Home Passive Home - Leefmilieu Brussel · 2016-10-05 · passiefhuis 27 Archiefstraat 28 – 1170...
Transcript of Home Passive Home - Leefmilieu Brussel · 2016-10-05 · passiefhuis 27 Archiefstraat 28 – 1170...
1
1
Leefmilieu Brussel
Home Passive Home Brusselse stadsrijwoningen gerenoveerd tot passief, laag- of zeer lage-energiehuizen
De erfgoedwaarden van de Brusselse huizen
Troeven en beperkingen voor een duurzame renovatie
Jérôme BERTRAND
De Stadswinkel
2
3
● Sensibiliseren voor de erfgoedwaarde van de
Brussels rijwoningen
● Aanzetten tot de inachtneming van deze
erfgoedwaarde tijdens de energetische renovatie
Doelstelling(en) van de presentatie
4
● “Hoe ouder het gebouw, des te lager de
energieprestaties”: een denkbeeld dat
genuanceerd moet worden!
● Erfgoedwaarden van de Brusselse rijwoningen:
het zit in de details!
● Energetische renovatie en erfgoed: enkele
voorbeelden van interventies
Algemeen schema van de presentatie
3
5
“Hoe ouder het gebouw, des te lager de energieprestaties”: een
denkbeeld dat genuanceerd moet worden!
De Brusselse woongebouwen: Chronologische verdeling
Bron : CERAA – De toepassing van de principes van passiefhuis in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest – Eindverslag – Januari 2008
4
Evolutie van de thermische isolatie van het metselwerk
● na 1973: spouwmuur met thermische isolatie
● na 1945: spouwmuur met luchtspouw
● voor 1945: volle muur
Valeur U
0,49 W/m2.K
1,53 W/m2.K
2,37 W/m2.K
Tekening P. & J. BERTRAND
De woningen van de periode 1945-1970
zijn het meest “energieverslindend”
Bron : CERAA – De toepassing van de principes van passiefhuis in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest – Eindverslag – Januari 2008
5
Sint-Gillis – rond 1875 Sint-Lambrechts-Woluwe – rond 1960
Een van de redenen hiervoor is de
toename van beglaasde oppervlaktes
6
12
Erfgoedwaarden van de Brusselse rijwoningen: het zit in de details!
7
Architecturaal erfgoed in Brussel
● Ongeveer 3.500 beschermde goederen uit +/- 200.000
gebouwen in Brussel (de beschermde gebouwen zijn
dus goed voor iets minder dan 2% van het
gebouwenbestand)
● Tienduizenden gebouwen met een hoge erfgoedwaarde
maar niet beschermd (meer dan 45.000 gebouwen
opgenomen in het Wetenschappelijke Inventaris terwijl
enkel 6 van de 19 gemeentes geïnventariseerd zijn)
● Ongeveer 100.000 goederen gebouwd voor 1932 en
opgenomen in de Voorlopige Inventaris Onroerend
Erfgoed.
De kwaliteit van het geheel…
8
De kwaliteit van het detail…
9
10
Foto Gilbert Dekeyser
11
De grootste esthetische zorg voor de
voorgevel
Een relatief kleinere belangstelling
voor het aanzien van de achtergevel
12
Binnenluiken : rond 1800 Luiken : rond 1875 Jaloezie: rond 1880
Traditionele voorzieningen die aan de inwoner de middelen geven om zijn comfortniveau te controleren
Zeer lange levenscycli dankzij het onderhoud
24
13
Zeer lange levenscycli dankzij een ontwerpwijze die reparaties mogelijk maakt
25
Herstelde ingangsdeur met ingebracht hout
Energetische renovatie en erfgoed: enkele voorbeelden van
interventies.
26
14
Isolatie van een voorgevel in het kader van een renovatie tot passiefhuis
27
Archiefstraat 28 – 1170 Brussel
Laureaat van de Projectoproep
Voorbeelgebouwen 2009 van
Leefmilieu Brussel
Foto Raphael Tilman, architect
Een nieuw “façadisme” volgens
de passiefhuisstandaard?
15
16
31
Binnenisolatie van de buitenmuren:
gevolgen voor de plafonds
32
Moeilijke integratie van de
balansventilatie
17
33
Rubensstraat 92 – 1030 Brussel
Een lage-energie renovatie met
respect voor het erfgoed
34
Toestand voor de renovatie
18
35
Toestand voor de renovatie
36
Toestand voor de renovatie
19
37
Toestand voor de renovatie
38
Toestand voor de renovatie
20
Renovatieprincipes
● De energieprestaties sterk verhogen (32kWh/m2 per
jaar) – PHPP software
● De erfgoedwaarden van het huis handhaven
● Zoveel mogelijk duurzame materialen gebruiken
● Laureaat van de projectoproep
“Voorbeeldgebouwen” 2008 van Leefmilieu Brussel
39
Isolatie van de buitenschil
40
Bron: Aline Branders, Architecture et Climat, projet LEHR
21
Balansventilatie met warmterecuperatie
41
Bron: Leefmilieu Brussel: Info Fiches (043) – Voorbeeldgebouwen 2008
42
22
43
44
23
45
46
24
47
48
25
49
50
26
51
Koninklijke Sinte-Mariastraat 237 – Renovatie van drie woningen, laureaat Projectoproep
Voorbeeldgebouwen 2008 van Leefmilieu Brussel.
Dubbele beglazing in bestaande ramen in het
kader van een lage-energie renovatie
27
Foto’s Paul Mordan
Verdubbelen van de vensters om de thermische
en akoestische isolatie te versterken
54
Isolatie van een erkerraam door de aanleg van
glasdeuren aan de binnenkant
28
55
Te onthouden uit de presentatie ● De energieprestaties van de Brusselse gebouwen zijn zeer
zeker voor verbetering vatbaar met inachtneming van hun
erfgoedwaarden.
● Bepaalde ingrepen hebben weinig impact op de
erfgoedkwaliteit van het gebouw: warmte-installaties, isolatie
van de daken, isolatie van de achtergevel, isolatie van de
kelderplafonds…
● Andere maatregelen kunnen daarentegen het zicht van het
gebouw aantasten: isolatie van de straatgevel, integratie
van de balansventilatie, vervangen van het
buitenschrijnwerk…
● Alternatieve oplossingen laten toe het buitenschrijnwerk te
handhaven met verbetering van de energieprestaties.
56
● www.curbain.be
● www.patrimoine-metiers.be
● www.monument.irisnet.be
● www.brugis.be
Websites
Bibliografie ● Praktische handleiding voor de duurzame bouw : Praktische aanbeveling
ENE11 - Bij renovatie: de wanden isoleren, Leefmilieu Brussel, juli 2010.
● Leefmilieu Brussel: Info Fiches (043) – Voorbeeldgebouwen 2008
● Hennaut Eric enDemanet Marie, Hout en metaal in de Brusselse
huisgevel , Koning Boudewijnstichting, Archieven Moderne Architectuur,
Brussel, 1997.
● Heymans Vincent, Les dimensions de l’ordinaire, La maison particulière à
Bruxelles, fin XIXe – début XXe siècle. L’Harmattan, Paris, 1998.
● Bertrand Jérôme, Het houten schrijnwerk– Erfgoed en comfort verenigen,
Directie Monumenten en Landschappen van het Brussels Hoofdstedelijk
Gewest, Brussel, 2008.
29
57
Contact
Jérôme BERTRAND
De Stadswinkel: renovatieadviseur
Gegevens
: 02/219 40 60
E-mail: [email protected]