Hrvatsko zrakoplovno...

Profesor Zorislav ŠojatTisućnik Josip Čuletić

Hrvatsko zrakoplovno nazivļe

Za Hrvatske zračne snage

U Zagrebu, listopad 1992.Mrježno izdańe, Zagreb, siečań 2019.

NizJezik i jezikoslovje

kńiga prva

Mrježno izdańe izvornika iz 1992.

Hrvatsko zrakoplovno nazivļeza Hrvatske zračne snage

SastaviliZorislav Šojat i Josip Čuletić

IzdavačZorislav Šojat

Vlastita nakladamailto:[email protected]

http://grgur.irb.hr/Library

Zagreb, 2019.ISBN 978-953-59029-1-1

I

Proslov mrježnomu izdańu

Prošlo je nešto malo više od 25 godinah odkada je sastavļen ovajrječnik, izdan, nažalost, u veoma malome broju tiskanih primjerakah. Sâmrječnik pisan je kao usmjerni, dajući po nekoliko prjedlogah za pojedinenazivke, uz nadu da će se od tih nekolicine ponuđenih za svaku pojedinustvar ili radńu uporabno izńedriti jeziku poneki najpodesniji.

No ovaj je rječnik postao poznat ne po svojeme izvornome oblikusa svima nazivcima i objašńeńima, nego posebice po jednoj jedinoj u ńemeobjavļenoj rieči, spomenutoj samo jednom u objašńeńu uz rieč *helikopter(vidi “4.2. helikopter” na strani 10): “ Za englezku je pučku tvorenicu choppermoguće rabiti hrvatski pučki obiļežen izraz zrakomlat.” (na strani 11).

Ukratko, priča o “zrakomlatu” potječe od velikoga truda ulože-noga da se pravilno prevede rieč *helikopter na hrvatski. U tome sudjelovašesvi navedeni prinosnici (vidi “ Popis prinosnikah” na strani 3), kao i mnogidrugi, s kojima razgovarasmo o tome. I tako jednoga dana, kada je došao nared i taj nazivak, sjedismo Josip Čuletić, Viktor Koprivńak i ja, kao i uobiča-jeno za vrieme izrade ovoga rječnika, u tadańeme zapovjedičtvu Hrvatskogabojnoga zrakoplovstva i protuzrakoplovne obrane (Hrvatskih zračnih snagah)u Maksimirskoj ulici i razpravljasmo o svakome pojedinome nazivku i ńego-vima mogućima hrvatskima inačicama. Kušajući izńedriti pravilne i dobremoguće nazive za *helikopter, odjednom se, pučki bi se reklo “kao grom izvedra neba”, pojavila među nama rieč “zrakomlat”. Količina smieha i zabavekoje je ta rieč izazvala bila je tolika da taj dan nismo više nijedan naziv mogliobraditi...

Dakako, nije bilo nekakve namjere uvrstiti tu presmiešnu rieč usâm rječnik. No to popodne, dok sam uređivao riešene nazivke, spomenuosam, naravo, i rieč “zrakomlat” Damiru Moritzu, s napomenom da ju nenamjeravam uvrstiti u Rječnik. Nakon što smo se dobro izsmijali, Moritz jenapomenuo da bi uistinu bilo šteta tu rieč na neki način ne spomenuti urječniku, jer je toliko zabavna. I tako je nastala gorenavedena napomena opučkoj uporabi umjesto englezke rieči “chopper”. I što se nas svih i ovogarječnika tiče, na tome je i ostalo.

Podosta kasnije, već svi gotovo i zaboravismo zrakomlat, povo-dom objavļivańa Rječnika tjednik Globus objavio je veliki razgovor sa mnom,u kojeme je bilo rieči i o ovome rječniku i o hrvatskome jeziku i obćenito ojezikoslovju. Jedan sam primjerak tada upravo završenoga ovoga rječnika,naravno, dao uredničtvu. Nemalo je bilo naše iznenađeńe kada je taj brojtjednika izašao, koliko se sjećam, pod imenom “Kruglja zemaljska”, a nanaslovnici velikim je slovima pisalo “Helikopter će se od sada zvati zrako-mlat”. Od svih riječih u Rječniku uredničtvo je “napipalo” najsmješniju i naj-zabavniju. Ali većina čitalaca to nije shvatila kao igru! I odtuda je odjednom“zrakomlat” postao poznat, izazvao mnoge salve smieha, podosta neshvaćańapa stoga i poruga, pa i poneku ļutńu.

II

Kako ovaj rječnik nikada nije bio dostupan široj, niti znanstvenojniti obćoj, javnosti, ovo mrježno izdanje prilika je da se to izpravi, te da se cjelo-kupan naš trud dade na uvid.

Gospodin Josip Čuletić u vrieme izrade i slagańa ovoga rječnika bioje tisućnik, a sada je umirovļeni krilni pukovnik. Gospodin Viktor Koprivńak bioje tada pukovnik, a sada je krilni bojnik. Profesori Tomislav Ladan, LászlóBulcsú i Antun Šojat počivaju u miru.

Rječnik je prenesen u izvornome obliku, kako bijaše objavļen 1992.godine, uz poneki izpravak očitih slagarskih grješakah.

Zorislav Šojat, u Zagrebu 3. siečńa 2019.

3

Popis prinosnikah

• Viktor Koprivńak• Dr. Tomislav Ladan• Dr. Bulcsú László• Damir Moritz• Dr. Antun Šojat

Zahvala

Zahvaļujemo Hrvatskomu uredu pri Promatračkome izaslanstvuEuropske zajednice, od kojega je potekla ova naša suradńa na izradi hrvat-skoga zrakoplovnoga pojmovnika, posebice pak gospođi Verici Varga, bezkoje mnogo toga ne bi bilo tako dobro ustrojeno.

Uz to htjeli bismo zahvaliti svima onima koji su uzgred se doti-čući ovoga pitańa pridonieli uspjehu okončańa ovoga težkoga i odgovornogaposla.

5

Hrvatsko zrakoplovno nazivļe

(za Hrvatske zračne snage [Hrvatsko bojno zrakoplovstvo i Protuzrakoplovnu obranu])

Ovaj popis riečih pokriva nazivne potrjebe osnovne razine boj-noga zrakoplovstva, ali je proširen i ńekim obćevojnim pa i obćim nazivļem,koliko je to bilo prieko potrjebno. Jedan je dio rieči novotvoran, ako u dosa-dašńeme hrvatskome jeziku ne bijaše odgovarajućega naziva. Kako je hrvat-sko nazivļe bilo zanemarivano dobrim dielom razvoja cjelokupnogazrakoplovstva i mnogih suvrjemenih napravah i strojevah, prieko jepotrjebno nadoknaditi velik jaz među sadašńim hrvatskim i drugim svjet-skim jezicima, osuvrjemeniti i osamosvojiti hrvatski jezični izričaj.

S lieve je strane dan popis nazivah kako se sada rabe, što je tre-nutačno mješavina staroga JNA nazivļa, srbskoga jezika i hrvatskih htieńah.To je nazivļe zapisano ukošenim pismenima. Sdesna dani su priedlozi hrvat-skih nazivah, po vriednosnome redu, a potom prigodice nazivi na ńekimsvjetskim jezicima i objašńeńa, gdjegod to smatrasmo potrjebitim. U tim suobjašńeńima rieči srbske ili nazivi koji se ne prjeporučuju označeni zvjezdi-com (*). Uzto je gdjegdje dan i rječnički izvor gdjekoje potvrde, tih ńekolikopokratah rabļenih potvrdnih navodah zapisano je uz dotičnu kńižničnunatuknicu u popisu čtiva.

Cjelokupno je orječje pisano tako zvanim korenim pravopisomiliti tvorbopisom, uz poštivańe dvoglasnoga pisańa staroga dugoga ě pomoćudvoslova ‘ie’, odnosno kratkoga ě dvoslovom ‘je’. Uz to rabļeni su jednoslovi ‘ļ’,‘ń’ i ‘ğ’ za uobičajene dvoslove ‘lj’, ‘nj’ i ‘dž’, kako je to i običaj u jezikoznanstve-nim spisima.

Budući da u hrvatskome letjelice plove nebom i zrakom, dionazivļa sličan je mornaričkomu. No pazilo se pri tome na mogućnost izboraonih riečih koje imaju isto ili odgovarajuće značeńe, a niesu izkorištene umornaričkome nazivļu, tako da time postaju posebice zrakoplovni nazivi.

6 ZAPOVJEDNIČTVO

Nazivļe po područjima

1. KOMANDA

1. ZAPOVJEDNIČTVO

1.1. komandantzapovjednik

1.2. komandirpoveļnik

Poveļnik prjenosi zapovjedke koje je zapovjednik sročio. Poveļaupravo i znači zapovied, ono što se veli.

2. ČINOVI

2. ČINOVI

2.a. VOJNIČKI

2.a. VOJNIČKI

2.a.1. pozornikpozornik

2.a.2. razvodnikrazvodnik

2.b. DOČASNIČKI

2.b. DOČASTNIČKI

2.b.1. desetnikdesetnik

2.b.2. vodnikrojnik

Iako u starohrvatskome vojnome činovļu dočastnik rojnik bijašeniže ustrojne razine negoli dočastnik vodnik, u srbskome se voj-nome nazivļu udomaćio nazivak vodnik, a za hrvatskoga rojnikasada imamo naziv desetnik. Vidi također i “3.5. vod” na strani 9.

2.b.3. stožerni vodnikstožerni rojnik

2.b.4. naredniknarednik

2.b.5. stožerni narednikstožerni narednik

ČINOVI 7

2.b.6. časnički namjesnikčastnički namjestnik

2.c. ČASNIČKI

2.c. ČASTNIČKI

2.c.1. zastavnikzastavnik

2.c.2. poručnikporučnik

2.c.3. natporučniknadporučnik

2.c.4. satniksatnik

2.d. VISOKOČASTNIČKI

2.d.1. bojnikbojnik

2.d.2. pukovnikpukovnik

2.d.3. brigadirtisućnik

Zapovjednik tisuće ļudi (tisućine, tisućnije ili pukovnije, vidi “3.8.brigada” na strani 9). Uzporedi desetnik (“2.b.1. desetnik” nastrani 6) i satnik (“2.c.4. satnik” na strani 7).

2.e. KRILNIČKI

Krilnik je zapovjednik krila. Za to vidi “3.9. korpus” na strani 9.Naziv krilnik obstojeći je hrvatski naziv za takovu častničkurazinu.

2.e.1. general-bojnikkrilni bojnik

Uzporedi “2.b.3. stožerni vodnik” na strani 6 i “2.b.5. stožerninarednik” na strani 6. Moguć bi bio i naziv stožerni bojnik, ali zarazliku od vodnika i narednika, krilnici su samostalni zapovjed-nici, a ne samo stožeru pridruženi.

2.e.2. general-pukovnikkrilni pukovnik

Isto kao i “2.e.1. general-bojnik” na strani 7.

8 ČINOVI

2.e.3. generalkrilnik

Zapovjednik krila kao najviši čin u zapovjedničtvu krila. Moguće ikao opći naziv.

2.e.4. general zborazbornik

stožernikZapovjednik zbora. Također vidi “3.10. armija” na strani 9. Nazivistožernik i zbornik različni su po tome što je stožernik upravozapovjednik stožera, što je nadzapovjedničtvo svih zborovah, azbornik zapovjednik zbora, ali i u stožeru.

POSTROJBE 9

3. JEDINICE

3. POSTROJBE

3.1. pardvojac

3.2. odjeļeńeodsjek

Postrojba od otprilike 4 zrakoplova.

U općevojnome nazivļu *odjeļeńe odgovara nazivu

desetina

3.3. eskadrilajato

3.4. pukpukovnija

Pojmu puk odgovara hrvatski naziv pukovnija. Osim toga vidi i“3.8. brigada” na strani 9. Po sadašńeme ustroju Hrvatske vojskenije potrjebito razgraničavańe pojmova “*puk” i “*brigada”. Kakou zrakoplovstvu bijaše uobičajeno imati jedinice nazivom “*puk”,to je naziv pukovnija i ovdje naveden.

3.5. vodroj

Premda je u starohrvatskim vojnim postrojbama roj bio mańi odvoda, kako u srbskoj vojsci postoji vod, a rieč roj velikim je dielomizgubila svoje točno određeno značeńe, predlažemo da se umjestovoda rabi roj.

3.6. satnijasatnija

3.7. bojna (bataļun)bojna

3.8. brigadapukovnija

Rieč pukovnija odgovara srbskomu nazivu *puk (englezki regi-ment), ali može preuzeti i uporabnu vriednost veće postrojbe poput(nehrvatske rieči) *brigade. Vidi i “3.4. puk” na strani 9.

3.9. korpuskrilo

Iako u hrvatskome nazivļu *korpusu u načelu odgovara zbor, riečzbor značeński predpostavļa nešto veće od krila.

3.10. armijazbor

Vidi “3.9. korpus” na strani 9. Tako primjerice “Zbor narodnegarde”.

10 LETJELICE

4. ZRAKOPLOVI

4. LETJELICEeng.: aircraftRieč zrakoplov uobičajila se za naziv avion, rieč letjelica obći jenaziv za sve letjeće naprave, teže ili lakše od zraka.

4.1. avionzrakoplov

eng.: airplane (starije aeroplane)ńem.: Flugzeug

U hrvatskome već uobičajena rieč za avion. Iako bi mogla biti iobći naziv, uporabna ju vriednost svrstava u vrstu letjelice.

Nadaļe, postoje i nazivi za pojedine vrste zrakoplovah:

4.1.1. mlazni avionmlazńakmalžńak

mlazni zrakoplovUvrieženi je hrvatski izraz za mlazni zrakoplov mlazńak ili mlažńak.

4.1.2. raketni avionpotisńakpotišńak

potisni zrakoplovPrema mlazńak, tako i potisńak, ili prema mlažńak – potišńak. Vidi“4.1.1. mlazni avion” na strani 10, kao i “17.21. raketa” na strani 46.

4.1.3. hidroplanvodosljet

vodoslietni zrakoploveng.: hydroplane, riedko hydroaeroplane

Od grčkoga cυδωρ (“voda”) i francuzkoga aéroplane, to pak od roman-skoga / latinskoga aer (“zrak”; “magla”, “oblak”) i francuzkoga planer uznačeńu “lebdjeti”.

Osnovna je značajka ove vrste zrakoplova da može slietati na vodu.

4.2. helikopteruzvrtńakvrtložńak

vitleńakvrtložno ljetalo

uvrtńakeng.: helicopterńem.: Hubschrauberrus.: vertoletRieč helikopter dolazi od grčkih rieči cελιξ (“zavojnica”) i πτερο ν(“pero”, “krilo”). Pri letu helicopter “uvrće” zrak čineći zavojnicu

LETJELICE 11

oko sebe, pa time stvara “vrtložeńe” zraka. (Uvrtńak usp. ńem.Schrauber, prema schraube “svrdao”).

Za englezku je pučku tvorenicu chopper moguće rabiti hrvatskipučki obiļežen izraz zrakomlat.

4.3. balonmieh

zračni mieh

4.4. autožirsamovrt

eng.: autogiro; autogyro

4.5. jedrilicajedrilica

Moguć je i naziv zrakoplan od plan, planba, plańeńe …, vidi “8.8.planirańe” na strani 20.

4.6. ultralightsamolet

gońeni zmaj

4.7. zmajzmaj

4.8. dirižablzračna lađa

Zeppelincepelin

eng.: airship (riedko dirigible)ńem.: Luftschiff

Brod nije osnovni pojam poput lađe, jer se ńime brodi.

12 VRSTE (BOJNOGA) ZRAKOPLOVSTVA

5. VRSTE AVIJACIJE

5. VRSTE (BOJNOGA)ZRAKOPLOVSTVA

eng.: aviation; bojno air forceńem.: Luftfahrt; bojno LuftwaffeHrvatski naziv zrakoplovstvo izravno odgovara francuzkomuaviation. Iako je i u jednome i u drugome u osnovi zrakoplov,dotično avion, zrakoplovsto, isto kao i aviation, obći je naziv zaletjeličtvo.

5.1. lovačkalovačko

5.2. lovačko-bombarderskalovačko-razorničko

Za objašńeńe vidi “17.19. bomba” na strani 46.

5.3. jurišnajurišno

Juriš je rieč izvodļiva u hrvatskome od juriti.

5.4. izviđačkaizvidničkoizviđačko

5.5. bombarderskarazorničko

Također vidi “5.2. lovačko-bombarderska” na strani 12 i “17.19.bomba” na strani 46.

5.6. transportnaprjevozno

Prjevozno jest ono koje prjevozi, prievozno jest ono koje pripadaprievozu.

5.7. helikopterskauzvrtnovrtložno

vrtložńačkoVidi “4.2. helikopter” na strani 10. Moguće bi prema uvrtńak bilo iuvrtńačko. Vrtložno je kraće, a ne obstoji jak razlog zašto bimoralo biti punim nazivom vrtložńačko, jer je već i sam pojamvrtložńak izveden iz vrtložeńe, to pak iz vrtlog.

5.8. protivoklopnaprotuoklopno

5.9. protivbrodskaprotubrodno

VRSTE (BOJNOGA) ZRAKOPLOVSTVA 13

5.10. protivpodmorničkaprotupodmornično

5.11. višenamjenska avijacijavišenamjenbeno zrakoplovstvo

5.12. laka avijacija za vezuvezno (lako) zrakoplovstvo

Nije neobhodno rabiti dodano objašńeńe lako.

14 ZRAKOPLOVNA ZVAŃA

6. ZRAKOPLOVNA ZVAŃA

6. ZRAKOPLOVNA ZVAŃA

6.1. pilotkrmnikkrmilar

Moguć bi bio i naziv krmar, ali zbog ńegove dvoznačnosti preporu-čuje se krmilar (premda u Iveković-Broz 1.586 krmar postoji samou značeńu “gubernator”). Krmilar je pravilniji hrvatski oblik odkormilar, ali podesno je ostaviti kormilar za mornaricu, a krmilarili krmnik za zrakoplovsto. Isto tako peļar, vodič (vidi Parčić TS561).

6.2. co-pilotsukrmniksukrmilar

6.3. učenik-pilotkrmilarski naučnik

krmnički naučnikNaučnik jer se radi o vještini.

6.4. mehaničar-letačstrojnik

letač strojnikletni strojnik

tal.: meccanico, macchinistaStrojnik je čovjek koji nadgleda strojeve (ugađa ih i popravļa).Nasuprot tomu strojar u načelu izrađuje i stvara strojeve. Posebicepak kada se radi o letaču jasno je da on ne može biti strojar, većsamo strojnik.

U načelu dovoļno je strojnik, osim u slučajevima kada je potrjebitonaglasiti da se radi o letaču. Naime, i *mehaničari su na uzleti-štima i u zračnim lukama, koji održavaju i popravļaju strojevestrojnici.

6.5. navigatorplovar

Za objašńeńe vidi “9. NAVIGACIJSKI IZRAZI” na strani 23.

6.6. letač-izviđačizvidnikizviđač

izvidni letnikizvidni letač

U načelu dovoļno je izvidnik ili izviđač, osim u slučajevima kada jepotrjebito posebice naglasiti da se radi o letniku iliti letaču.

ZRAKOPLOVNA ZVAŃA 15

6.7. strijelacstrielac

6.8. radiotelegrafistabezžični brzojavnik

razglasni brzojavnik

Naziv koji predpostavļa ime razglas za *radio (krugoval). Drugoja-čije je moguće i krugovalni brzojavnik. U ovome slučaju riečrazglas odgovara pojmu.

Naziv razglasni brzojavnik boļe objašńava pojam od naziva bez-žični brzojavnik.

6.9. telegrafistbrzojavnik

Osoba koja obslužuje brzojav kao napravu.

6.10. telegrafbrzojav

Naprava.

6.11. telefonglasonos

dalekozborbrzoglas

Rieč brzoglas nije se u uvriežila jer joj značeńska pobuda nijedobra. Dalekozbor je ugledan, ali možda previše blizak daleko-zoru.

6.12. radiotelegrafbezžični brzojav

Naprava. Uobičajen naziv u hrvatskome.

6.13. telegrambrzojavka

brzojav

Rieč brzojavka u slučajevima kada je nuždno razlikovati napravuod pismene poruke. Brzojav je u hrvatskome uobičajeno za obapojma (vidi “6.10. telegraf” na strani 15, također i vidi “6.9. tele-grafist” na strani 15).

6.14. radiotelegrambezžična brzojavka

bezžični brzojav

Uobičajen naziv u hrvatskome. Za brzojavka / brzojav vidi “6.13.telegram” na strani 15.

16 ZRAKOPLOVNA ZVAŃA

6.15. radiotelefon

bezžični glasonos

bezžični dalekozbor

bezžični brzoglas

Rieč brzoglas nije se u uvriežila jer joj značeńska pobuda nijedobra. Dalekozbor je ugledan, ali možda previše blizak daleko-zoru.

6.16. domaćin aviona (zrakoplova)

domaćin zrakoplova

6.17. operator naoružańem

oružni obslužnik

Moguće bi bilo i oružnik, kako je to u starijim hrvatskim orječjimauobičajeno za ļude koji obslužuju oružje, ali je međutim nazivoružnik suzio svoje značeńe na *žandarm.

6.18. letač (kao univerzalni naziv)

letnik

letač

Opći naziv.

6.19. instruktor

uputiteļ

obučiteļ

Latinska rieč instrvctor uistinu je priređivač, pa onda učiteļ,poučavateļ, uglaviteļ, uputiteļ. Mogao bi dakako biti i učiteļ -savjetnik.

6.20. nastavnik leteńa

učiteļ letjeńa

6.21. probni pilot

pokusnik

pokusni krmnik

pokusni krmilar

Iako rieč pokusnik može značiti i osobu na pokusnome radu, za toznačeńe mnogo je boļa (i uobičajenija) rieč kušanik (čovjek nakušńi). Stoga rieč pokusnik može dobro služiti za nekoga koji činipokuse.

ZRAKOPLOVNI PODUSTROJ 17

7. ZRAKOPLOVNA INFRASTRUKTURA

7. ZRAKOPLOVNI PODUSTROJ

Rieč infrastruktura, iako u izravnome prievodu zaista podustrojzadobila je, kao i množtvo drugih “neprozirnih” stranih riečih,dodatna značeńa, koja nije lako u hrvatski prevesti. Dakako, uovome značeńu moguće ju je prevesti jednostavno podustrojem.

Drugi prjedloživi nazivci su:

podstrojpodstrojbapodstrojkapodgrađa

7.1. aerodromuzletište

eng.: Airfieldńem.: Flugplatz

zračna lukaeng.: Airport, airdrome (uobičajenije aerodrome)ńem.: FlughafenNaziv zračna luka obiļežava uzletište i pristanište za letjelice;Naziv uzletište ograničeniji je u sadržaju svojega značeńa. Riečuzletište od glagola uzletjeti. Drugo bi bilo od glagola uzlietati,imenica uzlietalište.

7.2. helidromeng.: helidrom

uzvrtištevrtložńačko uzletište

eng.: heliportvrtložńačka luka

U načelu bi se trebalo međunarodnim izrazom zvati *helikodrom,*helikoport, vidi “4.2. helikopter” na strani 10. Vidi također i “7.1.aerodrom” na strani 17.

7.3. pista (staza za polijetańe i slijetańe)sljetno-poljetna staza

7.4. staza za vožeńe (rulnica)voznica

7.5. spojnicespojnice

18 ZRAKOPLOVNI PODUSTROJ

7.6. stajanka (aviona, helikoptera)stojište (zrakoplova, uzvrtńaka)

stajalište (zrakoplova, uzvrtńaka)stának (zrakoplova, uzvrtńaka)

ńem.: StandSrbska je rieč *stajanka novotvorenica, potvrđena samo u RMSkao zrakoplovni naziv.

U hrvatskome je moguća rieč stanak sa značeńem “gdje tkoostaje” (potvrđena u rječnicima samo s naglaskom stának iako bitomu značeńu više odgovarao naglasak stȁnak), uzporedi primje-rice o-stanak, pre-stanak, pri-stanak (uz obalu u luci).

7.7. hangarspremište

7.8. torańtorańturanturań

7.9. radiofarusmjernik

Moglo bi, ali nije potrjebito, i bezžični usmjernik, krugovalniusmjernik.

7.10. radiostanicarazglasna postaja

krugovalna postajaU načelu u ovomu slučaju odgovara naziv razglasna postaja, jerse uistinu ńome razglašuje (sa zemļe u letjelicu i iz letjelice nazemļu…).

7.11. ABS (Armirano Betonsko Sklonište za avione)OBS (Ojačano betonsko sklonište)

GBS (Gvozdokrutno-betonskosklonište)

ABS (Armirano-betonskosklonište za zrakoplove)

U samome nazivu je nepotrjeban dodatak ‘za zrakoplove’, jer ćese to iz uporabnoga surječja zakļučiti.

7.12. potkoppodkop

7.13. kaponirzemunik

fra.: caponnièreZemunik je potvrđeno u ARJ u značeńu “Erdhütte”, izporedińemački Hütte: “koliba”, “pozemļuša” (u Šamšalovića).

ZRAKOPLOVNI PODUSTROJ 19

7.14. radiogoniometar

tražilo razglasah

razglasni kutomjer

tražilo krugovalah

Može i bez zakļučnoga -h s produļeńem (razglasâ, krugovalâ).Sam naziv *goniometar označuje mjereńe, koji uistinu nije neob-hodno u nazivu, osim ako je bitno za razumievańe, tada razglasnikutomjer.

7.15. radar

prostoromjer

krugovalni prostoromjer

Riječ koja je kratica od ‘radio detecting and ranging).

Rieč prostoromjer točno označuje osnovnu namjenu uređaja, a toje skupļanje obaviesti o tielima i događańima u prostoru (mje-reńe).

7.16. poligon (taktički, školski)

vježbalište (bojovodno, školsko)

Rieč *poligon dolazi od grčkoga πολυ γωνον (“mnogokut”, zatvorenravninski oblik omeđen obično mnogima rubovima). (U ovome zna-čeńu nema niti smisla).

Rieč bojovodstvo vidi “12. TAKTIČKI POSTROJI U LETU” na strani36.

Rieč *poligon rabi se u svakojakim orječjima i surječjima. Zamoguće *poligone na kojima se obavļaju razne druge vrste djelat-nostih prieko je potrjebno izdjelati odgovarajuće nazive (primjericebojni *poligon - bojno poļe, bojište, *probni *poligon - pokusište itako daļe).

7.17. tehnička radionica

strojnička radionica

strojarska radionica

Od grčkoga τεχνη (“vještina”, “umieće”). U ovakovim slučajevimarieč *tehnička većinom se odnosi na *mehanička (ali ne u smislu“giboslovna”), dakle zaista strojarska, ako se u ńoj strojevi izra-đuju, ili strojnička (od strojnik, vidi “6.4. mehaničar-letač” nastrani 14), ako se oni tamo održavaju i popravļaju.

20 OSNOVNI POSTUPCI U LETJEŃU

8. OSNOVNI POSTUPCI U LETEŃU

8. OSNOVNI POSTUPCI ULETJEŃU

8.1. startańe motoraupuštańe gonikapokretańe gonika

Vidi i vidi “10.1. motor” na strani 28.

8.2. vožeńevozańe

Od glagola vozati. Namjena letjelica nije da se voze po zemļi, većda lieću po zraku. Zato se po zemļi zapravo vozaju.

8.3. polijetańepolietańe

8.4. peńańepeńańe

Moglo bi i povišivańe. Dakako uzporedno s “8.6. snižavańe” nastrani 20 peńańe–spuštańe ili povišivańe–sniživańe.

8.5. horizontalni letpoložit liet

Položito je u ovome boļa rieč od vodoravnoga. Rieč liet (prema liet-kao u lietati) moguće je ostvariti i u jednoglasnom obliku let(prema let- kao u letjeti).

8.6. snižavańespuštańe

Moglo bi i sniživańe prema povišivańe. Uzporedi “8.4. peńańe” nastrani 20.

8.7. obrušavańe (pikirańe)obrušavańe

8.8. planirańeplanba

plańeńe

Izvedeno od hrvatske rieči plan (potvrđene u ženskome imenuPlana, slovenskome plańava (“mjesto u planini gdje nema drveća,uzporedi ARJ X.8), plan i izvedenicama poput pro-plan-ak. Istotako planina, kao i izraz na tom planu). Vidi također i “8.9. plani-rati” na strani 21. Rieč planba odgovara glagolu planati. Riečplańeńe odgovara glagolu planiti. (Napomena: nije od latinskogaplanvs “ravan”, “gladak”, već od slovjenskoga *pl

°n.)

OSNOVNI POSTUPCI U LETJEŃU 21

8.9. planiratiplanatiplaniti

U svezi s “8.8. planirańe” na strani 20. Rieči planati odgovaraimenica planba, rieči planiti imenica plańeńe.

8.10. lebdeńelebdjeńe

8.11. slijetańeslietańe

8.12. gašeńe motoraustavļańe gonika

8.13. autorotacijasamovrtložeńesamouvrtańe

samovrtńaKod vrtložńaka i samovrta.

8.14. zaokretańezaokretańe

8.15. okretańeokretańe

8.16. ponirańeponirańe

8.17. klizańekližeńe

Ne može biti klizańe, jer zrakoplov klizi, a ne kliže se.

8.18. parašutirańeuvlaka

ukliživańeTo jest uistinu višak uvlake u predhodnom smjeru prilikom skre-tańa.

8.19. uzdizańeuzlaz

Uzpravna mjera uzlaza prilikom peńańa.

slazsilaz

Uzpravna mjera slaza, silaza prilikom spuštańa.

8.20. krosirańepresiecańe

eng.: crossingMoglo bi biti i križańe, ali prvenstveno se odnosi na presiecańe.

22 OSNOVNI POSTUPCI U LETJEŃU

8.21. održavańeodržavańe

Visine.

8.22. prelijetańeprelietańe

8.23. ukļučeńe forsažasilovańe gonika

Obojena rieč silovańe izravno odgovara značeńu forsirańe, iupravo sa svoje obojenosti lakše će ući u uporabu.

8.24. iskakańeizkakańe

8.25. protrčavańeprotrčavańe

8.26. zalazzalaz

8.27. profil za slijetańesljetna putańa

putańa slietańaRadi se upravo o putańi.

8.28. imitacija prinudnog slijetańaoponašańe prinudnoga slietańa

PLOVBENI IZRAZI 23

9. NAVIGACIJSKI IZRAZI

9. PLOVBENI IZRAZI

Rieč navigacija znači plovitba ili plovba. Budući da je plovitbauobičajen mornarički izraz, za zrakoplovstvo je oddvojita riečplovba. Obje su rieči potvrđene u istome značeńu.

9.1. navigacijska kartaplovbeni zemļovid

9.2. navigacijski plan letaplovbena osnova

Dodatak lieta nepotrjeban je, jer sama plovba prjedpostavļa liet.Rieč osnova hrvatska je inačica francuzke rieči plan. Bitno je nemiešati to s hrvatskom riečju plan, u značeńu ravan (uzporedi“8.8. planirańe” na strani 20).

9.3. PTM (Početna Točka Maršrute)IP (Izhodište puta)

IP (Izhodište putosmjera)

Vidi “9.4. maršruta” na strani 23, “9.5. zadana maršruta” nastrani 23 i “9.6. stvarna maršruta” na strani 23.

9.4. maršrutaput, putni naputak

putosmjer

Naputak po kojemu se putuje određenim smjerovima i putovima.Mogu se razlikovati lietni naputak (vidi “9.5. zadana maršruta” nastrani 23) i stvarno prieđeni put (vidi “9.6. stvarna maršruta” nastrani 23).

Samomu nazivu *maršruta izravno bi odgovarao prievod puto-smjer.

9.5. zadana maršrutalietni naputakputni naputak

lietni putosmjer

Za letjeńe preporučļiv je naziv lietni naputak, iako se u većini slu-čajeva iz surječja razumieva liet ili put, pa ostaje naputak ili puto-smjer. Vidi i “9.4. maršruta” na strani 23 i “9.6. stvarnamaršruta” na strani 23.

9.6. stvarna maršrutaput

stvarni putosmjer

Stvarno prieđeni put. Vidi i “9.4. maršruta” na strani 23 i “9.5.zadana maršruta” na strani 23.

24 PLOVBENI IZRAZI

9.7. prekretni orjentirprekretni smjernikprekretna oznaka

Piše se *orientir ili *orijentir!

Može i prekretnik. Vidi “9.24. orjentir” na strani 25 i “9.8. kon-trolni orjentir” na strani 24.

9.8. kontrolni orjentirprovjerbeni smjernik

provjerni smjernikprovjerbena oznaka

provjerna oznaka

Piše se *orientir ili *orijentir!

Može i provjerbenik ili provjernik. Vidi “9.24. orjentir” na strani 25i “9.8. kontrolni orjentir” na strani 24.

9.9. kurs leta (pravac leta)pravac lieta

9.10. visina leta (nivo leta)razina lieta

9.11. kut zanosa vjetrakut zanosa vjetra

9.12. navigacijski računarplovbeni rednik

plovbeni računačplovbeno računalo

Ovisno o uporabi naprave: računalo za ğepni ili mali uređaj mańihmogućnosti; računač za napravu koja prvjenstveno služi izračuna-vańu; rednik za napravu koja osim samoga izračunavańa ima irazne drugo obveze, primjerice održavańe veze sa zemaļskimpostajama radi navođeńa i tomu slično.

Prieko je potrjebito razlikovati ove tri raznorodne naprave!

9.13. školski krugškolski krug

9.14. krug čekańa (holding)krug čekańa

eng.: holding

9.15. procedura za slijetańe, polijetańepostupak pri slietańu, postupak pri polietańu

?Procedura je postupak. Razlikuje se postupak slietańa i postupakpri slietańu.

PLOVBENI IZRAZI 25

9.16. aerodromska zonapojas uzletišta

pojas zračne lukepodručje uzletišta

područje zračne lukeRazlikovno uzletište i zračna luka (vidi “7.1. aerodrom” na strani17).

9.17. rajon aerodromapripadno područje uzletišta

pripadno područje zračne lukeUzletište ili zračna luka (uzporedi “7.1. aerodrom” na strani 17)nepotrjebno je u ovome izrazu (nazivu).

9.18. oblasna kontrola letapodručni nadzor letjeńa

Letjeńa nije neobhodno.

9.19. terminalna kontrola letaprilazni nadzor

Letjeńa je nepotrjebno.

9.20. zabrańena zonazabrańeni pojas

zabrańeno područje

9.21. prilazna ravanprilazna ravnina

prilazni planUzporedi “8.8. planirańe” na strani 20. Ne miešati sa stranomrječju plan u značeńu osnova (vidi “9.2. navigacijski plan leta” nastrani 23).

Ravnina u mjerstvenome smislu.

9.22. odlazna ravanodlazna ravnina

odlazni planVidi “9.21. prilazna ravan” na strani 25.

Ravnina u mjerstvenome smislu.

9.23. zona letapojas lieta

područje lieta

9.24. orjentirsmjernik

Piše se *orijentir ili *orientir!

*Orientir je usmjerna oznaka. Dakle smjernik.

26 PLOVBENI IZRAZI

9.25. navigacijaplovba

Dodatno objašńeńe vidi “9. NAVIGACIJSKI IZRAZI” na strani 23.

9.26. radarska pozicijaprostoromjerni položajVidi i “7.15. radar” na strani 19.

9.27. vizuelna navigacijaplovba vidomvidna plovba

9.28. mjeremjere

U zrakoplovstvu se često rabe stare mjere, koje se u međunarod-nome prometu nazivaju englezkim imenima. Ovdje je dan popis tihimenah onako kako se u razgovornome jeziku nazivaju i izgova-raju, i ńihov hrvatski naziv.

9.28.1. fit (fut)stope (stopa)

eng.: feet (množina od foot)ńem.: Füße (množina od Fuß)

30,48 cm, 12 palacah, 1/3 lakta. Vidi “9.28.4. inč” na strani 26 i“9.28.5. jard” na strani 27.

9.28.2. notčvoruzao

eng.: knotńem.: Knoten

Jedna pomorska miļa na sat, 6.076,11549 stopa na sat, 1.852 metarana sat. Vidi “9.28.3. majl” na strani 26 i “9.28.1. fit (fut)” na strani 26.

Čvor je uobičajeniji izraz za tu mjeru, premda ima potvrda i za uzao. Pri-edlog je rabiti uzao za “14.1. luping (petļa)” na strani 40.

9.28.3. majlmiļa

eng.: mileńem.: Meile

Dolazi iz latinskoga (milliarivm, “miļokaz”, pa time i “miļa” [rimska].Uistinu od priloga milliarivs, “od tisuću” [misli se korakah].). U zrako-plovstvu se rabi pomorska miļa, 1.852 metra ili 6.076,11549 stopa, 1°na polutniku. Vidi “9.28.1. fit (fut)” na strani 26.

9.28.4. inčpalac

eng.: inchńem.: Zoll

2,54 cm, 1/12 stope. Vidi “9.28.1. fit (fut)” na strani 26.

PLOVBENI IZRAZI 27

9.28.5. jardlakat

eng.: yard91.44 cm, 36 palacah ili 3 stope. Vidi “9.28.4. inč” na strani 26 i“9.28.1. fit (fut)” na strani 26.

28 DIELOVI LETJELICE

10.DIJELOVI ZRAKOPLOVA

10. DIELOVI LETJELICE

Vidi “4. ZRAKOPLOVI” na strani 10.

10.1. motorgonik

Isto tako i brodni gonik u mornarici. Onaj koji (po-)goni.

10.2. kerozingorivno uļe

petrolejeng.: keroseneU englezkome kerosene označava razsvjetni petrolej, dakle petro-leum (“zemno uļe” tj. *naftu) prerađen za uporabu u svjetiļkama (imlaznim gonicima). U hrvatskome naziv petrolej (ili kamno uļe) većodavno više ne označava neprerađeno zemno uļe (*naftu).

10.3. naftazemno uļe

U ńekim vrstama klipnih gonikah rabi se potežko uļe, uobičajenozvano *nafta ili diesel-gorivo. Hrvatski je naziv zemno uļe. (*Naftadolazi iz grčkoga ν αϕϑα.)

10.a. AVION

10.a. ZRAKOPLOV

10.a.1. trup avionatrup zrakoplova

10.a.2. krilokrilo

10.a.3. reprep

10.a.4. zakrilcezakrilce

10.a.5. krilcekrilce

10.a.6. terminezonikrajnici krila

10.a.7. trimeripodesniciudešivači

DIELOVI LETJELICE 29

10.a.8. vertikalno kormilo pravcausmjerno krmilo

uzpravno usmjerno krmiloUzpravno nije prieko potrjebno, jer postoji oprjeka usmjerno krmiloprema visinsko krmilo.

10.a.9. kormilo visinevisinsko krmilo

10.a.10.stajni traptrâp

Trâp je doļńi dio kola koji dotiće zemļu. Rieč dolazi od “ići”,“gaziti”: trâp, trapati (vidi Iveković-Broz 2.583, rieč postojeća i uslovenskome).

Stajni nije uobće potrjebno, jer zrakoplovi ionako na trapu samone stoje, već se i vozaju. Ista rieč, trap, važi i za “noge” zrakoplovakoji slieću na vodu (vodosljete, vidi “4.1.3. hidroplan” na strani10).

10.a.11.zračna kočnicazračna kočnica

10.a.12.kočeći padobrankočeći padobran

10.a.13.usisnici zrakausisnici zraka

10.a.14.ispušnici motoraizpušnici

izpušnici gonikaOd izpuhati, a ne od izpustiti (od čega bi bilo izpusnici).

10.a.15.nosači ubojnih sredstavanosači oružja

Načelno su sva ubojita sredstva u boju oružje.

10.a.16.poklopac kabinepokrov izbe

poklopac izbeVidi također i “10.a.26. pilotska kabina” na strani 30.

10.a.17.pilotska palicarudo

ojeRudo je ono čime se upravļa, kod kola (uzporedi kolarsko nazivļeprimjerice u “10.b.7. glavčina rotora” na strani 32) i kod brodova,gdje se rudom upravļa krmilom. Latinski gvbernacvlvm, ńemačkiFührung.

Stara je slovjenska i hrvatska rieč za to oje.


10.a.18.ručica gasaupravļalo potiska

ručica upustaeng.: throttle control leverEnglezki throttle znači “grlo”, ”dušnik”, pa time i ”upusni priklo-pac” kod gonikah. Ono što se pri otvarańu upusnoga priklopcamieńa u goniku jest (englezki) thrust, to jest “potisak”.

10.a.19.akumulatormuńosprem

spremnik muńineRieč *akumulator znači upravo spremnik. Budući da se radiuistinu o *električnome *akumulatoru, prievod toga izraza je spre-mnik muńine. Prema Šulekovom NH 1.394 muńonoša, a posebiceHNT 1.273 muńodrž (oboje za ńemački Elektrophor) naša riečmuńosprem za *akumulator. Uzporedi i “10.a.20. rezervoargoriva” na strani 30.

10.a.20.rezervoar gorivagorivosprem

spremnik goriva

10.a.21.mlazni motormlazni gonik

mlaznikMlaznik je kraće, uzporedi uobičajeni naziv mlazńak (mlažńak) zamlazni zrakoplov (vidi “4.1.1. mlazni avion” na strani 10).

10.a.22.turbomlazni motorobrtomlazni gonik

obrtomlaznik*Turbina jest uistinu obrtalo. Kao i mlaznik (vidi “10.a.21. mlaznimotor” na strani 30), tako i obrtomlaznik.

10.a.23.raketni motorpotisni gonik

potisnikPotisnik je kraće, vidi “4.1.2. raketni avion” na strani 10, kao i“10.a.21. mlazni motor” na strani 30.

10.a.24.servouređajprienosnik

U uporabi zaista označuje upravļački prienosnik.

10.a.25.kok motoranos gonika

10.a.26.pilotska kabinakrmilarska izba

Zatvoreni prostor, sobica, izba.

DIELOVI LETJELICE 31

10.a.27.izbacivo sjedište (katapult)izvržno sjedalo

izbacļivo sjedaloSjedalo označuje ono na čemu se sjedi. Nasuprot tomu sjedište jeza ustanove i t.d.

10.a.28.oplataplašt

10.a.29.pedale kormila pravcapapućice usmjernoga krmila

Dolazi od francuzkoga pédale (“podnožnik”, ”stopalak”, ”papu-ćica”). Vidi i “10.a.8. vertikalno kormilo pravca” na strani 29.

10.a.30.konusna cijev ispušnika promjenļive geometriječuńasta ciev izpušnika promjeńļiva oblika

promjeńļivooblična čuńasta izpušna cievLatinski convs znači ”čuń”. *Geometrija je mjerstvo, ali očito uovome nazivu znači ništa više negoli oblik.

10.b. HELIKOPTER

10.b. VRTLOŽŃAK

Vidi “4.2. helikopter” na strani 10.

10.b.1. glavni rotorglavni vrtložnik

glavni uvrtnikDio vrtložńaka koji zaista čini zračnu zavojnicu, zračni vrtložac,uvrće zrak.

10.b.2. repni rotorrepni vrtložnik

repni uvrtnikIsto kao i kod “10.b.1. glavni rotor” na strani 31, ali ovaj vrtložacne vlada uzpravno već položito.

10.b.3. lopatice repnog i nosećeg rotoralopatice repnoga i nosećega vrtložnika

lopatice repnoga i nosećega uvrtnikaUzporedi “10.b.1. glavni rotor” na strani 31 i “10.b.2. repni rotor”na strani 31.

10.b.4. reduktorosnažnik

usporni osnažnikuspornik

*Reduktor služi pretvorbi brze vrtńe gonika vrtložńaka u sporoobrtańe vrložnika, uz istovrjemeno razmjerno povećańe snage.


10.b.5. ciklična palicasvesmjerno rudo

svesmjerno ojesvesmjer

Glavno rudo u vrtložńaku. Uzporedi i “10.a.17. pilotska palica” nastrani 29.

10.b.6. kolektivna palicaskupno rudo

skupno ojeUzporedi “10.b.5. ciklična palica” na strani 32 i “10.a.17. pilotskapalica” na strani 29.

10.b.7. glavčina rotoraglavčina vrtložnika

glavčina uvrtnikaGlavčina je kolarski naziv, kao što je iz kolarstva i nešto od dru-goga zrakoplovnoga nazivļa (trap, rudo…). Vidi i “10.b.1. glavnirotor” na strani 31 et aliæ.

10.b.8. kok helikoptera (aviona)nos vrtložńaka (zrakoplova)

10.b.9. napadna ivicanapadajni rub

10.b.10.izlazna ivicaizlazni rub

10.b.11.tetiva krilatetiva krila

10.b.12.korijen krilakoren krila

Iako rieč koren nema u svojoj osnovi staro ě (uzporedi primjericepotvrdu koren u ikavskome), u toj se rieči pojavilo u hrvatskomejeziku tiekom vrjemena naknadno ě, izmjeńujući -en i -ěn, pa jedopustiva uporaba (i uobičajena) i rieči korien.

SPRAVE U ZRAKOPLOVU 33

11.INSTRUMENTI U AVIONU

11. SPRAVE U ZRAKOPLOVULatinska rieč instrvmentvm znači “oruđe”, ”halat”, pa onda i ”slo-žeńe”, ”naprava” (vidi Gazophylacium 1.700, zanimļivo jeinstrumenta belli “orudelye taborszko”). Riječ sprava zapravoznači apparatus. Ipak prema Stulli 1.811 i “snast”, “spravka” zainstrvmentvm.

11.1. visinomjervisinomjer

visomjer

11.2. brzinomjerbrzinomjer

11.3. pokazivač peńańa i spuštańa (variometar)mjenokaz

promjenokazmjenomjer

promjenomjer

11.4. pokazivač skretańa i klizańaskretokaz

11.5. aviohorizontobzorokaz

11.6. radio kompasrazglasna sjevernica

smjerokazkrugovalna sjevernicaSjevernica pokazuje sjever. Potvrđeno u hrvatskome.

11.7. magnetni kompassjevernicasmjerokaz

gvozdotežna sjevernicagvozdotežni smjerokaz

magnetna sjevernicaSjevernica vidi “11.6. radio kompas” na strani 33. Riječ magnetnačesta je u hrvatskome. Ipak za rudu, pa tako i za pojavu, postojirieč gvozdoteg. Premda se u suvrjemenome hrvatskome izbjegavagvožđe, gvozdoteg je upotrjebļiva rieč.

Kako je ova vrsta sjevernice najčešća, najstarija (osim zviezdeSjeverńače i mahovine…) nije potrjebito posebice naglašavati dase radi o gvozdotežnoj.

11.8. obrtomjerobrtomjer

34 SPRAVE U ZRAKOPLOVU

11.9. radiostanicarazglasna postaja

krugovalna postajaVidi “7.10. radiostanica” na strani 18.

11.10. VOR-pokazivačdaļinokaz

daļokazVORokaz

SUV pokazivačSUVokaz

Englezka skraćenica od Very High Frequency OmnidirectionalRadio Range (u značeńu “svesmjerni krugovalni usmjernik veomavisoke valne čestote”). VOR pokazivač u letjelici pokazuje smjer iudaļenost VORa (kao što SUVokaz pokazuje smjer i udaļenostSUVa).

Budući da se sustav SUV rabi prvenstveno za određivańeudaļenosti letjelice od poznatih (SUV) usmjernika, to jest upravodaļinokaz.

11.11. ILS-pokazivačsljetokazILSokaz

SPOS pokazivačSPOSokaz

Englezka kratica od Instument Landing System (značeći “slietańepomoću sprava”). Uzporedi i “11.10. VOR-pokazivač” na strani 34.

Sustav SPOS rabi se za sliepo slietańe (nasuprot “9.27. vizuelnanavigacija” na strani 26), taj pokazivač jest upravo sprava kojapokazuje kako uspješno sletjeti (zapravo slietati). Odtuda sljeto-kaz.

11.12. pokazivač tlaka (uļa, goriva itd.)tlakomjer

11.13. autopilotsamokrmsamovod

Rieč dolazi kao skraćenica od automatski pilot, vidi “11.14. auto-matski pilot” na strani 34.

11.14. automatski pilotsamoupravni krmilarRieč *automatizam u hrvatskim se orječ j ima prjevodi sasamoupravļańe. Nažalost, socialističko nazivļe pravilno je zloupo-trjebilo tu rieč, označujući *automatizam propasti.

U prošlostoļetnome čtivu, posebice kod Šuleka, *automat se prje-vodi kao samogib. Prema krmboslovnoj zorbi pravilniji je naziv

SPRAVE U ZRAKOPLOVU 35

samoupravni, jer pojam samogiba predpostavļa samoobdrživost uvrhućutnome smislu.

11.15. torhmetarsukomjer

Mjerač sukańa (uvijańa).

11.16. procentomjerpostotkomjer

11.17. akcelerometarubrzbomjer

mjerač ubrzańa

11.18. gorivomjergorivomjer

pokazivač količine gorivaGorivomjer, izporedi primjerice plinomjer, vodomjer i slične tvorbeu hrvatskome.

11.19. termometar ispušnih plinovatoplomjer izpušnih plinova

Rieč toplomjer stara je i veoma uobičajena.

36 BOJOVODNI LIETNI POSTROJI

12.TAKTIČKI POSTROJI U LETU

12. BOJOVODNI LIETNIPOSTROJI

*Taktika se prevodi u hrvatski kao ratoznanstvo, to jest granaratne vještine. Prema svojoj odredbi, *taktika je vještina vođeńabojeva. Stoga bojovodstvo.

*Strategija se prevodi kao vojnoznanstvo ili ratovodstvo. Takorieči vojnoznanstvo (širje područje) odgovara rieči ratoznanstvo(užje), a rieč ratovodstvo (širje) rieči bojovodstvo (užje).

12.1. smaknuti postrojprimaknuti postroj

Rieč smaknuti znači u hrvatskome ńešto drugo.

12.2. razmaknuti postrojrazmaknuti postroj

12.3. klinklin

12.4. stepenstubištni postrojstupńevit postroj

Kao stube na stubištu, ili stupńi.

12.5. kolonastub

12.6. frontučelak

Niz letjelica postavļenih učelo, dakle učelak. (Za potvrdu vidi pri-mjerice Parčić TS 310.)

Prieko je potrjebito razlikovati niz riečih najrazličnijih značeńahkoje su sve podvedene pod nazivak *front. Tako primjerice boji-štnica (granica trenutnoga razgraničeńa dvijuh vojskih), bojište(područje uz samu bojištnicu), ratište (pojas s jednim ili više boji-štah), učelak (način letjeńa ili kretańa), čelo (nadtlačnice i podtlač-nice u pogodarstvu) i druga.

12.7. nadvišavańenadvišivańe

Jedan nadvišuje drugoga.

12.8. prinižeńepodniživańe

Jedan izpod drugoga, dakle podnižuje ga.

12.9. let u ravniniravninski liet

BOJOVODNI LIETNI POSTROJI 37

12.10. brišući letbrišući liet

Kao da “briše” zemļu.

12.11. zborzbor

12.12. razlazrazlaz

12.13. uvođeńe u napaduvođeńe u napadaj

12.14. vađeńe iz napadavađeńe iz napadaja

12.15. odilažeńeodlazak

Nakon napadaja ode se, nije uputno odlaziti (nego otići).

12.16. prilažeńeprilažeńe

38 BOJOVODNI POSTUPCI U LIETU

13.TAKTIČKI POSTUPCI U LETU

13. BOJOVODNI POSTUPCI ULIETU

Izporedi “12. TAKTIČKI POSTROJI U LETU” na strani 36.

13.1. borbeno djelovańebojno djelovańe

13.2. vatreno djelovańestrjeļačko djelovańe

*Vatra ne označuje u ovome smislu ogań, nego strieļańe iz oružja.U hrvatskome rieč vatra nema toga značeńa.

13.3. vatrena podrškastrjeļačka podpora

Vidi “13.2. vatreno djelovańe” na strani 38.

13.4. presretańeprjesrjetańe

13.5. praćeńepraćeńe

13.6. patrolirańeoblietańe

Na kopnu rieč patrolirańe odgovara hrvatskome nazivu obhodńa.Za zrakoplovstvo ona odgovara rieči oblietańe.

13.7. slobodan lovslobodni lov

13.8. desantirańeupadańe

Rieč dolazi od francuzkoga descente koja znači “upad”, “slaz”,“izkrcavańe”. U obćeme smislu znači upadańe.

13.9. pretraživańeprjetraživańe

13.10. izviđańeizviđańe

13.11. ometańeometańe

13.12. uništeńeuništavańe

Uništavańe se kao bojovodni postupak može zapoviediti, uništeńepak ne.

BOJOVODNI POSTUPCI U LIETU 39

13.13. nanošeńe gubitakananošeńe gubitakah

Veoma mutan pojam.

13.14. zadržavańezadržavańe

13.15. korektura artiļerijske vatreizpravļańe strjeļačkih pokaznicah

Podrazumievaju se prostorne pokaznice (to jest *koordinatni*parametri). O rieči vatra uzporedi “13.2. vatreno djelovańe” nastrani 38.

13.16. navođeńenavođeńe

13.17. blokirańeonemogućivańe

Dolazi od francuzke rieči bloquer, “zaustaviti”, “opkoliti”…

13.18. uvježbavańeuvježbavańe

13.19. zrakoplovna podrškazračna podpora

Nije prieko potrjebno da bude baš samo zrakoplovna.

13.20. neutralizirańeonemoćbarazstrojba

onesposobļavańeUzporedi talijanski inabilitazione.

13.21. aerofotosnimańezračna svjetlopisba

slikańe iz zrakaMoglo bi i zračno slikańe, iako se takav naziv može i krivo tuma-čiti kao posebna vrsta slikańa pomoću zraka.

40 OBLIKOTVORNI LIET

14.FIGURNO LETEŃE

14. OBLIKOTVORNI LIET

14.1. luping (petļa)petļa

rus.: petljap.sl.: pьtlaeng.: loopńem.: Schlingetal.: cappio

uzaorus.: uzelp.sl.: ǫzьlъeng.: knotńem.: Knotetal.: groppo

čvorPetļa je praslovjenski izraz. Uzao je zategnut, a petļa nije.

Kako je za miļu na sat uobičajen naziv čvor (vidi “9.28.2. not” nastrani 26), preporučļivo je za *luping rabiti naziv uzao.

14.2. položena osmicapoložena osmica

14.3. zvonozvono

14.4. vaļakvaļak

14.5. kovitkovrt

kovrtańvrtložeńe

Rieč *kovit novotvorenica je (vidi RSA), a *kovitļaj i izvedenicepotvrđene su gotovo izkļučivo u srbskih izvorah.

14.6. poluprevrtańepoluprevrtańe

14.7. ranversmanbokovrat

Okretańe oko boka zrakoplova, dovodeći krila u uzpravan položaj.

14.8. borbeni zaokretbojni zaokret

14.9. prevrtańeprevrtańe

OBLIKOTVORNI LIET 41

14.10. imelmanuvrtovrat

Immelmannov okretImmelmann

imelmanPrema gospodinu Maxu Immelmannu, koji je taj okret razvio 1915.leteći na Fokker Eindekkeru, kao bitan bojovodni potez. Oblik seImmelmannova okreta izvodi uvrtom (oko osi zrakoplova) nakonpolupetļe. Suvrjemeni se uvrtovrat izvodi mnogo kasnije, na vrhupolupetļe, od izvornoga Immelmannova okreta, koji ulazi u uvrtgotovo odmah nakon početka uzpona.

14.11. oštri zaokretoštri zaokret

42 KRMILARSKA OPREMA

15.PILOTSKA OPREMA

15. KRMILARSKA OPREMA

15.1. navigacijski računarplovbeni rednik

vidi “9.12. navigacijski računar” na strani 24

15.2. planšeta (torbica)zemļovidna ovojnica

U načelu nije uopće torbica.

15.3. kombinezonkukuļica

letačka odoraletačka oprava

fra.: combinaisoneng.: overallMoglo bi i lietna odora, ali nije prjeporučļivo zbog blizke promjenes ‘ļetna odora’. Može i letna odora, letna oprava.

Naziv kukuļica, prjeuzet iz kukcoznanstva izravno odgovarasuvrjemenim letačkim odorama, jer zadovoļavaju većinu uvjetakoje trjeba izpuniti sustav za održańe života (što je veoma različnood obične odjeće i obuće).

15.4. pilotska kacigakrmilarska kaciga

krmilarski šļemKaciga je rieč etrurskoga podrietla, preko latinskoga i talijan-skoga došla do nas, mnogo kasnije od rieči šļem, koja je german-skoga korena, ušla veoma rano u slovjenske jezike. Pojavļuje se iu obliku kacida. Kako pak u srbskome jeziku postoji rieč šlem, uhrvatskome se sve više rabi novija rieč kaciga.

15.5. pojas za spasavańeizbavni pojas

pojas za spašavańe

15.6. pojas za preživļavańeprježivni pojas

pojas za prježivļivańe

15.7. padobranpadobran

15.8. navigacijski priborplovbeni pribor

15.9. splavsplav

BOJOVODNI IZRAZI ZA LOVAČKO ZRAKOPLOVSTVO 43

16.TAKTIČKI IZRAZI ZA LOVAČKU AVIJACIJU

16. BOJOVODNI IZRAZI ZALOVAČKO ZRAKOPLOVSTVO

16.1. zona očekivańapodručje očekivańa

16.2. zona patrolirańaobljetno područje

Vidi “13.6. patrolirańe” na strani 38.

16.3. linija presretańaprjesrjetištnica

prjesrjetnicaZa tvorbu uzporedi mjerstveno nazivļe.

16.4. linija uvođeńa u borbuuvodnica u boj

bojištnicaNačelno isto kao i kod “16.3. linija presretańa” na strani 43.

16.5. zona slobodnog lovapojas slobodnoga lova

područje slobodnoga lova

44 ZRAKOPLOVNO ORUŽAŃE

17.ZRAKOPLOVNO NAORUŽAŃE

17. ZRAKOPLOVNO ORUŽAŃE

Nije potrjebito ‘na’, stariji je hrvatski naziv ‘oružańe’, kako je jošuviek zadržan primjerice u gradišćanskohrvatskome (uzporedi iIveković-Broz 1.916). Inače je uobičajeni hrvatski predmetak“ob-”.

17.1. aviobombarazornica

zrakoplovna razornica

Većinom nije prieko potrjebno rabiti dodatnu oznaku zrakoplovna,jer se ona često podrazumieva. Potrjebito je to samo pri razliko-vańu primjerice dubinskih morskih, to jest protupodmorničnih,razornicah koje niesu iz zrakoplova nego s broda izpuštene i zra-koplovnih razornicah u istome orječju. Za dodatna objašńeńa vidi“17.19. bomba” na strani 46.

17.2. fugasne aviobomberazornice

zrakoplovne razornice

*Fugasna *avio-bomba se i u srbskome nazivļu zove razorna*avio-bomba, pa stoga nema potrjebe za dodatnim nazivnim obte-rećavańem. O zrakoplovna vidi “17.1. aviobomba” na strani 44.

17.3. kumulativne aviobombe

17.4. rasprskavajuće aviobomberazprsne razornice

razprsne zrakoplovne razornice

Vidi i “17.1. aviobomba” na strani 44.

17.5. plamene aviobombeplamenice

plamenosne razornice

U načelu trjeba rabiti što kraće izraze. Kako je u ovome slučajumoguće lako stvoriti kratak i jasan naziv, nema razloga rabitivišerječne složenice. Također vidi “17.1. aviobomba” na strani 44.

17.6. kazetne aviobombezbirne razornice

skupne razornice

17.7. vođene raketevođene potisnice

ZRAKOPLOVNO ORUŽAŃE 45

17.8. samonavođene raketesamovođene potisnice

samovodniceNa- ili pri- je nepotrjebno, jer ne objašńava dodatno način djelo-vańa.

Samovođene potisnice su većinom jedina vrsta samovodnica, patako i taj naziv može stâti.

17.9. nevođene raketenevođene potisnice

17.10. aviobombe puńene bojnim otrovomotrovne razornice

Nažalost naziv otrovnice već je porabļen za zmije.

17.11. aviobombe puńene biološkim agensimaživotne razornice

životnicePojam životne razornice (pa čak i životnice) odgovara, jer su terazornice puńene prvenstveno živim bićima, ili najmańe tvarimakoje izravno utječu na živa bića. Na taj način životne razorniceosnovno razaraju život (i životińah i biļakah…). Životnice supuńene nizkorazvijenim živim bićima, ali mogu biti rabļeni i višiživotni oblici, kao što su to primjerice kukci, ili čak zaražene viso-korazvijene životińske ili biļne vrste.

17.12. atomske bombečetačne razornice

atomske razorniceAtom se hrvatski zove čet ili četak. Kako bi naziv četna razornicamogao izazvati zabunu, treba za tvorbu rabiti duļi naziv četak.Napomenuti ipak vaļa da u hrvatskome vojnome nazivļu višenema rieči *četa za postrojbu (hrvatski satnija), pa je mogućerabiti nazivak četačna.

Četačnih razornicah ima tri osnovne vrste.

17.12.1.fisijska atomska bombačetoraspadna razornica

četoraspadnica

17.12.2.fuzijska atomska bomba (hidrogenska bomba)četospojna razornica

četospojnica

17.12.3.neutronska bombatihosmrtnica

tihosmrtna razornicaOsnova značaja *Neutronske *bombe jest da potiho ubija sve živo (jerrazlaže, raztvara složene životne trošice), ali ostavļa neživu tvarmańe-više netaknutom.

46 ZRAKOPLOVNO ORUŽAŃE

17.13. svjetleće aviobombesvjetlilice

svjetleće razornicePrvenstveno se rabe za osvjetļavańe.

17.14. vođene aviobombevođene razornice

Mogu načelno biti bilo koje od navedenih vrstah i podvrstah. (Vidii “17.19. bomba” na strani 46…)

17.15. streļačkostrjeļačko

17.16. topovskotopovsko

17.17. raketnopotisničko

17.18. bombarderskorazorničko

17.19. bombarazornica

Naziv razornica odgovara nazivu bomba osim u slučajevima kadase ne rabi za razarańe, već za zastrašavańe, zbuńivańe ili raztje-rivańe, kao primjerice kod dimnica (vidi “17.20. dimna bomba” nastrani 46).

17.20. dimna bombadimnica

Isto tako vidi “17.19. bomba” na strani 46.

17.21. raketapotisnica

Za razliku od potisńaka (potišńaka) koji označuje zrakoplov s poti-snim gonikom (vidi “4.1.2. raketni avion” na strani 10), potisnicaje jedinstvena naprava.

17.22. granatarazprsnica

17.23. minaprska

nagaznicaplutaćicapucanica

lagummina

Rieč lagum dolazi od grčkoga λαγω ν, preko turskoga lağım, apojavļuje se i u bugarskome, rumuńskome i albanskome. U hrvat-skih je izvorah od polovice XVIII. stoļeća, kada se pojavila, podo-

ZRAKOPLOVNO ORUŽAŃE 47

sta česta, u srbskih se izvorah mnogo mańe pojavļuje, kaoprimjerice u Vuka, u narodnih pjesamah s Kosova (albanski utje-caj) i Vojvodine. U značeńu razprsne naprave mnogo je češća ustarijih hrvatskih izvorah od mine i u mnogim je rječnicima pred-postavļena rieči mina. Od lagum tvori se lagumaš (ili lagumar) ilagumati (“postavļati lagum”).

Za razliku od obćega naziva prska rieči nagaznica, plutaćica,pucanica, pa i lagum označuju posebne vrste prsakah. Nagaznicaje prska na koju se nagazi, plutaćica je morska prska što pluta,pucanica, iako može značiti isto što i prska, može označiti prskešto stoje iznad površine zemļe, pa “pucaju” na sve strane. Lagummože, osim obćega značeńa, imati i svoje osnovno značeńepodkopa.

17.24. eksplozijarazprsnuće

prasakUobičajena rieč.

Abecedni popis dosadašńega nazivļa 49

Abecedni popis dosadašńega nazivļa

ABS (Armirano Betonsko Sklonište za avione) .........................................................18aerodromska zona..............................................................................................................25aerodrom ...............................................................................................................................17aerofotosnimańe .................................................................................................................39akcelerometar ......................................................................................................................35akumulator ..........................................................................................................................30armija .......................................................................................................................................9atomske bombe...................................................................................................................45automatski pilot .................................................................................................................34autopilot ................................................................................................................................34autorotacija ..........................................................................................................................21autožir ....................................................................................................................................11aviobomba ............................................................................................................................44aviobombe puńene biološkim agensima.....................................................................45aviobombe puńene bojnim otrovom.............................................................................45aviohorizont .........................................................................................................................33avion .......................................................................................................................................10AVION ....................................................................................................................................28balon.......................................................................................................................................11blokirańe ...............................................................................................................................39bojna (bataļun)......................................................................................................................9bojnik .......................................................................................................................................7bombarderska .....................................................................................................................12bombardersko .....................................................................................................................46bomba ....................................................................................................................................46borbeni zaokret ...................................................................................................................40borbeno djelovańe ..............................................................................................................38brigada.....................................................................................................................................9brigadir ....................................................................................................................................7brišući let ..............................................................................................................................37brzinomjer ............................................................................................................................33časnički namjesnik..............................................................................................................7ČASNIČKI................................................................................................................................7ciklična palica .....................................................................................................................32ČINOVI .....................................................................................................................................6co-pilot ...................................................................................................................................14desantirańe ..........................................................................................................................38desetnik ...................................................................................................................................6DIJELOVI ZRAKOPLOVA.................................................................................................28dimna bomba.......................................................................................................................46dirižabl ...................................................................................................................................11DOČASNIČKI .........................................................................................................................6domaćin aviona (zrakoplova) ..........................................................................................16eksplozija ..............................................................................................................................47eskadrila..................................................................................................................................9

50 Abecedni popis dosadašńega nazivļa

FIGURNO LETEŃE ............................................................................................................ 40front........................................................................................................................................ 36fugasne aviobombe............................................................................................................ 44gašeńe motora..................................................................................................................... 21general zbora......................................................................................................................... 8general-bojnik ....................................................................................................................... 7general-pukovnik ................................................................................................................. 7general..................................................................................................................................... 8glavčina rotora .................................................................................................................... 32glavni rotor........................................................................................................................... 31gorivomjer............................................................................................................................. 35granata .................................................................................................................................. 46hangar ................................................................................................................................... 18helidrom................................................................................................................................ 17helikopterska ...................................................................................................................... 12helikopter ............................................................................................................................. 10HELIKOPTER ...................................................................................................................... 31horizontalni let ................................................................................................................... 20ILS-pokazivač ...................................................................................................................... 34imelman ................................................................................................................................ 41imitacija prinudnog slijetańa......................................................................................... 22instruktor ............................................................................................................................. 16INSTRUMENTI U AVIONU .............................................................................................. 33iskakańe ............................................................................................................................... 22ispušnici motora ................................................................................................................ 29izbacivo sjedište (katapult) ............................................................................................. 31izlazna ivica ......................................................................................................................... 32izviđačka ............................................................................................................................... 12izviđańe ................................................................................................................................. 38JEDINICE ............................................................................................................................... 9jedrilica.................................................................................................................................. 11jurišna ................................................................................................................................... 12kaponir .................................................................................................................................. 18kazetne aviobombe ............................................................................................................ 44kerozin................................................................................................................................... 28klin.......................................................................................................................................... 36klizańe ................................................................................................................................... 21kočeći padobran ................................................................................................................. 29kok helikoptera (aviona) .................................................................................................. 32kok motora........................................................................................................................... 30kolektivna palica ................................................................................................................ 32kolona .................................................................................................................................... 36komandant............................................................................................................................. 6KOMANDA.............................................................................................................................. 6komandir ................................................................................................................................ 6kombinezon ......................................................................................................................... 42kontrolni orjentir ............................................................................................................... 24


konusna cijev ispušnika promjenļive geometrije.....................................................31korektura artiļerijske vatre .............................................................................................39korijen krila..........................................................................................................................32kormilo visine ......................................................................................................................29korpus......................................................................................................................................9kovit ........................................................................................................................................40krilce.......................................................................................................................................28krilo.........................................................................................................................................28krosirańe ...............................................................................................................................21krug čekańa (holding) .......................................................................................................24kumulativne aviobombe...................................................................................................44kurs leta (pravac leta) .......................................................................................................24kut zanosa vjetra................................................................................................................24laka avijacija za vezu ........................................................................................................13lebdeńe ..................................................................................................................................21let u ravnini..........................................................................................................................36letač (kao univerzalni naziv) ...........................................................................................16letač-izviđač .........................................................................................................................14linija presretańa .................................................................................................................43linija uvođeńa u borbu .....................................................................................................43lopatice repnog i nosećeg rotora ...................................................................................31lovačka...................................................................................................................................12lovačko-bombarderska .....................................................................................................12luping (petļa) ........................................................................................................................40magnetni kompas...............................................................................................................33maršruta ...............................................................................................................................23mehaničar-letač ..................................................................................................................14mina........................................................................................................................................46mjere.......................................................................................................................................26mlazni motor........................................................................................................................30motor ......................................................................................................................................28nadvišavańe .........................................................................................................................36nafta .......................................................................................................................................28nanošeńe gubitaka ............................................................................................................39napadna ivica ......................................................................................................................32narednik ..................................................................................................................................6nastavnik leteńa .................................................................................................................16natporučnik ...........................................................................................................................7navigacija ..............................................................................................................................26navigacijska karta..............................................................................................................23NAVIGACIJSKI IZRAZI .....................................................................................................23navigacijski plan leta ........................................................................................................23navigacijski pribor .............................................................................................................42navigacijski računar..........................................................................................................24navigacijski računar..........................................................................................................42navigator ...............................................................................................................................14navođeńe ...............................................................................................................................39


neutralizirańe...................................................................................................................... 39nevođene rakete ................................................................................................................. 45nosači ubojnih sredstava ................................................................................................ 29oblasna kontrola leta........................................................................................................ 25obrtomjer .............................................................................................................................. 33obrušavańe (pikirańe) ...................................................................................................... 20odilažeńe ............................................................................................................................... 37odjeļeńe ................................................................................................................................... 9odlazna ravan...................................................................................................................... 25održavańe ............................................................................................................................. 22okretańe ................................................................................................................................ 21ometańe ................................................................................................................................ 38operator naoružańem ....................................................................................................... 16oplata ..................................................................................................................................... 31orjentir................................................................................................................................... 25OSNOVNI POSTUPCI U LETEŃU.................................................................................. 20oštri zaokret......................................................................................................................... 41padobran .............................................................................................................................. 42parašutirańe ........................................................................................................................ 21par ............................................................................................................................................ 9patrolirańe............................................................................................................................ 38pedale kormila pravca ...................................................................................................... 31peńańe................................................................................................................................... 20pilotska kabina................................................................................................................... 30pilotska kaciga.................................................................................................................... 42PILOTSKA OPREMA.......................................................................................................... 42pilotska palica..................................................................................................................... 29pilot ........................................................................................................................................ 14pista (staza za polijetańe i slijetańe)............................................................................ 17plamene aviobombe .......................................................................................................... 44planirańe .............................................................................................................................. 20planirati ................................................................................................................................ 21planšeta (torbica) ............................................................................................................... 42pojas za preživļavańe........................................................................................................ 42pojas za spasavańe............................................................................................................ 42pokazivač peńańa i spuštańa (variometar)................................................................ 33pokazivač skretańa i klizańa.......................................................................................... 33pokazivač tlaka (uļa, goriva itd.)................................................................................... 34poklopac kabine ................................................................................................................. 29poligon (taktički, školski) ................................................................................................ 19polijetańe .............................................................................................................................. 20položena osmica ................................................................................................................. 40poluprevrtańe...................................................................................................................... 40ponirańe................................................................................................................................ 21poručnik ................................................................................................................................. 7potkop.................................................................................................................................... 18pozornik .................................................................................................................................. 6


praćeńe ..................................................................................................................................38prekretni orjentir ................................................................................................................24prelijetańe .............................................................................................................................22presretańe.............................................................................................................................38pretraživańe .........................................................................................................................38prevrtańe...............................................................................................................................40prilažeńe ................................................................................................................................37prilazna ravan .....................................................................................................................25prinižeńe ...............................................................................................................................36probni pilot...........................................................................................................................16procedura za slijetańe, polijetańe .................................................................................24procentomjer........................................................................................................................35profil za slijetańe ................................................................................................................22protivbrodska ......................................................................................................................12protivoklopna.......................................................................................................................12protivpodmornička.............................................................................................................13protrčavańe ..........................................................................................................................22PTM (Početna Točka Maršrute)......................................................................................23pukovnik .................................................................................................................................7puk ............................................................................................................................................9radarska pozicija ................................................................................................................26radar .......................................................................................................................................19radio kompas .......................................................................................................................33radiofar ..................................................................................................................................18radiogoniometar..................................................................................................................19radiostanica .........................................................................................................................18radiostanica .........................................................................................................................34radiotelefon ..........................................................................................................................16radiotelegrafista ..................................................................................................................15radiotelegraf .........................................................................................................................15radiotelegram.......................................................................................................................15rajon aerodroma .................................................................................................................25raketa .....................................................................................................................................46raketni motor.......................................................................................................................30raketno ..................................................................................................................................46ranversman ..........................................................................................................................40rasprskavajuće aviobombe..............................................................................................44razlaz ......................................................................................................................................37razmaknuti postroj ............................................................................................................36razvodnik ................................................................................................................................6reduktor ................................................................................................................................31repni rotor.............................................................................................................................31rep ...........................................................................................................................................28rezervoar goriva ..................................................................................................................30ručica gasa ...........................................................................................................................30samonavođene rakete .......................................................................................................45satnija ......................................................................................................................................9


satnik ....................................................................................................................................... 7servouređaj .......................................................................................................................... 30školski krug ......................................................................................................................... 24slijetańe................................................................................................................................. 21slobodan lov......................................................................................................................... 38smaknuti postroj................................................................................................................ 36snižavańe.............................................................................................................................. 20splav ....................................................................................................................................... 42spojnice ................................................................................................................................. 17stajanka (aviona, helikoptera) ....................................................................................... 18stajni trap............................................................................................................................. 29startańe motora.................................................................................................................. 20staza za vožeńe (rulnica) ................................................................................................. 17stepen .................................................................................................................................... 36stožerni narednik................................................................................................................. 6stožerni vodnik ..................................................................................................................... 6streļačko ............................................................................................................................... 46strijelac.................................................................................................................................. 15stvarna maršruta............................................................................................................... 23svjetleće aviobombe .......................................................................................................... 46TAKTIČKI IZRAZI ZA LOVAČKU AVIJACIJU ............................................................ 43TAKTIČKI POSTROJI U LETU ....................................................................................... 36TAKTIČKI POSTUPCI U LETU ....................................................................................... 38tehnička radionica............................................................................................................. 19telefon .................................................................................................................................... 15telegrafist .............................................................................................................................. 15telegraf................................................................................................................................... 15telegram ................................................................................................................................ 15terminalna kontrola leta.................................................................................................. 25terminezoni .......................................................................................................................... 28termometar ispušnih plinova ........................................................................................ 35tetiva krila ............................................................................................................................ 32topovsko................................................................................................................................ 46torań....................................................................................................................................... 18torhmetar ............................................................................................................................. 35transportna.......................................................................................................................... 12trimeri.................................................................................................................................... 28trup aviona .......................................................................................................................... 28turbomlazni motor ............................................................................................................ 30učenik-pilot.......................................................................................................................... 14ukļučeńe forsaža ................................................................................................................ 22ultralight ............................................................................................................................... 11uništeńe ................................................................................................................................ 38usisnici zraka...................................................................................................................... 29uvježbavańe ......................................................................................................................... 39uvođeńe u napad ............................................................................................................... 37uzdizańe................................................................................................................................ 21


vađeńe iz napada................................................................................................................37vaļak .......................................................................................................................................40vatrena podrška..................................................................................................................38vatreno djelovańe ...............................................................................................................38vertikalno kormilo pravca ...............................................................................................29višenamjenska avijacija ...................................................................................................13visina leta (nivo leta) .........................................................................................................24visinomjer .............................................................................................................................33vizuelna navigacija.............................................................................................................26vodnik ......................................................................................................................................6vod.............................................................................................................................................9vođene aviobombe..............................................................................................................46vođene rakete ......................................................................................................................44VOJNIČKI................................................................................................................................6VOR-pokazivač ....................................................................................................................34vožeńe ....................................................................................................................................20VRSTE AVIJACIJE .............................................................................................................12zabrańena zona...................................................................................................................25zadana maršruta ................................................................................................................23zadržavańe............................................................................................................................39zakrilce ..................................................................................................................................28zalaz........................................................................................................................................22zaokretańe ............................................................................................................................21zastavnik .................................................................................................................................7zbor .........................................................................................................................................37zmaj ........................................................................................................................................11zona leta ................................................................................................................................25zona očekivańa....................................................................................................................43zona patrolirańa .................................................................................................................43zona slobodnog lova ..........................................................................................................43zračna kočnica ....................................................................................................................29ZRAKOPLOVI .......................................................................................................................10ZRAKOPLOVNA INFRASTRUKTURA............................................................................17zrakoplovna podrška.........................................................................................................39ZRAKOPLOVNA ZVAŃA....................................................................................................14ZRAKOPLOVNO NAORUŽAŃE .......................................................................................44zvono ......................................................................................................................................40

Abecedni popis novoga nazivļa 57

Abecedni popis novoga nazivļa

ABS (Armirano-betonsko sklonište za zrakoplove) .................................................18atomske razornice..............................................................................................................45bezžična brzojavka.............................................................................................................15bezžični brzoglas.................................................................................................................16bezžični brzojavnik ............................................................................................................15bezžični brzojav...................................................................................................................15bezžični brzojav...................................................................................................................15bezžični dalekozbor ...........................................................................................................16bezžični glasonos................................................................................................................16bojištnica...............................................................................................................................43bojna.........................................................................................................................................9bojni zaokret ........................................................................................................................40bojnik .......................................................................................................................................7bojno djelovańe ...................................................................................................................38BOJOVODNI IZRAZI ZA LOVAČKO ZRAKOPLOVSTVO ........................................43BOJOVODNI LIETNI POSTROJI....................................................................................36BOJOVODNI POSTUPCI U LIETU ................................................................................38bokovrat ................................................................................................................................40brišući liet.............................................................................................................................37brzinomjer ............................................................................................................................33brzoglas .................................................................................................................................15brzojavka...............................................................................................................................15brzojavnik .............................................................................................................................15brzojav ...................................................................................................................................15brzojav ...................................................................................................................................15častnički namjestnik...........................................................................................................7ČASTNIČKI .............................................................................................................................7cepelin....................................................................................................................................11četačne razornice ...............................................................................................................45četoraspadna razornica....................................................................................................45četoraspadnica ....................................................................................................................45četospojna razornica .........................................................................................................45četospojnica .........................................................................................................................45ČINOVI .....................................................................................................................................6čuńasta ciev izpušnika promjeńļiva oblika ...............................................................31čvor .........................................................................................................................................26čvor .........................................................................................................................................40dalekozbor ............................................................................................................................15daļinokaz...............................................................................................................................34daļokaz...................................................................................................................................34desetina ...................................................................................................................................9desetnik ...................................................................................................................................6DIELOVI LETJELICE ........................................................................................................28dimnica ..................................................................................................................................46DOČASTNIČKI.......................................................................................................................6

58 Abecedni popis novoga nazivļa

domaćin zrakoplova .......................................................................................................... 16dvojac....................................................................................................................................... 9GBS (Gvozdokrutno-betonsko sklonište) ................................................................... 18glasonos ................................................................................................................................ 15glavčina uvrtnika ............................................................................................................... 32glavčina vrtložnika ............................................................................................................ 32glavni uvrtnik...................................................................................................................... 31glavni vrtložnik ................................................................................................................... 31gońeni zmaj.......................................................................................................................... 11gonik ...................................................................................................................................... 28gorivno uļe ........................................................................................................................... 28gorivomjer............................................................................................................................. 35gorivosprem ......................................................................................................................... 30gvozdotežna sjevernica..................................................................................................... 33gvozdotežni smjerokaz ..................................................................................................... 33ILSokaz.................................................................................................................................. 34imelman ................................................................................................................................ 41Immelmannov okret .......................................................................................................... 41Immelmann.......................................................................................................................... 41IP (Izhodište puta).............................................................................................................. 23IP (Izhodište putosmjera)................................................................................................. 23izbacļivo sjedalo ................................................................................................................. 31izbavni pojas........................................................................................................................ 42izkakańe................................................................................................................................ 22izlazni rub ............................................................................................................................ 32izpravļańe strjeļačkih pokaznicah................................................................................ 39izpušnici gonika ................................................................................................................. 29izpušnici................................................................................................................................ 29izvidni letač .......................................................................................................................... 14izvidni letnik ........................................................................................................................ 14izvidničko.............................................................................................................................. 12izvidnik .................................................................................................................................. 14izviđačko ............................................................................................................................... 12izviđač.................................................................................................................................... 14izviđańe ................................................................................................................................. 38izvržno sjedalo .................................................................................................................... 31jato............................................................................................................................................ 9jedrilica.................................................................................................................................. 11jurišno ................................................................................................................................... 12klin.......................................................................................................................................... 36kližeńe ................................................................................................................................... 21kočeći padobran ................................................................................................................. 29koren krila............................................................................................................................ 32kovrtań .................................................................................................................................. 40kovrt ....................................................................................................................................... 40krajnici krila ........................................................................................................................ 28krilce ...................................................................................................................................... 28


krilni bojnik ...........................................................................................................................7krilni pukovnik .....................................................................................................................7KRILNIČKI ..............................................................................................................................7krilnik.......................................................................................................................................8krilo.........................................................................................................................................28krilo...........................................................................................................................................9krmilarska izba ...................................................................................................................30krmilarska kaciga ..............................................................................................................42KRMILARSKA OPREMA ...................................................................................................42krmilarski naučnik ............................................................................................................14krmilarski šļem ...................................................................................................................42krmilar ...................................................................................................................................14krmnički naučnik...............................................................................................................14krmnik ...................................................................................................................................14krug čekańa .........................................................................................................................24krugovalna postaja ............................................................................................................18krugovalna postaja ............................................................................................................34krugovalna sjevernica.......................................................................................................33krugovalni prostoromjer ..................................................................................................19kukuļica ................................................................................................................................42kut zanosa vjetra................................................................................................................24lagum .....................................................................................................................................46lakat........................................................................................................................................27lebdjeńe .................................................................................................................................21letač strojnik ........................................................................................................................14letačka odora .......................................................................................................................42letačka oprava .....................................................................................................................42letač ........................................................................................................................................16LETJELICE ...........................................................................................................................10letni strojnik ........................................................................................................................14letnik ......................................................................................................................................16lietni naputak ......................................................................................................................23lietni putosmjer...................................................................................................................23lopatice repnoga i nosećega uvrtnika ..........................................................................31lopatice repnoga i nosećega vrtložnika .......................................................................31lovačko-razorničko.............................................................................................................12lovačko ...................................................................................................................................12magnetna sjevernica .........................................................................................................33malžńak .................................................................................................................................10mieh........................................................................................................................................11miļa .........................................................................................................................................26mina........................................................................................................................................46mjenokaz ...............................................................................................................................33mjenomjer.............................................................................................................................33mjerač ubrzańa ...................................................................................................................35mjere.......................................................................................................................................26mlazńak .................................................................................................................................10


mlazni gonik ........................................................................................................................ 30mlazni zrakoplov ................................................................................................................ 10mlaznik.................................................................................................................................. 30muńosprem.......................................................................................................................... 30nadporučnik .......................................................................................................................... 7nadvišivańe .......................................................................................................................... 36nagaznica ............................................................................................................................. 46nanošeńe gubitakah ......................................................................................................... 39napadajni rub ..................................................................................................................... 32narednik ................................................................................................................................. 6navođeńe .............................................................................................................................. 39nevođene potisnice ............................................................................................................ 45nos gonika............................................................................................................................ 30nos vrtložńaka (zrakoplova)............................................................................................ 32nosači oružja ....................................................................................................................... 29oblietańe ............................................................................................................................... 38OBLIKOTVORNI LIET ....................................................................................................... 40obljetno područje ............................................................................................................... 43obrtomjer .............................................................................................................................. 33obrtomlazni gonik.............................................................................................................. 30obrtomlaznik ....................................................................................................................... 30obrušavańe .......................................................................................................................... 20OBS (Ojačano betonsko sklonište)............................................................................... 18obučiteļ.................................................................................................................................. 16obzorokaz ............................................................................................................................. 33odlazak .................................................................................................................................. 37odlazna ravnina.................................................................................................................. 25odlazni plan ......................................................................................................................... 25održavańe ............................................................................................................................. 22odsjek ...................................................................................................................................... 9oje............................................................................................................................................ 29okretańe ................................................................................................................................ 21ometańe ................................................................................................................................ 38onemoćba ............................................................................................................................. 39onemogućivańe................................................................................................................... 39onesposobļavańe ................................................................................................................ 39oponašańe prinudnoga slietańa ................................................................................... 22oružni obslužnik ................................................................................................................ 16osnažnik................................................................................................................................ 31OSNOVNI POSTUPCI U LETJEŃU ............................................................................... 20oštri zaokret......................................................................................................................... 41otrovne razornice ............................................................................................................... 45padobran .............................................................................................................................. 42palac....................................................................................................................................... 26papućice usmjernoga krmila ......................................................................................... 31peńańe................................................................................................................................... 20petļa ....................................................................................................................................... 40


petrolej ...................................................................................................................................28plamenice..............................................................................................................................44plamenosne razornice.......................................................................................................44planati ....................................................................................................................................21planba ....................................................................................................................................20plańeńe ..................................................................................................................................20planiti .....................................................................................................................................21plašt ........................................................................................................................................31plovar .....................................................................................................................................14plovba vidom........................................................................................................................26plovba.....................................................................................................................................26plovbena osnova .................................................................................................................23PLOVBENI IZRAZI..............................................................................................................23plovbeni pribor ....................................................................................................................42plovbeni računač ................................................................................................................24plovbeni rednik ...................................................................................................................24plovbeni rednik ...................................................................................................................42plovbeni zemļovid ...............................................................................................................23plovbeno računalo .............................................................................................................24plutaćica................................................................................................................................46podesnici ...............................................................................................................................28podgrađa ...............................................................................................................................17podkop ...................................................................................................................................18podniživańe ..........................................................................................................................36područje lieta .......................................................................................................................25područje očekivańa............................................................................................................43područje slobodnoga lova ................................................................................................43područje uzletišta...............................................................................................................25područje zračne luke.........................................................................................................25područni nadzor letjeńa ...................................................................................................25podstrojba.............................................................................................................................17podstrojka.............................................................................................................................17podstroj .................................................................................................................................17pojas lieta..............................................................................................................................25pojas slobodnoga lova.......................................................................................................43pojas uzletišta .....................................................................................................................25pojas za prježivļivańe ........................................................................................................42pojas za spašavańe ............................................................................................................42pojas zračne luke ...............................................................................................................25pokazivač količine goriva .................................................................................................35poklopac izbe .......................................................................................................................29pokretańe gonika................................................................................................................20pokrov izbe ...........................................................................................................................29pokusni krmilar ..................................................................................................................16pokusni krmnik ..................................................................................................................16pokusnik ...............................................................................................................................16polietańe................................................................................................................................20


položena osmica ................................................................................................................. 40položit liet ............................................................................................................................. 20poluprevrtańe...................................................................................................................... 40ponirańe................................................................................................................................ 21poručnik ................................................................................................................................. 7postotkomjer ....................................................................................................................... 35POSTROJBE .......................................................................................................................... 9postupak pri slietańu, postupak pri polietańu........................................................ 24potisńak ................................................................................................................................ 10potišńak ................................................................................................................................ 10potisni gonik........................................................................................................................ 30potisni zrakoplov................................................................................................................ 10potisnica ............................................................................................................................... 46potisničko ............................................................................................................................. 46potisnik ................................................................................................................................. 30poveļnik................................................................................................................................... 6pozornik .................................................................................................................................. 6praćeńe.................................................................................................................................. 38prasak.................................................................................................................................... 47pravac lieta .......................................................................................................................... 24prekretna oznaka............................................................................................................... 24prekretni smjernik............................................................................................................. 24prelietańe.............................................................................................................................. 22presiecańe ............................................................................................................................ 21prevrtańe .............................................................................................................................. 40prienosnik ............................................................................................................................ 30prilažeńe ............................................................................................................................... 37prilazna ravnina ................................................................................................................. 25prilazni nadzor.................................................................................................................... 25prilazni plan ........................................................................................................................ 25primaknuti postroj ............................................................................................................ 36pripadno područje uzletišta ........................................................................................... 25pripadno područje zračne luke ..................................................................................... 25prjesrjetańe .......................................................................................................................... 38prjesrjetištnica .................................................................................................................... 43prjesrjetnica......................................................................................................................... 43prjetraživańe........................................................................................................................ 38prjevozno .............................................................................................................................. 12prježivni pojas ..................................................................................................................... 42promjeńļivooblična čuńasta izpušna ciev.................................................................. 31promjenokaz ........................................................................................................................ 33promjenomjer ...................................................................................................................... 33prostoromjerni položaj ..................................................................................................... 26prostoromjer ........................................................................................................................ 19protrčavańe.......................................................................................................................... 22protubrodno ........................................................................................................................ 12protuoklopno ....................................................................................................................... 12


protupodmornično .............................................................................................................13provjerbena oznaka ...........................................................................................................24provjerbeni smjernik .........................................................................................................24provjerna oznaka................................................................................................................24provjerni smjernik..............................................................................................................24prska ......................................................................................................................................46pucanica................................................................................................................................46pukovnija ................................................................................................................................9pukovnija ................................................................................................................................9pukovnik .................................................................................................................................7putańa slietańa ...................................................................................................................22putni naputak .....................................................................................................................23putosmjer..............................................................................................................................23put...........................................................................................................................................23put, putni naputak ............................................................................................................23ravninski liet ........................................................................................................................36razglasna postaja ...............................................................................................................18razglasna postaja ...............................................................................................................34razglasna sjevernica ..........................................................................................................33razglasni brzojavnik ..........................................................................................................15razglasni kutomjer .............................................................................................................19razina lieta............................................................................................................................24razlaz ......................................................................................................................................37razmaknuti postroj ............................................................................................................36razornica ...............................................................................................................................44razornica ...............................................................................................................................46razornice ...............................................................................................................................44razorničko .............................................................................................................................12razorničko .............................................................................................................................46razprsne razornice .............................................................................................................44razprsne zrakoplovne razornice ....................................................................................44razprsnica .............................................................................................................................46razprsnuće............................................................................................................................47razstrojba ..............................................................................................................................39razvodnik ................................................................................................................................6repni uvrtnik........................................................................................................................31repni vrtložnik .....................................................................................................................31rep ...........................................................................................................................................28rojnik ........................................................................................................................................6roj ..............................................................................................................................................9ručica upusta ......................................................................................................................30rudo ........................................................................................................................................29samokrm ...............................................................................................................................34samolet ..................................................................................................................................11samoupravni krmilar ........................................................................................................34samouvrtańe ........................................................................................................................21samovodnice ........................................................................................................................45


samovod ................................................................................................................................ 34samovođene potisnice ...................................................................................................... 45samovrtložeńe ..................................................................................................................... 21samovrtńa ............................................................................................................................ 21samovrt ................................................................................................................................. 11satnija...................................................................................................................................... 9satnik....................................................................................................................................... 7silaz ........................................................................................................................................ 21silovańe gonika ................................................................................................................... 22sjevernica.............................................................................................................................. 33školski krug ......................................................................................................................... 24skretokaz .............................................................................................................................. 33skupne razornice ............................................................................................................... 44skupno oje............................................................................................................................ 32skupno rudo ........................................................................................................................ 32slaz.......................................................................................................................................... 21slietańe .................................................................................................................................. 21slikańe iz zraka................................................................................................................... 39sljetna putańa..................................................................................................................... 22sljetno-poljetna staza ....................................................................................................... 17sljetokaz ................................................................................................................................ 34slobodni lov.......................................................................................................................... 38smjernik ................................................................................................................................ 25smjerokaz ............................................................................................................................. 33smjerokaz ............................................................................................................................. 33splav ....................................................................................................................................... 42spojnice ................................................................................................................................. 17SPOS pokazivač.................................................................................................................. 34SPOSokaz ............................................................................................................................. 34SPRAVE U ZRAKOPLOVU............................................................................................... 33spremište .............................................................................................................................. 18spremnik goriva.................................................................................................................. 30spremnik muńine .............................................................................................................. 30spuštańe ............................................................................................................................... 20stajalište (zrakoplova, uzvrtńaka) ................................................................................ 18stának (zrakoplova, uzvrtńaka)..................................................................................... 18stojište (zrakoplova, uzvrtńaka) .................................................................................... 18stope (stopa) ........................................................................................................................ 26stožerni narednik................................................................................................................. 6stožerni rojnik....................................................................................................................... 6stožernik ................................................................................................................................. 8strielac................................................................................................................................... 15strjeļačka podpora............................................................................................................. 38strjeļačko djelovańe .......................................................................................................... 38strjeļačko .............................................................................................................................. 46strojarska radionica.......................................................................................................... 19strojnička radionica .......................................................................................................... 19


strojnik ..................................................................................................................................14stubištni postroj .................................................................................................................36stub.........................................................................................................................................36stupńevit postroj ................................................................................................................36stvarni putosmjer...............................................................................................................23sukomjer ...............................................................................................................................35sukrmilar ..............................................................................................................................14sukrmnik ..............................................................................................................................14SUV pokazivač.....................................................................................................................34SUVokaz ................................................................................................................................34svesmjerno oje.....................................................................................................................32svesmjerno rudo .................................................................................................................32svesmjer ................................................................................................................................32svjetleće razornice..............................................................................................................46svjetlilice................................................................................................................................46tetiva krila.............................................................................................................................32tihosmrtna razornica ........................................................................................................45tihosmrtnica.........................................................................................................................45tisućnik....................................................................................................................................7tlakomjer ...............................................................................................................................34toplomjer izpušnih plinova .............................................................................................35topovsko ................................................................................................................................46torań .......................................................................................................................................18trâp .........................................................................................................................................29tražilo krugovalah ..............................................................................................................19tražilo razglasah .................................................................................................................19trup zrakoplova...................................................................................................................28turan.......................................................................................................................................18turań.......................................................................................................................................18ubrzbomjer ...........................................................................................................................35učelak.....................................................................................................................................36učiteļ letjeńa ........................................................................................................................16udešivači ...............................................................................................................................28ukliživańe..............................................................................................................................21uništavańe ............................................................................................................................38upadańe ................................................................................................................................38upravļalo potiska................................................................................................................30upuštańe gonika.................................................................................................................20uputiteļ ..................................................................................................................................16usisnici zraka ......................................................................................................................29usmjernik..............................................................................................................................18usmjerno krmilo .................................................................................................................29usporni osnažnik................................................................................................................31uspornik ................................................................................................................................31ustavļańe gonika ................................................................................................................21uvježbavańe..........................................................................................................................39uvlaka ....................................................................................................................................21


uvodnica u boj .................................................................................................................... 43uvođeńe u napadaj............................................................................................................ 37uvrtńak.................................................................................................................................. 10uvrtovrat ............................................................................................................................... 41uzao ........................................................................................................................................ 26uzao ........................................................................................................................................ 40uzlaz ....................................................................................................................................... 21uzletište................................................................................................................................. 17uzpravno usmjerno krmilo ............................................................................................. 29uzvrtište ................................................................................................................................ 17uzvrtńak................................................................................................................................ 10uzvrtno .................................................................................................................................. 12vađeńe iz napadaja............................................................................................................ 37vaļak....................................................................................................................................... 40vezno (lako) zrakoplovstvo .............................................................................................. 13vidna plovba ........................................................................................................................ 26višenamjenbeno zrakoplovstvo...................................................................................... 13visinomjer ............................................................................................................................. 33visinsko krmilo ................................................................................................................... 29VISOKOČASTNIČKI............................................................................................................. 7visomjer................................................................................................................................. 33vitleńak.................................................................................................................................. 10vježbalište (bojovodno, školsko) .................................................................................... 19vodoslietni zrakoplov ........................................................................................................ 10vodosljet ................................................................................................................................ 10vođene potisnice................................................................................................................. 44vođene razornice ................................................................................................................ 46VOJNIČKI ............................................................................................................................... 6VORokaz ............................................................................................................................... 34vozańe.................................................................................................................................... 20voznica................................................................................................................................... 17VRSTE (BOJNOGA) ZRAKOPLOVSTVA ...................................................................... 12vrtložeńe................................................................................................................................ 40vrtložńačka luka ................................................................................................................ 17vrtložńačko uzletište ......................................................................................................... 17vrtložńačko........................................................................................................................... 12vrtložńak ............................................................................................................................... 10VRTLOŽŃAK ........................................................................................................................ 31vrtložno ljetalo .................................................................................................................... 10vrtložno ................................................................................................................................. 12zabrańeni pojas .................................................................................................................. 25zabrańeno područje .......................................................................................................... 25zadržavańe ........................................................................................................................... 39zakrilce .................................................................................................................................. 28zalaz ....................................................................................................................................... 22zaokretańe............................................................................................................................ 21ZAPOVJEDNIČTVO ............................................................................................................. 6


zapovjednik ............................................................................................................................6zastavnik .................................................................................................................................7zbirne razornice ..................................................................................................................44zbornik.....................................................................................................................................8zbor .........................................................................................................................................37zbor ...........................................................................................................................................9zemļovidna ovojnica ..........................................................................................................42zemno uļe..............................................................................................................................28zemunik.................................................................................................................................18Zeppelin.................................................................................................................................11životne razornice.................................................................................................................45životnice.................................................................................................................................45zmaj ........................................................................................................................................11zračna kočnica ....................................................................................................................29zračna lađa ...........................................................................................................................11zračna luka ..........................................................................................................................17zračna podpora ...................................................................................................................39zračna svjetlopisba ............................................................................................................39zračni mieh...........................................................................................................................11zrakoplovna razornica ......................................................................................................44ZRAKOPLOVNA ZVAŃA....................................................................................................14zrakoplovne razornice.......................................................................................................44ZRAKOPLOVNI PODUSTROJ .........................................................................................17ZRAKOPLOVNO ORUŽAŃE.............................................................................................44zrakoplov...............................................................................................................................10ZRAKOPLOV ........................................................................................................................28zvono ......................................................................................................................................40

Popis porabļenoga čtiva 69

Popis porabļenoga čtiva

• V. Anić: Rječnik hrvatskoga jezika, Novi Liber, Zagreb 1991. ISBN86-361-0771-7

• S. Babić, B. Finka, M. Moguš: Hrvatski pravopis, Školska knjiga,Zagreb 1971, pretisak 1990.

• J. Bėllosztėnecz: Gazophylacium Latino - Illyricum, Joannis BaptistæWeitz, Zagrabiæ, M.DCCXL., pretisak Liber, Mladost, Zagreb 1972.(= Gazophylacium 1)

• J. Bėllosztėnecz: Gazophylacium Illyrico - Latinum, Joannis BaptistæWeitz, Zagrabiæ, M.DCCXL., pretisak Liber, Mladost, Zagreb 1973.(= Gazophylacium 2)

• N. Bencsics et al.: Deutsch - Burgenländischkroatisch - kroatisches Wör-terbuch, Amt der Burgenländischen Landesregierung, Landsarchiv -Landesbibliothek, Kommission für kulturelle Auslandsbeziehungender SR Kroatien, Institut für Sprachwissenschaft IFF, Eisenstadt -Zagreb 1982. ISBN 3-85374-093-6

• N. Bencsics et al.: Gradišćanskohrvatsko - hrvatsko - nimški rječnik,Komisija za kulturne veze s inozemstvom R Hrvatske, Zavod zahrvatski jezik, Ured Gradišćanske Zemaljske Vlade, Zemaljski arhiv– Zemaljska biblioteka, Zagreb – Eisenstadt 1991. ISBN 86-81149-15-6

• J. Benešić: Hrvatsko - poljski rječnik, Nakladni zavod Hrvatske, Zagreb1949.

• J. Benešić: Rječnik hrvatskoga jezika, Jugoslavenska akademija zna-nosti i umjetnosti. (rieči A-Pre)

• V. Brodnjak: Razlikovni rječnik srpskog i hrvatskog jezika, Školskenovine, Zagreb 1991. ISBN 86-7457-074-7

• F. Cipra, A. B. Klaić: Hrvatski pravopis, Nakladni odjel hrvatskedržavne tiskare, Zagreb 1944., pretisak Hrvatska sveučilišnanaklada, Zagreb 1992.

• V. Dabac: Tehnički rječnik, 1. dio Njemačko - hrvatskosrpski, Tehničkaknjiga, Zagreb 1969.

• V. Dabac: Tehnički rječnik, 2. dio, Hrvatskosrpsko - njemački, Tehničkaknjiga, Zagreb 1970.

• M. Deanović, J. Jernej: Hrvatsko ili srpsko - talijanski rječnik, Školskaknjiga, Zagreb 1975.

• M. Drvodelić: Hrvatskosrpsko - engleski rječnik, Školska knjiga, Zagreb1961.

• M. Drvodelić: Englesko - hrvatskosrpski rječnik, Školska knjiga, Zagreb1961.

• The Encyclopedia of Air Warfare, A Salamander Book, Spring Books,The Hamlyn Publishing Group Ltd. London - New York - Sydney -Toronto 1975. ISBN 0-600-33112-1

70 Popis porabļenoga čtiva

• R. Filipović et al.: Englesko - hrvatski rječnik, Zora, Zagreb 1971.

• A. Hurm: Njemačko - hrvatski rječnik, Školska knjiga, Zagreb 1954.

• F. Iveković, I. Broz: Rječnik hrvatskoga jezika, Štamparija KarlaAlbrechta (Jos. Wittasek), Zagreb 1901. (= Iveković - Broz)

• B. Klaić: Rječnik stranih riječi izraza i kratica, Državno izdavačko podu-zeće Hrvatske, Zagreb 1951.

• B. Klaić: Veliki rječnik stranih riječi izraza i kratica, Zora, Zagreb 1968.

• B. László: Pabirci redničkoga i obavjestničkoga pojmovlja oko razumnihsustava, u tisku.

• V. Neufeldt et al.: Webster’s New World Dictionary of American English,3rd college edition, Webster’s New World, New York 1988. ISBN0-13-949314-X

• D. A. Parčić: Rječnik talijansko - slovinski (hrvatski), Drugo popravljenoi pomnožano izdanje, H. Luster, Senj 1887. (i Hreljanović, Senj1908.) (= Parčić TS)

• D. A. Parčić: Rječnik hrvatsko talijanski, Treće popravljeno i pomno-žano izdanje, Narodni list, Zadar 1901. (= Parčić HT)

• V. Putanec: Francusko - hrvatski ili srpski rječnik, III. dopunjeno i pre-rađeno izdanje, Školska knjiga, Zagreb 1982.

• Rečnik srpskohrvatskog kńiževnog i narodnog jezika, Srpska akademijanauka i umetnosti, Institut za srpskohrvatski jezik, Kńiga I - XIV,Beograd, 1959 - 1989. (A - Nedotruo) (= RSA)

• Rečnik srpskohrvatskog kńiževnog jezika, Matica srpska, Matica hrvat-ska, Novi Sad - Zagreb 1967 – Matica srpska, Novi Sad 1976. (Kńige1-6) (= RMS)

• Rječnik hrvatskoga ili srpskoga jezika, Jugoslavenska akademija zna-nosti i umjetnosti, Zagreb 1880 - 1882 – 1975 - 1976. (kńigeI.-XXIII.) (= ARJ)

• S. Senc: Grčko - hrvatski rječnik za škole, Kr. Hrv.-Slav.-Dalm. zem.vlada, Zagreb 1910.

• J. Skok: Etimologijski rječnik hrvatskoga ili srpskoga jezika, knjigeI.-IV., Jugoslavenska akademija znanosti i umjetnosti, Zagreb 1971- 1974.

• P. G. Stulli: Vocabolario Italiano - Illirico - Latino, Antonio Martecchini,Ragusa MDCCCX. (Tomi 1-2) (= Stulli)

• G. Šamšalović: Njemačko - hrvatski rječnik, Zora, Zagreb 1960.(= Šamšalović)

• Z. Šojat: Čestotni rječnik “Večernjeg lista” i “Vjesnika”, OOUR Agencijaza marketing “Vjesnik”, Zagreb 1983.

• B. Šulek: Deutsch - kroatisches Wörterbuch, Band I - II, Verlag derFranz Suppan’schen Buchhandlung, Agram 1860. (= Šulek NH)

Popis porabļenoga čtiva 71

• B. Šulek: Hrvatsko - njemačko - talijanski rječnik znanstvenog nazivlja,Zagreb 1874 - 1875, pretisak Globus, Zagreb 1990. ISBN86-343-0614-3 (= Šulek HNT)

• Tehnika moderna, Rečnik moderne elektronike englesko - srpskohrvat-ski, Interpress, Beograd 1971.

• Vojni rečnik (operativno - taktički), Državni sekretarijat za narodnuodbranu, Beograd 1967.

• F. Vrančić: Dictionarivm qvinqve nobilissimarvm evropæ lingvarvm,Latinæ, Italicæ, Germanicæ, Dalmatiæ, & Vngaricæ. cvm privilegiis,Apud Nicolaum Morettum, Venetiis 1595., pretisak Novi Liber,Zagreb 1991.

• M. Žepić: Latinsko - hrvatski rječnik, Šesto izdanje, Školska knjiga,Zagreb 1972.

Sadržaj 73

Sadržaj

Proslov mrježnomu izdańu ....................................................................................... IPopis prinosnikah ..........................................................................................................3Zahvala .................................................................................................................................3Hrvatsko zrakoplovno nazivļe.................................................................................5Nazivļe po područjima .................................................................................................6

1. ZAPOVJEDNIČTVO ..............................................................................................62. ČINOVI ......................................................................................................................63. POSTROJBE ...........................................................................................................94. LETJELICE ............................................................................................................105. VRSTE (BOJNOGA) ZRAKOPLOVSTVA .......................................................126. ZRAKOPLOVNA ZVAŃA.....................................................................................147. ZRAKOPLOVNI PODUSTROJ ..........................................................................178. OSNOVNI POSTUPCI U LETJEŃU.................................................................209. PLOVBENI IZRAZI...............................................................................................2310. DIELOVI LETJELICE .........................................................................................2811. SPRAVE U ZRAKOPLOVU ................................................................................3312. BOJOVODNI LIETNI POSTROJI.....................................................................3613. BOJOVODNI POSTUPCI U LIETU .................................................................3814. OBLIKOTVORNI LIET ........................................................................................4015. KRMILARSKA OPREMA ....................................................................................4216. BOJOVODNI IZRAZI ZA LOVAČKO ZRAKOPLOVSTVO .........................4317. ZRAKOPLOVNO ORUŽAŃE..............................................................................44

Abecedni popis dosadašńega nazivļa...............................................................49Abecedni popis novoga nazivļa ............................................................................57Popis porabļenoga čtiva............................................................................................69Sadržaj ................................................................................................................................73

ISBN 978-953-59029-1-1

Hrvatsko zrakoplovno...

Documents

Transcript of Hrvatsko zrakoplovno...