ICN 2019 TEMA ÖZETİ 2019.pdf · Hemşirelik bakımı; yaş, renk, inanç, kültür, engellilik...

30
HERKES İÇİN SAĞLIK HEMŞİRELİK, KÜRESEL SAĞLIK VE EVRENSEL SAĞLIK GÜVENCESİ ULUSLARARASI HEMŞİRELER GÜNÜ 2019 KAYNAKLAR VE KANIT ULUSLARARASI HEMŞİRELER KONSEYİ (ICN) ÖNCÜ SES HERKES İÇİN SAĞLIK ICN 2019 TEMA ÖZETİ

Transcript of ICN 2019 TEMA ÖZETİ 2019.pdf · Hemşirelik bakımı; yaş, renk, inanç, kültür, engellilik...

Page 1: ICN 2019 TEMA ÖZETİ 2019.pdf · Hemşirelik bakımı; yaş, renk, inanç, kültür, engellilik veya hastalık, cinsiyet, cinsel yönelim, milliyet, politika, ırk veya sosyal statü

HERKES İÇİN SAĞLIK HEMŞİRELİK, KÜRESEL SAĞLIK

VE EVRENSEL SAĞLIK GÜVENCESİ

ULUSLARARASI HEMŞİRELER GÜNÜ 2019 KAYNAKLAR VE KANIT

ULUSLARARASI HEMŞİRELER KONSEYİ (ICN)

ÖNCÜ SES HERKES İÇİN SAĞLIK

ICN 2019 TEMA ÖZETİ

Page 2: ICN 2019 TEMA ÖZETİ 2019.pdf · Hemşirelik bakımı; yaş, renk, inanç, kültür, engellilik veya hastalık, cinsiyet, cinsel yönelim, milliyet, politika, ırk veya sosyal statü

ULUSLARARASI HEMŞİRELER KONSEYİ (ICN)

.

ICN BAŞKANININ

MESAJI

Her yıl, Uluslararası Hemşireler Konseyi, Florence Nightingale'nin doğum günü olan 12 Mayıs'ta kutlanan Uluslararası Hemşireler Günü için bir tema belirler. Son iki yıldır hemşireliğin sesini Hemşireler: Öncü Bir Ses teması ile kutladık. 2017'de, hemşirelik sesinin Sürdürülebilir Kalkınma Hedeflerine ulaşılmasındaki rolünü tartışırken 2018’de, sağlığın bir insan hakkı olduğunu inceledik. Bu yıl hemşirelik sesini Herkes için Sağlık bakış açısından inceliyoruz.

Dünyanın her yerinde hemşireler her gün en çok ihtiyacı olanlara sağlık hizmeti sunmak için sınırlı kaynaklarla en zorlu koşullarda Herkes İçin Sağlık'ı savunuyor. Bu Uganda’da(s.20) hemşire personelin toplumla yakın ilişkiler kurarak ve yerel Köy Sağlık İşçileri ile işbirliği yaparak özellikle kişisel ve ev hijyeni ve sanitasyonuyla ilgili temel sağlık ipuçlarını öğretmek üzere köyleri ziyaret etmesinde gözlenebilir. Bu aynı zamanda, evsizlik, bağımlılık ve hapisten sosyal hayata geçişle mücadele eden bireylere yüksek kalitede sağlık hizmeti ve koordine edilmiş hizmetler sağlamak için hemşirelerin ABD'de (s.6) sosyal hizmet uzmanları ile ortak toplum ilişkileri ve yerel uzmanlığı geliştirmek için yaptığı işbirliği görülebilir.

Ve hastaya en yakın olan hemşireler de hastaların seslerini politika tablosuna ulaştırmaya yardımcı oluyorlar. Evrensel Sağlık Güvencesi (UHC) konulu ilk BM Yüksek Düzeyli Toplantısı (HLM), 2019 Birleşmiş Milletler Genel Kurulu (UNGA)n'da yapılacaktır. Bu, hemşireliğin sesimizi duyurması için bir fırsattır. Hazırlanmamız gerekiyor ve bu kaynak ve kanıt belgesi dünyadaki hemşirelerin evrensel sağlık sigortasının çeşitli yönlerini ve hemşirelerin rolünü anlamalarına yardımcı olacak.

ICN, multidisipliner bir ekibin bir parçası hemşirelerin sosyal, ekonomik, kültürel ve politik belirleyicilerini hesaba katan sağlık sistemleri oluşturabileceğine inanmaktadır. Sağlıkta eşitsizlikleri tesbit edebilir ve sağlığın teşviki ve hastalıklarının önlenmesine yeniden odaklanarak, bir nüfus sağlığı yaklaşımı kullanarak her yerdeki herkesin sağlığını iyileştirebiliriz.

Ve son olarak, hemşirelerin liderlik yapma zamanının geldiğine inanıyoruz. Dünyadaki en büyük sağlık mesleği olan ve sağlık hizmetinin sunulduğu her alanda çalışan hemşirelik, Herkes için Sağlık vizyonunu elde etmek için uygun bir şekilde kullanıldığında büyük potansiyele ve anlama sahiptir.

Annette Kennedy Başkan, Uluslararası Hemşireler Konseyi

Page 3: ICN 2019 TEMA ÖZETİ 2019.pdf · Hemşirelik bakımı; yaş, renk, inanç, kültür, engellilik veya hastalık, cinsiyet, cinsel yönelim, milliyet, politika, ırk veya sosyal statü

IND2019 BİRİNCİ BÖLÜM

BİRİNCİ BÖLÜM HERKES İÇİN SAĞLIK

“Dünyada sağlıktan daha kıymetli

bir şey yoktur.” – Dr Tedros Adhanom Ghebreyesus, WHO Genel Müdürü1

12 Eylül 1978'de, Birinci Basamak Sağlık Bakımı (PHC) konulu uluslararası konferans için Kazakistan Alma Ata'da (şu anda Almatı olarak biliniyor) 134 ülke bir araya geldi. Bu etkinlik, halk sağlığı tarihinde önemli bir dönüm noktası oldu ve hükümet, sağlık ve kalkınma çalışanlarını ve küresel toplumu, dünya nüfusunun sağlığını bir PHC yaklaşımıyla korumak ve desteklemeye yönelik taahhüt altına sokmaya yönelik türünün ilk örneğiydi.2

Deklarasyon, sağlık planlamasında topluluk liderliğini, modern tıbbın sadece elit sanılan kesime ait olmasını azaltmayı, ve daha iyi sağlık sonuçları için sosyal eşitsizliği ele almayı desteklediğinden dolayı derin mesajlar içeriyordu.3 O zamanlar “Herkes İçin Sağlık”ın kurallar ve eylemlerle ilk kez dile getirildiği zamanlardı.

Deklarasyon cesurca "Sağlık bir insan hakkıdır. Bir tarafta eşitsizlik ve adaletsizlik varken, Herkes için Sağlık elde edilemeyecektir” dedi.

Kırk yıl sonra, Alma Ata Deklarasyonunda yer alan mesajlar hala geçerlidir. 1978'den bu yana bazı alanlarda ilerleme kaydedilmesine rağmen, sağlık konusundaki açıkların genişliğinde bir değişiklik gördük. Yaşam tarzı ve çevrede gerçekleşen değişiklikler yeni sağlık sorunları yarattı: kronik hastalıklar artık bulaşıcı hastalıklardan daha fazla insan öldürüyor. Gelir eşitsizlikleri ve politik dışlanma devam etmiştir ve zengin ile fakir arasındaki fark artmaktadır. Küresel olarak, seyahat, ticaret ve kültürel alışveriş yoluyla giderek daha fazla bağlantı kurmaktayız. Bu, ülkelerin çabalarını baltalayan ve bulaşıcı olmayan hastalık oranlarını azaltmaya yönelik müdahalelerini zorlaştıran gıda, alkol ve tütündeki yeni ticari menfaatlere yol açmıştır. Bu nedenle, «Herkes İçin Sağlık» bir son nokta değil, tüm ülkeler ve uluslararası topluma yönelik temel ilkesi, insanların sağlığını iyileştirmeye çalışmak olan, sosyal adalet alanında eyleme geçilmesi gerektiğine dair bir çağrıdır.

ÖNÜMÜZDEKİ ZORLUK

Dünyadaki tıbbi ve teknolojik gelişmelerde kayda değer kazanımlar olsa da, sağlığın iyileştirilmesinde ülkeler arasında ve ülkeler içinde artan farklılıklar mevcuttur. Sağlığa yönelik biyomedikal ve teknolojik yaklaşımlarda, özellikle sağlık tamamen “fiziksel, zihinsel ve sosyal iyilik hali” olarak değerlendirildiğinde sağlığın iyileştirilmesine yönelik sınırlamalar mevcuttur.4 Aslında, sağlığa yönelik biyomedikal model yaklaşımının, sağlığın diğer belirleyicilerinin ihmal edilmesine yol açtığını iddia etmek mümkündür.

Bu, Dünya Sağlık Örgütü'nün (WHO) kronik hastalık olarak da bilinen Bulaşıcı Olmayan Hastalıklar Yüksek Düzey Komisyonunda (NCD) belirtildi. Komisyon raporunda, statükonun yerinde kalması durumunda, SDG(sürdürülebilir kalkınma hedefi)nin hedefi NCD›lardan (bulaşıcı olmayan hastalıklar) prematür ölümü 2030'a kadar % 30 azaltmayı başaramayacağın bildirmiştir. Komisyon, bunun temel nedenlerini ; “pek çok politika anlaşması sağlanmamış

olmasına, ülkelerin bu hedefe ulaşma yolunda olmamasına, Ülkelerin faaliyetlerinin istikrarsız oluşuna, ulusal yatırımların maalesef küçük kalmasına ve uluslararası alanda yeterli miktarda para hareketi olmamasına bağlıyor.”5

Bu sorun NCD’lere özgü değildir. Verilerin gösterdiği gibi, 20. yüzyılda (Şekil 4), sağlık ve refah, afetler, yoksulluk, bulaşıcı hastalıklar, savaş ve diğer insani faktörlerden etkilenmektedir.

Hükümetler ve sağlık hizmetlerinin kendilerine sunulan sınırlı kaynaklardan en iyi şekilde yararlanmaları için zor kararlar alınması gerekecektir. Hemşireler, hastanın savunuculuğunu yapmaları, bilimsel becerileri ve sayıları ve yaşam döngüsü ve bakım süreci genelinde sağlanan bakım çeşitliliği nedeniyle, sağlık hizmetlerini bilgilendirmek ve politika geliştirmeye öncülük etmeleri için karar ve bilgi vermeleri gereken bir pozisyona yerleştirilmişler.

ULUSLARARASI HEMŞİRELER KONSEYİalışmasıFotoğrafı sağlayan – Cyrus Batheja SİZLİK, BAĞIMLILIK VE

Page 4: ICN 2019 TEMA ÖZETİ 2019.pdf · Hemşirelik bakımı; yaş, renk, inanç, kültür, engellilik veya hastalık, cinsiyet, cinsel yönelim, milliyet, politika, ırk veya sosyal statü
Page 5: ICN 2019 TEMA ÖZETİ 2019.pdf · Hemşirelik bakımı; yaş, renk, inanç, kültür, engellilik veya hastalık, cinsiyet, cinsel yönelim, milliyet, politika, ırk veya sosyal statü

7

IND2019 BİRİNCİ BÖLÜM

HERKES İÇİN SAĞLIK NEDİR?

“Herkes için Sağlık” bir ülkede herkesin sağlığa ulaşması anlamını uyandırmaktadır. Bu noktada sağlık, sadece sağlık servislerinin varlığıyla değil, sosyal ve ekonomik üretken bir hayata yol açan tam bir fiziksel ve mental sağlık haliyle mümkündür.6

Şekil 1: ‘Herkes için Sağlık’ şudur (Mahler, 2016)6

Sağlığın önündeki engellerin kaldırılması örneğin yetersiz beslenme,

yoksulluk, temizlik ve yoksulluğun ortadan kaldırılması;

güvenli konut ve barınak

Tarım, eğitim, barınma, iletişim, adalet, ekonomik

pazarlar ve diğer sektörlerin katılımını gerektiren, sağlığa

bütüncül bir yaklaşım.

MAHLER, 2016

Ekonomik

kalkınmanın bir hedefi ve sadece

onu elde etme anlamında değil.

Bireysel ve toplum sağlığını ve refahını

iyileştirmek için sağlığın sosyal

belirleyicilerinin ele alınması

Tıp alanında devam eden

ilerlemeye ve sağlık hizmetlerine erişime dayalı,

yani özellikle birinci basamak sağlık hizmetleri ve aşılamaya

Bu çerçevede, sağlık, sosyal kalkınma ve ekonomik faktörlerin Herkes için Sağlık için önceden belirli olduğu, bir insan hakkı olarak görülmektedir. Sosyal dışlanmanın ve sağlıktaki eşitsizliklerin ortadan kaldırılmasını içeren sağlığın korunmasına ve desteklenmesine önem verilmektedir. Bunun da ekonomik ve sosyal kalkınma ve dünya barışı üzerinde olumlu etkileri vardır. Bunun kanıtı Lancet Komisyonu tarafından yayınlandı ve Komisyon, bugünden itibaren 2035’e kadar yatırım yapılan her 1 ABD Doları’nın 9 ila 20 ABD Doları arasında bir getiri sağlayacağını tespit etti.7

Hemşireler, tüketicilerin haklarını artırmak konusunda ön sıralarda insanların bir grup olarak ya da bireysel olarak kendi bakımlarını planlama ve uygulamada katılımcı olmalarını insani bir hak ve ödev olarak tanımlamaktadırlar. ICN Etik Kuralları der ki “Hemşireliğin natüründe kültürel haklar, yaşama hakkı ve seçme hakkı,

onur hakkı ve saygı ile muamele edilme hakkı da dahil olmak üzere insan haklarına saygılı olmak vardır. Hemşirelik bakımı; yaş, renk, inanç, kültür, engellilik veya hastalık, cinsiyet, cinsel yönelim, milliyet, politika, ırk veya sosyal statü hususlarına saygılıdır ve bunlarla sınırlandırılamaz. Hemşireler, bireye, aileye ve topluma sağlık hizmeti verir ve hizmetlerini ilgili grupların hizmetleriyle birlikte koordine eder. Bakım için ihtiyaç evrenseldir».8

1978'de ilan edilen “Herkes İçin Sağlık” idealleri ve temel unsurları henüz sağlanamamıştır. Bununla birlikte, onlara karşı önemli bir ilerleme kaydedilmiştir. Ülkelerin Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri (SDG'ler)ni kabul etmesiyle, zamanımızın dertlerine eğilmek için doğru yönde harekete geçiliyor.

Page 6: ICN 2019 TEMA ÖZETİ 2019.pdf · Hemşirelik bakımı; yaş, renk, inanç, kültür, engellilik veya hastalık, cinsiyet, cinsel yönelim, milliyet, politika, ırk veya sosyal statü

ULUSLARARASI HEMŞİRELER KONSEYİ

Vaka Çalışması Fotoğrafı sağlayan – Kartika Kurnisari

RACHEL HOUSE – TOPLUM PALYATİF BAKIMIN SAĞLANMASI – Endonezya

Endonezya'da, 18 yaşın altında 1200 yeni kanser vakası ve ayrıca HIV/AIDS'li çok sayıda çocuk var. Bu durum, pediatri alanında palyatif bakıma olan muazzam ihtiyacı vurgulamaktadır.9

Pediatrik palyatif bakım hizmetlerinin eksikliğini ele alma arzusuyla motive olan ve hiçbir çocuğun acı içinde yaşamak ya da ölmek zorunda kalmayacağı bir Endonezya vizyonuyla, Rachel House, Endonezya'nın ilk pediatrik palyatif bakım hizmeti olarak kuruldu. Rachel House hastalarının çoğunluğu, ebeveynleri günlük 3-5 ABD Doları gelir elde eden marjinal topluluklardan gelmektedir. Bu da, çocuklar evde değil de hastanede kalırsa, tüm ailenin yemeksiz kalacağı anlamına gelir. Bu sert gerçeğe cevaben, hemşireler, topluma dayalı palyatif bakım sağlamak için Jakarta'nın kalabalık caddelerinde dolaşmak için üniformalarını, motosiklet kaskları ve ceketleri ile değiştirdiler.

Hemşireler bu hayati hizmetin gelişmesine öncülük etmişlerdir. Çok yetenekli ve hastaların hem fiziksel hem de psikososyal değerlendirmelerini yapmak için eğitim almış hemşireler, hastalıkları öncesi ve sonrasında hikayelerini ve sosyal durumlarını anlamak için çocuklar ve aileleri ile zaman geçirirler. Hemşireler, çocuğu ilk önce belirtileri olan bir hasta değilde insan olarak anlamaya çalışırlar. Bu, hemşireler arasında muazzam tutku ve sonuçta hizmet ettikleri kişilere artan bir adanmışlık yaratır.

Çocuklara bakım sağlamak için multidisipliner bir ekip kuruldu. Bu ekibin çekirdeğindeki hemşireler, çocukların evleri etrafında destek ağları oluşturmak için; Rachel House tarafından eğitilen yerel toplum sağlık gönüllülerinin desteğini toplayarak; yerel birinci basamak görevlileri ile bağlantı kurup onları hazırlayarak; yerel eczanede gerekli ilaçların mevcudiyetini sağlayarak ve çocuk için beslenme ve diğer sosyal destek için ortak STK'larla çalışarak yol alıyorlar. Ekip ayrıca halk ve sağlık profesyonelleri arasında palyatif bakım bilincini arttırmaya ve ağrı ve semptom yönetimi için kapasiteyi arttırmaya yardımcı olmak için toplulukları eğitmektedir.

12 yıllık hizmetten sonra, Rachel House 3000'e yakın çocuğa ve ailesine bakım hizmeti vermiştir. Ev tabanlı pediatrik palyatif bakımda ulusal liderler olarak görülen hemşireler, genellikle bilgilerini Endonezya genelindeki hastane personeli ile paylaşmaya davet ediliyor. Ayrıca, Rachel House artık hemşireler için uluslararası standartlarda palyatif bakım eğitimi vermektedir ve entegre palyatif bakım hizmetleri geliştirmek isteyen hastaneleri desteklemektedir. Rachel House, ağrı ve semptom yönetiminin acı çekmeyi önlemek ve rahatlatmak için herkes tarafından erişilebilir ve erişilebilir olmasını sağlamak için Endonezya genelinde palyatif bir bakım ekosistemi kurmaya kararlıdır. 10

Page 7: ICN 2019 TEMA ÖZETİ 2019.pdf · Hemşirelik bakımı; yaş, renk, inanç, kültür, engellilik veya hastalık, cinsiyet, cinsel yönelim, milliyet, politika, ırk veya sosyal statü

9

Nazi

ULUSLARARASI HEMŞİRELER KONSEYİ Fo

toğr

afı s

ağla

yan

– Ki

thsi

ri M

ahas

en

8IND2019 BİRİNCİ BÖLÜM

HERKES İÇİN SAĞLIKTAN EVRENSEL SAĞLIK GÜVENCESİNE

“Evrensel sağlık sigortası sağlandığında, yoksulluğun azaltılacağını, işlerin yaratılacağını, ekonomilerin büyüyeceğini ve toplumların hastalık salgınlarına karşı korunacağını biliyoruz. Hatta kadınların ekonomik fırsatlarının ve çocuklarının sağlık ve gelişimlerinin de adım adım ilerleyeceğini biliyoruz.”

WHO Genel Müdürü Dr Tedros Adhanom Ghebreyesus11

Evrensel Sağlık Kapsamı (UHC), orijinal Alma Ata Deklarasyonundan daha çok, «Herkes için Sağlık» vizyonunu ele almaktadır. Bunun temel nedeni, temel sağlık hizmetlerine (sadece PHC'den daha fazla) daha kapsamlı bir yaklaşım sunması ve olayın finansal yönüne de dikkat çekmesidir. Bununla birlikte, orijinal Alma Ata bildirgesine göre UHC'nin mevcut bir yetersizliği ise ,sağlık kararlarında ailenin ve toplumun katılımına odaklanmamasıdır.

Evrensel Sağlık Güvencesi (UHC)

“Universal Evrensel sağlık kapsamı (UHC), tüm insanların ve toplulukların finansal sıkıntıya maruz kalmadan ihtiyaç duydukları destekleyici, önleyici, iyileştirici, rehabilitee edici ve palyatif sağlık hizmetlerini etkili olacak şekilde yeterli kalitede almalarını sağlamak anlamına gelir.” 13

Hükümetlerin büyük desteğiyle 2000 yılına kadar 1978 tarihli «Herkes İçin Sağlık Beyanı» imzalanmış olsa da,sonrasında ivme hızla azaldı. HIV / AIDS ve Tbc gibi küresel sağlık sorunlarının etkisiyle hareketin yeniden başlaması bu ilk beyandan 20 yıl sonra gerçekleşti. Daha sonra ülkeler sağlık hizmetlerine erişimi geliştirmek için finansal mekanizmalarda reform yapma kararı aldılar (2005). Bu taahhüt, ancak sekiz yıl sonra 67. Birleşmiş Milletler Genel Kurulunda UHC'yi onaylayan bir kararla yerine getirildi.12

Page 8: ICN 2019 TEMA ÖZETİ 2019.pdf · Hemşirelik bakımı; yaş, renk, inanç, kültür, engellilik veya hastalık, cinsiyet, cinsel yönelim, milliyet, politika, ırk veya sosyal statü

H

ULUSLARARASI HEMŞİRELER KONSEYİ (ICN) Şekil 2: UHC'nin üç ilgili hedefi

Sağlık hizmetleri, hizmet alanların sağlığını iyileştirecek düzeyde olmalıdır.

Sağlık hizmetlerine ulaşımda eşitlik-sadece ödeyebilenler için değil, hizmet ihtiyacı olan herkes için sağlanmalıdır.

İnsanlar, finansal riske karşı korunmalıdır, böylece hizmet kullanmanın maliyeti, insanları maddi zarar riski altına sokmaz.

Şekil 3: UHC'nin faydaları

Ekonomik büyüme ve

gelişme kolaylaşır

Çocuk ölümleri azalır

Yaşam beklentisi iyileşmiştir

Bulaşıcı hastalıklar için

mortalite oranları azalmıştır.

Sağlık ve genel

durumu iyileştirmektedir

.

UHC orta gelirli

ülkeler için uygun fiyatlıdır.

EVRENSEL SAĞLIK GÜVENCESİ

İBH NİN FAYDALARI

Page 9: ICN 2019 TEMA ÖZETİ 2019.pdf · Hemşirelik bakımı; yaş, renk, inanç, kültür, engellilik veya hastalık, cinsiyet, cinsel yönelim, milliyet, politika, ırk veya sosyal statü

IND2019 BİRİNCİ BÖLÜM

HEMŞİRELER, "HERKES İÇİN SAĞLIK"A ETKİ EDEN KÜRESEL SAĞLIK SORUNLARIYLA NİÇİN İLGİLENMELİDİR?

Uygulama kapsamlarında, hemşireler uygun, erişilebilir ve kanıta dayalı bakım sağlarlar. Hemşireler multidisipliner takımların bir parçası olarak bağımsız olarak çalışırlar ve sektörler arası ilişkilere katılırla

• İhtiyaçta olanlara öncelik vererek ve sağlık eşitsizliklerini hedeflerler.

• Toplum, birey ve kendine güven, katılımcılık ve kontrolü makisimize etmektedir.

• Sağlığa sunum ve maksimizasyon için diğer sektörlerle iş birliği ve ortaklık sağlar.

Bireyler ve toplumlar için bakımın savunuculuğunu yapmaktadırlar.

"Hemşireler, insanların sağlık ihtiyaçlarına her koşulda ve ömrü boyunca cevap vermektedirler." Hemşireler, bireyler ve toplumlarla çalışabilmektedirler ve popülasyonun sağlık ihtiyaçlarını karşılamada iyi bir pozisyonda bulunmaktadırlar.

Herkes için Sağlık”ın geliştirilmesinde potansiyel sahibi yetenekli profesyoneller.

Hemşirelik, açıkça halk sağlığı sunan meslektendirler; yaşam süresince bakım sağlayarak ve toplumu daha iyi bir sağlık ve sıhhat sağlamak için eğiterek dünyanın en korunmasızlarının hakları için savunuculuk yapmışlardır. Dünyadaki en büyük sağlık mesleği olan ve sağlık hizmetinin sunulduğu her alanda çalışan hemşirelik, Herkes için Sağlık vizyonunu elde etmek için uygun bir şekilde kullanıldığında büyük potansiyele ve anlama sahiptir.

Dünya Herkes için Sağlık yollarını araştırmaktadır.

Alma Ata Deklarasyonu, “Herkes İçin Sağlık” sağlama girişiminde başarısız oldu. 40 sene sonra dünya popülasyonunun yarısı gerekli sağlık hizmetlerine ulaşım sağlayamamaktadır. Yaşlanan popülasyonlar, ve değişen hastalık paternleri sağlığa farklı bütünsel insan merkezli bir model gerektirmektedirler. Bu çatı, hemşirelik bakımının merkezindedir ve hemşirenin genişlemiş faaliyet alanı ve bilimselliğindeki artış ile (vs. reçete, prosedür ve sevk) birleşmiştir.

Multidisipliner bir ekibin ve sektörler arası işbirliğinin bir parçası olarak hemşirelik, sağlığın sosyal, ekonomik, kültürel ve politik belirleyicilerini, sağlık eşitsizliklerini, sağlığın teşviki, hastalık önleme, tedavi ve hasta bakımı, toplumu, kalkınma, savunuculuk, rehabilitasyon, sektörler arası eylem ve popülasyonun sağlık yaklaşımları hesaba katan bir sağlık sistemi oluşturabilir. 15

Page 10: ICN 2019 TEMA ÖZETİ 2019.pdf · Hemşirelik bakımı; yaş, renk, inanç, kültür, engellilik veya hastalık, cinsiyet, cinsel yönelim, milliyet, politika, ırk veya sosyal statü

12

Hava Kirliliği

116m İlaçlar

115m Yol Trafiği

60m Kazalar

298m

980m Murder 177m

İntihar89m

9m Alkol

Katliam 58m

14m Diğerleri İdeoloji

142m 15mDemokrasi

21m Çifte Sayım Nazi 16 m

Soykırım 30m

Nazi Almanyası

6mJaponya

Faşimzm

Komünizm 94m

Çin 65m

Savaş 131m 39.5m

37m

2. Dünya Savaşı

Düşme 39m

Boğulma39m

Zehirlenme 35 m

Yangın 31m

20m

6.5m Diğerleri

2. Dünya Savaşı 66m

Kıtlık 101m

NATURAL DÜNYA

136M

7mHayvanlar

4mDiğerleri

24m Doğal Afetler

20m Aşırı Hava

Çin 1958-62

Sovyetler Birliği 1918-19

9m

5m Çin 1943

3m

Kuzey Kore 1995-99

14m

10m 9m

8m

7m

6m

Diğer

kan zehirlenmesi Hipertansiyon

Kürtaj

Kanama

Engellenmiş Doğum

Annelik Koşulları

64m

Doğum Kusurları6

4m

Kalp27m

Diğer 23m

Karaciğer46m

Kolorektal47m

Mide 64m

Diğerleri66m

K A N S E R

530m

S A Ğ L I K K O M P L İ K A S Y ON

L A R I

278m

Beslenme Bozukluklukl

arı 59m

PerinatalKoşullar

155m

10mYumurtalık

13mMesane

17mPankreas

18m Boyun

20m Prostat 20m

Lösemi

24m

Ağız

33m

36m

36m

Özofajiyal

Lenfoma

Meme

Diğer 61m

Doğum Afeksisi 94m

Protein 32m

10m 7m Diğerleri Iron

İN S A N L I K

ULUSLARARASI HEMŞİRELER KONSEYİ (ICN) Şekil 4: Nedenleri20nci yüzyıl mortalitesi 16

Bilgilendirme yapmak güzeldir. (2012)

Page 11: ICN 2019 TEMA ÖZETİ 2019.pdf · Hemşirelik bakımı; yaş, renk, inanç, kültür, engellilik veya hastalık, cinsiyet, cinsel yönelim, milliyet, politika, ırk veya sosyal statü

IND2019PARTONE

Çiçek Hastalığı 400m

Sıtma1194m

İshal 226m

Tüberkülöz 100m

Kızamık 97m

37m

B U L A Ş I C I H A S T A L I K L A R

1,680m

Tetanos 22m

STDs 1mChla

mydia

16m

Syphillis

22m

Menenjit

19m

Hepatit B&C

2.5m Dengue

16m 12.5mHIV/AIDS

7mKuduz

38m

Boğmaca

“Spanishflu”pandemic(1918-19)

40m 36m

Mevsim Gribi

Tütün 100m

Solunum 485m

68m

Hypertensive

30m

İltihaplı

25m

Romatizm

Diğer Kardiyovasküler1

78m

İskemik Kalp Hastalığı

540m

K A R D İY OV A S K Ü L ER H A S T A L I K L A R ( k a n s e r h a r i ç )

1,246m İnme 410m

Diğer36m

29m Alzheimer ve Demans

10m Epilepsi

7m Parkinsons

Nörolojik Hastalıklar

82m

Genitoüriner

Hastalığı63m Şeker

Hastalığı73m

B U L A Ş I C I O L M A Y A N H A S T A L I K L A R

( k a n s e r h a r i ç )

1,970m

8m

Kas - İskelet

18m Endokrin Bozuklukları

5m Cilt Hastalıkları

Asthma

18m

Solunum Yolları Rahatsızlığı

274m

ChronicObstructive Pulmonary

Disease (COPD) 200m Akciğer

93m

59m Karaciğer Sirozu

Ülser 20m

1.5m Apandisit

Sindirim Hastalığı

147m

Page 12: ICN 2019 TEMA ÖZETİ 2019.pdf · Hemşirelik bakımı; yaş, renk, inanç, kültür, engellilik veya hastalık, cinsiyet, cinsel yönelim, milliyet, politika, ırk veya sosyal statü

AŞİRELER

İKİNCİ BÖLÜM HERKES İÇİN SAĞLIK'A ETKİ EDEN KÜRESEL SAĞLIK SORUNLARI

Şekil 5: Herkes için Sağlık'a Etki eden Küresel Sağlık Sorunları

Bildiğimiz ve bilmediğimiz hastalıklar - Salgınlar/Pandemiler Yaşam tarzınızın ve çevrenizin ürünü - Bulaşıcı olmayan hastalıklarr Hastalara ülkelerin karşılayabileceği fiyata sağlık servisleri ulaştırmak–değer tabanlı sağlık hizmetleri Hareketli bir dünya - göçmen sağlığı Mental sağlık ve iyilik hali Şiddetin sağlık hizmetleri ve hepimiz üzerindeki etkileri

Page 13: ICN 2019 TEMA ÖZETİ 2019.pdf · Hemşirelik bakımı; yaş, renk, inanç, kültür, engellilik veya hastalık, cinsiyet, cinsel yönelim, milliyet, politika, ırk veya sosyal statü

IND2019 İKİNCİ BÖLÜM

ULUSLARARASI HEMŞİRELER KONSEYİ

KÜRESEL SAĞLIK SORUNU 1 BİLDİĞİMİZ VE BİLMEDİĞİMİZ HASTALIKLAR: SALGINLAR/PANDEMİLER

“Dünyanın diğer tarafındaki salgınlar hepimiz için bir tehdit.Hiçbir salgın sadece yerel değildir. ”

Profesör Peter Piot, Londra Hijyen ve Tropik Tıp Fakültesi, 1976'da Ebola'yı keşfeden beraber çalışanlardan biri.

Halk sağlığı acil durumları arasında, bulaşıcı hastalık salgını, genel halkın yüzleşmek zorunda bırakıldığı en yakın tehdittir.18

Bulaşıcı hastalıkların salgınları ve salgınlarının meydana gelme sıklığı arttıkça, halk sağlığı için topluluklar için tehdit oluşturduğunu ve güçlü ve esnek sağlık sistemlerine ihtiyaç duyulduğunu göstermektedir. Bulaşıcı Hastalıklar salgın yapabilirler.Grip yayılmaya devam ederken, hemşireler bir günde 50 ila 60 hastaya bakıyordu. Komşular ve hatta aile üyeleri bile hastalık bulaşma korkusundan hastalara yardımcı olmada isteksizdiler. Sonuçta, sonuna kadar ön sıralarda bulunan hemşirelerdi. Bu süre içerisinde sağlık işgücü sıkıntısına verilen yanıtın bir parçası olarak, dünyanın pek çok yerinde sağlık profesyonellerinin eğitimi için farklı yollar başlatılmıştır.Kayıtlı hemşirelere altı aylık kısa süreli eğitim veren pratik hemşireler eklenmiştir. Daha az eğitimli işçilerin ve gönüllülerin enfeksiyon oranlarının arttığını ve hasta sonuçlarının daha kötü olduğunu kanıtlıyor gibi görünüyor.22 Bu salgınlar yeni değillerdir.1918'deki (genellikle İspanyol Grip olarak adlandırılan) büyük grip salgınının başlangıcının 100. yıl dönümü oldu. Tahminler değişiklik gösterdiği halde, direkt influenzaya eklenen ölümler 50-100 milyon arasındaydı. Bu o zamanki dünya popülasyonunun %5›lik kadarıdır.Bir milyar kişinin yarısı enfekte ( dünyanın 1/3›ü).20 Hemşirelik bakımının hayati öneme sahip olduğuna ve hayatta kalmanın en açık göstergesi olduğuna dair açık kanıtlar vardır.21 Dünya ve ekonomileri küreselleştikçe, uluslararası seyahat ve ticaret dahil olmak üzere, sağlığı küresel şartlarda ele almalıyız. İspanyol Soğuk Algınlığı, tüm dünyayı 18 ayda dolaşmıştır. Bugünlerde bir enfeksiyon uzak bir köyden dünyadaki herhangi bir yere her hangi bir büyük şehre 36 saatte seyehat etmektedir.23 Salgın zayıf sağlık sistemi ve sınırlı kaynağı olan yerlerde başlayabilir, ama patojen hızla yaylabilir ve herhangi bir memleketi tehdit edebilir.

% 80 Ülke epidemik için hazır değil.5

$ 1.6 milyar Ebola virüsünün 2014 yılında ekonomik etkisi (ABD Doları)30,31

Tahminler, pandemilerin gelecek yüzyılda 6 trilyon doların üzerinde fiyatı olacağını göstermişlerdir, potansiyel pandemiler için yıllık tahmini 60 milyar dolardan fazla kayıp. Global kapasitelerin inşasında ancak yıllık $4.5 milyar yatırım bu katastrofik fiyatları giderebilir.23

Page 14: ICN 2019 TEMA ÖZETİ 2019.pdf · Hemşirelik bakımı; yaş, renk, inanç, kültür, engellilik veya hastalık, cinsiyet, cinsel yönelim, milliyet, politika, ırk veya sosyal statü

Vaka Çalışması Fotoğrafı sağlayan – Uganda Kırsal Fonu

SAĞLIK VE İYİLEŞTİRMEYİ GELİŞTİRMEK İÇİN GİRİŞ PROGRAMLARI – Uganda

Uganda Kırsal Fonu tarafından görevlendirilen hemşirelik personeli ve gönüllüler, Uganda kırsal topluluklarındaki çocukların ve yetişkinlerin sağlığını ve refahını iyileştirmeye kendini adamıştır.

Tarihsel olarak, Uganda dünyadaki en kötü sağlık sistemlerinden birine sahipti. Bununla birlikte, çok şey değişti ve ülke performansında istikrarlı bir şekilde ilerliyor. Üstesinden gelinmesi gereken en büyük engellerden bazıları sağlık hizmetlerine erişim ve bu hizmetleri sağlayacak kaynaklardır39

Uganda Kırsal Fonu (URF), kırsal topluluklardaki çocukların ve yetişkinlerin sağlığını ve refahını iyileştirmeyi amaçlamaktadır. Bunu başarmak için önleme odaklanırlar ve tedaviye ise az odaklanırlar. Bu çalışmanın büyük kısmı köylerde ve yerel okullarda topluluk sağlık görüşmeleriyle yürütülmektedir.

Hemşirelik personeli ve gönüllüler, özellikle kişisel ve ev hijyeni ve sanitasyonuyla ilgili temel sağlık ipuçlarını öğreten köyleri ziyaret ediyor. (genellikle sıtmayı ileten sivrisinekler için üreme alanı haline gelen durgun suyu gidermek için el yıkamak, evi temizlemek ve birleştirmek, tuvaleti kullandıktan sonra elleri yıkamak, yiyecek muhafaza etmek vb.)

Hemşireler toplumla yakın ilişkiler kurar ve yerel Köy Sağlık İşçileri ile işbirliği yapar. Köy Sağlık İşçileri, özellikle temel sağlık eğitimi ve sağlık izlemesi ile birlikte genellikle ilk cevap verenlerdir. özellikle temel sağlık eğitimi ve sağlık izlemesi ile.

Sağlığı geliştirme ve önleme faaliyetlerine ek olarak, hemşireler temel sağlık kontrollerinin ve tedavilerinin yapıldığı klinikler sağlamaktadır. Zor vakalar hastaneye sevk edilir.

Klinik Uganda Cares ile ortaklıkla HIV testi işlemini kolaylaştırır! URF ayrıca Afrika’da ölüm ve sakatlığa neden olan sıtmayı önleme mücadelesi de veriyor. URF ayrıca kadınların ve çocukların tedaviye erişimini kolaylaştıran Kadın Sağlığı Van'ı da sunmaktadır.

Page 15: ICN 2019 TEMA ÖZETİ 2019.pdf · Hemşirelik bakımı; yaş, renk, inanç, kültür, engellilik veya hastalık, cinsiyet, cinsel yönelim, milliyet, politika, ırk veya sosyal statü
Page 16: ICN 2019 TEMA ÖZETİ 2019.pdf · Hemşirelik bakımı; yaş, renk, inanç, kültür, engellilik veya hastalık, cinsiyet, cinsel yönelim, milliyet, politika, ırk veya sosyal statü

ND2019 İKİNCİ KISIM

oldundan emindir. ıllık tescilli hemşire olare Avustralya Kraliyet Hava Kuvvetleri Uzmanlığı Koruma Alanı'nda 17 yıllık tecrüble Bronte Martin, imha ve ani birfelakete ilk elden şahit oldu. salnlar ve diğer acil durumlar bir hasta, ailesi ve toplulukları üzerinde olabilir. Bir toplumun ihtiyaçlarına cevap v

KÜRESEL SAĞLIK SORUNU 2 YAŞAM TARZINIZIN VE ÇEVRENİZİN ÜRÜNÜ – BULAŞICI OLMAYAN HASTALIKLAR

Dünyanın neresinde olursa olsun, kanıtlar bulaşıcı olmayan hastalıklar (NCD) salgınının sağlık sistemi bütçelerini zorlaştırdığı ve kıt kaynakları diğer sağlık ve gelişim önceliklerden uzağa taşıdığı açıktır. Saygıdeğer Helen Clark'ın bir keresinde dediği gibi, “NCD'ler ulusal ve küresel ekonomileri ve toplumu geri tutuyor”.34

NCD'ler insanları sağlıkları, refahları ve zenginliklerinden soygun yapar. Savunmasız topluluklar yaratır ve daha da kötüleştirir. NCD'ler ve bunlarla ilişkili risk faktörleri, insanların doğdukları, büyüdükleri, yaşadıkları, çalıştıkları ve yaşlandıkları sosyal durumla güçlü bir korelasyona sahiptir Yoksulluk içinde yaşayan insanlar, bulaşıcı olmayan bir hastalıktan prematüre ölme riski daha

yüksektir. Düşük-orta gelirli ülkelerde yaşayanlar, bir NCD'den erken ölme riskinin iki katı riskine sahiptir. NCD'lerin en büyük yükü dört ana hastalıktan - kardiyovasküler hastalık, kanserler, kronik solunum hastalıkları ve diyabettir. Bu hastalıkların her biri, aşağıdaki dört risk faktörünü hedefleyerek büyük ölçüde önlenebilir: tütün kullanımı, aşırı alkol, sağlıksız beslenme alışkanlıkları ve diyetleri ve fiziksel aktivite eksikliği.5

NCD ölümlerinin 2 / 3'üTobacco kullanımı, alkolün zararlı kullanımı, sağlıksız diyetler ve fiziksel hareketsizlik ile bağlantılı. 35

Global Mortalitenin %68›i Kanser veya kalp-damar hastalıkları, kronik solunum hastalıkları ve / veya diyabetten.

IND2019 İKİNCİ BÖLÜM

Şekil 6: Primer Sağlık Bakım Kapsamlı Modeline doğru Hareket47

Rogers & Veale, 2000

GELENEKSEL PHC KAPSAMLI PHC: Sağlığa Bakış Hastalık Yokluğu Pozitif İyilik Durumu

Sağlık Üzerine Kontrolün Yeri Pratisyen hekimler Topluluklar ve Bireyler

Majör Odak

Hastalık Eradikasyonu Tıbbi Müdahale ile

Eşitlik ve Toplum Güçlenmesi ile Sağlık

Sağlık Bakım Sağlayıcıları Hekimler Multidisipliner Takımlar

Sağlık için Stratejiler Tıbbi Müdahaleler Multi-sektörel İşbirlik

Page 17: ICN 2019 TEMA ÖZETİ 2019.pdf · Hemşirelik bakımı; yaş, renk, inanç, kültür, engellilik veya hastalık, cinsiyet, cinsel yönelim, milliyet, politika, ırk veya sosyal statü

• ünyadaki hemşirelerin dönüşümüne ve teçhizatlandırmaya öncülük etmek için küresel hemşirelik NCİ BÖLÜM

KÜRESEL SAĞLIK SORUNU 3

ÜLKELERİN KARŞILAYABİLECEĞİ FİYATTA SAĞLIK SONUÇLARINI HASTALARA SUNMAK

İnsan-merkezli bakım son birkaç yılın üzerinde güçlü bir hareket olmuştur. Ancak, santral kültür yapısı olarak meşgul profesyonellerle etkinlik için aç olan geniş ve kompleks sağlık sistemlerini kullanmak için yoğun profesyoneller ile verimlilik için çaba sarf eden büyük ve karmaşık sağlık sistemlerinin bu maliyeti merkezi bir kültürel yapı olarak etkili bir şekilde nasıl kullanabileceğini anlamak zordur.

Sağlık bakımının amacı tedavi değildir, daha iyi sağlıktır

Önemsenmiş sağlık bakımı, rasyonel bir maliyette daha iyi sağlık sonuçlarına ulaşmayı amaçlamıştır. The Economist›e göre,53 Sağlık bakım sistemi arz-odaklı sağlık bakım sisteminden uzaklaşarak hekimlerin ne yaptığı etrafında ve hastaların ne ihtiyacı olduğu etrafında insan-odaklı yaklaşıma doğru yönelmelidir. Sağlık sistemleri hastalarla ve aileleriyle ortak olduğunda, sağlık hizmetlerinin kalitesi ve güvenliği artar, maliyetler düşer, sağlayıcı memnuniyeti artar ve hasta bakım deneyimi artar. İnsan-merkezli bakımı, ayrıca ticari ölçütler, güvenlik ve pazar payını iyileştirmektedir.54

Öneme dayalı sağlık bakımı ve hemşirelik rolü

UHC›ni sürdürülebilmesi eğer sağlık sistmeleri değişmediği zaman ve değişen çevreye uymadığı zaman risk altındadır Bu alanlara doğru yönelme kayıtlı hemşirelerin rolüne ihtiyacı arttıracaktır. Sağlık sisteminin, öneme dayalı sağlık hizmetlerinin sağladığı potansiyel faydaları sağlaması için, politika yapıcıların ve sağlık sistemlerinin, mesleğin uygun eğitim ve araçlarla donatılmasını ve tam kapsamlı uygulama çalışmaları için desteklenmelerini sağlamalıdır. Bu alandaki başarının bir örneği, kalış süresinin kısaltıldığı, sağlık sonuçlarının iyileştirildiği ve acil servis başvurularının azaltıldığı hemşire öncülüğünde kronik hastalık yönetimidir. Çalışma alanlarına tam anlamıyla çalışan hemşirelerin desteklenmesi ve hemşirelik liderliğinin etkin bir şekilde kullanılması sayesinde sağlık sistemleri, sağlık hizmet sunumunu gerçekleştirmiş ve değiştirerek, maliyet ve maliyet düzeyindeki bireyler ve topluluklar için daha iyi sağlık sonuçları elde etmeyi.61

Öneme dayalı sağlık hizmetlerinin uygulanması ve iyileştirilmesi için en büyük ilerleme alanı, hemşirelik verilerinin toplanması ve analizidir. Bilgi, etkili karar vermede çok önemlidir ve sağlık hizmetlerinin kalitesi ve bununla ilgili sonuçların ayrılmaz bir parçasıdır. Hemşireler bilgi yoğun bir ortamda çalışırlar ve uygun olarak bilgi toplarken kazanılacak çok şey vardır. Bunlarla sınırlı olmamak kaydıyla aşağıdakileri içermektedir:

• İyileştirilmiş hasta güvenliliği

• İyileştirlmiş hasta sağlık sonuçlarını anlama

• Gerekli Bakım koordinasyonu

• Hızlandırılmış Performans Analizi

• Zamanlı erişim– daha fazla kapsamlı hasta enformasyonuna erişim

• İyileşmiş kaynak kullanımı

Hemşirelik verileri ve bilgileri toplayan bilgi teknolojisi sistemleri, sağlık endüstrisinde devrim yapabilir ve değere dayalı bir sağlık sisteminin geliştirilmesine yardımcı olabilir. Sadece verimlilik değil, sayısız hayat kurtaracak ve yaşam kalitesini artıracak personel, hasta ve ailelerin gelişmiş deneyimleri var.

Page 18: ICN 2019 TEMA ÖZETİ 2019.pdf · Hemşirelik bakımı; yaş, renk, inanç, kültür, engellilik veya hastalık, cinsiyet, cinsel yönelim, milliyet, politika, ırk veya sosyal statü

IND2019 İKİNCİ BÖLÜM

ULUSLARARASI HEMŞİRELER KONSEYİ

Vaka Çalışması Foto Kredisi – Georgina McPherson

ASTIMLI ÇOCUKLARI TEDAVİDE İNTERDİSİPLİNER TAKIM İÇİNDE HEMŞİRENİN ROLÜ – Minna Miller, Canada

Hemşireler ve hemşire pratisyenler interdisipliner ekiplerde tam kapsamlı olarak çalıştıklarında, hem hasta hem de organizasyonel sonuçlar iyileşir. Araştırmalar, pediatrik astım bakımına interdisipliner ekip temelli yaklaşımın acil servis ziyaretlerini ve hastane girişlerini azalttığını ve astım eğitiminin sonuçları iyileştirdiğini göstermiştir.

Astım, bronşiyal hiper-reaktivite ve değişken hava yolu tıkanması ile karakterize solunum yollarının kronik, enflamatuar bir hastalığı olup, tekrarlayan hırıltı, öksürük, göğüs gerginliği ve nefes darlığı dönemlerine neden olur. Dünya çapında yaklaşık 300 milyon insanı etkilemektedir ve pediatrik popülasyonda en sık görülen kronik hastalıktır.

Çocuk Hastanesi disiplinlerarası astım kliniği, birçoğunun sağlığın sosyal belirleyicileriyle ilgili birden fazla ortak morbidite ve zayıflığı olan, tanı konması veya astım tanısı konan çocuklara hizmet vermektedir. Klinik, hemşire uygulayıcıları (KH), sertifikalı astım eğitimcisi kayıtlı hemşireler, bir solunum uzmanı, alerji uzmanları, çocuk doktorları, solunum terapistleri ve kapsamlı aile odaklı, hasta merkezli sağlamak için birlikte çalışan alerji teknisyenleri ile Kanada›da bir tür hasta merkezli çocuklara astım servislerindendir.

ve eğitim), ve hasta sonuçlarını iyileştirmek için(astım kontrolünü iyileştirmek, kötüleşmeyi azaltmak, ve gelecek atakları ve ilinitili sekela.

NP›nin fonksiyonu otonomik bağımsız çalışır ve astım tanısı, yönetimi ve eğitimi sağlar. Sonuç olarak, çocuk doktorları dikkatlerini çoklu, karmaşık eşlik eden astımlı çocuklara odaklayabilmişlerdir. Sertifikalı Astım Eğitimci Kayıtlı Hemşireler, klinikteki tüm hizmet kademelerinde hastalara ve ailelere kapsamlı astım eğitimi sağlar.

Disiplinlerarası astım kliniği, kapsamlı astım tanısı, tanı, tedavi ve eğitim için “tek durak” tır. 2012-16 yılları arasında, 5.200 hasta / aile buluşması (teletıp dahil), bunların% 60'ından fazlası NP'ler tarafından sağlanmıştır. Klinik pediatrik astım bakımı için il mükemmeliyet merkezidir. Ekip yapısı klinik kaynakların uygun kullanımını kolaylaştırır ve yeni hasta ziyaretleri / konsültasyonları için bekleme sürelerinde 12-14 aydan iki üç aya kadar önemli bir düşüşle sonuçlanır. Klinik veriler astım kontrolünde önemli bir iyileşme olduğunu, acil servis ziyaretlerinde azalma olduğunu ve astım kliniklerindekiler için hospitalizasyonlar olduğunu göstermiştir.

Page 19: ICN 2019 TEMA ÖZETİ 2019.pdf · Hemşirelik bakımı; yaş, renk, inanç, kültür, engellilik veya hastalık, cinsiyet, cinsel yönelim, milliyet, politika, ırk veya sosyal statü
Page 20: ICN 2019 TEMA ÖZETİ 2019.pdf · Hemşirelik bakımı; yaş, renk, inanç, kültür, engellilik veya hastalık, cinsiyet, cinsel yönelim, milliyet, politika, ırk veya sosyal statü

LARARASI HEMİRELER KONSEYİ

KÜRESEL SAĞLIK ZORLUKLARI 4 HAREKET EDEN BİR DÜNYA

Nüfus, en az 60.000 yıldır hareket halindeydi. Ancak, doğa ve demografi göç değişmiştir. Küreselleşme, uluslararası göçün hacmi, çeşitliliği, coğrafi kapsamı ve dolayısıyla karmaşıklığının artmasına neden olan modern göçü kolaylaştırmıştır.97

insanlar çatışma, yoksulluk, afetler, kentleşme, hak eksikliği, ayrımcılık, eşitsizlik gibi birçok nedenden ötürü göç etmektedir. ve iyi işlere erişim eksikliği.

Göçmenlerin, mültecilerin ve yerlerinden edilmiş kişilerin sağlık sorunları

ormanlarda ve dağların üzerinden geçtiler. az miktarda yiyecek içeren ve çeşitli hastalıklar yaşayan günlerce. Bir kez geldiklerinde, yaşayan mevcut 600.000 kişiye katılırlar 13km 2 yerleşiminde Temel sağlık hizmetlerine erişim sorunları, yüksek düzeyde bulaşıcı hastalıklar, özellikle solunum yolu enfeksiyonları ve ishal hastalıkları ve heyelan ve taşkın riski ile karşı karşıyadırlar.

44,400 Günde insanlar çatışma ve zulüm yüzünden evlerinden kaçmak zorunda kalıyor.75

Orta Amerika'dan gelen mülteci ve sığınmacıların sayısı sadece üç yılda beş kat arttı. Honduras politik, ekonomik ve sosyal istikrarsızlıktan etkilenir ve en yüksek şiddet tarifelerinden birine sahiptir. Aileler tehdit edilir, gasp edilir, öldürülür ve erkekler ile erkekler çetelere katılmak zorunda kalır. Meksika, Reynosa'daki göçmen sığınağında, genellikle ABD'ye sığınmacılar için bir geçiş yolu olarak kullanılan bir sınır kenti, Médecins Sans Frontières (MSF) ve hemşire, doktor, psikolog ve sosyal çalışan ekiplerinin girişini önemsiyor kaçan bireyler onların ana ülkesi Günlerce yemek yememe ve otobüs duraklarında uyumama hikayeleri anlatıyorlar. Genellikle, fiziksel ve cinsel şiddet mağdurları, yetersiz beslenmiş, susuz kalmış ve ihmal edilmişlerdir.98

244 milyon Dünya çapında toplam göçmen sayısı.75

175.5 milyon Göçmen sayısı gönüllü olarak taşındı.75

68.5 milyon Göçmenler risk nedeniyle zorla yerinden edildi; zulüm, şiddetli çatışma, gıda güvensizliği veya insan hakları ihlalleri.75

Sadece bir yıl içinde, 723.000 Rohingya mültecisi Myanmar'dan Bangladeş'e kaçtı ve oranlar yavaşlamıyor99 BMMYK, ailelerin yaya olarak geldiğini bildirdi.

Bunlar, göçmenlerin, mültecilerin ve yerlerinden edilmiş kişilerin (MRDP'ler) sıklıkla yüz yüze oldukları senaryo örneklerinden sadece ikisidir. Göç, halk sağlığının yanı sıra insanların, ailelerin ve toplulukların sağlığının ve iyiliğinin birkaç belirleyicisini etkiler. Göçün sağlık ve refah bileşimi çok boyutludur ve sağlığın belirleyicileri için karmaşık bir dizi karmaşıklığı sunar.

MRDP'lerin sağlık gereksinimlerinin gruplar arasında benzer ve eşit olduğu sıklıkla yanlış olarak kabul edilir. Ailelerin ve bireylerin fiziksel, psikolojik, ruhsal, kültürel ve sosyal ihtiyaçları belirgin bir şekilde değişebilir ve çeşitli faktörlerden etkilenir.100, 101 Grupların sağlık bakım ihtiyaçları Suriye'den zorla yerinden Avustralya’ya inen ekonomik göçmenlerden çok farklı olacaktır.

Diğer bir varsayım, MRDP'lerin sağlığının, hedef ülke nüfusununkinden daha zayıf olduğu yönündedir. Göç sürecinde karşılaşılan koşullar, göç sebebi gibi faktörlerle değişebilir transit ve hedef sırasındaki koşullar. Bununla birlikte, birçok MRDP zorla yerinden edildiğinden, sağlık hizmetleri ihtiyaçları, yoksunluk, fiziksel sıkıntı ve göç süreci boyunca meydana gelen stres ile ağırlaştırılabilir. Daha fazla karmaşıklık, transit ve varış yerlerine varışta ortaya çıkabilecek yasal, ekonomik ve sosyal dışlanmalardan evrilmektedir. MRDP'ler ayrıca ayrımcılık, şiddet, istismar, gözaltı, eğitime sınırlı erişim veya erişim, insan kaçakçılığı, yetersiz beslenme ve önleyici ve / veya temel sağlık hizmetleri hizmetlerine sınırlı erişim veya erişim hakkına sahip olmayabilir. 101

Göçmen Sağlığı Monitorizasyonu, Kanıt, Araştırma ve bilgi dağtımı

İletken çapraz sektörler için

SAVUNUCULUK Politikası and Yasal

Çerçeve Gelişim

Açık sözlü HİZMETLER & Kapasite Gelişim Göçmen Duyarlı

Sağlık Sistemlerini oluşturmaya

Çok sektörlü ve ülkeler arası güçlendirme

koordinasyon and Tescil Belgesi

Page 21: ICN 2019 TEMA ÖZETİ 2019.pdf · Hemşirelik bakımı; yaş, renk, inanç, kültür, engellilik veya hastalık, cinsiyet, cinsel yönelim, milliyet, politika, ırk veya sosyal statü
Page 22: ICN 2019 TEMA ÖZETİ 2019.pdf · Hemşirelik bakımı; yaş, renk, inanç, kültür, engellilik veya hastalık, cinsiyet, cinsel yönelim, milliyet, politika, ırk veya sosyal statü

ULUSLARRASI HEMŞİRELER KONSEYİ

KÜRESEL SAĞLIK ZORLUKLARI 5

MENTAL SAĞLIK VE İYİLEŞME

“Psikiyatrinin şu anki yaklaşımı, mental sağlık sorunlarının ortaya çıktığı ve olmaya çalıştığı sosyal dünyaları neredeyse yok sayıyorkardiyoloji veya onkoloji gibi diğer tıp dalları gibi yüksek biyomedikal. Ancak psikiyatrinin halkın kişisel ve sosyal dünyasının içine çok daha fazla yerleştirilmesi gerekiyor.

Vikram Patel, Hindistan Halk Sağlığı Vakfı Kronik Koşulların Kontrol Merkezi Eş Başkanı

Değer düşüklüğü ve yetersiz yatırım

Dünyadaki modern sağlık sistemlerinde bile, sağlık sistemi, hastanelere mental sağlığı krizlerinde başvuran kişilerin ihtiyaçlarını karşılamamaktadır. Sistem mental sağlık hastalarının, diğer hastalara göre tedavi ve inceleme için daha uzun süre beklemeleri açısından başarısızdır. Sonuç olarak, birçok mental sağlığı hastası acil servisten kendi riskleri altında ve tavsiyelere karşı kendilerini terk etmektedir.62

<2US$ LMIC mental sağlık harcama düzeyi63

1.1 milyar Herhangi bir mental bozukluğu veya kullanım bozukluğu66

Bu istatistikler ulusal ve uluslararası utancı vurgulamaktadır. Eylem hükümetlerimizdedir ve içinde bulunduğumuz koşullardan kısmen sorumludurlar.

Mental Sağlık Atlas63 Ülkelerin% 40'ının mental sağlık politikası olmadığını ve% 30'unun mental sağlık programı olmadığını göstermektedir. Ek olarak, dört ülkeden birinin toplumun sağlığını ve varlığını koruyan ve teşvik eden bir mevzuatı yoktur.

Kaliteli ve uygun fiyatlı mental sağlığı hizmetlerine erişim şu anda kriz seviyesindedir. DSÖ, bilinen bir mental sağlık sorunu olan kişilerin yaklaşık üçte ikisinin sağlık uzmanlarından asla yardım istemediğini tahmin etmektedir. Stigma, ayrımcılık ve ihmal, bakım ve tedavinin mental bozuklukları olan insanlara ulaşmasını önler.64

Mental rahatsızlıklar: Dünyadaki en büyük sakatlık ve hastalık nedenini temsil eder. 63

275 milyon Anksiyete bozukluğu çeken insanlar.66

Bu durum, herhangi bir standartta küresel bir trajedidir. Dünyada en büyük sakatlık ve hastalık sebebi olan insanların - zihinsel bozuklukların - sağlık ve refah ihtiyaçlarını karşılamak için acil reform ve yatırım yapılması gerekiyor.

Mental Sağlık

Bakım sağlandığında, insan hakları ihlalleri, insanların istismar edilebileceği, zorla alıkonulabileceği veya kilitlenebileceği ortak bir özellik olarak kalır. Bakım kalitesi de yetersiz - örneğin depresif bozukluğu olanlar için, yüksek gelirli ülkelerdeki beş kişiden sadece biri ve LMIC'deki 27 kişiden biri minimal düzeyde yeterli tedavi görüyor. 65

Dünyada, mental sağlığa ve madde kötüye kullanım bozukluklarına özen gösteriliyor. Binyıl Kalkınma Hedefleri'ne hedeflerin ve göstergelerin dahil edilmesiyle, milyonlarca olmasa da birçok insanın ihtiyaç duydukları bakımı alabilmesi olasılığı vardır.

Page 23: ICN 2019 TEMA ÖZETİ 2019.pdf · Hemşirelik bakımı; yaş, renk, inanç, kültür, engellilik veya hastalık, cinsiyet, cinsel yönelim, milliyet, politika, ırk veya sosyal statü

Hemşireler genel

2019 İKİNCİ KISIM

ASI HEMELER KNSEYİ

KÜRESEL SAĞLIK ZORLUKLARI 6 ŞİDDETİN ETKİLERİ ŞIDDETIN SAĞLIK BAKIMI ve HEPIMIZ ÜZERINDEKI ETKILERI

“Herhangi bir yerdeki adaletsizlik, heryerdeki adaletsizlik için bir tehdittir.”

(Martin Luther King, Jr. Günü)

10 Aralık 2018, Birleşmiş Milletler Genel Kurulunun, dünyanın en çok çevrilmiş belgelerinden biri olan ve 500'den fazla farklı dile çevrilmiş olan İnsan Hakları Bildirgesi'nin 70. yıldönümünü kutladı.74 Küresel bir savaştan bu yana 70 yıl geçmiş olmasına rağmen, dünya barış, adalet ve eşitlik elde etmekten çok uzak.

68.5 milyon Zorla yerinden edilmiş insanlar.75

2018 Küresel Barış Endeksi'ne göre, dünya daha az barışçıl bir hale geliyor.76Sonuç olarak, artık evlerinden daha önce hiç olmadığı kadar fazla yer değiştirdiği tahmin ediliyor.

Çatışmanın sağlık hizmetleri üzerinde çok büyük sonuçları

var. Çatışma ve şiddet, sağlık sistemlerini bozmakta ve ciddi şekilde zayıflatmaktadır. Kızıl Haç “Çatışma ve şiddetin ilk kurbanlarından biri sağlık sisteminin kendisi.

%90 Mevcut savaşın zaiyatı siviller.

Page 24: ICN 2019 TEMA ÖZETİ 2019.pdf · Hemşirelik bakımı; yaş, renk, inanç, kültür, engellilik veya hastalık, cinsiyet, cinsel yönelim, milliyet, politika, ırk veya sosyal statü

U

. P

0

0

IND2019 İKİNCİ BÖLÜM

Şekil 13: Hemşirelere karşı şiddeti azaltma stratejileri89›dan uyarlanmıştır

• Sağlık çalışanlarına yönelik şiddet insan haklarını ihlal ediyor

• Çalışma alanı şiddeti “Sıfır Tolerans” ı destekleyin

• Hemşirelere uygun yasal, psikolojik ve ücretli izinlere erişim sağlama ”

• Şiddetin önlenmesi, tanınması ve yönetiminde gelişmiş eğitim ve sürekli eğitim için savunuculuk sağlamak

• Halkın ve hemşirelik topluluğunun uyanıklığını arttırmak Sağlık çalışanlarına yönelik şiddetin belirti ve semptomlarına

• Şiddetin önlenmesi ve yönetim stratejilerinin geliştirilmesi

ve uygulanmasına katılmak

S 03

04

• Sağlık profesyonellerine karşı şiddet, sağlık sistemlerini zayıflatır ve güvenli bir şekilde sağlamayı güvenli hale getirir

• İşyerinde şiddet raporlamasını destekleyin

• İşyerinde şiddete hitap etmek sistem çapında bir yaklaşım gerektiriyor

• Etkin yasal standartlar ve yerinde koruma

• Uygun ve etkili risk yönetim sistemleri, politikaları ve prosedürleri ile işyeri güvenliği planlarının yürürlükte olduğundan emin olun

• İşyerinde şiddet deneyimlerini geliştirmek [92] tehlikeli veya potansiyel olarak tehlikeli durumların risk değerlendirmesi

• Kullanıcı dostu, gizli ve etkili raporlama mekanizması oluşturun veya kolaylaştırın

• Sağlık kuruluşları, yasal makamlara herhangi bir suç eyleminde bulunmalarını bildirmek üzere

• Düzenli Mali Denetimler • Şiddete ilişkin güvenilir veri dizisini sürdürmeye devam etmek için

araştırmaya katılınhemşirelikte ve sağlık sektöründe ve bulguları karşılaştırmak ve bu araştırmayı kolaylaştırmak için tutarlı ve karşılaştırılabilir önlemlerin geliştirilmesini desteklemek

Eyleme çağrı:

2002 yılında, WHO, ILO, PSI ve ICN, Sağlık Sektöründe İşyerinde Şiddetle İlgili Çerçeve Yönergeleri geliştirmiştir.90Çerçeve gelişmiştir. hükümetleri, işverenleri, işçileri, sendikaları, meslek kuruluşlarını veya halk üyelerini desteklemek için Bunun yayınlanmasından bu yana 16 yıldan fazla bir süre geçti

rapor. Günümüzde hala geçerli olan çok şey varken, raporu güncellemek ve ülkelere daha açık kılavuzluklar sağlamak için yeni araştırma ve kanıtlar kullanılmalıdır. ICN, diğer ortakları bu yönergeleri güncellemek ve bu alandaki ilerlemenin ölçülebileceği ölçümleri geliştirmek için ICN ile birlikte çalışmaya çağırır.

Page 25: ICN 2019 TEMA ÖZETİ 2019.pdf · Hemşirelik bakımı; yaş, renk, inanç, kültür, engellilik veya hastalık, cinsiyet, cinsel yönelim, milliyet, politika, ırk veya sosyal statü
Page 26: ICN 2019 TEMA ÖZETİ 2019.pdf · Hemşirelik bakımı; yaş, renk, inanç, kültür, engellilik veya hastalık, cinsiyet, cinsel yönelim, milliyet, politika, ırk veya sosyal statü

ULUSLARARASI HEMŞİRELER KONSEYİ

Şekil 14: Bakım vericiye zarar vermek Alar Verici Global Benzerlikler84, 87, 91-96

Kanada ve ABD

%45

tüm yaşamgücü şiddet olayları kayıp çalışma günlerine sebep olmaktadır.

%82

%82›den fazla fazla RN›s in Beds (Rehabilitasyon Hemşireleri yataklarda) son 12 ayda şiddet yaşadıklarını belirttiler.

%17 RN›ler her yıl görev esnasında öldürülmektedirler.

Brezilya %52

İsviçre %95 RN›ler bildirilmiş fiziksel şiddet kariyerleri esnasında

%25

psikiyatri hemşirelerinin sayısı hasta saldırılarına bağlı sakatlanmalara maruz kaldı.

RN›ler muzdarip olanları bildirdiler. Saldırgan davranışlardan son 12 ay içinde 2 defadan daha fazla

Malawi 71% RN›lerin şiddeti bildirimi önceki ilk 12 ayda

%80

hemşirelerin uzun dönem şiddet sonuçlarından muzdarip olması

Page 27: ICN 2019 TEMA ÖZETİ 2019.pdf · Hemşirelik bakımı; yaş, renk, inanç, kültür, engellilik veya hastalık, cinsiyet, cinsel yönelim, milliyet, politika, ırk veya sosyal statü
Page 28: ICN 2019 TEMA ÖZETİ 2019.pdf · Hemşirelik bakımı; yaş, renk, inanç, kültür, engellilik veya hastalık, cinsiyet, cinsel yönelim, milliyet, politika, ırk veya sosyal statü

ULUSLARARASI HEMŞİRELER KONSEYİ

BÖLÜMÜÇ LİDERLİK

HEMŞİRELİK YÖNETİCİLİK KÖKLERİ

Yöneticilik kavramı hemşirelere yabancı değildir. Tarihimiz, yöneticilikleri ile toplumları ve sistemleri değiştiren hemşirelerle doludur. Her ülkedeki hemşireler muhtemelen bu liderlerin kendi örneklerini düşünebilirler. Florence Nightingale kesinlikle neredeyse tüm hemşirelerin bildiği bir kişidir. Yöneticilik niteliği, çevresinde gelişen parlak, romantik söylemlerden gizlenmiş olsa da, hemşirelik yöneticiliğinin ne olduğu ve neden gerçekten önemli olduğu konusunda net bir görüşü vardı Onun için, eğitim önemli bir kurum idi. Aktivizimi çapa gibi gören gerçek insanların hikayelerini ve ızdıraplarına dair keskin bir kavraması bulunmaktaydı. Nightingale›in liderliği amaca yönelik ve derindi çünkü her bireyin ötesinde güçlerin lensi içinden ızdırabı anlamıştır. Acı çekmenin hem sebeplerinin hem de çözümlerinin sistemlerde ve toplumsal düzeylerde bulunduğunu çok sık gördü. Böylece, bunlar onun lider olarak engaje olma hedefleriydi.

Bugün, Nightingale’in liderliğini ilham alan ve bilgilendiren çeşitli türlerle ne yazık ki hala karşılaşıyoruz. Bu hikayeler çok önemlidir çünkü ele almamız için asıl sorunları anlamamıza yardımcı olurlar. Nightingale için, bu hikayeler çalışmalarını bilgilendiren ve ilham veren şeydi, ancak bireysel hikayelerin değişimin başlangıç noktası olduğunu anlamıştı. ve tek başlarına sistem seviyesi değişimini sürdürmek için yeterli olmadıklarını. Bu nedenle sistematik olarak, bu gerçekleri, değişim sistemlerini ve toplumsal seviyelerini yapabilenlere erişilebilir ve anlaşılabilir kılan şekillerde belgelemiştir.

Nightingale’in önderliği, geniş bir etkili arkadaş çevresi, aynı zamanda temsil ettiği kişilerin güvenini kazanırken, liderliğinin amacını asla unutamadı. Bunlar başlangıçta askerler iken savaş alanları, sayıları, İngiliz toplumunun en savunmasız ve fakirlerini içerecek şekilde büyüdü. Liderlik yolu öyle ki Nightingale yokuş yukarı sürdü ve bariyerlerle ve başkalarının körlüğüyle insanların çektiği acılarla doluydu. Bununla birlikte, amaçlı liderliğe olan yaklaşımı başarılı olmuş ve hemşirelik liderliğinin

Herkese Sağlık konusunda ilerlemesi için bir yol çizmiştir.

Nightingale’in liderliği, ilerlemeyi bildiren ve yoldaki engelleri aşacak stratejiler geliştirirken, hem müttefiklerin hem de rakiplerin bakış açılarına ve konumlarına ilişkin içgörü kazanmaya yönelik güçlü bir çerçeveyi yansıtır. Başarılı, amaç odaklı liderliğin liderlerin şunları yapması gerektiğini anladı:

• sorunu farketmek

• insan insana düzeyde hikaeleri bilmek

• daha geniş düzeyde konuyu anlamak

• konuyu güçlüce irdeleyerek kanıtla

• etki ile ne için konuştuğu veya engaje olmak için konuştuğu

• paydaşları anlamak, onların gücünü ve pozisyonlarını anlamak ve dövüşte ihtiyaçların karşılanması için dövüşte kalman için hazırlanmak

Aldatıcı bir şekilde basit olan bu liderlik egzersizi, hemşirelerin her gün gördükleri adaletsizlikleri ve eşitsizlikleri herkes için sağlığı gerçekleştirmek için gereken değişikliklere kaydırmanın anahtarıdır. Dünyanın her yerindeki hemşireler belki de tüm sağlık profesyonellerinin verileceği en iyi pozisyonlarıdır, en savunmasıza bir sestir. Birçok ülkede hemşireliğin en güvenilir meslek olarak kabul edildiğini biliyoruz. Liderlik için bu güvene göre daha iyi bir başlangıç noktası - ve onurlandırmak için ayrıcalık ve sorumluluk. Şimdi dünyanın her yerindeki hemşireler, Hizmet Verdiklerimizin hikayelerini Herkes İçin Sağlığı gerçekleştirmek için gerekli politika ve sistemleri realize etmenin hikayelerini dönüştürmeye yardımcı olmanın- tam zamanı.

Page 29: ICN 2019 TEMA ÖZETİ 2019.pdf · Hemşirelik bakımı; yaş, renk, inanç, kültür, engellilik veya hastalık, cinsiyet, cinsel yönelim, milliyet, politika, ırk veya sosyal statü

53

ULUSLARARASI HEMŞİRELER KONSEYİ (ICN)

IND2019 ÜÇÜNCÜ KISIM

Vaka Çalışması

HEMŞİRELER KURULDA – Kim Harper, USA

Kurullar Koordinasyonundaki Hemşireler (NOBC), yalnızca ABD'de değil, dünya genelinde sağlık topluluklarını daha fazla hemşirenin kurumsal, sağlıkla ilgili ve diğer kurullara, panellere ve komisyonlara dahil edilmesini sağlayarak oluşturmayı amaçlamaktadır. Bu kararlara yalnızca hemşirelik sesini ekleyerek sağlık bakımı iyileştirilebilir.

NOBC, hemşirelerin şirket, sağlıkla ilgili ve diğer kurul, paneller ve komisyonlardaki varlığını artırarak daha sağlıklı topluluklar oluşturmak için çalışan 28 ulusal hemşireliği ve diğer kuruluşları temsil eder. Koalisyonların hedefi, hemşirelerin sağlık kararlarının alındığı masada olmalarını sağlayarak tüm vatandaşların sağlığını iyileştirmektir. Kilit strateji, 2020 yılına kadar en az 10.000 kurul sandalyesini doldurmanın yanı sıra, bütün kurulların, iyileştirilmiş sağlık hedeflerine ulaşmak için etkili ve etkili bir sağlık hizmetleri sistemi olan hemşirelerin benzersiz bakış açısından fayda sağlayacağı konusunda farkındalık yaratmaktır.

50 eyalette ve Columbia Bölgesi'nde düzinelerce gönüllüden oluşan NOBC, kendi kendini değerlendirme, yönetim kurulu yetkinliklerinin geliştirilmesi ve bireysel yönetim kurulu olanaklarına sahip bireysel hemşirelerin eşleştirilmesi ile ilgili eğitim kaynakları NOBC yönetim kurulu hizmeti için gerekli yeterlilikler üzerine yapılan araştırmalarla, hemşirelerin kurul hizmetlerine hazırlanmasında ve sahip oldukları yetkinliklerin geliştirilmesinde kullanması için bir Yetkinlik Modeli ve Kurul Hazırlığı geliştirmiştir. Ayrıca, ihtiyaçları için en iyi adayları belirlemek üzere bir kurul pozisyonu doldurmak isteyen kurullarla da ortaktır.

Bu son derece başarılı hemşirelik örgütleri koalisyonu, yüz binlerce hemşirenin tek bir hedefe doğru birlikte çalışabilme yeteneğini yarattı: toplumlar için sağlıkla ilgili kararların alındığı tablolarda hemşirelerin sesleriyle nüfus sağlığının iyileştirilmesi. NOBC'nin çalışmaları Amerika Birleşik Devletleri'nde bir hareket haline geldi ve çalışmaların çoğalmasına ilgi duyan diğer ülkelerle tartışmalar başladı.

Page 30: ICN 2019 TEMA ÖZETİ 2019.pdf · Hemşirelik bakımı; yaş, renk, inanç, kültür, engellilik veya hastalık, cinsiyet, cinsel yönelim, milliyet, politika, ırk veya sosyal statü