1

CHƯƠNG 2: HỢP ĐỒNG BẢO HIỂM

• Tổng quan về hợp đồng bảo hiểm

• Thiết lập – thực hiện – đình chỉ, hủy bỏ hợp đồng bảo hiểm

• Các loại hợp đồng bảo hiểm

• Giám định và bồi thường

2

I. TỔNG QUAN VỀ HỢP ĐỒNG BẢO HIỂM

1. Khái niệm

2. Chủ thể của hợp đồng bảo hiểm

3. Các yếu tố cấu thành hợp đồng bảo hiểm

4. Tính chất

5. Hiệu lực

6. Các chứng từ liên quan

3

1. Khái niệm

- Điều 567, Bộ luật dân sự 2005:

HĐBH là sự thỏa thuận giữa các bên, theo đó bên mua BH phải đóng phí BH, còn bên BH phải trả một khoản tiền BH cho bên được BH khi xảy ra sự kiện BH

4

1. Khái niệm

- Điều 12, Luật KDBH 2000:

HĐBH là sự thỏa thuận giữa bên mua BH và doanh nghiệp BH, theo đó bên mua BH phải đóng phí BH, doanh nghiệp BH phải trả tiền BH cho người thụ hưởng hoặc bồi thường cho người được bảo hiểm khi xảy ra sự kiện BH

5

1. Khái niệm

HỢP ĐỒNG BẢOHIỂM

Bên BH

Bên được

BH

6

2. Chủ thể của hợp đồng bảo hiểm

- Bên bảo hiểm:

- Bên được bảo hiểm:

7

2.1. Bªn b¶o hiÓm – Ng­êi b¶o hiÓm (Insurer)

• Lµ ph¸p nh©n ®øng ra nhËn b¶o hiÓm cho c¸c ®èi t­îng ®ang ®Æt trong t×nh tr¹ng chÞu hiÓm häa vµ víi c¸c h×nh thøc ph¸p lý ®­îc ph¸p luËt quy ®Þnh.

§59 LKDBH 2000: H×nh thøc ph¸p lý cña DNBH ë ViÖt Nam

8

2.2. Bªn ®­îc b¶o hiÓm (Insured/ Assured)

• Ng­êi tham gia BH: ký H§BH vµ nép phÝ BH

• Ng­êi ®­îc BH: cã tµi s¶n, TNDS, tÝnh m¹ng ®­îc BH theo mét H§BH

• Ng­êi thô h­ëng BH: ®­îc nhËn tiÒn båi th­êng tõ c«ng ty BH

9

3. C¸c yÕu tè cÊu thµnh hîp ®ång b¶o hiÓm

Ng­êi b¶o hiÓm Ng­êi ®­îc b¶o hiÓm

HĐBHBåi kho¶n

(STBT)

PhÝ b¶o hiÓm – I

(kho¶n ®ãng gãp)Rñi ro

(sù kiÖn b¶o hiÓm)

10

• C¸c yÕu tè liªn quan ®Õn Rñi ro- §èi t­îng b¶o hiÓm- TrÞ gi¸ b¶o hiÓm vµ sè tiÒn b¶o

hiÓm- Ph¹m vi b¶o hiÓm

• PhÝ b¶o hiÓm• Båi kho¶n

3. C¸c yÕu tè cÊu thµnh hîp ®ång b¶o hiÓm

11

3.1. §èi t­îng b¶o hiÓm (Subject-matter insured)

• Lµ ®èi t­îng n»m trong t×nh tr¹ng chÞu sù ®e do¹ cña rñi ro mµ v× nã, mét ng­êi (ng­êi cã lîi Ých b¶o hiÓm) ph¶i tham gia vµo mét lo¹i b¶o hiÓm nµo ®ã.• 3 lo¹i §TBH:+ Tµi s¶n:+ Con ng­êi: tuæi thä, tÝnh m¹ng, søc kháe, tai n¹n c¸ nh©n+ Tr¸ch nhiÖm d©n sù: lµ tr¸ch nhiÖm båi th­êng thiÖt h¹i vÒ tµi s¶n hoÆc vÒ ng­êi cña ng­êi thø ba do lçi cña mét chñ thÓ.

12

3.2. TrÞ gi̧ b¶o hiÓm (Insurance Value - V)

• Lµ trÞ gi¸ b»ng tiÒn cña tµi s¶n, th­êng ®­îc x¸c ®Þnh b»ng gi¸ trÞ thùc tÕ cña tµi s¶n t¹i thêi ®iÓm ký kÕt H§BH, cã thÓ bao gåm c¶ phÝ BH.- TS míi:

- TS ®· qua sö dông: + V = gi¸ trÞ cßn l¹i =+ Víi nh÷ng tµi s¶n kh«ng x¸c ®Þnh ®­îc gi¸ trÞ thÞ tr­êng V = gi¸ trÞ ®¸nh gi¸ l¹i do Héi ®ång thÈm ®Þnh gi¸ ®­a ra

13

3.3. Sè tiÒn b¶o hiÓm (Insurance Amount - A)

• Lµ mét kho¶n tiÒn do ng­êi ®­îc BH yªu cÇu vµ ®­îc ng­êi BH chÊp nhËn, ®­îc ghi trong H§BH, nh»m x¸c ®Þnh ……………………. cña ng­êi BH trong båi th­êng hoÆc tr¶ tiÒn BH

• Víi BH TNDS vµ BH con ng­êi:

• Víi BH tµi s¶n:

14

3.4. Ph¹m vi b¶o hiÓm

Ph¹m vi b¶o hiÓm lµ ph¹m vi giíi h¹n tr¸ch nhiÖm cña ng­êi b¶o hiÓm ®èi víi tæn thÊt cña ®èi t­îng b¶o hiÓm vÒ c¸c mÆt:

15

3.5. PhÝ b¶o hiÓm (Insurance Premium - I)

• Lµ kho¶n tiÒn mµ tham gia b¶o hiÓm ph¶i tr¶ ®Ó nhËn ®­îc sù b¶o ®¶m tr­íc c¸c rñi ro ®· ®­îc ng­êi BH chÊp nhËn.

• C«ng thøc:

• R: tû lÖ phÝ b¶o hiÓm: th­êng ®­îc x¸c ®Þnh lµ tû lÖ phÇn tr¨m cña A (%)

R do c«ng ty BH x¸c ®Þnh trªn c¬ së:

R ph¶n ¸nh:

16

• Båi kho¶n lµ kho¶n tiÒn mµ ng­êi b¶o hiÓm ph¶i tr¶ cho ng­êi thô h­ëng hoÆc båi th­êng cho ng­êi ®­îc b¶o hiÓm khi sù kiÖn b¶o hiÓm x¶y ra.

3.6. Båi kho¶n

17

4. Tính chất của hợp đồng bảo hiểm

• Mang tính tương thuận• Là hợp đồng song vụ• Có tình đền bù (tính chất phải trả tiền)• Có tính dân sự - thương mại hỗn hợp• Có tính may rủi• Là hợp đồng tín nhiệm• Có tính chất gia nhập• Là hợp đồng bồi thường

18

5. Hiệu lực của hợp đồng bảo hiểm

• Được giao kết bởi những người có năng lực hành vi dân sự

• Mục đích và nội dung không trái pháp luật và đạo đức xã hội

• Hai bên ký kết phải hoàn toàn tự nguyện

• Hình thức của HĐ phải phù hợp với quy định pháp luật (văn bản, ngay cả đối với TMĐT)

19

6. Các chứng từ liên quan

• Giấy yêu cầu BH

• Đơn bảo hiểm / Giấy chứng nhận bảo hiểm

• Giấy chứng nhận bảo hiểm tạm thời Cấp trong thời gian chờ đợi hoàn tất thủ tục với điều

kiện bên được BH phải đóng một khoản phí ứng trước Có giá trị hạn chế và chỉ trong thời gian ngắn• Văn bản sửa đổi, bồ sung HĐBH

20

ĐƠN BẢO HIỂM

• Mặt trước: các điều kiện riêng các điều kiện đặc thù, gắn liền với từng yêu cầu bảo hiểm mà DNBH chấp nhận với khách hàng

- Tên, địa chỉ của các bên

- Đối tượng bảo hiểm- ĐKBH, A, V, thời hạn hiệu lực của HĐBH- Phí bảo hiểm và cách thức nộp phí

- Nơi và cách thức bồi thường hay trả tiền bảo hiểm- Cơ quan giám định tổn thất- Nơi, ngày tháng và giờ cấp ĐBH- Chữ ký của bên BH

21

ĐƠN BẢO HIỂM

• Mặt sau: các điều kiện chung thể hiện những ĐKBH áp dụng chung cho mọi hợp đồng của cùng một loại hình BH

- rủi ro, tổn thất được bảo hiểm

- rủi ro loại trừ

- phạm vi TNBH về mặt không gian, thời gian

- quy định về nghĩa vụ của các bên

- quy định về giám định, khiếu nại, bồi thường tổn thất

- quy định về giải quyết tranh chấp

22

GIẤY CHỨNG NHẬN BẢO HIỂM

• Chỉ có nội dung mặt trước của ĐBH

• Luôn đi kèm với một văn bản quy tắc BH của loại hình BH đó nội dung văn bản quy tắc BH cũng giống như mặt sau của ĐBH

23

II. THIẾT LẬP – THỰC HIỆN – ĐÌNH CHỈ, HỦY BỎ HĐBH

1. Thiết lập HĐBH

2. Thực hiện HĐBH

3. Đình chỉ, hủy bỏ HĐBH

24

1. Thiết lập HĐBH

• Nguyên tắc cơ bản:

+tuân thủ pháp luật, không trái đạo đức xã hội

+tự nguyện, bình đẳng

+thiện chí, hợp tác và trung thực• Các bước thiết lập HĐBH

+khai báo rủi ro khi ký kết HĐ

+chấp nhận BH

25

2. Thực hiện HĐBH

Chỉ có một số quyền và nghĩa vụ được quy định trong HĐBH, còn lại dẫn chiếu tới Luật KDBH

2.1. Nghĩa vụ của các bên trong HĐBH

- Bên được BH:

+ cung cấp thông tin cho việc giao kết HĐBH

+ thông báo những thay đổi liên quan đến việc thực hiện HĐBH

26

2. Thực hiện HĐBH

- Bên được BH:

+ nộp phí BH

+ kịp thời thông báo sự kiện BH xảy ra

+ các biện pháp phòng ngừa rủi ro, hạn chế tổn thất- Bên BH:

+ nghĩa vụ cung cấp thông tin

+ nghĩa vụ cấp HĐBH hay bằng chứng của HĐBH

+ bồi thường BH

+ phối hợp với bên được BH để giải quyết yêu cầu đòi bồi thường của người thứ 3

27

2. Thực hiện HĐBH

2.2. Quyền của các bên trong HĐBH- Bên được BH:

+ yêu cầu bên BH phải giải thích các điều kiện, điều khoản…+ được cấp HĐBH hay bằng chứng của HĐBH+ được bồi thường, trả tiền BH theo thỏa thuận+ đơn phương đình chỉ HĐBH trong 1 số trường hợp+ chuyển nhượng HĐBH theo thỏa thuận hay theo quy định của pháp luật

28

2. Thực hiện HĐBH

2.2. Quyền của các bên trong HĐBH- Bên BH:

+ thu phí BH+ yêu cầu bên được BH cung cấp thông tin+ đơn phương đình chỉ HĐ trong 1 số trường hợp+ từ chối bồi thường+ yêu cầu bên được BH thực hiện các biện pháp đề phòng và hạn chế rủi ro, tổn thất+ áp dụng nguyên tắc thế quyền

29

2. Thực hiện HĐBH

2.3. Sửa đổi HĐBH

- HĐBH có thể có thời hạn dài (5, 10 năm…)

- Sửa đổi chủ thể HĐBH: thay đổi chủ sở hữu, người thụ hưởng chết,…

- Sửa đổi các điều khoản của HĐBH: V, A, I, thời hạn BH

30

3. HĐBH vô hiệu

Bên cạnh những trường hợp vô hiệu được quy định trong Luật Dân sự thì còn có những trường hợp sau (luật KDBH):

- Bên mua BH không có lợi ích BH- Đối tượng BH không tồn tại- Bên mua BH biết sự kiện BH đã xảy ra vào lúc ký kết

HĐ- Các bên có hành vi lừa dối khi ký kết HĐBH

31

4. Chấm dứt HĐBH

Bên cạnh những trường hợp chấm dứt HĐ được quy định trong Luật Dân sự còn có những trường hợp sau (luật KDBH):

- Đối tượng BH không còn tồn tại- Sự kiện đã xảy ra và người BH hoàn thành nghĩa vụ

của mình- Không còn tồn tại khả năng đối tượng BH chịu ảnh

hưởng của rủi ro được BH- Bên mua BH không đảm bảo được lợi ích BH- Bên mua BH không đóng đủ phí BH (trong thời hạn

thỏa thuận cũng như gia hạn)

32

III. CÁC LOẠI HĐBH

1. HĐBH tài sản

2. HĐBH trách nhiệm

3. HĐBH con người

33

1. HĐBH tài sản

• Đối tượng bảo hiểm:

• Giới hạn trách nhiệm BH:

• Bồi khoản: trả theo nguyên tắc bồi thường

- Cơ sở tính STBT:

- Hình thức bồi thường:

+ Trả tiền bồi thường

+ Thay thế tài sản bị thiệt hại bằng tài sản khác

+ Sửa chữa tài sản bị thiệt hại

34

1. HĐBH tài sản

• Bảo hiểm trùng: một tài sản tham gia BH với cùng ĐKBH và sự kiện bảo hiểm tại nhiều công ty BH khác nhau

35

2. HĐBH trách nhiệm dân sự

• ĐTBH:• Người thứ ba: là người bị tổn thất thiệt hại về

người hoặc tài sản do lỗi của người được BH gây ra

• Giới hạn trách nhiệm: TN của DNBH có thể:- có giới hạn:

- không giới hạn:• Bồi khoản: theo nguyên tắc bồi thường:

- Cơ sở tính STBT:- Hình thức bồi thường: bằng tiền

36

2. HĐBH trách nhiệm dân sự

• Bảo hiểm trùng: một người mua bảo hiểm cho một loại TNDS phát sinh theo quy định của pháp luật tại nhiều công ty BH khác nhau

37

3. HĐBH con người

- Tính phức tạp trong mối quan hệ giữa người tham gia BH, người được BH, người hưởng lợi BH

- Giới hạn trách nhiệm: phụ thuộc thỏa thuận trong HDBH

- Bồi khoản:

38

IV. Giám định và bồi thường tổn thất

1. Giám định tổn thất

2. Bồi thường tổn thất

39

1. Giám định tổn thấtThông báo

tổn thất

Không thuộc TNBHĐánh giá sơ bộtổn thất

Thuộc TNBH hoặcchưa xác định được

Trả lờikhách hàng

trực tiếp giám định

chỉ định giám định

hướng dẫnkhách hàng

cấp chứng thư giám định TT

Quy trình giám đ nh t n th tị ổ ấ

nhận chứng thư giám định TT

40

1. Giám định tổn thất

- Trách nhiệm giám định tổn thất:- Chi phí giám định tổn thất:

- Mục đích giám định tổn thất:

+ xác định ………………… dẫn đến tổn thất

+ xác định ……………………… của tổn thất

+ xác định trách nhiệm của các bên liên quan đối với tổn thất

- Chứng thư giám định tổn thất:

+ Biên bản giám định tổn thất (Survey report)

+ Giấy chứng nhận giám định (Certificate)

41

2. Bồi thgường tổn thất

B sungổ

Nh n h s ậ ồ ơkhi u n i c a ế ạ ủ

NĐBH

Ki m tra s bể ơ ộ h s khi u n iồ ơ ế ạ

Xétb i th ngồ ườ

T ch iừ ố

Thông báo b i th ngồ ườ

B i th ngồ ườ

Không b i ồth ngườ

Khách hàng không đ ng ýồ

X lýửkhi u n iế ạc a KHủ

Quy trình nghi p v b i th ngệ ụ ồ ườ

Đ y đ ầ ủH p lợ ệ

B i th ngồ ườvà l u h sư ồ ơ

Khách hàng đ ng ýồ

42

2. Bồi thường tổn thất

• Tiếp nhận hồ sơ khiếu nại• Kiểm tra sơ bộ hồ sơ: + Đầy đủ các loại chứng từ CMR:

- đã mua bảo hiểm- tổn thất do RRĐBH gây ra- mức độ TT và số tiền muốn được BT- đảm bảo quyền khiếu nại người thứ ba

+ Hợp lệ: - nội dung không mâu thuẫn- hợp lệ về thời hạn khiếu nại

43

2. Bồi thường tổn thất

• Xét bồi thường:

+ xác minh phí bảo hiểm

+ kiểm tra tính hợp lệ của tổn thất:

- người khiếu nại có lợi ích BH không?

- TT có xảy ra trong phạm vi không gian, thời gian trách nhiệm bảo hiểm không?

- TT có phải do RR loại trừ gây ra không?

- TT có được BH theo ĐKBH không?

44

2. Bồi thường tổn thất

• Xác định phương án và tính toán STBT

Nguyên tắc:

- hình thức bồi thường: Đ47 Luật KDBH

- STBT:

- khấu trừ khoản đã được người thứ ba bồi thường

- thế quyền đòi người thứ ba bồi thường• Thông báo cho khách hàng• Xử lý các khiếu nại phát sinh sau đó