Hướng Dẫn Giảng Dạy Việt Ngữbanvandong.tripod.com/tailieu.pdf13 tháng năm 2006 -...

13 tháng năm 2006 - Swedish-Providence Medical Center 500 17th Avenue - Seattle , WA 98112

HHưướớnngg DDẫẫnn GGiiảảnngg DDạạyy VViiệệtt NNggữữ

KKỳỳ 22

Chương Trình 8:15 – 8:30 Chào Mừng và thông qua chương trình. 8:30 – 10:30 Học chung : Thầy Quyên Di

1. Tiếng Việt trong và ngoài nước 2. Từ thường dùng sai và lẫn 3. Cách phân chia trình độ 4. Cách soạn bài 5. Sinh hoạt học đường 6. Âm nhạc trong việc giảng dạy

10:30 – 10:45: Nghỉ giải lao 10:45- 12:15 : Chia nhóm

Nhóm 1: Cho các thầy cô đã dạy hơn 3 năm: Thầy Quyên Di • Dạy tập làm văn • Văn phạm Việt ngữ

Nhóm 2: Nhóm cho các thầy cô dạy Việt ngừ lần đầu tiên: Cô Kim Oanh

• Khái niệm sư phạm căn bản • Nghe, đọc, nói và viết

12:15 – 1:00 Ăn trưa tại Cafetaria 1:00 – 4:00 Thực tập

Nhóm 1: Thầy Quyên Di • Dạy ráp vần • Dạy tập đọc • Phân tích dạy mẫu

Nhóm 2: Cô Kim Oanh

• Dạy lớp Đặc Biệt • Dạy sử địa • Phân tích dạy mẫu

4:00 - 4:15 Nghỉ giải lao 4:15 – 5:00 Phát bằng và Cảm nghỉ và thông báo 6:30 – 9:30 Ăn tối & Trao đổi và chia sẽ

Nguyeãn-Laâm KimOanh

• Giaùo chöùc thuoäc caùc tröôøng trung hoïc vaø tieåu hoïc coâng laäp, Orange County, 1980 - 1993

• Giaùo Sö huaán luyeän caùc khoùa tu nghieäp sö phaïm cho giaùo chöùc caùc tröôøng coâng laäp quaän Orange, Los Angeles, vaø San Diego, 1993-1995

• Giaùo Sö thuoäc Ñaïi Hoïc Sö Phaïm CSU Long Beach, 1995- hieän taïi

• Saùng laäp vaø ñieàu haønh chöông trình giaùo duïc song ngöõ caùc ngoân ngöõ AÙ Chaâu (Asian BCLAD Consortium Program) vôùi 6 tröôøng ñaïi hoïc trong vuøng LA Basin (CSU Dominguez Hills, CSU Fullerton, CSU Long Beach, Cal State Los Angeles, CSU Northridge, Cal Poly Pomona) 1997-1999

• Coäng taùc vieân cuûa Cô Quan Nghieân Cöùu Caùc Chöông Trình Giaùo Duïc Hoïc Sinh Thieåu Soá (Center for Language Minority Education and Research) taïi ñaïi hoïc CSU Long Beach, 1993 - hieän taïi

• Chuû tòch hoäi Giaùo Chöùc Ñoâng Nam AÙ Hoa Kyø (NAFEA - National Association for the Education and Advancement of Cambodian, Laotian, and Vietnamese Americans) 1998-2000

• Giaùo sö trong ban giaûng huaán cuûa chöông trình Giaùo Duïc Sö Phaïm cuûa heä thoáng California State University, coäng taùc vôùi ñaïi hoïc CSU Long Beach, CSU Fullerton vaø Cal Poly Pomona, phuï traùch phaàn giaûng daïy caùc lôùp treân internet cuõng nhö ñi quan saùt vaø löôïng giaù caùc giaùo chöùc Myõ veà caùch thöùc daïy vaø höôùng daãn hoïc sinh trong caùc tröôøng tö vaø coâng laäp, 1999 - hieän taïi

Quyeâên Di

• Daïy hoïc taïi caùc tröôøng trung hoïc vaø ñaïi hoïc taïi

Vieät Nam, 1967-1977 • Phoù giaùm ñoác Ban Tu Thö, toång thö kí taäp san

Thuï Nhaân vaø taäp san Tri Thöùc cuûa vieän ñaïi hoïc Ñaø Laït, 1974

• Thaønh vieân ñieàu haønh vaø giaûng huaán, Trung Taâm Tu Nghieäp Giaùo Chöùc Coâng Giaùo Vieät Nam, 1973-1975

• Bieân taäp vieân, vaø sau ñoù, Toång thö kí baùn nguyeät san Tuoåi Hoa, 1964-1975

• Chuû bieân baùn nguyeät san Ngaøn Thoâng, 1972-1974

• Phuï traùch Trang Thieáu Nhi, nhaät baùo Xaây Döïng, 1971-1972

• Chuû nhieäm kieâm Chuû buùt nguyeät san Tuoåi Hoa, xuaát baûn taïi haûi ngoaïi, 1986-hieän taïi

• Chuû nhieäm taäp san vaên-trieát-thaàn Thôøi Ñieåm Coâng Giaùo, 1994-hieän taïi

• Giaûng daïy moân vaên hoùa vaø trieát hoïc Vieät Nam taïi CSU Long Beach (CLMER), CA, 1997

• Giaûng daïy lôùp ñaøo taïo giaùo chöùc song ngöõ taïi CSU Fullerton, CA, 2000-

• Saùng laäp vaø phuï traùch caùc chöông trình phaùt thanh Tuoåi Hoa, Hoa Hoàng Cho Nhaân Gian, Tin Vui Göûi Thôøi Ñaïi Môùi, phaùt thanh taïi 11 ñòa ñieåm treân toaøn quoác Hoa Kì, 1995-hieän taïi

• Coù treân 10 taùc phaåm ñaõ xuaát baûn, thuoäc caùc loaïi giaùo khoa, giaùo duïc, vaên ngheä, suy tö caûm nghieäm

• Huaán luyeän giaùo chöùc giaûng daïy Vieät ngöõ taïi Orange County- CA, San Diego-CA, Long Beach-CA, San Jose-CA, Portland-OR, Washington D.C., Atlanta-GA, Dallas-TX, Fortworth-TX, Wichita Falls-TX, New Orleans-LA, Vancouver-Canada, Sydney-Australia, Paris-Phaùp

Trường Việt Ngữ Tiểu Bang Washington

Trường Việt Ngữ Hồng Bàng 5545 159th PL SE Bellevue, WA 98006 Nguyễn Dũng 425-891-1607 [email protected] http://www.hongbangseattle.org Trung Tâm Việt Ngữ Văn-Lang 8922 41st Ave. SW Seattle, WA 98136 206-331-8320 [email protected] http://www.vanlangseattle.com Trường Việt Ngữ Hùng Vương 1454 Skyline Ridge Ln SW Tumwater, WA 98512 Hoàng Phi Khanh 360-402-6911 Tân Thục Đức 360-352-2539 [email protected] http://www.vietnguhungvuong.com Trường Việt Ngữ Ðắc Lộ 1231 East Fir Street, Seattle, WA 98122 Nguyễn Thu-Vân 206-325-5626 ext. 40 [email protected] www.geocities.com/vn_daclo/ Trường Việt Ngữ Cổ Lâm 3503 So. Graham St. Seattle, WA 98118 206-723-4741 Lê Quốc Linh [email protected]

Trường Việt Ngữ Vạn Hạnh 4837 So. Fontenelle Street Seattle, WA 98118 Ngô Quỳnh Lâm [email protected] Nguyễn Thiện [email protected] Trường Việt Ngữ Rainier Vista Lê Dương Tiến 206-331-2465 [email protected] Trường Việt Ngữ Chu Văn An Đỗ Sỹ 206-330-7129 Cộng Đoàn Thánh Giuse 4520 McKinley Ave. Tacoma, WA 98404 Nguyễn Mai Linh 253-857-8908 [email protected] Trường Việt Ngữ Hải Ðăng 6721-51st Ave. South Seattle, WA 98118 Mục Sư Tạ Huy Trường 206-725-5585 Trường Việt Ngữ Phước An Đạo Tràng Mai Thanh Cao 425-562-1245 [email protected] Trường Việt Ngữ Phước Huệ 2625 72nd SE Tacoma, WA 98404 Nguyễn Tuyết 253-548-2470 [email protected]

Tài Liệu Trên Mạng

Trường Việt Ngữ: http://www.vnet.org/vanlangsj/ http://www.aucocenter.org/ http://www.huongviet.org/ Tự Điển: http://www.vdict.com/ http://www.ksvn.com/ http://www.dactrung.net/ http://www.word2word.com/ Thư Viện: http://www.thuvienvietnam.com/ http://vnthuquan.net/ http://vi.wikipedia.org/ Nhà Sách: http://www.vinabook.com / http://www.tulucmall.com/ Báo Việt Nam: http://www.saigonbao.com/ Nhu Liệu Đánh Chữ Việt: http://www.unikey.org/ http://www.vps.org/ http://www.vnisoft.com/ Tài Liệu Về Văn Hóa Việt Nam: http://vhvn.com/ http://www.vietshare.com/vietnam/truyenvakinhsachvietnam.asp http://www.vnet.org/vanlangsj/

Tài Liệu Căn Bản

Compare and Contrast The English and The Vietnamese Alphabets and Sound Systems

A B C D E F

A, AÂ, AÊ B C, Ch D, Ñ E, EÂ ---

G H I J K L M G, Gi,

Gh H I --- K,

Kh L M

N M O P Q(u) R S

N, Nh, Ng, Ngh

M O, OÂ, Ô

P, Ph Q(u) R S

T U V W X Y Z T, Th,

Tr U, Ö V --- X Y --

Note: Each letter has two parts:

- name (Teân) - sound (AÂm)

teân: (beâ)

B aâm: (bôø)

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 1

The Vietnamese Alphabets

Vowels - Nguyeân AÂm Consonants - Phuï AÂm

A AÊ AÂ E EÂ I O OÂ Ô U Ö Y

B C D Ñ G H K L M N P Q R S T V X

daáu: Ø Ù û õ ï

Ch Gi Gh Kh Nh Ng Ngh Ph Qu Th Tr

Each Vietnamese language word has three main components: 1. the beginning consonant sound (Phuï AÂm Ñaàu) : made up of one or more consonant

letters 2. the rhyme (Vaàn): made up of the vowel and all the letters that follow it 3. the tone (Thanh): denoted by one of the five diacritic marks Example:

V IEÄT

1. Onset (beginning sound): V

2. Rime: IEÂT

3. Tone: .

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 2

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 3

TIEÁN TRÌNH TAÄP ÑOÏC VAØ TAÄP VIEÁT TAÄP ÑOÏC:

khoâng phaûi chæ laø: • raùp vaàn • phieân aâm • thoâng ngoân

maø laø moät tieán trình bao goàm vieäc: • taïo yù nghóa • laøm saùng toû • phoâái hôïp kinh nghieäm, söï hieåu bieát • ñoàng saùng taïo

Tieán trình TAÄP ÑOÏC: 1. PRE-READING Chuaån bò ñoïc: moùc noái vôùi kinh nghieäm rieâng saün coù vôùi ñeà taøi, taùc

giaû 2. READING Ñoïc: aùp duïng caùc phöông thöùc taäp ñoïc 3. RESPONDING Ñaùp yù baøi ñoïc: chia seû caûm nhaän veà baøi ñoïc 4. EXPLORING Tìm hieåu baøi ñoïc: phaân tích cuù phaùp, vaên töø 5. EXTENDING Môû roäng baøi ñoïc: tìm yù nghóa rieâng döïa treân baøi ñoïc Tieán trình VIEÁT: 1. PRE-WRITING Chuaån bò vieát: löïa ñeà taøi döïa treân yù thích vaø kinh nghieäm rieâng 2. DRAFTING Vieát nhaùp: ghi xuoáng taát caû caûm xuùc veà ñeà taøi, khoâng chuù troïng ñeán vaên

phaïm 3. REVISING Vieát laïi: theâm thaét chi tieát laøm cho noäi dung theâm soáng ñoäng, ñoïc cho

moät ngöôøi khaùc nghe vaø vieát laïi döïa treân phaûn öùng cuûa hoï 4. EDITING Duyeät laïi: xem xeùt laïi vaên phaïm, cuù phaùp, caâu vaên vaø chænh cho ñuùng 5. PUBLISHING Xuaát baûn/Phoå bieán: vieát laïi cho ñeïp, theâm hình aûnh cho caâu truyeän

theâm haáp daãn ñeå phoå bieán ñeán löùa tuoåi thích hôïp Vieát vaø Ñoïc laø hai tieán trình song song vôùi nhau vaø aûnh höôûng laãn nhau.

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 4

Tieán Trình Taäp Ñoïc 1. Chuaån bò ñoïc: giaûi thích veà baøi taäp ñoïc. Chia seû vôùi hoïc sinh nhöõng chi tieát veà baøi vaên - ñöôïc

saùng taùc luùc naøo, trong hoaøn caûnh naøo, chöùa ñöïng nhöõng taâm tình gì. (engaging/anticipating/expecting)

2. Taäp Ñoïc: - ñoïc baøi thô/vaên qua moät laàn cho hoïc sinh nghe. Duøng aâm, ñieäu, thanh, nhòp ñeå dieãn ñaït

nguï yù cuûa baøi vaø taïo söï loâi cuoán ngöôøi nghe. - Môøi hoïc sinh ñoïc töøng ñoaïn ngaén vaø toùm taét yù chính cuûa ñoaïn. - Ñaët caâu hoûi ñeå kieåm chöùng söï thoâng hieåu cuûa hoïc sinh. (comprehension)

3. Ñaùp YÙ Baøi: baûo moãi hoïc sinh löïa choïn moät ñoaïn vaên ngaén gaây nhieàu caûm xuùc cho chính mình vaø ghi laïi nhöõng yù, töôûng, vaø caûm xuùc ñoù. Cho caùc hoïc sinh chia seû nhöõng gì ñaõ ghi laïi. (responding/interacting with literature)

4. Tìm hieåu vaên chöông: höôùng daãn caùc em hieåu caùc phöông thöùc haønh vaên taùc giaû duøng trong baøi: caùc töø töôïng hình, töôïng thanh, vaàn, aâm ñieäu, v.v... Giaûi thích caùch caáu truùc cuûa ñoaïn vaên. Daãn giaûi caùc töø vöïng khoù neáu coù. (literary appreciation)

5. Nôùi roäng vaø lieân keát yù baøi vôùi caù nhaân: cho hoïc sinh lieân keát yù baøi vaên vôùi kinh nghieäm rieâng qua caùc hình thöùc khaùc nhau nhö hoäi hoïa, ñoùng kòch, laøm thô, nhaïc, vieát vaên, v.v... (personal connection)

SUY NGHÓ: Luùc choïn moät baøi taäp ñoïc, chuùng ta neân löu yù ñeán nhöõng ñieàu gì?

Tieán Trình Taäp Vieát Vaên 1. Chuaån bò vieát - Taïo moät kinh nghieäm/caûm xuùc chung:

- Tìm moät baøi vaên vaàn/vaên xuoâi thích hôïp vaø "loâi cuoán" vôùi löùa tuoåi hoïc sinh vaø ñoïc cho caùc em nghe hoaëc keå moät truyeän ngaén haáp daãn cho hoïc sinh nghe (language experience)

- Ñaët caâu hoûi kieåm chöùng söï thoâng hieåu vaø vaø daãn giaûi theâm neáu caàn (comprehension) - Duøng bieåu ñoå chöõ ñeå phaân tích yù chính truyeän (word map) - Cho hoïc sinh lieân keát caûm töôûng/kinh nghieäm rieâng veà truyeän vaø duøng bieåu ñoå chöõ ñeå ghi

laïi. Cuøng hoïc sinh tìm vaø lieät keâ taát caû caùc töø lieân quan ñeán ñeà taøi vieát (word bank) - Cho hoïc sinh chia seû trong nhoùm nhoû hoaëc töøng ñoâi vaø ghi theâm caùc yù kieán cuûa baïn

(connection) 2. Vieát nhaùp: döïa treân bieåu ñoà chöõ ñeå vieát baûn thaûo nhaùp - khoâng caàn chuù troïng veà vaên phaïm,

chính taû. 3. Vieát laïi: Ñoïc cho moät hai ngöôøi khaùc nghe, ghi nhaän yù kieán, vieát laïi baûn thaûo thöù hai. 4. Duyeät laïi: Caëp vôùi moät hoïc sinh khaùc, giuùp nhau kieåm laïi caùc loãi chính taû vaø vaên phaïm ñeå

vieát laïi baûn cuoái, goïn gaøng, saïch seõ, khoâng loãi. 5. Xuaát baûn/Phoå bieán: Hoaøn taát baûn thaûo chính thöùc cuoái, theâm vaøo hình aûnh, bìa vaø caùc trang

trí thích hôïp. Chia seû vôùi caùc baïn cuøng vaø khaùc lôùp. Mang veà ñoïc cho gia ñình thöôûng thöùc.

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 5

*** HÖÔÙNG DAÃN CAÙCH DAÏY MOÂN TAÄP ÑOÏC/TAÄP VIEÁT OPENING- MÔÛ BAØI: (khai thaùc vaø xaùc ñinh kieán thöùc saün coù) - ñaët nhöõng caâu hoûi noái keát ñeà taøi vôùi kinh nghieäm soáng cuûa hoïc sinh - gôïi yù cho hoïc sinh noùi veà nhöõng gì ñaõ bieát lieân quan ñeán ñeà taøi - giôùi thieäu caùc töø ngöõ môùi trong vaên maïch/vaên caûnh BODY - THAÂN BAØI: daïy cho hoïc sinh hieåu vaø ñaït ñöôïc caùc muïc tieâu giaùo duïc Giaûng Daïy:

• giaùo vieân ñoïc toaøn baøi - laàn thöù nhaát: hoïc sinh nghe - laàn thöù nhì: hoïc sinh nghe vaø doø theo baøi ñoïc

• giaùo vieân giaûi nghóa baøi (ñaët caâu hoûi cho hoïc sinh ñoùng goùp kieán thöùc) (comprehension, cultural concepts)

• phaân ñoaïn (ñeå bieát daøn yù baøi vaên) (story structure and story elements)

• taäp ñoïc - giaùo vieân giaûi thích (töø ngöõ, vaàn, cuù phaùp, vaên phaïm) - giaùo vieân höôùng daãn ñoïc: giaùo vieân ñoïc töøng caâu, caû lôùp ñoïc theo

Thöïc Haønh taäp ñoïc: 1. chia hai nhoùm, moãi nhoùm ñoïc moät caâu lieân tieáp nhau 2. chia thaønh caëp, ñoïc cho nhau nghe 3. caùc hoïc sinh tình nguyeän ñoïc moät ñoaïn tröôùc lôùp 4. giaùo vieân chæ ñònh caùc hoïc sinh khaùc 5. moät hai hoïc sinh ñoïc laïi toaøn baøi

OÂn Taäp: cuûng coá baøi ñoïc baèng caùch: - giaùo vieân ñaët caâu hoûi ñeå kieåm chöùng söï hieåu baøi - giaùo vieân gôïi yù cho hoïc sinh suy nghó roäng hôn veà ñeà taøi - hoïc sinh thaûo luaän roäng hôn veà ñeà taøi

AÙp Duïng: (choïn moät soá caùc sinh hoaït döôùi ñaây) • Nghe: Hoïc sinh nghe hay taäp moät baøi haùt, moät baøi thô veà ñeà taøi • Noùi: Hoïc sinh thuaät laïi caâu truyeän ñaõ hoïc moät caùch maïch laïc • Vieát: Hoïc sinh saùng taùc moät caâu truyeän vaø veõ hình döïa treân caâu truyeän • Hoaït Caûnh: hoïc sinh ñoùng kòch döïa treân noäi dung baøi hoïc • Ñoïc: Hoïc sinh ñoïc laïi ñöôïc moät ñoaïn vaên ngaén do giaùo vieân ñieàu hôïp lôùp vieát

laïi döïa treân baøi ñoïc • Hoïc Thuoäc Loøng: Hoïc sinh hoïc naèm loøng ñoaïn vaên treân • Vieát Chính Taû: Hoïc sinh nghe ñoïc vaø vieát laïi ñöôïc baøi vaên treân

CLOSING - KEÁT THUÙC: Giaùo vieân höôùng daãn hoïc sinh ghi laïi nhöõng kieán thöùc thaâu thaäp vaø cho bieát seõ aùp duïng trong tröôøng hôïp naøo. Hoïc sinh ghi laïi trong nhaät kí hoïc taäp caùc ñieàu caûm thaáy thích thuù nhaát qua baøi hoïc vaø veõ hình phaûn aûnh caùc ñieàu naøy.

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 6

BAØI ÑOÏC

CHUÙC TEÁT

Ngaøy moàng moät teát, em maëc quaàn aùo môùi, ñi giaøy môùi. Chò em giuùp em chaûi ñaàu, coät toùc thaät ñeïp. Em cuøng caùc anh chò chuùc teát oâng baø vaø boá meï. Chuùng em chuùc oâng baø maïnh khoûe, soáng laâu traêm tuoåi. Chuùng em chuùc boá meï haïnh phuùc vaø ñaït ñöôïc nhieàu kết quả trong mọi coâng ăn việc laøm. OÂng baø vaø boá meï khen chuùng em ngoan, roài khuyeân chuùng em hoïc haønh chaêm chæ, vaâng lôøi boá meï. Sau ñoù, oâng baø vaø boá meï lì xì cho chuùng em baèng tieàn môùi. Em raát thích tuïc leä chuùc teát. Em cuõng thích nhaän ñöôïc tieàn lì xì. Teát Vieät Nam vui quaù.

Ñaàu naêm kính chuùc oâng baø Soáng laâu traêm tuoåi, caû nhaø möøng vui.

Chuùc ba haïnh phuùc yeâu ñôøi Chuùc meï luoân giöõ nuï cöôøi töôi xinh.

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 7

Vöôøn Hoa Nhaân Loaïi Em aï, Moãi chuùng ta ñeàu phaûi laø moät boâng hoa duø cho cuoäc ñôøi coù nhieàu vaát vaû nhieàu cöïc loøng nhieàu hi sinh nhieàu cay ñaéng Nhöng moät taâm hoàn quaûng ñaïi vaø höôùng veà lí töôûng vaãn luoân luoân coù khuoân maët töôi taén, deã yeâu Ñeå laøm ñeïp cho mình vaø laøm ñeïp cho ñôøi Ñeïp töø theå xaùc tôùi taâm hoàn töø traùi tim ñeán khoái oùc. Boâng hoa töôi, thôm ngaùt, daâng hieán cho ngöôøi nhöõng caûm giaùc thanh thoaùt nheï nhaøng, Thì tuoåi treû chuùng ta cuõng haõy ñem thieän chí vaø nieàm haêng say phuïc vuï cho ñôøi. Haõy soáng laøm sao ñeå chuùng ta laø nieàm khích leä,

naâng ñôõ, an uûi tha nhaân, duø trong phaïm vi nhoû beù. vaø, Em thaân aùi, duø chuùng ta laø boâng hoa to hay beù, röïc rôõ hay ñôn thuaàn; duø chuùng ta laø hoa hoàng hay hoa hueä, hay chæ laø hoa daïi nhu mì ñieàu ñoù khoâng heà gì khi chuùng ta cuøng taâm nieäm: Taát caû chuùng ta phaûi hôïp laïi ñeå taïo neân Moät vöôøn hoa ñaày ñuû höông saéc cho Coäng ñoàng nhaân loaïi.

Quyeân Di 1969

t

Boâng Sen Traéng

Chuùng ta thích nhöõng boâng sen, nuï ngoïc ngaø nôû troøn caùnh traéng trong gioù naéng ngaøy heø. Nhöng neáu muoán soáng moät cuoäc ñôøi töôi ñeïp vaø höõu ích, khoâng nhöõng Em chæ yeâu sen, maø caàn thieát Em coøn phaûi taäp cho coù nhöõng ñöùc tính nhö sen. Nhö boâng sen, Em seõ laø bieåu töôïng vaø hieän thaân cuûa söï töôi maùt hoàn nhieân, khoâng aâu saàu vaø luoân bieát vui töôi ñoùn chaøo cuoäc soáng, vì Em laø tuoåi treû, thaønh phaàn "deã thöông" cuûa coäng ñoàng nhaân loaïi. Taâm hoàn Em seõ laø taâm hoàn trong saïch, loøng Em trinh traéng nhö vieân ngoïc quyù giöõa vuøng ñaù soûi, nhö boâng sen vöôn leân töø buøn ñaát maø khoâng vöôùng chuùt bôïn nhô. Em caàn bieát nhaän maø cuõng caàn bieát cho, chaúng khaùc gì boâng sen heù caùnh nhaän söông mai, naéng sôùm, gioù chieàu, ñeå roài toûa höông thôm ngaùt khi nuï troøn töôi nôû. Em cuõng haõy saün saøng daán thaân phuïc vuï, haõy coáng hieán cho tha nhaân taát caû khaû naêng vaø thieän chí cuûa Em, trong moïi nôi moïi luùc, ñeå thaáy cuoäc soáng mình yù nghóa vaø höõu ích, nhö caây sen ñem taát caû nhöõng gì mình coù ñeå phuïc vuï con ngöôøi maø khoâng boû phí moät chuùt naøo. Quyeân Di

8

t

Soaïn Baøi (lesson planning) Choïn baøi:

- trình ñoä hoïc sinh - thôøi ñieåm

Ñeà taøi (theme/topic): Muïc Tieâu Giaùo Duïc (Learning objectives):

• Ngöõ Vöïng (vocabulary development)

• Khaùi Nieäm Vaên Hoùa (cultural concepts)

• Vieät Ngöõ (Vietnamese language development)

- nghe/hieåu (listening comprehension) - noùi/dieãn taû (speaking skills) - ñoïc (reading skills) - vieát (writing skills)

*** Höôùng Daãn (Instructional Strategies/Learning activities)

- Giaûng Daïy (Direct Instruction)

- Thöïc Haønh (Practice)

- OÂn Taäp (Review)

- AÙp Duïng (Apply)

Löôïng Giaù Thaønh Quaû Hoïc (Assessment)

9

Một số vấn đề về ngữ học Việt Nam

MẪU ÂM - MẪU TỰ / NGUYÊN ÂM - PHỤ ÂM * MẪU ÂM là những âm chính của một ngôn ngữ. MẪU TỰ là những chữ cái được dùng như những kí hiệu để ghi lại các mẫu âm. Chúng ta có thể so sánh ý niệm ngôn ngữ này với ý niệm âm nhạc: có 7 âm chính cao thấp khác nhau (tương đương với các mẫu âm trong ngôn ngữ). Người ta dùng 7 nốt: do, re, mi, fa, sol, la, si (tương đương với các mẫu tự trong ngôn ngữ) để ghi lại các âm chính đó. * Tiếng Việt có 21 mẫu âm, là: A, BỜ, CỜ, DỜ, ÐỜ, E, GỜ, HỜ, I, LỜ, MỜ, NỜ, O, PHỜ, QUỜ, RỜ, SỜ, TỜ, U, VỜ, XỜ. * MẪU TỰ: Ðể ghi lại 21 mẫu âm này, chúng ta dùng 22 mẫu tự (còn gọi là chữ cái): - Âm A được ghi bằng chữ A - Âm BỜ được ghi bằng chữ BÊ (viết là B) - Âm CỜ, tùy trường hợp, được ghi bằng chữ XÊ (viết là C) hay chữ CA (viết là K) - Âm DỜ được ghi bằng chữ DÊ (viết là D) - Âm ÐỜ được ghi bằng chữ ÐÊ (viết là Ð) - Âm E được ghi bằng chữ E - Âm GỜ được ghi bằng chữ GIÊ (viết là G) - Âm HỜ được ghi bằng chữ HÁT (viết là H) - Âm I được ghi bằng chữ I - Âm LỜ được ghi bằng chữ E LỜ (viết là L) - Âm MỜ được ghi bằng chữ EM MỜ (viết là M) - Âm NỜ được ghi bằng chữ EN NỜ (viết là N) - Âm O được ghi bằng chữ O - Âm PHỜ được ghi bằng hai chữ PÊ (viết là P) và HÁT liền nhau: PH - Âm QUỜ được ghi bằng hai chữ CU (viết là Q) và U liền nhau: QU - Âm RỜ được ghi bằng chữ E RỜ (viết là R) - Âm SỜ được ghi bằng chữ ÉT SÌ (viết là S) - Âm TỜ được ghi bằng chữ TÊ (viết là T) - Âm U được ghi bằng chữ U - Âm VỜ được ghi bằng chữ VÊ (viết là V) - Âm XỜ được ghi bằng chữ ÍCH XÌ (viết là X) - MỘT VÀI GHI CHÚ QUAN TRỌNG: 1. Trong các mẫu tự (chữ cái) của tiếng Việt còn có chữ I CỜ RÉT (viết là Y). Chữ này không được dùng để ghi lại âm nào, nhưng viết liền sau chữ A để thành tập hợp ghi âm AY, và viết liền sau chữ U để thành tập hợp ghi âm UY. Tuy nhiên, chữ Y được xem là một chữ cái (mẫu tự), và theo một thói quen, người ta dùng để ghi lại những âm I, Í, Ỉ khi những âm này đứng một mình, không kết hợp với những âm khác. Nhiều người còn có thói quen dùng chữ Y để ghi âm I khi âm này đứng sau các âm HỜ (H), CỜ (K), LỜ (L), TỜ (T). Nếu âm I đứng sau âm MỜ (M) thì những người này có khi dùng chữ I (lông mi, khoai mì, mí mắt, tỉ mỉ, mộng mị), có khi dùng chữ Y (nước Mỹ). Những thói quen này không hợp lí, nhưng ta cũng phải chấp nhận vì có nhiều người dùng. 2. Chữ CU (Q) không được dùng để ghi lại âm nào, nhưng vẫn được xem như một mẫu tự (chữ cái). Chữ Q viết cùng với chữ U đằng sau, trở thành một tập hợp để ghi mẫu âm QUỜ (như đã nói ở trên.) 3. Trong tiếng Việt không có mẫu âm PỜ (viết là P). Một số chữ có mẫu âm này (dùng như phụ âm đầu), như: pin, píp v.v... là để ghi lại những âm trong ngoại ngữ. Tiếng Việt chỉ có mẫu âm

PHỜ (viết là PH) thôi, như trong PHỞ, PHỐ, PHÚC v.v... Tuy nhiên, P vẫn được xem là một mẫu tự. 3. Cần phân biệt hai hệ thống ÂM và TỰ (CHỮ): âm BỜ được ghi bằng chữ B (đọc là BÊ), âm TỜ được ghi bằng chữ T (đọc là TÊ), v.v... Do đó, không thể nói BỜ là sai còn BÊ là đúng, hay ngược lại. Khi ta phát âm BỜ, TỜ... là ta dùng hệ thống mẫu âm, còn khi ta đọc BÊ, TÊ... là ta dùng hệ thống mẫu tự. (Ghi chú: Chúng ta nói: "Hai chữ Việt Nam được viết tắt là là V (vê) N (en-nờ)", chứ chúng ta không nói: : "Hai chữ Việt Nam được viết tắt là Vờ Nờ." Chữ V được dùng làm kí hiệu để ghi âm VỜ, chữ N được dùng làm kí hiệu để ghi âm NỜ. Ðối chiếu với Anh ngữ, chúng ta thấy có letter name (tên chữ) và letter sound (âm mà chữ ghi lại). Thí dụ: chữ B có tên (letter name) là "bi" và có âm (letter sound) là "bơ". 4. Bảng chữ cái (mẫu tự) trong tiếng Việt gồm 23 chữ và được xếp theo thứ tự như sau: A B C D Ð E G H I K L M N O P Q R S T U V X Y * NGUYÊN ÂM - PHỤ ÂM Các mẫu âm trong tiếng Việt được chia thành NGUYÊN ÂM và PHỤ ÂM. NGUYÊN ÂM 1. NGUYÊN ÂM NGUYÊN ÂM là những âm mà tự nó phát thành tiếng (nhận diện bằng cách thấy những âm này đứng một mình (nguyên âm A được ghi lại bằng chính chữ A, nguyên âm E được ghi lại bằng chính chữ E...) Tiếng Việt có các nguyên âm: - A (thêm Ă - đọc là Á, thêm Â - đọc là Ớ), - E (thêm Ê), - I (Y), - O (thêm Ô, Ơ), - U (thêm Ư). Bảng nguyên âm, viết theo thứ tự quen dùng là: A, Ă, Â, E, Ê, I, O, Ô, Ơ, U, Ư, Y. 2. NGUYÊN ÂM KÉP Ngoài các nguyên âm đơn (một âm) như trên, tiếng Việt còn có các nguyên âm kép (hai hay ba nguyên âm dính liền lại với nhau, nếu phát âm chậm, chúng ta nghe được từng nguyên âm một. Thí dụ nguyên âm kép AI, nếu phát âm chậm, ta sẽ nghe thấy hai nguyên âm A và I). Các nguyên âm kép trong tiếng Việt là: AI, AY, AO, AU, ÂU, ÂY, EO, ÊU, IA, IU, OA, OE, OEO, OI, ÔI, ƠI, UA, UÊ, UI, UY, UYA, UYU, UÔI, UƠ, ƯA, ƯI, ƯƠI, ƯƠU, ƯU, YÊU. Ngoài ra, vì nhu cầu ghi lại nguyên âm O kéo dài và nguyên âm Ô kéo dài, tiếng Việt có hai nguyên âm kép OO và ÔÔ. GHI CHÚ: Ba nguyên âm A, AI, AY và ba nguyên âm I, UI, UY là những nguyên âm được dùng làm kí hiệu ghi các vần khác nhau. (Theo nguyên tắc mỗi tiếng chỉ có một cách ghi lại, thì ba tiếng THÍ, THÚI và THÚY là ba tiếng khác biệt, và ba cách để ghi lại ba tiếng ấy cũng khác biệt.) PHỤ ÂM 1. PHỤ ÂM là những âm mà tự nó không phát thành tiếng được, cần phải có một nguyên âm đi kèm (nhận diện bằng cách thấy những âm này khi được ghi lại, luôn luôn cần kèm thêm chữ Ơ. Thí dụ âm BỜ, khi phát thành tiếng phải có nguyên âm Ơ kèm theo; âm TỜ, âm VỜ, âm XỜ v.v... đều như vậy cả.) 2. Tiếng Việt có những PHỤ ÂM ÐƠN và những PHỤ ÂM CHỮ KÉP.

- PHỤ ÂM ÐƠN gồm có: BỜ (B), CỜ (C và K), DỜ (D), ÐỜ (D), GỜ (G), HỜ (H), LỜ (L), MỜ (M), NỜ (N), PHỜ (PH), RỜ (R), SỜ (S), TỜ (T), VỜ (V), XỜ (X). - PHỤ ÂM CHỮ KÉP gồm có: CHỜ (CH), GỜ (G, GH), GIỜ (GI), KHỜ (KH), NGỜ (NG, NGH), NHỜ (NH), PHỜ (PH), QUỜ (QU), THỜ (TH), TRỜ (TR). - Gọi là "PHỤ ÂM CHỮ KÉP" chứ không phải là "PHỤ ÂM KÉP", vì những phụ âm này cũng chỉ là một âm thôi, tuy nhiên, chúng được ghi lại bằng kí hiệu là hai hay ba mẫu tự. (Ghi chú: tiếng Anh phân biệt giữa "blend" và "digraph" - Blend là khi hai hoặc nhiều phụ âm đứng lại với nhau nhưng vẫn giữ nguyên các âm của từng phụ âm - thí dụ: strong - chúng ta nghe được âm s, t, và r. Ngược lại digraph chỉ là một phụ âm, mặc dù phụ âm này được ghi lại bằng hai hay ba chữ cái - thí dụ: phone – ta chỉ nghe thấy có phụ âm PHƠ, và phụ âm này được ghi lại bằng hai chữ P và H. Như vậy thì phụ âm chữ kép của Việt ngữ là những "digraph".) Việt ngữ không có "blend". 3. MỘT VÀI PHỤ ÂM ÐẶC BIỆT: - Phụ âm CỜ được kí âm bằng hai cách: * Khi phụ âm này ghép với những vần khởi đầu bằng âm I, E và Ê, nó được kí âm bằng chữ K. Thí dụ KÍ, KÉM, KÊU... (I, E, Ê mê chữ K) * Khi phụ âm này ghép với những vần khởi đầu bằng các âm khác, nó được kí âm bằng chữ C. Thí dụ: CÁ, CUỒNG, CƠM... (I, E, Ê chê chữ C) * Phụ âm CỜ cũng không ghép với những vần khởi đầu bằng âm OA . Những vần này chỉ ghép với phụ âm QUỜ (sẽ nói tới ở bên dưới) - Phụ âm GỜ và phụ âm NGỜ: những phụ âm này, bình thường được kí âm là G và NG; nhưng khi chúng ghép với các vần khởi đầu bằng âm I, E và Ê thì lúc viết phải thêm chữ H vào (thí dụ: ghe, ghi, ghê, ghép, ghét; nghi, nghe, nghề, nghiệp v.v...) (I, E, Ê chê NG; I, E, Ê mê NGH) - Phụ âm GIỜ được ghi bằng kí hiệu GI. Khi phụ âm này ghép với những vần khởi đầu bằng âm I (như IÊNG) thì khi viết, người ta lược bỏ đi một chữ I (GI + IÊNG = GIÊNG). - Như đã nói ở trên, phụ âm PỜ (kí âm bằng chữ P) không bao giờ đứng ở đầu một tiếng, nó chỉ là phụ âm cuối được kết hợp với những nguyên âm khác để tạo thành vần. (Thí dụ: IÊP - TIẾP, AP - TẠP, UP - CHỤP...) Nếu nó đứng đầu một tiếng thì chỉ tạo nên một tiếng vô nghĩa, như PỊT, PẠNG... trừ trường hợp nó được dùng để ghi một tiếng tượng thanh (Thí dụ: PÓP) hay ghi lại những tiếng ngoại quốc được phiên âm (Thí dụ: PIN, PÍP,...) - Phụ âm QUỜ được ghi lại bằng kí hiệu QU. Phụ âm này chỉ kết hợp với những vần khởi đầu bằng âm U và âm O. Khi viết, người ta lược bỏ chữ U hay chữ O của vần ấy đi. (Thí dụ: QU+ÚY = QUÝ; QU+ OANH = QUANH) * THANH 1. THANH là độ cao thấp của một tiếng. Tiếng Việt có 6 thanh, được biểu thị bằng 5 thanh có dấu giọng và một thanh không dấu giọng (thanh ngang). Năm dấu giọng là HUYỀN, SẮC, HỎI, NGÃ, NẶNG. 2. THANH NGANG (là thanh không mang dấu) và thanh mang dấu HUYỀN là các THANH BẰNG (kéo dài và êm tai). Các thanh mang các dấu SẮC, HỎI, NGÃ, NẶNG là THANH TRẮC (ngắn và mạnh). Thí dụ: Tiếng VÂN - Ta có thanh BẰNG: VÂN, VẦN; thanh TRẮC: VẤN, VẨN, VẪN, VẬN. * VẦN 1.VẦN là các nhóm tập hợp của NGUYÊN ÂM ÐƠN hoặc NGUYÊN ÂM KÉP, có khi đứng một mình, có khi đứng với một PHỤ ÂM đằng sau nó. VẦN được dùng để kết hợp với các PHỤ ÂM

đứng đằng trước nó, tạo thành các TIẾNG. Thí dụ: U+NG = vần UNG; C+UNG = tiếng CUNG; tiếng CUNG có nhiều THANH cao thấp khác nhau, tạo nên nhiều tiếng: CUNG, CÙNG, CÚNG, CỦNG, CŨNG, CỤNG. 2. Khi những TIẾNG có cùng VẦN (rime) và cùng THANH, ta nói chúng VẦN VỚI NHAU (rhyming). Thí dụ: CUNG vần với CÙNG; CÚNG vần với CỦNG, CŨNG, CỤNG. 3. Các vần thông dụng trong tiếng Việt được chia thành những nhóm như sau: - NGUYÊN ÂM: Mỗi nguyên âm tự động trở thành VẦN, trừ các nguyên âm Ă và Â. Ta có các vần bản chất là nguyên âm là: A, E, Ê, I (Y), O, Ô, Ơ, U, Ư. - NGUYÊN ÂM KÉP: Ta có các vần bản chất vốn là các nguyên âm kép: AI, AY, AO, AU, ÂU, ÂY, EO, ÊU, IA, IU, OA, OE, OEO, OI, ÔI, ƠI, UA, UÊ, UI, UY, UYA, UYU, UÔI, UƠ, ƯA, ƯI, ƯƠI, ƯƠU, ƯU, YÊU. - NGUYÊN ÂM + PHỤ ÂM: AC, AM, AN, AP, AT, ĂC, ĂM, ĂN, ĂP, ĂT, ÂC, ÂM, ÂN, ẤP, ẤT, EC, EM, EN, EP, ET, ÊM, ÊN, ÊP, ÊT, IM, IN, IP, IT, OC, OM, ON, OP, OT, ÔC, ÔM, ÔN, ÔP, ÔT, ƠM, ƠN, ƠP, ƠT, UC, UM, UN, UP, UT, ƯC, ƯM, ƯN, ƯT. - NGUYÊN ÂM + PHỤ ÂM CHỮ KÉP: ACH, ANG, ANH, ĂNG, ÂNG, ENG, ÊNH, ICH, INH, ONG, ÔNG, UNG, ƯNG. - NGUYÊN ÂM KÉP + PHỤ ÂM: OAC, OAN, OAT, OĂC, OĂM, OĂN, OẮP, OĂT, IÊC, IÊM, IÊN, IÊP, IÊT, OEN, OET, UÂN, UÂT, UYN, UYP, UYT, UÔC, UÔM, UÔN, UÔT, ƯƠC, ƯƠM, ƯƠN, ƯƠP, ƯƠT, UYÊN, UYÊT. - NGUYÊN ÂM KÉP + PHỤ ÂM CHỮ KÉP: IÊNG, OACH, OANG, OANH, OĂNG, OENG, OONG, ÔÔNG, UYNH, UÔNG, ƯƠNG. 4. MỘT VÀI GHI CHÚ QUAN TRỌNG: - Như đã nói, hai nguyên âm Ă và Â không tự động là vần được, cần phải kèm theo một phụ âm cuối mới thành vần (Thí dụ: ĂC, ÂNG...) - Những nguyên âm Ă và Â và các vần có phụ âm cuối là C, CH, P, T, khi đọc lên sẽ tự động mang thanh sắc. (Thí dụ: vần ĂC đọc là ẮC; vần UT đọc là ÚT; vần IP đọc là ÍP) . Những vần này cũng chỉ có hai thanh dùng hai dấu SẮC và NẶNG thôi. CÁCH ÐỌC VIỆT NGỮ Dạy đọc Việt ngữ là phương pháp giúp học sinh khi nhìn vào một bản văn chữ Việt, đọc lên được thành tiếng Việt một cách chính xác. Ðiều này cũng giống như một người biết âm nhạc, nhìn vào bản nhạc chỉ toàn những kí hiệu mà xướng âm được thành một bài nhạc gồm những âm thanh trầm bổng. Cho đến nay, có 4 phương pháp dạy đọc Việt ngữ. Các phương pháp này có thể được áp dụng tùy theo môi trường khác nhau để đem lại kết quả tốt nhất. 1. Phương pháp ghép chữ: Ðây là phương pháp cổ điển nhất: ghép các chữ cái lại với nhau, đọc thành tiếng. Thí dụ: TRƯỜNG - Ghép: "tê e-rờ ư trư ơ trơ en giê trương huyền trường." Theo phương pháp này thì học sinh chỉ biết tên của chữ nhưng không phân biệt được sự khác biệt giữa tên và âm của từng chữ cái. Hơn nữa, nhiều học sinh không hiểu tại sao XÊ A không

thành XA mà lại thành CA; hoặc không hiểu tại sao phải ghép T R Ư Ơ mới thành TRƠ, trại sao không ghép T R Ơ N G HUYỀN để thành ra chữ TRƯỜNG. 2. Phương pháp ráp vần ngược: ghép chữ để phát âm ra vần, rồi sau đó ráp phụ âm đầu vào, đọc thành tiếng. Thí dụ: TRƯỜNG. "Ư ơ ngờ ương. Trờ ương trương huyền trường." Phương pháp này khá tốt, nhất là giúp học sinh phát âm được cụm VẦN của tiếng ấy, nhưng ở hải ngoại, có nhiều học sinh khi nghe ráp vần cách này thì viết là ƯƠNGTR` 3. Phương pháp ráp vần xuôi: dạy học sinh phát âm được cả cụm VẦN, rồi chỉ việc ráp phụ âm đầu vào để đọc thành tiếng. Thí dụ: TRƯỜNG. Học sinh đã được dạy cách phát âm cụm vần "ương", do đó, bất cứ chữ nào có cụm vần này, học sinh nhận diện được và đánh vần như sau. "Trờ ương trương huyền trường". Phương pháp này tốt nhất, nhưng buộc thầy, cô giáo phải kiên nhẫn dạy học sinh phát âm được cụm VẦN trước khi chính thức ráp vần. Khi dạy đọc, thầy, cô giáo cũng phải dạy đọc những chữ có vần đơn giản trước (A, I, O, U, Ư...) rồi về sau mới dạy đọc những chữ có vần phức tạp (ANG, ƯƠNG, UYA v.v...) 4. Phương pháp tập đọc tự nhiên: Cho học sinh các bài tập đọc với những chữ thông dụng hợp trình độ. Ðọc trước cho các em vừa đọc theo vừa nhận mặt chữ. Sau đó cho các em tự đọc buông một mình. Thường thường các bài tập đọc này gồm những câu trả lời một số câu hỏi có lên quan mật thiết đến học sinh khiến em dễ dàng trả lời và dễ dàng nhớ câu trả lời. Bộ sách này được soạn theo phương pháp ráp vần xuôi, cộng với phương pháp tập đọc tự nhiên. Chúng tôi chọn phương pháp này để thích ứng với việc dạy học sinh Việt Nam ở hải ngoại, đặc biệt các học sinh đang lớn lên và theo học các trường trong các quốc gia có chữ gốc La Tinh (Roman languages) như Anh ngữ, Pháp ngữ, v.v... PHƯƠNG PHÁP RÁP VẦN XUÔI Dạy học sinh căn bản cấu trúc chữ Việt: Thí dụ: VIỆT NAM Mỗi chữ có thể được phân tách như sau: - Âm đầu (beginning sound): Vờ - Vần (rime): iêt - Thanh (tone): nặng (.) Sau khi học sinh phân biệt được các phần của chữ, phát âm được âm đầu và cụm vần, phân biệt được thanh thì cách em ráp vần để đọc được chữ ấy. Ðể tìm được cụm vần, dạy học sinh tìm nguyên âm đầu tiên (nhìn từ trái sang phải) và khoanh tròn tất cả các chữ bắt đầu từ nguyên âm đầu tiên đến chữ cuối cùng bên phải. V I Ệ T - nguyên âm đầu tiên là "I" và tất cả các chữ còn lại tiếp sau "I" là "Ệ T". Do đó các em sẽ khoanh tròn

V I Ệ T

cụm vần VIỆT: Vờ iết viết nặng Việt (*ghi chú: như đã nói ở phần ngữ học, có những cụm vần kết thúc với chữ c, ch, p, t, tự nó mang thanh sắc và chỉ nhận hai thanh sắc và nặng thôi - ac, at, ach, ich, it, v.v...) NAM: Nờ am Nam

(*ghi chú: những chữ không có dấu vẫn có thanh - gọi là thanh ngang).

Khóa Tu Nghiệp Sư Phạm

PHIẾU NHẬN XÉT BÀI DẠY MẪU Tape: _______________________________ Tên: ____________

Ghi chú nhận xét

Đặt mục tiêu giáo dục:

1. Cho học sinh biết các em sẽ học điều gì 2. Cho học sinh biết tại sao các em cần học điều này. 3. Nêu rõ cuối bài học sinh phải bày tỏ sự hiểu biết của mình

bằng cách nào. 4. ** Học sinh biết đang học những gì và lợi ích/ý nghĩa của

bài

1��------2--------3------4-----�� 5

Đặt tiêu chuẩn hạnh kiểm/sinh hoạt

1. Giải thích cách thức tham gia sinh hoạt trong lớp (muốn trả lời thì phải làm sao, khi không hiểu thì làm sao, khi làm việc trong nhóm thì như thế nào, làm bài xong thì làm gì, v..v..)

2. Cho học sinh biết sơ qua về các sinh hoạt giáo dục các em sẽ tham dự (“Hôm nay chúng ta sẽ… Sau đó chúng ta sẽ…)

3. ** Học sinh tham gia tích cực, tự chủ, và chăm chú

1��------2--------3------4-----�� 5

Chuẩn bị tài liệu giáo dục và các trợ huấn cụ

1. Người dạy có những học liệu và trợ huấn cụ giúp cho học sinh học qua các khả năng khác nhau: nghe, nói, đọc, và viết

2. Người dạy cho học sinh học qua các trò chơi, tranh đua, suy luận, cử động, di chuyển, v..vv…

3. Người dạy có những trợ huấn cụ giúp học sinh theo dõi bài, tạo hứng thú, dễ hiểu hơn

4. Các chữ viết to, rõ, và dễ nhìn 5. Các hình ảnh sống động, tạo sự hiếu kì, ham học

1��------2--------3------4-----�� 5

Giới thiệu bài (Setting the Stage/Motivate)

1. Đặt câu hỏi gợi ý để tìm hiểu xem học sinh đã biết gì về đề tài hoặc khái niệm sắp học

2. Giúp học sinh liên kết những gì học sinh biết, hoặc thích với những gì sắp học

3. Đặt câu hỏi gợi hứng thú hoặc óc tò mò muốn tìm hiểu của học sinh

1��------2--------3------4-----�� 5

Dạy – Hướng Dẫn (Instruction/Facilitation)

1. Giải thích những ý chính của bài 2. Dùng từ ngữ thích hợp (vừa trình độ học tiếng Việt của học

sinh – i+1) 3. Dùng ngôn từ giản dị, tự nhiên (câu văn không dài quá hoặc

cụt ngủn) 4. Duy trì Việt ngữ - khộng pha trộn Anh ngữ 5. Giúp học sinh nói thành câu chính xác (paraphrase) 6. Cho nhiều ví dụ thích hợp với lứa tuổi và trình độ Việt ngữ

của học sinh 7. Biết ổn định lớp một cách hiệu quả 8. Biết giúp học sinh chú ý vào bài trở lại 9. Ý tưởng dẫn chứng thích hợp với lứa tuổi và kinh nghiệm

sống của học sinh 10. Dùng hình ảnh để giúp học sinh hiểu thêm bài 11. Đặt câu hỏi để kiểm chứng xem học sinh có hiếu bài giảng 12. Biết điều chỉnh bài dạy để theo đúng khả năng thâu đạt của

học sinh 13. Dùng biểu đồ để giúp học sinh sắp đặt ý tưởng 14. Học sinh có nhiều cơ hội hỏi/đáp, thảo luận 15. Học sinh được khuyến khích dùng Việt ngữ, chia sẻ suy nghĩ

riêng, v..vv… 16. Học sinh học trong nhóm nhỏ 17. Học sinh học với bạn bên cạnh 18. Học sinh được thực tập 19. Học sinh được ôn bài 20. Học sinh được sáng tạo dựa trên những gì vừa học 21. Học sinh được thực hành hoặc áp dụng những gì vừa học 22. Học sinh được trình bày thành quả học tập 23. Thầy cô giáo có mối liên hệ tốt với từng học sinh

1��------2--------3------4-----�� 5

Kết thúc bài (Closing)

1. Học sinh ôn lại những gì vừa học 2. Học sinh chia sẻ những gì học đưọc 3. Học sinh phê bình, cho nhận xét về những sinh hoạt vừa

tham dự và góp ý kiến

1��------2--------3------4-----�� 5

Phê bình/Góp Ý:

Bài Học 1

Bài Học 2

Bài Học 3

Bài Học 4

Bài Học 5

Lớp Đặc Biệt

Khóa Tu Nghiệp Sư Phạm Hè 2005 – Orange Coast College

GS Nguyễn-Lâm KimOanh/Bạch Thái Dũng 1

Khóa Tu Nghiệp Sư Phạm GS Nguyễn-Lâm Kim Oanh và GS Bạch Thái Dũng

Dạy Việt Ngữ cho Lớp Đặc Biệt

Định nghĩa “Lớp Đặc Biệt”:

• học sinh thuộc lứa tuổi 13-17, • kém hoặc không biết tiếng Việt, • lần đầu tiên học Việt ngữ • bị bắt đi học hoặc miễn cưỡng phải học

Tâm lý học sinh:

• Thích có bạn đồng lứa • Cần được bạn bè chấp nhận • Bị lôi cuốn bởi văn hóa dòng chính (trang phục, âm nhạc, thể thao,

văn nghệ, điện ảnh, v.v…) • Nội tâm bất ổn • Bị ảnh hưởng mạnh theo hoàn cảnh gia đình • Thích thách thức quyền lực của giáo viên • Tìm sự tự lập trong tư tưởng và hành động • Bạn bè là những người ảnh hưởng mạnh nhất đến mọi suy nghĩ và

hành động Nguyên tắc chỉ đạo:

• Nêu rõ những điều học sinh được làm và những gì không được làm • Biết đối xử với học sinh tùy theo hoàn cảnh và tâm lý của học sinh • Không bao giờ lên tiếng dạy dỗ, mắng mỏ như là cha mẹ của học sinh • Biết rõ ưu điểm và khuyết điểm học vấn của học sinh • Không bao giờ làm học sinh “mất mặt” trước mặt bạn bè

Nguyên tắc soạn bài và dạy học:

• Tìm đề tài thích hợp với lứa tuổi, sở thích và tâm lý học sinh • Cho học sinh góp ý hoặc được lựa chọn đề tài học hoặc sinh hoạt nhóm • Nêu rõ tiêu chuẩn chấm điểm và những gì học sinh phải theo • Cho học sinh có cơ hội diễn tả cá tính, sở thích, sự suy nghĩ riêng • Khuyến khích và tạo cơ hội cho học sinh chủ động trong việc học và

làm bài tập qua các learning projects làm riêng hoặc theo nhóm • Thường xuyên cho học sinh các nhận xét xây dựng (constructive

feedback) • Cho học sinh cơ hội suy nghĩ, phản ảnh và góp ý về các sinh hoạt lớp,

từ nội dung đến hình thức học



Soạn Bài

A. Đề Tài: ________________ B. Mục Tiêu Giáo Dục: _______________

a. Khái niệm b. Ngữ vựng

c. Văn phạm

C. Giới thiệu bài (tạo sự hứng thú muốn tìm hiểu, muốn biết về đề tài)

D. Dạy các khái niệm chính (giúp học sinh “khám phá” ra những gì cần biết)

E. Hướng dẫn học sinh thực tập (giúp học sinh hiểu rõ hơn các khái niệm

chính – Guided Practice)

F. Cho học sinh tự làm, áp dụng những gì vừa học (Independent Practice)

G. Cho học sinh chia sẻ, trình bày những gì đã học (Presentation / Demonstration of knowledge and skills)

H. Thẩm định kết quả học vấn của học sinh (assessment/evaluation)



Ta Hoïc Ñöôïc . . . ° 10% nhöõng gì ta ñoïc

° 20% nhöõng gì ta nghe

° 30% nhöõng gì ta thaáy

° 50% nhöõng gì ta nghe vaø thaáy

° 70% nhöõng gì ta thaûo luaän vôùi ngöôøi khaùc

° 80% nhöõng kinh nghieäm cuûa baûn thaân

° 95 % nhöõng gì ta DAÏY ngöôøi khaùc

We Learn . . . • 10% of what we read • 20% of what we hear • 30% of what we see • 50% of what we both hear and see • 70% of what we discuss with others • 80% of what we experience personally • 95% of what we TEACH to someone else - William Glasser



ĐỀ TÀI DẠY VIỆT NGỮ HỌC SINH LỚP ĐẶC BIỆT

Chöông A: Baïn Laø Ai? (Self, Family) Baøi 1: Toâi laø…/Tự giới thiệu Ngöõ vöïng:

Vaên phaïm/Ngữ Pháp: Ñoái thoaïi: Baøi 2: Gia ñình toâi

Ngöõ vöïng: Vaên phaïm: Ñoái thoaïi: Chöông B: Baïn ÔÛ Ñaâu? (Places, cities, communities) Baøi 3: Nơi toâi ôû

Ngöõ vöïng: Vaên phaïm: Ñoái thoaïi: Baøi 4: Nhöõng ñaëc ñieåm trong vuøng

Ngöõ vöïng: Vaên phaïm: Ñoái thoaïi: Baøi 5: Coäng ñoàng cuûa toâi

Ngöõ vöïng: Vaên phaïm: Ñoái thoaïi: Baøi 6: Quê Quán gia đình của tôi (toång quaùt đòa lyù Vieät Nam)

Ngöõ vöïng: Vaên phaïm: Ñoái thoaïi:

Chöông C: Baïn Giaûi Trí Nhö Theá Naøo? (Hobbies, entertainment) Baøi 7: Ñi mua saém aùo quaàn

Ngöõ vöïng: Vaên phaïm: Ñoái thoaïi: Baøi 8: Ñi aên nhaø haøng

Ngöõ vöïng: Vaên phaïm: Ñoái thoaïi: Baøi 9: Ñi coi phim

Ngöõ vöïng: Vaên phaïm: Ñoái thoaïi: Baøi 10: Ñi nghe nhaïc


Baøi 11: Coi Truyeàn Hình Ngöõ vöïng:

Vaên phaïm: Ñoái thoaïi:

Baøi 12: Caùc sinh hoaït vaên hoùa cuoái tuaàn




Chöông D: Baïn Coù Caûm Xuùc Gì? (Feelings and Relationships) Baøi 13: Trong ngaøy sinh nhaät

Ngöõ vöïng: Vaên phaïm: Ñoái thoaïi: Baøi 14: Tình caûm vôùi baïn beø cuøng löùa


Baøi 15: Tìm caûm ñoái vôùi người thân trong gia đình


Chöông F: Caùc Ngaøy Leã, Hoäi, Teát Trong Naêm (Festivals, Holidays, Commemorations) Baøi 16: Teát Trung Thu


Baøi 17: Teát Nguyeân Ñaùn Ngöõ vöïng:

Vaên phaïm: Ñoái thoaïi: Baøi 18: Leã Caùc Toång Thoáng / Presidents’ Day


Baøi 19: Leã Tình Yeâu/Valentine’s Day Ngöõ vöïng:


Baøi 20: Leã Vu Lan/ Ngaøy Hieàn Maãu Ngöõ vöïng:


Baøi 21: Leã Taï Ôn Ngöõ vöïng:

Vaên phaïm: Ñoái thoaïi: Baøi 22: Ngaøy 30 thaùng Tö


Baøi 23: Ngaøy Nhaân Quyeàn Quoác Teá Ngöõ vöïng:

Vaên phaïm: Ñoái thoaïi: Chöông G: Xaây Döïng Coäng Ñoàng Baøi 24: Caùc ñam meâ (passion) /sôû thích (interests) cuûa toâi


Baøi 25: Caùc khaû naêng ñaëc bieät cuûa toâi (my unique and special skills/talents)

Ngöõ vöïng: Vaên phaïm: Ñoái thoaïi: Baøi 26: Caùc ñoùng goùp cuûa toâi cho coäng ñoàng (community service)




Các Đề Tài Thích Hợp Cho Lớp Đặc Biệt

Đề Tài Từ Vựng Ngữ Pháp Đối Thoại Bài Tập

Bản Thân • Tôi, con, em, cháu, anh, chị, bạn, v.v…

• Cách xưng hô bản thân tùy thuộc vào người đối diện

• Nói chuyện với bạn và thầy cô giáo

• Viết bài tự giới thiệu

Gia Đình • Ông, bà, cha, mẹ, dì, dượng, chú, bác, thím, cô, cháu, con, v.v…

• Cách xưng hô, cách chào hỏi, thưa gởi trong gia đình,với người thân

• Danh từ chung, danh từ riêng

• Chia sẻ vế gia đình, dòng họ

• Cây gia hệ (Family Tree • Sơ đồ gia hệ (Family Chart)

Nơi Chốn Cư Trú

• Nhà, chung cư, thành phố, tỉnh, quận, tiểu bang, liên bang, quốc gia, châu, v.v…

• Biết nói và viết địa chỉ nơi cư trú chính xác

• Biết chỉ đường từ trường đến nhà

• Danh từ đơn, danh từ kép

• Chỉ đường cho bạn đến nhà

• Tả cảnh hàng xóm khu vực đang cư ngụ

• Giải thích tại sao thích hoặc không thích nơi đang ở

Đặc Điểm Trong Vùng

• Công viên, hàng quán, phố chợ, rạp hát, khu giải trí thương mại, v.vv…

• Cấu trúc của câu văn

• Vị trí của tính từ, danh từ

• Kể cho một người bạn về một chỗ nổi tiếng trong vùng

• So sánh thành phố đang ở với một nơi khác

Cộng Đồng Của Tôi

• Cộng đồng, đại diện, chủ tịch, thành viên, nội quy, bầu cử, ứng cử, đắc cử, v.v…

• Biết cách xưng hô, chào hỏi trong các trường hợp, thủ tục trang trọng

• Bàn thảo về một đại diện hoặc sinh hoạt cộng đồng

• Phỏng vấn một người sinh hoạt tích cực trong cộng đồng

Quê Quán Gia Đình Tôi

• Việt Nam, quốc gia, quê hương, dân tộc, đất nước, nguồn gốc, gia tộc, “nơi chôn nhau cắt rốn”, v.v…

• Các từ đồng nghĩa, phản nghĩa (synoyms, antonyms)

• Trao đổi chi tiết về quê quán gia đình

• Phỏng vấn một người lớn tuổi trong gia đình về nguồn gốc gia tộc



THỰC TẬP – LÀM VIỆC THEO NHÓM

1. Chọn một đề tài chưa soạn 2. Liệt kê các từ vựng và văn phạm muốn dạy học sinh 3. Đăt một mẩu đối thoại thích hợp với đề tài và trình độ học sinh 4. Dùng mẫu soạn bài ghi rõ diễn tiến bài dạy 5. Trình bày cho cả lớp

Đề Tài Từ Vựng Ngữ Pháp Đối Thoại Bài Tập

• • • •

Thực Tập Soạn Bài

Nhóm: ______________________

I. Đề Tài: ________________ J. Mục Tiêu Giáo Dục: _______________

a. Khái niệm b. Ngữ vựng

c. Văn phạm



K. Giới thiệu bài (tạo sự hứng thú muốn tìm hiểu, muốn biết về đề tài)

L. Dạy các khái niệm chính (giúp học sinh “khám phá” ra những gì cần biết)

M. Hướng dẫn học sinh thực tập (giúp học sinh hiểu rõ hơn các khái niệm

chính – Guided Practice)

N. Cho học sinh tự làm, áp dụng những gì vừa học (Independent Practice)

O. Cho học sinh chia sẻ, trình bày những gì đã học (Presentation / Demonstration of knowledge and skills)

P. Thẩm định kết quả học vấn của học sinh (assessment/evaluation)



Bài Dạy Mẩu do GS Bạch Thái Dũng biên soạn

Gia Đình

Khởi Động

1- Tập Ảnh Gia Đình Nhìn ảnh và đọc đối thoại. Chọn xem ảnh nào phù hợp với đối thọai nào.



_____ 1- Long: Đây là ông bà nội của tôi. Anna: Họ có dễ thương không? Long: Ông bà nội của tôi dễ thương lắm. _____ 2- Anna: Còn người đàn bà tóc đen này là ai? Long: Đó là mẹ tôi. Còn đây là dì Kim. Anna: Họ nhìn có vẻ dễ thương. _____ 3- Anna: Đây là Long, phải không? Long: Đúng rồi. Còn đây là em của tôi. Anna: Cô bé tên là gì? Long: Em gái út của tôi tên là Jane. Nhìn nó xinh xắn nhưng phá lắm. _____ 4- Long: Đây là con Miêu, con mèo của Jane. Anna: Ồ! Nó đẹp quá! Long: Đúng vậy. Nó đẹp và ngoan nữa.

Bài Đọc

2- Gia Đình Tôi Anna: Gia đình Long có bao nhiêu người? Long: Gia đình tôi có năm người: cha me tôi, anh Lâm, tôi, và em Jane. Thế còn gia đình Ann có bao nhiêu người? Anna: Gia đình tôi có sáu người: bà ngọai, cha mẹ, chị Judy, anh Brian, và tôi. Long: Vậy Anna là con út phải không? Anna: (cười) Dạ phải, tôi là con út.

Từ Vựng Ông bà nôi: cha và mẹ của cha. Bà ngọai: mẹ của mẹ. Dì: em gái của mẹ. Con út: người con nhỏ nhất trong gia đình

Bài tập Có Hướng Dẫn (Guided Practice) Giáo viên hướng dẫn tòan lớp làm. Các em có bổn phận ghi vào ô vuông (phái nam) và hình tròn (phái nữ) các từ thích hợp trong cách xưng hô của môt gia đình Việtnam. (Trang số 11-12)



Bài Tập Cá Nhân (Independent Practice)

Các em tự làm. Giáo viên cũng có thể dùng trong lúc chia nhóm. Giáo viên tòan quyền gia giảm hay chọn lựa các câu hỏi tùy theo trình độ từng lớp hoặc từng học sinh. Các học sinh cần hiểu nghĩa các từ trong cột bên trái.

Bốn câu hỏi đầu tiên (có hoa thị) có thể tiêu biểu cho trình độ thấp nhất của lớp sau khi làm bài tập có hướng dẫn cùng giáo viên.

Học sinh nhìn hình vaø đọc cột từ vựng bên trái. Chọn từ thích hợp điền vào chỗ trống các câu hỏi từ 1 – 20. (Trang 13-14)



Nhìn hình vaø traû lôøi caùc caâu hoûi soá 1 cho ñeán 20:

1- Virginia laø . . . . . . . . cuûa Thuûy. 2- Phong laø . . . . . . . . cuûa Thuûy . 3- Peter laø . . . . cuûa Thuûy . 4- Haø laø . . . . cuûaVaên, Thuûy vaø Lan. 5- Vinh laø . . . . cuûa Joan . 6- Vinh laø . . . . . . . . cuûa Khoa . 7- Khoa laø . . . . . . . . . cuûa Thuûy. 8- Betty laø . . . . . . . . . cuûa Thuûy. ï 9- Elizabeth laø . . . . . . . . cuûa Betty 10- Elizabeth laø . . . . . . . . cuûa Khoa. 11- Tom laø . . . . . . . . . cuûa Lan 12- Minh laø . . . . . . . . . cuûa Lisa. 13- Alice laø . . . . . . . . . cuûa Minh 14- Edgar laø . . . . . . . . . cuûa Elizabeth vaø Vinh 15- Joseph laø . . . . . . . . . . . . . cuûa Edgar. 16- Thu laø . . . . . . . . . . . . cuûa Minh. 17- Minh laø . . . . . . . . . cuûa Elizabeth vaø Vinh 18- Lan laø . . . . . . cuûa Lisa. 19- Khoa laø . . . . . . cuûa Lisa. 20- Joseph laø . . . . . . . . cuûa Thuûy

chuù cha vôï em reå chò daâu meï choàng meï vôï anh reå anh họ em hoï chaùu ngoaïi oâng coá ngoại baø coá noäi chaùu noäi dì oâng ngoaïi döôïng baø ngoaïi oâng noäi baùc coâ



Tôi là một người … Tôi có những đặc tính sau đây: 1- thông minh intelligent 2- khôn smart 3- thành thật honest, sincere 4- lịch sự with good manners 5- lễ phép polite 6- tình cảm sentimental 7- nhạy cảm sensitive 8- dễ xúc động emotional 9- vui nhộn funny 10- dễ tính easy going 11- tử tế nice, righteous 12- hiền nice, kind, decent person 13- đam mê passionate 14- ồn ào loud 15- it nói a quiet person 16- trực tính frank, spontaneous 17- thích vận động athletic 18- hống hách bossy 19- khó tính picky, hard to please 20- khó chịu a pain 21- nóng tính hot tempered 22- nhàm chán boring 23- cứng đầu stubborn

Daïy Söû Vieät Nam

Ñeà taøi: NGOÂ QUYEÀN Lesson Objective: Content/Noäi Dung-Khaùi Nieäm Chính:

1. Nöôùc Vieät Nam traõi qua nhieàu giai ñoaïn bò nöôùc Trung Hoa ñoâ hoä gaàn 1,000 naêm; nhöng ngöôøi Vieät Nam coù tinh thaàn ñoäc laäp, muoán ñöôïc töï do

2. Nöôùc Vieät Nam coù nhieàu anh huøng – nhöõng ngöôøi can ñaûm vaø yeâu nöôùc - Ngoâ Quyeàn laø moät anh huøng

3. Ngoâ Quyeàn can ñaûm vaø coù oùc saùng taïo vaø nhôø vaäy thaéng ñöôïc quaân Taøu

4. Traän ñaùnh Baïch Ñaèng Giang quan troïng vì noù giuùp ñem laïi ñoäc laäp cho nöôùc Vieät Nam gaàn 1,000 naêm

Assessment Expectation: Sau khi hoïc xong baøi, hoïc sinh seõ traû lôøi ñöôïc nhöõng caâu sau nay:

1. Lòch söû VN coù nhieàu giai ñoaïn bò ai ñoâ hoä? Trong bao laâu? 2. Anh Huøng laø ngöôøi nhö theá naøo? 3. Ngoâ Quyeàn laø ai? Taïi sao Ngoâ Quyeàn laø anh huøng nöôùc Vieät? 4. Traän ñaùnh Baïch Ñaèng Giang coù quan troïng khoâng? Taïi Sao? 5. Em hoïc ñöôïc ñieàu gì töø baøi hoïc naøy?

Setting the State/ Giôùi Thieäu Baøi:

1. Vieát chöõ “WAR-Chieán Tranh” treân baûng. Hoûi “Em naøo bieát chöõ naøy tieáng Vieät laø gì?” (hoïc sinh coù theå noùi, ‘ñaùnh nhau, baén nhau, gieát nhau, v..v…”) Ghi xuoáng baûng nhöõng chöõ hoc sinh noùi. Giaûi thích cho hoïc sinh chöõ “Chieán Tranh”

2. Hoûi, “Taïi sao ngöôøi ta ñaùnh nhau, gieát nhau,…?” Cho hoc sinh traû lôøi. 3. Hoûi, “Neáu moät nöôùc to hôn, maïnh hôn, ñoâng ngöôøi hôn ñem lính qua giaønh ñaát

cuûa moät nöôùc khaùc vaø baét nöôùc ñoù phaûi trôû thaønh moät phaàn cuûa nöôùc mình thì ñieàu naøy ñuùng hay sai? Ñieàu naøy goïi laø gì?” (Coù em seõ traû lôøi “conquer,

dominate, colonize,” ghi leân baûng. Beân caïnh ghi chöõ “Ñoâ Hoä” – giaûi thích cho hoïc sinh hieåu yù cuûa chöõ naøy – duøng söùc maïnh ñeå laøm chuû moät ñaát nöôùc khaùc.”

4. Noùi, “Hoâm nay chuùng ta seõ hoïc moät baøi veà lòch söû VN – noùi veà thôøi Vieät Nam bò nöôùc Trung Hoa ñoâ hoä vaø moät ngöôøi anh Huøng teân Ngoâ Quyeàn nhôø long can ñaûm vaø trí thoâng minh ñaõ thaéng ñöôïc moät traän ñaùnh treân soâng Baïch Ñaèng vaø ñem laïi töï do cho nöôùc Vieät Nam.” – Vieát treân baûng, “Vieät Nam, Trung Hoa, ñoâ hoä, anh huøng, Ngoâ Quyeàn, can ñaûm, trí thoâng minh, thaéng, traän ñaùnh, Soâng Baïch Ñaèng, töï do.”

5. Chæ cho hoïc sinh xem nöôùc VN vaø Trung Hoa treân baûn ñoà. Hoûi, “nöôùc naøo to hôn, nhieàu ngöôøi hôn, vaø maïnh hôn?” “Khi nöôùc TH ñem lính qua ñaùnh nöôùc VN ñeå laøm VN thaønh ñaát cuûa nöôùc TH thì chuùng ta duøng chöõ/töø naøo ñeå noùi veà haønh ñoäng naøy?” – Chæ vaøo chöõ ñoâ hoä. Hoûi, “anh huøng laø gì? Ai coù theå keå teân moät anh huøng cho coâ nghe?” Ñaët caâu hoûi ñeå giaûi thích taát caø caùc chöõ treân

6. Cho hoïc sinh graphic organizer vaø giaûi thích roõ raøng phaûi laøm gì – duøng ñeå ghi cheùp khi nghe ñoïc truyeän

7. Cho hoïc sinh ñoïc theo caëp – hai ngöôøi moät mình – ghi cheùp theâm 8. Noùi chuyeän, hoûi caùc chi tieát – ghi theâm – gôïi cho hoïc sinh traû lôøi. 9. Cho hoïc sinh ñieàn caùc graphic organizers – bieåu ñoà 10. Thaûo luaän – theâm chi tieát cho hoïc sinh – Cho hoïc sinh vieát laïi moät baøi ngaén

döïa treân caùc chi tieát ghi ra trong bieåu ñoà.

The Bach Dang victory in 938 put an end to the period of Chinese imperial domination. In 939 Ngo Quyen

proclaimed himself king, established his capital at Co Loa (previously a capital in the 3rd century B.C.) and

set up a centralized government. It was the first truly independent Vietnamese state.

NGO QUYEN (938-944)

In a protracted war which ended with the celebrated battle of Bach Dang. General Ngo Quyen

vanquished the Chinese invaders and founded the first National Dynasty. Ngo Quyen transfered

the capital to Co Loa, the capital of Au Lac Kingdom, thus affirming the continuity of the

traditions of the Lac Viet people. Ngo Quyen spent 6 years of his reign fighting the continual

revolts of the feudal lords. At his death in 967, the kingdom fell into chaos and became known as

the land of "Thap Nhi Su Quan", the 12 feudal principlities constantly fighting each other. The First Battle at Bach-dang River (938)

Liu Kung, the Southern Han ruler, jumped at the chance to intervene in Viet Nam again after the

death of Dinh Nghe. He had been foiled by Duong Dinh Nghe in 931, but now that Dinh Nghe was

dead, he thought the time was ripe for another try. He placed his own son, Liu Hung-ts'ao, in

command of the expedition, naming him "Peaceful Sea Military Governor" and "King of Giao." He

hastily assembled an army at Sea Gate, where he personally took charge of the reserve force. He

ordered Hung-ts'ao to embark the army and sail to Giao.

According to Vietnamese tradition, at birth Ngo Quyen was bathed in a strange luminosity and

three black moles were discovered on his back. These were taken as signs of his future

greatness, and, in anticipation of this, he was named Quyen, meaning "authority and power." He

is said to have grown into an unusually fine-looking and stalwart young man with eyes like

lightning and a measured step like that of a tiger. He was noted for his wisdom, bravery, and

physical strengths.

Quyen became a general of Duong Dinh Nghe. In 931, when Dinh Nghe defeated Southern Han,

Quyen was thirty-three years old. Dinh Nghe gave him one of his daughters in marriage and

placed him in charge of Ai Province. Ai was Dinh Nghe's birthplace and base of power. His giving

command of this region to Quyen is an indication of Quyen's quality as a subordinate. When Dinh

Nghe was killed by Kieu Cong Tien in the spring of 937, Quyen mobilized an army and marched

north to avenge the death of his patron. Once this was accomplished, he unavoidably became the

leader of the Vietnamese battle against the Chinese.

Coc (wooden poles) used at Bach Dang Battle

By the time Liu Hung-ts'ao arrived in Vietnamese waters with the Southern Han expedition, Ngo

Quyen had already put Kieu Cong Tien to death and was prepared to meet the Chinese assault.

Hung-ts'ao's plan was to ascend the Bach-dang River and to place his army in the heart of Giao

before disembarking; the Bach-dang was the major riverine route into the Hong River plain from the north.

Quyen anticipated this plan and brought his army to the mouth of the river. He had his men plant

a barrier of large poles in the bed of the river. The tops of the poles reached just below the water

level at high tide and were sharpened and tipped with iron. When Hung-ts'ao appeared off the

mouth of the river, Quyen sent out small, shallow-draft boats at high tide to provoke a fight and

then retreat upriver, drawing the Chinese fleet after in pursuit. As the tide fell, the heavy Chinese

warboats were all caught on the poles and lay helplessly trapped in the middle of the river.

Quyen attacked vigorously. More than half the Chinese were drowned, including Hung-ts'ao.

When news of the battle reached Sea Gate with the survivors, Liu Kung wept openly. He collected

what remained of his army and returned to Canton. Southern Han never attacked the Vietnamese

again.

References: Lich su Viet Nam & The Birth of Viet Nam

Den Tho Ngo Quyen, North Viet Nam

THE END OF CHINESE DOMINATION

BATTLE OF BACH DANG (938)

Another important moment in the history of pre-colonial Vietnam was this pivotal battle

with the Chinese. For almost one thousand years, Vietnam's northern neighbor had

dominated Vietnam. China regarded Vietnam (the northmost area at the time) a southern

Chinese province and gave Vietnam at least four different names. (See Interactive

History of Vietnam chart.) The final name for Vietnam was Annam or An Nam, which

meant "Pacified South." It was a name much resented by the Vietnamese then and later

when Annam was part of French Vietnam.

In the battle of Bach Dang in 938 C.E., the Vietnamese defeated China. China would not

dominate Vietnam again, except briefly from 1407 to 1427. Vietnam's General Ngo

Quyen was the leader of the victorious Vietnamese forces. From 939 to 1940, a

millenium in length, only the twenty-year return of Chinese administration and French

colonialism were major challenges to relative autonomy for Vietnam. The domination of

China, followed by a long experience with a degree of independence and nation building,

produced an historic consciousness among Vietnamese generations -- one which

cherished freedom from domination by others.

The 938 battle occurred in the Bach Dang River, which is often crossed on ferryboat

today when one travels toward Ha Long Bay from Haiphong.

The naval strategy used by Ngo Quyen involved implanting wooden poles with iron tips

in the river. These "armed stakes" would be invisible during high tide. General Ngo

Quyen and his fleet lured the Chinese over the hidden stakes, and as low tide occurred,

the stakes impaled and disabled the enemy's vessels. This victory ended China's long

domination of Vietnam and began Vietnam's period of "relative autonomy."

Ngo Quyen pronounced himself king and moved Vietnam's capital back to Co-Loa. He

died in 944.

Images from Army Museum in Hanoi.

For additional information about this tenth-century naval battle, see Taylor, pp. 267-271.

The Tenth-Century Vietnam map on page 268 shows Co-Loa, the Bach Dang River, and

the former capital of the last Chinese rulers, Dai-La.

Ngoâ Quyeàn vaø Traän Baïch Ñaèng Giang (938) Töø theá kyû thöù 1 ñeán thöù 9, nöôùc Vieät Nam bò Trung Hoa ñoâ hoä gaàn 1,000 naêm. Nhieàu anh huøng nam nöõ ñaõ can ñaûm ñöùng leân choáng laïi quaân lính Trung Hoa ñeå giaønh laïi ñoäc laäp vaø töï do cho nöôùc ta, nhöng daân ta chæ ñöôïc töï do, ñoäc laäp trong nhöõng khoaûng thôøi gian ngaén maø thoâi. Ñeán naêm 937, Ngoâ Quyeàn môùi thaønh coâng trong vieäc ñuoåi quaân Trung Hoa ra khoûi Vieät Nam vaø giaønh laïi ñoäc laäp töï do laâu daøi cho ngöôøi daân Vieät Nam. Theo truyeän keå thì naêm 931, coù moät voõ töôùng teân laø Döông Dieân Ngheä noåi leân ñaùnh laïi quaân Trung Hoa luùc aáy ñang ñoâ hoä nöôùc ta. Sau khi thaéng traän, Döông Dieân Ngheä xöng laø Tieát Ñoä Söù, lo vieäc chaên daân trò nöôùc. Theo giuùp Döông Dieân Ngheä coù hai thanh nieân khoûe maïnh, taøi gioûi, moät ngöôøi teân laø Ngoâ Quyeàn, moät ngöôøi teân laø Kieàu Coâng Tieãn. Ngoâ Quyeàn tính neát thaúng thaén, ñaøng hoaøng; coøn Kieàu Coâng Tieãn tính neát gian aùc. Caû hai ñeàu yeâu thöông Döông Myõ Lan laø con gaùi cuûa Döông Dieân Ngheä. Döông Dieân Ngheä choïn Ngoâ Quyeàn ñeå gaû con gaùi. Töø ñoù Kieàu Coâng Tieãn ñem loøng thuø oaùn Döông Dieân Ngheä. Döông Dieân Ngheä giöõ chöùc Tieát Ñoä Söù ñöôïc saùu naêm. Moät hoâm Döông Dieân Ngheä ñi saên moät mình khoâng ñem lính theo. Kieàu Coâng Tieãn leùn duøng teân coù taåm thuoác ñoäc, baén cheát Döông Dieân Ngheä. Luùc aáy Ngoâ Quyeàn ñang ñoùng quaân ôû AÙi Chaâu, nghe tin Döông Dieân Ngheä bò gieát lieàn keùo quaân ra Baéc ñeán thaønh Ñaïi La hoûi toäi Kieàu Coâng Tieãn. Luùc aáy Kieàu Coâng Tieãn ñaõ töï xöng laø Tieát Ñoä Söù, maëc duø coù nhieàu ngöôøi phaûn ñoái. Nghe tin Ngoâ Quyeàn keùo quaân ñeán hoûi toäi mình, Kieàu Coâng Tieãn sôï haõi neân vieát thö cho Löu Cung laø vua nhaø Nam Haùn beân Trung Hoa ñeå ñaàu haøng vaø caàu cöùu. Löu Cung chæ tìm dòp sang xaâm laêng nöôùc ta moät laàn nöõa, nay ñöôïc dòp toát lieàn sai con trai laø Hoaèng Thaùo ñem ñaïi binh ñi tröôùc, coøn mình thì ñem quaân tôùi ñoùng ôû gaàn bieân giôùi hai nöôùc ñeå yeåm trôï Hoaèng Thaùo. Ngoâ Quyeàn keùo quaân tieán tôùi gaàn thaønh Ñaïi La. Kieàu Coâng Tieãn sôï haõi ñoùng chaët cöûa thaønh, chôø quaân Nam Haùn ñeán giuùp. Nhöng binh lính trong thaønh noåi loaïn, hoï baét Kieàu Coâng Tieãn, troùi laïi roài môû cöûa thaønh ñoùn quaân Ngoâ Quyeàn vaøo. Ngoâ Quyeàn keå toäi Kieàu Coâng Tieãn roài cheùm ñaàu teân phaûn boäi naøy.

Trong khi ñoù Hoaèng Thaùo ñònh duøng ñöôøng thuûy ñeå tieán quaân ñaùnh thaønh Ñaïi La. Chuùng tuï taäp raát nhieàu taøu chieán ôû cöûa soâng Baïch Ñaèng, laø con soâng ôû khoaûng giöõa Haûi Phoøng vaø vònh Haï Long. Ngoâ Quyeàn lieàn bí maät cho ngöôøi laáy coïc goã nhoïn ñaàu bòt saét ñoùng döôùi loøng soâng Baïch Ñaèng... Haøng ngaøn, haøng vaïn quaân lính vaø daân chuùng ñua nhau laøm vieäc suoát ngaøy ñeâm ñeå laøm coïc vaø ñoùng coïc xuoáng loøng soâng. Hoï laøm vieäc ban ñeâm, quaân Nam Haùn khoâng heà hay bieát. Hoâm aáy, Hoaèng Thaùo keùo ñaïi binh vöôït bieån tieán vaøo soâng Baïch Ñaèng, quyeát taâm phen naøy baét soáng ñöôïc Ngoâ Quyeàn vaø phaù tan thaønh Ñaïi La. Ñoaøn chieán thuyeàn ñi ñeán moät khuùc soâng heïp thì boãng coù moät ñoaøn thuyeàn nho tieán ra chaën ñöôøng. Hoaèng Thaùo ra leänh taán coâng, ñoaøn thuyeàn nhoû cuûa Ngoâ Quyeàn thua, boû chaïy. Hoaèng Thaùo cho chieán thuyeàn ñuoåi theo. Tieáng troáng ñaùnh, tieáng binh lính hoø reo laøm naùo ñoäng caû moät khuùc soâng. Luùc aáy thuûy trieàu leân raát cao, chieán thuyeàn phaêng phaêng löôùt tôùi, ñuoåi theo ñoaøn thuyeàn nhoû ñang chaïy taùn loaïn. Moät laùt sau, nöôùc thuûy trieàu ruùt xuoáng. Ñoaøn thuyeàn nhoû ñang troán chaïy boãng nhieân quay ngöôïc muõi laïi, roài nhieàu thuyeàn lôùn ôû ñaâu cuõng hieän ra. Ñoù laø thuûy quaân cuûa Ngoâ Quyeàn. Hoï duøng teân löûa baén nhö möa sang ñoaøn chieán thuyeàn cuûa quaân Nam Haùn, nhieàu chieán thuyeàn boác chaùy. Bò ñaùnh baát ngôø, ñoaøn chieán thuyeàn cuûa Nam Haùn quay muõi boû chaïy, nhöng khi tôùi khuùc soâng heïp luùc tröôùc thì maéc vaøo moät röøng coïc nhoïn döôùi loøng soâng, luùc naøy vì thuûy trieàu ruùt xuoáng neân ñaâm leân tua tuûa. Coïc nhoïn chaën ñöùng ñoaøn chieán thuyeàn cuûa quaân Nam Haùn vaø ñaâm thuûng nhöõng chieán thuyeàn naøy. Quaân Ngoâ Quyeàn traøn tôùi cheùm gieát quaân Nam Haùn. Quaân Nam Haùn hoãn loaïn chaïy troán nhöng khoâng thoaùt, tieáng keâu la vang trôøi, maùu nhuoäm ñoû caû moät khuùc soâng. Quaân Nam Haùn cheát khoâng bieát bao nhieâu maø keå. Thaùi töû Hoaèng Thaùo cuõng bò cheát trong ñaùm loaïn quaân. Chæ moät buoåi chieàu, ñaïi quaân xaâm laêng cuûa Nam Haùn bò thua to. Vua Nam Haùn laø Löu Cung ñöôïc tin con cheát, quaân lính tan taønh thì oøa leân khoùc roài ruùt quaân, khoâng daùm sang xaâm laêng nöôùc ta nöõa. Ñaønh ñuoåi ñöôïc quaân Nam Haùn, Ngoâ Quyeàn leân laøm vua laäp neân nhaø Ngoâ. Cuoäc ñaïi thaéng treân soâng Baïch Ñaèng giuùp daân ta thoaùt aùch noâ leä ngöôøi Trung Hoa ñaõ keùo daøi hôn moät ngaøn naêm. Ngoâ Quyeàn trôû thaønh ngöôøi anh huøng cuûa daân toäc, ñem laïi töï do ñoäc laäp laâu daøi cho toaøn daân.

1

Hoïc Söû Vieät Nam

Giai ñoaïn lòch söû / Historical

Time Period

Boáí caûnh lòch söû / Historical Setting

Khaùi nieäm giaùo duïc / Key Learning Concepts

Töø vöïng chính yeáu / Key Vocabulary-Terminology

Nhaân vaät chính yeáu / Main Characters

2

Vaán ñeà /Conflict

Dieãn Tieán / Plot Development Timeline

Venn Diagram

T-Chart

Cause/Consequences

Compare/Contrast

_________________________________________________ So saùnh- Ñoái chieáu/Compare-Contrast

3

Keát thuùc / Conclusion

Suy luaän vaø noái keát quaù khöù vôùi hieän taïi / Reflection and Connection Past to Present

4

Môû roäng sinh hoaït hoïc ñöôøng vaø Thaåm ñònh Extended Learning Activities and Evaluation

Vieát: Döaï treân caùc chi tieát chia seû vaø ghi cheùp treân, hoïc sinh vieát thaønh baøi vaên goàm ñaày ñuû yù nghiaõ truyeän vaø nhöõng gì hoïc ñöôïc. Writing: Writing: Writing: Writing: Based on information generated by whole class and recorded above, students

develop an essay showing their understanding and learning.

Saùng Taïo Saùch: Hoïc sinh laøm vieäc trong nhoùm nhoû, döaï theo caùc chi tieát treân ñeå veû hình, vieát lôøi, laøm saùch hoaëc phim. Sau ñoù ñoïc hoaëc trình baøy cho moät lôùp khaùc xem. Hoïc sinh coù theå

laøm saùch toùm taét nguyeân caâu truyeän hoaëc löaï moät nhaân vaät trong truyeän ñeå vieát theo quan ñieåm ngöôøi

aáy. Book MakingBook MakingBook MakingBook Making: Students work in small groups to create an illustrated book or movie clips to share with another class. Stories for books could be a summary of the legend or based on a story character’s perspective and circumstances.

Dieãn Xuaát: Hoïc sinh laøm vieäc trong nhoùm ñeå vieát vaø dieãn nhöõng maøn sau ñaây:

• Ñoïc truyeän • Ngaâm thô • Dieãn kòch • Hôïp ca

5

PerformiPerformiPerformiPerforming Arts:ng Arts:ng Arts:ng Arts: Students work in groups to create and perform the followings

• Readers Theater • Skit/Play • Poetry • Chorus

Thöïc Taäp:

1. Löaï moät huyeàn söû ñeå daïy vaø 3 huyeàn söû ñeå cho thöïc taäp theo nhoùm 2. Tröôùc khi ñoïc, noùi cho lôùp bieát veà thôøi gian vaø boái caûnh lòch söû 3. Trong khi ñoïc, nhaán maïnh caùc ñieåm veà nhaân vaät, vaán ñeà vaø dieãn tieán 4. Sau khi ñoïc/keå truyeän xong, cho hoïc sinh laøm quick write – ghi laïi caûm xuùc

döaï treân moät nhaân vaät trong truyeän – cho chia seû trong lôùp 5. Phaùt daøn baøi ra. Höôùng daãn lôùp hoaøn taát bieåu ñoà. Ñaët caâu hoæ cho lôùp traû

lôøi. 6. Sau khi hoaøn taát trang 1- 4, goïi vaøi ngöôøi ñöùng leân chia seû döaï treân nhöõng

chi tieát vöaø ghi cheùp. (taäp noùi tieáng Vieät cho maïch laïc vaø duøng töø vöïng cho chính xaùc – cho ñieåm töông tröng ñeå hoïc sinh bieát trình ñoä / khaû naêng noùi tieáng Vieät (oral language) cuaû mình.

7. Giaûng cho hoïc sinh trang 5 – caùc sinh hoaït noái tieáp vaø môû roäng 8. Phaùt cho moâó nhoùm moät huyeàn söû. Cho nhoùm ñoïc vaø hoaøn taát bieåu ñoà. 9. Keâu töøng nhoùm leân trình baøy bieåu ñoà 10. Löaï moät huyeàn söû chung cho caû lôùp. Giuùp hoïc sinh bieát vieát ñoái thoaïi

thaønh vôû kòch ñeå dieãn trong lôùp. Chuù troïng vaøo caùch xöng hoâ thôøi xöa/thôøi nay.

Chúng tôi thành thật cám ơn những nhân vật và tổ chức sau đây đã ủng hộ và giúp đỡ chúng tôi trong việc tổ chức buổi “Hướng Dẫn Giảng Dạy Việt Ngữ - Kỳ 2”.

We would like to express our sincere appreciation to the following individuals and

organizations for their help and support in the organization of the “2nd Annual Learning to Teach Vietnamese”

Individuals help and support:

Professor Lê Xuân Hy Mr. Việt La

Professor/Writer Quyên Di Professor Nguyễn Lâm Kim Oanh

Endorsed by:

Asian Pacific lslander Coalition - South Puget Sound Coalition of Refugee Empowerment Communities Commission on Asian Pacific American Affairs

LOTS – Voice of Samoa Office of Community Outreach, OSPI

Refugee and Immigrant Parents Advocacy Network Refugee and Immigrant Service Center, Olympia

The State Transitional Bilingual Program, OSPI Vietnamese Community of Thurston County

Washington State Coalition for International Education

Financially Supported by: Washington Association of Foreign Language Teachers

V 061006

Hướng Dẫn Giảng Dạy Việt Ngữ - Kỳ 2 Ngày 13 tháng 05 năm 2006

Swedish-Providence Medical Center, Seattle, WA

BẢNG PHÊ BÌNH VÀ GÓP Ý

Đề tài: _____________________________________________________________________________________________________ Tên giảng viên: Giáo sư Nguyễn-Lâm KimOanh Giáo sư Quyên Di

Xuất sắc Rất tốt Trung

bình

Dưới trung bình

Không ý kiến

1. Phương pháp, kỹ thuật giảng dạy: dễ hiểu, vui tươi, hấp dẫn?

2. Nội dung bài giảng: cụ thể, thực tiễn, bổ ích?

3. Tài liệu thuyết trình: dễ đọc, dễ hiểu, dễ thực hành?

4. Phần thực tập: hướng dẫn rõ ràng, dễ áp dụng, có kết quả?

5. Phần thảo luận, giải đáp câu hỏi: đầy đủ, rõ ràng, thỏa đáng, đúng trọng tâm?

Đề tài: _____________________________________________________________________________________________________ Tên giảng viên: Giáo sư Nguyễn-Lâm KimOanh Giáo sư Quyên Di

Xuất sắc Rất tốt Trung

bình

Dưới trung bình

Không ý kiến

1. Phương pháp, kỹ thuật giảng dạy: dễ hiểu, vui tươi, hấp dẫn?

2. Nội dung bài giảng: cụ thể, thực tiễn, bổ ích?

3. Tài liệu thuyết trình: dễ đọc, dễ hiểu, dễ thực hành?

4. Phần thực tập: hướng dẫn rõ ràng, dễ áp dụng, có kết quả?

5. Phần thảo luận, giải đáp câu hỏi: đầy đủ, rõ ràng, thỏa đáng, đúng trọng tâm?

GÓP Ý: (những điểm tốt hoặc không tốt cần thay đổi cho kỳ huấn luyện sau) __________________________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Hướng Dẫn Giảng Dạy Việt Ngữbanvandong.tripod.com/tailieu.pdf13 tháng năm 2006 -...

Documents

Transcript of Hướng Dẫn Giảng Dạy Việt Ngữbanvandong.tripod.com/tailieu.pdf13 tháng năm 2006 -...