½IaxmifYpkHrS avYvmjcif; - jrefrmYywÅjrm;vkyfief ......2 ½IaxmifYpkkHrS avYvmjcif; -...

26
1 ½IaxmifYpkHrS avYvmjcif; - jrefrmYywÅjrm;vkyfief; pDrHrIESifh y#dyu© jzpfay:EdkifrI jyKpkol - Mia Newman tusOf;csKyf ]]jrefrmYywÅjrm;}}onf urmÇwGif xif&Sm;onf/ EkdifiHwumaps;uGufwGif pHcsdefwif aps;EIef;rsm;jzifh a&mif;0,fMuonf/ okdYaomfvnf; ywÅjrm;rS &&Sdonfh aiGtenf;i,fom EkdifiHawmf bwf*suf pm&if;okdY 0ifygonf/ ausmufrsufu@ jyKjyifajymif;vJa&;vkyfief; aqG;aEG;rIrsm; jyKvkyf&mwGif vnf; ausmufpdrf;u@udkom t"du xm;Muonf/ ywÅjrm;vkyfief;\ EkdifiHpD;yGm;a&;twGuf taxmuftuljyKEkdifrIudk owdjyKrdol tenf;i,fom &Sdonf/ ,ckpmwrf;i,fonf ywÅjrm; vkyfief;ESifhqkdifonfh tcsuftvufrsm;udk pkpnf;xm;ay;ygonf/ Nidrf;csrf;a&;ESifh jyKjyifajymif;vJ a&; aqmif&Guf&mwGif awGUBuHKEkdifonfh tcuftcJrsm;udkd csdwfqufazmfjyxm;ay;onf/ ausmuf rsufrsm; ta&mif;t0,fjyKvkyfjcif;? &&Sdvmonfh 0ifaiGrsm;udk y#dyu©rjzpfapyJ pDrHEkdifa&; aqG; aEG;rIrsm;wGif taxmuftul jzpfap&efvnf; &nf&G,fygonf/ tcef; 1 wGif ywÅjrm; t"duxkwfvkyfonfh ae&mjzpfaom rkd;ukwfESifh rkdif;½I; tcsuftvufrsm;udk tusOf;csKyf pkpnf;azmfjyxm;ygonf/ tcef; 2 wGif jrefrmEkdifiH\ ausmufrsuf&wemrsm; pDrHykH tqifhqifhudk twdkcsKyf azmfjyxm;ygonf/ tcGefaumufjcif;? EkdifiHykdif vkyfief;jzpfaom jrefrmY ausmufrsuf&wem a&mif;0,fa&;vkyfief;\ tcef;u@? jyKjyifajymif;vJa&; vkyfief;tqifhrsm; tygt0if vkyfief;aqmif&GufykHudk azmfjyxm;ygonf/ tcef; 3 wGif ywÅjrm;vkyfief;wGif ppfwyf ESifh vufeufukdif tzGJUtpnf;rsm;u yg0ifywfoufrI? wGif; ykdifqkdifrI? typftcwf &yfpJa&;ESifh vkyfuGufvJvS,fjcif;? tjcm; csKyfukdifvTrf;rkd;rIykHpH tp&SdonfwkdYudk azmfjyxm;ygonf/ jrefrmY ywÅjrm;vkyfief; ESifh ausmufpdrf;vkyfief;Mum; wlnDrI okdYr[kwf uGJjym;rIrsm;udk EdIif;,SOfazmfjyxm; ygonf/ aemufqkH;ydwf tcef; 4 wGif qufvufavYvm&rnfh udpörsm;? jrefrmEdkifiHtaejzifh qifjcif&rnfh udpörsm;udk azmfjyxm;ygonf/ avYvmrIrsm; qufvufjyKvkyf&ef? yGifhvif;jrifomrI tm;aumif;vmap&eftwGuf yHYykd;&ef? 0,f,l&mwGif odu©musifh0wfrsm; tav;xm;onfh "avY udk tm;ay;&ef? Nidrf;csrf;a&; aqG;aEG;&mwGif y#dyu©udk tm;ay;onfh ausmufrsufrsm;? obm0 o,HZmwrsm;\ taetxm;udk xnfhoGif;&ef? tem*wf obm0 o,HZmw tusdK;tjrwfcGJa0 ay;rI? vkyfykdifcGifh cGJa0ay;jcif;wkdYudk xnfhoGif;pOf;pm;&ef wkdufwGef;jcif;rsm;udk azmfjyxm;ygonf/ rdwfquf - aemufcHtcif;tusif;? wGeftm;ay;onfh taMumif;w&m;rsm; jrefrmEdkifiHonf ¤if;\ ywÅjrm;aMumifh ausmfMum;onf/ ]]ArmYywÅjrm;}} trnfonfyif t&nf taoG; tjrifhqkH; ywÅjrm;rsm;udk &nfnGef;onfh pum;vkH;jzpfonf/ 2007 ckESpf cefYrSef;csuft& rl0g'pmwrf; tESpfcsKyf 2018 rwfv rmwdum tusOf;csKyf .............. 1 rdwfquf - aemufcH tcif;tusif;? wGeftm; ay;onfh taMumif;w&m; rsm; ........................ 1 1/ jrefrmYywÅjrm;vkyfief; wGif t"duusonfh ae&mrsm; - rkd;ukwfESifh rkdif;½I; ..................... 3 2/ jrefrmEkdifiH\ ausmufrsufpDrHrI ...... 6 3/ jrefrmYywÅjrm;vkyfief; - obm0 o,HZmwESifh y#dyu© ................... 9 4/ xnfhoGif;pOf;pm;&rnfh tcsufrsm; ............. 18 usrf;ukd;pm&if; ....... 22

Transcript of ½IaxmifYpkHrS avYvmjcif; - jrefrmYywÅjrm;vkyfief ......2 ½IaxmifYpkkHrS avYvmjcif; -...

Page 1: ½IaxmifYpkHrS avYvmjcif; - jrefrmYywÅjrm;vkyfief ......2 ½IaxmifYpkkHrS avYvmjcif; - jrefrmYywÅjrm;vkkyfief; pDrHrIESifh y#dyu© jzpfay:EdkkifrI urÇmYaps;uGufrS ywÅjrm; 90 &mckdifEIef;onf

1

½IaxmifYpkHrS avYvmjcif; -

jrefrmYywÅjrm;vkyfief; pDrHrIESifh

y#dyu© jzpfay:EdkifrI

jyKpkol - Mia Newman

tusOf;csKyf

]]jrefrmYywÅjrm;}}onf urmÇwGif xif&Sm;onf/ EkdifiHwumaps;uGufwGif pHcsdefwif aps;EIef;rsm;jzifh

a&mif;0,fMuonf/ okdYaomfvnf; ywÅjrm;rS &&Sdonfh aiGtenf;i,fom EkdifiHawmf bwf*suf

pm&if;okdY 0ifygonf/ ausmufrsufu@ jyKjyifajymif;vJa&;vkyfief; aqG;aEG;rIrsm; jyKvkyf&mwGif

vnf; ausmufpdrf;u@udkom t"du xm;Muonf/ ywÅjrm;vkyfief;\ EkdifiHpD;yGm;a&;twGuf

taxmuftuljyKEkdifrIudk owdjyKrdol tenf;i,fom &Sdonf/ ,ckpmwrf;i,fonf ywÅjrm;

vkyfief;ESifhqkdifonfh tcsuftvufrsm;udk pkpnf;xm;ay;ygonf/ Nidrf;csrf;a&;ESifh jyKjyifajymif;vJ

a&; aqmif&Guf&mwGif awGUBuHKEkdifonfh tcuftcJrsm;udkd csdwfqufazmfjyxm;ay;onf/ ausmuf

rsufrsm; ta&mif;t0,fjyKvkyfjcif;? &&Sdvmonfh 0ifaiGrsm;udk y#dyu©rjzpfapyJ pDrHEkdifa&; aqG;

aEG;rIrsm;wGif taxmuftul jzpfap&efvnf; &nf&G,fygonf/

tcef; 1 wGif ywÅjrm; t"duxkwfvkyfonfh ae&mjzpfaom rkd;ukwfESifh rkdif;½I; tcsuftvufrsm;udk

tusOf;csKyf pkpnf;azmfjyxm;ygonf/ tcef; 2 wGif jrefrmEkdifiH\ ausmufrsuf&wemrsm; pDrHykH

tqifhqifhudk twdkcsKyf azmfjyxm;ygonf/ tcGefaumufjcif;? EkdifiHykdif vkyfief;jzpfaom jrefrmY

ausmufrsuf&wem a&mif;0,fa&;vkyfief;\ tcef;u@? jyKjyifajymif;vJa&; vkyfief;tqifhrsm;

tygt0if vkyfief;aqmif&GufykHudk azmfjyxm;ygonf/ tcef; 3 wGif ywÅjrm;vkyfief;wGif ppfwyf

ESifh vufeufukdif tzGJUtpnf;rsm;u yg0ifywfoufrI? wGif; ykdifqkdifrI? typftcwf &yfpJa&;ESifh

vkyfuGufvJvS,fjcif;? tjcm; csKyfukdifvTrf;rkd;rIykHpH tp&SdonfwkdYudk azmfjyxm;ygonf/ jrefrmY

ywÅjrm;vkyfief; ESifh ausmufpdrf;vkyfief;Mum; wlnDrI okdYr[kwf uGJjym;rIrsm;udk EdIif;,SOfazmfjyxm;

ygonf/ aemufqkH;ydwf tcef; 4 wGif qufvufavYvm&rnfh udpörsm;? jrefrmEdkifiHtaejzifh

qifjcif&rnfh udpörsm;udk azmfjyxm;ygonf/ avYvmrIrsm; qufvufjyKvkyf&ef? yGifhvif;jrifomrI

tm;aumif;vmap&eftwGuf yHYykd;&ef? 0,f,l&mwGif odu©musifh0wfrsm; tav;xm;onfh "avY

udk tm;ay;&ef? Nidrf;csrf;a&; aqG;aEG;&mwGif y#dyu©udk tm;ay;onfh ausmufrsufrsm;? obm0

o,HZmwrsm;\ taetxm;udk xnfhoGif;&ef? tem*wf obm0 o,HZmw tusdK;tjrwfcGJa0

ay;rI? vkyfykdifcGifh cGJa0ay;jcif;wkdYudk xnfhoGif;pOf;pm;&ef wkdufwGef;jcif;rsm;udk azmfjyxm;ygonf/

rdwfquf - aemufcHtcif;tusif;? wGeftm;ay;onfh taMumif;w&m;rsm;

jrefrmEdkifiHonf ¤if;\ ywÅjrm;aMumifh ausmfMum;onf/ ]]ArmYywÅjrm;}} trnfonfyif t&nf

taoG; tjrifhqkH; ywÅjrm;rsm;udk &nfnGef;onfh pum;vkH;jzpfonf/ 2007 ckESpf cefYrSef;csuft&

rl0g'pmwrf; tESpfcsKyf

2018 rwfv

rmwdum

tusOf;csKyf .............. 1

rdwfquf - aemufcH

tcif;tusif;? wGeftm;

ay;onfh taMumif;w&m;

rsm; ........................ 1

1/ jrefrmYywÅjrm;vkyfief;

wGif t"duusonfh

ae&mrsm; - rkd;ukwfESifh

rkdif;½I; ..................... 3

2/ jrefrmEkdifiH\

ausmufrsufpDrHrI ...... 6

3/ jrefrmYywÅjrm;vkyfief;

- obm0 o,HZmwESifh

y#dyu© ................... 9

4/ xnfhoGif;pOf;pm;&rnfh

tcsufrsm; ............. 18

usrf;ukd;pm&if; ....... 22

Page 2: ½IaxmifYpkHrS avYvmjcif; - jrefrmYywÅjrm;vkyfief ......2 ½IaxmifYpkkHrS avYvmjcif; - jrefrmYywÅjrm;vkkyfief; pDrHrIESifh y#dyu© jzpfay:EdkkifrI urÇmYaps;uGufrS ywÅjrm; 90 &mckdifEIef;onf

2

½IaxmifYpkkHrS avYvmjcif; - jrefrmYywÅjrm;vkkyfief; pDrHrIESifh y#dyu© jzpfay:EdkkifrI

urÇmYaps;uGufrS ywÅjrm; 90 &mckdifEIef;onf jrefrmEkdifiHrS jzpfonf/1 NydKifbuftaejzifh rkdZrfbpf

EdkifiH xGufay:vmcJYonfhwkdifatmif jrefrmonf xdyfqkH;wGif &yfwnfqJjzpfonf/ EkdifiHwum

avvHyGJrsm;wGif jrefrmYywÅjrm;rsm;onf pHcsdefwif aps;EIef;rsm;jzifh a&mif;cs&aomfvnf; jrefrm

EkdifiHom;rsm;rSm ywÅjrm;trSDjyKí &vmonfh tusdK;tjrwf tenf;i,fudkom &&SdcHpm;Mu&onf/2

xkdufoifhoavmuf tusdK;rcHpm;&jcif;\ taMumif;&if;rsm;wGif - ¼ tusifhysuf vmbfpm;jcif;

ESifh c½kdeD0g' tvGeftm;aumif;pGm jzpfxGef;aejcif;\ pkaygif; oufa&mufrIrsm;? ¼ arSmifckdvrf;

aMumif;? yk*¾dKvfa&; tajcjyKonfh vkyfief; oabmobm0? ¼ wefzkd;jrifh xkwfukefrsm; xkwfvkyf

Ekdifonfh uRrf;usifrI r&Sdjcif;? ¼ pnf;urf;owfrSwfcsufrsm; r&Sdjcif; okdYr[kwf 0efxkyf0efykd; jzpf

aponfh pnf;urf;rsm;udk tajcjyKonfh rl0g'rsm; yg0ifonf/

rMumao;rDu jzpfay:cJYonfh wkd;wufajymif;vJrIrsm;u jrefrmYywÅjrm; vkyfief;twGuf tcGifh

tvrf; topfrsm; ay:aygufapcJYonf/ ppfwyf? tpkd;&wdkYESifh csdwfqufaeonf jzpfaomaMumifh

jrefrmYausmufpdrf;ESifh &wemrsm;udk tar&duefu 13 ESpfMum ydwfyifxm;cJYonf/ 2016 ckESpf?

atmufwkdbmvwGif ydwfyifxm;rIrsm;udk z,f&Sm;cJYonf/ 'Drkdua&pD tpkd;&opfonf u@

jyKjyifajymif;vJa&; vkyf&ef pDpOfaeonf/ EkdifiHawmf\ twkdifyifcHyk*¾dKvf a':atmifqef;pkMunf

uvnf; EkdifiHwGif; vuf0wf&wem aps;uGuf azmfaqmif&ef pdwftm;xufoefaeonf/ xkdYjyif

jrefrmYausmufrsufvkyfief;onf ausmufpdrf;vkyfief;ESifh ,SOfvQif apmifhMunfhcH&rI avsmhenf;onf/

ausmufpdrf;u@wGifrl y#dyu©ESifh oufqkdifolrsm;? w½kwf tusdK;pD;yGm;rsm;? t"du vkyfief;&Sif

BuD;rsm;udk vlod&SifMum; xkwfazmfxm;onf/

ywÅjrm;u@wGifvnf; tcuftcJrsm; r&SdonfawmY r[kwfyg/ tcGefa&Smifjcif; tvGef acwfpm;

onf/ jrefrmYausmufrsuf xkwfvkyfrI 60 rS 80 &mckdifEIef;udk w&m;0if aMunmavYr&Sd[k cefY

rSef;csufwpfcku azmfjyxm;onf/ wl;azmfrIrsm; jyKvkyf&mwGif puf,EÅ,m; tokH;jyKrIrSm rsm;

oxuf rsm;vmaomfvnf;? tpkd;&\ apmifhMunfhrIrSm tm;enf;NyD; xda&mufrIr&Sdojzifh ywf0ef;

usif ysufpD;rIrsm;? tjcm;epfemrIrsm; BuHKawGUae&onf/3 ,if;uJYokdYaom tcuftcJrsm;aMumifh

EkdifiHwum vkyfief;rsm;taejzifh jrefrmYausmufrsuf&wemrsm;udk wm0efod? odu©m&SdpGm 0,f,l

Ekdif&ef tcuftcJrsm; jzpfay:ae&onf/

jrefrmEkdifiHwGif jynfwGif;ppfjzpfcJYonfrSm ESpfaygif;rsm;pGm MumcJYNyDjzpfonf/ ,if;wdkYteuf obm0

o,HZmw xdef;csKyfvkdrIaMumifh jzpf&onfh ppfyGJtcsdKUvnf; &Sdonf/ ppfwyfonf ywÅjrm;vkyfief;rS

tusdK;tjrwfrsm; &&Sdonf/ tjcm; vufeufukdifrsm;onfvnf; ywÅjrm;vkyfief;ESifh txift&Sm;?

rxifr&Sm; aemufuG,frS csdwfqufrIrsm; &SdaeMuonf/ ausmufpdrf;vkyfief;wGif awGU&Sd&onfh

tpktzGJUrsm;? tcif;tusif;rsm;udk ywÅjrm;vkyfief;wGifvnf; tvm;wl awGU&Sd&onf/ (pmrsufESm

13 wGif ykHjyxm;ygonf/) okdYaomfvnf; vuf&Sd Nidrf;csrf;a&;aqG;aEG;rIwGif ausmufrsuf pDrHrIudk

xnfhoGif; aqG;aEG;rI r&Sdyg/ jrefrmEkdifiHom;rsm;onf obm0 o,HZmw tusdK;tjrwfrsm;udk

cHpm;xkdufolrsm; jzpfonf/ uHraumif;pGmyif ywÅjrm;vkyfief;rS tusdK;tjrwf trsm;pkudk vuf

eufukdif? tmPm&Sd vlwpfpkuom &&SdaeMuonf/ ,ckpmwrf;onf ywÅjrm;vkyfief;ESifhqkdifonfh

tcsuftvufrsm;udk pkpnf;? Nidrf;csrf;a&;? jyKjyifajymif;vJa&;ESifh csdwfqufrIrsm;udk azmfxkwfEkdif

&ef &nf&G,fygonf/ ausmufpdrf; ta&mif;t0,fESifh &&Sdvmonfh 0ifaiGrsm;udk y#dyu© rjzpfyJ

pDrHjcif;ESifhqkdifonfh aqG;aEG;rI abmifus,fvmap&ef? jrefrmEkdifiHrS o,HZmwrsm;udk tacsmif

aps;jzifh 0,f,ljcif;r[kwfyJ? wm0efod odu©m&SdpGm 0,f,lrIrsm; ay:aygufvmap&ef aqG;aEG;rIrsm;

tus,ftjyefY jzpfay:vmap&efvnf; &nf&G,fygonf/

1 Russell Shor and Robert Weldon, “Ruby and Sapphire Production and Distribution: A Quarter Century of Change,” Gems & Gemology 45, no. 4 (Winter 2009): 239.

2 Emma Irwin, MEITI Gemstone Sector Review (World Bank, 2016), 42.3 Irwin, MEITI Gemstone Sector Review, 7 and 45–47.

Page 3: ½IaxmifYpkHrS avYvmjcif; - jrefrmYywÅjrm;vkyfief ......2 ½IaxmifYpkkHrS avYvmjcif; - jrefrmYywÅjrm;vkkyfief; pDrHrIESifh y#dyu© jzpfay:EdkkifrI urÇmYaps;uGufrS ywÅjrm; 90 &mckdifEIef;onf

3

½IaxmifYpkkHrS avYvmjcif; - jrefrmYywÅjrm;vkkyfief; pDrHrIESifh y#dyu© jzpfay:EdkkifrI

okawoe jyKpkykH rSwfpk (Methodology note) aemufcHtcsuftvufrsm;twGuf trsm;

jynfol odomap&ef jzefYa0xm;aom t*Fvdyfbmomjzifh xkwfa0xm;onfh okawoersm;?

Extractive Industries Transparency Initiative (EITI) tpD&ifcHpm tcsuftvufrsm;?

tpkd;& tcsuftvufrsm;? pwdwf[kd'grsm;udk &efukefrS ar;jref;csufrsm;ay:wGif tajccHxm;

ygonf/ jrefrmEkdifiH\ ausmufrsufu@ okdYr[kwf umv&Snf jzpfaeonfh y#dyu©\

t½IyfawmfykHrsm;udk pmwrf;i,fav;jzifh jynfhpkHatmif wifjyEkdifrnfr[kwfyg/ u@qkdif&m

tao;pdwftcsuftvufrsm;? pdppfxm;NyD;onfh tcsuftvufrsm;rSmvnf; &Sm;yg;vSonf/

,ckpmwrf;i,fonf aemufxyfavYvmrIrsm;twGuf vrf;aMumif;xGifay;&eftwGuf &nf

&G,fonfh pmwrf; jzpfygonf/ ywÅjrm;udk t"duxm; avYvmonfh okawoersm;onf

ywÅjrm;\ ausmfMum;rI t&Sdefjzifh wefzkd;jrifhaeygonf/ ,if; tajctaersm;udk ucsifjynf

e,frS y,if;ESifh c&rf;pGJ okdYr[kwf rkd;ukwfausmufrsm;uJhokdYaom jrefrmEkdifiH\ tjcm;aom

tqifhjrifh ausmufrsuf&wemrsm;wGifvnf; awGU&SdEkdifygonf/

1/ jrefrmYywÅjrm;vkyfief;wGif t"duusonfh ae&mrsm; - rkd;ukwf ESifh rkdif;½I;

rkd;ukwf

rkd;ukwfywÅjrm;rsm;aMumifh jrefrmEdkifiHonf emrnfausmfonf/ awmufyonfh teD&ifh ckdaoG;

ta&mifaMumifh ArmYywÅjrm;onf emrnfausmfonf/ rkd;ukwfawmifwef;rsm;wGif tjcm; t&nf

taoG;jrifh ausmufrsufrsm;udkvnf; awGU&Sd&onf/ ajymifacgif;pdrf;? tnHhyef;? eDvmrsm; xGuf&Sd

onf/ okdYaomfvnf; ywÅjrm;onf emrnftBuD;qkH;jzpfonf/ 2009 ckESpf Christie avvHyGJrsm;

wGif wum&uf a':vm 5 aomif;ausmf &onfh ywÅjrm; 90 &mckdifEIef;onf rkd;ukwfxGufrsm;

jzpfonf/4 rkd;ukwfonf rEÅav;wkdif;a'oBuD; yg0ifonf/ &Srf;jynfe,frS cGJxGufí rEÅav;

tkyfcsKyfrIatmufudk xnfhoGif;cJYonfh e,fajrjzpfonf/ xkdYaMumifh jrefrmEkdifiH tv,fykdif;\

tpdwftykdif; wpfcktjzpf tkyfcsKyfcHae&aomfvnf; rEÅav;wkdif;\ tjcm;a'orsm;uJhokdY Arm

trsm;pk r[kwfyJ5 &Srf;jynfe,fwGif;&Sd wkdif;&if;om;vlrsdK;pk trsm;tjym; aexkdifMuonf/ ppf

tpkd;& taejzifhvnf; qefYusifrIaygif;rsm;pGm awGUBuHKcJY&onf/6 NrdKUt0iftxGufudk wif;usyf

uefYowfcJYonf/ EkdifiHjcm;om;rsm; 0ifa&mufvkdygu tpkd;&cGifhjyKcsuf vkdtyfqJjzpfonf/

4 ywÅjrm; 150 teuf 12 vkH;onf a':vm 5 aomif;ausmfonf/ Shor and Weldon, “Ruby and Sapphire Production and Distribution,” 239.

5 Richard Hughes, “World Sources: Burmese Ruby & Sapphire | Pt. 4,” Ruby & Sapphire, last modified 7 March 2013, http://www.ruby-sapphire.com/r-s-bk-burma4.htm.

6 rkd;ukwf a'ocHrsm;ESifh ar;jref;rIrsm;

Page 4: ½IaxmifYpkHrS avYvmjcif; - jrefrmYywÅjrm;vkyfief ......2 ½IaxmifYpkkHrS avYvmjcif; - jrefrmYywÅjrm;vkkyfief; pDrHrIESifh y#dyu© jzpfay:EdkkifrI urÇmYaps;uGufrS ywÅjrm; 90 &mckdifEIef;onf

4

½IaxmifYpkkHrS avYvmjcif; - jrefrmYywÅjrm;vkkyfief; pDrHrIESifh y#dyu© jzpfay:EdkkifrI

uyÜvDyifv,fatmf

0 100 150 200 250 300 350 40050 KM

&efukef

rdk;ukwf

rdkif;½I;

rEÅav;

aejynfawmf

&Srf;jynfe,f

ykH 1/ jrefrmEkdifiH ajrykH

Page 5: ½IaxmifYpkHrS avYvmjcif; - jrefrmYywÅjrm;vkyfief ......2 ½IaxmifYpkkHrS avYvmjcif; - jrefrmYywÅjrm;vkkyfief; pDrHrIESifh y#dyu© jzpfay:EdkkifrI urÇmYaps;uGufrS ywÅjrm; 90 &mckdifEIef;onf

5

½IaxmifYpkkHrS avYvmjcif; - jrefrmYywÅjrm;vkkyfief; pDrHrIESifh y#dyu© jzpfay:EdkkifrI

rkd;ukwfwGif tao;pm; ausmufrsufwl;azmfrIrsm; jyKvkyfcJYonfrSm &mpkESpf csDaeNyD jzpfonf/

rMumao;onfh q,fpkESpfrsm;twGif; ukrÜPDBuD;rsm; a&muf&Sdvmjcif;aMumifh pufypönf; tokH;

jyKrI jrifhwufvmonf/ txl;ojzifh tay:,HvTmrS ywÅjrm; ukefoavmuf jzpfvmNyD;? ausmuf

vTmrsm;&Sd ywÅjrm;rsm;udk xkwf,l&ef wGif;eufrsm; wlazmf&jcif;aMumifh jzpfonf/ trsm;tm;jzifh

a&TUajymif;vkyfom;rsm; jzpfMuonfh wGif;vkyfom;rsm;udk ukrÜPDrsm;u iSm;&rf;onf/ vpm okdY

r[kwf ywÅjrm;&&SdrItay: &S,f,mcGJa0ay;onf/ ukrÜPDajrpmykHwGif 0ifa&muf&SmazGonfh ysHus

rsm;vnf; &Sdonf/ ausmufaumufolrsm; okdYr[kwf uem;pD;rsm;[k okH;EIef;onf/ ,cif tpOf

tvmt& uem;pD;rsm;onf rdef;rESifh uav;i,frsm;om jzpfaomfvnf; tvkyftukdif&Sm;yg;ojzifh

trsdK;om;rsm;onfvnf;7 ,if;uJhokdY ysHus ausmufaumufjcif;? tjiif;yGm;zG,f&m vkyfief;rsm;wGif

yg0ifvmMuonf/ 2016 ZlvkdifwGif vkdifpifoufwrf;wkd;jcif;udk &yfqkdif;vkdufojzifh a'ocH wl;

azmfol trsm;pkrSm ysHus wl;azmfjcif;okdY a&muf&Sdvmonf/ wGif;ykdif&Sif trsm;pkurl ysHusrsm;onf

¤if;wkdY\ ausmufrsm;udk ckd;,lolrsm;jzpfonf[k ,lqMuonf/8

rkd;ukwfywÅjrm;ESifh tjcm;ausmufrsuf&wemrsm;udk a'owGif; aps;uGufrsm;wGif ,kHMunf&onfh

ukefonf tcsdwftqufrsm;jzifh a&mif;0,fMuonfjzpfaomaMumifh ywÅjrm; xGuf&Sd&m ae&mudk

ajc&mcH&mwGif ½IyfaxG;rIrsm;udk jzpfaponf/ ukefonfrsm;onf aeYpOf ausmuf0kdif;wGif yGJpm;rsm;

aumufvmonfh ausmufrsm;udk aps;ay;0,f,lMuonf/ rkd;ukwf okdYr[kwf &efukef okdYr[kwf

jynfy&Sd vuf0wf&wem jyKvkyfolrsm;okdY rykdYrD rkd;ukwfwGif ausmufjzwf? ausmufaoG;jcif;rsm;udk

aqmif&GufMuavY&Sdonf/9 jrefrmEkdifiH&Sd ausmufjzwf? ausmufaoG;vkyfief;onf EkdifiHwum

pHcsdefpHnGef;rsm;uJhokdY jzwfawmuf ta&mifwifEkdifjcif; r&Sd[k owfrSwfxm;Muonf/ xkdYaMumifh

tcsdKUaom ausmufrsm;udk jynfyykdYNyD;rS wzef jzwfawmufMuonf/ t&nftaoG;aumif;onfh

ausmufrsuf&wemrsm;udk trsm;odonfh aps;uGufokdY a&mif;csavYr&SdyJ? wGif;ykdif&Sifu ,kHMunf

onfh yGJpm;rsm;? tquftoG,frsm;jzifh a&mif;csavY&Sdonf/10

rkd;ukwfausmufrsm;twGuf t"duusonfh EkdifiHwumaps;uGufonf xkdif;? w½kwf? txl;ojzifh

a[mifaumifjzpfonf/ ,if;aps;uGufrSwqifh ywÅjrm;rsm;onf EkdifiHwum aps;uGufokdY0ifonf/

vkyfief;&Sifrsm; cefYrSef;csuft& e,l;a,mufaps;uGufokdY t"du a&mif;csonf[k od&onf/11

tdE´d,onfvnf; jrefrmYywÅjrm; t"du0,f,lonfh EkdifiHjzpfonf/ txl;ojzifh rkd;ukwfausmuf

rsm; 0,f,lonf/ t&nftaoG;edrfhonfh ausmufrsm;udk yrmP trsm;tjym; 0,f,lonf/12

rkdif;½I;

vlodenf;NyD; t&nftaoG;edrfh ausmuf trsm;tjym; xGufonfh &Srf;jynfe,fwGif;rS a'ojzpf

onf/13 1990 ESpfrsm;wGif rkd;ukwfü ausmufwGif;vkyfukdifolwpfOD;u acsmif;twGif; a&csdK;aepOf

jrpfausmufrsm;ESifh a&maxG;aeonfh ywÅjrm; t½kdif;wHk;rsm;udk awGU&SdcJY&mrS wl;azmfrIrsm; pwif

cJYaMumif; a'ocHrsm;u ajymonf/14 xkdYaemufwGifawmY urÇmYywÅjrm;aps;uGuftwGuf ywÅjrm;

trsm;tjym; xkwfvkyf&ma'owpfck jzpfvmcJYonf/ txl;ojzifh ausmufti,frsm; (3 um&uf

7 Irwin, MEITI Gemstone Sector Review, 78.8 2017 Zlvkdif? ywÅjrm;vkyfief;&SifESifh ar;jref;csuf

9 2017 Mo*kwf? rkd;ukwfrS vkyfief;&SifESifh ar;jref;csuf

10 Irwin, MEITI Gemstone Sector Review, 55 and 4811 Ibid12 2017 Zlvkdif? rkd;ukwfukefonfESifh ar;jref;csuf

13 t*FvdyfpmvkH;aygif; rluGJ trsdK;rsdK;&Sdonf/ tcsdKUu Mongshu [k aygif;onf/ tcsdKUu

Mineshu [k aygif;onf/

14 Hughes, “World Sources: Burmese Ruby & Sapphire | Pt. 4.”

Page 6: ½IaxmifYpkHrS avYvmjcif; - jrefrmYywÅjrm;vkyfief ......2 ½IaxmifYpkkHrS avYvmjcif; - jrefrmYywÅjrm;vkkyfief; pDrHrIESifh y#dyu© jzpfay:EdkkifrI urÇmYaps;uGufrS ywÅjrm; 90 &mckdifEIef;onf

6

½IaxmifYpkkHrS avYvmjcif; - jrefrmYywÅjrm;vkkyfief; pDrHrIESifh y#dyu© jzpfay:EdkkifrI

atmuf) ESifh emrnf&cJYonf/15

rkd;ukwfxufpmvQif rkdif;½I;taMumif; odolenf;onf/ ESpfae&mvkH;wGif y#dyu©rsm; jzpfaejcif;

(tao;pdwfudk aemufykdif;wGif wifjyxm;ygonf) ESifh xGuforQ ausmuftrsm;pk xkdif;odkY

a&mufoGm;jcif;aMumifh vlodenf;Mujcif;jzpfonf/ rkdif;½I;ywÅjrm;onf rkd;ukwfausmufrsm;uJhokdY

t&nftaoG;r&SdyJ? vuf0wf&wem rcwfrD rD;tylay;&ef vkdtyfonf/ t½kdif;wkH; tajctaewGif

teDa&mifausmufwGif c&rf;&ifha&mif pGJaeonf/ tvGefjrifhrm;onfh tylwkdufNyD;aemufwGif

ta&mifESifh awmufyMunfvifrIrsm; ododomom wkd;wufvmonf/16 tylwkduf ta&mifwifjcif;

twGuf xkdif;onf pk&yfjzpfonf/ csebl&DNrdKUwGif t"du vkyfaqmifMuonf/ rkdif;½I;ausmufrsm;

t"du a&mufoGm;onfh ae&monf xkdif;EkdifiH jzpfonf/17 2000 0ef;usifckESpfrsm;wGif csebl&D&Sd

ywÅjrm; 99 &mckdifEIef;onf rkdif;½I;xGufywÅjrm;rsm; jzpfMuonf[k uRrf;usifolwpfOD;u cefYrSef;

xm;onf/18 jrefrmjynfwGif;&Sd tylwkduf ta&mifwif vkyfief;rsm;onf xkdif;EkdifiHESifh ,SOfvsif

acwfaemufus usefaecJYNyD jzpfonf[k ar;jref;cJYorQ vkyfief;&Sif tm;vkH;u ajymonf/ jrefrm

EkdifiH&Sd ywÅjrm;ukrÜPDBuD; wpfcku ukd,fykdif tylwkduf ta&mifwifpuf½kH wnfaxmifxm;aomf

vnf; tajctaet&yf&yfwGif aemufusaeqJ jzpfonf/19 xkdif;0,fvufrsm;onf rkdif;½I;ywÅjrm;

aps;uGuf\ wpfckwnf;aom 0,fvufrsm;ozG,f jzpfaeonf[k jrefrmausmufrsufvkyfief;&Sif

rsm;u ajymjyonf/20 xkdif;ukefonfrsm;onf rkdif;½I;okdY wkduf½kdufvmNyD; ausmufrsufrsm;0,f,l

um21 a&TBwd*H rl;,pfvrf;aMumif;rsm;rSwqifh jynfyodkY xkwf,loGm;Muonf/22 xkdif;ukefonfrsm;

onf ausmufrsufjyyGJokdY wufa&mufNyD; t½kdif;wkH;rsm; 0,f,lMuonf[k qkdolrsm;vnf; &Sd

onf/23

2/ jrefrmEkdifiH\ ausmufrsufpDrHrI

jrefrmEkdifiHwGif wpfEkdifiHvkH;twkdif;twmjzifh BuHKawGUae&onfh ausmufrsufu@ pDrHrI tcuf

tcJrsm;? aqmif&Gufaeonfh jyKjyifajymif;vJrIrsm;udkyg avYvmrS jrefrmYywÅjrm; u@wGif awGU

ae&onfh tcuftcJrsm;udk tukeftpif em;vnfEkdifrnf jzpfonf/ tvG,fwul ckd;xkwfEkdifjcif;?

tBudKuf ESifh uRrf;usifrIay:vkdufí jzpfwnfaomaMumifh aygufaps; rSef;q&ef cufcJjcif;wkdYaMumifh

15 Richard Hughes and Olivier Galibert, “Mong Hsu Ruby | Flux Healing Treatment,” Ruby & Sapphire, last modified 29 January 2014, http://www.ruby-sapphire.com/foreign-affairs.htm.

16 tylay;&ef vkdtyfjcif;aMumifh rkdif;½I;ywÅjrm;onf BudKufaps;rawmif;EkdifyJ aps;avsmYonf/

&Hzef&Hcg tylay; vkyfief;pOfwGif rkdif;½I;ywÅjrm; twGif;om;okdY zef? borax jznfhjcif;?

temz,fjcif;rsm;udkvnf; jyKvkyfonfjzpfaomaMumifh prf;oyfawGU&Sdygu tylay;

jyKjyifxm;onfh ausmuf\ aps;EIef;udk ododomom xdckdufaponf/ aps;uGuftwGif;rS

0,f,lolrsm;twGufvnf; tcsif;rsm;p&m jzpfonf/ Hughes and Galibert, “Mong Hsu Ruby | Flux Healing Treatment.” ukdMunfhyg/

17 &Srf;jynfrS a&TUajymif;oGm;aomfvnf; ausmufvkyfief;ESifh xdpyfaeqJjzpfonfh yGJpm;rsm;aMumifh

jzpfEkdifonf/ Lehman (Chit Hlaing), “The Central Position of the Shan/Tai as ‘Knowledge Brokers’ in the Inter-Ethnic Network of the China-Burma (Myanmar) Borderlands.” (School of Oriental and African Studies, University of London, 2007), https://eprints.soas.ac.uk/5293/2/10chithlaing-shan_paper.pdf.

18 Hughesand Galibert, “Mong Hsu Ruby | Flux Healing Treatment.”19 Ruby Dragon Jade & Gems company website: http://www.rubydragongroup.com/

gemstones.html.20 2017 ZlvkdifwGif ywÅjrm;vkyfief;&SifESifh ar;jref;csuf

21 Irwin, MEITI Gemstone Sector Review, 52.22 2017 Mo*kwfwGif t&yfbufvlYtzGJUtpnf; pwdwf[kd'gESifh ar;jref;csuf

23 2017 Mo*kwfwGif ywÅjrm;vkyfief;&SifESifh ar;jref;csuf

Page 7: ½IaxmifYpkHrS avYvmjcif; - jrefrmYywÅjrm;vkyfief ......2 ½IaxmifYpkkHrS avYvmjcif; - jrefrmYywÅjrm;vkkyfief; pDrHrIESifh y#dyu© jzpfay:EdkkifrI urÇmYaps;uGufrS ywÅjrm; 90 &mckdifEIef;onf

7

½IaxmifYpkkHrS avYvmjcif; - jrefrmYywÅjrm;vkkyfief; pDrHrIESifh y#dyu© jzpfay:EdkkifrI

ausmufrsufrsm;udk pDrH&mwGif tcuftcJrsm; &Sdonf/ xkdYjyif ywÅjrm;onf tvGef vGwfvyfí

tcsKyftcs,f enf;onfh a&mifpkH ausmufrsufaps;uGuf\ tpdwftykdif;wpfck jzpf&m pdefuJhokdY

a&mif;vkdtm;xdef;csKyfrI aqmif&Guf&ef cufcJonf/ rkd;ukwfESifh rkdif;½I;wGifvnf; tvm;wlyifjzpfNyD;

,kHMunf&onfh tcsdwftqufrsm;udk t"duxm; a&mif;0,fMuonf/ ta&mif;t0,f pmcsKyfrsm;

r&SdyJESifh yrmP trsm;tjym;udk ta&mif;t0,f jyKvkyfMuonf/ ausmufta&mif;t0,f jyKvkyf

aeolrsm;onf ¤if;wkdY 0,f,lonfhae&m? ¤if;wkdY tcsdwftqufrsm;udk azmfjyvkdjcif; r&Sdyg/24

Mum;cH tqifhqifh yg0ifrIrsm;aMumifhvnf; jrefrmY&wemrsm; aemufaMumif;vkduf&mwGif ½IyfaxG;

rIrsm;udk jzpfay:aponf/

Oya'ESifh pnf;urf;rsm; ½IyfaxG;rIaMumifh jrefrmYausmufrsufu@ pDrHrI tcuftcJonf ykdí

½IyfaxG;aeonf/ ywÅjrm;u@ESifh oufqkdifrI t&SdqkH; Oya'rSm ausmufrsufOya' jzpfonf/

1995 wGif a&;qGJtwnfjyKNyD; 2016 wGif jyKjyifrIrsm; jyKvkyfcJYonf/ vuf&Sd pmwrf;jyKpkaecsdefwGif

Oya'opfudk vTwfawmfwGif aqG;aEG;aeygonf/ (tao;pdwf od&Sdvkdygu NRGI’s Governing the Gemstone Sector: Considerations for Myanmar wGif avYvmEkdifygonf/) tjcm;

aom obm0 o,HZmwrsm;uJhokdYyif ausmufpdrf;ESifh ausmufrsufudkvnf; pD;yGm;a&;vkyfief;rsm;

ukd,fwkdifaqmif&Gufaeonfh EkdifiHykdifvkyfief;rsm;u t"du OD;pD; apmifhMunfhonf/ jrefrmYausmuf

rsuf&wem a&mif;0,fa&;vkyfief; (Myanmar Gems Enterprise (MGE) onf vkdifpifcsxm;

ay;jcif;? tcGefaumufcHjcif;wkdYudk wm0ef,l aqmif&Gufonf/ w&m;0if ausmufrsufjyyGJrsm;udkvnf;

vkyfief;&Sifrsm;ESifh yl;aygif;pDpOfonf/25 yk*¾vdu vkyfief;trsm;tjym;ESifh xkwfvkyfrI cGJa0cHpm;jcif;

pmcsKyf (production sharing contracts) csKyfqkdum wl;azmfrIrsm; jyKvkyfonf/ ,if;vkyfief;

rsm;rS tjrwfcGJwrf;rsm; &&Sdonf/ us,fjyefYonfh ausmufpdrf;ESifh ausmufrsufu@ wpfckvkH;udk

xda&mufpGm apmifhMunfhEkdifpGrf; MGE wGif r&Sdyg/ ¤if; tusdK;wl oabmwlnDcsufjzifh yg0if

vkyfukdifaeonfh ukrÜPDrsm;udkom apmifhMunfhrIrsm; jyKvkyfEkdifonf/ okdYaomfvnf; 2016 ckESpf

wGif wl;azmfa&;ygrpf 98 &mckdifEIef;onf tusdK;wl r[kwfyJ? yk*¾vdu ukrÜPDrsm;okdY csxm;ay;cJY

onf/ xkdYaMumifh yk*¾vdu ukrÜPDrsm;onf apmifhMunfhrI r&SdyJ vkyfief;rsm; aqmif&GufEkdifMuonf?

xkwfvkyfrnfh enf;vrf;udk vGwfvyfpGm a&G;cs,fEkdifMuonf? pm&if;wifrnfhyrmPudk pdwfBudKuf

qkH;jzwfMuonf? w&m;0if a&mif;rnf? arSmifckdxkwfrnfudk pdwfBudKuf qkH;jzwf vkyfukdifEkdifMuonf

[k EITI ausmufrsuftpD&ifcHpmwGif azmfjyxm;onf/26 &&Sdvmonfh tcGefaiG trsm;pkudk jynf

olY tokH;p&dwfokdY xnfh&rnfhtpm; MGE \ oD;oefY bPfpm&if;okdYom ay;ydkYodrf;qnf;xm;onf/

(oD;oefY pm&if;rsm;ESifhywfoufNyD; NRGI’s Gilded Gatekeepers for more on these “Other Accounts.” wGif Munfhyg/)

jrefrmEkdifiH\ ausmufrsufu@ pDrHrIykHpHaMumifh EkdifiHwum ukrÜPDrsm;taejzifh 0ifa&muf &if;

ESD;&ef tcuftcJjzpfaeonf/ ausmufrsufxkwfvkyfjcif; odkYr[kwf wl;azmfjcif;ESifh qkdifNyD; 2016

jyifqifcsufwGif EkdifiHjcm;om; 0ifa&mufvkyfukdifjcif;udk uefYowfxm;onf/ ausmufpdrf;?

ywÅjrm;? eDvm ESifh pdef wkdYtwGuf wGif;0cGefudk 20 &mckdifEIef; owfrSwfxm;onf/ jrefrmEkdifiH\

owfrSwf tcGefEIef;onf tjcm;EkdifiHrsm;rS tcGefEIef;xm;xuf tenf;qkH; 2 q ydkrsm;aeonf/

,cifu EkdifiHjcm;ydkYcGifhudkvnf; ydwfyifxm;onfjzpf&m arSmifckdxkwfa&mif;&ef wGef;tm;jzpfapcJY

onf/27 jynfwGif;vkyfief;rsm;udk umuG,f&eftwGuf &wem t½kdif;wkH;rsm; jynfywifykdYrIudkvnf;

,cifOya'wGif ydwfyifxm;cJYonf/ 2016 jyifqifcsufwGif ydwfyifxm;rIudk z,f&Sm;vkdufaomf

vnf; ausmufrsuf t½kdif;wkH;rsm; w&m;0ifwifykdYjcif; vkyfief;pOfudk &Sif;vif;pGm azmfjyxm;jcif;

r&Sdyg/28 Oya' owfrSwfcsuft& MGE okdY wGif;0cGef ay;aqmifNyD;ygu ukrÜPDrsm;onf ¤if;

wkdY\ ausmufpdrf;ESifh ausmufrsufrsm;udk aejynfawmfwGif jyKvkyfonfh ausmufrsufjyyGJwGif

24 Irwin, MEITI Gemstone Sector Review, 48.25 “Ministry of Natural Resources and Environmental Conservation: Duties.”26 Irwin, MEITI Gemstone Sector Review, 7.27 NRGI research, 2017.28 Irwin, MEITI Gemstone Sector Review, 2017, 55.

Page 8: ½IaxmifYpkHrS avYvmjcif; - jrefrmYywÅjrm;vkyfief ......2 ½IaxmifYpkkHrS avYvmjcif; - jrefrmYywÅjrm;vkkyfief; pDrHrIESifh y#dyu© jzpfay:EdkkifrI urÇmYaps;uGufrS ywÅjrm; 90 &mckdifEIef;onf

8

½IaxmifYpkkHrS avYvmjcif; - jrefrmYywÅjrm;vkkyfief; pDrHrIESifh y#dyu© jzpfay:EdkkifrI

a&mif;csEkdifonf/ okdYr[kwf ukefonfrsm;odkY a&mif;cscGifh&Sdonf/29 ausmufrsufjyyGJrsm;onf

EkdifiHwum ausmufrsufta&mif;t0,frsm; jzpfay:&eftwGuf &nf&G,fonf jzpfaomfvnf;

ywÅjrm;ta&mif;t0,f trsm;pkrSm ausmufrsufjyyGJrsm;wGif yGJjzpfavY r&Sdyg/ ausmufrsufjyyGJrsm;

onf ausmufpdrf;0,fvkdonfh w½kwf yGJpm;rsm;twGufom t"dujzpfonf/30

apmifhMunfh&mwGif tuefYtowf&Sdjcif;? pnf;rsOf;Oya'rsm; yGifhvif;jrifomrI r&Sdjcif;wkdYaMumifh

jrefrmYywÅjrm;vkyfief;\ wefzkd; cefYrSef;jcif;udk ykdí cufcJaponf/ jrefrmEkdifiHxGuf ywÅjrm;rsm;

onf EkdifiHwum avvHrsm;wGif ykHrSefpHcsdef csdK;avY&Sdonf/ 2015 ckESpf a[mifaumifwGif jyK

vkyfcJYonfh Christie avvHyGJwGif 15 um&uf&Sd “Crimson Flame” udk urÇmYpHcsdefjzpfaom

wum&uf 1 .2 oef;jzifh a&mif;cscJY&onf/31 okdYaomfvnf; tpkd;&Xmersm;u xkwfjyefonfh

ta&mif;qkdif&m? xkwfvkyfrIqkdif&m udef;*Pef;rsm;rSm tBuD;tus,f uGJvGJaeonf/ tpkd;&

xkwfjyefonfh udef;*Pef; trsm;pkonf ausmufpdrf;ESifh ausmufrsuf ESpfckvkH;udk aygif;xm;jcif;

jzpfonf/ wpfckwnf;aom Oya'jzifh pDrHjcif;? yl;wGJa&mif;csjcif; jzpfaomaMumifh ywÅjrm;qkdif&m

tcsuftvufrsm; odD;oefY cGJxkwf&efrSm tcuftcJ&Sdonf/ jrefrmEkdifiHxGuf tjcm;ausmufrsuf

rsm;onf ausmufpdrf;u@uJhokdY aiGtrsm;tjym; &SmazGEkdifjcif; r&Sdyg/ MGE u EITI rSwqifh

xkwfjyefonfh tcsuftvufrsm;wGif wl;azmfcJYonfh ywÅjrm;rsm;\ cefYrSef; wefzkd;udk azmfjyxm;

jcif; r&Sdyg/ 2013 - 2015 twGif; wpfESpfvQif ywÅjrm; um&uf 400000 xkwf,lonf[k

MGE tcsuftvufrsm;t& od&onfhwkdifatmif ausmufrsufrsm;\ wum&ufjcif; wefzkd;rSm

0,folay:wGif rlwnfaeonfjzpfaomaMumifh u@wpfckvkH;\ wefzkd;udk wGufcsuf&ef jynfhpkH

jcif; r&Sdyg/32

2014 ckESpfwGif jrefrmEdkifiHonf Extractive Industries Transparency Initiative (EITI) tzGJU0ifEkdifiH jzpfvmonf/ obm0 o,HZmwqkdif&m wm0efcHrIrsm; tm;aumif;vmap&ef pwdwf

[kd'g tvTmpkH yg0ifaom EkdifiHwum twkdif;twmESifh aqmif&Gufaeonfh yGifhvif;jrifomrI pepf

wpfckjzpfonf/ odkYaomfvnf; yxrqkH; EITI tpD&ifcHpmtjzpf 2013 - 2014 b@ma&;ESpf

wGif xkwfa0cJY&m ausmufpdrf;ESifh ausmufrsufukrÜPD 30 om yg0ifcJYonf/ ausmufrsufvkdifpif

wifjyonfh ukrÜPD 4 ckom &SdNyD; usefukrÜPDrsm;rSm ausmufpdrf;ESifh ywfoufonfudkom azmf

jycJYMuonf/ xkwfvkyfrItrsm;qkH; okdYr[kwf ausmufrsufjyyGJjyifywGif ukefonfrsm;tm; a&mif;

csrI trsm;qkH;ay:wGif a&G;cs,fjcif; r[kwfyJ tedrfhqkH; owfrSwfcsuftaejzifh usyfaiG 10 bDvD

,H (a':vm 7 .3 oef;) zkd; ausmufpdrf;ESifh ausmufrsuf&wemjyyGJwGif w&m;0if a&mif;cs&onfh

ukrÜPDrsm;udk tpD&ifcHpmwGif xnfhoGif;cJYonf/ ausmufrsufta&mif;t0,f t"du jyKvkyfonfh

ae&monf ausmufrsufjyyGJ r[kwfojzifh ausmufrsufjyyJT tcsuftvufrsm;udk EITI owfrSwf

csuftjzpf tokH;jyKjcif;aMumifh EITI onf ausmufrsufu@ yGifhvif;jrifomrIudk xl;xl;jcm;jcm;

taxmuftul rjyKonfh oabmjzpfonf/ aemifwGif jyKpkrnfh tpD&ifcHpmrsm;wGif ausmufpdrf;

ESifh ausmufrsufukrÜPD trsm;tjym; wkd;wufyg0ifvmEkdif&ef owfrSwfcsufudk jyKjyifoihfaMumif;

jrefrm EITI pwdwf[kd'grsm;u tBuHjyKonf/

29 Ibid., 40.30 Oyrmtm;jzifh 2017 Mo*kwf ausmufrsufjyyGJwGif ausmuftwGJaygif; 6887 wGJrSm 326

wGJomvsif ausmufrsuf&wemrsm; jzpfonf/ trsm;pkrSm wefzkd;jrifhrm;onfh ausmuffpdrf;

t½kdif;wkH;rsm; jzpfonf/ ,if; ausmufrsufjyyJG a&mif;&aiG ,l½kd 515 oef;wGif ausmufrsuf

a&mif;&aiGonf ,l½kd 3 .07 oef;om &Sdonf/ Chan Mya Htwe, “Jade Sales at 54th Gem Emporium down Due to Poorer Quality,” Myanmar Times, 14 August 2017, http://www.mmtimes.com/index.php/business/27245-jade-sales-at-54th-gem-emporium-down-due- to-poorer-quality.html.

31 Christie’s, “The Crimson Flame Ruby Setsa World Auction Recordat Christie’s Hong Kong,” press release from 1 December 2015, http://www.christies.com/about-us/press-archive/details?pressreleaseid=8190&lid=1&mob-is-app=false.

32 Irwin, MEITI Gemstone Sector Review, 98 and 40.

Page 9: ½IaxmifYpkHrS avYvmjcif; - jrefrmYywÅjrm;vkyfief ......2 ½IaxmifYpkkHrS avYvmjcif; - jrefrmYywÅjrm;vkkyfief; pDrHrIESifh y#dyu© jzpfay:EdkkifrI urÇmYaps;uGufrS ywÅjrm; 90 &mckdifEIef;onf

9

½IaxmifYpkkHrS avYvmjcif; - jrefrmYywÅjrm;vkkyfief; pDrHrIESifh y#dyu© jzpfay:EdkkifrI

ausmufwl;azmfjcif;aMumifh jzpfay:vmonfh vlrI0ef;usif? obm00ef;usif qkd;usdK;rsm;udk avsmh

cs&ef? ausmufrsufu@ pDrHrI wkd;wufap&ef jyKjyifajymif;vJrIrsm;\ wkd;wufrIrsm;udk apmifh

qkdif;&if;ESifh jyKjyifajymif;vJa&; ajcvSrf;wpfcktaejzifh tpkd;&opfonf ausmufpdrf;ESifh ausmuf

rsufvkdifpif oufwrf;wkd;ay;jcif;udk 2016 ZlvkdifrSpNyD; &yfqkdif;cJYonf/ tpkd;&taejzifh jyKjyif

ajymif;vJrIrsm; jyKvkyfvkdaMumif; oufaojyonfhtaejzifh vkdifpifqkdif;iHYxm;jcif;aMumifh wl;azmf

a&;vkyfief;rsm;ay:wGif rSDckdae&onfh a'ocH &yf&Gmrsm;ESifh a&TUajymif;vkyfom;rsm;twGuf tcuf

tcJrsm; jzpfay:apcJYonf/ tvGwfoabm Mum;od&onfh xkwfjyefcsufrsm;t& rkd;ukwfrS

ausmufwGif; 80 &mckdifEIef; wl;azmfrIudk &yfqkdif;cJY&aMumif; od&onf/ ygrpfcsxm;ay;jcif; jyef

vnfjyKvkyf&ef a'ocH vkyfief;&Sifrsm;u tpkd;&udk awmif;qkdrIrsm; pwifvmcJYonf/33

3/ jrefrmYywÅjrm;vkyfief; - obm0 o,HZmw ESifh y#dyu©

wef;wlnDrQ&Sdaom zGHUNzdK;a&;rsm;twGufomru? jrefrmYjynfwGif; y#dyu©ESifhvnf; qufpyfrIrsm;

&Sdjcif;aMumifh jrefrmYausmufrsuf pDrHrIpepf jyKjyifajymif;vJrIonf ta&;BuD;onfh udpöjzpfonf/

o,HZmwrsm; pDrH&mwGif xda&mufonf? aumif;rGefonfqkdygu o,HZmw xkwf,ljcif;onf

EkdifiHom;rsm;twGuf aumif;usdK;jzpfxGef;ap&ef taxmuftyHY jzpfaponf/ obm0 o,HZmw

rsm;rSm tusifhysuf vmbfpm;rI? y#dyu©rsm;ESifh qufpyfaeavY&Sdonf/ arSmifckdxkwfEkdifonfh o,H

Zmw “lootable resources” okdYr[kwf wefzkd;jrifhNyD; tvG,fwul wl;azmfxkwf,lEkdifonfh o,H

Zmwrsm;onf ppftrSdDjyK aiG&Smjcif;udk BuD;xGm;ap&ef tm;ay;onf/ a'owGif;rSuRrf;usifrItvGef

enf;onfh vkyfom;rsm;jzifh xkwf,lEkdifonfh ,if;o,HZmwrsm;onf tjcm; obm0 o,HZmw

rsm;xufpmvQif a'ocHrsm; zGHUNzdK;wkd;wufrIudk taxmuftuljyKEkdifrI ykdrsm;onf/34

ywÅjrm;rsm; ESifh jrefrmEkdifiH y#dyu©wGif yg0ifaeMuolrsm; qufpyfrI

obm0 o,HZmwrsm;onf jrefrmY y#dyu©rsm;wGif tNrJwrf;tm;jzifh t"du rusaomfvnf;?

EkdifiHwumESifh jynfwGif;tzGJUrsm;\ tpD&ifcHpmrsm;wGif ausmufpdrf; okdYr[kwf uRef;opfuJhodkYaom

wl;azmfxkwfvkyfonfh o,HZmw a&mif;0,fjcif;ESifh ppfp&dwf axmufyHYrIudk csdwfqufazmfjyxm;

Muonf/ 2015 Global Witness \ jrefrmYausmufpdrf; ta&mif;t0,fqkdif&m tpD&ifcHpmwGif

ppfwyfESifh ucsifjynfe,f&Sd ausmufpdrf;wl;azmfrI jyKvkyfonfha'o xdef;csKyfxm;onfh wkdif;&if;

om; vufeufukdif tzGJUrsm;\ pD;yGm;a&;qkdif&m tcsuftvufrsm;? ausmufpdrf; ta&mif;t0,f

tcsdwftqufrsm;? w½kwf tusdK;pD;yGm;rsm;? ppftmPm&Sifrsm;ESifh tcsdwftquf &Sdonfh jrefrm

vkyfief;&SifBuD;rsm;taMumif;udk azmfjyxm;onf/ ,if;uJhokdY b@ma&;qkdif&m qufEG,frIrsm;onf

vuf&Sd ppfyGJt&Sdef jrifhvmap&ef wkdufwGef;rIwpfck[k rqkdEkdifaomfvnf; ausmufpdrf;ajrxdef;csKyf

rIudk ppfwyfESifh wkdif;&if;om;vufeufukdif tkyfpkrsm;vufrS t&yfom;tpkd;&atmufokdY ajymif;vJ

ay;&eftwGuf Nidrf;csrf;pGm n§dEdIif;rIudk tm;avsmhaponf[k tpD&ifcHpmwGif azmfjyxm;onf/

jrefrmEkdifiH&Sd tjcm;aom ausmufrsuf&wem u@onf ausmufpdrf;u@ uJhokdY y#dyu©ESifh

33 Ko Ko Kyaw, “Mogok Residents Seek Amendments to Gemstones Law,” Myanmar Times, 17 August 2017, http://www.mmtimes.com/index.php/national-news/mandalay-upper-myanmar/27308-mogok-residents-seek-amendments-to-gemstones-law.html.

34 Michael L. Ross, “Oil, Drugs, and Diamonds: The Varying Roles of Natural Resources in Civil War,” in The Political Economy of Armed Conflict: Beyond Greed and Grievance, eds Karen Ballentine and Jake Sherman (Lynne Rienner Publishers, 2003), 55. For a fuller description of the mechanisms by which natural resource wealth affects conflict dynamics—whether onset, duration or intensity, see Michael L Ross, “How Do Natural Resources Influence Civil War? Evidence from Thirteen Cases,” International Organization 58, no. 1 (Winter 2004): 35–67.

Page 10: ½IaxmifYpkHrS avYvmjcif; - jrefrmYywÅjrm;vkyfief ......2 ½IaxmifYpkkHrS avYvmjcif; - jrefrmYywÅjrm;vkkyfief; pDrHrIESifh y#dyu© jzpfay:EdkkifrI urÇmYaps;uGufrS ywÅjrm; 90 &mckdifEIef;onf

10

½IaxmifYpkkHrS avYvmjcif; - jrefrmYywÅjrm;vkkyfief; pDrHrIESifh y#dyu© jzpfay:EdkkifrI

wkduf½kduf txift&Sm; csdwfqufrI r&Sdaomfvnf;? vQdKU0Sufcsuf tvGefrsm;onfh ywÅjrm;vkyfief;

onfvnf; y#dyu©ESifh tcsdwftqufrsm; &SdonfjzpfaomaMumifh Nidrf;csrf;a&; vkyfief;pOf\

tpdwftydkif;wpfcktaejzifh okH;oyfrIrsm; jyKvkyf&ef? u@jyKjyifajymif;vJrI jyKvkyf&ef? odu©m&Sd

wm0efod 0,f,lrIrsm; ay:aygufvmap&eftwGuf tm;xkwf&ef vkdtyfonf/ azmfjyrnfhtcef;rsm;

wGif jrefrmYywÅjrm;rsm;onf y#dyu©wGif t"duusolrsm;ESifh csdwfqufaerI? Nidrf;csrf;a&;jzpfpOfudk

tcuftcJ jzpfaprIrsm;udk trsm;jynfol od&Sdap&ef xkwfjyefxm;onfh owif;tcsuftvufrsm;udk

tajccHí azmfjyoGm;ygrnf/ (1) jrefrmppfwyfESifh ywÅjrm;vkyfief; tcsdwftquf (2) ywÅjrm;

wl;azmfcGifhESifh typftcwf&yfpJa&; tvJtvS,fjyKvkyfonfh tpOftvm (3) y#dyu© qkd;usdK;rsm;

cHpm;ap&NyD;? ta&mif;t0,f avsmhusoGm;aponfh tMurf;zuf wkdufckdufrIrsm; / /

(1) jrefrmppfwyfESifh ywÅjrm;vkyfief;

ppfwyfrS ESpfaygif;rsm;pGm tkyfcsKyfcJYonfjzpfaomaMumifh wyfrawmfonf ywÅjrm;vkyfief; tyg

t0if EkdifiH\ pD;yGm;a&;wGif eufeuf½dIif;½Idif; yg0ifywfoufaeonf/ ppfwyf tpkd;& tqufquf

onf qkd&S,fvpfpepf? yk*¾vduykdif jyKvkyfjcif; tajymif;tvJ trsdK;rsdK;udk jyKvkyfcJYonf/ pepf

trsdK;rsdK; jzwfoef;pOfwGif wyfrawmfonf oD;jcm; tpktzGJUwpfcktaejzifh &yfwnf&ef? ppfwyf

tokdif;t0kdif; tzGJU0ifrsm;udk tusdK;jyK csD;jr§ifhrIrsm; jyKvkyfEkdif&eftwGuf EkdifiH\ pD;yGm;a&;ESifh

csdwfqufrIrsm; jyKvkyfxm;cJYonf/ EkdifiHa&;? pD;yGm;a&; vTrf;rkd;rItjyif wyfrawmf\ wwd,

ajrmuf axmufxkdifwpfcktaejzifh jrefrmEkdifiHtwGif; pD;yGm;a&;vkyfief;rsm; atmifjrifap&ef ppf

wyfESifh tcsdwftquf&SdrS jzpfEkdifonfh vrf;aMumif;wpfckudk zefwD;cJYonf/ aejynfawmfwGif

'Drkdua&pD ajymif;vJa&;? EkdifiHa&; jyKjyifajymif;vJa&;rsm; qufvufjyKvkyfaeonfhwkdifatmif

wyfrawmfonf t&yfom;apmifhMunfhrIrS uif;vGwfí vnfywfaeqJjzpfonf/ pD;yGm;a&;vkyfief;

rsm; vkyfukdif&mwGifvnf;aumif;? jrefrmYy#dyu©rsm; pDrH&mwGifvnf;aumif; vGwfvyfpGm vIyf&Sm;

aeqJ jzpfonf/

ppfwyfaemufcH&Sdonfh ukrÜPDrsm;onf ywÅjrm;vkyfief;wGif t"duusonfh tpktzGJUrsm; jzpfMu

onf/ rkdif;½I;w0kduf e,fajrrsm;onf wyfrawmf? wkdif;&if;om; vufeufukdifrsm;jzpfaom &Srf;

jynfwkd;wufa&;ygwD^&Srf;jynfwyfrawmf ajrmufykdif; (SSPP/SSA-N)? &Srf;jynf jyefvnfxl

axmifa&;aumifpD (RCSS/SSA-S)? tpkd;& axmufcHonfh^qefYusifonfh jynfolYppfrsm;

tNydKiftqkdif tm;NydKifrIrsm; ESpfaygif;rsm;pGm &Sdaeonfh e,fajrjzpfonf/ rkdif;½I;rS ausmufwGif;

trsm;pkrSm ppfwyf xdef;csKyfrIatmufwGif &Sdaeonf[k yg;pyfowif;rsm;t& od&onf/ wkdif;&if;

om; vufeufukdif tzGJUrsm;taejzifh wl;azmfrIrsm; jyKvkyfonfjzpfaomfvnf; wyfrawmf\

wkduf½kdufapmifhMunfhrI okdYr[kwf rodrom apmifhMunfhrIatmufwGif aqmif&GufMuonf/35rkd;ukwf

wGif w&m;0if ykdifqkdifrIESifhywfoufí ppfwyfonf a'owGif; pD;yGm;a&;wGif t"duusvmonf/

1980 ESpfrsm;rSpí tpkd;&onf ausmufpdrf;ESifh ausmufrsufu@udk wpfOD;wnf; pwifcsKyfukdif

vmcJYonf/ 1995 ckESpfwGif ppftpkd;&onf ¤if;wkdY wkduf½kdufcsKyfukdifxm;onfh vkyfuGufrsm;udk

ppfwyfykdif ukrÜPDjzpfaom jynfaxmifpkjrefrmEkdifiH pD;yGm;a&; OD;ykdifvDrdwufokdY vTJajymif;ay;cJY

onf/36

OD;ykdifESifh jrefrmYpD;yGm;a&; aumfykda&;&Sif;onf tBuD;qkH; ppfwyfaemufcH ukrÜPD 2 ck jzpfonf/

ukrÜPD 2 ckvkH;udk 1990 ESpfrsm;wGif wnfaxmifcJYNyD; umuG,fa&;0efBuD;Xme vufatmufcH

jzpfonf/ jrefrmppfwyf\ pD;yGm;a&; vuf½kH;wpfcktjzpfESifh zGJUpnf;cJYjcif; jzpfonf/37 ¤if;ukrÜPD

rsm;onf w&m;0if EkdifiHykdifvkyfief;rsm; r[kwfyJ ppfwyfykdiftaejzifh w&m;0ifozG,f (semi-

35 t&yfbufvlYtzGJUtpnf; pwdwf[kd'gESifh ar;jref;csuf 2017 Mo*kwf

36 “Long Wait On for Global Value Add Players to Enter Gem Market,” Myanmar Gems, accessed 16 November 2017, http://www.myanmargems.com/gemmarket.htm.

37 Myanmar First EITI Report (Myanmar Extractive Industries Transparency Initiative, 2016), 48–49.

Page 11: ½IaxmifYpkHrS avYvmjcif; - jrefrmYywÅjrm;vkyfief ......2 ½IaxmifYpkkHrS avYvmjcif; - jrefrmYywÅjrm;vkkyfief; pDrHrIESifh y#dyu© jzpfay:EdkkifrI urÇmYaps;uGufrS ywÅjrm; 90 &mckdifEIef;onf

11

½IaxmifYpkkHrS avYvmjcif; - jrefrmYywÅjrm;vkkyfief; pDrHrIESifh y#dyu© jzpfay:EdkkifrI

formal extensions of the military) zGJUpnf;xm;onfh ukrÜPDrsm;jzpfonf/ t&m&mwGif

rsufESmom &um tcGefuif;vGwfcGifh? pm&if;ppf pepfrS uif;vGwfcGifhrsm; &&SdcJYMuonf/ ,if;

ukrÜPDrsm;wGif ukd,fykdifvkyfief;rsm; &SdMuouJhokdY tjynfh ykdifqkdif okdYr[kwf wpdwfwykdif; ykdif

qkdifonfh vkyfief;cGJrsm; &SdMuonf/ yk*¾vdu ukrÜPDrsm;ESifh tusdK;wl zufpyfvkyfief;rsm;vnf;

trsm;tjym; ykdifqkdifvkyfukdifMuonf/ ukrÜPD0ifaiGrsm;udk ppfwyfbwf*suf okdYr[kwf Xme&efykH

aiGwGif rnfrQ tokH;jyKonfudk a&a&&m&m rod&yg/38 2009 ckESpf tar&duef oHwref pm&Guf

pmwrf;wGif OD;ykdifvkyfief; acgif;pOfjzifh azmfjycsufwGif tmPmxdef;odrf;&eftwGuf tokH;jyKonfh

q&mwynfharG; pepf\ t"du axmufwkdifjzpfonf[k azmfjyxm;onf/39

2016 wGif OD;ykdifukrÜPDonf trsm;ykdif ukrÜPDwpfcktjzpf avQmufxm;cJYum umuG,fa&;

0efBuD;Xmeykdif &S,f,mrsm;udk vuf&SdESifh ,cifu ppfwyft&m&Sdrsm;okdY a&mif;csay;cJYonf/40

OD;ykdifonf 2012 ckESpfrSpNyD; tcGefaqmifcJYonf/ 2015 ESifh 2016 wGif xdyfwef;tcGefaqmifolrsm;

pm&if;0if jzpfvmcJYonf/41 ukrÜPD0ifaiGonf ppfwyftokdif;t0kdif;udk tumtuG,fay;?tusdK;

jyKaeaomfvnf; ukrÜPD\ vkyfief;rsm;? pkd;rkd;rIESifh yGifhvif;jrifomrIudk &Sif;vif;pGm odjrif&jcif;

r&Sdyg/ 2017 tapmykdif; pm&if;t& ukrÜPDacgif;aqmif tm;vkH;onf wm0efxrf;aqmifqJ

ppfwyft&m&Sdrsm; jzpfonf/42 MEC onf umuG,fa&;0efBuD;Xme? ppfaxmufcsKyf½kH;vufatmuf

wGif &SdaeqJjzpfNyD; jrefrmYpD;yGm;a&;twGif;rS vQdKU0SufrI trsm;qkH; tpktzGJUrsm;teuf wpfcktjzpf

&yfwnfaeqJ jzpfonf/43

ausmufpdrf;wGif;rsm;rSmuJhokdYyif vkdifpif&&Sd&ef? vkyfuGuf&&Sd&ef avQmufxm;onfh ukrÜPDrsm;onf

OD;ykdifokdY avQmufxm;&onf/ OD;ykdifonf ausmufvkyfuGufrsm; pDrHjcif;udk w&m;0if tcGifh&xm;

onfhozG,f pDrHonf/44 NRGI u jyKvkyfcJYonfh okawoewGif OD;ykdifu w&m;0if vkdifpif&,l

xm;onfh vkyfuGufrsm;wGif yk*¾vdu ukrÜPDrsm;ESifh zufpyf aqmif&GufEkdifcGifh &Sdjcif;aMumifh

w&m;0if vkdifpifcsxm;cGifhtmPm &&SdozG,f aqmif&Gufaeonf[k azmfjyxm;onf/ odkYaomf

vnf; ¤if;wkdY apmifhMunfhxdef;ausmif;rI? aeYpOf vkyfief;rsm;wGif yg0ifrIudk twdtus rod&yg/45

ppfwyfaemufcH ukrÜPDrsm;onf ywÅjrm;wl;azmfcGifhvkdifpif trsm;tjym;udk xdef;csKyfxm;Muonf/

2014 pm&if;t& rkd;ukwfESifh rkdif;½I;a'o ywÅjrm;vkyfuGufae&m 20 &mckdifEIef;udk ppfwyfaemufcH

qufpyfrI&Sdonf[k od&onfh ukrÜPD 4 cku xdef;csKyfxm;onf/ OD;ykdifvkyfief;cGJ 3 ck ESifh

38 Adam Smith International, Institutional and Regulatory Assessment of the Extractive Industries in Myanmar (The World Bank, 2015), 83; Global Witness, Jade: Myanmar’s ‘Big State Secret’ (2015), 50–52.

39 WikiLeaks cable cited in Michael Peel, “Myanmar: The Military-Commercial Complex,” Financial Times, 2 February 2017, https://www.ft.com/content/c6fe7dce-d26a-11e6-b06b-680c49b4b4c0.

40 Clare Hammond, “Military-Owned MEHL Applies to Become Public Company,” Myanmar Times, 1 April 2016, http://www.mmtimes.com/index.php/business/ 19799-military-owned-mehl-applies-to-become-public-company.html.

41 “IRD Honours Top Tax Payers,” Eleven Myanmar, 11 April 2017, http://www.elevenmyanmar.com/business/8799; Aye Thidar Kyaw, “Annual List of

Top Taxpayers Shows Payments Rising,” Myanmar Times, 22 March 2016, http://www.mmtimes.com/business/19586-annual-list-of-top-taxpayers-shows-

payments-rising.html.42 Peel, “Myanmar: The Military-Commercial Complex.”43 Maung Aung Myoe, Building the Tatmadaw: Myanmar Armed Forces Since 1948

(Singapore: ISEAS Publishing, 2009), 182.44 rkd;ukwf vkyfief;&SifESifh ar;jref;csuf? 2017 Mo*kwf

45 Patrick Heller and Lorenzo Delesgues, Gilded Gatekeepers (Natural Resource Governance Institute, 2016), 20.

Page 12: ½IaxmifYpkHrS avYvmjcif; - jrefrmYywÅjrm;vkyfief ......2 ½IaxmifYpkkHrS avYvmjcif; - jrefrmYywÅjrm;vkkyfief; pDrHrIESifh y#dyu© jzpfay:EdkkifrI urÇmYaps;uGufrS ywÅjrm; 90 &mckdifEIef;onf

12

½IaxmifYpkkHrS avYvmjcif; - jrefrmYywÅjrm;vkkyfief; pDrHrIESifh y#dyu© jzpfay:EdkkifrI

MEC wkdYjzpfonf/46 tcsuftvuf tao;pdwfudk cGJjcm;azmfjyxm;jcif; r&Sdaomfvnf; yk*¾vdu

vkyfief;rsm;ESifh zufpyfaqmif&Gufonfh tusdK;wlvkyfief;rsm; yg0ifEkdifzG,f r&Sdyg/47 OD;ykdifonf

¤if;tjynfht0 ykdifqkdifonfh ukrÜPDjzpfaom jrefrmYywÅjrm;vkyfief;jzifh ywÅjrm;vkyfief;wGif vkyf

ief;aqmif&GufavY&Sdonf/ tusdK;wl zufpyfvkyfief; trsm;tjym;udkvnf; vkyfukdifonf/ &if;ESD;

jr§KyfESHrIESifh ukrÜPDrsm; nGefMum;rIOD;pD;Xme rSwfwrf;rsm;wGif jrefrmYywÅjrm;vkyfief;ESifh vdyfpmwl

onfh ausmufrsufESifh &wem ukrÜPDaygif; 10 ck&Sdonf/ tcsdKU 'g½kdufwmtzGJU0ifrsm;onf jref

rmYywÅjrm;vkyfief;rS xkwfjyefxm;onfh 'g½kdufwmpm&if;wGif yg0ifaeMuolrsm; jzpfonf/ ykH 2

udkMunfhyg/ ,if;tcsuftvufrsm;t& ¤if;ukrÜPDrsm;onf emrnfcGJrsm;jzifh vkyfief;aqmif&Gufae

onfh qufpyfukrÜPDrsm; jzpfEkdifonf/ yGifhvif;jrifomrI aqmif&Gufvm&onfhtcgwGif jyifyrS

tm½kHpkdufrI rcH&apyJ vkdifpifrsm; &&Sdap&eftwGuf &nf&G,fvsuf aqmif&Gufjcif; jzpfonf/

2016 MGE pm&if;rsm;t& rkd;ukwfESifh rkdif;½I;wGif MEC u wkduf½kduf csKyfukdifxm;onfh vkdif

pif 95 ck &Sdonf/48 ppfwyfykdifukrÜPDrsm; pkzGJUrI ta&twGuft& ywÅjrm;ukefoG,frIrS ppfwyf

qufpyfukrÜPDrsm; &&Sdonfh tjrwftpGef;onf jrif&onfxuf rsm;Ekdifonf/

vkdifpifcsxm;ay;onfh vkyfief;pOfrSm yGifhvif;rI r&Sdojzifhvnf; ppfwyfvTrf;rkd;rI ykdí us,fjyefYvm

aponf/49 txufwGif azmfjycJYonfhtwkdif; MGE onf ygrpfcsxm;ay;jcif;ESifh qkdifNyD; vkyfykdif

cGifh trsm;tjym; &&Sdxm;onf/ txl;ojzifh tusdK;wlvkyfief;rsm; csxm;ay;jcif;wGif vkyfykdifcGifh

&Sdonf/ wnfqJOya'rsm; taumiftxnfazmfrIudk apmifhMunfhEkdifonfh tmPmvnf; &Sdonf/

EkdifiHa&; tajymif;tvJrsm;aMumifh MGE acgif;aqmifrIykdif; tajymif;tvJrsm; &SdcJYaomfvnf;

0efxrf;trsm;pkrSm ppfwyf tpkd;&u cefYtyfxm;cJYolrsm; jzpfonf/ jyKjyifajymif;vJrIrsm; jyKvkyf

vkdonfh qE´&SdaMumif; xif&Sm;aeaomfvnf; u@wpfckvkH;udk zdzdpD;pD; BuD;MuyfEkdif&eftwGuf

pGrf;aqmif&nfykdif;qkdif&m tm;enf;csuf rsm;pGm &Sdonf/ xkdYjyif ppfwyfudkom tpD&ifcH tusdK;jyK

onfh XmewGif; tavYtusifhuvnf; pGJuyfaeqJjzpfonf/

46 Myanmar Ruby Enterprise, Dana Theidi Star and Thit Par Sann.Excludes the small, in§dvidually held permits that Mogok began issuing recently to long-time residents. Myanmar First EITI Report (Myanmar Extractive Industries Transparency Initiative, 2016), Appen§dx.

47 Myanmar First EITI Report (Myanmar Extractive Industries Transparency Initiative, 2016), Appen§dx.

48 Irwin, MEITI Gemstone Sector Review, 22.49 tao;pdwf odvkdygu NRGI Briefing: Maw Htun Aung and Paul Shortell,

“Mineraland Gemstone Licensing in Myanmar” (Natural Resource Governance Institute, 2016), Patrick Heller and Lorenzo Delesgues, Gilded Gatekeepers (Natural Resource Governance Institute, 2016), 20. wGifMunfhyg/

Page 13: ½IaxmifYpkHrS avYvmjcif; - jrefrmYywÅjrm;vkyfief ......2 ½IaxmifYpkkHrS avYvmjcif; - jrefrmYywÅjrm;vkkyfief; pDrHrIESifh y#dyu© jzpfay:EdkkifrI urÇmYaps;uGufrS ywÅjrm; 90 &mckdifEIef;onf

13

½IaxmifYpkkHrS avYvmjcif; - jrefrmYywÅjrm;vkkyfief; pDrHrIESifh y#dyu© jzpfay:EdkkifrI

(2) ywÅjrm;ESifh tjcm; vufeufukdiftkyfpkrsm; qufpyfrI - vkyfuGufESifh typftcwf &yfpJa&;

vJvS,fjcif;

ywÅjrm;vkyfief;twGif; wpfckwnf;aom tBuD;qkH; tpktzGJUonf ppfwyfjzpfaomfvnf; y#dyu©

ESifh qufpyfaeonfh tpktzGJUrSm ppfwyfwpfckwnf; r[kwfyg/ typftcwf &yfpJa&; okdYr[kwf

tjcm; tavsmhay;a&; udpörsm;wGif tvJtvS,f n§dEdIif;&eftwGuf ppfwyf tokH;jyKonfh enf;

trsdK;rsdK;teuf pD;yGm;a&;vkyfuGufrsm; csay;jcif;onfvnf; wpfcktygt0ifjzpfonf/50 ywÅjrm;

vkyfuGufrsm;udkvnf; tay;t,l udpöwpfcktjzpf tokH;jyKonf/ ywÅjrm;vkyfuGufrS &&Sdonfh

tjrwftpGef;rsm;onf vufeufukdiftzGJUrsm;\ vIyf&Sm;rIudk aiGaMu;t& wkduf½kduf taxmuftyHY

jyKonfjzpfap rjyKonfjzpfap pD;yGm;a&;vkyfuGufrsm; yl;aygif;í csxm;ay;? vkyfukdifMujcif;onf

jyóem&Sdonf/ EkdifiHa&; aqG;aEG;rIrsm; odkYr[kwf vlrIa&; ajzavsmh aqG;aEG;rIrsm;udk arS;rSdef

aysmufuG,faponf/ ppfwyfESifh aygif;pm;rS wkdif;&if;om;tkyfpkrsm; &yfwnfEkdifonfh tajctae

okdY a&muf&Sdaponf/ wnfNidrfrIr&Sdonfh ykdaeNrJ usm;aeNrJ tajctaewpfckudk jzpfay:aponf/

2000 ckESpfaemufykdif; wkdufyGJrsm; jyif;xefvmjcif;onf 1990 ckESpfrsm;wGif oabmwlcJYonfh

pD;yGm;a&;qkdif&m tay;t,lrsm;udk ppfwyfu jyefvnfajymif;vJvkdjcif;aMumifh[k ynm&SifwpfOD;u

axmufjycJYonf/51

50 Oyrmtm;jzifh Kevin Woods, “Ceasefire Capitalism,” The Journal of Peasant Studies 38, no. 4 (2011): 747–770 udkMunfhyg/

51 Vanda Felbab-Brown, Myanmar Maneuvers (United Nations University Centre for Policy Research, April 2017), 2.

WSTT

KA

KMN

MT

MH

SM

KML

MMT

TNA

Seik Tra Star(Gems & Jewellry)Company Limited

Dana Theidi Star(Gems & Jewellry)Company Limited

Sabae(Gems & Jewellry)Company Limited

Thit Sar Pann(Gems & Jewellry)Company Limited

Pone Nyet(Gems & Jewellry)Company Limited

Cancri(Gems & Jewellry)Company Limited

Lyrae(Gems & Jewellry)Company Limited

Hawk Star(Gems & Jewellry)Company Limited

HNA

KS

ASHOK(Gems & Jewellry)Company Limited

Du Won Star(Gems & Jewellry)Company Limited

ST

WM

BK

KTS

ZW

SWM

MyanmarRuby Enterprise

(Gems & Jewellry)Company Limited

jrefrmYywÅjrm;vkyfief;ESifh

vdyfpmwlonfh ukrÜPDrsm;

ukrÜPDrS pm&if;jyxm;onfh t&m&Sdrsm;

yk*¾dKvfwpfOD;wnf;ESifh qufpyfae

Ekdifonfh rSwfwrf; 2 ck

ykH 2/ jrefrmYywÅjrm;

vkyfief;ESifh qufpyf

ukrÜPDrsm; (t&m&Sdrsm;?

qufpyfukrÜPDrsm;)

pmwrf;jyKpkaecsdeftwGif;

&if;ESD;jrKyfESHrIESifh ukrÜPDrsm;

nTefMum;rI OD;pD;XmerS

Directorate of Investment and Company Information (DICA) trsm;jynfol

odap&ef xkwfjyefxm;onfh

tcsuftvufrsm;ukd

tokH;jyKNyD; a&;om;jcif;

jzpfygonf/

Page 14: ½IaxmifYpkHrS avYvmjcif; - jrefrmYywÅjrm;vkyfief ......2 ½IaxmifYpkkHrS avYvmjcif; - jrefrmYywÅjrm;vkkyfief; pDrHrIESifh y#dyu© jzpfay:EdkkifrI urÇmYaps;uGufrS ywÅjrm; 90 &mckdifEIef;onf

14

½IaxmifYpkkHrS avYvmjcif; - jrefrmYywÅjrm;vkkyfief; pDrHrIESifh y#dyu© jzpfay:EdkkifrI

ytkdY0f trsdK;om;tpnf;t½kH; Pa-O National Organization (PNO) onf 1991 wGif wyf

rawmfESifh typftcwf&yfpJa&; jyKvkyfcJYjcif;aMumifh ywÅjrm;vkyfuGufrsm; &&SdcJYonfh wkdif;&if;om;

vufeufukdif tzGJUtpnf;wpfck jzpfonf/ PNO onf Jade Dragon Gems ESifh ¤if;\vkyfief;cGJ Ruby Dragon Jade and Gems Company wkdYudk zGJUpnf;cJYonf/52 ukrÜPD pwif

cJYol ae0if;xGef;onf ytkd0fh ukd,fpm;jyKí vGwfawmfwGif ae&m,lcJYonf/ ¤if;onf u@pDrHrI

wGif vuf&Sd tokH;jyKaeonfh 2016 ausmufrsufOya' jyifqifrI rlMurf;a&;qGJ&mwGifvnf;

t"duae&mrS yg0ifcJYonf/53 Ruby Dragon onf rkdif;½I; ESifh rkd;ukwf ESpfae&mpvkH;wGif

ausmufwl;onf/ Loi Mine Nagar Gems ukrÜPDtrnfjzifhvnf; ausmufvkyfief;wGif yg0if

onf/ MGE ESifh tusdK;wl zufpyf wl;azmfonf/ yk*¾vdu wl;azmfrIrsm;vnf; jyKvkyfonf/

PNO onf ukd,fykdiftkyfcsKyfcGifh& a'owpfckudk pDrHcGifh&NyD; ¤if;\ vufeufukdifonf tpkd;&ESifh

rdwfzuf jynfolYppftjzpfokdY ajymif;vJoGm;onf/54 y#dyu©rsm; qufvufjzpfyGm;jcif; r&Sdaomf

vnf; ausmufvkyfuGufrsm;onf ppfwyfESifh eD;pyfrIudk ykdí ckdifrmapcJYonf/ ausmufvkyfief;rsm;

vkyfukdif&if;ESifh ywÅjrm;e*g; (Ruby Dragon) onf tpkd;&ESifh ykdí eD;pyfvmcJYonf/ 2000 ck

ESpfwGif {&mr ausmufpdrf;wkH;BuD;udk ppfwyfodkY vufaqmifay;cJYjcif;aMumifh emrnfausmfcJYonf/55

SSPP/SSA-N \ jzpf&yfrsm;onf wyfrawmfu ay;onfh pD;yGm;a&;vkyfuGufrsm;\ rNrJaom

oabmrsm;udk o½kyfjyvsuf&Sdonf/ SSPP \ ausmufrsuf vkyfief;rsm;ESifhywfoufNyD; vl

trsm;odonfh tcsuftvuf tenf;i,fom &Sdaomfvnf; 1989 ckESpfwGif wyfrawmfESifh EIwf

uwd typftcwf&yfpJa&; oabmwlnDcsufaMumifh ywÅjrm;vkyfuGufrsm; &&SdcJYonf[k ajymjyol

trsm;tjym; &Sdonf/56 ¤if;wkdY &&Sdonfh vkyfuGufrSm rkdif;½I;teD;wGif jzpfEkdifacs&SdNyD;? ¤if;ae&monf

SSPP/SSA-N \ t"duusonfh ppfXmecsKyfrsm;teuf wpfckjzpfonf/ ¤if;typftcwf&yfpJa&;

onf ysufjy,fcJYNyD; 2012 wGif pD;yGm;a&;vkyfuGufrsm;taMumif; yg0ifjcif;r&SdawmYonfh typf

tcwf &yfpJa&; pmcsKyftopfudk xyfrHn§dEdIif;cJYonf/57 ,if; typftcwf &yfpJa&;onfvnf;

tBudrfBudrf azmufzsufcHcJY&onf/58 2017 Mo*kwfwGif SSPP/SSA-N ESifh jrefrmppfwyfwkdY

rkdif;½I;teD;wGif wkdufyGJrsm; jzpfyGm;cJYjcif; tygt0if pmcsKyfazmufzsufrI rsm;pGm jzpfay:cJYonf/59

,if; ywÅjrm;vkyfuGufrsm;onf SSPP/SSA-N twGuf aiGa&;aMu;a&; taxmuftyHY jzpf

rjzpf okdYr[kwf ykdifqkdifrIrsm; vufvTwfvkduf&NyD; aemufykdif; taxmuftyHY jzpfrjzpfudk &efukef

rS ar;jref;csufrsm;jzifh twnfjyKí r&EkdifcJYyg/

52 Ko Htwe, “PaO Seek Party Registration,” The Irrawaddy, 5 April 2010, http://election.irrawaddy.com/news/240-pao-seek-party-registration.html.53 Global Witness, Jade: Myanmar’s ‘Big State Secret,’ 67.54 Buchanan, John. Militias in Myanmar (The Asia Foundation, 2016), 2055 Wai Moe, “Nay Win Tun: Burma’s Gem Stone Tycoon,” The Irrawaddy, 31 October

2007, http://www2.irrawaddy.com/article.php?art_id=9164.56 Myanmar Peace Monitor, Deciphering Myanmar’s Peace Process: A Reference

Guide (Burma News International, 2014), 57.57 “Agreement between the State Level Peace Making Team and the Shan State

Progressive Party/Shan State Army.”58 See, for example, ALTSEAN-BURMA, “Tatmadaw troops start assault on a

Shan State Army-North (SSA-N) camp at Red Ruby Mountain, Monghsu, Shan State,” 11 June 2014, as cited in “Ethnic Issues Chronology 2014,” accessed 23 August 2017, http://www.altsean.org/chronology/chronology2014/ ethnicIssueschronology2014.htm.

59 Sai Aw, “Renewed Fighting Erupts,” Shan Herald Agency for News, 23 August 2017, http://english.panglong.org/2017/08/23/renewed-fighting-erupts-between-burma-army-and-ssppssa-in-mong-hsu.

Page 15: ½IaxmifYpkHrS avYvmjcif; - jrefrmYywÅjrm;vkyfief ......2 ½IaxmifYpkkHrS avYvmjcif; - jrefrmYywÅjrm;vkkyfief; pDrHrIESifh y#dyu© jzpfay:EdkkifrI urÇmYaps;uGufrS ywÅjrm; 90 &mckdifEIef;onf

15

½IaxmifYpkkHrS avYvmjcif; - jrefrmYywÅjrm;vkkyfief; pDrHrIESifh y#dyu© jzpfay:EdkkifrI

(3) ywÅjrm;ESifh tjcm;aom vufeufukdif tzGJUtpnf;rsm; qufpyfrI - ausmufwGif;rsm;? ukef

oG,fa&;vrf;aMumif;twGuf wkdufckdufMujcif;

trsm;jynfolrS od&SdEkdifonfh tcsuftvufrsm;t& ywÅjrm;ukefoG,frIESifh ay:wif qufpyfrI

r&Sdaeonfhwkdifatmif ywÅjrm;wl;azmfonfh ae&mw0kdufwGif wkdufckdufrIrsm; ydkí tjzpfrsm;onf/

rkdif;½I;a'owGif SSPP/SSA-N ESifh ppfwyf wkdufyGJrsm;tjyif? RCSS/SSA-S ESifh ppfwyfonf

vnf; ,if;ae&mw0kdufwGifyif wkdufyGJrsm; ESpfaygif;rsm;pGm jzpfcJYonf/ RCSS onf wpfEkdifiH

vkH;qkdif&m ypfcwfwkdufckdufrI &yfpJa&; oabmwlnDcsufwGif vufrSwfxkd;xm;NyD;? ppfwyfESifh

vnf; 2012 wGif ESpfzufoabmwl typftcwf&yfpJ oabmwlnDrIudk csKyfqkdxm;ao;onf/

ausmufwGif;ae&mw0kduf tay;t,lrsm;\ rNrJrIudk azmfjyaeonfh tjzpftysufrsm; jzpfonf/

RCSS/SSA-S onf 2012 ckESpfupNyD; &Srf;awmifwef;cs,f&D trnfjzifh ukrÜPDzGJUum

ausmufrsufESifh &wemvkyfief;rsm; aqmif&Gufaeonf[k azmfjycsufrsm; &Sdonf/ ,ckpmwrf;

twGuf avYvm&mwGif ¤if;ukrÜPDtrnfESifh ywÅjrm;vkyfief;rsm; aqmif&GufaerIudk w&m;0if

xkwfjyefxm;csufudkawmY azmfxkwfEkdifjcif; r&SdcJYyg/60

rkd;ukwfrS &Srf;jynfokdY jzwfoef;oGm;&jcif; jzpfaomaMumifh a'ocH ukefonfrsm;u vufeufukdif

tzGJUrsm; wkdufckdufrI okdYr[kwf "g;jywkdufcH&rnfudk aMumuf&GHUMuonf/ rkd;ukwfrS jyifOD;vGif

vrf;topfonfvnf; ,if;ae&mrsm;wGif usa&mufaeonf/ vufeufukdifrsm;taMumif; rod

onfh um;orm;rsm; (rodojzifh tay;turf;r&SdaomaMumifh) twGuf txl;ojzifh tEÅ&m,frsm;

onf/ wyfrawmfESifh watmif; vGwfvyfa&;wyfrawmf Ta’ang National Liberation Army (TNLA) wkdYMum; wkdufckdufrIrsm;aMumifh jzpfonf[k tpD&ifcHpmwpfckwGif azmfjyxm;onf/61

ausmufrJ? vm;½SdK;? rlq,f (&Srf;jynfe,f) udkjzwfonfh rkd;ukwfrS w½kwfokdYoGm;onfh vrf;ESifhywf

oufNyD;vnf; pkd;&drfMuonf/ vufeufukdifwyfrsm; vIyf&Sm;rIaMumifh wkdufckdufcH&rnf? jzwfoef;

c awmif;cHrnfudk pkd;&drfMuonf/62

rkdif;½I;a'oxGuf ywÅjrm;rsm;onf a&TBwd*H a'o&Sd rl;,pfarSmifckdvrf;aMumif;twkdif; xGufoGm;

onf[kvnf; rSef;qajymqkdrIrsm; &Sdonf/ xkdYaMumifh 0 ESifh tjcm; jynfolYppf vIyf&Sm;rIrsm;ESifhvnf;

qufpyfaeonf/63 okdYaomfvnf; ,if; rSef;qcsufrsm;ESifhywfoufNyD; ckdifrmonfh oufao

taxmuftxm; jyEkdifrI r&Sdao;yg/

aoG;pGef;ywÅjrm;

txufwGif azmfjycJYonfhtwkdif; 2015 wGif xkwfjyefcJYonfh Global Witness \ tpD

&ifcHpmwGif ausmufpdrf;ESifh ucsifjynfe,fwGif ESpfaygif;&SnfMumpGm jzpfafeonfh y#dyu©

Mum; tcsdwftqufrsm;udk tav;ay; azmfjyoGm;onf/ ausmufpdrf;u@wGif yg0ifae

onfh tpktzGJUrsm;? vkyfief;aqmif&GufykHrsm;? wGef;tm;ay;onfh tcsufrsm;udk ywÅjrm;u@

wGifvnf; awGU&onf/

2014 ckESpf pm&if;rsm;t& rkdif;½I; okdYr[kwf rkd;ukwf &wemajrwGif vkyfief;aqmif&Guf&ef

vkdifpif&xm;onfh ukrÜPD 3 ykH 1 ykHeD;yg;onf ausmufpdrf;vkdifpifvnf; &&Sdxm;Muonf/64

EITI yxrqkH; tpD&ifcHpmwGif tedrfhqkH; owfrSwfcsuf jynfhrDí yg0ifcGifh&onfh ausmuf

rsufukrÜPD 4 ckonf ¤if;wkdY\ ausmufpdrf;rsm; t"duxm; a&mif;cs&ef ausmufrsufjyyGJ

60 Myanmar Peace Monitor, Deciphering Myanmar’s Peace Process, 185.61 Hla Hla Htay, “Myanmar’s Elusive Gift from God,” Agence France-Presse, 17

February 2017, https://correspondent.afp.com/myanmars-elusive-gift-god.62 2017 Zlvkdif? Mo*kwfwGif rkd;ukwf ausmufvkyfief;&SifESifh ar;jref;csuf

63 2017 Mo*kwfwGif t&yfbufvlYtzGJUtpnf; pwdwf[kd'gESifh ar;jref;csuf

64 Myanmar Extractive Industries Transparency Initiative, Myanmar First EITI Report (2016), Appen§dx.

Page 16: ½IaxmifYpkHrS avYvmjcif; - jrefrmYywÅjrm;vkyfief ......2 ½IaxmifYpkkHrS avYvmjcif; - jrefrmYywÅjrm;vkkyfief; pDrHrIESifh y#dyu© jzpfay:EdkkifrI urÇmYaps;uGufrS ywÅjrm; 90 &mckdifEIef;onf

16

½IaxmifYpkkHrS avYvmjcif; - jrefrmYywÅjrm;vkkyfief; pDrHrIESifh y#dyu© jzpfay:EdkkifrI

wufMujcif; jzpfonf/

ppfwyfaemufcH ukrÜPDrsm;onf ESpfzufvkH;wGif yg0ifaeus tpktzGJUrsm;jzpfonf/ rkd;ukwf

ESifh rkdif;½I;ywÅjrm;vkyfief;udk pkd;rkd;xm;onfh OD;ykdif? MEC ESpfckaygif;NyD; 2013 ESifh 2014

wGif ausmufpdrf; a':vm 283 oef;zkd; a&mif;cscJY&onf/65

Global Witness tpD&ifcHpmwGif c½kdeD ukrÜPDrsm;[k azmfjycHxm;&onfh ppfwyftpkd;&ESifh

eD;pyfonfh ukrÜPDrsm;onf ywÅjrm;vkyfief;wGifvnf; 0ifa&mufvkyfukdifaeMuonfh vuf

BuD;orm;rsm; jzpfonf[k azmfjyxm;onf/

¼ Asia World onf EITI tpD&ifcHpmtwGuf owfrSwfcsufjzpfaom usyfaiG 10 bD

vD,H ta&mif;&Sdonfh ausmufrsufukrÜPDD 4 ckteuf 2 ckESifh qufpyfaeonf/ Wai Family Gems ESifh Wai Aung Gabar Gems jzpfonf/ yxrqkH; EITI tpD&ifcHpm

wGif zGifhjycJYonfh tcsuftvufrsm;t& Asia World onf Wai Family Gems \

60 &mckdifEIef;udk ykdifqkdifonf/ Wai Family Gems ukrÜPD 'g½kdufwm 3 OD;? vdyfpm

onf Wai Aung Gabar Gems ESifh xyfwl jzpfaeonf/66

¼ uarÇmZ Kanbawza (KBZ) onf jrefrmEkdifiHwGif tBuD;qkH; bPf zGifhvSpfxm;onfh

pD;yGm;a&;vkyfief;pk jzpfonf/ rkdif;½I;wGif ausmufwl;azmfrIrsm; jyKvkyfjcif;jzifh tpjyKcJYNyD;

tpOftvmwpfcktaejzifh ausmufvkyfief;udk qufvufvkyfukdifcJYonf/ ausmufvkyf

ief;wGif ¤if;\ yg0ifrIrSm tenf;i,fom &Sdonf/ ucsifjynfe,fwGif ausmufpdrf;wl;azmf

jcif;udk &yfqkdif;cJYonf[k aMunmcJYonf/67

¼ Ruby Dragon onf ywÅjrm;vkyfief;wGif Loi Mine Nagar Gems trnfwpfckwnf;

jzifh vkyfief;aqmif&Gufonf/ ¤if;onf ytkd0fh typftcwf &yfpJa&; tzGJUESifh qufpyfrI

&Sdonf/ tao;pdwfudk ,cktpD&ifcHpmwGif aqG;aEG;xm;ygonf/

65 Global Witness, Jade: Myanmar’s ‘Big State Secret,’ 40.66 http://www.dica.gov.mm/en/company/wai-aung-gabar-gems-company-limitedand http://www.dica.gov.mm/en/company/wai-family-gems-company-limited67 Global Witness, Jade: Myanmar’s ‘Big State Secret,’ 58.

Page 17: ½IaxmifYpkHrS avYvmjcif; - jrefrmYywÅjrm;vkyfief ......2 ½IaxmifYpkkHrS avYvmjcif; - jrefrmYywÅjrm;vkkyfief; pDrHrIESifh y#dyu© jzpfay:EdkkifrI urÇmYaps;uGufrS ywÅjrm; 90 &mckdifEIef;onf

17

½IaxmifYpkkHrS avYvmjcif; - jrefrmYywÅjrm;vkkyfief; pDrHrIESifh y#dyu© jzpfay:EdkkifrI

y#dyu©ESifh csdwfqufaerIrsm;udk EdIif;,SOfazmfjyjcif;/ ausmufpdrf; ESifh ywÅjrm;

ucsifjynfe,f ausmufpdrf; rkd;ukwfywÅjrm; rkdif;½I;ywÅjrm;

ykdifqkdifrI

ppfyGJjzpfyGm;aeonfh e,fajr

(Contested territory) —1994 wGif ausmufpdrf;wGif;rsm;

vufvTwfvkduf&jcif;onf 17

ESpfMum typftcwf &yfpJa&;

vufrSwfxkd;ap&ef wkdufwGef;csuf

wpfck jzpfcJYonf/ 2011 ppfyGJ

jyefvnfjzpf&mwGif ausmufxGuf

&m a'oonf ppfyGJjzpfaponfh

taMumif;&if;wpfck jzpfvmcJY

onf/

ppfwyfxdef;csKyfrI tm;aumif;jcif; (Significant military influence) —ausmufaumif;xGufonfh

vkyfuGufrsm;udk OD;ykdifu ykdifEkdifpGm

csKyfukdifxm;onf/ wkduf½kduf

wl;azmfjcif;tm;jzifhaomf

vnf;aumif;? vkdifpif&&Sdolrsm;ay:

wGif vTrf;rkd;csKyfukdifjcif;jzifhaomf

vnf;aumif; csKyfukdifxm;onf/

ppfwyf xdef;csKyfrI tm;aumif;

jcif; ESifh ppfyGJ jzpfEkdifonfh

tvm;tvm &Sdjcif; (Significant military influence and possible contested territory) — ausmufvkyfuGuf trsm;pkukd

ppfwyfu wkduf½kduf okdYr[kwf

ppfwyf qufpyf ukrÜPDu

ykdifqkdifxm;onf/ wkdif;&if;om;

vufeufudkif tzGJUtpnf;rsm;

twGuf csxm;ay;onfh ppfwyf

u xdef;csKyfxm;onfh vkyfuGuf

rsm;vnf; &Sdonf/ Oyrm -

SSPP ? PNO.

vkyfuGuf

(Mine site)

a'ocH wyfrawmf wyf&if;u

tao;pm; ausmufvkyfief; vkyf

olrsm;xHrS tcGefaumufonf/

vkHNcKHa&; acgif;pOfjzifh aumuf,l

onf/68

ucsif vGwfvyfa&;tzGJU Kachin Independence Organization (KIO) onfvnf; ausmufwefzkd;

10 &mckdifEIef;udk w&m;0ifozG,f

aumuf,lonf/ ausmufaumif;

rsm; &&Sdygu owif;ay;rsm;u

¤if;wkdYukd taMumif;Mum;onf/

tcGefawmif;cHvTm ay;ydkYum

usoifhaiGudk pnf;Muyfonf/

tcGefaqmifNyD;aMumif; ajypm

xkwfay;onf/69

,ckpmwrf;twGuf avYvmrIt&

rkd;ukwf ausmufwGif;rsm;wGif

vkHjcKHa&;acgif;pOfjzifh aumufcHrI

okdYr[kwf wkdif;&if;om; vufeuf

ukdif tzGJUrsm; tcGefpnf;MuyfrIudk

rawGU&yg/ vufeufudkif wyfzGJU

rsm; vIyf&Sm;rI r&Sdonfh rkd;ukwf

wGif ,if;uJhokdY aumuf,lrIrsm;

r&Sdyg/

tjcm; pmwrf;rsm;wGif azmfjyxm;

ouJhokdYyif rkdif;½I; ywÅjrm;

vkyfuGufrsm;ESifh qkdifonfh tcsuf

tvufrsm; &&Sd&ef ykdícufcJonf/

,ckpmwrf;twGuf avYvmrIt&

ausmufwGif;rsm;wGif vkHNcKHa&;

acgif;pOfjzifh aumufcHrI okdYr[kwf

wkdif;&if;om; vufeufukdif

tzGJUrsm; tcGefpnf;MuyfrIudk

rawGU&yg/

o,f,l

ydkYaqmifjcif;^

a&mif;0,fjcif;

ppfaq;a&; *dwfrsm;udk

wyfrawmft&m&Sd? autkdifat

t&m&Sdrsm;u BuD;MuyfMuonf/

*dwfaMu; aumufcHMuaomfvnf;

&mxl;BuD; AkdvfcsKyfrsm;\ um;rsm;

udk tcrJh jzwfoef;cGifh jyKonf/70

rkd;ukwfrS awmifbuf jyifOD;vGif

okdY? ta&SUajrmuf w½kwfokdY &Srf;

jynfudkjzwfí vrf;opfazmufvkyf

aeonf[k pwdwf[kd'grsm;u qkd

onf/ vrf;wavsmuf trnfrod

vufeufukdiftzGJUrsm; vIyf&Sm;ae

jcif;? ykdufqHawmif;jcif; ESifh^

okdYr[kwf um;orm;rsm;udk Ncdrf;

ajcmufjcif;rsm;aMumifh tEÅ&m,f&Sd

onfh vrf;jzpfonf/

xkdif;okdY aygufonfh vrf;ESifh

e,fpyf*dwfudk vufeufukdif

tkyfpkrsm; (tpkd;&aemufcH

jynfolYppf ESifh wkdif;&if;om;

vufeufukdif tzGJUtpnf;) xdef;

csKyfxm;onf jzpfaomaMumifh

vrf;tokH;jyKc aumufcHjcif;rsm;

ay:aygufvmEkdifzG,f &Sdonf/

68 Fabienne Bernhardt, Natural Resources and Peacemaking: The Link Between Myanmar’s Jade Wealth and the Civil Conflict in Its Northern Borderlands (Institut des Hautes Etudes Internationales et de Developpement, 2017), 67.

69 Transparency and Accountability Network for Kachin State (TANKS), Beyond Liability: Preliminary Report on Jade Mining, 31–33.

70 Bernhardt, Natural Resources and Peacemaking, 33, and TANKS, Beyond Liability (n.d.), 31–33.

Page 18: ½IaxmifYpkHrS avYvmjcif; - jrefrmYywÅjrm;vkyfief ......2 ½IaxmifYpkkHrS avYvmjcif; - jrefrmYywÅjrm;vkkyfief; pDrHrIESifh y#dyu© jzpfay:EdkkifrI urÇmYaps;uGufrS ywÅjrm; 90 &mckdifEIef;onf

18

½IaxmifYpkkHrS avYvmjcif; - jrefrmYywÅjrm;vkkyfief; pDrHrIESifh y#dyu© jzpfay:EdkkifrI

4/ xnfhoGif;pOf;pm;&rnfh tcsufrsm;

ywÅjrm;onf jrefrmEkdifiH\ obm0 o,HZmw ESifh y#dyu©Mum; tquftpyfudk azmfjyaeonfh

Oyrm wpfckom jzpfonf/ vufeufukdif wkdufckdufrItwGuf qkv'f okdYr[kwf? Nidrf;csrf;a&; n§d

EdIif;rIrsm;udk taESmifht,Suf jzpfaprnfhtpm; tjcm; obm0 o,HZmwrsm;uJhokdYyif ywÅjrm;

onf EkdifiHtqifh? a'otqifh wkd;wufrI\ tpdwftykdif;wpfck jzpfoifhonf/ ywÅjrm;vkyfief;ESifh

ywfoufNyD; avYvmrIrsm; jyKvkyf&ef rsm;pGm vkdtyfaeygao;onf/ jyKjyifajymif;vJa&; jyKvkyf&ef

tpDtpOf csonfhtcgESifh okawoe jyKvkyfonfhtcgwGif atmufazmfjyyg taMumif;t&mrsm;udk

xnfhoGif;pOf;pm;&ef vkdtyfonf/

ywÅjrm;\ jrefrmEkdifiH y#dyu©ESifh pD;yGm;a&;wGif ta&;ygrIudk jynfhpkHpGm em;vnfxm;&ef vkdonf/

,ckpmwrf;twGuf jyKvkyfcJYonfh avYvmrIrsm;t& a&SUvkyfief;pOfrsm;udk ckdifckdifrmrm wifjyEkdif

&eftwGuf od&Sdxm;rIrSm tenf;i,fom&Sdonf okdYr[kwf tvkyfjzpfatmiff od&Sd&jcif; r&SdaMumif;

od&onf/ aemufwGifazmfjyrnfh taMumif;t&mrsm;? pOf;pm;csufrsm;tjyif? ywÅjrm;vkyfief;

avYvmrIykdif; wkd;wufap&ef tao;pdwf aqmif&Guf&rnfh udpötrsm;tjym; &Sdonf/

¼ ywÅjrm;vkyfief;wGif; vnfywfaeonfh yrmPukd rSef;q&ef - vuf&Sd vnfywfaeonfh

w&m;0if pD;yGm;a&;? arSmifckdpD;yGm;a&;wGif ywÅjrm;\ ta&;ygrI? tem*wfwGif ay:aygufvm

Ekdifonfh tajctaersm;udk od&Sd&eftwGuf wefzkd; yrmPudk qef;ppf&ef vkdonf/ tem*wf

wGif wl;azmfrnfh ausmufwGif;rsm;\ blrdaA' taetxm;udk ykdifykdifEkdifEkdif od&Sdygu rSef;q

&mwGif eD;pyfaprnfjzpfonf/

¼ rkdif;½I;wGif ausmufvkyfief; vnfywfaeykH oabmobm0udk qufvufazmfxkwf&ef -

y#dyu© trsm;qkH; jzpfyGm;aeonfh ywÅjrm;xkwfvkyf&m a'ojzpfonf/ a'owGif; pD;yGm;a&;

wGif ywÅjrm; ta&;ygykHudk em;vnfEkdif&ef? tem*wf pDrHrIrsm; wkd;wufatmif aqmif&GufEkdif

&ef ywÅjrm;xkwfvkyfonfh a'orS &yf&Gmrsm;ESifh aqG;aEG;jcif; jyKvkyf&ef vkdtyfonf/

¼ wkdif;&if;om; vufeufukdifrsm;ESifh csdwfqufxm;onfh ukrÜPDrsm;udk azmfxkwf&ef? ¤if;

ukrÜPDrsm; ywÅjrm;vkyfief;wGif; yg0ifaerIudk azmfxkwf&ef - ppfwyfESifh csdwfqufxm;onfh

ukrÜPDrsm;taMumif;udk ykdí vlodrsm;onf/ ppfwyfykdif vkyfief;rsm;onf ywÅjrm;vkyfief;wGif

t"du tpktzGJUrsm; jzpfonfrSm jiif;r&onfh trSefw&m;jzpfonf/ okdYaomfvnf; vkyfuGuf

csxm;ay;&mwGif yGifhvif;rI r&Sdjcif;aMumifh wkdif;&if;om; vufeufukdif tkyfpkrsm; ykdifqkdifrI

ykHpHudk twdtus azmfxkwf&ef vkdtyfonf/

ywÅjrm; tygt0if ausmufrsufu@wGif yGifhvif;jrifomrI ESifh wm0efcHrI tm;aumif;atmif

aqmif&Guf&ef

owif;tcsuftvufrsm; &Sm;yg;jcif;aMumifh jrefrmYausmufrsufu@ jyKjyifrIrsm;? apmifhMunfh

xdef;ausmif;rIrsm; jyKvkyf&mwGif twm;tqD;rsm; jzpfay:aponf/ t"duvkdtyfaeonfh tpkd;&?

t&yfbuf vlYtzGJUtpnf;ESifh EkdifiHwum vkyfief;rsm;rS apmifhMunfhrIrsm; jyKvkyfEkdif&eftwGuf

yGifhvif;jrifomrI &Sd&ef vkdtyfonf/ odu©m&Sd wm0efod 0,f,lrIudk tav;xm;vmonf jzpf

aomaMumifh y#dyu© pD;yGm;a&;udk a&avmif;onfhozG,f rjzpfap&eftwGuf taemufukrÜPDrsm;

onf ppfudk taxmuftyHY jzpfaponfh ukrÜPDrsm;rS 0,f,ljcif;udk a&Smif&Sm;MuawmYrnf jzpf

onf/ w½kwfukrÜPDrsm;\ pD;yGm;a&; tavYtxonf jrefrmEkdifiHwGif; rNidrfoufrIrsm;udk jzpf

ay:aponfudk ¤if;wkdYukd,fwkdif ykdí oabmaygufvmMuonf/ azmfjycJYyg tajctaersm;aMumifh

EkdifiHwum aps;uGufwGif jrefrmYywÅjrm;udk a&SmifusOf&ef rqkdvkdyg/ okdYaomfvnf; ppfyGJwGif

tokH;jyKjcif;xuf wkdif;jynf wkd;wufa&;udk taxmuftul jzpfap&eftwGuf tem*wfwGif

odu©m&Sd? wm0efod 0,f,lrIrsm;? taustvnf ppfaq;aqmif&GufrIrsm; jyKvkyf&ef jzpfygonf/

Page 19: ½IaxmifYpkHrS avYvmjcif; - jrefrmYywÅjrm;vkyfief ......2 ½IaxmifYpkkHrS avYvmjcif; - jrefrmYywÅjrm;vkkyfief; pDrHrIESifh y#dyu© jzpfay:EdkkifrI urÇmYaps;uGufrS ywÅjrm; 90 &mckdifEIef;onf

19

½IaxmifYpkkHrS avYvmjcif; - jrefrmYywÅjrm;vkkyfief; pDrHrIESifh y#dyu© jzpfay:EdkkifrI

yGifhvif;jrifomrIESifh wm0efcHrIrsm; wkd;wufvmap&ef atmufygtqifhrsm;udk aqmif&Guf&ef vkd

tyfonf/

¼ vkdifpif? tcGef0ifaiG pDrH okH;pGJ&mwGif yGifhvif;jrifomrI wkd;wufvmap&ef aqmif&Guf&rnf

- trSefwu,f tusdK;cHpm;&oludk od&SdEkdif&ef? ausmufrsuf0ifaiGqkdif&m tcsuftvufrsm;

&&Sd&eftwGuf twGif;vludk tm;udk;&onfhpepfudk tqkH;owfEkdif&efESifh ausmufrsufta&mif;

t0,fwGif yg0ifaeolrsm;\ tusdK;tjrwfrsm;udk od&SdEkdif&ef yGifhvif;jrifomrI vkdtyfonf/

¼ EITI tpD&ifcHpmwGif ausmufrsufukrÜPDrsm; yg0ifrIudk jr§ifhwif&ef - jrefrmEkdifiH\ obm0

o,HZmwESifhywfoufonfh yGifhvif;jrifomrI? wm0efcHrI wkd;wufvmap&eftwGuf EITI onf ta&;ygonfh vrf;aMumif;wpfck jzpfonf/ okdYaomfvnf; vuf&Sd aqmif&GufykHrsm;onf

ausmufrsufu@twGuf xda&mufrI r&SdyJ jzpfaeonf/ ausmufrsufjyyGJwGif &&Sdvmonfh

tcsuftvufrsm;ay:wGif tajccHum tpD&ifcHpm jyKpkjcif;tjyif ygrpf? xkwfvkyfrIqkdif&m

tcsuftvufrsm;? 0ifaiGowfrSwfcsufrsm; avsmhcsjcif;wkdY aqmif&Gufjcif;jzifh EITI wGif

ausmufrsufukrÜPDrsm; yg0ifrIudk jr§ifhwifum ajz&Sif;Ekdifygonf/

¼ yGifhvif;jrifomrI tm;aumif;vmap&ef EkdifiHwumwGif usifhokH;aeonfh odu©m&Sd? wm0efod

0,f,lrIqkdif&m owfrSwfcsufrsm; usifhokH;yg - 0ifaiG? tusdK;cHpm;cGifh&Sd ykdifqkdifolESifh qkd

onfh tcsuftvufrsm;udk azmfxkwfEkdif&ef okawoersm; qufvuf aqmif&GufEkdifygu

jrefrmYywÅjrm;vkyfief;wGif 0ifa&mufvkdonfh EkdifiHwum ukrÜPDrsm;udk tmrcHcsuf tjynfh

t0 ay;Ekdifrnfjzpfonf/ jzpfEkdifacswpfckrSm xGuf&Sd&ma'o ajc&mcHonfh vkyfief;pOfwpfck

(traceability scheme) azmfxkwfjcif;jzpfonf/ xGuf&Sd&ma'o azmfjyjcif;jzifh a&mif;csonfh

ausmufrsuf aps;aumif;&&ef &nf&G,fum aqmif&Guf&ef jzpfonf/ ausmufrsufESifhqkdifNyD;

A[kdcsKyfukdifrI avsmhcsjcif; ESifh cif&mcifaMumif; a&mif;0,fonfh tcsdwftqufrsm;onf

Kimberley Process twkdif; aqmif&GufEkdifrIudk tcuftcJ awGUapEkdifonf/ 2016 ckESpf

wGif? Responsible Jewellery Council taejzifh ¤if;\ todtrSwfjyKvTm xkwfay;onfh

tpDtpOfwGif ausmufrsufrsm;udk xnfhoGif;&ef &nf&G,fxm;aMumif; aMunmcJYonf/71

jrefrmEkdifiHrS ausmuftcsdKU\ xGuf&Sd&ma'oudk twnfjyKay;Ekdifrnf jzpfonf/

Nidrf;csrf;a&; aqG;aEG;yGJrsm;aMumifh jzpfay:vmonfh pdD;yGm;a&; *,ufrsm;udk ajz&Sif;aeolrsm;udk

taxmuftyHY ay;&ef? txl;ojzifh y#dyu©rsm;udk aiGaMu;yHYykd;rIrsm; jzpfaponfh ausmufrsufu@

udk Muyfrwf aqmif&Guf&ef

vuf&Sd jrefrmYtajctaewGif tmPm&Sdolrsm;onf b@ma&;ESifh ruif;Muolrsm; jzpfum vuf

eufukdif tiftm;pkrsm;\ axmufcHrIrsm;jzifh &yfwnfaeMuonf/ a&G;aumufcH tpkd;&opfvuf

xufrSmyif q,fpkESpftwGif; tjyif;xefqkH; ppfyGJrsm; jzpfyGm;aeonf/ ppfjzpfyGm;aejcif;aMumifh

t&yfom;tpkd;& BuD;MuyfrI okdYr[kwf? wkdif;&if;om; &yf&Gmrsm;\ yg0ifrI azmfxkwfjcif;? u@

pDrHrIwGif a'ocHtpkd;&rsm; yg0ifapjcif; tp&Sdaom jyKjyifajymif;vJrIrsm; jyKvkyf&eftwGuf tm;

avsmhapcJYonf/ ywÅjrm;onf ppftokH;p&dwftwGuf t"duusonfh vkyfief;r[kwfaomfvnf;?

Nidrf;csrf;a&; n§dEdIif;rIwGif vkdtyfonfh vufeufudkif tpktzGJUrsm;udk EkdifiHa&;? pD;yGm;a&; tavsmh

71 RJC to Expand Scope to Include Colored Stones,” National Jeweler, 22 March 2016, http://www.nationaljeweler.com/diamonds-gems/social-issues/4047-rjc-to-expand-scope-to-include-colored-stones.

Page 20: ½IaxmifYpkHrS avYvmjcif; - jrefrmYywÅjrm;vkyfief ......2 ½IaxmifYpkkHrS avYvmjcif; - jrefrmYywÅjrm;vkkyfief; pDrHrIESifh y#dyu© jzpfay:EdkkifrI urÇmYaps;uGufrS ywÅjrm; 90 &mckdifEIef;onf

20

½IaxmifYpkkHrS avYvmjcif; - jrefrmYywÅjrm;vkkyfief; pDrHrIESifh y#dyu© jzpfay:EdkkifrI

ay;rI rjyKvkyfyJ wif;cHap&ef tm;ay;onfh pD;yGm;a&;pepf\ tpdwftykdif;jzpfonf/72

atmufazmfjyyg udpörsm;twGuf &nf&G,faqmif&Gufygu vuf&Sd aqG;aEG;rIrsm;onf Nidrf;csrf;a&;

ESifh ausmufrsufvkyfief; tjrwftpGef;Mum; qufEG,frIudk vSyaprnfjzpfonf/

¼ Nidrf;csrf;a&;? ausmufrsufu@ pDrHrIudpö aqG;aEG;rIrsm;wGif epfem&onfh &yf&Gmrsm;ESifh

t&yfbuf vlYtzGJUtpnf; pwdwf[kd'grsm;udk ae&may; yg0ifap&ef - y#dyu©udk taxmuf

tyHY ay;aeonfh obm0 o,HZmwrsm; udpöudk Nidrf;csrf;a&; aqG;aEG;rI jyKvkyf&mwGif

xnfhoGif;aqG;aEG;Ekdif&eftwGuf ¤if;udpörsm;udk txl; 0g,rpkduf aqmif&Gufaeonfh t&yf

buf vlYtzGJUtpnf;rsm;? &yf&Gmrsm;ESifh tjyeftvSef aqG;aEG;rIrsm; jyKvkyf&ef vkdtyfonf/

Oyrmtm;jzifh t&yfbuf vlYtzGJUtpnf;rsm; pkaygif;í 21 &mpk yifvkH Nidrf;csrf;a&; aqG;aEG;yGJ

twGuf obm0 o,HZmw pDrHrIqkdif&m tajccHrIrsm;udk xkwfjyefcJYonf/73 Nidrf;csrf;a&;

aqG;aEG;rIrsm;wGif obm0 o,HZmw udpöonf ta&;ygonfh taMumif;t&mwpfck jzpf

onfhwkdifatmif aejynfawmf&Sd Nidrf;csrf;a&; aqG;aEG;rIwGif obm0 o,HZmw pDrHrIqkdif&m

enf;ynmykdif; jyKjyifajymif;vJrIrsm; yg0ifavY r&Sdyg/

¼ vkHNcKHa&;u@ jyKjyifajymif;vJrI aqG;aEG;rIwGif y#dyu© vufonf tpktzGJUrsm;udk axmufyHY

ay;aeonfh ausmufrsufu@taMumif; xnfhoGif;aqG;aEG;yg - vkHNcKHa&;u@ jyKjyifajymif;

vJrI aqG;aEG;&mwGif? EkdifiHwGif; vIyf&Sm;aeonfh vufeufukdif tpktzGJUrsm;ESifh ukrÜPDrsm;

csdwfqufrI okH;oyfcsufudk xnfhoGif;&ef? txl;ojzifh wkdif;&if;om;a'o o,HZmw xkwf

,lrI okH;oyfcsufudk xnfhoGif;&ef jzpfonf/ pD;yGm;a&;twGif; ppfwyfvTrf;rkd;rI avsmhcs&mwGif

twkduftcHrsm; ay:aygufvmEkdifonfudk pwdwf[kd'grsm;taejzifh owdxm;&ef vkdonf/

tcsdKUaom ppfwyfaemufcH ukrÜPDrsm;onf jyKjyifajymif;vJa&;qkdif&m vkyfief;rsm; pwifae

NyDudkvnf; owdjyK&ef vkdtyfonf/

tem*wf ausmufrsufpDrHrI aqG;aEG;rIrsm;? tpDtpOf csrSwfjcif;rsm;wGif yg0if&ef

jrefrmEkdifiH\ Nidrf;csrf;a&; n§dEdIif;rIwGif obm0 o,HZmw 0ifaiGcGJa0rI? vkyfykdifcGifh cGJa0rI yg0if

onfh pepfrsm; yg0ifEkdifzG,f&Sdonf/ jrefrmEkdifiH\ tjcm;aom obm0 o,HZmwrsm;uJhokdYyif

ywÅjrm;ESifh ausmufrsufrsm;udk tpkd;&ESifh tquftoG,fjywf a0;vHonfh a'o? ppfwyfudk &GH

&Smonfh wkdif;&if;om; a'orsm;rS xkwf,lavY&SdMuonf/ vuf&Sd xGufaeonfh? tem*wfwGif

wl;azmfxkwfvkyfrnfh obm0 o,HZmw pDrHrIwm0efrsm; cGJa0rI? tusdK;tjrwf cGJa0rItwGuf

tokH;jyKEkdifonfh ykHpHtrsdK;rsdK; &Sdonf/ rnfonfhykHpHwGifrqkd tjyeftvSef aqG;aEG;rI? apmifhMunfh

xdef;ausmif;rI vkdtyfonf/ ,if;ykHpHrsm; taumiftxnfazmf&mwGif t"duusonfh tqifhrsm;

rSm -

72 ,if;a'owGif vIyf&Sm;aeaom vufeufukdiftpktzGJU - ppfwyf? tpkd;&wdkYESifh oufqkdifjcif;

r&Sdonfh tpktzGJUrsm;yg tusdK;tjrwf wpfckwnf;aMumifh &yfwnfaeMujcif; r[kwfyg/

obm0 o,HZmwonf a'ovu®PmwGif t,ltqa&;&mt&? EkdifiHa&;t& eufeuf½dIif;½dIif;

qufEG,faeEkdifonf/ Oyrm ucsifjynfe,fESifh ausmufpdrf; tquftpyfonf xif&Sm;onfh

Oyrmjzpfonf/ ppfwyfuvnf; ¤if;onfomvQif olwvl igwrif; jzpfaeonfh EkdifiH

rNydKuGJ&avatmif xdef;odrf;Ekdifonfh wpfckwnf;aom tiftm;pkjzpfonf[k cH,lxm;NyD;?

pD;yGm;a&;t& aygif;pnf;rIonf rNydKuGJa&;twGuf tokH;wnfhonfh enf;vrf;wpfckjzpfonf[k

,lqxm;onf/ (See David Steinberg, “Burma/Myanmar: The Role of the Military in the Economy,” Burma Economic Watch 1 (2005), 53.)

73 Myanmar Alliance for Transparency and Accountability (MATA), “The 21st Century Panglong Process Must Set a New Approach for Natural Resource Management,” last modified 23 May 2017, https://www.facebook.com/permalink.php?story_fbid=1504539409616416&id=672103292860036.

Page 21: ½IaxmifYpkHrS avYvmjcif; - jrefrmYywÅjrm;vkyfief ......2 ½IaxmifYpkkHrS avYvmjcif; - jrefrmYywÅjrm;vkkyfief; pDrHrIESifh y#dyu© jzpfay:EdkkifrI urÇmYaps;uGufrS ywÅjrm; 90 &mckdifEIef;onf

21

½IaxmifYpkkHrS avYvmjcif; - jrefrmYywÅjrm;vkkyfief; pDrHrIESifh y#dyu© jzpfay:EdkkifrI

¼ ywÅjrm;u@ wm0efESifh tusdK;tjrwfrsm; cGJa0 pDrH&eftwGuf y#dyu© rjzpfapyJ tm;vkH;udk

NcKHikHEkdifonfh pepfwpfck owfrSwfjcif; - ukd,fpm;jyKrI ESifh wef;wlnDrQrI &Sdonfh zGHUNzdK;wkd;wuf

rIESifhqkdifonfh aqG;aEG;rIwGif o,HZmwrsm; pDrHrIudk xnfhoGif;aqG;aEG;ygu taumif;qkH;

jzpfonf/ a'o obm0 o,HZmw ysufqD;rI? &&Sdvmrnfh 0ifaiGrsm;aMumifh ay:aygufvm

onfh vlrIa&;qkdif&m qkd;usdK;rsm;? wl;azmfjcif;? a&mif;csjcif;rS &&Sdvmonfh tusdK;tjrwfrsm;

&&Sdxkdufol owfrSwfjcif;? xdef;odrf;jcif;qkdif&m rl0g'rsm; usifhokH;rI ay:aygufap&ef aqmif

&Gufjcif;udpörsm; yg0ifvsuf aqG;aEG;ygu oifhawmfrI t&SdqkH;jzpfonf/ tao;pdwfudk 2016

wGif NRGI u xkwfa0cJYonfh Sharing the Wealth: A Roadmap for Distributing Myanmar’s Natural Resource Revenues ESifh 2018 wGif xkwfa0cJYonfh Natural Resource Federalism: Considerations for Myanmar wGif azmfjyxm;ygonf/

¼ Nidrf;csrf;a&; pwdwf[kd'grsm;\ obm0 o,HZmw qkdif&m tpDtpOfrsm;wGif ywÅjrm;ESifh

tjcm; ausmufrsufrsm; xnfhoGif;&eftwGuf wkdufwGef;yg - ausmufpdrf;u@ vkyfief;

aqmif&GufykHESifhywfoufNyD; umv&SnfMum pGJuyfvmonfh rauseyfrIrsm;\ &v'ftaejzifh

ucsifjynfe,f&Sd tcsdKU tzGJUrsm;onf obm0 o,HZmw 0ifaiGcGJa0rIay:wGif ydkí tm½kHpkduf

vmMuonf/ okdYaomfvnf; ausmufrsufESifh tjcm; &wemwGif; teD;tem;rS &yf&Gmrsm;\

awmif;qkdoHrsm;rSm jyif;xefrI r&SdvSyg okdYr[kwf pepfrusvSyg/ obm0 o,HZmw 0ifaiG?

jyKjyifajymif;vJa&;wkdYESifh qkdifonfh acgif;pOfrsm;udk Nidrf;csrf;a&; aqG;aEG;yGJwGif xnfhoGif;jcif;

onf a&&Snf ywÅjrm;u@ pDrHrI aumif;rGefvmap&ef? tm;vkH; yg0ifvmap&eftwGuf

ta&;BuD;onfh vrf;aMumif;wpfckjzpfonf/

¼ Nidrf;csrf;a&;ESifh vkyfuGufvJvS,fjcif;xuf ykdonfh Nidrf;csrf;a&; aqG;aEG;yGJrsm; aqmif&Guf&ef

- aumif;rGefonfh o,HZmw cGJa0rI[k qkd&mwGif typftcwf &yfpJa&;ESifh vkyfuGufvJvS,f

jcif;ukd rqkdvkdaMumif;udk odxm;&ef ta&;BuD;onf/ vufeufukdif tpktzGJUrsm;ESifh EkdifiHa&;

oabmwlnDcsuf r[kwfonfh tay;t,ltwGuf ausmufwGif;rsm;udk tokH;jyKjcif;\

jyóemrSm *,ufxaeqJ jzpfonf/ obm0 o,HZmwudk tokH;jyKNyD; jzpfyGm;aeonfh

ppfyGJ&yfqkdif;jcif;rsm; &Sdaomfvnf;? ywÅjrm; ta&mif;t0,f jyKvkyf&eftwGuf ppfwyfudk

tm;udk;&ojzifh pm;usufvkrIrsm;udk jzpfyGm;aponf/ Nidrf;csrf;a&; aqG;aEG;&mwGif EkdifiHa&;

tpm; pD;yGm;a&;udk OD;pm;ay;onfh vrf;aMumif;udk jzpfay:aponf/ vkdifpifvkyfief;wGifvnf;

bufvkdufrIrsm;udk jzpfay:aponf/ odu©m&Sd rSefrSefuefuef aqmif&Gufrnfh ukrÜPDrsm; vkdif

pif&&eftwGuf twm;tqD;rsm; jzpfaponf/ ppfrSefonfh Nidrf;csrf;a&;wGif ywÅjrm;ta&mif;

t0,frS &onfh tusdK;tjrwfrsm;udk trsm;jynfol cHpm;Ekdif&ef vrf;pazmfay;jcif; jzpfonf/

vlwpfpk aumif;pm;a&;twGuf o,HZmw wl;azmfEkdif&ef ppfyGJrsm; &yfqkdif;jcif; r[kwfyg/

Page 22: ½IaxmifYpkHrS avYvmjcif; - jrefrmYywÅjrm;vkyfief ......2 ½IaxmifYpkkHrS avYvmjcif; - jrefrmYywÅjrm;vkkyfief; pDrHrIESifh y#dyu© jzpfay:EdkkifrI urÇmYaps;uGufrS ywÅjrm; 90 &mckdifEIef;onf

22

½IaxmifYpkkHrS avYvmjcif; - jrefrmYywÅjrm;vkkyfief; pDrHrIESifh y#dyu© jzpfay:EdkkifrI

usrf;ukd;pm&if;

Adam Smith International. Institutional and Regulatory Assessment of the Extractive Industries in Myanmar. The World Bank, 2015. http://documents.worldbank.org/curated/en/843921468179973121/executive-summary.

Agence France-Presse. “Making a Living in Mogok, the ‘Land of Rubies,’ Has No Guarantee of a Sparkling Future.” Young Post: South China Morning Post, 15 January 2017. http://yp.scmp.com/news/features/article/105348/making-living-mogok-‘land-rubies’-has-no-guarantee-sparkling-future.

“Agreement between the State-Level Peace-Making Team and the Shan State Progressive Party/Shan State Army.” Dated 28 January 2012. Published by The New Light of Myanmar, 30 January 2012. http://peacemaker.un.org/sites/peacemaker.un.org/files/MN_120128_Agreement between State Level Peacemaking Team and Shan State.pdf.

Alternative Asean Network on Burma (ALTSEAN-BURMA). “Ethnic Issues Chronology 2014.” Accessed 23 August 2017. http://www.altsean.org/chronology/chronology2014/ethnicIssueschronology2014.htm.

Archuleta, Jennifer-Lynn. “The Color of Responsibility: Ethical Issues and Solutions in Colored Gemstones.” Gems & Gemology 52, no. 2 (Summer 2016). http://www.gia.edu/sites/satellite?c=page&cid=1495237975377&childpagename=gia/page/ggarticledetail&pagename=gia/wrapper&wrapperpage=gia/wrapper.

Aw, Sai. “Renewed Fighting Erupts between Burma Army and SSPP/SSA in Mong Hsu.” Shan Herald Agency for News, 23 August 2017. http://english.panglong.org/2017/08/23/renewed-fighting-erupts-between-burma-army-and-ssppssa-in-mong-hsu.

Bauer, Andrew, Lorenzo Delesgues and Paul Shortell. Sharing the Wealth: A Roadmap for Distributing Myanmar’s Natural Resource Revenues. Natural Resource Governance Institute, 2016. https://resourcegovernance.org/analysis-tools/publications/sharing-wealth-roadmap-distributing-myanmars-natural-resource-revenues.

Bauer, Andrew, Natalie Kirk and Sebastian Sahla. Natural Resource Federalism: Considerations for Myanmar. Natural Resource Governance Institute, 2018. https://resourcegovernance.org/analysis-tools/publications/natural-resource-federalism-considerations-myanmar

Bernhardt, Fabienne. Natural Resources and Peacemaking: The Link Between Myanmar’s Jade Wealth and the Civil Conflict in Its Northern Borderlands. Institut des Hautes Etudes Internationales et de Developpement, 2017.

Binningsbø, Helga Malmin and Kendra Dupuy. “Using Power-Sharing to Win a War: The Implementation of the Lome Agreement in Sierra Leone.” Africa Spectrum 44, no. 3 (2009). https://journals.sub.uni-hamburg.de/giga/afsp/article/view/193.

Buchanan, John. Militias in Myanmar. The Asia Foundation, 2016. http://asiafoundation.org/wp-content/uploads/2016/07/militias-in-myanmar.pdf.

Burton, Eli. “Reverse the Curse: Creating a Framework to Mitigate the Resource Curse and Promote Human Rights in Mineral Extraction Industries in Africa.” Emory International Law Review 28, no. 1 (2014). http://law.emory.edu/eilr/content/volume-28/issue-1/comments/reverse-the-curse-human-rights-africa.html.

Christie’s. “The Crimson Flame Ruby Sets a World Auction Record at Christie’s Hong Kong.” Press release from 1 December 2015. http://www.christies.com/about-us/press-archive/details?pressreleaseid=8190&lid=1&mob-is-app=false.

Collet, Lea, Laura Curtze and Kathrin Reed. Responsible Sourcing of Colored Gemstones. Institut de Hautes Etudes Internationales et du Developpement, 2013. http://www.responsiblejewellery.com/files/responsible-sourcing-of-colored-gemstones_ars-final-report_-collet-curtze-reed.updated.pdf.

Eleven Myanmar. “IRD Honours Top Tax Payers.” Eleven Myanmar, 11 April 2017. http://www.elevenmyanmar.com/business/8799.

Page 23: ½IaxmifYpkHrS avYvmjcif; - jrefrmYywÅjrm;vkyfief ......2 ½IaxmifYpkkHrS avYvmjcif; - jrefrmYywÅjrm;vkkyfief; pDrHrIESifh y#dyu© jzpfay:EdkkifrI urÇmYaps;uGufrS ywÅjrm; 90 &mckdifEIef;onf

23

½IaxmifYpkkHrS avYvmjcif; - jrefrmYywÅjrm;vkkyfief; pDrHrIESifh y#dyu© jzpfay:EdkkifrI

Felbab-Brown, Vanda. “How Illicit Economies in Myanmar Help Sustain Conflict and Underpin Peace.” Brookings, 24 April 2017. https://www.brookings.edu/blog/order-from-chaos/2017/04/24/how-illicit-economies-in-myanmar-help-sustain-conflict-and-underpin-peace.

Felbab-Brown, Vanda. Myanmar Maneuvers: How to Break Political-Criminal Alliances in Contexts of Transition. United Nations University Centre for Policy Research, 2017. https://i.unu.edu/media/cpr.unu.edu/attachment/2445/myanmar-maneuvers-how-to-breakpolitical-criminal-alliances-in-contexts-of-transition.pdf.

The Fund for Peace. “The Effect of the Kimberley Process on Governance, Corruption, & Internal Conflict.” Globalization & Human Rights, 2006. https://www.files.ethz.ch/isn/44675/2006_march.pdf.

Global Witness. Jade: Myanmar’s ‘Big State Secret.’ Global Witness, 2015. https://www.globalwitness.org/en/campaigns/oil-gas-and-mining/myanmarjade.

Hammond, Clare. “Military-Owned MEHL Applies to Become Public Company.” Myanmar Times, 1 April 2016. http://www.mmtimes.com/index.php/business/19799-militaryowned-mehl-applies-to-become-public-company.html.

Heller, Patrick and Lorenzo Delesgues. Gilded Gatekeepers: Myanmar’s State-Owned Oil, Gas and Mining Enterprises. Natural Resource Governance Institute, 2016. https://resourcegovernance.org/analysis-tools/publications/gilded-gatekeepers-myanmars-state-owned-oil-gas-and-mining-enterprises.

Htay, Hla Hla. “Myanmar’s Elusive Gift from God.” Agence France-Presse, 17 February 2017. https://correspondent.afp.com/myanmars-elusive-gift-god.

Htwe, Chan Mya. “Jade Sales at 54th Gem Emporium down Due to Poorer Quality.” Myanmar Times, 14 August 2017. http://www.mmtimes.com/index.php/business/27245-jade-salesat-54th-gem-emporium-down-due-to-poorer-quality.html.

Htwe, Ko. “PaO Seek Party Registration.” The Irrawaddy, 5 April 2010. http://election.irrawaddy.com/news/240-pao-seek-party-registration.html.

Hughes, Richard. “World Sources: Burmese Ruby & Sapphire | Pt. 4.” Ruby & Sapphire. Last modified 7 March 2013. http://www.ruby-sapphire.com/r-s-bk-burma4.htm.

Hughes, Richard. “World Sources: Burmese Ruby & Sapphire | Pt. 12.” Ruby & Sapphire. Last modified 7 March 2013. http://www.ruby-sapphire.com/r-s-bk-burma.htm.

Hughes, Richard and Olivier Galibert. “Mong Hsu Ruby: Flux Healing Treatment.” Ruby & Sapphire. Last modified 29 January 2014. http://www.ruby-sapphire.com/foreign-affairs.htm.

International Crisis Group. Myanmar Backgrounder: Ethnic Minority Politics. International Crisis Group, 2003. https://d2071andvip0wj.cloudfront.net/52-myanmar-backgrounderethnic-minority-politics.pdf.

Irwin, Emma. MEITI Gemstone Sector Review 2016. Myanmar Extractive Industries Transparency Initiative, 2016. http://www.mata-nrg.org/publications/myanmar-eiti-gemstone-sector-review-190716-final-1.

Irwin, Emma and Paul Shortell. Governing the Gemstone Sector: Lessons from Global Experience. Natural Resource Governance Institute, 2017. https://resourcegovernance.org/analysis-tools/publications/governing-gemstone-sector-lessons-global-experience

Kawamoto, Kazumi. “Diamonds in War, Diamonds for Peace: Diamond Sector Management and Kimberlite Mining in Sierra Leone.” In High-Value Natural Resources and Peacebuilding, edited by Päivi Lujala and Siri Aas Rustad. London: Earthscan, 2012. https://environmentalpeacebuilding.org/assets/documents/libraryitem_000_doc_089.pdf.

Kramer, Tom. Neither War nor Peace: The Future of the Cease-Fire Agreements in Burma. Transnational Institute, 2009. https://www.tni.org/en/publication/burma-neither-

Page 24: ½IaxmifYpkHrS avYvmjcif; - jrefrmYywÅjrm;vkyfief ......2 ½IaxmifYpkkHrS avYvmjcif; - jrefrmYywÅjrm;vkkyfief; pDrHrIESifh y#dyu© jzpfay:EdkkifrI urÇmYaps;uGufrS ywÅjrm; 90 &mckdifEIef;onf

24

½IaxmifYpkkHrS avYvmjcif; - jrefrmYywÅjrm;vkkyfief; pDrHrIESifh y#dyu© jzpfay:EdkkifrI

war-nor-peace.

Kyaw, Aye Thidar. “Annual List of Top Taxpayers Shows Payments Rising.” Myanmar Times, 22 March 2016. http://www.mmtimes.com/business/19586-annual-list-of-top-taxpayersshows-payments-rising.html.

Kyaw, Ko Ko. “Mogok Residents Seek Amendments to Gemstones Law.” Myanmar Times, 17 August 2017. http://www.mmtimes.com/index.php/national-news/mandalay-uppermyanmar/27308-mogok-residents-seek-amendments-to-gemstones-law.html.

Lehman, FK (Chit Hlaing). “The Central Position of the Shan/Tai as ‘Knowledge Brokers’ in the Inter-Ethnic Network of the China-Burma (Myanmar) Borderlands.” School of Oriental and African Studies, University of London, 2007. https://eprints.soas.ac.uk/5293/2/10chithlaing-shan_paper.pdf.

Maconachie, Roy. “Diamonds, Governance and ‘Local’ Development in Post-Conflict Sierra Leone: Lessons for Artisanal and Small-Scale Mining in Sub-Saharan Africa?” Resources Policy 34 (2009): 71–79. doi:10.1016/j.resourpol.2008.05.006.

Maconachie, Roy and Tony Binns. “Beyond Greed and Grievance in Sierra Leone: Can Diamonds Play a Role in Post-Conflict Reconstruction?” Zeitschrift Für Wirtschaftsgeographie 51, no. 2007 (n.d.): 163–175.

Mindat. “Ruby: Ruby Mineral Information and Data.” Accessed 23 August 2017. https://www.mindat.org/show.php?id=3473&ld=1#themap.

Moe, Wai. “Nay Win Tun: Burma’s Gem Stone Tycoon.” The Irrawaddy, 31 October 2007. http://www2.irrawaddy.com/article.php?art_id=9164.

Murphy, Erin, Peter Kucik and Zachary Harris. Step by Step: Myanmar Gem Sector Emerges from Isolation and U.S. Sanctions. American Gem Trade Association, 2016.

Myanmar Alliance for Transparency and Accountability (MATA). “The 21st Century Panglong Process Must Set a New Approach for Natural Resource Management.” Last modified 23 May 2017. https://www.facebook.com/permalink.php?story_fbid=1504539409616416&id=672103292860036.

Myanmar Extractive Industries Transparency Initiative (MEITI). Myanmar First EITI Report. Myanmar Extractive Industries Transparency Initiative, 2 January 2016. https://eiti.org/sites/default/files/migrated_files/meiti_reconciliation_report_2013-2014_final_version.pdf.

Myanmar Gems. “Long Wait On for Global Value Add Players to Enter Gem Market.” Accessed 16 November 2017. http://www.myanmargems.com/gemmarket.htm.

Myanmar Peace Monitor. “Shan State Progress Party/Shan State Army.” Accessed 23 August 2017. http://www.mmpeacemonitor.org/peace-process/ceasefire-terms/167-ssa-n.

Myanmar Peace Monitor. Deciphering Myanmar’s Peace Process: A Reference Guide. Burma News International, 2014. http://themimu.info/sites/themimu.info/files/documents/report_deciphering_myanmar_peace_process_mar2014.pdf.

Myanmar Peace Monitor. Economics of Peace and Conflict. Burma News International, 2013. http://www.burmapartnership.org/wp-content/uploads/2013/10/economics-of-peaceand-conflict-report-english-version.pdf.

Myoe, Maung Aung. Building the Tatmadaw: Myanmar Armed Forces Since 1948. Singapore: ISEAS Publishing, 2009. https://www.researchgate.net/profile/maung_myoe/publication/272092747_building_the_tatmadaw/links/54dac5d50cf2ba88a68de69a/building-the-tatmadaw.pdf.

National Jeweler. “RJC to Expand Scope to Include Colored Stones.” National Jeweler, 22 March 2016. http://www.nationaljeweler.com/diamonds-gems/social-issues/4047-rjc-to-expand-scope-to-include-colored-stones.

Peel, Michael. “Myanmar: The Military-Commercial Complex.” Financial Times, 2 February 2017. https://www.ft.com/content/c6fe7dce-d26a-11e6-b06b-680c49b4b4c0.

Page 25: ½IaxmifYpkHrS avYvmjcif; - jrefrmYywÅjrm;vkyfief ......2 ½IaxmifYpkkHrS avYvmjcif; - jrefrmYywÅjrm;vkkyfief; pDrHrIESifh y#dyu© jzpfay:EdkkifrI urÇmYaps;uGufrS ywÅjrm; 90 &mckdifEIef;onf

25

½IaxmifYpkkHrS avYvmjcif; - jrefrmYywÅjrm;vkkyfief; pDrHrIESifh y#dyu© jzpfay:EdkkifrI

Ross, Michael L. “How Do Natural Resources Influence Civil War? Evidence from Thirteen Cases.” International Organization 58, no. 1 (Winter 2004): 35–67.

Ross, Michael L. “Oil, Drugs, and Diamonds: The Varying Roles of Natural Resources in Civil War.” In The Political Economy of Armed Conflict: Beyond Greed and Grievance, edited by Karen Ballentine and Jake Sherman, 47–72. Lynne Rienner Publishers, 2003. https://www.sscnet.ucla.edu/polisci/faculty/ross/papers/chapters/oildrugs.pdf.

Ruby Dragon. “Ruby Dragon Jade & Gems.” Accessed 22 August 2017. http://www.rubydragongroup.com/gemstones.html.

Shan Herald Agency for News. “Burma Army Orders SSPP/SSA to Withdraw from Monghsu.” Shan Herald Agency for News, 19 January 2017. http://english.panglong.org/2017/01/19/burma-army-orders-ssppssa-to-withdraw-from-monghsu.

Shan Herald Agency for News. “SSPP/SSA Clash with Burmese Army in Mong Hsu.” Burma News International, 26 January 2017. https://www.bnionline.net/news/shan-state/item/2674-sspp-ssa-clash-with-burmese-army-in-mong-hsu.html.

Shigley, James, Dona Dirlam, Brendan Laurs, Edward Boehm, George Bosshart and William Larson. “Gem Localities of the 1990s.” Gems & Gemology 36, no. 4 (Winter 2000): 292–335.

Shor, Russell and Robert Weldon. “Ruby and Sapphire Production and Distribution: A Quarter Century of Change.” Gems & Gemology 45, no. 4 (Winter 2009): 236–259.

Snyder, Richard. “Does Lootable Wealth Breed Disorder? A Political Economy of Extraction Framework,” Working Paper no. 312. Helen Kellogg Institute for International Studies, 2004. https://www3.nd.edu/~kellogg/publications/workingpapers/wps/312.pdf.

Steinberg, David. “Burma/Myanmar: The Role of the Military in the Economy.” Burma Economic Watch 1 (2005). Accessed 22 August 2017. http://www.burmalibrary.org/docs09/steinberg-military-role-in-the-economy.pdf.

Transparency and Accountability Network for Kachin State (TANKS). Beyond Liability: Preliminary Report on Jade Mining, n.d.

Union of Myanmar. “Ministry of Natural Resources and Environmental Conservation: Duties.” Accessed 22 August 2017. http://www.mining.gov.mm/mge/1.mge/details.asp?submenuid=17&sid=705.

Union Peacemaking Work Committee (UPWC) and the Restoration Council of Shan State/Shan State Army (RCSS/SSA). “SSA-S Government 12-Point Peace Agreement.” Myanmar Peace Monitor, 19 May 2012. http://www.mmpeacemonitor.org/images/pdf/ssa-s-government-19may2012.pdf.

Woods, Kevin. “Ceasefire Capitalism: Military–private Partnerships, Resource Concessions and Military–state Building in the Burma–China Borderlands.” The Journal of Peasant Studies 38, no. 4 (1 October 2011): 747–770. doi:10.1080/03066150.2011.607699.

World Bank Justice for the Poor and Network Movement for Justice and Development. A Simplified Handbook on the Government of Sierra Leone’s New Operational Procedures and Guidelines for the Diamond Area Community Development Fund (DACDF). Accessed 23 August 2017. http://documents.worldbank.org/curated/en/699581468167370138/pdf/523990bri0p1131oor0simplified0dacdf.pdf.

Zaw, Aung. Tracking the Tycoons. Europe Solidaire Sans Frontières, 2008. http://www.europesolidaire.org/spip.php?article11646.

Zaw, Maung. “Supporters of Jailed Mogok Monk Plan Demonstration.” Myanmar Times, 1 July 2015. http://www.mmtimes.com/index.php/national-news/15277-supporters-of-jailedmogok-monk-plan-demonstration.html.

Page 26: ½IaxmifYpkHrS avYvmjcif; - jrefrmYywÅjrm;vkyfief ......2 ½IaxmifYpkkHrS avYvmjcif; - jrefrmYywÅjrm;vkkyfief; pDrHrIESifh y#dyu© jzpfay:EdkkifrI urÇmYaps;uGufrS ywÅjrm; 90 &mckdifEIef;onf

Natural Resource Governance Institute (NRGI)

vGwfvyfNyD; tusdK;tjrwf r&SmazGonfh tzGJUtpnf;wpfckjzpfaom

obm0 o,HZmw t&if;tjrpf pDrHcefYcGJrI tBuHay;tzGJU (Natural Resource Governance Institute) onf jynfolrsm;tm; rdrdwdkif;

jynfrS xGufaom a&eH? obm0"gwfaiGU ESifh owÅKwGif;xGufrsm;

<u,f0rI\ tusdK;aus;Zl;rsm;udk od&Sdem;vnfap&ef vufawGUtoHk;cs

okawoejyKjcif;? pGrf;aqmif&nf jr§ifhwifay;jcif;? enf;ynmydkif;qdkif

&m tBuHay;jcif;ESifh pnf;½Hk;a&; jyKvkyfay;jcif;jzifh ulnDay;ygonf/