรบปรงความสามารถของบคลากร เชน การมอบหมายงาน การเรยนร ดวยตนเอง การถอดบทเรยน เปนตน ถอวาเปนเทคนคการพฒนาความสามารถทน�ามาใช

ภายหลงจากการดงานเสรจสน



ขอเสนอแนะ

ขอเสนอแนะแกองคกรทจะไปศกษาดงาน

หลายๆ องคกรมกประสบปญหาการศกษาดงานแลวไมไดประโยชน

เทาทควร บคลากรในองคกรไมไดเรยนร หรอไมสามารถถายทอดแนวคด ตวอยาง

ทดทพบเหนได ทงนควรมการวางแผนการมสวนรวมแกบคลากรโดยใหบคคลากร

ทกคนมสวนรวมในการเตรยมความพรอมในการศกษาดงานควรมการก�าหนด

บทบาทหนาทของผเขารวมศกษาดงานซงจ�าเปนอยางยงทจะตองมผ น�าทม

ดงนนจงตองมการก�าหนดผน�าทมซงอาจจะเปนหวหนาคณะท�างาน Happy

Workplace ในองคกร หรอผบงคบบญชากได เพอทจะไดเปนผน�าในการเขา

ศกษาดงาน โดยบทบาทของผน�าทมและสมาชกสรปไดดงน (สถาบนเทคโนโลย

พระจอมเกลาพระนครเหนอ, 2548)

หนาทของผน�าทม

1. เปนตวแทนและเปนประธานในการประชมทมและประสานงาน

กบสมาชกในดานการแบงงาน การสอสารขอมล ความคบหนาและเตรยมการเดนทาง

2. ท�าความเขาใจกบสมาชกเกยวกบเปาหมาย กฎ กตกา ในการเขา

ศกษาดงานเพอความเปนระเบยบเรยบรอย

3. จดท�าแผนการเขาศกษาดงานและดแลใหเปนไปตามแผน

4. ประสานงานกบองคกรเจาบานในการเขาศกษาดงาน เชน การ

จดสงค�าถามและรายชอผทจะเขาไปศกษาดงาน ใหองคกรเจาบานลวงหนา

การสงจดหมายขอตดตอองคกรเจาบาน (host) และสงจดหมายขอบคณองคกร

เจาบาน หลงจากเสรจสนการศกษาดงานเปนตน

5. สรปผลทไดจากการศกษาดงานของทม

หนาทของสมาชก

1. รวมกนจดท�าค�าถามเพอใชในการศกษาดงาน และเตรยมใหกบ

องคกรเจาบาน (host)



2. ชวยเหลอหวหนาทมในการวางแผน เชน การทดสอบค�าถาม

การเกบขอมล การถามค�าถามตามทไดรบมอบหมายเปนตน

3. สงรายชอผทตองไปศกษาดงานในสวนของหนวยงาน แผนก ฝาย

ของตนเองใหหวหนาทมทราบลวงหนา เพอจะไดด�าเนนการกบผทเกยวของ เชน

การขออนญาตหวหนางานใหบคลากรในสงกดเขารวมการศกษาดงานเปนตน

4. การสมภาษณและการจดบนทกขอมล ทไดก�าหนดไวตาม

วตถประสงคของการศกษาดงานเชนการบนทกเสยง บนทกวดโอ การถายภาพ

ตามทไดตกลงท�าความเขาใจรวมกน

5. ชวยหวหนาทมในการท�ารายงานการศกษาดงานของทมเพอท�าให

ทราบถงจดเดนจดดอยในการศกษาดงานแตละครง

6. จดท�ารายงานผลการศกษาดงาน ผลการสงเคราะหความร และ

แนวทางในการปรบปรงองคกรตามแนวทางการสรางองคกรแหงความสข

ขอเสนอแนะแกองคกรทเปนแหลงศกษาดงาน

การเปนแหลงศกษาดงานนนส�าหรบองคกรทมความพรอม และมผรบผดชอบ

ในสวนงานทเกยวของ เชน มวลชนสมพนธ ฝายสอสารองคกร ยอมมความสะดวก

ในการใหขอมลทเปนประโยชนแกผสนใจศกษาดงานอยแลว แตหากองคกรใด

ทตองรองรบการศกษาดงานบอยครง จ�าเปนตองพงระวงถงผลกระทบตอภารกจ

หลกขององคกร ซงอาจท�าใหรบกวนงานหลกขององคกรได ดงนนจงควรมการ

เตรยมพรอมในการจดการไมใหเกดผลกระทบตอสภาพการท�างาน และควรหา

ชองทางใหเกดการเรยนรประสบการณจากผมาศกษาดงาน ตลอดจนการสราง

ความรวมมอระหวางกน อนจะท�าใหเกดประโยชนแกองคกรทงสองฝายดวย



อาภรณ ภวทยพนธ. (2554). Field Trip, 27 สงหาคม 2556. www.oknation.

net/blog/print. php?id=692835

สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาพระนครเหนอ. (2548). การท�า Site Visit เพอ

การศกษา Best Practice อยางเปนระบบ. ขาวประกนคณภาพการศกษา,

2548 (97).

ศภวลย พลายนอย. (2553). นานาวทยาการถอดบทเรยนและการสงเคราะห

ความร. กรงเทพมหานคร: บรษท พ.เอ.ลฟวงจ�ากด.

Jerome S. Bruner. (1999). The Process of Education 25th. Harvard

University Press

keng Guru. (2553). วธการศกษาดงานอยางมประสทธภาพ, 27 สงหาคม 2556.

www.learners. in.th/blogs/posts/400010


ดชนคำาหลก

ก

กระบวนการสอสาร 51, 52, 53, 70, 77

การขบเคลอนโครงการ 29, 32, 38, 39, 50

การบรหารจดการเงน 83, 88

การประเมนผลสรปโครงการ 30

การเรยนรจากเพอน 100, 101, 104

การศกษาดงาน 15, 97, 98, 99, 101, 102, 103, 104, 105, 106, 109, 111

การสรางสมดลทางการเงน 84

การสอสาร 49, 50, 51, 52, 53, 54, 55, 58, 59, 62, 65, 69, 76

การเสรมสรางองคกรสขภาวะ 26, 33, 34, 37, 43, 44, 49, 61, 83, 90

กจกรรมสรางสข 56, 87

ค

คณภาพชวตคนท�างาน 13

คมอแนวทางปฏบตทด 23

ความสข 8 ประการ 18, 33, 59

เครอขายองคกรสขภาวะ 25

โครงการพฒนากลไกทางวชาการเพอสนบสนนงานสรางเสรมสขภาวะองคกร 25, 29

โครงการสรางเสรมองคกรสขภาวะ 5, 26, 32, 33, 37, 45, 46, 50

ถ

ถอดบทเรยน 4, 5, 6, 29, 107


ดชนคำ�หลก

น

แนวคดองคกรสขภาวะ 54, 55, 57, 59

บ

บนทกความรวมมอ 8, 9

ผ

แผนปฏบตงาน 3, 6, 7, 17, 18, 19, 21

ภ

ภาคเครอขาย 4, 9, 34, 51, 56, 58, 60, 69, 71, 77, 78, 79

ร

ระบบพเลยง 43

ว

วฒนธรรมองคกร 14

วธปฏบตทเปนเลศ 98

ส

สถานประกอบการขนาดกลาง 10, 12

สถานประกอบการขนาดใหญ 10, 12

ส�านกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ (สสส.) 1, 2, 25, 33, 90

ดชนคำาหลก


อ

องคกรเจาบาน 103, 194, 105, 106, 109

องคกรตนแบบ 10, 21, 24, 43, 45, 46, 73

องคกรน�ารอง 18, 42, 45

องคกรแหงการเรยนร 86, 89, 96

องคกรแหงความสข 1, 2, 4, 9, 12, 16, 32, 40, 50, 60, 75, 76, 83, 91, 96,

99, 100, 101, 102, 103, 109

องคกรสขภาวะ 1, 4, 14, 18, 21, 23, 24, 25, 26, 27, 29, 32, 33, 37, 50,

51, 54, 55, 58, 60, 61, 63, 65, 67, 68, 78, 79, 83, 97

A

After Action Review 45, 106

Action Plan 6, 16, 17, 18, 21

B

Best Practice 23, 98, 99

C

Communication 51

D

Direct Communication 74


ดชนคำ�หลก

H

Hands-on training 13

Happinometer 40, 65

Happy Money 1, 83, 86, 87, 93

Happy Workplace 1, 10, 11, 12, 13, 14, 18, 25, 33, 42, 43, 50, 83, 87,

96, 104, 110

Healthy Organization 4

N

Node 32

P

Peer Assist 100, 101, 104

S

Site visit 97

Sustainability 30

T

Two way Communication 76

ii - Happy Workplace 1.pdf · 2015-11-12 · พิมพ์ครั้งแรก...

Documents

Transcript of ii - Happy Workplace 1.pdf · 2015-11-12 · พิมพ์ครั้งแรก...