HYJNE NE FUQI VENDIMET PER RRITJEN E MASES SE … · cila në një letër drejtuar dy ditë më...

Lahuta e Malësisë”, këngët e para të, së cilat u botuan në vitin 1907,

është cilësuar nga studiuesit shqiptarë dhe të huaj, si “Iliada shqiptare”. Ajo e vendos krijuesin... Vijon në faqet 10-11

Oso Kuka, flakadan i përjetshëm i lirisë

Nga AZGAN HAKLAJReportazhi

Ditësi

(Në foto) Zyra e PunësNë faqen 3

Në faqen 6

KUJTIMET E DIKTATURES

Berisha: Si vdiq djali i vogël në

kampin e tmerrit në Tepelenë

Në faqen 7

DOSJA/ Prokuroria, 3 akuza 53-vjeçarit

Pas ekzekutimit, Fadil Kasemi ndaloi një Pas ekzekutimit, Fadil Kasemi ndaloi një automjet dhe e urdhëroi ta largonte që aty automjet dhe e urdhëroi ta largonte që aty

Si u kap vrasësi i gjyqtares, shoferi

“hero” futi makinën brenda komisariatit

Dy ditë pas ekzekutimit të gjyqtares së Shkodrës, Fildeze Hafi zi, Prokuroria e Krimeve të Rënda i ka kërkuar gjykatës të vendosë masën e sigurisë “arrest me burg” ndaj autorit të krimit, Fadil Kasemi.

Në faqen 2

DENONCIMI

Apeli i gruas: Burri më rrahu

me levë, kam frikë për jetën time

Kryeredaktor: Erl MURATIZv/kryeredaktore - Rezarta DELISULA

Tel:(04)2359-104, Fax:(04) 2359-116 E-mail:[email protected]

Viti XXIII - Nr. 7521 E diel 3 Shtator 2017 Çmimi, 50 lekë (1.5 euro)

Në faqen 4

TRAFIKU

Kapen në Itali 2.3 tonë hashash, vlera 20 mln euro, pranga shqiptarit

HYJNE NE FUQI VENDIMET PER RRITJEN E MASES SE PERFITIMIT ME 6%

UDHEZIMI, SKEMA E REE NDIHMES EKONOMIKE

Si përllogaritet masa e ndihmës ekonomike. Ndryshimet, përfitojnë 100 mijë familje. Pagesa e papunësisë, aplikimi 60 ditë pas pushimit nga puna

Nga IVAN KRASTEV

Njeriu priret ta shohë rendin në të cilin jeton si të natyrshëm”, shk-

ruante Czeslaw Milosz në vitin 1951, duke përmbledhur përvojën tragjike të brezit të luftës...

Frika nga një përçarje e Evropës

Dje “Deutsche Welle”në

Vijon në faqen 21

Rama publikon fotot me Macron në Paris: Bashkë për Europën që duam

KREU I QEVERISE

Në faqen 6

Ardian Ndreca: Lazër Shantoja,

fati i trishtë i poetit të madh

Suplement

“MILOSAO” INTERVISTA/ Rektori i UT: Ankimimet, pothuajse zero. 2281 të regjistruar deri tani

“Universitetet, 1 javë kohë për raundin e dytë”

Në faqen 8

Regjistrimet, flet Mynyr Koni: Ja kush mund të aplikojë që nga 15 shtatori Nga VOLTIZA DURO Tiranës janë regjistruar 2281

studentë ose 41% e tyre që do të pranohen në programet e studimit që ofron Universiteti i Tiranës. Në një intervistë të dhënë për “Gazeta Shqip-tare”, rektori i këtij univer-siteti, prof. Dr. Mynyr Koni tregon ...

Procesi i regjistrimeve në universitete ka arritur

në fazën e tretë të raundit të parë, ku shumë studentë janë regjistruar në fakultete, ndërkohë që të tjerë janë ende në pritje. Deri më datë 2 shta-tor 2017, në Universitetin e Ardian ÇoboArdian Çobo

Fadil Kasemi

Mynyr Koni

E diel 3 Shtator 20172 -

REDAKSIA: Redaktor i Suplementeve dhe Sociales: Rezarta Delisula, Redaktor i Rretheve: Trëndafile VISHA, Redaktor i Kulturës: Fatmira Nikolli, Art Designer: Nevila SAMARXHI,ADMINISTRATA: Përgjegjëse e Financës: Alma Smokthina 0682074397, Shpërndarja: Elvis Llaka Cel 0682074416, Marketingu: Cel:0682074415-email:[email protected], ADRESA: Ish-Drejtoria e Uzinës

së Autotraktorëve, Tiranë - Tel:(04) 2359-104 Tel&Fax:(04) 2359-116, Marketingu: Tel:(04) 2359-104/359-123. Tiranë, Internet: www.gsh.al, Email: [email protected]; [email protected], SHTYPUR në “Klasik”Shpk

FAQJA E PARE

PROKURORIAVRASJA E GJYQTARES

Apeli i gruas, reagon policia: Kush fsheh agresorin, mban përgjegjësi ligjore

"Ish-bashkëshorti do më vrasë, pasdivorcit më goditi 40 herë me levë"Merita Brama: U shpall në kërkim pas 1 muaji e gjysmë

Juristët: Shumica nuk zbatohen

Në 8 muaj u lëshuan mbi600 urdhra mbrojtje

TIRANË TIRANË TIRANË TIRANË TIRANË - Rasti i gjyqtares Fildeze Hafizi, ku urdhri imbrojtjes dështoi nuk është i vetmi në Shqipëri. Sipas TV"Klan", vetëm gjatë këtij viti, Gjykata e Tiranës ka lëshuarmbi 600 vendime për urdhra mbrojtjeje, mes të cilave 499janë të menjëhershëm. Juristët thonë se në shumicën erasteve ato nuk zbatohen për disa arsye. "Vendimet civilejanë një vendim që duhet të zbatohen, ka raste që janë meurdhra mbrojtje dhe si vendim është i rregullt, por atajetojnë në një banesë dhe në këtë rast kemi të bëjmë au-tomatikisht me dështim", thotë avokati Astrit Prendi. Si-pas specialistëve, duhet një koordinim më i mirë mes pol-icisë dhe pushtetit lokal për të shmangur rastet tragjike."Thyerja e urdhrit të mbrojtjes përbën vepër penale. Ësh-të e pamundur të ruhet fizikisht një person, ka mundë-si të tjera ligjore, pasi duhet të krijohet një strukturë eveçantë nga policia dhe pushteti vendor". Duke iu refer-uar rastit të vrasjes së gjyqtares Fildeze Hafizi apodhunimit të gruas para një viti në rrugë nga ish-bash-këshorti i saj në Vlorë, kërkohet që vepra penale edhunës në familje të mos përfitojë nga amnistia. "Në ras-tin e amnistisë, duhet të ketë disa përjashtime përdhunën në familje. Në rastin konkret ka pasur tenta-tivë të mëparshme dhe ka mungesë serioziteti nga anae policisë, pasi duke e ditur që një person është kon-tingjent krimi dhe mund të mendosh që ky person kamë shumë predispozitë për të kryer vepër penale".

FUSHË-KRFUSHË-KRFUSHË-KRFUSHË-KRFUSHË-KRUJËUJËUJËUJËUJË

Vrasja me plumb nëkokë e gjyqtares Fildeze Hafizi nga ish-

bashkëshorti saj 53-vjeçar,Fadil Kasemi ka tronditurtë gjithë opinionin publikdhe më së shumti gratë qëdhunohen nga baballarët efëmijëve të tyre. Pas ng-jarjes së rëndë të ndodhurnë kryeqytet, ka reaguarnjë grua nga Fushë-Kruja,e cila kërkon ndihmë ngashteti. Bëhet fjalë për sh-tetasen Merita Brama, ecila në një letër drejtuardy ditë më parë për "Nis-ma thurje" ka deklaruar seish-burri i saj kërcënon sedo ta vrasë. Ajo ështëshprehur se pas divorcit,ish-bashkëshorti e kamasakruar duke e goditur40 herë me levë në kokëdhe në trup. "Nuk dua tapësoj si Fildezi që iku ngakjo jetë. E dua jetën dhenuk kam bërë asnjë faj qëtë ma marrë dikush", ësh-të shprehur Brama. Pasapelit të bërë në medianga Merita Brama, Policiae Shtetit ka administruarkallëzimin dhe ka an-gazhuar gjithë kapacitetete saj për vënien parapërgjegjësisë së autorit tëdyshuar. Mësohet se Poli-cia Vendore ka kryer disatentativa për kapjen e tijnë zonën ku dyshohet seqëndron i fshehur.Ndërkaq, policia u ka bërëthirrje personave që e ndi-hmojnë apo strehojnë tëkërkuarin se do të mbajnëpërgjegjësi ligjore përpërkrahjen e një autori kri-mi. "Ftojmë këdo që ka in-formacion në lidhje mevendndodhjen e shtetasitAgim Doçi, 55 vjeç, banuesnë Fushë-Krujë, të tele-fonojnë falas në 129", thu-het në njoftimin e policisë.Për Bramën është ofruarndihma policore si për çdorast tjetër dhe këto denon-cime trajtohen me shumëpërgjegjësi . Edhe nëtakimin e një dite mëparë, drejtori Çako u ka

LETRA EMERITA BRAMËSURGJENTE!APEL PËRJETËN TIME!

Quhem Merita Bramadhe dua t'u bëj nëpërmjetjush një apel të gjitha struk-turave të shtetit dhe sho-qërisë sepse jam e rrezikuarpër jetën, unë dhe fëmijëte mi. Unë jam ndarë nga imshoq në maj, sepse ai ishtei dhunshëm. Nuk mund taduroja më. Mbas viteshdhunë e vendosa dhe u lar-gova me fëmijët. Pasi undamë, në mëngjesin e 15korrikut, në orën 6, burrimë ka zënë pritë teksa sh-koja në punë dhe tentoi tëmë vriste me levë. Kamngrënë mbi 40 goditjelevash në kokë dhe gjithëtrupin dhe një Zot e di simunda t'i shpëtoj e të lar-gohem prej tij. E larë nëgjak kam shkuar në komis-ariat, ku më ka rënë të fikëtdhe jam zgjuar në spitaline traumës. Aty ka ardhurprokuroria dhe më ka mar-rë kallëzimin, por ju desh 1muaj e gjysmë që ta shpall-nin personin në kërkim.Ndërkohë, ai fshihet te tëafërmit e tij dhe më çonkërcënime nëpërmjetvëllezërve të tij se do mëvrasë edhe mua, edhe fëm-ijët. Fëmijët janë me mua,njëri rri gjithë ditën e mëruan teksa tjetri punon.Jam shumë e frikësuar.Nuk dua ta pësoj si Fildeziqë iku nga kjo jetë. E duajetën dhe nuk kam bërë as-një faj që të ma marrëdikush. I dua fëmijët dheduam të jetojmë të qetë.Policia, prokuroria as që nadëgjojnë. Kam kërkuar ur-dhër mbrojtjeje, asgjë.Askush nuk na e vë veshindhe ndaj ju drejtuam ju, qëndoshta duke e bërë pub-like, shumë njerëz soli-darizohen dhe shteti re-agon e na mbron. Ky nëfoto është ish-burri im,Agim Isuf Doçi, njeriu qëdo të na vrasë. I cili ështëbetuar se nëse nuk navret, nuk gjen paqe. Julutem na ndihmoni!

DHUNA "Pasi u ndamë, në mëngjesin e 15 korrikut, nëorën 6, burri më ka zënë pritë teksa shkoja nëpunë dhe tentoi të më vriste me levë. Kamngrënë mbi 40 goditje levash në kokë dhe gjithëtrupin dhe një Zot e di si munda t'i shpëtoj e tëlargohem prej tij. E larë në gjak kam shkuar nëkomisariat, ku më ka rënë të fikët dhe jam zgjuarnë spitalin e traumës. Aty ka ardhur prokuroriadhe më ka marrë kallëzimin, por ju desh 1 muaj egjysmë që ta shpallnin personin në kërkim", kathënë Merita Brama.

I kërkuariAgim Doçi

APELI I POLICISË

Policia Vendore ka kryer disa tentativapër kapjen e tij në zonën ku dyshohet

se qëndron i fshehur. Ndërkaq, policiau ka bërë thirrje personave që e

ndihmojnë apo strehojnë të kërkuarinse do të mbajnë përgjegjësi ligjore përpërkrahjen e një autori krimi. "Ftojmë

këdo që ka informacion në lidhje mevendndodhjen e shtetasit Agim Doçi,

55 vjeç, banues në Fushë-Krujë, tëtelefonojnë falas në 129", thuhet në

njoftimin e policisë.

“

kërkuar drejtuesve ven-dorë të trajtojnë me

shumë seriozitet problema-tiken e dhunës në familje.

KËRCËNIMIMerita Brama ka pohuar se ish-burri i saj fshihet tetë afërmit e tij. "Ai më çon kërcënime nëpërmjetvëllezërve të tij se do më vrasë edhe mua dhefëmijët. Fëmijët janë me mua, njëri rri gjithë ditën emë ruan teksa tjetri punon. Jam shumë e frikësuar.Nuk dua ta pësoj si Fildezi, që iku nga kjo jetë. Edua jetën dhe nuk kam bërë asnjë faj që të mamarrë dikush. I dua fëmijët dhe duam të jetojmë tëqetë", shkruan në letër gruaja nga Fushë-Kruja.

Makina ku uekzekutuagjyqtarja eShkodrës

E diel 3 Shtator 2017 - 3 FAQJA E PARE

2 nga agresorët keqtrajtuan gratë, tjetri kunatën

Dhuna në familje, policia arreston3 persona nga Tirana brenda 24 orëve

AUTORI I KRIMITFadil Kasemi ka"kyçur" gojën. Ai karefuzuar të flasë parahetuesve në lidhje mekrimin. Sipashetuesve të çështjes,53-vjeçari ka pranuarautorësinë e ngjarjes,por nuk ka dhënëdetaje se përse evrau ish-bashkëshorten. Aipritet të dalë sot nëgjykatë për t'u njohurme masën e sigurisëdhe akuzat qërëndojnë ndaj tij.

TIRANË TIRANË TIRANË TIRANË TIRANË - Shtimi i frik-shëm i rasteve të dhunësnë familje ka bërë që poli-cia të marrë masa përkapjen e agresorëve. Mëso-het se tre persona janëprangosur nga blutë ekryeqytetit gjatë 24 orëvetë fundit. Burime nga poli-cia e Tiranës dje bënë medije se u arrestua një 40-vjeçar që ushtronte dhunëndaj gruas, një 25-vjeçarqë dhunonte kunatën dhemotrën. Po ashtu, pran-gave s'u ka shpëtuar as një42-vjeçar, i cili akuzohetse ka dhunuar dhe kano-sur gruan e tij. Arrestimii këtyre personave vjenfill pas krimit të rëndë qëtronditi mbarë opinioninpublik, ku një 53-vjeçar

vrau ish-gruan e tijgjyqtare. Sipas bluve,konkretisht janë në arres-tuar për veprën penale të"Dhunë në familje", shteta-sit: Selman Murati, 40 vjeç,

banues në Tiranë, pasi kaushtruar dhunë fizike dhepsikologjike ndaj bash-këshortes, shtetases L.M.,37 vjeçe, banuese në Ti-ranë; Serjan Gojani, 25

vjeç, banues në Kasallë(Kamëz), pasi ka ushtru-ar dhunë fizike dhepsikologjike ndaj ku-natës së motrës së tij, sh-tetases A.P., 32 vjeçe, ban-uese në Kasallë. Gjith-ashtu, ka përfunduar nëpranga dhe Albert Is-maili, 42 vjeç, banues nëfshatin Picar, Vorë, pasika kanosur me jetë dheushtruar dhunë fizikendaj bashkëshortes, sh-tetases Dh.I., 35 vjeçe,banuese në fshatin Picar.Materialet në ngarkim tëpersonave të mësipërm ureferuan për hetime tëmëtejshme në Prokuror-inë e Rrethit Gjyqësor Ti-ranë për veprën penale"Dhunë në familje".

TIRANËTIRANËTIRANËTIRANËTIRANË

Dy ditë pas ekzekutimit të gjyqtares së Shkodrës, Fildeze Hafizi,

Prokuroria e Krimeve të Rën-da i ka kërkuar gjykatës tëvendosë masën e sigurisë "ar-rest me burg" ndaj autorit tëkrimit, Fadil Kasemi. Burimezyrtare nga prokuroria djebënë me dije se 53-vjeçari dotë përballet me tri akuza dhekonkretisht: "Vrasja për sh-kak të marrëdhënieve famil-jare", "Prodhimi dhe mbajtjapa leje e armëve luftarakedhe e municionit" dhe"Rrëmbimi ose mbajtja penge personit". Nisur nga akuzate atashuara, Kasemi rrezikonburgim të përjetshëm. Nëkërkesën për lënien në qeli tëvrasësit të gjyqtares,Prokuroria e Krimeve të Rën-da ka bërë edhe kronologjinëe ngjarjes së rëndë që ndodhipasditen e së enjtes në zonëne Xhamllikut. Në dosjen eprokurorisë bëhet me dije se39-vjeçarja Fildeze Hafizi,sapo kishte dalë nga njëparukeri dhe ishte drejtuarmakinës që kishte parkuarpërballë, kur ish-burri i saj iështë afruar me pistoletë nëdorë dhe ka qëlluar nëdrejtim të saj dy herë duke elënë të vdekur në vend. Paskrimit, Fadil Kasemi, mearmë në dorë ka ndaluar njëfurgon të rastit që po udhë-tonte drejt Rrugës Bardhyl.Agresori i ka thënë drejtues-it të mjetit se kishte vrarëbashkëshorten e tij. Duke ekërcënuar, ai i ka kërkuar

shoferit ta largonte nga ven-di i ngjarjes. Ndërkaq, ky ifundit ka përshkuar rrugënqë të çon në komisariatinnr.1. Sipas hetuesve të çësh-tjes, shoferi i furgonit kandaluar mjetin brenda ambi-enteve të komisariatit, kudhe është bërë e mundur ar-restimi në flagrancë ivrasësit. Fadil Kasemi kapranuar autorësinë e krimit,por nuk ka dhënë detaje sepërse e vrau ish-bash-këshorten. Ai do të dalë sotnë gjykatë për t'u njohur memasën e sigurisë dhe akuzatqë rëndojnë ndaj tij.NJOFTIMI IPROKURORISË

Prokuroria për Krime tëRënda ka dërguar mesditën

e djeshme në gjykatëkërkesën për caktimin emasës së sigurisë "arrest meburg' për Fadil Kasemin, icili akuzohet se vrau dy ditëmë parë ish-gruan e tijgjyqtare. 53-vjeçari akuzohetpër kryerjen e veprave pe-nale të "vrasjes për shkak tëmarrëdhënieve familjare","armëmbajtje pa leje" dhe"rrëmbim personi".

Nga studimi i materialithetimor, rezulton se: Mëdatë 31.08.2017, rreth orës13:50, në rrugën "XhanfizeKeko", Tiranë, në kohën qështetasja Fildez Hafizi, ban-uese në Tiranë, njëkohë-sisht me detyrë gjyqtarepranë Gjykatës së RrethitGjyqësor Shkodër, ka dalë

nga parukeria "S….." dheështë futur brenda në au-tomjetin e saj të parkuar atypranë, 'Benz' me targa AA880 OS, në këtë kohë ështëafruar ish-bashkëshorti isaj, shtetasi Fadil Kasemime një pistoletë në dorë dheka qëlluar me armë nëdrejtim të shtetases FildezeHafizi, duke e lënë të vde-kur në vend. Më pas shteta-si Fadil Kasemi me pisto-letën në dorë i ka dalë për-para një automjeti të rastitqë po udhëtonte në drejtimtë Rrugës Bardhyl, autom-jetit furgon 'Benz Merce-dez', me targa XXXX, që drej-tohej nga shtetasi K.T., tëcilit i ka thënë se kishtevrarë bashkëshorten e tij

dhe nën kërcënimin earmës i ka kërkuar atij që talargonte nga vendi i ng-jarjes, duke hipur brendanë automjet. Gjatëudhëtimit shtetasi K.T. kapërshkuar rrugën që të dër-gonte pranë Komisariatit tëPolicisë nr.1 Tiranë. Në ko-hën që i është afruar komis-ariatit, shtetasi K.T. e ka fu-tur menjëherë automjetin etij brenda në ambientet e ko-misariatit të policisë, ku nëkëtë moment janë afruarmenjëherë punonjësit e pol-icisë, të cilët kanë ndërhyrëdhe kanë bërë kapjen në fla-grancë të shtetasit FadilKasemi, duke i hequrarmën pistoletë që mbantenë duar. I pyetur për faktin

e ngjarjes, personi i arrestu-ar Fadil Kasemi, në praninëe një mbrojtësi kryesisht,pasi është njohur me letrëne të drejtave si person i ar-restuar, nuk ka pranuar tëflasë për faktin dhe rretha-nat e ngjarjes. Në këto kush-te, nga ana e Prokurorisëpër Krime të Rënda kërko-het: Të caktohet ndaj sh-tetasit Fadil Kasemi masa esigurimit "arrest në burg",parashikuar nga neni 238 iK.Pr.Penale, i dyshuar përkryerjen e veprave penale"Vrasja për shkak të mar-rëdhënieve familjare" dhe"Prodhimi dhe mbajtja paleje e armëve luftarake dhee municionit", "Rrëmbimiose mbajtja peng e personit",parashikuara nga nenet 79/c dhe 278/1 dhe 109/1 tëKodit Penal.

Viktima,Fildeze Hafizi

I arrestuariFadil Kasemi

Ekzekutori "kyç" gojën para hetuesve. Akuzohet për vrasje, rrëmbim personi dhe armëmbajtje pa leje

Prokuroria, gjykatës: Të lihet në burg Fadil KasemiVrasja e gjyqtares, 53-vjeçari rrezikon burgim të përjetshëm

E diel 3 Shtator 20174 -

Droga e sekuestruarnga policia italiane

POLITIKE

REAGIMETDROGA NE ITALI

Inicialet e trafikantëve në thasë, vlera e lëndës narkotike, rreth 20 mln euro

Sekuestrohen 2.3 tonë marijuanë,pranga shqiptarit dhe italianit

Droga u kap nga policia italiane në zonën e San Benedetos

Kapen me marijuanë në banesë,në pranga çifti shqiptaro-grek

Çantë me drogë drejt Greqisë,arrestohet 38-vjeçari shqiptar

HETIMIPolicia e Shtetit bën me dije se vijojnë hetimet epërbashkëta Itali-Kroaci-Mal i Zi dhe Shqipëri, kuka një shkëmbim intensiv të informacioneve mepolicinë italiane dhe Guardia di Finanza përhetimin e rastit, por nuk ka elemente që lidhinkëtë rast trafikimi me Shqipërinë.

Marijuana e sekuestruar në Itali

Gomonia me të cilën u transportua droga

Droga esekuestruar

në Greqi

Ina Allkanjari

ITITITITITALIALIALIALIALI

Një sasi prej 2.3 tonëmarijuanë ështësekuestruar në afër-

si të bregut në zonën e SanBenedetos, ndërsa kanëpërfunduar në pranga një24-vjeçar shqiptar dhe një63-vjeçar italian. Operacio-ni është zhvilluar gjatëmbrëmjes së të premtes dhenë orët e para të mëngjesittë djeshëm. Lajmi konfir-mohet edhe nga policia sh-qiptare, e cila ka deklaruarse po kryen hetime inten-sive me policinë italiane,atë kroate dhe malazeze.Mësohet se ende nuk ka as-një të dhënë nga është ni-sur droga, por hetuesit dys-hojnë se origjina e saj ësh-të bregdeti i Vlorës. Policiaitaliane raporton se gjatëgjurmimit të gomones melëndë narkotike, skafistëtkanë ndjekur itinerarindrejt plazhit të San Bene-detos dhe në kthim kanëmundur t'u shpëtojnëforcave policore. Mediat ehuaja bëjnë me dije se dypersonat e arrestuar e kish-in ngarkuar sasinë me mad-he të marijuanës në një fur-gon. Mësohet se droga ish-te e ndarë në thasë nga 15-25 kg dhe secili prej tyrekishte kode dhe iniciale tëndryshme sipas personit qëdo t'i dërgohej. Disa prejtrafikantëve të dyshuarkanë inicialet: E.D., T.T.,D.T., F.R., I.H.. Gjithashtu,mësohet se janë sekuestru-ar edhe 625 litra benzine endarë në 73 bidonë, e cilamendohet se do të përdorejpër gomonen në kthim. Si-pas burimeve policore, nësedroga do të dilte në treg, dotë kapte vlerën e 20 milionëeurove, ndërsa pritet qëedhe në Shqipëri të ketëpersona të ndaluar për këtërrjet të trafikut ndërko-mbëtar. Ndërkaq, Guarda deFinanca njofton se mbetet ipaqartë fakti se si arriti kygrup kriminal të çojë njëdërgesë kaq të madhedroge. Burime nga policia evendit fqinj pohojnë sekanë përfunduar në pranga

shtetasi shqiptar K.D. 24vjeç dhe shtetasi italianR.A. 63 vjeç, të cilët u kapënteksa udhëtonin me një fur-gon, pasi kishin marrëdrogën në plazhin e SanBenedetos. Në lidhje medrogën e sekuestruar në Ita-li ka reaguar edhe policiashqiptare.

REAGIMINë lidhje me një sasi prej

2322 kg lënde narkotike tësekuestruar nga GDF nëzonën e San Benedetos, Ita-li, policia shqiptare thotë segomonia oqeanike ka mun-dur të shkarkojë në breg tëdetit lëndën narkotike dheështë larguar në ujërat de-

tare mes Kroacisë dhe Malitte Zi, duke i shpëtuar nd-jekjes së skuadrave tëGuardia di Financas (GDF).Skuadrat e GDF në afërsi tëbregut në zonën e San Bene-detos kanë sekuestruarlëndën narkotike të hedhurnga gomonia si dhe kanë ar-restuar dy persona, të cilët

ishin me një furgon gati përtë transportuar lëndënnarkotike. Vijojnë hetimet epërbashkëta Itali-Kroaci-Mali Zi dhe Shqipëri, ku ka njëshkëmbim intensiv të infor-macioneve me policinë ital-iane dhe Guardia di Finan-za për hetimin e rastit, pornuk ka elemente që lidhin

OPERACIONIPolicia e Shtetit së fundmi ka kryer një operacionmasiv antidrogë në terren, duke kontrolluar tëgjithë vijën bregdetare shqiptare (nga Velipoja nëButrint), por nuk ka arritur të zbulojë një sasi tëtillë droge. Gjatë këtij operacioni përfunduan nëpranga 40 persona.

GREQI GREQI GREQI GREQI GREQI - Një tjetër sasidroge është kapur në kufi-rin greko-shqiptar, gjatëoperacioneve të anti-drogës në terren. Mësohetse lënda narkotike u kap nëRajotë Igumenicës. Mediate huaja bëjnë me dije sepolicia greke ka ndaluarpër kontroll një shqiptar38 vjeç. Mësohet se i riu polëvizte në këmbë dukembajtur një çantë në krah.Ndërkohë, pas ndalimitnga policia dhe verifikim-

it të personit në fjalë, nëçantë i janë gjetur 21 pakolëndë narkotike. Konkre-tisht, 18 kg 492 gr marijuanëdhe 1 celular, të cilat janësekuestruar në cilësinë eprovës materiale. Policianjofton se bëhet fjalë për sh-tetasin shqiptar, Saimir Ha-lili, nga Shkodra. Po ashtu,raportohet se droga do trans-portohej me një mjet, i cilipritej të vinte nga momentinë moment për ta tregtuarmë pas në Greqi. Sakaq, poli-

cia vijon hetimet përzbardhjen e plotë dhe doku-mentimin e rastit.

GREQIGREQIGREQIGREQIGREQI- Një çift sh-qiptaro-grek, identiteti i tëcilëve nuk bëhet i diturështë arrestuar nga poli-cia në Selanik, pasi janëkapur në banesë me lëndënarkotike. Operacioni uzhvillua në lagjen "AnoPoli", në Selanik teksa nëbanesën e shqiptarit 32-vjeçar dhe grekes 20-vjeçare u gjeten dhesekuestruan në cilësinë eprovës materiale 9 kg 536gramë marijuanë, 2 pe-shore elektronike, 3 celu-

lare dhe karta SIM. Gjithash-tu, në kuadër të këtij opera-cione u arrestua dhe një 22-vjecar shqiptar, të cilit iu

gjetën dhe sekuestruan102 gramë marijuanë që ikishte blerë nga 32-vjeçarisi dhe 2 celularë.

këtë rast trafikimi me Sh-qipërinë. Gomonia ka mun-dur t'i shpëtojë ndjekjes qëka zgjatur disa orë derisaka humbur gjur mët nëujërat mes Kroacisë dheMalit të Zi. Vijon kontrollinë det për gjetjen egomones dhe arrestimin etrafikantëve të tjerë.

E diel 3 Shtator 2017 - 5POLITIKE

"Bosit të drogës, Ramës, iu kapën 2.3 tonë kanabis"

LSI, Braimllari: Shqipëriafundoset çdo ditë në pasiguri

Kreu i PD: Kryeministri mbron kokat e krimit, projekti i tij, drogë dhe kriminelë

Basha: Të ngrihemi kundër rrezikut të drogës"Trumbetat e Ramës, mashtrime për popullin"

DEKLARATA"Bosi i drogësvazhdon me 'show'-ne tij mediatik,ndërkohë qëShqipëria fundosetgjithmonë e mëshumë në pasiguridhe bën lajminkryesor në mediateuropiane", shprehetdeputeti i LSI-së.

LSI e konsideronkryeministrin Edi

Rama si bosin e drogës, tek-sa i referohet edhe rastit tëfundit, ku Italia kapi 2.3tonë kanabisi. Pikërishtpas kapjes drogës në SanBenedetto në Tronto tëItalisë, e cila sipas media-ve italiane është ngarkuarnë Shqipëri, por policia sh-qiptare shprehet se nuk kaelemente që e lidhin këtërast trafikimi me Sh-qipërinë, reagoi deputeti iLSI, Endrit Braimllari.Përmes një statusi në "Fa-cebook", deputeti i LSIshprehet se bosit të drogës,Edi Ramës, iu kapën 2.3tonë kanabis, ndërsabërtet për task-forcën qëdo të luftojë trafikun edrogës. "Bosit të drogës,Edi Ramës, iu kapën 2.3tonë kanabis! Bërtet përtask-forcën që do të luftojëtrafikun e drogës, por kjotask-forcë nuk ekziston.Në të vërtetë funksiononvetëm si bordero pagashpër kultivuesit dhe trafi-

kantët. Bosi i drogës vazhdonme 'show'-n e tij mediatik,ndërkohë që Shqipëria fun-doset gjithmonë e më shumënë pasiguri dhe bën lajminkryesor në mediat Europi-ane", shprehet deputeti i LSI-së. Edhe para pak ditëshpërmes një reagimi në faqene tij zyrtare në rrjetin social"Facebook", Braimllari dek-

laroi se Edi Rama në 4 viteudhëhoqi rrjetet dhe grupetkriminale, me qëllim shfrytë-zimin e tyre dhe paratë ekrimit për fushatë elektoraledhe tani Rama kërkon të lajëduart duke ngritur një plankombëtar për luftën kundërkanabisit, "që nuk është gjëtjetër, veçse krijimi i linjavetë reja të kultivimit të

kanabisit", - shprehet sek-retari i përgjithshëm i LSI-së. Kryeministri Edi Ramadisa ditë më parë mblodhitask- forcën, nga ku dek-laroi se nuk do të ketë asn-jë kompromis ndaj trafi-kantëve të drogës, poredhe aseteve që vijnë ngakjo veprimtari epaligjshme.

Valentina Madani

Kreu i PD-së, LulzimBasha, akuzoi djekryeministrin Edi

Rama për drogën e kapur nëItali, një sasi rreth 2.3 tonë,ndërsa garanton se opozitanuk do të ndalë përpjekjetkundër rrezikut të drogës nëvend. Basha e cilëson këtë sinjë të vërtetë të hidhur, porkjo sipas tij është e vërtetae hidhur e Edi Ramës. Në njësituatë të tillë, z.Bashaparalajmëroi përshkallëzimtë hapave që opozita do tëndjekë kundër krimit dhekanabisit. Ai fton intelektu-alët, median, shoqërinëcivile që të ngrihen të gjithëbashkë kundër këtij rrezikuqë po shkatërron të ardh-men e Shqipërisë. Në një re-agim të shpërndarë për me-diat, Basha shprehet seRama mbron dhe promovonkokat e krimit dhe bash-këpunëtorët e tyre politikë.Për kreun e PD-së, kjo kapjae kësaj ngarkese tregon setrumbetat e Edi Ramës janëvetëm mashtrime. Sipaskreut të PD-së, ky është pro-jekti PS + drogë + kriminelë+ korrupsion. Kreu i PD-sëvëren me shqetësim se luftakundër drogës që deklaronkryeministri është vetëmpropagandë, ndërkohë qështon se projekti i Ramësështë drogë, kriminelë dhe

korrupsion. "Ngarkesa prej2,3 tonë drogë e kapur sot nëItali dëshmon një të vërtetëtë hidhur: trumbetat e EdiRamës për luftë kundërdrogës janë vetëm mashtri-me, me qëllim tulatjen eqytetarëve dhe të komuni-tetit ndërkombëtar. Ndërko-hë, ai mbron dhe promovonkokat e krimit të organizuardhe bashkëpunëtorët e tyrepolitikë. Ky në fakt ështëprojekti PS+ i shpallur prejtij: PS+ drogë+ kriminelë+korrupsion", deklaroi kreu i

PD-së. Ai shton më tej se kjofaktohet edhe me promov-imin e Gramoz Ruçit, ndërsae akuzon se po mashtron edhendërkombëtarët. Z.Basha për-mendi se Gramoz Ruçit qëprej vitit 2005 i është refu-zuar hyrja në SHBA për sh-kak të përfshirjes në krimine organizuar. "Kjo faktohetedhe nga promovimi prej tiji Gramoz Ruçit, të cilit që

nga 2005 qeveria amerikanei ka refuzuar hyrjen nëSHBA për shkak të përf-shirjes në krimin e organi-zuar dhe trafikun e drogësdhe Fatmir Xhafës të përf-shirë në mbrojtjen e të vël-lait të dënuar nga Italia përtrafikun ndërkombëtar tëkokainës", theksoi kryeo-pozitari Basha. Ai bën thir-rje që të bashkohen të

Ngjela: Ramënme 4 ministra ekap reforma për

korrupsionAvokati Spartak Ngje

la ka bindjen eplotës e Edi Ramën sëbashku me 4 ministra eprek reforma e re nëdrejtësi. Përmes një sta-tusi në "Facebook",z.Ngjela flet për sim-bolikën e atleteve tëRamës, por duke hedhurnjë sërë akuzash mbi të."Atletet e kryeministritshqiptar, një turp i madh.Të gjithë të sëmurëtpsikikë që kanë qenëkryeministra shqiptarë;të trembur nga konceptii drejtësisë shoqëroredhe nga zgjedhjet e lira sikërkesë perëndimorendaj tyre, e kanë urryerPerëndimin dhe kanë sh-kuar në Lindje. Kanëqenë të gjithë të korrup-tuar. Dhe të gjithë kanëdhënë nga një shenjë nëveshjen e tyre kur kanëfilluar. Tani na doli edhenjë shqiptar që mendontë sfidojë me pantofla cer-emonialin perëndimordhe, a e dini pse? Sepsebashkë me katër ministratë tij i kap reforma nëdrejtësi në Shqipëri si tëkor ruptuar. Por,njëherësh, edhe për fak-tin që urren zgjedhjet elira, njëlloj si EnverHoxha. Kurse, siç dihet,Partisë Socialiste kynjeri ka një dekadë që ika ndaluar zgjedhjen ekryetarit - tipik një aktantiperëndimor i nivelitmaoist dhe hoxhist", sh-kruan z.Ngjela.

gjithë, qytetarë, intelektu-alë dhe media për të fituarbetejën e rrezikut të drogës."Opozita do të bëjë çdo për-pjekje për ta vënë atë parapërgjegjësisë personale përdrogën dhe krimin. Por kjobetejë kërkon edhe përpjek-jet e medias, intelektualëvedhe të gjithë qytetarëve. Tëgjithë duhet të ngremëzërin dhe të ngrihemikundër rrezikut të drogëspara se të jetë vonë", ushpreh kreu i PD-së, LulzimBasha.

"Opozita do bëjëçdo përpjekje për ta

vënë parapërgjegjësisë

personale për drogëndhe krimin. Kjo

betejë kërkon edhepërpjekjet e medias,intelektualëve dhe

qytetarëve. Të gjithëduhet të ngremë

zërin dhe tëngrihemi kundërrrezikut të drogës

para se të jetë vonë".

LULZIM BASHA"Çdo javë, falëluftës me zero

tolerancë të tyrekundër kanabisit, atanisin si eksport 2-12tonë hashash. Këtë

herë të fundit nxorën1000 policë nga

toka, deti dhe ajripër të bllokuar

trafikantët, por joata që eksportojnë

mall, ndaj ueksportuan 2.3tonë!",

shprehet Berisha.

SALI BERISHA

E diel 3 Shtator 20176 - POLITIKE

TAKIMETFORUMI

Krimet e komunizmit, ish-kryeministri poston dëshminë rrëqethëse të gruas nga Tropoja

Berisha: Si i vdiq djali i vogëlnë kampin e Tepelenës

"Një javë me kufomën e foshnjës nën jorgan"

Befasia eRamës,

"Çmendina" eturit elektoralKryeministri Edi

Rama mëngjesin edjeshëm e ndau ndry-she nga herë të tjera mendjekësit në "Face-book". Ai publikoi njëvideo të "Çmendinës"ku shihet gjatë turitelektoral për zgjedhjete 25 qershorit teksa fletpër programin e PS-së,por zëri është nën tin-guj muzike dhe i trans-formuar. Kreu i qeverisëduket se e ka pritur meshumë sportivitetit këtëvideo, ndërsa ka talentu-ar krijuesit e "Çmend-inës". Rama në videoshihet që flet nën sho-qërimin e tingujve tëkëngës "Despacito" hiti momentit. "Mirë-mëngjesi dhe ju urojnjë ditë të mbarë mekëtë video të krijuarnga çunat e super talen-tuar të Çmendinës."

Publikon fotot përkrah liderëve botërorë

Rama: Në Paris, për Shqipërinëdhe Europën që duamKryeministri Edi

Rama, përmes njëalbumi fotosh, solli afërndjekësve të tij në rrjetinsocial "Facebook", disanga momentet më tërëndësishme të vizitës sëtij në Paris, ku mori pjesënë forumin "Global Posi-tive Forum", një event iorganizuar në Paris nënkujdesin e presidentitManuel Macron, metemë "Nxitja e ekonomivepozitive në vendet në zh-villim". Në forum Ramambajti dhe një fjalë, kutrajtoi sfidat e Shqipërisëdrejt zhvillimit eko-nomik. Rama deklaroi seqeveria shqiptare po in-

veston pikërisht në të ash-tuquajturën ekonomia edijes, për të ndryshuar

imazhin e saj. Gjithashtu,kryeministri mori pjesë nëpremierën e filmit "Tranzi-

cion-Art dhe Pushtet në Sh-qipëri", shfaqur në QendrënGeorge Pompidou. Në fotote postuara në "Facebook", aishfaqet përkrah disa prej

njerëzve më të rëndë-sishëm të botës duke dis-kutuar për çështje të ndry-shme. "Albumi i vizitësnjëditore në Paris - Pritjae organizuar nga Presiden-ti Macron në nder të orga-nizatorëve e të folësvekryesorë në forumin "Glo-bal Positive Forum" - Mo-mente nga zhvillimi i foru-mit të ideuar nga JacquesAttali dhe gjatë fjalimitmbi ekonominë e dijes dheEuropën e barabartë përfëmijët tanë - Në pre-mierën e filmit "Tranzi-cion-Art dhe Pushtet nëShqipëri", shfaqur në Qen-drën George Pompidou",shkruan z.Rama.

REAGIMINë foton e ditës sëpublikuar nga pallatipresidencial në Paris,komentuesit kanëthumbuarkryeministrin, duke ithënë se për foto uamerr të gjithëve nëkthesë, por fjalët nuk ikanë peshë në Evropë.

Valentina Madani

Ish-kryeministri Sali Berisha ndau dje me ndjekësit e tij të shumtë në

"Facebook" historinë edhimbshme të një nëne ngaTropoja, e cila kishte hum-bur foshnjën e saj në kamp-in e internimit në Tepelenëgjatë diktaturës komuniste.Shkak për këtë u bë vizita efundit në vendin e tmerrit,të një grupi ish-të mbijetu-arish të kampit të përqen-drimit të Tepelenës. Ndajz.Berisha vendosi të pub-likojë dëshminë rrëqethësetë një nëne, nga Mtosha, Ni-kaj-Merturi, në Tropojë, zj,Drande Jahja, që humbi nëkëtë kamp brenda një nate,Zefin, engjëllin e saj tëbukur. Historia e dhimb-shme e Drandes në gusht të49-ës, së cilës i kishin vrarëbashkëshortin, është pub-likuar nga Fatbardha Saraçi(Mulleti), "Kalvari i graveshqiptare në burgjet e ko-munizmit" dhe e risjellë ngaish-kryeministri Berisha."Zefi i vogël, kishte filluarme ec e filloi me fol. Ishte ishkathët, i bukur, krejt si iati - Vuksani. Por, një natë,e shoh djalin gërmuq, e moranë duar: çfarë të bëja, ku tashtroja? Qumështi i gjirit mëishte shteruar e asnjë llojushqimi tjetër nuk kisha. Poi therte barku e kjo po shkak-tonte të vjella. Pas pakminutash e kapën kriza tëforta. Nuk fjeti gjithë natën.Asnjë natë nuk vuri gjumënë sy. Fëmijët e mi qanin epërqafonin Zefin e vogël. Kurpo ndahej nata me ditën, nëajshal (në agim), dha shpirt.Unë mbeta shut e ngrirë, pagjak dhe pa zemër. Shkova nëskajin e varreve italiane.Gërmova dheun midis dyvarreve, çava gati një metër,e shtrova me gurë, bëmë nga

të dy anët një mur rreth dypëllëmbë. Dita që varrosaatë djalë, ka qenë dita më elodhshme e më e trish-tueshme e jetës sime. Me zi-hej fryma e nuk më bëninsytë dritë. U përqafuam mevuajtje e dita-ditës përqafo-heshim me vdekjen. Po navdiste shpresa. Na dërguannë kampin e Tepelenës.Nukkishte as ndriçim as ngrohje.Uria, sëmundja bëninkërdinë… Ne, gratë e vajzattransportonim me shpinëdru të njoma, të rënda

plumb, nga malet e Turanit,Bënçës, Dragotit. Transpor-tonim gurë me karroca merrota hekuri e me tezga. Nëvend të kalit tërhiqnim gurë.Çfarë bëhet kështu, nuk kaditë që s'vdesin nga 10 vetaprej sëmundjeve dhe urie.Me erdhi lirimi. Vajzë Zojaishte njëmbëdhjetë vjeçe. Emora me vete. Ishte me-snatë. Hana si ditë m'drekë.E morëm rrugën për Turante varri i djalit. Gërmova egërmova, duart mu bënëdru dhe gishtat më kullonin

gjak. Kur zbardhi dita, shkre-pi rrezja e diellit. Kam pa atëçarçaf të bardhë, si ditën qëe kisha vendos mbi gurë. Ikam zbuluar fytyrën. O Zot imadh, nuk kishte ndërruar.Si kokrra e arrës që rrin'terun. Fytyra e zbehtë,sytë e paluem si në gjumë,flokë të bukur ngjyrë gësht-enjë, as erë, asgjë prej gjejë.E mblodha veten. U përkulae futa dy duart në të dy anëtnën trupin e djalit, e mora elëshova në një çarçaf embështolla mirë. Gjithë

rrugës ecja me nxitim mevetulla të vrame(vrenjtura)e me pamje tëashpër, mos me guxu kushme fol me mua. E strehoj përshtatë jave, në mes të qindratë internuarve e dhjetëraoficerëve pa u rënë në sy. Don-te ta rivarroste atje ku kishtelindur. Kështu e mbajta sh-tatë javë në palë të jorganit.Çdo të diel në mëngjes,shumë herët bashkë meZojën e lanim në ujë të ftohtëtë Vjosës djalin e vdekur. Efshija me peshqirë, e i lyeja

me raki gjithë trupin. Mëshumë mundime u largovanga ajo skëterrë e kampeve tëTepelenës ku jeta dhe vdek-ja shkriheshin bashkë….Nuk u mposhta para vua-jtjeve, vështirësive e fatkeqë-sive. Ruajta nderin e moraline nuk e ula kryet para kur-rkujt, e ruajta të pacenuarkrenarinë time personale,por edhe të racës teme e tëracës së burrit (të cilin e kish-in vra).. ", mbyllet rrëfimi iDrande Jakja. Sipas ish-kryeministrit Berisha, kam-pet e përqendrimit të Sh-qipërisë hoxhiste kishin ng-jashmëritë dhe dallimet e tyreme kampet e përqendrimit tëGjermanisë naziste. Sikundër,diktatori Enver Hoxha kishtedallimet, por dhe ngjash-mëritë e tij të mëdha me Ado-lf Hitlerin. "Po të mos kishteqenë përkushtimi, qëmtimi,mbledhja dhe botimi i këtyredëshmive të atyre që mbijetu-an kalvarin e Tepelenës dhekampe të tjera në një kryeve-për të letrave shqipe, por dhebotërore të zonjës FatbardhaSaraçi, më e rënda gjemë eluftës së klasave, dimensionimë horror i saj, do të kishtembetur i varrosur në nën-tokën e Tepelenës dhe ujerate ftohta të Vjosës", shprehetz.Berisha.

PERSONAZHISipas Berishës,kryevepra: "Kalvari igrave në burgjet ekomunizmit", meqindra personazhetreale të saj, përbënmonumentin mëmadhështor të virtytit,mirësisë, shpirtit tëmadh, fisnikërisë,dashurisë dhesolidaritetit njerëzor,vuajtjes, sakrificës,qëndresës gjer nëvetëmohim për vlerathyjnore dhe njerëzoretë nënës, gruas,vajzës, motrësshqiptare.Ish-kryeministri Sali Berisha

Kryeministri Edi Rama me Presidentine Francës, Manuel Macron

E diel 3 Shtator 2017 - 7

Përfitimi, mesatarisht 11 mijë lekë në muaj

Pagesa e papunësisë, aplikimi60 ditë pas pushimit nga puna

EKONOMI

Masa e përfitimit llogaritet në bazë të anëtarëve të familjeve në nevojë

Rritet ndihma ekonomike,përfitojnë 100 mijë familje

Hyjnë në fuqi dy udhëzimet për skemën e re të ndihmës ekonomikeOrnela Manjani

Hyn në fuqi udhëzimipër rritjen e ndihmësekonomike. Shtesa

që do të përfitojnë shtresatnë nevojë është 6 %. Ngarritja përfitojnë rreth 100mijë familje në të gjithë ven-din. Ministria e MirëqeniesSociale ka nxjerrë dy udhë-zime më 8 maj, të cilat shfu-qizojnë udhëzimet e shkur-tit të 2017, ku parashikohejrritje e ndihmës ekonomikenga 15 maji 2017. Udhëzimete reja të botuara në fletorenzyrtare e shtyjnë afatin më1 shtator të këtij viti.Konkretisht bëhet fjalë përudhëzimin "Për përdorimine fondit të kushtëzuar përbllok-ndihmën ekonomikederi në 6 për qind", i cili i jeptë drejtën Këshillit Bashki-ak të miratojë dhënien e ndi-hmës ekonomike për famil-jet që nuk janë përfituesenga sistemi i pikëzimit, dukepërdorur deri në 6 për qindtë fondit të kushtëzuar përbllok-ndihmën ekonomike.Nga ky vendim përfitonin 51mijë persona nga 13 kategorisociale me trajtim shtetëror.Ndërsa udhëzimi i dytëshfuqizon pikën 15 të udhë-zimit nr. 4, datë 17.2.2017"Për përllogaritjen e përfiti-mit të ndihmës ekonomike".PËRFITUESIT

Kështu llogaritja e re endihmës ekonomike përrreth 100 mijë familje, kuështë hequr ndihma epjesshme prej 800 lekësh, dotë nisë nga ky muaj për-fitues. Sipas të dhënave zyr-tare të Ministrisë së Finan-cave, fondi i përdorur përndihmën ekonomike ngabuxheti i shtetit për peri-udhën 7 mujore është 11.3miliardë lekë.UDHËZIMI

Sipas udhëzimit të botu-ar në Fletoren Zyrtare mëso-het se Drejtoria Rajonale eShërbimit Social Shtetërorpas vlerësimit sipas sistemittë pikëzimit për familjarëtdhe individët, llogarit masëne ndihmës ekonomike. Pa-varësisht nga përbërja e saj,masa maksimale e plotë endihmës ekonomike përfamiljen nuk mund të jetëmë e lartë se 8 000 lekë nëmuaj. Masa e ndihmësekonomike për viktimat etrafikimit është 3000 lekë nëmuaj dhe përfitohet pas dal-jes nga institucionet epërkujdesjes shoqërore, derinë çastin e punësimit të

tyre. Masa e ndihmësekonomike për çdo viktimëtë dhunës në marrëdhëni-et familjare që nuk trajto-hen në institucionet epërkujdesjes shoqërore,është 3000 lekë në muaj.Kjo ndihmë ekonomike për-fitohet gjatë periudhës sëvlefshmërisë të urdhrit tëmbrojtjes ose urdhrit të men-jëhershëm të mbrojtjes, tëpërcaktuar në vendimin e

gjykatës. Ndërkohë që masae ndihmës ekonomike përçdo jetim është 3000 lekënë muaj. Kjo ndihmëekonomike përfitohet ngajetimët që nuk janë në in-stitucione deri në çastin epunësimit të tyre. Kur nëpërbërjen e strukturës sëfamiljes, për efekt të llog-aritjes së masës së ndihmësekonomike, mbetet vetëmnjë anëtar, masa e ndihmës

ekonomike për këtë të fun-dit është ajo e llogariturpër këtë anëtar. Për rastetkur familja e përzgjedhurpër të përfituar ndihmëekonomike, është e për-bërë vetëm nga një anëtar,i ci l i është mbi moshëpunë masa e ndihmësekonomike është 2.600lekë. Anëtarët e familjes,fëmijë, për të cilët vërteto-het që ndjekin arsimin bazë

TE DHENAMasa e ndihmës ekonomike për familje llogaritet:a) 1800 lekë për anëtarin e parë të familjes sipas

renditjes në certifikatën familjare;b) 1260 lekë për anëtarët e tjerë të familjes mbi

moshën 18 vjeç;c) 900 lekë për anëtarët që janë në dhe nën moshën

18 vjeç.Shtesa për çdo anëtar të familjesMasa e ndihmës ekonomike, në muaj, për prindëritme më shumë se dy fëmijë të lindur njëherësh është:a) për trinjakë, 3000 (tremijë) lekë për çdo fëmijë;b) për katërnjakë, 4000 (katërmijë) lekë për çdo

fëmijë;c) për pesënjakë, 5000 (pesëmijë) lekë për çdo

fëmijë.

Pagesa e papunësisëapo siç njihet ndryshe

asistenca, nuk përfitohetautomatikisht pas hum-bjes së vendit të punës,por paraprakisht kërkohetplotësimi i një sërë kush-tesh e dokumentesh ngapersoni i interesuar. Për tëmos u përjashtuar ngapagesa është e rëndë-sishme që dokumentacio-ni të dorëzohet brenda 60ditësh nga largimi ngapuna, pasi në të kundërte humbisni këtë të drejtë.Po ashtu, duhet të jeni tëregjistruar sipunëkërkues i papunëpranë zyrës përkatëse tëpunësimit si dhe të para-qisni kërkesën me sh-krim, krahas dokument-eve të tjerë, që janë libre-za e punës, karta e identi-tetit, certifikata e gjendjes

familjare, vërtetimi nga degae tatim-taksave, që nuk jenisubjekt i regjistruar, etj. Për

të përfituar këtë pagesë du-het që çdo person të ketëkontribuar në sigurimin sho-

qëror për një periudhë tëpaktën 12-mujore, për çdorast përfitimi. Gjithashtu,

deri në moshën 16 vjeç, mar-rin një shtesë në masën 300lekë në muaj gjatë vitit sh-kollor. Anëtarët e familjes,fëmijë, për të cilët vërteto-het që janë vaksinuar sipaskalendarit të vaksinimitmarrin një shtesë në masën100 lekë, për çdo vaksinë tëkryer. Për bashkëshortët nëproces zgjidhje martese, kurende nuk ka një vendimgjykate të formës së prerë,

masa e ndihmës ekonomikepër secilin bashkëshort, dotë jetë e përllogaritur nëbazë të strukturës së famil-jes. Të drejtën për tatërhequr dhe marrë në dorë-zim ndihmën ekonomikepër familjet në nevojë e kabashkëshortja. Për rastetkur në strukturën e famil-jes bashkëshortja mungon,të drejtën e tërheqjes e kakryetari i familjes.

çdokush duhet të pranojëtë punësohet ose të kuali-fikohet kur u ofrohet ngazyra përkatës e punësimit.Me pagesën e papunësisëmbështeten financiarishttë gjithë punëkërkuesit epapunë në rast papunësiepër shkak të shkurtimit tëvendit të punës, ndërpre-rjes së kontratës së punës,falimentimit të ndërmar-rjes, zvogëlimit të aktivi-tetit etj. Pas ndryshimeveligjore të vitit 2016, aktu-alisht pagesa bazë e pap-unësisë është 11 mijë lekë.Personat me një periudhëkontributi të paktën njëvit e përfitojnë asistencënpër 3 muaj, ata që kanë 5vjet periudhë kontributi epërfitojnë për 9 muaj,ndërsa ata me mbi 10 vjete marrin pagesën e pap-unësisë për 1 vit.

PERFITUESITPër të përfituar këtëpagesë duhet që çdoperson të ketëkontribuar nësigurimin shoqërorpër një periudhë tëpaktën 12-mujore, përçdo rast përfitimi.Gjithashtu, çdokushduhet të pranojë tëpunësohet ose tëkualifikohet kur uofrohet nga zyra për-katës e punësimit.

Foto ilustruese

E diel 3 Shtator 20178 - SOCIALE

Voltiza Duro

"Universiteti i Tiranës, numri i kërkesave për ankimime ka qenë pothuajse zero"

Rektori i UT-së, Mynyr Koni:Regjistrimi, proces progresiv"2281 studentë të regjistruar brenda 3 fazave të para në UT"

SHKURT

Hapet konkurrimi përarsimtarët e rinj

Arsimtarët e rinj do tëkonkurrojnë për të fituar tëdrejtën e ndjekjes së prak-tikës profesionale në një ngashkollat e arsimit parauni-versitar. Drejtoria ArsimoreRajonale e Qytetit të Ti-ranës ka publikuarlajmërimin dhe bën me dijepër të gjithë kandidatët qëafati për dorëzimin e doku-menteve është intervali ko-hor 4 deri në 9 shtator 2017.Dokumentacioni që duhettë paraqesin të gjithë të in-teresuarit përfshinkërkesën për zhvillimin epraktikës profesionalepranë DART, CV-në e prak-tikantit, fotokopje e noteri-zuar e mjetit të identifikim-it, fotokopje e noterizuar ediplomës dhe listës së no-tave të studimeve universi-tare të ciklit të parë (Bach-elor) si dhe fotokopjen e no-terizuar të diplomës dhelistës së notave të studi-meve universitare të ciklittë dytë "Master Shkencor"dhe /ose "Master profesion-al" në mësuesi. Gjithashtu,në dokumentacion duhettë përfshihet raporti mjeko-ligjor, vërtetim ngaprokuroria që nuk është nëndjekje penale dhe doku-menti i vendbanimit, pasiaplikantët duhet të jenëbanorë të qytetit të Ti-ranës. Mungesa apo parreg-ullsia në dorëzimin e njëdokumenti sjell skuali-fikimin e aplikantit.

Fillon rikonstruktimi ibibliotekës në Njësinë 9

Në bibliotekën e Njësisë9 në kryeqytet ka nisurrikonstruksioni për t'u ofru-ar të rinjve dhe miqve të lib-rit një ambient të ri dhe tëdenjë për të lexuar. Ky in-vestim vjen në kuadër tëprojektit të Bashkisë së Ti-ranës për rigjallërimin e bib-liotekave të lagjeve. Krye-bashkiaku Erion Veliajtheksoi se investimi në kul-turë është investimi më imirë për të ardhmen e qy-tetit e shoqërisë dhe shtoise këtë vit do të përfun-dojnë tri biblioteka lagjesh,ndërsa është siguruar edhenjë fond i pasur librash, tëcilët do të shpërndahen nëtë gjitha bibliotekat, për tëkrijuar një larmishmëri mëtë madhe titujsh për lexues-it. "Po nisim punë në bib-liotekën Nr.4 të njësisë 9.Kjo është një punë në infras-trukturë, por është edhe njëpunë në kulturë. Kemi kri-juar edhe një fond prej 10mijë tituj librash, të cilët dofurnizojnë bibliotekat elagjeve dhe shkollave", thakryebashkiaku. Ai u shprehse rikthimi i vëmendjes sëtë rinjve te leximi është njësfidë e gjithë shoqërisë. Eri-on Veliaj bëri të ditur se menisjen e vitit shkollor dheakademik, Bashkia e Ti-ranës ka marrë masat që tëkrijojë më shumë lehtësiraqë u vijnë në ndihmënxënësve dhe studentëveqë vijnë nga rrethet dheqëndrojnë në konvikte.

Procesi i regjistrimevenë universitete ka arritur në fazën e tretë

të raundit të parë, ku shumëstudentë janë regjistruar nëfakultete, ndërkohë që tëtjerë janë ende në pritje.Deri më datë 2 shtator 2017,në Universitetin e Tiranësjanë regjistruar 2281 stu-dentë ose 41% e tyre që dotë pranohen në programet estudimit që ofron Univer-siteti i Tiranës. Në një inter-vistë të dhënë për "GazetaShqiptare", rektori i këtijuniversiteti, prof. Dr. MynyrKoni tregon se procesi iregjistrimit po vazhdon nëmënyrë të qetë dhe ka njëtendencë rritjeje gradualenga faza në fazë të raundittë parë. Sipas rektorit, pro-cesi po vijon normalisht dhejanë marrë të gjitha masatpërkatëse për mbarëvajtjene tij. Të gjithë ata mat-urantë, që janë regjistruarnë një program studimi nëraundin e parë dhe që dëshi-rojnë të aplikojnë përsëri nëraundin e dytë, duhet tëçregjistrohen në datën 12shtator nga programi qëjanë regjistruar. Ndërkohë,raundi i dytë i aplikimeve nëQSHA, fillon në datën 15-12shtator, duke u dhënë njëmundësi të dytë kandi-datëve për universitete.

Sa është numri i apliki-Sa është numri i apliki-Sa është numri i apliki-Sa është numri i apliki-Sa është numri i apliki-mememememevvvvve këtë vit në Unie këtë vit në Unie këtë vit në Unie këtë vit në Unie këtë vit në Univvvvvererererer-----sitetin e Tiranës?sitetin e Tiranës?sitetin e Tiranës?sitetin e Tiranës?sitetin e Tiranës?

Këtë vit në programet estudimit që ofron Universite-ti i Tiranës ka pasur 85.307aplikime, ndërsa të konver-tuar si maturantë janë 18539që kanë aplikuar në UT, kjosepse një maturant ka tëdrejtë të aplikojë në disa pro-grame. Kjo shifër përbën72% të maturantëve, të cilëtkanë aplikuar në të gjithëIAL publike dhe jopublike.

Cilat kanë qenë fakulte-Cilat kanë qenë fakulte-Cilat kanë qenë fakulte-Cilat kanë qenë fakulte-Cilat kanë qenë fakulte-tet dhe programet e stu-tet dhe programet e stu-tet dhe programet e stu-tet dhe programet e stu-tet dhe programet e stu-dimit më të preferuara ngadimit më të preferuara ngadimit më të preferuara ngadimit më të preferuara ngadimit më të preferuara ngamaturantët në UT?maturantët në UT?maturantët në UT?maturantët në UT?maturantët në UT?

Fakulteti i ShkencaveSociale ka pasur aplikimetmë të larta me 25,379 ap-likime, pas saj vjen Fakulte-ti i Ekonomisë me 20,416aplikime e më tej Fakultetii Shkencave të Natyrës me13,180 aplikime etj. Duke iureferuar programeve të stu-dimit, numrin më të madhtë aplikimeve e ka pasur pro-grami Administrim-Biznesime 6987 aplikime, pas sajprogrami i studimit Drejtë-si me 6435 aplikime, e më tejnë listën e rankimit vjenPsikologji dhe Punë Socialeme 5685 aplikime secila etj.

A ka programe që kanëA ka programe që kanëA ka programe që kanëA ka programe që kanëA ka programe që kanëpasur shumë aplikime nëpasur shumë aplikime nëpasur shumë aplikime nëpasur shumë aplikime nëpasur shumë aplikime nëkrahasim me kuotat e për-krahasim me kuotat e për-krahasim me kuotat e për-krahasim me kuotat e për-krahasim me kuotat e për-caktuara?caktuara?caktuara?caktuara?caktuara?

Ka edhe një të dhënëshumë interesante që duhet

shpjeguar. Ne kemi analizuarinteresin që kanë paraqiturmaturantët në raport mekuotat e miratuara. Pro-grami i studimit Punë So-ciale ka 57 herë më shumëkërkesa në raport me kuo-tat. Pas saj vjen Ekonomiksime 36 herë më shumë kërke-sa sesa kuota e gazetaria me34 herë etj.

Sa ka arritur numri iSa ka arritur numri iSa ka arritur numri iSa ka arritur numri iSa ka arritur numri imaturantëve që janë regjis-maturantëve që janë regjis-maturantëve që janë regjis-maturantëve që janë regjis-maturantëve që janë regjis-trtrtrtrtruar në Uniuar në Uniuar në Uniuar në Uniuar në Univvvvversitetin e Ti-ersitetin e Ti-ersitetin e Ti-ersitetin e Ti-ersitetin e Ti-ranës deri në këtë fazë tëranës deri në këtë fazë tëranës deri në këtë fazë tëranës deri në këtë fazë tëranës deri në këtë fazë tëraundit të parë?raundit të parë?raundit të parë?raundit të parë?raundit të parë?

Momentalisht jemi nëfazën e tretë të raundit tëparë në procesin e regjistri-meve. Në Universitetin e Ti-ranës numri total i të regjis-

për t'u regjistruar (natyrishtdhe në bazë të rezultateve tëtij). Kjo është vendimmarrjae studentit kur aplikon. Meshpalljen e rezultateve vi-hen përballë preferenca estudentit me rezultatin,pikët. Afati 48-orësh ështëthjesht kohë për të ndjekurme kujdes procesin, nëmënyrë që të shkojë në pro-gramin që i intereson.

A ka pasur ankimimeA ka pasur ankimimeA ka pasur ankimimeA ka pasur ankimimeA ka pasur ankimimenga maturantët?nga maturantët?nga maturantët?nga maturantët?nga maturantët?

Në bazë të udhëzimit ngaMAS, të gjithë maturantëtbrenda datës 30 gusht kanëpasur mundësinë përankimim. Tashmë ky procesështë mbyllur dhe vlen tëtheksohet fakti që numri ikërkesave për ankimime kaqenë pothuajse zero. Kjo tre-gon për një punë tëkujdesshme të departament-eve në vlerësimin e apli-kantëve si dhe të drejtuesvetë njësive kryesore, sipas kri-tereve të miratuar.

KKKKKur fillon raundi i dur fillon raundi i dur fillon raundi i dur fillon raundi i dur fillon raundi i dytëytëytëytëytëi regjistrimeve dhe kush kai regjistrimeve dhe kush kai regjistrimeve dhe kush kai regjistrimeve dhe kush kai regjistrimeve dhe kush katë drejtë të aplikojë sërish?të drejtë të aplikojë sërish?të drejtë të aplikojë sërish?të drejtë të aplikojë sërish?të drejtë të aplikojë sërish?

Më datën 12 shtator, tëgjithë ata studentë që janëregjistruar në një programqë nuk iu pëlqen, u lind edrejta e çregjistrimit. Paskësaj, ai mund të aplikojënë raundin e dytë me pro-gramet e studimit që dëshi-ron. Raundi i dytë i regjistri-meve fillon në 15 shtator epërfundon më 22 shtator, nëtë cilin kanë të drejtë të ap-likojnë të gjithë ata mat-urantë që nuk kanë mundurtë aplikojnë në raundin eparë dhe të gjithë ata qëkanë aplikuar, por nuk janëshpallur fitues. Gjithashtu,në këtë raund mund të ap-likojnë sërish të gjithë kan-didatët që kanë kryer ap-likimin, por nuk kanë arri-tur të regjistrohen si dheata që janë çregjistruar nganjë program studimi.

A janë përcaktuar tari-A janë përcaktuar tari-A janë përcaktuar tari-A janë përcaktuar tari-A janë përcaktuar tari-fat e studimit për ciklin efat e studimit për ciklin efat e studimit për ciklin efat e studimit për ciklin efat e studimit për ciklin eparë për vitin akademikparë për vitin akademikparë për vitin akademikparë për vitin akademikparë për vitin akademik2017-2018?2017-2018?2017-2018?2017-2018?2017-2018?

Për vitin e ardhshëm,tarifat për ciklin e parë tëstudimeve ende nuk janëmiratuar për shkak se jeminë pritje të vendimit tëKëshillit të Ministrave, qëdo të përcaktojnë kufirinmaksimal të tarifës së stu-dimit. Kemi përcaktuarvetëm tarifën e regjistrimitnë vlerën 1600 lekë të reja.Ndërsa për ciklin e dytë tëstudimeve, tarifat janëmiratuar me vendim të sen-atit dhe janë të njëjta me tari-fat e vitit të shkuar.

truarve është 2281 studentë(41%), përkatësisht në Fakul-tetin e Drejtësisë 512 stu-dentë (68%), në Fakultetin eShkencave Sociale 110 stu-dentë (19%), në Fakultetin eShkencave të Natyrës 274studentë (25%), në Fakulte-tin Ekonomik 553 studentë(43%, në Fakultetin Histori-Filologji 323 studentë(43%)dhe në Fakultetin e Gjuhëvetë Huaja janë regjistruar 472studentë (46%).

Si po vijon procesi iSi po vijon procesi iSi po vijon procesi iSi po vijon procesi iSi po vijon procesi iregjistrimeve? A ka hasurregjistrimeve? A ka hasurregjistrimeve? A ka hasurregjistrimeve? A ka hasurregjistrimeve? A ka hasurproblematika?problematika?problematika?problematika?problematika?

Deri më tani vihet re senumri i regjistrimeve povazhdon në mënyrë progre-sive, konstante, me tendencërritjeje. Faza e dytë në raportme fazën e parë ka një rritjeprej 37%, pra në fazën e parëjanë regjistruar 732 stu-dentë dhe në fazën e dytëjanë regjistruar 978 stu-dentë. Sot jemi në fazën etretë dhe deri më tani po vi-het re një rritje e regjistri-meve në raport me fazat emëparshme. Kjo tregon qëka një interes gjithnjë e nërritje nga ana e studentëvepër t'u bërë pjesë e Univer-sitetit të Tiranës. Procesi ka

vijuar normalisht dhe janëmarrë të gjitha masat ngarektorati, fakultetet përmbarëvajtjen e tij.

Shumë maturantë pre-Shumë maturantë pre-Shumë maturantë pre-Shumë maturantë pre-Shumë maturantë pre-tendojnë se afati prej 48tendojnë se afati prej 48tendojnë se afati prej 48tendojnë se afati prej 48tendojnë se afati prej 48orësh nuk është i mjaf-orësh nuk është i mjaf-orësh nuk është i mjaf-orësh nuk është i mjaf-orësh nuk është i mjaf-tueshëm për të bërëtueshëm për të bërëtueshëm për të bërëtueshëm për të bërëtueshëm për të bërëzgjedhjen e tyrzgjedhjen e tyrzgjedhjen e tyrzgjedhjen e tyrzgjedhjen e tyreeeee. Cili është. Cili është. Cili është. Cili është. Cili ështëqëndrimi juaj?qëndrimi juaj?qëndrimi juaj?qëndrimi juaj?qëndrimi juaj?

Zgjedhja e studentitbëhet në momentin e ap-likimit, kur ai plotëson for-mularin përkatës me 10 pro-gramet e studimit. Këtu stu-dentit i jepet e drejta për tëzgjedhur dhe sigurisht nëmomentin e plotësimit të for-mularit, ai e ka të qartë seçfarë programi i intereson

REKTORI"Zgjedhja nga studentibëhet në momentin eaplikimit, kur aiplotëson formularinpërkatës me 10programet e studimit.Afati 48-orësh ështëthjesht kohë për tëndjekur me kujdesprocesin, në mënyrëqë të shkojë nëprogramin që iintereson".

PROF.DR MYNYRKONI"Faza e dytë në raportme fazën e parë ka njërritje prej 37%, pra nëfazën e parë janëregjistruar 732studentë dhe në fazëne dytë janë regjistruar978 studentë. Sot jeminë fazën e tretë dhederi më tani po vihet renjë rritje e regjistrimevenë raport me fazat emëparshme".

Rektori i Universitetit të Tiranës, prof. dr. Mynyr Koni

SHPALLJE ANKANDIShoqëria përmbarimore “Corrector” shpk, zhvillon ankandin e II-të, përshitjen e pasurisë së paluajtshme,Pasuria Njësi me Nr. 3/417- N8, Zona Kadastrale 2364, me sipërfaqe 97.2m², ndodhur në Laç;Cmimi i ankandit të dytë është Euro 44,800 (dyzetë e katër mijë e tetëqindeuro).Ankandi zhvillohet dt. 22/09/2017, ora 16.00 në adresën, Rruga “Kavajes”,Ndertesa 27, Hyrja 1, Kati i III –te, Tiranë,.Kontakt: cel. 0684000061, ose në adresën e email: [email protected]

Shoqëria përmbarimore “STRATI BAILIFFS SERVICE” Sh.p.k.,njofton shpalljen për shitjen në ankand të pasurive të paluajtshme:

-Nr.2/249+3-11, Zona Kadastrale 8270, volumi 51, faqe 165, apartamentme sipërfaqe 149 m2, ndodhur në Tiranë, hyrja 3, ap.11 rregjistruar nëemër të Fatmir Ramazan Lamaj. Çmimi fillestar i ankandit është 11,088,000Lekë.Ankandi për pasuritë e mësipërme zhvillohet në datë 06.09.2017.Ankandi për pasuritë e mësipërme zhvillohet në ora 16.00, nëambjentet e Shoqërisë Përmbarimore “Strati Bailiff’s Service”, Rruga“Jordan Misja”, Pall. 141/1, Shkalla 1, Ap. 7. Tiranë. Tel: 04 45 00 450,www.stratibailiff.com, [email protected]

E diel 3 Shtator 2017 - 9SPECIALE

Financat: Afati për plotësimin e dosjes skadon në fund të muajit

Ish-të përndjekurit, 1000përfituesit e këstit të dytë

Trashëgimtarët, dokumentet që duhet të dorëzojnë në ministriTrashëgimtarët e ish-tëdënuarve politikë duhet të plotësojnë dos-

jet brenda këtij muaji, në tëkundërt humbasin këstin edytë të dëmshpërblimit. Nëlistë janë rreth 1000 për-fitues, të cilët kanë mangësinë dokumentacion dhe min-istria e financave bën të di-tur se përfituesit janë në lim-itet e kohës. Të gjithë sub-jektet përfituese, pjesë elistës për pagesën e këstit tëdytë për trashëgimtarët,duhet të dërgojnë në struk-turën përgjegjëse të minis-trisë së financave dokumen-tet e parashikuara në aktet

nënligjore, brenda një afati3-mujor nga data e publikim-it të listës, pas përfundimit

të këtij afati jepet njëafat sh-tesë deri në 30 ditë. Kurnjëish-i dënuar politik ose

trashëgimtari /trashëgimtarët e ish - tëdënuarit politik refuzon të-dorëzojë dokumentacionin ekërkuar brenda afateve tëparashikuara si më sipër, for-ma e refuzimit duhet të jetëme shkrim. Personat, të cilëtnuk dëmshpërblehen, përshkak të mosplotësimit tëdokumenteve, gëzojnë tëdrejtën për të marrë këstinekësaj pagese në fazën tjetër,

por jo më vonë se tre vjet paspublikimit. Dokumentacioniqë duhet të dërgohen në min-istrinë e financave, përshpërndarjen e këstit tëdytë është: 1. numrat e llog-arisë bankare në lekë për çdotrashëgimtar, ose për perso-nin e autorizuar që kaprokurë të posaçme përtërheqjen e dëmshpër-blim-it, (dokumenti bankar i vitit2015). 2. Dokument identite-

ti (kopje letër n-joftimi,pasaportë) të çdo trashëgim-tari ose të personit që kaprokurë të posaçme përtërheqjen e dëmshpërblim-it. Pagesa e këstit të dytë, dotë kryhet mbi bazë të doku-mentacionit të dërguar përpagesën e këstit të parë."Gazeta shqiptare" publikonlistën me përfituesit e këstittë dytë, por që kanë mangë-si në dosje.

VERIFIKIMI I DOKUMENTEVE

Kur dokumentacioni është i rregulltshënohet me v, kur mungon shënohet

me x, kur është i autorizuar meprokurë shënohet me p.

“FORMULARI MBI PERCAKTIMIN E TRASHEGIMTAREVE, RRETHI I FAMILJAREVE TE PERCAKTUAR NE LIGJ, PER PAGESEN E KESTIT TE DYTE

Shënim: Kur dokumentacioni ëshë I rregullt shënohet me V, kur mungon shënohet me X, kur kanë autorizuar me prokurë shënohet me P.

NR. DOSJES

EMERMBIEME

RVKM NR. EMER ATESIA MBIEMER DATELINDJA

VENDLINDJA

EMER ATESIAMBIEME

RDATELIN

DJAVENDLINDJA

17391 MUHARRE HAJDARI 196 MEHMET

NIMETE HALIT HAJDARI

HULO MUHARREM HAJDARI

ALINA HULO KARAJA

EDMOND HULO HAJDERI

SEJFI MUHARREM HAJDARI

ARDIAN SEJFI HAJDERI

HIDAJET MUHARREM STERMASI

DONARD FERIT STERMASI

ARBEN FERIT STERMASI

DASHAMIR MUHARREM HAJDARI

INA DASHAMARTEROVA

ERION DASHAMARHAJDERI

DRITA BABI

MUHARREM E TRASHEGOJNE NIMETE (BASHKESHORTJA) DHE FEMIJET HULO,SEIFI,HIDAJET,DASHAMIR

NIMETE KA VDEKUR,MUNGON DESHMIA E TRASHEGIMISE SE SAJ ( NE DOSJE KA DESHMI TRASHEGIMIE TESTAMENTARE E CILA NDAN PASURINE E PATUNDSHME,PRA NUK KA PER OBJEKT NDARJEN E PJESES

TRASHEGIMTARET DUHET TE SJELLIN DESHMI TRASHEGIMIE LIGJORE PER NIMETE PER PJESEN E PASURISE MONETARE QE I TAKON NGA BASHKESHORTI

HULO E TRASHEGOJNE;ALINA,EDMOND

SEJFI E TRASHEGON I BIRI ARDIAN

HIDAJET E TRASHEGOJNE DONARD DHE ARBEN; ARBEN I KA DHENE PROKURE TE PERGJITHSHME DONARD POR NUK KA PER OBJEKT TERHEQJEN E DEMSHPERBLIMIT FINANCIAR, DUHET TE SJELLIN PROKURE

DASHAMIR E TRASHEGOJNE FEMIJET INA DHE ERION, TE CILET I KANE DHENE PROKURE PER TERHEQJEN E DEMSHPERBLIMIT DRITES( E CILA NUK ESHTE TRASHEGIMITARE)

KESTI I DYTEISH I DENUARI POLITIK TRASHEGIMTARET E NIVELIT TE PARE TRASHEGIMTARET E NIVELIT TE DYTE

KOPJE TE

LETER NJOFTI

M

NUMER PERSON

AL LLOGAR

I BANKAR

E

CERTIFI-KATE

VDEKJE

CERTIFI-KATE E

TRUNGUT

FAMILJAR

DESHMI TRASHGI-

MIE

PRO-KURE

V V V

V V X

V V V

V V

V V

V V V

V V

V V V

V V V1

V P1

V V V

P

P

V V V

DOKUMENTAT

TE DEMSHPERBLIMIT FINANCIAR)

E TE POSACME OSE NJE VERTETIM NR..LOGARIE NE EMER TE TIJ


NR. DOSJES

EMERMBIEME

RVKM NR.

EMER MBIEMER I PERFITUESIT TE

PARE LIGJOR ATESIA DATELINDJA ENDLINDJ

EMER MBIEME

R I PERFITUESIT TE

DYTE LIGJOR

ATESIADATELIN

DJAVENDLINDJA

20472 KOL ASHIKU 61 TUKE

BERNARD KOL ASHIKU

LIZA KOL SHALA

EDUARD NDREKE SHALA

ROZINA NDREKE VOJVODA

KARMELINA NDREKE MIKELI

MARGARITA NDREKE CAKU

KOL E TRASHEGOJNE FEMIJET BERNARD DHE LIZA

LIZA E TRASHEGOJNE FEMIJET EDUARD,ROZINA,KARMELINA,MARGARITA

ROZINA KA PROKURE

PER BERNARD MUNGON DESHMIA E TRASHEGIMISE ,PJESA ETIJ NUK PAGUHET

KESTI I DYTE

KOPJE TE

LETER NJOFTI

M

NUMER PERSON

AL LLOGAR

I BANKAR

E

CERTIFI-KATE

VDEKJE

CERTIFI-KATE E

TRUNGUT

FAMILJAR

DESHMI TRASHGI-

MIE

PRO-KURE

V V V

V V X

V V V

V

V V

V V

V


NR. DOSJES

EMERMBIEME

RVKM NR.

EMER MBIEMER I PERFITUESIT TE

PARE LIGJOR ATESIA DATELINDJA ENDLINDJ

EMER MBIEME

R I PERFITUESIT TE

DYTE LIGJOR

ATESIADATELIN

DJAVENDLINDJA

16311 VOJIN BILBLIJA 135 STEFAN

STANA SFETAZOR LUBICA

VLADIMIR VOJIN BILBLIJA

STEFAN VOJIN BILBLIJA

NOVAK VOJIN BILPIGIA

TATJANA VOJIN BILBLIJA

VOJIN E TRASHEGOJNE STANA( BASHKESHORTJA) DHE FEMIJET VLADIMIR,STEFAN,NOVAK,TATJANA

STANA E TRASHEGOJNE FEMIJET VLADIMIR STEFAN,NOVAK,TATJANA

MUNGON CERTIFIKATA E VDEKJES SE STANA

KESTI I DYTE

KOPJE TE

LETER NJOFTI

M

NUMER PERSON

AL LLOGAR

I BANKAR

E

CERTIFI-KATE

VDEKJE

CERTIFI-KATE E

TRUNGUT

FAMILJAR

DESHMI TRASHGI-

MIE

PRO-KURE

V V V

X V V

V V V

V P

V V

V V

E diel 3 Shtator 201710 - SPECIALE

(vijon nga faqja 1)(vijon nga faqja 1)(vijon nga faqja 1)(vijon nga faqja 1)(vijon nga faqja 1)

“... e saj, Gjergj Fishtën nëpanteonin e kulturës, letër-sisë dhe të patriotizmit sh-qiptar.

Besoj se, ashtu si mua,edhe mijëra të tjerëve që ekanë lexuar me vëmendjenqë meriton këtë kryevepër tëletërsisë shqipe, u ka lindurnatyrshëm pyetja: - PërseOso Kuka është personazhiqendror i “Lahutës së Malë-sisë”?

Poeti i madh i ka kushtu-ar jo vetëm një kapitull apo(këngë) të veçantë këtij tri-mi legjendar, po për më tepërme përshkrimin mjeshtërortë portretit të tij, i ka dhanëOso Kukës tipologjinë e gen-it të racës iliro-arbërore.

Fishta ka shkuar më tejduke i veshur heroit tiparetë pavdekësisë, si HomeriAkilit tek “Iliada”:

“Thonë i ka një palë mus-teqe

Kaçurel e leqe, leqe,Që me i mrri deri në fletë

të sylahitTë gjatë e të trashë si lla-

na e krahut”.

Apo më poshtë:

“Edhe plumi thonë si ngu-let

Në ta tagani dhe përkuletTop me i ra shpirti si sh-

kulet”.

Në se “Lahuta…” evokonme të drejtë historinë e lash-të të atdheut, qytetërimin elashtë pellazgo-ilir, Aleksan-drin e Madh, Teutën, Pirrone Gjergj Kastriotin (Skënder-beun), ngjarjet historike tëshkuarës së largët i kalonpërciptazi, me një vështrimempirik dhe i venë ato mjesh-tërisht në shërbim të zgjimittë ndërgjegjes kombëtare,epopenë e Oso Kukës dhe tëbetejave me malazezët i ka nëepiqendër të poemës.

Oso Kuka lindi në vitin1820. Ai doli në skenën his-torike shqiptare në vitet 50-60 të shek. të XIX, në kohënmë kritike të kombit sh-qiptar.

Në vitin 1830 osmanëtprenë në besë dhe vranë nëManastir 500 burra të Tosk-ërisë.

Viti 1831 shënoi rënien epashallëqeve shqiptare, atijtë Janinës dhe të Bush-atllinjve. Bashkë me rëniene tyre u shua dhe ëndrra përkrijimin e një fronti të për-bashkët Ballkanik kundërTurqisë.

Në vitin 1832 Turqia filloi“Reformat e Tanzimatit”.

Kudo në tërë hapësirën

shqiptare shpërthyen kry-engritjet lokale, të cilat ukthyen në lëvizje kombëtare.Veçojmë Kryengritjen e Be-ratit në vitin 1834 eudhëhequr nga Hamza Kaza-zi, të Shkodrës në vitin 1835,të Myzeqesë në vitin 1835, tëDibrës në vitin 1844, të Kos-ovës në vitin 1845.

Kryengritjet më të mëdhaishin ajo e Malësisë së Gjak-ovës, e udhëhequr nga BinakAlia dhe Sokol Rama në qer-shor të vitit 1845, ajo në Sh-qipërinë Jugore tëudhëhequra nga Rrapo Hek-ali, Zenel Gjoleka, Tafil Buzi,Hodo Aliu në vitin 1847 dheajo në Shkup në të njëjtin vit- e udhëhequr nga DervishCara.

Edhe këto kryengritje sh-qiptare u shtypën me eksped-ita ushtarake dhe Porta eLartë me organizimin e ribëri ndarjen e shqiptarëve nëkatër vilajete, për t’i mbajturmë kollaj nën sundim. E sh-katërruar, e tronditur deri nëthemel nga luftërat për liri eçlirim kombëtar nga Turqia,Shqipërisë i kanosej dhe njërrezik i ri.

Rusia cariste, tashmë mestatusin e një fuqie të madheushtarake dhe politike, ndje-hej e plotfuqishme për tëngopur oreksin e Serbisë e tëMalit të Zi për të zgjeruarkufijtë e territoreve të tyrenë kurriz të shqiptarëve. IliaGarashanini, ministri i Jas-htëm i Serbisë kishte shpal-lur “Naçertanijan” (Serbinëe Madhe). Koleti, kryeminis-tri i Greqisë kishte shpallurMegalidhenë (Greqinë eMadhe). Knjaz Nikolla iinkurajuar nga planet eMoskës dhe premtimi i Caritpër mbështetje me armatim,para e mjete logjistike thër-ret në Çetinjë kriminelin medamkë Vulo Serdanin e Vas-oviçit dhe e urdhëron të djegë,plaçkitë e të shkretojë visetshqiptare, në Veri të Shko-drës. Ekspeditat ndëshkimo-re malazeze e kishin kthyerVraninën e rrethinat e saj nëtokë të djegur. Qindra burraishin vrarë dhe barbarisë sëmalazezëve nuk u shpëtuanas fëmijët e djepit. Nga pre-sioni i madh i popullit dheduke qenë krejtësisht ipaaftë për tç mbrojtur kufi-rin me Malin e Zi, Guverna-tori i Shkodrës, Avdi Pasha,organizoj mbledhjen e au-

toriteteve, të parisë së qytetitdhe të popullit dhe u mund-ua me dredhi t’u vinte fajinshqiptareve duke i quajturfrikacakë e të pafe, për tëmbrojtur vendin e tyre.

-S’ka më burra këtu, jukeni mbetur në vajza”, - judrejtohet Pashai turk me ligë-si e fodullëk të pranishmëve.

Trimi Oso Kuka, i cenuarnë gjënë më të shtrenjtë, nënderin dhe dinjitetin ko-mbëtar, ngrihet në këmbë siAnté, venë dorën mbi dykoburet e lara me argjend qëi mbante në brez dhe i drejto-het Pashait osman:

“Avdi Pasha ma kadalë,Mos e thuaj dy herë atë

fjalë,Se për dinë e për imanë,T’baj si t’kjan’ e zeza nanë.

T’baj si t’kjan pa exhel ty,nana,

Se n’Shqipni ka djem sizana,

K’ta më t’parët janën’fushë t’mejdanit.

K’ta mç t’rreptit janë ballëdushmanit.

Janë çelik për teh të tágan-it”.

Oso Kuka me një grushtdjemsh të zgjedhur dhe tësprovuar në beteja me turqitdhe malazezët mori përsipërtë mbronte kullën-fortesë tëVraninës dhe viset që sulmo-heshin nga Vulo Serdani ebanditët e tij.

Së bashku me luftëtarët etij e kthen situatën brendapak ditëve në disfavor tëpushtuesit. Ai kapi dhe as-

gjësoi dhjetëra cuba plaç-kitës, duke i rikthyer popul-lit qetësinë dhe shpresën përtë jetuar të lirë në trojet etyre. Demarshet diplomatiketë Knjaz Nikollës në kan-celaritë evropiane, meqëllimin final për të aneksuarShkodrën dhe rrethinat e saj,ishin kthyer në një rutinë,por gjendja në terren ishtekrejt tjetër.

Oso Kuka e kishte kthyerkufirin në barrikadë të pa-kapërcyeshme.

Kur mbreti malazez Nikol-la I po i mburrej për zotësitëe tij Mbretëreshës Milena, ajoduke e njohur mirë realite-tin e ri, guxon e ia përplasënë fytyrë me fjalët që këngapopullore i ka gdhendurmjeshtërisht:

“Nuk e njeh ti Oso Kukën,Që me gjak ai ta lan

trupin.Hajt nji herë ka Podgori-

ca,Me çelik t’u ka nxanë

Granica”.

I alarmuar së tepërmi nga

disfata në Vraninë dhe ngafrika e koordinimit në njëkomandë të vetme të kryeng-ritjeve që kishin filluar tëshpërthenin në të gjitha tro-jet iliro-dardano-arbërore,Knjaz Nikolla dha urdhër tësulmohej në befasi dhe tëpushtohej me çdo kushtVranina, si një pikëstrategjike nga duhej tëpushtohej dhe kryeqyteti iIlirisë, Shkodra.

Ashtu si Leonidhës për-ballë hordhive perse tëKserksit, Oso Kukës dheçetës së tij ju desh të lufto-nin 1 me 300.

Në natën e asaj betejehomerike, Oso Kuka ngrihetshpejt nga sofra e bukës:

“Po ça ka ai Oso KukaAtij sonte s’po i hahet

bukaNuk han bukë veç sa me

thanëI lan durt e rrin njan

t’anë”

Mbështetet në krah të ox-hakut, e duke thithur llullënmendueshëm, i kujtohet njëëndërr e frikshme që kishteparë një natë më parë.

- Shife shpatullën e natrego çfarë thotë, se kam panjë ëndërr të keqe, - i drejto-het Soko Tonës.

Kur mësoi se në shpatullparalajmërohej një betejë epërgjakshme dhe me shumëtë vrarë, Oso Kuka urdhëroilahutarin t’ia merrtekangës. Kanë mbetur të gd-hendura me shkronja të artanë “Lahuta e Malësisë” fjalëte “Luanit të Vraninës”:

“Çou Kaçel kape lahutënSe prej luftës shqiptarët

nuk tutenMe na kndue një kangë

shqiptareSe s’mbajm zi për pa dal

fare”.

Oso Kuka duke e njohurmirë pabesinë e malazezëve,dërgon roje katër luftëtarëtrima: Met Zenelin, VuksanGjelin, Karrni Gilen dhe Si-nanin. Luftëtarët e Osos pas-trojnë pushkët, mprehinshpatat dhe shtrihen për tëmarrë një sy gjumë, si e kanëzakon ushtarët e regjur nëbeteja. Në terrin e natës 3.000forca elitare të ushtrisëmalazeze të prirë nga MirkoGjura, mik i Osos dhe ban-

VARGJETPATRIOTI

Oso Kuka, flakadani përjetshëm i lirisë

Kullat shqiptare që shënuan historinë e kombit

Nga Azgan Haklaj

Oso Kuka me një grusht djemsh tëzgjedhur dhe të sprovuar në beteja meturqit dhe malazezët mori përsipër të

mbronte kullën-fortesë të Vraninës dheviset që sulmoheshin nga Vulo Serdani e

banditët e tij.

Oso Kuka

E diel 3 Shtator 2017 - 11SPECIALE

orë i Vrakës, i afrohen nëfshehtësi Vraninës. Rojetshqiptare pasi vrasin tradh-tarin, fillojnë betejën e pa-barabartë me pararojënmalazeze.

“Lahuta…” na sjellmrekullisht madhështinë ekësaj beteje heroike:

“Ah, qëndro, o Met Zeneli!Ban gajret, o Vuksan Gje-

li!Mos e lesho mori Zagore,Ngul Sinan, bre re mizore,Se me gjasë ke dridhet

SukaAsht tuj ardh bash Oso

Kuka.

Dragojt shqiptarë të prirënga Oso Kuka dolçn si shqi-ponjat nga çerdhja e tyre dhefluturuan drejt në “Logun e

“Ndigjo Nikollë, të vraftëZoti,

Se k’tu i thonë Oso Baroti,Se djeg veten edhe ty....”.

Ai u vuni flakën fuqive tëbarotit për ta kthyer kullëne Vraninës, këtë çerdhe shqi-ponjash në varr masiv përarmikun. Kulla e Vraninës uhodh në erë, bashkë me rre-thuesit dhe mbrojtësit.

Oso Kuka vendosi të vetë-flijohej dhe me shkrumbin evet dhe të luftëtarëve të tij tëdigjte armikun. 800 malazezëu dogjën në flakët e barotit,ndërsa dhjetëra të tjerë ishinvrarë në orët e kësaj lufte tëpërgjakshme.

Kështu përfundoi kjo bete-jë pa të dytë në histori, në qer-shor të vitit 1862.

Oso Kuka bëri atë që nuk

ametit dhe kreu të njëjtin aktsublim në mbrojtje të kauzësshqiptare në vitin 1875:

“Flakë të kuqe e tym të ziNë ato kulla kush ka hiZhujë Selmani me Kapak-

li.Kah del Dielli e preron

HanaZhujë Selman nuk ban

ma nana”.

Beteja tek kulla e Abdul-lah Pashë Drenit në Gjak-ovë është aksioni i parë iLidhjes Shqiptare të Prizren-it për mbrojtjen e tokave sh-

qiptare nga copëtimi i vendi-meve të Kongresit të Berlin-it në vitin 1878.

Pas luftimeve të ashpra,malësorët djegin kullën dhevrasin Maxharr Pashçn, tëdërguarin ë Fuqive tëMëdha.

Vritet edhe Abdullah Pa-shë Dreni, i cili e mori nëmbrojtje Maxharrin. Mbetinë betejë edhe Col Delia.

“Flakë e kuqe u dhez Gja-kova,

Për dritare zgjatet dora.Amanet trima shqiptarë,Një kovë ujë me e ndrrue

me ár.Col Delia i Geghysenit,Pushka e parë e Lidhjes së

Prizrenit,Tuj vikatë, tuj shkue si

n’dasëm,Në një vend të keq e ka

gjetë Pashën”.

Aktin e Oso Kukës epërsëriti Mic Sokoli në Bete-jën e Shtimes, më datë 21 prilltë vitit 1881, ku përfundi-misht u thye Lidhja Sh-qiptare e Prizrenit. Populli eka kthyer në këngë aktinheroik të trimave shqiptarë:

“N’Fushë t’Kosovës u lidhjezeri.

Haj medet ka mbetëshumë njéri.

Mic Sokoli e Zmajl Hyse-ni”…

Kulla e Vraninës ka simo-tër të historisë Sarajet e AliPashë Gucisë, kullat e BinakAlisë e Mic Sokolit, Ali Ibrës,kullat e Boletinëve, Dedë Gjo’Lulit, Idriz Seferit, kullën eElez Isufit, kullat eZogollëve, Azem Bejtës, Ah-met Delisë, Sadik Ramës,Çun Mulës, Shaban Pol-luzhës, Prek Calit, kullat eTahir Mehës, kullat e Jas-harajve, kullat e Haradina-jve e Jabllanicës, të cilat ukthyen në kala qëndrese dheflakadanë të pashuar të bete-jave për lirinë e atdheut gjatëhistorisë tonë.

Kulla e Vraninës ka simo-tra kullat e Junikut. Ajo ubá burim frymëzimi përluftëtarët e lirisë. Nuk kapoet më të madh se popullin.Askush më bukur se ai nukpërshkruan trimërinë e bijvetë vet:

“Mua po më thonë Bra-him Sadiki,

i kam kullat midis Juni-ki.

Ku t’qëlloj pushkën e nisi.Vet po jes, Pashën koriti”

Më dt. 21-25 maj të vitit1912 u mblodh Kuvendi i Juni-kut me 250 delegatë nga tëgjitha trojet etnike sh-qiptare.

Truri i Lëvizjes Ko-mbëtare, Hasan Prishtina,

lëshoi Proklamatën: Shpëtima Vdekje”.

Ky Kuvend hartoi plat-formën për kryengritjen epërgjithshme dhe shpalljen epavarësisë.

Kryengritësit, tëudhëhequr nga korifeuHasan Prishtina, “Robinhu-di Shqiptar” Isa Boletini, tri-buni popullor Bajram Curri,në gusht 1912 çliruan Shk-upin dhe në tetor thirrën Ku-vendin e Shkupit.

Hasan Prishtina kërkoibashkimin e katër vilajetevenë një shtet të vetëm mekryeqytet Shkupin.

Kjo kryengritje çoi në“Nëntorin e Dytë”. Plaku iVlorës Ismail Qemali shpallipavarësinë, pikërisht me dt.28 Nëntor, ditën kur GjergjKastrioti - Skënderbeu kish-te ngritur krenarë Flamurintonë në Kalanë e Krujës nëvitin 1443.

Kuvendi i Junikut ështëprologu i pavarësisë. Zëribrilant i Shkurte Fejzës napërcjell mrekullishtmadhështinë e këtij Kuven-di, në vargjet e poetit HamitAliaj, me rastin e 100-vjetorit:

-”O Junik me kulla guri. Prej tek ti u nis Flamuri.N’Mitrovicë e n’KaçanikThërret Kosova: - o Junik”.

Në Junik gjenerali Klarknjohu legjitimitetin e UÇK-së.

Nga kullat e Zogollëve doliBurrështetasi Ahmet Zogu, icili është themeluesi i shtetitmodern shqiptar. Ky burrë ubë barrikadë tridhjetë vjeçaree pakapërcyeshme e komu-nizmit në Shqipëri. Meshpalljen “Mbret i Sh-qiptarëve” mbajti lart frymënkombëtare.

Kulla e Oso Kukës ka sim-otër kullën e Sali Manit,kullën e Konferencës së Bu-janit dhjetor 1943-janar 1944.Në këtë kullë, në këtë kon-ferencë u vendos BashkimiKombëtar sipas parimit tëVetëvendosjes së Popujvepas Luftës së Dytë Botërore.Edhe kjo konferencë utradhtua nga komunistët.

Kulla e Vraninës ka sim-otër kullën e Muharrem Ba-jraktarit të Lumës.

Kulla e Zeqir Halilit i dhaShqipërisë kryetarin e Par-tisë Demokratike, ish-presi-dentin, ish-kryeministrinSali Berisha.

Familjet emblematike tëKosovës, Jasharajt dhe Ha-radinajt shënuan epopenëmë të lavdishme të Kosovësdhe të kombit shqiptar.

Komandanti i UÇK-së,Adem Jashari, flijoi krejtfamiljen për lirinë e Kosovësnë Kullat e veta, duke luftu-ar me heroizëm të pashoq.

Familja Haradinaj vurinë themelet e pavarësisë sëKosovës Shkëlzenin, Lua-nin, Enverin. Kalorësi i Lir-isë, Ramush Haradinajn,pas një beteje të gjatë dis-avjeçare në Hagë, e së fund-mi në Francë, triumfoi dhecertifikoi kauzën e drejtë tëUÇK-së dhe luftën e saj përçlirimin e Kosovës, ashtusiç e kishte certifikuarKrishtërimin si fe zyrtareKonstandini i Madh meEdiktin e Milanos në vitin313.

Pas një beteje të gjatë pofinalizohet kauza e UshtrisëÇlirimtare të Maqedonisë,që kishte si pikënisje kullate Zajasit, prirë nga strategui luftës, Ali Ahmeti. Sot Par-lamenti i Maqedonisë drej-tohet nga Telat Xhaferi.Gjuha shqipe është gjuhëzyrtare. Së shpejti, sh-qiptarët si faktor shtetfor-mues do të kenë kryeminis-trin ose presidentin.

Shqiptarët në Mal të Zime votën e tyre ishin për-caktues të shkëputjes sëMalit të Zi nga Serbia nëReferendumin e vitit 2006,po ashtu dhe të Qeverisëpro-perëndimore tëzgjedhjeve të fundit dhe tëanëtarësimit të Malit të Zinë NATO.

Kauza çame është bërëkryefjalë e kallëzues i ax-hendës së kancelariveperëndimore.

Presheva mbetet nyjagardiane e shqiptarizmit.

Vëllezërit tanë atje pres-in përmbushjen e idealit tëUÇPMB-së dhe komandantLleshit (Ritvan Qazimit),vrarë pabesisht në pusiDitën e nënshkrimit tëPaqes.

Kombi shqiptar pret fi-nalizimin e ëndrrësmijëravjeçare, krijimin eshtetit-komb.

Kulla e Vraninës, kjo“Krujë e dytë” e epopesë sëkombit, është një nga shenj-toret më të mëdha, siç ështëmbrojtësi i saj heroik, OsoKuka, simboli i trimërisëdhe i patriotizmit shqiptar.

Poeti Hamit Aliiaj e kaskalitur bukur me penën etij këtë kullë, që është kryef-jala e qëndresës shqiptare,përmendore e nacionalizmit,memorial i ndërgjegjes ko-mbëtare, por e lanun në har-resë:

“Moj Vraninë, Vranina eshkretë

Tek ti vijnë e mblidhenretë

Mblidhen retë e vajtonmoti

Tek kjo kullë, kullë baro-ti.

Kulla e Vraninës duhet tëjetë për bashkëkombësit, ash-tu siç është Meka dhe Jeruza-lemi për dy fetë e mëdhabotërore.

Historia ta ka gdhenduremrin me shkronja të artaOso Kuka. Është koha qëbashkëkombësit ta ngrenëme madhështi përmen-doren.

-Tungjatjeta, Oso Baroti!

VVVVVraninë, 31 gusht 2017raninë, 31 gusht 2017raninë, 31 gusht 2017raninë, 31 gusht 2017raninë, 31 gusht 2017

Zanave”, siç e quan Fishtamejdanin e trimave:

“Aman Zot kur Osojambrrini,

Si re breshni kresë njajvrrini.

Me tridhjetë e disa burraE zateti nëpër curra.Aty qiell má nuk u pá.Aty pushkë má nuk u dá.Kriste ltina e dumdunja,Porsi breshni vinte plum-

ja”.

Kush e ka pa Vaterlonëdhe i njeh përmasat e kësajkasaphanje përmes vargjevetë Hygoit: “Vaterlo, Vaterlo,Vaterlo - fushëvarr” është nëgjendje të imagjinojë gux-imin e trimërinë legjendaretë Oso Kukës dhe çetës së tij,të cilët luftuan si luanë për10 orë kundër ushtrisëmalazeze, derisa kryetrimi ityre e kthen kullën e Vran-inës në një varr masiv përushtrinë e Knjazit. Perlat eVraninës u kthyen në ferr përagresorët. Kur e pa se ndih-ma ushtarake nga Shkodranuk po i vinte dhe i kishinmbetur gjallë vetëm 7-8luftëtarë të plagosur, OsoKuka si luani i plagosur dhei egërsuar u mbyll në “Kullëne Barotit”. Dhjetëra luftëtarëmalazezë hipën në çatinë ekullës që nuk jepej. Ndërkaq,800 forca të tjera e kishin fu-tur atë në një rreth të hek-urt.

Kryetrimi Oso Kuka merrme të shpejtë vendimin që ebëri të pavdekshëm në his-tori:

e bëri dot Pashai i Janinës,Ali Pasha, që përfundoi mekrye të prerë në tepsi, për t’udërguar në Stamboll tek Sul-ltani.

Ai, Oso Kuka e ktheuVraninën në “Trojën sh-qiptare”.

Kulla e Oso Kukës në Vran-inë ra, por u ngritën sh-qiptarët. U ngritën zërat përheroizmat dhe kërkesat etyre. Kjo kullë u bë simbolqëndrese në mbarë trojet et-nike. Dhjetëra djelmosha sh-kodranë u vranë në moshënmë të bukur të tyre, por eshpaguan veten duke vrarë

qindra armiq, që u dogjën eu përvëluan në flakët e ba-rotit.

Trimëria e kthyer nëlegjendën e Oso Kukës dheakti i tij sublim u kanë dhanëkurajë e besim të patundurnë të katërta anët, brezavepas trimit të Vraninës, nëëndrrat e tyre për çlirimin etrojeve etnike dhe bash-kimin e tyre në një shtet.

Emri dhe fama e OsoKukës dhe e çetës së tij trimeu përhap me shpejtësi sirrufeja, nga Shkodra në Jan-inë e Kosovë, në Manastir eShkup. Çdo kullë shqiptareu kthye në kështjellë qën-drese për liri.

Ja si e përshkruan këngaepike djaloshin trim të Kos-ovës, Zhuj Selmanin, që qën-droi 10 vjet në Kullat e Sher-

Ai u vuni flakën fuqive të barotit për takthyer kullën e Vraninës, këtë çerdhe

shqiponjash në varr masiv për armikun.Kulla e Vraninës u hodh në erë, bashkë me

rrethuesit dhe mbrojtësit.

Azgan Haklaj

Aktin e Oso Kukës e përsëriti Mic Sokolinë Betejën e Shtimes, më datë 21 prill të

vitit 1881, ku përfundimisht u thye LidhjaShqiptare e Prizrenit. Populli e ka kthyer

në këngë aktin heroik të trimave shqiptarë

E diel 3 Shtator 201712 - KULTURE

Në kolanën e botimevefrançeskane do të shohëdritën e botimit vepra e

plotë e At Zef Pllumit, ku në mesvëllimeve për herë të parë boto-het vepra e papërfunduar "Dhetëvjet liri".

Vepra ka mbetur e papërfundu-ar për arsye të vështirësive shën-detësore të autorit. Në shtatormbushen 10 vjet nga vdekja e ÁtZef Pllumit. Pater Vitor Demaj,njofton se në datën 16 shtator 2017,ora: 09.30 pranë Kuvendit Françes-kan - Shkodër, do të organizohetnjë aktivitet shkencor, ku do të vi-hen në dukje vlerat morale, idea-let shpirtërore dhe kulturore të ÁtZef Pllumit dhe të veprës së tij.

"Mesazhi edukativ, formues dhepolitik asht shumë aktual për sho-qninë tonë. Gjithashtu, në shk-rimet publicistike me titull siçthonim dje do të përfshihen pun-ime të Át Zef Pllumit të pabotu-eme asnjiherë në Shqipni, siç ashtshkrimi në prozë 'Demokracia sh-qiptare me dy diktarorë'. Në ketëshkrim paraqitet zanafilla e plu-ralizmit politik në Shqipni dhe zh-villimet e mavonëshme në poli-tikën shqiptare", thotë Pater Vi-tor Demaj.

Patër Demaj, vë në dukje se ve-pra e fratit që rrnoi vetëm për metregue dhe që depërtoi mes dhim-bjeve dhe vuajtjeve të sh-qiptarëve, duke prekur te ai dhim-bjet më të skajshme, paraqitetshumë e rëndësishme enevojshme dhe aktuale përkujtesën historike të kombit tonë.Ai shton se kujtimet e Át Zefit qëjanë pjesë e trashëgimisë sëçmueshme të letërsisë së kujtesës,përmes shprehisë së një gjuhe tëpastër dhe të bukur, kallëzojnë njëudhëtim vuajtjesh dhe mjerimi tëpamerituar të popullit tonë. Merrëfimin e tij Át Zef Pllumi lidhidy kohë bashkë, të cilat i ndau njëkohë e çmendur, ajo e komunizmit.LETËRKËMBIMET

Bëhet me dije me këtë rast sedo të botohen pjesë të përzgjedhu-ra prej letërkëmbimeve të Át ZefPllumit me personalitete të kul-turës dhe të politikës shqiptare."Përmes letërshkëmbimeve lexue-si do të kuptojë vëmendjen eveçantë të Át Zef Pllumit për tëgjitha çështjet kulturore dhe poli-tike të viteve të tranzicionit poli-tik dhe shoqnor në Shqipni. Letrate fratit të kujtimeve edhe sot janëprofetike për kohën që po jetojmësi në pikëpamje politike, shoqnoredhe kulturore".

Patër Vitori thotë se qëllimi iveprës së Át Zef Pllumit nuk qehakmarrja, urrejtja dhe inati, porvlerësimi dhe naltimi i të gjithëatyne njerzve që patën veprue përliri dhe demokraci, për të drejtatnjerëzore dhe për lirinë e mendim-it dhe të fesë në vendin tonë. Lir-

LIBRI

"DHETE VJET LIRI"Botohet vepra e papërfunduar

e At Zef Pllumit10-vjetori i vdekjes,dalin letërkëmbimete shkrimet e panjohura

Fatmira Nikolli

BOTIMI I PLOTËI VEPRËS SË

ÁT ZEF PLLUMITI. Rrno vetëm për me

tregue, Vëll. 1 (botuevj. 2015)

II. Rrno vetëm për metregue, Vëll. 2 (botue,vj. 2015)

III. Rrno vetëm për metregue, Vëll. 3 (botue,vj. 2015)

IV. Françeskanët emëdhaj, (botue në vj.2001)

V. Ut heri dicebamus -Siç thonim dje, (botuenë vj. 2002)

VI. Para nji mijë vjetve,(botue në vj. 2003).

VII. Frati i PashallarëveBushatli të Shkodrës,(botue në vj. 2004)

VIII. Saga e fëmijnisë;Dhetë vjet liri. (Botohetpër herë të parë nëvitin 2017).

mise të ulta në dam të lirisë së tij."Unë tanë jeten e kam kalue nëburg, por mendimtár i lír… Ta men-dojmë vedin zogj të lirë e flutur-ojmë ku të duem' do të pohontePater Zefi, mes të tjerash në letër-shkëmbimin me sivëllun e tij",thotë patër Vitori.

Duke shënuar se sot si asn-jëherë tjetër, vepra e Át Zef Pllu-mit është aktuale, shërben për tëmos harruar 47 vjet çmendurie tënjë diktature të pashpirt që shem-bi gjithçka të mirë dhe të bukur nëvendit tonë; që fundosi në terrin epafund të një barbarizmi çdo men-dim të mirë, çdo ide përparimtaredhe kështu e bukura humbi kup-timin dhe shkëlqimin e saj, patërVitori, shton se harresa e vullnet-shme dhe e qëllimshme e ngjarjevehistorike, të cilat kanë lanë gjur-më të thella dhe shumë të dhimb-shme në shpirtin e një populli, nëkujtesën e tij, e kthen atë komb nënjë çetë fëmijësh ku gjithkush luanme të. "Për shumë arsye, veprënÁt Zef Pllumi e ka shkrue që të mosharrohet, ose të mos tjetërsohet evërteta, por të ndërgjegjësohemipër të keqen që mund t'ia shkak-tojmë njani-tjetrit. Kujtimet e ÁtZef Pllumit, orientojnë mendimetdhe veprimet tona për respek-timin dhe nderimin e qenies njer-zore dhe sidomos, vepra e tij nafton që të udhëhiqemi nga ligji idashnisë për njani-tjetrin dhe përvendin tonë".

E përfundon lajmin për botimine veprës së Pater Zefit me një men-dim të Faik Konicës botuar në faqete "Hyllit të Dritë" në vitin 1913, dheqë Át Zef Pllumi u mundua ta re-alizojë jetës së tij: "E pa dyshim fre-tent (të cilët kanë ba aq shumë përpopull edhe ndërmjet të cilvendodhen disa prej ma të naltavekaraktere të Shqipnisë së sotme)kanë me kenë ndër ma të parëtpuntorë. Shqiptari, para se me u baatdhetar, ka nevojë të bahet nieri izbutun. Kush ka me kenë ma i zotime e krye ketë mrekulli posë bijvet'atij Serafinit t'Asizit". (Shih. Prob-lemi i madh, në: Hylli i Dritës, nr.1, vj. 1913, fq. 14).

inë e mbante si vlerë themelore tënjeriut, sepse është qenësia dhedinjiteti i qenies njerzore. "Át ZefPllumi nuk bani kurrë kompro-

Do të përfshihen punime tëÁt Zef Pllumit të pabotuemeasnjiherë në Shqipni, siç ashtshkrimi në prozë 'Demokraciashqiptare me dy diktarorë'

PROFECITË E FRATIT"Përmes letërshkëmbimeve lexuesi do të kuptojëvëmendjen e veçantë të Át Zef Pllumit për tëgjitha çështjet kulturore dhe politike të viteve tëtranzicionit politik dhe shoqnor në Shqipni.Letrat e fratit të kujtimeve edhe sot janë profetikepër kohën që po jetojmë si në pikëpamje politike,shoqnore dhe kulturore"

Në foto:Kopertina e librit

Red

akto

r: B

en A

ndon

i; G

rafi

ka A

rtan

Buc

a 30

0

Në këtë numër: Andreas Gottsmann, Mario Vargas Llosa, Thomas Stearns Eliot, Ardian Ndreca, Majlinda Kelmendi etj... Vijon në faqen 14

e-mail: [email protected]

E DIEL3 shtator

2017

NGA ARDIAN NDRECA

Ndër shllungatNdër shllungatNdër shllungatNdër shllungatNdër shllungate re re re re reeeeevvvvveeeee

Lazër Shantoja (1891-1945) nuk ashtshumë i njohtunndër ne. Pak për sh-

kaqe politike e pak pse ashtnji shkrimtar aristokrat,kultivues i ndjenjave të nal-ta e i shijeve të holla – të cilatjo gjithnji gjejnë lexuesa mezemra të ndieshme e me senstë spikatun estetik. Ai kaqenë nji ndigjues i vemend-shëm dhe nji ndjekës i et-shëm i shpirtit shqiptar, kaqenë nji vrojtues i censhëm ivirtyteve dhe i të metave tëatij shpirti.

Formimi i tij letrar ishteklasik. Schilleri dhe Goethe-ja qenë shujta i tij, e kjo gjaka ardhë si rrjedhim i studi-meve të kryeme në Austri.Kah ana tjetër vendin krye-sor në formimin dhe nëmbrujtjen e talentit të tijletrar e kishte At Gjergj

Fishta, i cili asokohe shprehte mame forcë se asnji shkrimtar tjetërat’ “genius loci” që i karakteri-zonte motit shqiptarët.

Ndryshe prej shumicës së sh-krimtarëve katolikë e prej gatishumicës së atyne tjerëve, Shan-toja ka njohtë mjaft mirë letërs-inë bashkëkohore europiane eprej saj ka çmue do shkrimtarëjo fort familjarë për ambjentin etij natyral; ndër këta mundena mepërmendë: Keats, Shelley, Heine,Wilde, Baudelaire, Gautier,Munthe etj.

LAZËR SHANTOJAFati i trishtë i poetit

Ky horizont i hapun ka ba që aitë ishte krejt i veçantë dhe i ndry-shëm prej poetëve e shkrimtarëvetjerë të kohës së vet.

Hovet e zemrës prej në KafeWortner në brigjet e Mesdheut

Nji e diele e errët marsit. Ingjitem kadalë Schaumburger-gasse-s, tue lanë m’nji anë shkollënqë mban emnin e J. S. Bach-ut e Re-algymnasium-in e i afrohem num-rit 18 të asaj rruge të qetë vjeneze.Kam mbërrijt, jam para pallatit kuka banue dhe ka nxjerrë Orën e

Shqipnisë në fundin e viteve ‘20Lazër Shantoja. Më duket se ekam para syve tue ngjitë men-dueshëm rrugën që e çonte tekshtëpia-zyrë. E shoh tue u kthyeprej tipografisë së etënve meki-tarista ku qortonte shtypajt easaj gazete që botonte me ndih-mën e mikut të vet, Hasan Prish-tinës.

Andejpari ka baritë tue kuj-tue, n’ato vite t’idhta mërgimi,shokët, miqtë e Shkodrën elargët.

Sa herë që shklas në Tiranë

mendoj për të e për vorrin që s’idihet se ku asht. Sa herë që meqet rruga në Vjenë shkoj si në sh-tegtim në Schaumburgergasse tueu përpjekë me shque gjurmët e tijanë ajr, në tokë e në valzimet e reve.

Edhe pse nuk e kam njohtë mëduket se e njoh krejt mirë. Shohshêndin dhe ironinë e tij, ndiejshijet e tija skofiare, humorin ehollë, entuziazmin prej fëmije,njoh trishtimin dhe dhimbjen etij... e mundohem me njohtë edhetragjedinë e jetës së tij.

E diel 3 Shtator 201714 -LETËRSIA SHQIPTARE

APERSONAZH

Shantoja, si tanë poetët e mëdhaj, ka shque gjana që të tjerët nuk i kanë pa. Tue ndjekë heshtjen dhe gjysmaterrin e tijtë mbrendshëm lexuesi zbulon përftimet ma të kullueta që nji shpirt mundet me çanësue. Ai ka shque zanat e shtojzoval-let, por – çka asht ma e randësishme - ka parandie ngjalljen e nji shpirti të ri ndër shqiptarë, ka pa sesi nji pjesë eshqiptarëve, e lodhun prej zvetnimit të shekujve, dëshironte me çlirue ndërgjegjen e kombit edhe nepërmjet së bukurës.E me mendue se asokohe, ashtu si edhe sot, ishte ma e lehtë me vrojtue ndër rrahe e ndër ledina zana e shtojzovallesesa shqiptarë që dëshirojn me shartue me ideale të nalta trupin e fuqishëm që u ka falë natyra.

NGA ARDIAN NDRECA

VVVVVijon ngijon ngijon ngijon ngijon nga fa fa fa fa faqja 13aqja 13aqja 13aqja 13aqja 13

Në ajër ndihet po ai trishtim e po ato premtime tepapërmbushuna. Përgjatë asaj rruge vjeneze

përpiqem me gjetë gjanat që mundtë ketë shikue, me shque shenjat epranisë së tij. Kanë kalue 80 vjetqysh atëherë e ajo çka mbetë prejtij tashma asht përtej kohet e hap-sinet dhe nuk mund të rroket maprej gjykimit tonë.

Në fillim të Schaumburger-gasse-s asht Kafe Wortner, nji kafetipike vjeneze e 1800 ku mblidhenende sot shkrimtarë të rinj, muzi-kanta e njerz të thjeshtë qëstruken të veçuem e të përhumbunnë leximet e tyne rranzë mureve tëmveshuna hijshëm me bungë tëverdhë. Ndihet krejt lehte nji muz-ikë amerikane e viteve ’30. Jashtëdritat kanë ndriçue Engelbrunnen,fontanën e fundit të ‘800 që ndod-het nën blijt e zhveshun, e rrugën elagun prej shiut të ftohtë dimnor.Kundroj fontanen: statuja e Els-beth-ës së squet dhe e dy keqbâsavetë lidhun te kambët e saja përkuj-ton triumfin sporadik që e mira kambi të keqen në ketë botë. Hjedhisytë kah muri, ku i zoti i kafes kavu nji foto të fillimit të 1900. Shihenqartë blijt, asokohe mjaft të vegjël.Nguli sytë në degët e tyne të zhve-shuna e mendoj për gjithë ato gjethqë i ka marrë era e moteve.

12 mars 1940. Porti i Napolit.Shantoja niset me motoanijen«Calitea» për në Misir.

Po shkon tek ai vendi “me sh-tëpija balte e me vorreza guri”, atjeku “vdekja asht zgjatimi, kristaliz-imi, amshimi i jetës”. Misiri në fan-tazinë e Shantojës asht i lidhun mepiramidat e me sfinksat, me Kleo-patrën e me Nilin, me dijetarët ar-abë. Por Misiri i tij lidhet edhe megjana ma të përvujta si devet e pal-mat, këto “dekorata të pandër-rueshme të shkretís” – “devet, këtogunga kodrinash qi lëvizin me hap-in e amshimit... e palmat, minaret eblera të nji xhamije qi nuk ka mba-rim”. Megjithatë Shantoja shkonnë Misir për me gjetë nji skaj Sh-qipnije.

“Po shkoj në Misir – thotë ai -për me njomun me dy cirka lot epër me stolisun me nji tubë lulevorret e Filip Shirokës, të Çajupit,të Turtullit e të sa e sa tjerve qivdiqen në dhé të huej me mallin eShqipnis në zemrat shqiptare”.

Anija rrëshqet mbi valët e Mes-dheut tue e çue drejt Aleksandrís,prej kah Shantoja do të vijojë metren për në Kajro. Në mend kapunën e pashlyeshme të atdhetarveshqiptarë në Misir. Shoqatat «Vël-lazërija e Parë» (1875), «Vëllazërijashqiptare», Thimi Mitkon, ThomaKrein, Thoma Avramin, Çajupin,Filip Shirokën, Thanas Tashkon,doktor Turtullin, doktor Adhami-dhin. Ky i fundit i përmendun nënji letër të Filip Shirokës drejtue

At Della Pietra-s në Shkodër, kupoeti i dallëndyshes kujton sesi ish-te gati me hupë klientat e vet përshkak të konferencave që bante përme i kundërshtue grekëve tezatrreth historisë shqiptare.

Në Kajro Shantoja gjenngrohtësinë e Shqipnisë, gjen shpir-tin atdhetar e mikpritës të Tosknís,njeh Stath Konomin, Vasil Takon,Sofokli Capin, njeh «plakun e koll-onis» Mihal Spiro Xhaxhën, Pal-okën, Arifin e shumë e shumë tëtjerë.

Shantoja kthehet prej Misiritme zemrën plot.

Mbas nji viti, në dhjetor të vitit1941, motoanija «Calitea» do të fun-dosej prej nji nëndetseje aleate afërNavarrinos, me të fundoseshinedhe andrrat që kishte pa Shanto-ja nji vit ma parë.

Në kohë lufte nuk ka mundsi meu tërheq m’anesh e me ba nji gjumëtë patrazuem, pse shumë anijembyten – siç e diftoi koha - tue nde-jt edhe në liman.

Shantoja përShantoja përShantoja përShantoja përShantoja përkthkthkthkthkthyyyyyes:es:es:es:es:qemeret e forta tëqemeret e forta tëqemeret e forta tëqemeret e forta tëqemeret e forta të

shqipesshqipesshqipesshqipesshqipesPërkthimet e tija përbajnë nji

pasuni të veçantë për traditën

tonë. Ndër autorë që i kanë tërheqëvemendjen përmendim: Schiller,Goethe, De Musset, F. W. Weber,Heine, Wilde, Immermann, Gian-nini, Leopardi, Parini etj.

Fausti dhe Hermandi e Dorothe-ja të Goethes së bashku me Kum-bonën e Schillerit janë kryeveprat

që ai ka dijtë me përkthye me njimjeshtri të pashoqe. Nuk mbesinmbrapa as poezitë e Leopardit që ipërktheu dhe i botoi në vitet ’40.Duket se asokohe pesimizmikozmik i poetit italian e kishtembërthye, ndoshta si parandjenjëe fundit të vet tragjik.

Orëpremi, nuk mujt me e botuetë plotë përkthimin e Faustit, ver-sioni përfundimtar i të cilit deritash nuk asht gjetë. Por prejpjesëve që kemi në dorë, tue i kra-hasue me përkthimet e mjeshtravetjerë të mëdhaj, kuptojmë sesa içmuem ka qenë ai Faust dhe sesabukur tingllonte shqip.

Qe si përkthen Shantoja tekPrologu në teatër i tragjedisëFaust:«Ato kohë edhe mue due me m’i kthyekur shtat dhe un lëshojshem kalamâ,kur gulfa - gulfa mbrênda kroni ndrye,më gurgullojshin kângët pajadá,kur botën m’a kish mjegulla mbuluee m’qeshej prej bubuqes mrekullija,kur lule gjat’ luginavet lulzueshkojshem tue kput’ me mija.S’kishem kurrgjâ dhe kishem pra sa s’ke:zell për t’vërtetë e për miklim harè.Epshet pa frê m’i kthe e t’lumtunìsdhimbat e shuma e t’thella mos m’i ndal;forcën e mnìs, fuqìn e dashunìs,oh rînìn t’eme falma prap, m’a fal!»(L. SHANTOJA, Vepra, f. 561).

Të njejtat vargje Pashk Gjeçi i përkthen:«M’i kthe ti ato kohë, i zoti n’je,kur un kishe fillue porsa me u rritë,at’herë kur e gjithë kangvet gurra e regurgullonte mâ e gjallë dita me ditë,kur ma mbulojshin botën mjergullinat,E n’çdo burbuqe mshehej mrekullija,kur shkojshe tue këputë lule me mijaqi mbushnin an’e kand t’tana luginat.Nuk kisha asgjâ, mjaft kaq qi ishte e ime:zjarr për t’vertetën, gas për andërrime.M’i kthe ti epshet, prush qi djegin gjinë,lumninë qi veç me dhimbje ushqen vedin,forcën e mnisë, të dashtunisë pushtetin,oh kthema, kthema ‘j hera djalërinë!»

(J. W. von GOETHE, Faust, Çabej,2008, f. 28).

Kurse Skënder Luarasi po atovargje i sjell shqip kështu:

«Pra, kthema kohën e rinisë,Kur isha ende duke u rritur,Kur një burim i ri këngesh magjepsëseRridhte nga zemra ime pa pushim,Kur ma mbulonte botën mjegulla,Burbuqet më premtonin mrekulliDhe unë këputja mijra luleQë mbushnin pllajat anembanë.Nuk kisha asgjë, dhe prapë kisha mjaft,Gaz për ëndrrime e vrull për të vërtetën;Pa kthemi epshet, që nuk njihnin zm-brapsje:Lumin e thellë mbushur plot me dhimbje,Forén’ e mnisë, fuqin’ e dashurisë,O kthema, kthema djalërinë!

( J. V. GËTE, Vepra të zgjedhuraI. Faust, Shtëpia botuese «NaimFrashëri», Tiranë 1987, f. 72)

Goethe-ja gegnisht e tosknisht.Poeti i Weimarit tingllon mrekull-isht edhe në gjuhën tonë tue ruejthirin e forcën e vet e kjo gja tregon

LAZËR SHANTOJA:Poeti kundruell shekullit

LAZËR SHANTOJA

INji dit’ prendvere... me do letra n’dorëngûtshëm tuj ecun rrug’s për t’parën herët’kam pámun, vashë e bukur, si prendverëme faqe t’bardha porsi e bardha borë.

Zânin t’a kisha ndij... dhe kur n’at orët’sodita si n’vegim tue hw´ n’nji derë,“ajo” thashë “âsht për t’sakt” e zêmra e mjerëdishroi n’at ças për tý lyrë e kunorë.

Me t’kndue e me t’bâ t’lume: N’Elikonenjashtù do t’kndojshin zânat sikur vetëdishrojshem me t’kndue tý me t’âmblat jone,

e mâ t’lumin ndër l’lum djalosh me t’gjetë,qi t’naltonte mbretnesh’ t’dashnís mbi frone,Ç’u bâ kunora? Lyrën kap, poetë.

…

IIIKalove! ... mâ n’lulishta t’Shqipënís,o lule, s’po lulzon. Në dhé t’mërgimitsi marshalloj’ rrethue prej avullís,harlisesh n’terr nên voes’ të njelm’ t’mjerimit.

Heu! ganxhet t’tuja qi dér tash t’saksísngushticën kurr s’sprovuen, veçse t’lirimitgjith-her’ nder vise çilen t’bukurís,mysteret mâ s’do t’gzojn në koh’ t’agimit

sikur përpara... Veç kur nata t’bijee gjithçafen t’mbuloj’ me t’vetat hijenji fllad erandshem ardh’ nga bregu i detit

tash i freskon e tu’ u përkund’ let-letënga nji nga nji tash mbyllin sw´t me fjetëgjethlat e njom’ mbi vargje t’nji poetit...

…

VAh, mos e lyp at varg! ... Âsht shum mâ mirëkorimbat t’tú mos t’dijn ça do me thânëme qên’ poetë e mos me qênë i lirë,me kndue me goj’ kur zêmërngrita qanë.

Kshtu qênka jeta... Me nji lamtumirëlyrën qi për tý kapa due me e lânë,pse teli i saj, o lule, dridhet vshtirëkur jehon’ tjetër s’ka përveç nji zânë.

Lulzò ti prap! Un i padashtun jetëntash e kaloj, i vetmí ndër poetën;e tue kujtuemun puthjen e nji dite,

puthjen t’ande n’mërgim... un tash i a kndojmâ t’bukrin varg hyjneshës Afërditendër hije t’qiparisavet kur t’shkoj...

Botue së parit tek revista “Illyria” (Tiranë) , meBotue së parit tek revista “Illyria” (Tiranë) , meBotue së parit tek revista “Illyria” (Tiranë) , meBotue së parit tek revista “Illyria” (Tiranë) , meBotue së parit tek revista “Illyria” (Tiranë) , me6 maj 1934 me pseudonimin Liljan.6 maj 1934 me pseudonimin Liljan.6 maj 1934 me pseudonimin Liljan.6 maj 1934 me pseudonimin Liljan.6 maj 1934 me pseudonimin Liljan.

Për nji puthje të vetme

Lazër Shantoja

E diel 3 Shtator 2017 - 15LETËRSIA E NOBELIT

qemerët e fortë të shqipes, të cilëtmunden me mbajtë mbi vete peshatë randa, diva e drangoj, zana e orëmalit, me mbajtë Faustin, Her-mandin e Dorotén.

Estetika e ShantojësEstetika e ShantojësEstetika e ShantojësEstetika e ShantojësEstetika e ShantojësPërpjekja me krijue shije este-

tike të reja përshkon gjithë veprëne Shantojës, ashtu siç e përshkonmundimi me lidh harmonishtshpirtnoren me landoren, qiellor-en me toksoren. Tek ai gjejmëvetëdijen e gjallë të forcës eduku-ese të artit të vërtetë, dhe kjovetëdije shkon përtej shqetsimit tëthjeshtë pedagogjik, mbasi ashtfryt i nji procesi artistik ku gërsh-etohet dinamizmi i gjuhës dhegjallnia e mendimit, intuita dhendjenjat.

Edhe atëherë kur ai duket se tueu marrë me ushtrime estetike, siçjanë shkrimet e gjerdanit “Kodrambas bregut” tek e përkohshmjaCirka e Cuk Simonit, nuk bantjetër veçse lavron lirisht veten eshkrimtarit, ai prap na pyet e nathotë: a nuk e ndieni mungesën esë bukurës në jetën tuej? Jeta patë bukurën nuk asht jetë porthjesht gjallim frymorëshpaemën..

Estetika e tij e ka themelin tekklasikët e letërsisë gjermane:Schiller e Goethe, ndërsa shumëshfrimeve lirike të tijat ua gjejmëgurrën tek autorë bashkëkohorëqë ai ka njohtë e ka çmue. Megjith-atë thelbi i artit të tij mbetë e buku-ra që na përcjell drejt amshimitdhe ideja se jeta pa të asht nji për-pjekje e kotë me zgjatë nji vuejtjetë shkurtë.

Natyra na ka rrethue me tëbukurën, por ajo që lavron poetiasht e bukura që mbërrin me bujtënë shpirtin tonë e na shndërronnë qenje të reja, na shndrit, na jepmirësi. Arti i jep trajtë shpirtnavetue i kthye në shpirtna të bukur –na mëson Friedrich Schiller tekKalliasbriefe. Kjo asht andrra eShantojës, e pame në nji kontekste në rrethana krejt tjera prej atynetë romanticizmit europian.Megjithatë edhe ideja e veprimitkonkret dhe shndërrues nepërm-jet artit dhe së bukurës na kujtonetjen e romantikëve me përmbysëpër me ndërtue. Shantojës donteme përmbysë mbrenda njerzve, nëkandvështrimin estetik dhe lirik,zbraztinë për me ndërtue të buku-rën, tue i kujtue atyne se e bukura

PPOEZIA

Duke mos lëshuar pe as me publikun apo dhe me vetë gjuhën, aindoqi instinktin e besimit të tij që poezia duhet të synojë në për-faqësimin e kompleksitetit të civilizimit modern në gjuhë edhe pseky përfaqësim në mënyrë të paevitueshme të drejton kah poezisësë vështirë. Poema që bëri emrin e tij, “The Love Song of J. AlfredPrufrock”realizuar për pesë vjet dhe botuar në Chicago më1915—është vlerësuar si një kryevepër e lëvizjes moderniste.

Thomas Stearns EliotLindur 26 Shtator 1888Vendlindja St. Louis, Misuri-SHBAVdekur 4 Janar 1965 (mosha 76 vjeç)Vendvdekja Londër, AngliProfesioni Poet, dramaturg, kritik letrarQytetaria Amerikan nga lindja; Britanik nga 1927Arsimimi A.B. në filozofiAlma mater Universiteti i Harvardit, Kolegji Merton, OxfordPeriudha 1905–1965Lëvizja Letrare ModernizmiPunët më të njohura “The Love Song of J. Alfred Prufrock (1915)”,

“The Waste Land” (1922), “Four Quartets” (1944)Çmimet më të njohura Çmimi Nobel (1948), Urdhri i Meritave (1948)Martuar Vivienne Haigh-Wood (Vivien) (1915–1947);

Esmé Valerie Fletcher (1957–1965)

“The Rock”

Shqiponja lartëson kah kulmit qiellor,Gjuetari me qentë ndjekin cirkuitin e saj.O ti revolucion i përjetshëm i yjeve t’mirëvendosur,O ripërtëritje e pashtershme e sezoneve hulli,O ti botë e pranverës dhe vjeshtës, lindjes dhe vdekjes!Ky qark i pafund idesh dhe veprimesh,Trillimesh pafund e eksperimentesh pafund,Që sjell dituritë e lëvizjes, por jo të prehjes1

Dituritë e të folmes, por kurrë të heshtjes;Diturinë e fjalëve dhe padijen e Kumtit2

E gjithë kjo dituri e jona na sjell thjesht më afër paditurisë sonë,E gjithë kjo padituri na afron më pranë vdekjesAq tej pranësisë me vdekjen dhe larg Zotit.Ku është vallë Jeta, që e kemi humbur që në gjallim?Ku është mënçuria, që e kemi humbur me njohuritë?Ku është njohuria që humbëm me informacionin?Rrathët e Parajsës në të tërë njëzetë shekujtNa përcjellin ne kaq larg Zotit dhe mu kaq pranë Pluhurit.***Fjala e Zotit zbriti tek unë, duke më thënë:O qytete të ndyta të njerëzve projektues,O ju brez mjeran i njerëzve të ditur,Tradhëtuar në qorrsokaket e zgjuarsive tuaja,Shitur nga rrjedha e shpikjeve sak tuajat:Unë ju kam dhënë duart, që ju i kthyet nga adhurimi,Unë ju kam dhënë ligjërimin, për një llomotitje pafundUnë ju kam dhënë të Drejtën time, ndërsa ju, na ndërtuat autoritete,Unë ju dhashë buzët, për t’ju shprehur ndjenja miqësore,Unë ju dhashë zemrat, për mosbesimin e ndërsjelltë,Unë ju dhashë fuqinë e zgjidhjes, ndërsa ju thjesht alternativënPërmes spekulimeve të kota dhe veprimeve të pavlerësuara.Shumë përfshihen tek librat dhe në botimin e tyre,Shumë dëshirojnë emrat e tyre në ato botime,Shumë s’lexojnë asgjë por garë bëjnë.I mjaft leximi juaj, por jo Kumti i Zotit,Shumë është ndërtimi juaj, por jo Streha e Zotit.A mund të më ngrini pra një shtëpi prej allçie me kulm të valëzuar,Për ta mbushur vallë me mbeturinat e gazetave të së dielës?

Shënime1-(Paqja e Zotit në Ungjillin e Shën Gjonit);2-(Shikohen vargjet hapëse).3-(të vdekjes: vdekjes spiritual, jetë-vdekjes),Përktheu Ben AndoniPërktheu Ben AndoniPërktheu Ben AndoniPërktheu Ben AndoniPërktheu Ben Andoni

BioBioBioBioBiogggggrafiarafiarafiarafiarafia

TTTTThomas Stearhomas Stearhomas Stearhomas Stearhomas Stearns Eliotns Eliotns Eliotns Eliotns Eliot (1888-1965) u lind në St. Louis, Mis-souri, nga një familje e vjetëre New England. Ai u arsimuanë Harvard dhe e vazhdoi sh-kollimin në filozofi në Sor-bonë, Harvard dhe KolegjinMerton në Oksford. Pak kohëmë vonë, u vendos në Angliku dha filozofi dhe njëkohë-sisht u rekrutua si nënpunësbanke dhe po ashtu edhe edi-tor letërsie në shtëpinëbotuese “Faber & Faber”, nëtë cilën u bë pastaj dhe drej-tor. Ai vazhdoi të krijonte dhegjatë shtatëmbëdhjetëvjetëve të botimeve të t i j(1922-1939), redaktoi gazetënekskluzive dhe me influencëtë letërsisë “Criterion”. Më1927, Elioti u bë qytetar Brit-anik dhe në këtë kohë u futnë kishën Anglikane. Eliotka qenë një nga inovatorëtmë të guximshëm të shekul-lit të njëzetë në poezi. Dukemos lëshuar pe as me pub-likun apo dhe me vetë gju-hën, ai ndoqi instinktin e be-simit të tij që poezia duhet tësynojë në përfaqësimin e ko-mpleksitetit të civilizimitmodern në gjuhë edhe pse kypërfaqësim në mënyrë të pae-vitueshme të drejton kahpoezisë së vështirë. Poema qëbëri emrin e tij, “The LoveSong of J. AlfredPrufrock”realizuar për pesëvjet dhe botuar në Chicagomë 1915—është vlerësuar sinjë kryevepër e lëvizjes mod-erniste. Ai e vazhdoi këtë medisa poema të tjera që do tëmbaheshin si më të mirat re-alizuar në gjuhën englezepërfshirë këtu “Gerontion”(1920) , “The Waste Land”(1922) , “The Hollow Men”(1925) , “Ash Wednesday”(1930)dhe “Four Quartets”(1945). Ai është i njohur edhepër shtatë drama, veçanër-isht “Murder in the Cathe-dral” (1935). Në vitin 1948, aido të meritonte Çmimin No-bel në Letërsi.

Materiali i marrë nga Materiali i marrë nga Materiali i marrë nga Materiali i marrë nga Materiali i marrë ngaFondacioni NobelFondacioni NobelFondacioni NobelFondacioni NobelFondacioni Nobel

nuk asht fryt i landës por e shpir-tit.

“Prozatuer i hollë, - shkruentepër të Ernest Koliqi tek Shêjzat evitit 1971, - mund i vêhet për krahpër elegancë styli Faik Konicës, icili qe mâ i madhi magjistar i prozësshqipe. Edhe si poet Shantoja dal-lohet për hov të vetvetishëm frym-zimi dhe për nxehtësí ndiesinashqi bulëzojnë në shembelltyra tëshkëndijshëme”.

Shpirt i trazuem, Shantoja për-faqsonte parzmin delikat të njindjeshmënie të re që po dikonteprej thellësive tue shpërnda jone etinguj të pandiem ma parë. Ai eshkapërcen kohën që heshtongjithçka e njikohsisht hovet e tijalirike nuk i msheh lpeja (mjegul-la) që zakonisht mblon majat ma

Estetika e tijEstetika e tij e ka themelin tek klasikët e letërsisë gjermane:Schiller e Goethe, ndërsa shumë shfrimeve lirike të tijat uagjejmë gurrën tek autorë bashkëkohorë që ai ka njohtë e kaçmue. Megjithatë thelbi i artit të tij mbetë e bukura që na përcjelldrejt amshimit dhe ideja se jeta pa të asht nji përpjekje e kotëme zgjatë nji vuejtje të shkurtë.

të nalta e të veçueme.Shantoja, si tanë poetët e

mëdhaj, ka shque gjana që të tjerëtnuk i kanë pa. Tue ndjekë heshtjendhe gjysmaterrin e tij tëmbrendshëm lexuesi zbulon përf-timet ma të kullueta që nji shpirtmundet me çanësue. Ai ka shquezanat e shtojzovallet, por – çkaasht ma e randësishme - ka paran-die ngjalljen e nji shpirti të ri ndërshqiptarë, ka pa sesi nji pjesë eshqiptarëve, e lodhun prej zvet-nimit të shekujve, dëshironte meçlirue ndërgjegjen e kombit edhenepërmjet së bukurës. E me men-due se asokohe, ashtu si edhe sot,ishte ma e lehtë me vrojtue ndërrrahe e ndër ledina zana e shtoj-zovalle sesa shqiptarë që dëshirojnme shartue me ideale të naltatrupin e fuqishëm që u ka falënatyra.

Por për nji pjesë të shqiptarëve,dje, ashtu si edhe sot, me u banjerëz, me iu largue ideologjinaveqë helmatisin shpirtin, me e për-buz djepin e zvetnimit që na kapërkundë pa prâ në nji gjum mor-tor, asht sakrilegj i madh e sfidë epapranueshme. E kështu në vitin1945 ndaj Shantojës u hakmorënme plumb e me zjarr ata që “stili itij plot hir e xixa humorit” u rrekme i kthye kah e bukura dhe kahidealja.

Kujtonte për të Viktor Koliqi nëvitin 1957:

“Heren e fundit ndeja me Shan-tojën në Piazza Navona në Romë.Ngranme darkë aty, n’até mbramjevere të vjetit 1943. Shantoja hesh-tonte. Kishte diçka qi e trazonte.Ndoshta qysh atë natë i kishinkapërthye zemren parandjesi tëtrishtueshme. Shikonte per rrethi rrmbyem nga gershetimetbaroke të Berninit, si të donte mepershtypë në mende kujtimin efundit t’asaj pamje së mrekul-lueshme. Papritmas shikoi nalt, e,tue shênjue me gisht nji pikë atjenë mes të qiellit, tha: «Shikoje atëdallndyshë. Kur i shoh dallndyshatmë shkon mendja ke Filip Shirokai Misirit. Poezija e parë qi mësovanë gjuhë shqipe qe ajo e Dallndys-hës Shtegtare...». Pak dit ma vonëe percolla Shantojen n’aeroportine Romës. U pershendetem e u per-qafuem. Ajrori u nis. Fluturoi edhenji herë permbi qytet, mbandej ulargue kah lindja. Shkonte në Sh-qipní. Ajo pikë e vogel e ngulun nëhaptësinë e qiellit, shdukej prejsyve të mij”.

E diel 3 Shtator 201716 -HISTORI

NGA ANDREAS GOTTSMANN*

(V(V(V(V(Vijon ngijon ngijon ngijon ngijon nga na na na na numri i shkuar)umri i shkuar)umri i shkuar)umri i shkuar)umri i shkuar)

Ashtu si gjithkund nëEvropën Juglindore nëSerbi kisha ortodoksedhe shteti kanë qenë të

ndërthurura shumë ngushtë njërame tjetrën. Me gjithë proklamim-it të lirisë së religjionit në Kongres-in e Berlinit, pozita e 15.000 kato-likëve në vend ishte tejet e vësh-tirë75. Nga viti 1429 deri 1737 kish-te një dioqezë në Beograd, e cila nëvitin 1647 vihen nën ipeshkvinhungareze Kolocsa dhe se ky ësh-të arsyeja pse, sipas interpretimithabsburgian, vlente edhe për Beo-gradin e drejta e emërimit ngaKajzeri, e drejtë kjo që nga Selia eShenjtë është kontestuar. Në 1744administrimi i ipeshkvisë së Beo-gradit i bartet arqipeshkvit të Sh-kupit, ndërsa në vitin 1851 jurid-iksioni i saj bartet tek ipeshkvi iGjakovës (Ðakovo)76. Në pjesën edytë të shek. 19 katolikët e Serbisëishin pra nën Josip Juraj Stross-mayer-in i cili që nga 1851 deri 1896si Vikar Apostolik drejtonteagjendën e kishës Katolike në Ser-bi. Ideja që në vitin 1864 në Beo-grad të ngrihet një prefekturë apos-tolike nuk ka mundur të realizo-het – Strossmayer do kishte qenë igatshëm të tërhiqet nga kompe-tencat e tija (që të mos jetëpërgjegjës edhe për katolikët e Ser-bisë, vër. e përkth.). Meqë Stross-mayer praktikisht nuk mundej taushtronte detyrën e tij për shkaktë raporteve të këqija të me qever-inë e Beogradit – sepse ai shihej siaustriak e kështu që edhe refuzo-hej - Selia e Shenjtë do tregoj in-teresim të madh për përmirësimine gjendjes juridike të Kishës Kato-like në Serbi77.

Misioni i TMisioni i TMisioni i TMisioni i TMisioni i Tondiniondiniondiniondiniondinide’ Quarenghide’ Quarenghide’ Quarenghide’ Quarenghide’ Quarenghi

Në vitin 1878 në fillim të pontif-ikatit të Leo-t XIII duke u mbësh-tetur në situatën e ndryshimit tëinteresimit nga ana e Selisë sëShenjtë, ipeshkvi Strossmayerpërpiqet të bindë qeverinë serbepër anët pozitive të një konkor-dati78. Mirëpo takimi i parë reali-zohet tek pas dy vjetësh në Vjenësmes nuncit Ludovico Jacobini dhembretit Milan. Me këtë rast për-pjekjet e Jacobini-t për depërtimine tij për ndërtimin e një kishe ka-tolike në Beograd ishin të kotaedhe pse katolikët e Serbisë vetëkishin afruar financimin e saj79.Vendi i vetëm ku mundej të cele-brohej mesha ishte një kapelë – nëfakt bëhej fjalë për dy dhoma mekapacitet prej njëqind vendesh –në objektin e përfaqësisë diploma-tike austro-hungareze.

Në fillim të viteve të tetëdh-jeta dukej se ishte koha e përsh-tatshme për zgjidhjen e çështjevetë hapura dhe për bisedime përkonkordat sepse edhe ministri ijashtëm serb Èedomir Mijatoviæ

kishte potencuar synimin embretit për vendosjen e mar-rëdhënieve të rregullta me Selinëe Shenjtë. Pozita e Kishës Katolikenë Serbi do duhej të rregullohej menjë marrëveshje dhe të ngrihej njëipeshkvi katolike. Edhe pasardhë-si i Jacobini-t në Vjenë, SerafinoVannutelli, kishte besimin se: Ser-bia ka një interesim të madh përnjë konkordat sepse ajo kërkonlidhjen me botën perëndimore-ka-tolike. Mirëpo Vannutelli e vlerë-sonte të nevojshme që në bisedimetë marrë pjesë Strossmayer-i ilquale si mostra ora preso da unamore immenso verso la SantaSede e da una devozione vivissimaverso il Capo Augusto della Chie-sa80. Në qershor 1881 Vannutellitakohet në Vjenë me mbretin Mi-lan. Me këtë rast mbreti i propo-zon papës fillimin e bisedimevezyrtare. Synohej që me një mar-rëveshje serbe-vatikane të arrihejdhënia fund e çdo lloj ndikimi ngajashtë– sidomos nga ana e Austro-Hungarisë – në çështjet kishtarenë Serbi81. Ndërsa nga Austro-Hungaria vijnë kundërshtimet mëtë ashpra kundër këtij projekti,thuhej kinse, për shkak se mundtë ketë probleme me Rusinë82.Meqë Rusia tashmë kohë të gjatëkërkonte tërheqjen e Strossmay-er-it “habsburgian” nga çështjet eSerbisë,83 supozohet se Vjena kish-te frikë për koncesione të mund-shme të mëdha të Vatikanit për-ballë kërkesave të Serbisë

Për më tepër ndikimin që do tëmund ta ushtronte ipeshkviStrossmayer – të cilit nuk i beson-te Vjena e aq më pak Budapesti–në bisedimet për konkordatin ng-jallnin fikë tek oborri dhe qever-ia. Por fakti që nuk erdhi deri tefillimi i bisedimeve kishte të bëntemë pak me këtë e më tepër me atëse Selia e Shenjtë kishte parëshumë pak hapësirë për një mar-rëveshje.84. Dhe radhë ishte prapëipeshkvi Strossmayer i cili në pran-verën e 1882 e fton patrit barnabitCesare Tondini de’ Quarenghi përardhur për disa muaj në Gjakovë.Ai këtu nuk do duhej ta mësontevetëm gjuhën serbe por para segjithash të njihet me botën e idevetë Strossmayers. Nga prilli 1883Tondini duhej të kuptonte intere-sat e Kishës Katolike në Serbi –princi kishte marrë titullin embretit, ndërsa shteti kishtezgjeruar suverenitetin e tij85. Nëkëto vite numri i katolikëve kish-

te një rritje të theksueshme meqënë ndërtimin e hekurudhës Beo-grad-Nish kishte punëtorëtshumë të huaj e para se gjithashfrancez e italian. Këtyre njerëzveduhej t‘iu ofrohej një prift, Tondi-ni përpiqej të largoj shqetësiminaustro-hungarez në lidhje me fu-tjen e sllavishtes kishtare në Ser-bi86. Mirëpo në Vjenë në Tondini-n, i cili ishte një protagonist irëndësishëm i lëvizjes katolike përunion, shihnin një irredentist dhearmik të Austrisë,87 ndërsa rapor-ti i tij i mirë me Strossmayer-in erriste mosbesimin e qeverisë aus-triake.

Tondini për ipeshkvin eGjakovës dhe Selisë së Shenjtë ish-te si një politikan kishtar i an-gazhuar i pazëvendësueshëmsepse ai i përfaqësonte fuqishëminteresat e Kishës Katolike në Ser-bi. Ai e tepronte mendohej në min-istrinë e jashtme të Vjenës. Tondi-ni dhe Strossmayer megjithëkëtënuk lejojnë të irritohen në poli-tikën e tyre: Me përkrahjen finan-ciare të Italisë dhe Francës Tondi-ni ia del të ngritë bazat e një pas-torali katolik në Serbi ndërsa nëkëtë punë ai u ndihmua nga dymisionar: murgu polak kamaldu-in Ëillibald Czock në Nish88 dhefrançeskanit Vjenceslav Edingernë Kragujevc. Për kërkesën përndihmë financiare por edhe diplo-matike që kishte paraqitur Tondi-ni tek Franca dhe Italia, kishtenervozuar Vjenën e cila përpiqejme çdo kusht të mënjanoj ndërhyr-

jen e fuqive tjera në Ballkan dhese përfaqësonte qëndrimin se, ajokishte të drejtën ekskluzive tëmbrojtjes së katolikëve në Serbi.Për këtë arsye ministri i jashtëmKálnoky paraqet një protestë teknunci Vannutelli89. Tondini ugjend në një situatë të vështirësepse qeveria serbe dëshironte t‘ipranoj bisedimet me Selinë e Shen-jtë vetëm atëherë nëse në bised-ime nuk do të merrnin pjesë Aus-tro-Hungaria dhe ipeshkviStrossmayer. Mbase edhe vet Ton-dini për administratën serbe ish-te një njeri i dyshimtë për shkaktë afërsisë që kishte me ipeshkvinkroat, mirëpo qëndrimi i tij dis-tancues përballë Monarkisë sëHabsburgëve për disa politikan nëBeograd e bënte atë të pran-ueshëm. Tondini përfaqësontemendimin e shumë panslaëistëvedhe jugoslavistëve se Monarkia eHabsburgëve po përpiqet të pen-goj unionin kishtar për të kon-struktuar një kundërshtim ko-mbëtar mes kroatëve katolikë dheserbëve ortodoks. Ashtu sikurStrossmayer edhe ky nuk shihtendonjë pengesë të patejkalueshmepër një marrëveshje mes dy kon-fesioneve të krishtera; sepse përjetën e përditshme të njerëzvekonflikti teologjik ishte iparëndësishëm90. Reputacioni imentorit të tij, Strossmayer, nëRomë ishte në rënie e sipër. Ipesh-kvi kroat akuzohej se nuk ishteangazhuar mjaftueshëm në Serbidhe se i linte mënjanë obligimet e

tija si Vikar Apostolik. Poco o nul-la abbia fatto kështu e akuzonteprefekti Propaganda

Fide, kardinali Giovanni Sime-oni. Ndërsa nunci Vannutelli embronte ipeshkvin kroat ngaakuzat nga Roma me argumentinse, Strossmayer po bënte gjithçkaqë është e mundur për të përmirë-suar gjendjen e katolikëve në Ser-bi91.

Në pranverën e 1885 shkak-tohet një skandal. Në një memo-randum të detajuar lidhur me ak-tivitetet e tija në Serbi të cilin Ton-dini ia jep mbretit Milan, Monar-kia e Habsburgëve vlerësohet sipenguese për zhvillimin e katoli-cizmit në Serbi dhe akuzohej përpolitikë të dyanshme. Shkresa i bienë dorë edhe ambasadorit austri-ak në Beograd. Kurë merr veshVjena, Kálnoky kërkon në mënyrëultimative tërheqjen Tondini-t92.Venntulli përpiqej ta qetësonteministrin e jashtëm: qëndrimi ifratit nuk është në rregull mirëpotërheqja e tij do të shkaktonte njëzbrazëti të madhe në Serbi dhe seTondini do duhej të vepronte nëvend deri sa të gjendet një mision-ar tjetër i mirë për ta zëvendë-suar93. Në anën tjetër edhe Vannu-telli i vërteton sekretariatit të sh-tetit (Vatikanit vër. e përkth.) ar-gumentimin e Tondinit-t dheStrossmayer-it: Austro-Hungariapo pengon për arsye të kalkylësdominuese politike një konkordate me këtë edhe një përmirësim tëgjendjes së katolikëve në Serbi94.

AARGUMENT

Në vitin 1878 në fillim të pontifikatit të Leo-t XIII duke u mbështetur në situatën e ndryshimit të interesimit nga ana eSelisë së Shenjtë, ipeshkvi Strossmayer përpiqet të bindë qeverinë serbe për anët pozitive të një konkordati. Mirëpotakimi i parë realizohet tek pas dy vjetësh në Vjenës mes nuncit Ludovico Jacobini dhe mbretit Milan. Me këtë rastpërpjekjet e Jacobini-t për depërtimin e tij për ndërtimin e një kishe katolike në Beograd ishin të kota edhe pse kato-likët e Serbisë vetë kishin afruar financimin e saj.

Rruga e gjatë drejtkonkordatit serb

Përpjekjet e Selisë së ShenjtëMbase Serbia dukej se ishtee gatshme edhe të bëjëndryshime kushtetues e nëkuptimin e kërkesave tëSelisë së Shenjtë dhe përpërshtatjen e ligjeve kontes-tuese në Marrëveshjen eBerlinit e pos të tjerashpërkitazi me njohjen elidhjes së martesavekatolike ashtu siç e kishtekërkuar Selia e Shenjtë dydekada me radhë

E diel 3 Shtator 2017 - 17

e Zi në vitin 1886 në fillim dukej sedo t‘i jap një impuls edhe bisedi-meve me Serbinë. Strossmayersugjeron ministrin e jashtëm serbpër një konkordat sipas shembul-lit të Malit të Zi, ai e shihte këtunjë shans për avancimin e futjessë liturgjisë sllave që nxitej ngaai99. Sekretariati i shtetit ishte ipajtimit me fillimin e bisedimevenga nunci Vannutelli, mirëpotheksonte se liturgjia në sllavish-ten e vjetër kishtare nuk mund tëjetë pjesë e konkordatit. Kjo nukishte ende një refuzim i gjuhës sëvjetër kishtare sllave në Serbisepse edhe në konkordatin e Malittë Zi liturgjia sllave nuk përmen-det. Mirëpo Vatikani në fillim ka

HISTORI

Pas këtij rasti qeveria e Vjenëskishte edhe më shumë arsye që tëdyshonte në lojalitetin e Stross-mayer-it përballë Monarkisë sëHabsburgëve dhe se ministria ejashtme austriake më nuk trego-het e gatshme që të diskutohet përkonkordatin serb dhe përpërkrahjen e misioneve në Nishdhe Kragujec95.

Vjena qëndronte prankërkesës së saj se Tondini duhejtë largohej nga Serbia. Në parimmbreti Milan ishte i pajtimit dhese në Tondinin ai shihte “egon evjetër” të Strossmayer i cili urre-hej. Ai mendonte se murgu kishteambicie misionare te tepruara dhese ai dëshiron ta detyroj bash-kimin e kishës serbe me atë tëRomës, e kështu që largimi i tij doishte edhe në interes të Beogradit.Mirëpo mbreti serb potenconte seai nuk dëshironte raporte të miravetëm me Vjenën dhe Budapestinpor edhe me Kishën Katolike dhese ai këtë çështje dëshiron ta

Mbreti Milan është i gatshëm, thu-hej aty, për lejimin e një hierarkiekishtare në vendin e tij, mirëpo kaedhe rezistencë nga partitëradikale të cilët në një ipeshkëvkatolik shihnin veprimin një doretë zgjatur të Monarkisë habsburg-iane98.

Bisedimet për konkordat nëndrejtimin e sekretariatit të shtetitRampolla

Lidhja e konkordatit me Malin

lënë të nënkuptoj se në rast tëlidhjes së një konkordati me Ma-lin e Zi, ai do ta “shpërblej” mesllavishten kishtare. Në rastin eSerbisë për dallim në Romë thu-hej në formë jo premtuese se, kjoçështje do të shqyrtohet100. Këtë iakumton nunci Vannutelli ambas-adorin serb në Vjenë101. Kálnokyshprehet skeptik lidhur mebisedimet e synuara dhe supozon-te se, diplomacia e Vatikanit, ash-

shkak të konfliktit politik dheskandaleve financiare shkarkim-it nga froni i mbretit Milan që zëv-endësohet nga një këshillimbretëror (Kronrat) në mars 1889si dhe si pasoj edhe ndryshimin eshpeshtë të qeverive si dhe kaosipolitik shumëvjeçar në vend e pa-mundësojnë rifillimin e bisedi-meve sa që kuria për një kohë nukmerret më me këtë problem105.

Kardinali Ledochóëski nëkorrik 1892 do ta aktualizojpërsëri gjendjen e vështirë të ka-tolikëve serbë (mendohen shteta-sit serb, vër. e përkth.). Si bazë ishërbenin atij raportet e mision-arit polak që vepronte në Nish,Willibald Czock, si dhe të ipesh-kvit Strossmayer ku flitej para segjithash për mungesën e edukatëskonfesionale të popullatës kato-like dhe se atyre mësim u jepninpriftërinjtë ortodoks106. Një prob-lem tjetër qendror ishin martesate përziera të cilat kisha katolike ipranonte vetëm nëse ato ishin tëlidhura nga një prift katolik. Ndër-sa qeveria serbe përfaqësonte qën-drim të kundërtën dhe se një kom-promis dukej i pamundur107. Përkëtë arsye nunci Galimberti reko-mandohet të paraqes një protestëtek përfaqësuesi serb në Vjenëkundër qëndrimit të papërmirë-sueshëm të qeverisë së tij108.Përgjigja që vije nga Beogradi egjerë dhe refuzohen aktakuzat eSelisë së Shenjtë. Misionarëve ka-tolikë nuk u është e ndaluar që tëlidhin martesat e përziera, ashtusiç pohon Roma. Mirëpo ato kanëqenë të vlefshme vetëm atëherëkur ato janë bërë sipas rititortodoks. Willibald Czock nuk iështë përmbajt këtij rregulli dhese martesat e përziera i ka lidhënë mënyrë të “kundërligjshme”për çka edhe autoritetet e (shtetit)kanë qenë të detyruar të inter-venojnë. Ndërsa akuzat tjera ngaRoma vlerësohet krejtësisht tëpabaza: Në asnjë mënyrë nuk janëpenguar misionarët, përkundrazi,qeveria serbe e ka pranuar theme-limin e famullive në Beograd, Kra-gujevc dhe Nish. Është e vërtetëse priftërinjtë katolik jashtë këty-re famullive nuk guxojnë tëmbajnë meshë dhe kjo për të pen-guar misionin katolik të popul-latës ortodokse. Dhe se me këtëpërcaktim në asnjë mënyrë nukështë i penguar ushtrimi i re-ligjionit nga katolikët në Serbi. Poashtu është e pasaktë se fëmijëtkatolik janë të detyruar të viz-itojnë meshën ortodokse e të mar-rin pjesë në mësimin e fesëortodokse, mirëpo (nëse ata sh-kojnë, vër. e përkth.) nuk ka ndon-jë arsye për t`i penguar. Financi-mi i mësuesve te fesë katolike ngamjetet shtetërore është i pamun-dur duke pasur parasysh numrine vogël të fëmijëve katolikë, mirë-po kisha ka mundësi që ta organi-zoj dhe financoj vetë mësimin efesë. Qeveria serbe nuk shihte njëshkelje të Marrëveshjes së Berlin-it që ishte bazë e pozicionimitndërkombëtar të Serbisë e kështuedhe për marrëdhëniet e saja për-ballë Kishës Katolike109. Dukemarrë parasysh këto vështirësi nëraportin vatikano-serb për Ram-polla-n dyshimin austriak se Se-lia Shenjtë po planifikonte ng-ritjen e një ipeshkvie serbe në vete,ishte lehtë ta sqaronte shprehi-misht e të demonstronte se, “nukkishte në rrjedhë bisedime të tille”110.

Mbreti Alexander, djali iMilani-t ndërkohë që kishte arri-tur pjekurinë, i cili në prill 1893

kishte pranuar detyrën ngakëshilli mbretëror (Kronrat), kish-te premtuar respektimin e lirisësë kultit dhe me 3 prill 1893 ai itregon papës hipjen e tij në fron.Në letër përgjigje datë 5 korrik1893 Leo XII potencon interesimtë madh të Selisë së Shenjtë përbisedimet për konkordat111. Njëko-hësisht nunci apostolik i VjenësAntonio Agliardi pranon instruk-sionet udhëzime të veçanta përbisedimet me Beogradin. Çështjete martesave të përziera, pengesa emisionit katolik dhe mësimit(edukimit) katolik ishin njëheritedhe pikat qendrore për trajtim112.Serbët tregohen të sigurt për re-zultat pozitiv të bisedimeve dhe sediferencat mes Selisë së Shenjtëjanë të shumë të natyrës politikese sa religjioze113. Edhe mbreti Al-exander në një rast të vizitës së tijbërë Vjenës me 20 tetor 1894 kish-te theksuar se ai kishte për qëllimnjë marrëveshje me Kishën Kato-like sipas shembullit të Malit të Zidhe autorizon ambasadorinSimiæ për t‘i udhëhequrbisedimet. Nunci Agliardi në faktkishte refuzuar kushtin e parash-truar nga Serbia për t‘i zhvilluarbisedimet pa u njoftuar qeveriaaustro-hungareze. Sie mbrojtëse ekatolikëve në Ballkan Vjena du-het të njoftohet për bisedimet,mendonte Agliardi në një letërdrejtuar kardinalit Mariano Ram-polla. Mirëpo ky insistonte që tëkihet kujdes: Agliardi nuk duhejtë jepte më tutje informacione tëdetajuara në mënyrë që bisedimettë mos rrezikoheshin114. Skepti-cizmi i kurisë romane lidhur mesuksesin e bisedimeve ishte imadh; ndërsa prefekti i Propagan-da Fide, Miecis³aw Ledóchowski,nuk donte të dëgjonte për njëkonkordat sipas modelit të Malittë Zi: Pjesa më e madhe e katolikëtSerbi janë të huaj, liturgjia sllaveatje nuk ka kuptim; pas kësajkërkese qëndrojnë vetëm qëllimetpolitike. Me Serbinë duhet të bise-dohet vetëm për realizimin e tëdrejtave të ushtrimit të religjionittë dhëna në Marrëveshjen e Ber-linit si dhe për mundësinë eetablimit të një ipeshkvi në Beo-grad, ndërsa nuk duhet të disku-tohet për çështjet liturgjike115.

Meqë për mbretin Alex-ander Obrenoviæ dhe qeverinëserbe prioritet kishte përfundimii protektoratit austriak në Serbi,nunci Agliardi nuk dëshironte tëvepronte pa pëlqimin e Vjenës,gjendje kjo që e ngadalësontepërsëri këtë projekt116. Kështu qëambasadori Simiæ në nëntor 1894pyet Agliardi-n se a është dhe përçfarë forme të bisedimeve përkonkordatin është e interesuarkuria. Agliardi në përgjigjen e tijpotencon gatishmërinë e Vatikan-it për bisedime,117 ndërsa ai heshtpër ekzistimin e zërave skeptik kupërveç Ledóchowski qëndrim tënjëjtë skeptik kishte edhe sekre-tari i shtetit Rampolla118. Përveçkësaj Ministria e jashtme e Vjenës,e cila ishte e informuar nga ana enuncit, kërkonte garantim se nëSerbi nuk do të ketë lejim të sllav-ishtes në liturgji119. Në qendër tërekomandimeve për bisedime meambasadorin serb, të cilat Rampol-la me 1 dhjetor 1894 ia kishte drej-tuar nuncit të Vjenë, ishte edhe –përveç kërkesave të vjetra për njo-hjen e kurorave katolike të përz-iera – e drejta e ushtrimit të lirë tëkultit në Serbi. Fillimisht nuk du-hej të ngrihej ndonjë ipeshkvi por

Vijon në faqen 18

Çështjet e hapura të katolikëve me serbëtNë fillim të viteve të tetëdhjeta dukej se ishte koha e përsh-tatshme për zgjidhjen e çështjeve të hapura dhe për bisedimepër konkordat sepse edhe ministri i Jashtëm serb ÈedomirMijatoviæ kishte potencuar synimin e mbretit për vendosjen emarrëdhënieve të rregullta me Selinë e Shenjtë. Pozita eKishës Katolike në Serbi do duhej të rregullohej me njëmarrëveshje dhe të ngrihej një ipeshkvi katolike. Edhepasardhës i Jacobini-t në Vjenë, Serafino Vannutelli, kishtebesimin se: Serbia ka një interesim të madh për një konkor-dat sepse ajo kërkon lidhjen me botën perëndimore-katolike.

zgjidhte në marrëveshje me tëprekurit. Tondisi sipas tij duhej tëshkarkohej, por jo të largohej(detyrimisht nga ana e shtetit, vër.e përkth.) e të zëvendësohet ngadikush, i cili nuk ishte ndjekës (imendimeve) të Strossmayer-it. Va-tikani pranon ofertën e mbretit, ikënaqur se kishte gjetur njëzgjidhje nga aferë e pakëndshme ecila u kishte mundësuar tëgjithëve që të ruajnë fytyrën. Pakditë më vonë patri barnabit zëv-endësohet nga një gjenral i rregu-lit dhe tërhiqet nga Serbia96. PërBeogradin dhe Vjenën kjo nukishte e mjaftueshme. Në akord tërrallë te dy qeveritë kërkonin edhetërheqjen e Strossmayer-it siVikar Apostolik. Kjo ishte e vësh-tirë për t`u realizuar sepse Vati-kani në emërimin dhe zëvendë-simin e një Vikari Apostolik nukishte i kufizuar juridikisht – Ser-bia ishte nën Propaganda Fide –mirëpo në rast të emërimit të njëpasardhësi, për shkak të real-poli-tikës , ishte i varur edhe nga pëlqi-mi i Vjenës dhe Beogradit. Kjo ish-te e barabartë me kudraturën e njërrethi, sepse edhe pse në parim ish-te pëlqimi për zëvendësimin eStrossmayer-it, kjo nuk do vlenteedhe për personin zëvendësues tëmundshëm. Kështu që Vatikanizgjedh një rrugë të thjeshtëStrossmayers-in e len ende nëdetyrë97.

Në pranverën e vitit 1885Tondini në Romë dorëzon edhe njëraport të fundit mbi Serbinë.

tu si në rastin e Malit të Zi, do tëlëshonte pe edhe me serbët. Nuncii ri në Vjenë, Luigi Galimberti,përpiqej të qetësonte: Nuk do ve-prohet asgjë që bie e ndesh me in-teresat e Monarkisë së Hab-sburgëve102.

Mosbesimi i Austrisë për-ballë Serbisë nuk ishte edhe ipaarsyetuar, me gjithë sjelljes sëmirë të mbretit Milan përballëAustrisë; sido që të jetë princi Ni-kolla i Malit të Zi, i cili nuk ishtevërtetë një mik i Austro-Hun-garisë, në oborrin serb ishte njëmysafir i mirëseardhur. Përveçkësaj ishte e njohur se princi iMalit të Zi e shfrytëzontendikimin e tij tek oborri serb përtë propaganduar një politikë pro-ruse. Autorizimi i rusofilit JovanRistiæ, që vlerësohej si liberal, përformimin e qeverisë, vetëm sa evërtetonte skepticizmin e qeverisëhabsburgiane. Mirëpo edhe përVatikanin përkeqësohej perspek-tiva sa Galimberti supozonte se,me ministrin e ri të kultit AlimpijeVasilijeviæ nuk do të ketë kurr-farë progresi në çështjen e konko-rdatit103. Megjithatë qeveria serbei dërgon nuncit me 1 qershor 1887konceptin e një konkordati sipasshembullit të Malit të Zi. Në letrëne tij përcjellëse104 drejtuar sekre-tariatit të shtetit roman Galimber-ti potencon se nëse në Romë dëshi-rohet lidhja e një konkordati pat-jetër duhet që Serbisë t‘i bëhenkoncesione përkitazi me sllavish-ten e vjetër kishtare. Ndërsa për

E diel 3 Shtator 201718 - LETËRSIA

EESSE

të emërohej një vikar apostolik përBeogradin. Rëndësi të madhe i jepejedhe edukimit religjioz të të rinjvekatolik që do duhej të bëhej nga ad-ministrata kishtare katolike120.

Pasi çështja serbe në nën-tor 1894 bëhet lëndë e këshillimeveintensive në Propaganda Fide, nëvitet vijuese merret detalishtpërsëri edhe kongregata e kardi-nalëve e Affari EcclesiasticiStraordinari në tri mbledhjet esaja. Në mbledhjen e parë me 4 prill1895121 kardinali Serafino Vannu-telli, që njihej si i afërt i sllavëve, ekarakterizonte popullin serb dheqeverinë e tij tejet negativ. PërSerbinë qëllimi i vetëm që synohetme lidhjen e një konkordati ështëemancipimi nga protektorati ikultit austriak dhe se roli domin-ues i kishës ortodokse me këtënuk reduktohet. Vannutelli supo-zonte se në qarqet e qeverisë serbedëshira për futjen e sllavishtes sëvjetër kishtare s‘ishte e madhedhe se për shumë gjuha kishtarelatine ishte më e përshtatshme përt‘u kufizuar nga ortodoksia, qën-drim ky që përkonte edhe medëshirat e Monarkisë Austriake.Pikat e më të rëndësishme tëkurisë përballë të cilave nuk du-hej të bëheshin koncesione ishinçështja e martesave të përzieradhe ngritja e një vikariati aposto-lik në Beograd. Ndërsa bazë ebisedimeve për një konkordat doduhej të ishte Marrëveshja e Ber-linit, për çka perceptimi juridikserb ishte kontestuar se aty janëtë dhëna vetëm parimet e toler-ancës, porse jo edhe të barazisë

NGA MARIO VARGAS LLOSA

Ernest Hemingway-i tregondiku se në fillimet e tijletrare, teksa hidhte në

letër një rrëfenjë, papritmas i qël-loi që të shuante ngjarjen krye-sore, atë ku protagonisti varteveten. Ai tha se zbuloi kësisoj njëmënyrë rrëfimtare, që do ta për-dorte gjithnjë e më dendur në tëardhmen për të mbrujtur roma-net dhe novelat e veta.

Në të vërtetë, nuk teprohetaspak nëse thuhet se rrëfimet mëtë arrira të Hemingway-it janë tëstërpikura me heshtjeshumëçkathënëse, me grimcafshehatare të një rrëfimtari mend-jehollë, i cili ia del mbanë që tëdhënat e veshura prej tij me pet-kun e heshtjes, megjithatë të jenësa më shprehëse dhe të shtien me-doemos në ngasje përfytyrimin elexuesit. Kështu, ky i fundit du-

Elementi i fshehur a rrëfimi i jashtëm nuk është për së koti apo arbitrar. Lypset që heshtja e rrëfimtarit të jetë domethënëse,që ajo të ushtrojë një ndikim të spikatur në pjesën e shprehur qartas të rrëfenjës, me qëllim që kjo mungesë të ndihetkthjelltas e të përndezë kërshërinë, pritjen me frymën pezull dhe përfytyrimin te lexuesi.

“Elementi i fshehur” në letërsihet t’i mbushë këto golle të his-torisë me hamendësime e përgjas-ime të mendjes së vet.

* * *Le ta quajmë këtë mënyrë “ele-

menti i fshehur” dhe të saktë-sojmë menjëherë që, paçka seHemingway-i i ka bërë kësaj njëlëvrim vetjak e të shumëfishtë(herë-herë mjeshtëror), nuk ështëai që e ka shpikur, meqë kjo ështënjë teknikë e moçme sa vetë ro-mani.

Mirëpo është mëse e vërtetë qëfare pak shkrimtarë modernë ekanë përdorur me guximin e au-torit të Plaku dhe deti. A ju kujto-het ajo novela mjeshtërore, mbasemë e famshmja e Hemingway-it metitull The killers (Vrasësit)? Gjëjamë me rëndësi e rrëfenjës është kjopikëpyetje e madhe: përse ata dykaçakë, me çifte tytësharruara,hyjnë në restaurantin e vogël“Henry’s” të asaj krahine pa emër

dhe duan të vrasin suedezin OleAnderson? Dhe përse ky OleAndersoni i fshehtë, ndërsadjaloshi Nick Adams e parala-

jmëron se dy vrasësit po ekërkojnë për ta qëruar, nuk pra-non t’ia mbathë e ta vërë në dijenipolicinë, por i bindet me verbëri

fatit të vet?Ne nuk kemi për ta marrë vesh

kurrë.Nëse na e ka ënda ndonjë

përgjigje për këto dy pyetje boshttë rrëfenjës, ne duhet ta sajojmëvetë si lexues, duke u nisur ngagrimcat vocërrake që rrëfimtari –në dijeni të gjithçkaje e jovetjak –na jep aty-këtu: para se të vinte nëkëtë qytezë, suedezi Ole Andersonka qenë, me ç’duket, boksier nëÇikago, ku ka bërë diçka( që s’indezi, thotë ai), e cila ka nënshk-ruar dënimin me vdekje.

Elementi i fshehur a rrëfimi ijashtëm nuk është për së koti apoarbitrar. Lypset që heshtja errëfimtarit të jetë domethënëse, qëajo të ushtrojë një ndikim të spika-tur në pjesën e shprehur qartas tërrëfenjës, me qëllim që kjo mung-esë të ndihet kthjelltas e të përn-dezë kërshërinë, pritjen me frymënpezull dhe përfytyrimin te lexue-si. Hemingway-i qe mjeshtër i pa-

Mario Vargas Llosa

Vijon nga faqja 17

75Handbuch der Kirchengeschichte VI/2, 171� n–l|–�194.Për raportet mes Serbisë dhe Vatikanit shih: L. DURKOVIÆ-JAKŠIÆ, Srbija i Vatikan 1804� n–l|–�1918. Kraljevo� n–l|–�Kra-gujevac 1990.

76 TOLOMEO (si në fusnotën. 8), 341–380, hier 344. Vgl.Strossmayer drejtuar Leo XIII. Nga viti 1880; AAEESS, Austria-Ungheria, fasc. 232, pos. 502, fol. 7–14.

77 Propaganda Fide drejtuar sekretariatit të shtetit datë 5dhjetor 1882, fol. 131 ff, ASV, Segr. Stato 1882, 280, Z. 53292.Po ashtu Ledóchowski drejtuar Rampolla datë 24 nëntor 1894;AAEESS, Austria-Ungheria, fasc. 306, pos. 685, fol. 57ff. Krhs.Qëndrimin e Ludovico Altieris, prefektit të Propaganda Fide,shkurt 1864; AAEESS, Austria-Ungheria, fasc. 306, pos. 685,fol. 62 v. Sa i përket Strossmayers këtu bëhet fjalë për gravis-sime collissioni, che passano fra lui ed il governo a cagionedella questione politica di nazionalità.

78 Sekretariati i shtetit 1 korrik 1878, ASV, Segr. Stato 1880,280, Z. 32751. Lidhur me aktivitetet e ipeshkvit Strossmayers nëvitet e tetëdhjeta në përkitazi me Serbinë shiko letërkëmbiminme Vannutelli në ASV, Arch. Nunz. Vienna 582, fol. 280–630.

79 Jacobini datë 29 qershor 1880, ASV, Segr. Stato 1880,247/2, Z. 41173, fol. 205, 207.

80 Vannutelli datë 29 prill 1881, AAEESS, Austria-Ungheria,fasc. 251, pos. 556,fol. 2 v.

81 Vannutelli datë 9 korrik 1881, AAEESS, Austria-Ungheria,fasc. 251, pos. 556, fol. 4 v.

82 Vannutelli datë 24 tetor 1884, AAEESS, Austria-Unghe-ria, fasc. 251, pos. 556, fol. 45 vv.

83 Milan drejtuar Strossmayer datë 31 mars/12 prill 1882,AAEESS, Austria-Ungheria, fasc. 251, pos. 556, fol. 8.

84 Kopja e letrës së Milan-it drejtuar Leo-t XIII datë 10./22mars 1882, ASV, Arch. Nunz. Vienna 582, fol. 290. Krhs. TO-LOMEO (si në fusnotën 8), 347. Shiko më tutje Vannutelli datë17 mars 1882 dhe datë 4 prill 1882, ASV, Arch. Nunz. Vienna582, fol. 287 v. si dhe 289.

85 Vannutelli datë 9 maj 1882, AAEESS, Austria-Ungheria,fasc. 251, pos. 556, fol. 6f. Për Tondini-in dhe angazhimin e tijnë Mal të Zi e Serbi si dhe ndikimin Strossmayers shiko O. M.PREMOLI, Il P. Tondini e la conversione della Russia. Monza1920.

86 Vannutelli datë 8 maj 1884, ASV, Segr. Stato 1884, 247/2, Z. 57641, fol. 261. Letra e Tondini-t drejtuar Vannutelli-t nëAAEESS, Austria-Ungheria, fasc. 251, pos. 556, fol. 31–34. InASV, Arch. Nunz. Vienna 582, fol. 394–401 një raport i gjerë iTondini-t i datës 16 gusht 1883 mbi aktivitetet e deritanishme nëSerbi.

87 TOLOMEO (si në fusnotën 8), 347 ff.88 Tek në fund 1887 arrihet të merret leja nga qeveria serbe

për ngritjen e një kapele katolike në Nish; Czock drejtuar Galim-berti-t datë 18 dhjetor 1887, ASV, Arch. Nunz. Vienna 707 A, fol.22f. Czock vlerësohej si ndjekës i Strossmayer-it, më vonë,megjithëkëtë, vije te një konflikt me ipeshkvin i cili në vitin 1891e kërkonte largimin e tij. Për këtë shiko relacionet e PropagandaFide të shkurtit 1897 në AAEESS, Austria-Ungheria, fasc. 319,pos. 725, fol. 13, fq. 1–7.

89 Vannutelli drejtuar 16 maj 1884, ASV, Arch. Nunz. Vienna582, fol. 412 f. dhe datë 24 maj 1884, AAEESS, Austria-Ungh-eria, fasc. 251, pos. 556, fol. 35. Shiko edhe arsyetimin e Ton-dini-t datë 1 korrik 1884 in ASV, Arch. Nunz. Vienna 582, fol.415–418. Një raport tjetër i Tondinis datë 7 nëntor 1884, po atyfol. 486 v.

90 I punti che separano le due chiese non sono alla portatadel popolo, specialmente di un popolo così „primitivo” come ilpopolo serbo; Tondini drejtuar Strossmayer datë 16 gusht 1883,ASV, Arch. Nunz. Vienna 582, fol. 394–401.

91 Vannutelli drejtuar Simeoni datë 7 dhjetor 1884, PF, Servia5, fol. 919.

92 Vannutelli datë 13 maj 1885, ASV, Segr. Stato 1885,247/5, Z. 62659, fol. 133f. Memorandumi „Ma mission en Serbieet l’article XXXV du Traité de Berlin” në ASV, Arch. Nunz. Vienna582, fol. 562–612 është i publikuar edhe te I. VITEZIÆ, Poèeciorganizacije katolièke crkve u modernoj srbiji i talijanski barbanitaCesare Tondini 1883� m–h-|–�1885. Rom 1965, 302� m–h-|–�306. Këtu mund të lexohet në përgjithësi për misionin e Tondini-t në Serbi. Një memorandum të shkurtër Tondini e kishte përpi-luar edhe më herët, që me 9 shtator 1884 që kishte mbetur pau hetuar nga publiku. Edhe aty Monarkia paraqitet si pengesë

konfesionale. Selia e Shenjtë nukmundet të pranoj këtë interpreta-cion restriktiv të serb dhe kërkon-te përshtatjen e ligjit serb nësuazat e kushteve të dhëna nëMarrëveshjen e Berlinit122.Vërtetë në mbledhjen e Affari Ec-clesiastici të datës 17 qershorit1895 edhe njëherë diskutohen tëgjitha pikate propozim-k o n k o r -datit, mirë-po në përm-bajtje ruhetkjo lini123.K a r d i n a l iLedochóws-ki në vitin1896 paraqetnjë raport tëW i l l i b a l dC z o c klidhur megjendjen ekatolikëvenë Serbi kuqeveria ser-be dhe klerio r t o d o k sa k u z o h e npër qënd-rimet e tyrearmiqësorepërballë ka-tolikëve124.

M i s i o n -arit polak Czock do t‘i ndodh e njëj-ta gjë ashtu sikur i kishtendodhur Barnabiten Tondini-tpara disa viteve. Edhe ai bie nëkonflikt me qeverinë e përfundoni gjykuar me disa muaj burg porqë nuk ekzekutohet. Mirëpo dety-rohej patjetër tërhiqja Czock-ut

Rruga e gjatë drejt konkordatit serbnga Serbia125 që të mos rrezikohenbisedimet serbo-vatikane; edhepozicionimi i tij për futjen eliturgjisë sllave ishte politikisht ipapërshtatshëm126. Megjithatëedhe në vitet vijuese nuk kemi njështytje të bisedimeve mes Beogra-dit dhe Selisë së Shenjtë. Vetëm meardhjen pasardhësit Agliardi në

Vjenë, EmidioTaliani, bëhenpërpjekje përringjalljen ebisedimeve përkonkordatindhe se ai(Taliani) merrpërsëri kon-taktet zyrtareme Simiæ-in.Ndërsa nëp r o b l e m e tbazë nuk kish-te ndryshuarasgjë. Qeveriaserbe tregoheje interesuarpër bisedimetmirëpo nëçështjen e mar-tesave të përz-iera nuk trego-hej e gatshmepër asnjë kom-p r o m i s 1 2 7 .MegjithëkëtëTaliani dhe

Simiæ në dy vitet vijuese ia dalint‘i eliminojnë pjesën e madhe tëproblemeve ekzistuese. Ambasa-dori serb shumëvjeçar në Vjenë,Ðorðe Simiæ, në fillimvitin 1897avancohet në postin e kryeminis-trit dhe sinjalizonte zyrtarishtgatishmërinë për bisedime128.

Mbase Serbia dukej se ishte e gat-shme edhe të bëj ndryshime kush-tetues e në kuptimin e kërkesavetë Selisë së Shenjtë dhe për përsh-tatjen e ligjeve kontestuese nëMarrëveshjen e Berlinit e pos tëtjerash përkitazi me njohjen elidhjes së martesave katolike ash-tu siç e kishte kërkuar Selia eShenjtë dy dekada me radhë129.Çështja e kurorës tashmë për Beo-gradin nuk ishte dogmë me çkaedhe largohet pengesa kryesorepër lidhjen e një konkordatit.Kryeministri i ri serb në të vërtetëdonte t‘i zhvillonte bisedimet përkonkordatin në Vjenë, mirëpo tre-gohet i gatshëm ta dërgoj një bash-këbisedues në Romë edhe përbisedime të drejtpërdrejta130. Ndër-sa nënshkrimi i konkordatit du-hej të bëhej në Vatikan dhe se përkëtë është pajtuar edhe mbretiAleksandër me rastin e vizitës sëtij tek papa, njofton kardinaliRampolla131. Në fillim të prillitSimiæ sqaron se mbi këtë bazë aiishte shprehimisht dakord përbisedimet për konkordat132.

Nënshkrimi i konkordatitdukej të jetë shumë afër mirëpodobësia në vendimmarrje e Selisësë Shenjtë në çështjet politike nukkishte mundur ta mbante ritminme politikën ditore serbe. Rrëzimii qeverisë Simiæ që kishte qëndrimmiqësor për konkordatin pengonpërfundimin me sukses të bisedi-meve, ndërsa Vatikani në vijimkishte humbur shansin historikpër të lidhë një konkordat me njështet ortodoks tjetër pas atij meMalin e Zi. (Vijon)

*Për*Për*Për*Për*Përktheu ngktheu ngktheu ngktheu ngktheu nga gjera gjera gjera gjera gjermanishtjamanishtjamanishtjamanishtjamanishtjaZef AhmetiZef AhmetiZef AhmetiZef AhmetiZef Ahmeti

E diel 3 Shtator 2017 - 19IN MEMORIAM

PPERSONAZH

...poeti me famë botërore, Adonis, që më shumë se prej 30vjetësh jeton në Paris, do të thoshte: “Atjoni e iluminontepoezinë, sepse ai vetë ishte pothuajse një poememagjike...”

Në datëlindjen e 22-të eAtjon Zhitit, (30 Gusht),“studentit-engjëll” siç equajnë të gjithë, doli

dhe është shpërndarë librarivekryesore të Kryeqytetit një Albumi shkëlqyer me vizatime të tij.Brenda 250 faqeve me format tëmadh “Opera Atjon” përmbledhskica të fëminisë dhe të adolesh-encës së autorit, punime e kompo-zime të ndryshme,ku shpalosetnjë botëme plot fantazi, me lëvizjedhe dritë, me dashuri e ëndrra, qëdëshmon furishëm dhe një anëtjetër të talentit shumë planësh tëAtjonit.

Albumi është përgatitur ngakritiku i artit, piktor dhe botues,Gëzim Tafa. Ai ka realizuar meestetikë dhe freski një vepër, sarinore, po aq dhe të qendrueshme,ku ngjyrat janë dhe emocione, kulinjat japin dhe mesahe, nga kon-turet e të cilave shpërthejnëdëshira...

Albumi është dy gjuhësh, sh-qip dhe italisht, nga që Atjoni stu-dionte në Itali, në Universitetin“Sacro Cuore” në Milano për Filo-zofi dhe ishte anëtari më i ri i PENClubit italian. Në faqen e parë tëAlbumit janë vënë fjalët e EdaZhitit, mamit të Atjonit: “…këtovizatime të Atjonit, të fëminisëdhe adoleshencës së tij, i ruaja sithesar timin për të ardhmen, qët’ia jepja një ditë si befasi e bukur…por Ai, me flatra qiellore, befasishtu largua dhe na i la të gjitha përt’ua dhënë të gjithëve…”

Në parathënien e tij, “Kutia mexixëllonja” studiuesi dhe kritikui artit, Prof. Gëzim Qendro, kura-tori dhe i ekspozitës së Atjonit nëUniversitetin “Polis” ndër të shpje-gon: “ “ “ “ “...............Të rrethuar nga vallëzimii dritëzave misterioze nisim tëecim përmes tyre dhe fillojmë tëdallojmë në mugëtirën e kopshtitshëmbëllesa, forma dhe siluetashpesh të pakuptueshme...

E kështu të dalldisur nga vallë-zimi i xixëllonjave rrotull neshendemi nëpër kopsht duke pyeturveten se kushedi sa mirë do të jetëndjerë Atjoni brenda këtij kopsh-ti të magjishëm... Demiurg i plot-fuqishëm që me pak prekje dhelëvizje krijon një univers që nukekzistonte më parë. Një lojë ten-sionesh dhe harmonish kroma-tike befasuese të krijuara mekokëshkrepjen dhe guximin tipikpër temperamentet krijues. Këtotablo dhe vizatime të arrira janëdëshmitare të heshtura të en-ergjisë, lirisë dhe dëshirës së natyr-shme fëminore për të komuni-

kuar...”.Dhe ja, shfletojmë, vizatimet e

para, kur Atjoni ishte 3 vjeç e gjysmë,“Nënë Tereza dhe kryqet”, për të cilatdo të shkruante dhe gazeta e njohure Vatikanit “L’Osservatore Ro-mano”. Ja ç’thotë gazetari i saj, Gi-ampaolo Mattei:”...vizatimi i tij ështënjë ‘strategji politike’ e madhe, shumëmë serioze dhe konkrete se ato tëudhëhequra me forcën e armëve.”

Në album, krahas gazetës vatika-nase, është dhe faksimilja e gazetësshqiptare “TemA” që e botoi këtë sh-krim që në vitin 1999.

Dhe vijojnë punët si një ditar gëz-imesh fëminore, personazhe përral-lash moderne televizive, kafshë tëhumanizuara, peizazhe, vendlindja,shkolla, pllakate, portrete, qiell meyje, galaktika, etj, etj, universi Atjon,siç e quan në pasthënie përgatitësi iAlbumit, GëzimTafa. Ndër të tjera aisintetizon: “Kapja e universit në tëgjitha dimensionet. Kjo është fabulae pikturës së tij. I mbërthyer nga kydetaj artistik… ajo tingëllon përtejmoshës dhe me tendenca të dukshmendaj artit modern, abstraksionit apominimalizmit… Për të fluturuar drejtsë pamundurës, përjetësisë...”

Në kapitullin e fundit të Albumit“Opera Atjon” janë “të tjerët për At-jonin”, vizatime kushtuar atij ngaMjeshtrat e shquar Ibrahim Kodra,Nestor Jonuzi, Skender Kamberi,

MaksVelo, Sali Shijaku, etj, e së fund-mi nga piktori i ri Gjergj Kola.

Krahas autografëve, dhënë At-jonit nga shkrimtarë të njohur, janëdhe disa thënie të tyre për atë: “Atjo-ni është djali që cdo prind do të donteta kishte të vetin” shkruan poeti Ital-ian, Presidenti i PEN-it, SebastianoGrasso

Ndërsa poeti me famë botërore,Adonis, që më shumë se prej 30 vjetëshjeton në Paris, do të thoshte: “Atjonie iluminonte poezinë, sepse ai vetëishte pothuajse një poeme magjike...”

Shkrimtarja Helena Kadare, nëletrën e saj dërguar bashkarisht meshkrimtarin botëror Ismail Kadarekujton:...E kam ende të gjallëbuzëqeshjen e tij të çiltër, kokën ebukur plot kaçurrele të zinj, tekvraponte galerive të Muzeut të Artevenë Vjenë, për të kapur dhe kuptuargjithçka mahnitëse të atyre tablovetë mjeshtërve të mëdhenj, që povizitonim së bashku. I them këto senuk është diçka e zakonshme për njëfëmijë të moshës së tij ai pasion dheajo kureshtje, për të mësuarnjëherësh dhe sa më shpejtgjithçka....Kjo fytyrë e bukur engjël-lore… Ajo krijesë e mrekullueshmepra, ishte bërë për qiellin, jo për këtëbotë...”.

Ky paragraf është vendosur dhenë kopertinën e pasme të Albumit,që del pas botimit me suksese të libritme ese të Atjon Zhitit “Për atë qëdua(m)” si dhe dy librave të të atit,Visar Zhiti, ku Atjoni, si të thuashështë bashkautor, ilustrues i vëllim-it me tregime “Valixhja e shqyer…”dhe përmbledhjes me poezi botuar nëItali “Ku është jeta?”.

Edhe pse në fillimet e tij, të ndër-prera tragjikisht, Atjon Zhiti vazh-don të na magjepsë me bukurinë eshpirtit dhe të bëmave rinore, të asajqë na jep vazhdimisht si në këtë 22vjetor të datëlindjes së tij: frymëzimedhe dritë.

Nga “Lajmëtari i së mirës”Nga “Lajmëtari i së mirës”Nga “Lajmëtari i së mirës”Nga “Lajmëtari i së mirës”Nga “Lajmëtari i së mirës”

NË DATËLINDJEN E 22 TË ATJONIT

NJË ALBUM ISHKËLQYER I TIJ...

shoq në përdorimin e kësaj tekni-ke rrëfimtare, siç bie haptas në syte Vrasësit, shembull sqimëtar ikursimtarisë rrëfyese, tekst qëështë porsi maja e një ajsbergu,një buitje e mezidallueshme qëmundëson ndërdukjen në mënyrëmahnitëse të të gjithë ngrehinësplotësore anekdotike, ku mbësh-tet bëshëm, por që i është fshehurlexuesit. Të rrëfyerit duke hesh-tur, me anë të nënkuptimeve që eshndërrojnë brendastrukjen nëpritje përcëllitëse, duke e nxiturlexuesin të ndërhyjë gjallërisht nërrjedhat e rrëfimit përmes përng-jasimeve e hamendësimeve të veta, për-bën një përdorim të shpeshtë terrëfimtarët, për të ndërfutur lëndë të vetë-jetuara në thurrimat e tyre, domethënë,i pajisin me fuqi bindshmërie.

* * *A ju kujtohet elementi i madh i

fshehur i romanit më të mirë (përmendimin tim) të Hemingway-itDhe dielli lind përsëri? Po, atë vetë:pafuqinë e Jake Barnes-it, rrëfim-tarit të romanit? Ajo nuk jepetkurrë haptas: ajo gëlon papritmas– thuajse e marr guximin të themqë lexuesi, i cytur prej asaj çka lex-on, ia mvesh personazhit – nga njëheshtje kumtuese, kjo largësi eçuditshme fizike, lidhja e dëlirëmërshore që e bashkon me buku-roshen Brett, femra që ia bën zem-rën zhur e që mbase e do edhe vetëa që mund ta kishte dashur, ishtepra vetëm një pengesë a ndalim,për të cilin ne nuk kemi qenë kur-rë në dijeni me saktësi. Pafuqia eJake Barnes-it është një heshtjejashtëzakonisht e shprehur qartë,

një mungesë që vjen e bëhetgjithnjë e më shprehëse, sa mëshumë që lexuesi të çuditet ngaqëndrimi jo i zakontë e kundër-shtues i Jake Barnes-it ndajBrett-it, derisa i vetmi shpjegimi mundshëm të mbetet zbulimi ipafuqisë së tij. Paçka se i kalu-ar në heshtje a ndoshta pikër-isht nga mënyra sesi është, kyelement i fshehur e praron thur-rimën e romanit Dhe dielli lindpërsri me një vezullim shumë tëveçantë.

Më së fundi, do të ma kishtefort ënda t’ju përsëris një kra-hasim, që e kam bërë hera-herësduke përsiatur për Faltoren eFaulkner-it. Le të themi qërrëfenja e “plotë” e një romani (e përbërë nga elementë të përf-shirë a të hequr) është një kub.Dhe që çdo roman i veçantë, met’iu qëruar elementët e tepërt eato të hequr shpengueshëm, përtë përftuar një efekt të përcak-tuar të nxjerrë nga ky kub, merrnjë trajtë të përcaktuar: ky ob-jekt, kjo skulpturë, pasqyronorigjinalitetin e romancierit.Trajta e tij është gdhendur mendihmën e mjeteve të ndryshme,por pa as më të voglin dyshim,njëri nga më të përdorurit e te-jet i vlefshëm për punën e tëhar-rjes së përbërësve, gjersa ravijë-zohet profili i figurës së hijshmedhe bindëse që na bën për vete,është pikërisht elementi i fshe-hur (nëse nuk keni ndonjë emërtjetër më ngasës për t’i vënëkëtij mjeti).

Përktheu Luan CamajPërktheu Luan CamajPërktheu Luan CamajPërktheu Luan CamajPërktheu Luan Camaj

për një marrëveshje mes Vatikanit dhe Serbisë. Ai titullohej „Mé-moire sur la situation religieuse de la Serbie, dans ses rapportsavec l’Autriche-Hongrie”; ASV, Arch. Nunz. Vienna 582, fol. 435–442 (publikuar te R. TOLOMEO, Korespondencija Strossmayer–Tondini. Zagreb 1984, 83–91), si dhe letërkëmbimi në mes Stross-mayer dhe ministrit të brendshëm serb, Novakoviæ, po aty, fol.435� m–h-|–�455 si dhe paraqitja qëndrimi në formë zgjeruarStrossmayers drejtuar nuncit të datës 20. shtator 1884, po aty,fol. 456� m–h-|–�478.

93 Vannutelli datë 27 maj 1885, ASV, Segr. Stato 1885,247/5, Z. 62729, fol. 137v.

94 … il quale avendo, contro le influenze russe, acquistatonella Serbia una preponderanza politica, teme di compromet-tere questa sua situazione, qualora lasciasse progredire laChiesa cattolica; Vannutelli datë 24 tetor 1884, ASV, Arch.Nunz.Vienna 582, fol. 480ff.

95 Vannutelli datë 10 qershor 1885, AAEESS, Austria-Ung-heria, fasc. 251, pos. 556, fol. 66. Mbi planet për ngritjen ekëtyre misioneve shiko korrespodencën në: PF, Servia 5, fol.990–1402.

96 Vannutelli datë 3 qershor 1885, ASV, Segr. Stato 1885,247/5, Z. 62826, fol. 140 ff. Sipas sekretariatit të shtetit zaven-dësimi i tij bëhet me 12 qershor 1885, po aty.

97 Vannutelli kishte raportuar me 23 qershor 1885 përdëshirën e Vjenës; ASV, Segr. Stato 1885, 247/5, Z. 63054, fol.145f. Kjo çështje do të mbetet temë një vit, mbase në Vatikanceket edhe një emër i mundshëm: Trifon Radonièiæ. Ky mëvonë emrohet ipeshkëv i Cattaro; Vannutelli datë 4 maj1886,AAEESS, Austria-Ungheria, fasc. 251, pos. 556, fol. 76 vv.

98 Raporti i Tondini-t datë 18 qershor 1885, ASV, Segr.Stato 1885, 247/5, Z. 64628, fol. 155.

99 Vannutelli datë 14 janar 1887, AAEESS, Austria-Unghe-ria, fasc. 251, pos. 556, fol. 80 f. Lidhur me pikëpamjet serbelidhur me liturgjinë sllave shiko po aty fol. 82–87.

100 Staatssekretariat drejtuar Vannutelli datë 22 janar 1887,AAEESS, Austria-Ungheria, fasc. 251, pos. 556, fol. 88–91.

101 Nota datë 25 janar 1887, po aty, fol. 93. Konzept in ASV,Arch. Nunz. Vienna 707 A, fol. 12 v.

102 Galimberti datë 22 maj 1887, AAEESS, Austria-Unghe-ria, fasc. 256, pos. 569, fol. 32 vv.

103 Galimberti datë 15 qershor 1887, AAEESS, Austria-Un-gheria, fasc. 256, pos. 557, fol. 101 f. Krhs. Galimberti datë 22qershor 1887, AAEESS, Austria-Ungheria, fasc. 251, pos. 557,fol. 106 v.

104 Galimberti datë 1 qershor 1887, AAEESS, Austria-Ung-heria, fasc. 254, pos. 564, fol. 74–77.

105 TOLOMEO (sie në fusnotën 8), 357. Në përgjithësi lidhurme raportet e kishës katolike e ortodokse në vitet e nëntëdhjetashih C. SOETENS, Le Congrès Eucaristique international deJérusalem (1893) dans le cadre de la politique orientale dupape Léon XIII. Luovais 1977.

106 Strossmayer drejtuar Simeoni datë 23 janar 1891, PF,N.S., vol. 109, fol. 486–493. Për temë të njëjtë Czock datë 20prill 1891, po aty, fol. 494–498. Willibald Czock raportonte me21 dhjetor 1894 edhe njëherë për gjendjen dëshpërueseekonomike e politike të misionit në Serbi. PF, N.S., vol. 290, fol.585. Në këtë dosje shiko edhe letërkëmbimin e detajuar mbiSerbinë, e para se gjithash korrespodencën me Willibald Czock.

107 TOLOMEO (si në fusnotën 8), 358 v.108 Rampolla drejtuar Galimberti datë 14 korrik 1892,

AAEESS, Austria-Ungheria, fasc. 284, pos. 633, fol. 39. Origji-nali në ASV, Arch. Nunz. Vienna 707 A, fol. 25f. Tondini lidhur memartesat e përziera tashmë kishte marrë qëndrim qysh me 17shkurt 1887 në një letër drejtuar Galimberti-t, ASV, Arch. Nunz.Vienna 707 A, fol. 26–29. Selia e Shenjtë kishte drejtuar qever-isë serbe katër ankesa: për shkak të mosnjohjes së lidhjeve tëkurorave të përziera sipas ritit katolik, për shkak të pagëzimit tëdetyruar të fëmijëve katolikë në kishat ortodokse serbe, përshkak të pengimit të misionit katolik si dhe për detyrimin për tëvijuar mësimin fetar ortodoks. Galimberti kishte lajmërua me 25gusht 1892 se, Kálnoky parimisht nuk ishte kundër bisedimeve.Me 31 tetor 1892 ai raporton për një interesim të madh të Ser-bisë për bisedimit rreth konkordatit; ASV, Arch. Nunz. Vienna707 A, fol. 29–31. Rreth qëndrimit të qeverisë serbe me shumëshiko në AAEESS, Austria-Ungheria, fasc. 284, pos. 633, fol.75–84. Shiko edhe tekstin në gjuhën gjermane për këtë qën-drim në ASV, Arch. Nunz. Vienna 707 A, fol. 54–65.

109 Shiko raportin e pa datë Galimberti-t (1893), AAEESS,Austria-Ungheria, fasc. 284, pos. 633, fol. 75–84.

110 Brandis datë 27 shtator 1892, HHStA, PA XI, Karton233, Nr. 30, fol. 265 v.

111 Kopja në ASV, Arch. Nunz. Vienna 707 A, fol. 88.112 ASV, Arch. Nunz. Vienna 707 A, fol. 91–95.113 … benché religiose non hanno però un origine reli-

giosa, ma nazionale e che al Governo è importante il mante-nere lo spirito serbo più che l’ortodosso; Agliardi datë 18 korrik1893, ASV, Segr. Stato 1893, 247/2, Z. 13575, fol. 19–21

114 Rampolla drejtuar Agliardi datë 2 gusht 1893, fol. 22.Koncepti dhe origjinali në ASV, Arch. Nunz. Vienna 707 A, fol.98–106 (me memorandumin përcjellës). Këtu është edhe kor-respodenca e detajuar me Strossmayer.

115 Ledóchowski drejtuar Rampolla datë 24 nëntor 1894,AAEESS, Austria-Ungheria, fasc. 306, pos. 685, fol. 57 vv.

116 Kjo situatë do të zgjasë edhe në muajt vijues, krhs. Agliardidatë 30 maj 1895, ASV, Segr. Stato 1896, 247/1, Z. 24625, fol.162. Të drejtat e mbrojtjes austriake në Serbi fillimin e kishin nëPaqen e Karllovcit (1699). A. RIGONI, Il concordato serbo-vaticanodel 1914. Archivio storico italiano 1975, 159–178, këtu 161.

117 Agliardi drejtuar Rampolla datë 19 nëntor 1894, AAEESS,Austria-Ungheria, fasc. 306, pos. 685, fol. 79 v.

118 Rampolla drejtuar Agliardi datë 26 nëntor 1894, AAEESS,Austria-Ungheria, fasc. 306, pos. 685, fol. 88 v. Ledóchowski ishteedhe kundër ngritjes së një ipeshkvie të rregullt dhe vlerësonte sezgjidhje më e mirë do ishte ngritja e një administrate kishtare që doishte drejtpërdrejti nën Propaganda Fide; Ledóchowski drejtuarRampolla datë 24 nëntor 1894, po aty, fol. 57 vv.

119 Agliardi drejtuar Rampolla datë 28 nëntor 1894, AAEESS,Austria-Ungheria, fasc. 306, pos. 658, fol. 90 v.

120 Ponenza për seancën 749, fq. 76 v. Agliardi me 6 dhje-tor 1894 kishte diskutuar me Simiæ desideratën e Selisë sëShenjtë. Qeveria serbe pak më vonë paraqet kërkesat e saja nëformë të propozim-ndryshimeve të konkordatit-shembull të Malittë Zi. Te dy kokordat-projektet janë të publikuara po aty, fq. 81–105. Shiko edhe ASV, Arch. Nunz. Vienna 707 A, fol. 182–190.Për bisedimet e mëtutjeshme shiko korrespodencat e dhënakëtu.

121 AAEESS, Session 749.122 Rampolla drejtuar Agliardi datë 9 prill 1895, ASV, Arch.

Nunz. Vienna 707 A, fol. 195–198.123 AAEESS, Session 754.124 AAEESS, Austria-Ungheria, fasc. 319, pos. 725. Raporti

i dërgohet nuncit për informim. Raportet e mëhershme të Czockstë viteve 1888, 1890 dhe 1891 janë në PF Servia 5, fol. 1135ff.,1336–39, fol. 1348–53 dhe fol. 1374–78 ndërsa raporti idatë 20 janar 1896 gjendet në ASV, Arch. Nunz. Vienna 707A, fol. 244–249 .

125 Agliardi datë 28 shkurt 1896, AAEESS, Austria-Ung-heria, fasc. 319, pos. 725, fol. 6 vv.

126 Willibald Czock datë 22 tetor 1890, PF Servia 5, fol.1348–1353. Ai transferohet në Bullgari.

127 AAEESS, Austria-Ungheria, fasc. 330, pos. 762, raportii nuncit datë 9 janar 1897, fol. 88. Në dialogun mes Agliardidhe Simiæ mbi çështjet tjera kontestuese arrihet një pajtim;Rampolla drejtuar Agliardi datë 17 mars 1897, ebd., fol. 97f.

128 Taliani datë 9 janar 1897, AEESS, fasc. 330, pos.762, fol. 88.

129 Rampolla drejtuar Taliani datë 17 mars 1897, AAEESS,Austria-Ungheria, fasc. 330, pos. 762, fol. 97 v.

130 Agliardi datë 15 shkurt 1897, AAEESS, Austria-Unghe-ria, fasc. 330, pos. 762, fol. 93–96. Në një letër drejtuar arçipesh-kvit të Sarajevës, Stadler, Rampolla e vlerësonte edhe më tutjeçështjen e kurorave të përziera si pengesë vendimtare për lidhjene një konkordati. Pa i penguar bisedimet premtuese të Vjenësnë këtë çështje duhej të aktivizohej edhe Stadler dhe paralel-isht të zhvilloj edhe ai bisedime; Rampolla drejtuar Stadler datë26 shkurt 1898, AAEESS, Austria-Ungheria, fasc. 344, pos.786, fol. 92 v.

131 Rampolla drejtuar Agliardi datë 17 mars 1897, AAEESS,Austria-Ungheria, fasc. 330, pos. 762, fol. 97 v.

132 Agliardi datë 12 prill 1897, shkresa e Simiæ datë 28mars 1897, AAEESS, Austria-Ungheria, fasc. 330, pos. 762,fol. 99 dhe fol. 100. Për këtë shiko po ashtu korrespodencënnë ASV, Arch. Nunz. Vienna 707 A, fol. 282� n–l|–�300.

Atjon Zhiti

E diel 3 Shtator 201720 -MEA CULPA

AARTET PAMORE

Majlinda përgjatë viteve ka mrekulluar me të gjithë strukturën koloristike të kompozicioneve, e mbi të gjitha guximin për tëmos e përsëritur vet veten ndërkohë duke sjellë bashkëkohësi si në aspektin figurativ apo koloristik.

NGA BEN ANDONI

Përballja e qenies me artinpamor ruan gjithnjë njëhapësirë, që disa e interpre-

tojnë si një hon, kurse të tjerët sishtangësi. Kështu ndodh, pasi kup-timi i artit abstrakt s’është kurrs-esi i lehtë. Majlinda Kelmendi meartin e saj nuk të grish dot t’iqasesh pa kushte veprës së vet,nëse nuk ke një mëndje të hapur embi të gjitha fantazi. Arti iKelmendit përmbledh një struk-turë, ku koloristika e zgjedhurdhe bashkësia e detajeve, të kuru-ara me një kujdes skrupuloz jothjesht të ftojnë për të qëndruarnë këtë art, por edhe për të ndihurtë abstragosh i lirë dhe t’i afroheshnënvetëdijes së saj. Formësimedetajesh, përdredhje projek-sionesh, idera të ndryshme, që vinëpërmes thyerjeve imazhesh, pjesëinstrumentesh muzikorë,kërkime të ndryshme. Një tërësielementësh që tregojnë shqetë-simin e madh të autores dhe luftëne saj të brendshme për të mposh-tur dyshimet për hedhjen e sub-jekteve. Por pa tension. Një llojpaqësie koloristike nga ku ajo filli-misht ka gjetur paqen disi të tra-zuar fillimisht me veten e saj. Veçsejo kudo. Në punët e tjera, shikonnjë artiste që është vazhdimishtnë kërkim të përmirësimit të kr-ijimtarisë së vet, por gjithmonëpërmes anës pikturike. Në momen-tin që shprehet, Majlinda katrandur brenda vetes forca, kaekuilibruar tendenca për t’ushpërfaqur me të gjithë sinqerite-tin e vet artistik. I gjithë ky ten-sion e shikon pastaj në krijimin esaj, ku nënvetëdija e dikton intu-itën që autorja të mbetet në trajtae linja të ndryshme, ku gjen vend igjithë spektri i pranueshëm ingjyrave të saj. Është interesatfakti i përhedhjes së subjektevepërmes kërkimit të ngjyrave tëhapura, që dallohen falë kon-trasteve në punimet e saj mengjyrat e tjera. E gjithë kjo sus-pansë, gjatë të cilit shikuesi rrekettë kuptojë i ngulur te puna e saj,jep mesazhin më të qartë të ar-tistes, luftën e madhe që ka bërënë art për të njohur vetveten dhedëshirën e pafundme që të mos

ndalet në një vend.Majlinda di të ruajë me shumë

profesionalitet raportet e struk-turave brenda për brenda formavepamore, kurse një lloj pastërtie epunës së saj të përcjell kah burim-it të saj kompozicional.

Për fat, vetë Arti Abstrakt tëdhuron lirinë për të eksploruarqartë veprat e bëra prej artistit dhepër të përcaktuar kuptimin, porseky proces i pandalë meditimi tëkërkon nga ana tjetër edhe njëpunë intensive personale, që tëndihë edhe përvojën e një shikue-si ballë një vepre të tillë arti.

Ashtu si mund të merret lehtëme mënd: kuptimi i artit abstraktnuk është aq i lehtë, pasi shpeshartistët e tij gjenden paraparagjykimeve të atyre që nuk eperceptojnë. Kjo, ndodh shpesh,por përgjigja më e mirë e dys-huesve është se artistët e këtij artijanë vizatues të mrekullueshëmdhe vrojtues shumë të hollë, që

krijojnë përvoja vizuale, të cilatnuk shprishen dot qoftë edhe prejpeshës së arsyeshme të objekteve.

Dhe, në rastin e Majlinda

...nga numri i shkuar“Milosao” e këtij numri ruajti

si temë kryesore shkrimin e An-dreas Gottsman lidhur me për-pjekjet e Vatikanit, që në bash-këpunim me Austrinë dhe Italinëtë ruante ekzistencën e sh-qiptarëve katolikë të rrudhur nëtre shtete. Për këtë përpjekje du-hej marrëveshje me Portën eLartë, që megjithëse nuk ështëTurqia e viteve e shekujve të sh-kuar ka ende ndikim në territoretku jetojnë shqiptarët. Nga anatjetër, Lidhja Shqiptare e Prizren-it është një hap për identitetin sh-qiptar, që paraprin ngjarjet që do

vijojnë më pas me pavarësimin evendit. Shkrimi ka ardhur me njëpërkthim jo aq të mirë, disi të vësh-tirë, e megjithatë është i kup-tueshëm mirë.

Në këtë numër, redaktori ven-dosi një shkrim të tijin për Alba-na Shalën dhe librin e saj publi-cistik. Ende nuk ka feedback prejsaj, por mendon se e kishte një silloj detyrimi moral, pas për-pjekjeve të saj, që ka manovruarme një formë kaq interesante.

Larg miteve urbane, tejet mëlarg akoma falsitetit, Albana mun-dohet t’i grishë miqtë e saj të hap-in sa më shumë cak-pamjen sh-qiptare dhe vendin e shqiptarit të

sotëm në këtë realitet. E bindur senë Ballkan prodhohet më shumëhistori sesa ka qenë në të vërtetë,autorja e shtrin fashën moshoretë një brezi, që ka pasur shumëpjesë në fatet e Shqipërisë, nëshumë tema, që ajo i ngacmonpërmes pyetjeve të saj, shkroi re-daktori.

Ylljet Aliçka e ka shtrirë ek-spansionin e tij me një “Rrëfenjëme Ndërkombëtarët” deri në Nor-vegji. Ky ishte një lajm i mirë qëredaktori e përfshiu në këtënumër.

Ndërkohë në këtë numërkishim poezi nga Shpëtim Selmani(Kosovë, 1986), mik gjatë muajit

gusht në Programin “POETE-KA – Tirana in Betëeen”. Ai nasolli një poezi interesante poredhe një trend që ia vlen për tashqyrtuar. Në tekstet e tij aindjek një frymë avantgardiste,që shkëputet në përmbajtje dhestil nga kanonet e letërsisëtradicionale, e cila orientohejose me ide iluministe, roman-tike e progresiste të jetës ko-mbëtare, ose me një modern-izëm të tipit hermetik dhe sim-bolist. Në përgjithësi duhet tëthemi se ishte një numër i mirëdhe i kuruar qetë, por pa shumëpretendime.

Artistja e qashtër eraporteve të strukturave

Kelmendit, pesha e këtij arti ështëmë e madhe sepse pak njerëz mundtë shquajnë realisht peshën e ob-jekteve të njohura, që ajo i bënsubjekte të natyrshme të percep-timeve të saj. Për atë s’kashqetësim, nëse puna e madhe përtë gjetur kuptimin e asaj që engërthen dhe që të çon deri në for-mat më primare të artit në vetve-te, nuk perceptohet menjëherë.Sfida e saj mbetet te përshfaqja eqetë e nënvetëdijes, e cila paraqitete çlirët në këto punime, bashkuarme të gjithë elementët e tjerë tëcilat të përcjellin direkt e te origji-na e vërtetë e punës. Kritika e spe-cializuar sheh si shumë intere-sante rrekjen e saj koloristike,gjetjet lëndore që formojnëraportet e formave dhe mbijetojnëmbi telajo që përbëjnë realishtedhe shëmbëlltyra jete por edhecopëza që kristalizojnë si duhetbotën e plotësuar të artistes, e cilatashmë ka arritur jo thjeshtpjekuri, por edhe e ka përmirësuardora-dorës artin e saj.

Majlinda përgjatë viteve kamrekulluar me të gjithë struk-turën koloristike të kompozicion-eve, e mbi të gjitha guximin për tëmos e përsëritur vetveten ndërko-hë duke sjellë bashkëkohësi si nëaspektin figurativ apo koloristik.

Pikaso, në kohën e tij, e tërhiqtevëmendjen në një pikë, duke eshpjeguar rebusin e kuptimit nëart. Arti, sipas tij, nuk mund tëshpjegohet kurrsesi në mënyrëdirekte me fjalë, pasi ndikimi i tijtek njerëzit mbetej aq personal,ndërsa flet me pjesët joverbale tëekzistencës sonë. Prandaj, artimbetet një përvojë dhe një ek-strakt jete. Më saktë një sintezëpikturike, që artistë si MajlindaKelmendi të grishin ta perceptoshme ngjyrat, format, materialet,sipërfaqen dhe të gjithë elementetndërveprues, që e përbëjnë siunitet. Arti i Majlindës të grish,por pa të diktuar. Ai të kërkonkohën e duhur, që të mos ndjeshhapësirë, por për t’u bërë pak ngapak natyrshëm pjesë e tij.

Majlinda Kelmendi

E diel 3 Shtator 2017 - 21OPINION

Nëse në punë doni të jeni i qetë, përm-bajuni në mënyrë të përpiktë rregullavedhe shmangni kundërsht imin e vazh-dueshëm të vepr imeve të eprorëve.Jeni të papërmbajtshëm edhe për gjëratme të vogla. Organizohuni mirë, pusho-ni më shumë, zbavituni me miqtë.

DEMI

Me Hënën armiqësore mund të kenimosmarrëveshje me një familjar qëndërhyn në punët tuaja. Nuk keni faredëshirë t’i thoni sesi doni të silleni. Dotë keni pika të përbashkëta me dikë qëka ditur t’ju tërheqë vëmendjen, pornuk do të jetë e lehtë të pajtoheni.

UJORI

BRICJAPI

SHIGJETARI

AKREPI

PESHORJA

LUANI

V I R G J E R E S H A

GAFORJA

BINJAKET

DASHI

PESHQIT

Pozicioni i Hënës do të bëjë që situata tëacarohet. Luftojini mendimet e këqija menjë shëtit je në park apo duke dëgjuarmuzikën tuaj të preferuar. Mund të bëninjohje të reja të këndshme. Do të përjeto-ni emocione të bukura.

Keni dëshirë të vendosni një mirëkup-t im edhe më të thel lë me personin ezemrës, që do t ’ ju kuptojë menjëherëdhe do t ’ ju dëgjojë. Keni përkrah njëpartner vërtet të veçantë! Do të zgjero-ni rrethin e të njohurve dhe do të kri jonikontakte të shumta me njerëz të ditur.

Me mbështetjen e Hënës që ju favorizon do tapeshoni mirë një zgjedhje që do të bëni dhe dot’ia nisni punës. Do t’i tejkaloni situatat e zënkavedhe do të jeni bujarë. E keni kuptuar se për tëzgjidhur disa çështje nuk duhet thjesht të men-doni, por edhe duhet të veproni.

Në ambientin që frekuentoni ka personame të cilët keni të përbashkëta, por dukeqenë se jeni i zënë me çështje të përdit-shmërisë, nuk e kuptoni. Mos ëndërroniudhë t ime dhe ndrysh ime në vendeutopike, nuk është koha të merrni nismatë reja.

Falë Saturnit dhe Uranit bashkëpunë-t o r ë , m u n d t ë a n g a z h o h e n i p ë r t ëmbushur disa mungesa njohurish dhetë a r r in i të përga t i tu r për n jë s f idëshumë të pri tur profesionale. Me Ve-nusin mik, është e mundur që një krizënë çift të zgjidhet.

Shqe tës im i nuk do të j e të i l eh të pë rt ’ u mba j tu r nën kon t ro l l . Do të bë jëqë mar rëdhën ie t me të t j e rë t t ’ i ken is i pas kap r i çove të humor i t . Qe tëso -hun i ! Nuk do të p ranon i p ropoz im ine n jë t ë n johu r i , sepse më vonë dot ’ i nd ihen i në bo rxh .

Me Jupiterin që i bashkohet shenjës suaj, pa-dituria për t’i vënë fre sjelljes suaj në disaraste mund të shkaktojë ndërlikime. Prandaj,veproni me mend. Jupiteri mund të bëjë që tëkeni disa vonesa administrative të bezdis-shme. Kini durim dhe mos u dorëzoni!

Hëna në qiellin tuaj ju provon me emo-cione të ndryshme. Nga një anë ju doëndërrimtar dhe të shkëputur, nga anatjetër pasionant dhe të angazhuar. Mepartner in mund të keni vësht i rës i tëmirëkuptoheni rreth çështjeve që kanëngelur në vend.

Falë bashkëveprimit të Neptunit në shenjën ejuaj, priten gjëra të mira në fushën e dashu-risë. Përgatituni të përfitoni. Do të keni nëmaksimum aftësinë tërheqëse dhe joshëse.Jeni duke shkuar drejt një të ardhmeje tëshndritshme në dashuri.

Me ndikimin Hënës që bashkëvepron meVenusin, pritet të kaloni një ndjenjë vësh-tirësie që nuk mund ta shpërfillni lehtë. Bënikujdes se çfarë thoni dhe sjelljes së papërsh-tatshme që mund të keni, sepse mund t’jushkaktojë probleme.

Frika nga njëpërçarje e Evropës

Nga Ivan Krastev

... në Evropë. Më tej, ai shkru-an: “Shtëpitë përgjatë të cilave aikalon rrugës për në punë dukenmë shumë si shkëmbinj që ngrihennga toka, sesa si produkt i dorëssë njeriut... Ai nuk mund të besojëse një ditë në rrugën që ai njehmirë, ku flenë mace dhe luajnë fëm-ijë, mund të shfaqet një kalorës dhetë fillojë t’i kapë kalimtarët melak... Për ta thënë me një fjalë: aisillet pak si Çarli Çaplini në filmin“Ethet e floririt”, i cili hidhet saandej këndej në një kasolle, që gjen-det pranë buzës së një shkëmbi tërrezikshëm”.

Për evropianët, Bashkimi Evro-pian ishte një botë e tillë natyrore.Por ajo nuk është më. Në fund tëvitit 2016, të shkatërruar nga Brex-it-i dhe të pasigurt nga fitorja eDonald Trump në zgjedhjet presi-denciale amerikane, shumë evro-pianë ranë thellësisht në dësh-përim. Dhe u përhap bindja se orae Bashkimit Europian në historikishte marrë fund.NJË E ÇARË PËRMESNJË E ÇARË PËRMESNJË E ÇARË PËRMESNJË E ÇARË PËRMESNJË E ÇARË PËRMESEVROPËSEVROPËSEVROPËSEVROPËSEVROPËS

Tani, nëntë muaj më vonë,gjendja shpirtërore ka ndryshuar.Fitorja e Trumpi-t u ka rikthyershumë evropianëve vlerësimin etyre për projektin evropian. Dhefitorja zgjedhore e Emmanuel Ma-cronit në Francë mbi bazën e njëplatforme të qartë pro-evropianeka bërë që shumë të besojnë se BE-ja do të ketë një shans të dytë dhese do të bëjë maksimumin e saj.Eurobarometri, i publikuar mua-jin e kaluar shënon një rritje tëndjenjës publike ndaj BE dhe njëmonedhe të vetme. Dhe të dhënatekonomike janë gjithashtuinkurajuese.

Por, entuziazmi i verës 2017mund të jetë po aq i shkurtër dheçorientues si dëshpërimi në fundtë vitit 2016. Megjithëse “Momentii Macronit” e ka ndryshuar nëmënyrë dramatike gjendjenshpirtërore në Evropë, ai nuk kazgjidhur asnjë nga problemet qëBE-ja ka aktualisht. Ndërkohë qëmund të shpresojmë që njëudhëheqje e re franko-gjermane dotë ketë sukses në tejkalimin endarjes, që u shfaq në mes të Veri-ut Europian dhe Evropës Jugorepas krizës financiare, ka gjithnjëe më shumë shenja se kriza e ref-ugjatëve mund të thellojë më tejndarjen mes Lindjes dhe Perën-dimit.NJË PNJË PNJË PNJË PNJË PARADOKSARADOKSARADOKSARADOKSARADOKSLINDORO-PERËNDIMORLINDORO-PERËNDIMORLINDORO-PERËNDIMORLINDORO-PERËNDIMORLINDORO-PERËNDIMOR

Paradoksi i gjendjes aktualeështë se edhe pse sondazhet e opin-ionit tregojnë një konvergjencë tëqëndrimeve ndaj refugjatëve dheemigrantëve në Lindje dhe nëPerëndim (publiku perëndimorështë bërë më i shqetësuar dheskeptik, ndërsa evropianolindorëte kanë zbutur pak qëndrimin e tyrenë krahasim me vitin e kaluar),

ndërkohë që tensionet ndërmjetPerëndimit dhe Lindjes po përsh-kallëzohen në BE.

Muajin e kaluar, kryeministrihungarez Viktor Orban ka bërë tëqartë: “Njëzet e shtatë vjet mëparë ne në Evropën Qendrore kemibesuar se Evropa është e ardhmjajonë - sot ne kemi përshtypjen sene jemi e ardhmja e Evropës”. Disajavë më vonë, presidenti francez,Emanuel Macron iu përgjigj kri-tikave nga Varshava për idetë e tijpër reformimin e tregut të punëstë BE-së me fjalët: “Qëndrimi i njëvendi që ka zgjedhur për t’u veti-zoluar në Evropë nuk do takërcënojë në asnjë mënyrë ar-ritjen e një kompromisi ambicioz”.

Përmbledhtazi mund të thuhetse udhëheqësit populistë nëEvropën Qendrore nuk mund tashohin më BE-në dhe vlerat e sajsi një model që duan të ndjekin.Nga ana tjetër, liderët perëndi-morë e marrin faktin që qytetarëte vendeve të Evropës Qendrorekanë zgjedhur njerëz si Viktor Or-

ban dhe Jaroslaw Kaczysnki, sishkak për të injoruar frikën eligjshme të Evropës Qendrore. Atakanë frikë se disa nga reformat epropozuara, nëse nuk shoqërohennga iniciativa të tjera politike,mund të dëmtojnë konkurruesh-mërinë e ekonomive të tyre.NJË RREZIK ME VONESËNJË RREZIK ME VONESËNJË RREZIK ME VONESËNJË RREZIK ME VONESËNJË RREZIK ME VONESË

Nuk është e vështirë të parash-ikohet se përplasja mes qeverive tëEvropës Qendrore që shpërfillinstandardet dhe vlerat e BE-së dheqeveritë evropiane perëndimore qëe lënë pas dore interesat e EvropësQendrore, mund të shkaktojnëshembjen e BE-së në atë momentkur shumica e evropianëve kanërifituar besimin tek BE-ja.

Evropianolindorët bëjnë endepjesë tek mbështetësit më të fu-qishëm të BE-së, por ata kanë dy-shime në lidhje me përfitimet e in-tegrimit evropian. Lindja dhePerëndimi tani janë të ndarë jovetëm prej murit të ndjeshmërisëkur është fjala për fatin e refug-jatëve që vijnë në Evropë, por edhe

Dje në 'Deutsche Welle'

për efektet e hapjes së kufijve bren-da BE-së, kur është fjala për tëardhmen e Evropës Lindore.

Njerëzit i kanë parë gjatë kufijtëe hapur në BE si ndryshimin mëtë rëndësishëm pozitiv që erdhi pasvitit 1989. Sot, ndërsa nga njëraanë miliona evropianolindorë pothurin plane për të studiuar, punu-ar dhe jetuar në Perëndim, ata qëkanë vendosur të qëndrojnë e sho-hin se e kanë vështirë të udhëtojnëpër shkak të dallimeve në rritje tëtë ardhurave midis vendeve të BE-së.FRIKA EFRIKA EFRIKA EFRIKA EFRIKA EEVROPIANOQENDRORËVEEVROPIANOQENDRORËVEEVROPIANOQENDRORËVEEVROPIANOQENDRORËVEEVROPIANOQENDRORËVE

Të paralizuar nga frika de-mografike, shumë evropianolin-dorë fillojnë t’i shohin kufijtë ehapur si një portë për transferimine prosperitetit nga Lindja nëPerëndim. Për shembull, shumënjerëz kanë filluar të pyesin vetenpse duhet të investojmë në njëedukim më të mirë nëse përfitues-it kryesorë të këtyre investimevejanë shoqëritë në Evropën Perën-dimore.

Brukseli, Berlini dhe Parisi ekritikojnë me të drejtë autorita-rizmin në disa vende të EvropësLindore. Megjithatë, ata nuk du-het t’i përdorin Orbanin ose Kac-zynskin si një justifikim për shpër-filljen e frikërave të reja të krijua-ra në Evropën Qendrore lidhur metë ardhmen e tyre në BE.

* Autori është drejtues i “Cen-tre for Liberal Strategies” në Sofje.Që prej vitit 2015, ai shkruan rreg-ullisht analiza për “New JorkTimes”. Libri i tij i fundit “Perën-dimi i Evropës” është botuar nëvitin 2017.

Tani, nëntë muaj më vonë, gjendja shpirtërore kandryshuar. Fitorja e Trumpi-t u ka rikthyer shumë

evropianëve vlerësimin e tyre për projektinevropian. Dhe fitorja zgjedhore e Emmanuel

Macronit në Francë mbi bazën e një platforme tëqartë pro-evropiane ka bërë që shumë të besojnë seBE-ja do të ketë një shans të dytë dhe se do të bëjë

maksimumin e saj. Eurobarometri, i publikuarmuajin e kaluar shënon një rritje të ndjenjës

publike ndaj BE dhe një monedhe të vetme. Dhe tëdhënat ekonomike janë gjithashtu inkurajuese.

REKLAME E diel 3 Shtator 201722 -

E diel 3 Shtator 2017 - 23ZBAVITJE

TTTTThënie tëhënie tëhënie tëhënie tëhënie tëmençuramençuramençuramençuramençura

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

AAAA Argët

im filoz

ofikrgët

im filoz

ofikrgët

im filoz

ofikrgët

im filoz

ofikrgët

im filoz

ofikFJ

ALEK

RYQI

(1)

FJAL

EKRY

QI (2

)

PËRG

JIGJ

ET E

FJA

LËKR

YQEV

E TË

NUM

RIT

TË K

ALUA

R

Plotësoni vendet bosh në mënyrë që çdo kolonë të ketë numrat nga 1-9

SUDOK Përgjigje e sudokut të numrit të kaluar

AAAAArgëtimrgëtimrgëtimrgëtimrgëtimfilozofikfilozofikfilozofikfilozofikfilozofik

KRIPTOSKEMEPërgjigja e numrit të djeshëmKRIPTOSKEME

Fjalëkryqi (1) Fjalëkryqi (2)HORIZONTAL1. Film i hitchock.6. Fillojnë premierën.7. Janë legjendat.11. Kush ka... ka zët.12. Thurman aktore.15. Një pjesë e testamentit16. Një pjesë e studimeve.18. Kështu është situata e tensionuar.21. Telefoni në kartëvizitë.22. Eshtë ngasje.24. Në krye të autoriteteve.25. Mbyllin mbledhjen.26. Pason abetaren.28. Nisin nga kreu.29. Fillojnë aafrimin.30. Cocker këngëtar.31. Bartok kompozitor.33. Tiriac që qe tenist.35. Oxa këngëtare.

Plotësoni vendet bosh në mënyrë që çdo kolonë të ketë numrat nga 1-9

36. Kalimi në ekstreme.37. U shkrua nga Zola.39. Fise pa fe.40. Eshtë mballomë.41. I mungon apatikut.43. Një pjesë e medaljeve.44. Një këngëtar lirik.46. Pak torturuese.48. Ka privilegjin e jetës.51. I famshmi Pacino.52. Nasi shkrimtar.53. Janë temperaturat më të ulëta.54. Me pit në box.

VERTIKAL1. Janë enigmatikë.2. Emri i Vivaldit.3. Rrjedh në klepsidër.4. Inicialet e Selleck aktor.5. Fillojnë rubrikën.

6. Ishte babai i Proknit dhe Filomelës.8. Vitet pa kufij.9. Mbyllin kanate.10. U shit për një pjatë thjerza.13. ... e shëndoshë në trup të shëndoshë.14. Moore aktore.17. Rocca aktore.19. Janë përmasa.20. Fund dhjetori.23. Mbyllin krahun.26. Fillojnë kalimin.27. Duhen ruajtur.32. Ishte Europa komuniste.34. Agjenci Kombëtare Lokale38. Berg kompozitor.40. Të parat në Amsterdam.42. Elsa këngëtare.45. Memoria në computer47. Me të nxjerrin trarë.49. Në mes të dhomës.50. Ekstreme kateti.52. Kufijtë e lutjes.

Gjeni ndryshimin

Dy figurat kanë ndryshime nga njëra-tjetra

Përgjigja, ja cilat janë ndryshimet e figurave

BUDA- Për të arritur gjetjen e thelbit tonë të vërtetë, duhet që më

parë të jetojmë te të shtatë mëkatet.- Udhëtari, nëse nuk takon një shoqërues më të mirë ose

të ngjashëm me veten, vazhdon i bindur vetëm: nuk bëhetshoqëri me budallain.

- Nëse asnjë s'të ka zili, dije se ti je njeri idështuar. Pema me kokrra synohet, tjetraharrohet...

- I thashë Zotit, “Më ruaj nga armiqtë” dhe fillo-va të humbas miqtë...

- Në republikën e mediokritetit gjeniuështë i rrezikshëm.

(Robert G.ingersoll)

- Publiku është jashtëzakonishttolerant. Ai fal çdo gjë, përveçgjeniut.

(Oskar Uajlld)

- Gjeniu i vërtetë është një mendje mefuqi të përgjithshme të madhe, tëorientuar rastësisht në një drejtim tëcaktuar.

(Samuel Xhonson)

HORIZONTAL1. Pupi regjisor.5. Kujtohet për një fitore të grekëve ndaj persëve11. Turner aktore.12. Fillojnë festat.13. Skuadër greke.14. Falen pa fe.15. U shkrua nga Gorkij.18. Një sferë për... model.19. Janë bisha.22. Parashtesë për dy.23. Demoni që persekutonte Sarën.24. Stacion i famshëm orbital.25. Mendes regjisor.27. Një rreth i ngushtë miqësor29. Film me Robert de Niro dhe Jean Reno30. Këndohen në opera.32. Eshtë lajm i vjetër.34. Sharif aktor.35. Martin i Norma Rae.

36. Mund të jenë filmi.38. Një jepet për hartim.39. Ami i Maupassant.41. Fundi i Turandot.42. Halili këngëtare.45. Neill i Jurassic park.47. Pineda e Garcia Lorca-s.48. Giorgio stilist

VERTIKAL1. Morissette këngëtare.2. Kilmer aktor.3. Heche aktore.4. Fillojnë tatëpjetën5. Eshtë diapozitiv shumë i ndjeshëm.6. Mbyllin spitale.7. Në krye të masave.8. Bëjnë shirit me shi.9. Qe vajza e Tantalit.10. Janë më shumë se dëshira12. Ishte dekret i sulltanit.15. Qe mbreti i urtë i Pilos.

16. Quinn aktor.17. Gasol i NBA.20. Fillojnë garën.21. Një pjesë e reformave.26. Eshtë si biskotë.28. Mund të jetë karmelitan.29. Sjellin shi.30. Bel i Maupassant.31. Direk pa ekstreme.33. Gjysma e bimëve.34. Mbyllin një motor.36. Eshtë bitum.37. Fara këngëtare.38. Hanks aktor39. Stiller aktor.40. Morrison rockstar.42. Fillojnë masat.43. Në krye të tabelës.44. Derisa janë në fund.46. Fund filmi.

F E R M A N I T J N A

A K S I L O V A L E

R O N E P F R E N A T

A H I P O K R I T E T D

D E M O S T E N I I K E

D I K A S T E R E T N O R

A M A L I A I Z E N E A

D E L E R A E O E

A R I E P I T E T E T

I O R M A I D M A D H I

S R I R I E L I R E N

T E R R O R I A R E N A T

L U I S S P A M A L I A

A L K T R O B E R I A

P P E R I O D I K B N A

F I N A L J A A A R N

R E P A R T E T N S I A

T E R E K S I P N

P A R E T T R U K E T I

A R I T R E A L K U P A

S I F I T I M E T

T A N D E M N E R E U R

A H O T E L E T T R A U

J U K A T E R A R M

S T A R E T I K E T A T

A R M I K S T O L I T E

L I O A R O M I N A T

L O C A B A R E T L A

A B A T E R I T E A R

T R I M E R I T E A N E

A R T U R O U I M A T T

A R S E N E A A

A D A T M E T R I C

P A K T P I R A T E R I

K U A L I T E T I E P

L E C E P I N A T A

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

11 12 13

14 15 16 17 18

19 20 21 22

23 24

25 26 27 28

29 30 31

32 33 34

35 36 37

38 39 40

41 42 43 44 45 46

47 48

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

11 12 13 14 15

16 17 18 19 20

21 22 23 24

25 26 27

28 29 30 31 32

33 34 35 36

37 38 39 40

41 42 43

44 45 46 47

48 49 50 50 51 52

53 54

5 1 11 18 3 10 18 2 1 15 20

3 2 6 5 3 2 1 5 1 13 1

21 4 3 5 6 2 1 5 5 10 5

1 6 10 1 2 8 11 6 4 1 5

2 13 7 2 1 5 1 1 2 8 11K

19 1 7 3 5 6 15 14 10 6A13 3 5 6 2 5 6 11 1 1 5 T5 2 1 6 21 19 6 2 1 5 1 E1 5 7 6 2 8 5 10 8 6 6

16 8 7 8 17 6 5 1 6 21 6

6 4 15 8 5 1 5 18 3 10

4 3 18 8 7 6 18 6 4 6 7 1

REKLAME E diel 3 Shtator 201724 -

HYJNE NE FUQI VENDIMET PER RRITJEN E MASES SE … · cila në një letër drejtuar dy ditë më...

Documents

Transcript of HYJNE NE FUQI VENDIMET PER RRITJEN E MASES SE … · cila në një letër drejtuar dy ditë më...