HIRI BIRGAITZEAREN ETA ERABERRITZEAREN JARDUERAREN ...€¦ · Servicio de Estudios, Planificación...
Transcript of HIRI BIRGAITZEAREN ETA ERABERRITZEAREN JARDUERAREN ...€¦ · Servicio de Estudios, Planificación...
Servicio de Estudios, Planificación y Presupuestos Azterlan,Plangintza eta Aurrekontuen Zerbitzua
Donostia – San Sebastián, 1 – Tef. 945 01 98 71 – Fax 945 01 98 55 – 01010 Vitoria-Gasteiz
HIRI BIRGAITZEAREN ETA ERABERRITZEAREN JARDUERAREN EBALUAZIOA 2011
2012ko ekaina
Servicio de Estudios, Planificación y Presupuestos Azterlan,Plangintza eta Aurrekontuen Zerbitzua
Donostia – San Sebastián, 1 – Tef. 945 01 98 71 – Fax 945 01 98 55 – 01010 Vitoria-Gasteiz
AURKIBIDEA
1. SARRERA .................................................................................................. 9
2. ETXEBIZITZEN BIRGAITZEARI ETA HIRI ERABERRITZEARI
BURUZKO OINARRIZKO ARAUDIA ETA POLITIKAK ................................. 11
2.1. Birgaitzearen eta hiri–eraberritzearen alorreko oinarrizko araudia ......................11 2.2. Birgaitze-politikak EAEn...............................................................................12
2.2.1. Etxebizitzaren Gizarte Ituna.................................................................12 2.2.2. 2010-2013 Etxebizitza eta Hiri Eraberritzea Bideratzeko Plan berria.
Birgaitzerako eta hiri–eraberritzerako laguntzen programa.......................13 2.2.3. Birgaitzerako eta Hiri Eraberritzerako Plan Estrategikoa ...........................14 2.2.4. Etxebizitza Legearen proiektua.............................................................15
3. BIRGAITZE POLITIKETAN PARTE HARTZEN DUTEN ERAGILEAK EAE-
N............................................................................................................. 17
3.1. Jarduera-esparru berria ...............................................................................17 3.2. Eragileen eskumenak ..................................................................................17 3.3. Etxebizitza Sailaren zeregina ........................................................................19 3.4. Birgaitzeko Sozietateen zeregina...................................................................23 3.5. Parte hartzen duten hainbat eragile...............................................................31
3.5.1. Ingurumen, Lurralde Antolamendu, Nekazaritza eta Arrantza Saila:
Industria Aurrien Programa. ................................................................31 3.5.2. Ekonomia eta Ogasun Saila: Izartu programa (Hiri Suspertzerako
Programa Integrala). ..........................................................................34 3.5.3. Gipuzkoako Foru Aldundiaren laguntzak: ETXEAN programa. ....................35 3.5.4. Energiaren Euskal Erakundearen laguntzak. ...........................................36
4. ETXEBIZITZA SAILAREN JARDUEREN ADIERAZLEAK ETA BIRGAITZE
ESPARRUKO LAGUNTZAK........................................................................ 40
4.1. Emandako diru-laguntzak ............................................................................40 4.1.1. Diru-laguntzak birgaitze motaren arabera ..............................................41 4.1.2. Emandako diru-laguntzen banaketa geografikoa .....................................44 4.1.3. Diru-laguntzak obra motaren arabera....................................................50
4.2. Emandako maileguak ..................................................................................53 4.3. Hainbat jarduera ........................................................................................55
4.3.1. Irisgarritasunerako programa...............................................................55 4.3.2. Area degradatuetarako eta auzoak birgaitzeko programa .........................56
Servicio de Estudios, Planificación y Presupuestos Azterlan,Plangintza eta Aurrekontuen Zerbitzua
Donostia – San Sebastián, 1 – Tef. 945 01 98 71 – Fax 945 01 98 55 – 01010 Vitoria-Gasteiz
5. BIRGAITZERAKO LAGUNTZEN HARTZAILEEN ADIERAZLEAK................... 58
5.1. Birgaitzerako banakako laguntzen familia hartzaileen karakterizazioa .................58 5.2. Auzokideen elkarteetarako laguntzak.............................................................62
6. BIRGAITZEKO BEHARRAREN ETA ESKARIAREN ADIERAZLEAK ............... 63
6.1. Sarrera .....................................................................................................63 6.2. Etxebizitzaren Behar eta Eskariari buruzko Inkesta ..........................................63
6.2.1. Etxebizitzak birgaitzeko behar eta eskariaren kuantifikazioa .....................63 6.2.2. Birgaitzeko beharra duten familien ezaugarriak ......................................64 6.2.3. Birgaitzeko beharra duten etxebizitzen ezaugarriak.................................65 6.2.4. Beharrezkoa den birgaitze mota ...........................................................67 6.2.5. Asetasun-maila eta birgaitze-beharraren maila subjektiboa ......................68
6.3. EAEn eraikita dagoen parkearen berrikuntzan esku hartzeko beharren diagnostikoa ..............................................................................................71
7. ETXEBIZITZA, HERRI LAN ETA GARRAIO SAILAK LAGUNDU DITUEN
BIRGAITZE-JARDUEREN INPAKTUA........................................................ 81
8. SAILAREN BIRGAITZE POLITIKEN EBALUAZIOA 2011N.......................... 85
8.1. Etxebizitza eta Hiri Eraberritzea Bideratzeko Planaren helburuen betetze-maila ........................................................................................................85
8.2. Birgaitze-politikaren ebaluazio orokorra 2011n................................................90
9. GOMENDIOAK. ........................................................................................ 94
Servicio de Estudios, Planificación y Presupuestos Azterlan,Plangintza eta Aurrekontuen Zerbitzua
Donostia – San Sebastián, 1 – Tef. 945 01 98 71 – Fax 945 01 98 55 – 01010 Vitoria-Gasteiz
TAULEN AURKIBIDEA
Orrialdea
2.1. taula Etxebizitzaren Gizarte Ituna: 3. erronka. ........................................ 13 2.2. taula 2010-2013 Etxebizitza eta Hiri Eraberritzea Bideratzeko Plana........... 13 2.3. taula 2010-2013 Etxebizitza eta Hiri Eraberritzea Bideratzeko Planaren
2. ardatzaren helburu kuantitatiboak. ............................................ 14 2.4. taula 2010-2013 Birgaitzerako eta Hiri Eraberritzerako Plan
Estrategikoa............................................................................... 15 3.1. taula Birgaitze-politiketan parte hartzen duten eragileak EAEn .................. 19 3.2. taula Eraikinak eta etxebizitzak birgaitzeko partikularrei eta
auzokideen elkarteei ematen zaizkien laguntzen laburpena ............... 21 3.3. taula Udalei eta BHSei ematen zaizkien laguntzen laburpena..................... 22 3.4. taula EAEko Birgaitzeko Hirigintza Sozietateak ........................................ 23 3.5. taula Gasteizko Hiri Historikoaren Birgaitze Integralerako Agentzia ............ 24 3.6. taula ARABARRI.................................................................................. 24 3.7. taula Azkoitia Lantzen ......................................................................... 24 3.8. taula Beasain Lantzen ......................................................................... 24 3.9. taula BERUALA ................................................................................... 25 3.10. taula DEBEGESA................................................................................. 25 3.11. taula DURANGO ERAIKITZEN................................................................ 25 3.12. taula ERETZA ..................................................................................... 26 3.13. taula ERRAZTEN ................................................................................. 26 3.14. taula ERRETENGIBEL........................................................................... 26 3.15. taula OARSOALDEA............................................................................. 27 3.16. taula ETXEGINTZA .............................................................................. 28 3.17. taula SESTAO BERRI 2010, S.A............................................................. 29 3.18. taula SURADESA................................................................................. 29 3.19. taula SURBISA ................................................................................... 30 3.20. taula SURPOSA................................................................................... 30 3.21. taula URDUÑEDERRA........................................................................... 31 3.22. taula Industria Aurrien Programaren jarduerak, 2010eko abenduaren
31n........................................................................................... 32 3.23. taula Industria Aurrien Programak 2010eko deialdian emandako
laguntzak................................................................................... 33 3.24. taula Industria Aurrien Programak 2011ko deialdian emandako
laguntzak................................................................................... 33 3.25. taula Izartu programa ......................................................................... 34 3.26. taula Izartu II Programa, 2004-2010 jarduerak....................................... 35 3.27. taula ETXEAN programa. Gipuzkoako Foru Aldundiak
minusbaliotasunak dituzten pertsonei edo mendeko pertsonei
Servicio de Estudios, Planificación y Presupuestos Azterlan,Plangintza eta Aurrekontuen Zerbitzua
Donostia – San Sebastián, 1 – Tef. 945 01 98 71 – Fax 945 01 98 55 – 01010 Vitoria-Gasteiz
etxean bertan bizitzen jarraitzen laguntzeko ematen dituen laguntzen laburpena.................................................................... 35
3.28. taula 2008-2012 Ekintza Planaren baitan (PAE4+) Energia Eraginkortasunerako Inbertsioen Laguntza Publikoen EVE-IDEA 2011 Programak diruz lagundutako neurriak. .................................. 38
4.1. taula Etxebizitzak birgaitzeko diru-laguntzak birgaitze motaren arabera. .................................................................................... 41
4.2. taula Birgaitzera zuzendutako diru-laguntzen bilakaera laguntza motaren arabera......................................................................... 42
4.3. taula Diru-laguntzak eta babes daitekeen aurrekontua birgaitze komunitarioko jardueren eta banakako birgaitze-jardueren arabera. 2011 ............................................................................ 45
4.4. taula Elementu komunen birgaitze-jardueren diru-laguntzak eta aurrekontu babesgarria laguntza motaren arabera. 2011. ................. 45
4.5. taula 2011n diruz lagundutako obra mota nagusiak. ................................ 50 4.6. taula 2011n onartutako diru-laguntzak obra motaren eta laguntza
motaren arabera......................................................................... 51 4.7. taula Emandako laguntzen banaketa birgaitze isolatuaren edo birgaitze
integratuaren arabera banatuta. 2011............................................ 52 4.8. taula Etxebizitzak birgaitzeko maileguak. ............................................... 53 4.9. taula Udalei eta Toki Erakunde Txikiei irisgarritasuna hobetzeko
emandako diru-laguntzak. 2002-10. .............................................. 55 4.10. taula Udalei eta Toki Erakunde Txikiei irisgarritasuna hobetzeko
emandako diru-laguntzak lurraldeka. 2010 ..................................... 55 4.11. taula Area Degradatuetako Ondarea birgaitzera bideratutako diru-
laguntzak. 2007-2011 ................................................................. 56 4.12. taula Area degradatuen birgaitze integralerako diru-laguntza zuzenak,
2010 eta 2011............................................................................ 57 6.1. taula Birgaitzeko beharra duten familien ezaugarriak ............................... 64 6.2. taula Etxebiziten edukitza-erregimena behar motaren arabera .................. 65 6.3. taula Birgaitzeko beharra duten etxebizitzen ezaugarriak 2010.................. 66 6.4. taula Beharrezkoa den birgaitze mota lurralde historikoka ........................ 67 6.5. taula Beharrezkoa den birgaitze mota esparru geografikoaren arabera ....... 67 6.6. taula Birgaitzeko aurreikusitako kostua, 2010 ......................................... 68 6.7. taula Birgaitzeko beharra duen eta aldatzeko beharra duten familiaren
etxebizitza kokatuta dagoen ingurune/auzoarekiko asetasun-maila, 2010................................................................................ 69
6.8. taula Cluster analisian erabilitako adierazleak ......................................... 72 6.9. taula Urrakortasun-tipologiak ............................................................... 73 6.10. taula Biztanleriaren banaketa urrakortasun-tipologien arabera. ................. 74 6.11. taula EAEn eraikita dagoen parkearen berrikuntzan esku hartzeko
beharren diagnostikoaren lan-eskema............................................ 76 6.12. taula Esku hartzeko behar-maila oso altua duten EAEko auzoak ................ 77 7.1. taula 2010ean eta 2011n emandako birgaitze-laguntzen inpaktu
ekonomikoa. .............................................................................. 82
Servicio de Estudios, Planificación y Presupuestos Azterlan,Plangintza eta Aurrekontuen Zerbitzua
Donostia – San Sebastián, 1 – Tef. 945 01 98 71 – Fax 945 01 98 55 – 01010 Vitoria-Gasteiz
7.2. taula Inpaktu ekonomikoa BPGdaren osagaien arabera. 2011.................... 83 7.3. taula Birgaitze-laguntzen inpaktu ekonomikoa. 2011................................ 84 7.4. taula Hiri-birgaitzearen laguntzen inpaktu ekonomikoa, 2010.................... 84 8.1. taula 2010-2013 Etxebizitza eta Hiri Eraberritzea Bideratzeko Planaren
helburu kuantitatiboen betetze-maila. ............................................ 85 8.2. taula 2010-2011n birgaitze-jarduerak finantzatzeko onartutako
maileguen bolumena ................................................................... 86 8.3. taula Etxebizitza Sailaren birgaitze-jardueraren adierazleen laburpena
2010-2011................................................................................. 86 8.4. taula 2010-2013 Etxebizitza eta Hiri Eraberritzea Bideratzeko Planaren
2. ardatza. ................................................................................. 88 8.5. taula 2010-2013 Etxebizitza eta Hiri Eraberritzea Bideratzeko Planaren
2. ardatzaren ekintzak ................................................................. 88
Servicio de Estudios, Planificación y Presupuestos Azterlan,Plangintza eta Aurrekontuen Zerbitzua
Donostia – San Sebastián, 1 – Tef. 945 01 98 71 – Fax 945 01 98 55 – 01010 Vitoria-Gasteiz
GRAFIKOEN AURKIBIDEA
Orrialdea
3.1. grafikoaIndustria Aurrien Programan emandako diru-laguntzen bilakaera......... 32 4.1. grafikoa Birgaitutako etxebizitzen kopuruaren eta birgaitzeko diru-
laguntzen guztizko kopuruaren bilakaera, 2006-2011....................... 40 4.2. grafikoaBirgaitzeko diru-laguntzen batez besteko kopurua motaren
arabera ..................................................................................... 41 4.3. grafikoa Diru-laguntzen eta aurrekontu babesgarrien bilakaera laguntza
moten arabera............................................................................ 43 4.4. grafikoa 2011n emandako diru-laguntzen banaketa lurralde historikoka
eta birgaitze motaren arabera....................................................... 44 4.5. grafikoa 2011n emandako diru-laguntzen banaketa lurralde historikoka
eta laguntza motaren arabera....................................................... 46 4.6. grafikoa Emandako laguntzen banaketaren bilakaera lurralde historikoka
laguntzen hartzailearen arabera. ................................................... 47 4.7. grafikoa 2011n onartutako diru-laguntzen banaketa obra motaren
arabera. .................................................................................... 51 4.8. grafikoa Diruz lagundutako jardueren aurrekontu babesgarriaren lurralde-
banaketa ................................................................................... 53 4.9. grafikoa Onartutako maileguen guztizko zenbatekoaren bilakaera. 2006-
2011. ........................................................................................ 54 4.10. grafikoa Irisgarritasuna hobetzera bideratutako diru-laguntzen bilakaera,
lurralde historikoka. 2001-2010. ................................................... 55 5.1. grafikoa Birgaitzeko laguntzen hartzaileen banaketa sarrera-mailaren
arabera. .................................................................................... 58 5.2. grafikoa Birgaitzeko laguntzen hartzaileen banaketa sarrera-mailaren
arabera lurralde historikoka.......................................................... 59 5.3. grafikoa Birgaitzeko laguntzen hartzaileen banaketa familiako kide
kopuruaren arabera..................................................................... 59 5.4. grafikoa Birgaitzeko laguntzen hartzaile diren kide bakarreko familien
proportzioaren bilakaera birgaitze motaren arabera. ........................ 60 5.5. grafikoa Birgaitzeko laguntzen hartzaileen banaketa sexuaren eta
birgaitze motaren arabera. ........................................................... 61 5.6. grafikoa Pertsona bakar batek osatutako familiak birgaitze motaren eta
sexuaren arabera........................................................................ 61 5.7. grafikoa Birgaitzeko laguntzen hartzaileen banaketa adinaren arabera. ........... 62 5.8. grafikoa Birgaitzeko laguntzak jaso dituzten atzerritarren portzentajea ........... 62 6.1. grafikoa Birgaitzeko beharra eta eskaria EAEn, 2010. ................................... 63 6.2. grafikoa Birgaitzeko beharra duten familien lurralde-banaketa 2010 ............... 64 6.3. grafikoa Etxebizitza-beharra zentzu hertsian duten familien ezaugarriak,
2010. ........................................................................................ 65 6.4. grafikoa. Birgaitzeko beharra duten familien etxebizitzetako eraitxikiak eta
irisgarritasun-maila, 2010 ............................................................ 66
Servicio de Estudios, Planificación y Presupuestos Azterlan,Plangintza eta Aurrekontuen Zerbitzua
Donostia – San Sebastián, 1 – Tef. 945 01 98 71 – Fax 945 01 98 55 – 01010 Vitoria-Gasteiz
6.5. grafikoa Beharra duten familiek behar duten birgaitze mota, 2010. ................ 68 6.6. grafikoa Etxebizitzarekiko asetasun-maila eta etxebizitza birgaitzeko
behar-maila, 2010. ..................................................................... 69 6.7. grafikoa Etxebizitza kokatzen den inguruko arazoak, 2010. ........................... 70 6.8. grafikoa Birgaitzeko behar-egoeran iragandako denbora, 2010 ...................... 70 6.9. grafikoa Aldatzeari edo birgaitzeari emandako lehentasuna, 2010 .................. 71 6.10. grafikoa Azterketaren xede izan den EAEko biztanleriaren banaketa
urrakortasun-tipologien arabera. ................................................... 74 6.11. grafikoa Errolda-sekzioen banaketa urrakortasun motaren arabera
lurralde historikoetan .................................................................. 75 6.12. grafikoa Esku hartzeko behar-maila oso altua duten udalerrien eta auzoen
lurralde-banaketa ....................................................................... 78 7.1. grafikoa BPGd-ren banaketa eragindako sektore garrantzitsuenen
arabera. 2011. ........................................................................... 82 7.2. grafikoa Zerga-bilketaren banaketa zerga motaren arabera. 2011.................. 83
9
Servicio de Estudios, Planificación y Presupuestos Azterlan, Plangintza eta Aurrekontuen Zerbitzua
Donostia – San Sebastián, 1 – Tef. 945 01 98 71 – Fax 945 01 98 55 – 01010 Vitoria-Gasteiz
1. SARRERA
2010eko ekitaldian onartu eta abian jarri zen 2010-2013 Etxebizitza eta Hiri
Eraberritzea Bideratzeko Plana. Proiektu horretan definitzen dira etxebizitza-politika
orientatzen duten ildo estrategiko nagusiak eta Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Sailaren
lehentasunak ezartzen dira, halaber.
Plan honen berrikuntza nagusia, planaren izenean bertan gero eta indar handiagoa hartzen
ari den esparru estrategiko bat aipatzen dela da: hiri-eraberritzea, hain zuzen ere.
Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Sailak hiri-eraberritzearen alde egindako apustu sendo eta
tinkoaren erakusle garbia da, Etxebizitza eta Hiri Eraberritzea Bideratzeko Planarekin batera
Hiri Birgaitzerako eta Eraberritzerako Plan Estrategiko bati ekin izana, eta azken plan
horretan zehaztu dira Gida Planean eraikinen birgaitzerako eta hiri-eraberritzerako ildoak.
Aipatutako plana txertatzen den eszenategi soziekonomikoa aurreko plana, 2006-2009
aldikoa, landu zenarekiko oso desberdina da eta azken urtean egoerak txarrera egin du
gainera. Hain zuzen, gaur egun krisialdi ekonomiko eta finantzario larria bizi da, langabezia-
tasen gorakada etengabekoa da, gero eta zailtasun handiagoak daude finantzaketa lortzeko,
murriztu egin dira baliabide publikoak eta ugaritu egin dira familia kaudimengabeak.
Jarduera-esparrua horrelakoa izanik, agerian geratzen dira Etxebizitza eta Hiri
Eraberritzea Bideratzeko Planaren bi lehentasun garrantzitsuenak: alokairuko
etxebizitzen parkearen agerpena indartzea, etxebizitza-beharrei erantzuteko formula
gisa eta biztanleriaren mugikortasuna sustatzeko eta, ondorioz, gure ekonomiaren
lehiakortasuna hobetzeko beharrezko mekanismo gisa; eta eraikinak birgaitzeko eta hiri-
eraberritzerako politika berri bat gidatzea, etorkizuneko konponbide eraginkor eta
iraunkor gisa, izan ere, hiri trinko baten alde egin da apustu, azken urteetako hazkunde
hedakorrari aurre egiteko.
Birgaitzeari eta hiri–eraberritzeari dagokionez, Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Sailak
ezinbestekotzat jotzen du etapa berri bati ekitea, erabilgarri dauden baliabideetatik,
biztanleen bizi-baldintzen hobekuntzatik eta garapen ekonomikotik abiatuta. EAEko
birgaitzerako eta hiri–eraberritzerako politika da, zentzu horretan, euskal etxebizitza-
politikaren ardatz nagusietako bat. Eta arrakasta lortu nahi bada, ezinbestekoa da sail eta
erakunde desberdinen arteko lankidetza muturrera eramatea, eta esparru publikoa eta
pribatua nahastea, Birgaitzeko Hirigintza Sozietateei (BHS) eta Udalei protagonismo berezia
emanez eta eragile guztien eta euskal herritarren artean erantzunkidetasuna indartuz.
Xede horrekin, Etxebizitza eta Hiri Eraberritzea Bideratzeko Planaren 2. ardatzak bost
jarduera-ildo proposatzen ditu, hamabi ekintzatan zehaztuta. Era berean, kontuan hartuta
proposatutako helburuen konplexutasuna eta garrantzia, ardatz hori zehazteko "Eraikinak
Birgaitzeko eta Hiri Eraberritzerako Plan Estrategikoan” berariazko estrategia bat formulatu
da.
10
Servicio de Estudios, Planificación y Presupuestos Azterlan, Plangintza eta Aurrekontuen Zerbitzua
Donostia – San Sebastián, 1 – Tef. 945 01 98 71 – Fax 945 01 98 55 – 01010 Vitoria-Gasteiz
Agiri honetan Etxebizitza Herri Lan eta Garraio Sailak Planaren lehen bi ekitaldietan (2010-
2011) birgaitzearekin eta hiri–eraberritzearekin lotuta garatutako jardueraren ebaluazioa
egiten du, 2010-2013 Etxebizitza eta Hiri Eraberritzea Bideratzeko Planaren esparruan.
Txostenak bederatzi kapitulu ditu, sarrera hau barne hartuta. Bigarren kapituluan
birgaitzearen eta hiri–eraberritzearen esparruko oinarrizko araudia laburbiltzen da, bai eta
EAEn garatzen diren birgaitze-politika desberdinak ere.
Hirugarren kapituluan EAEko birgaitze-politiketan parte hartzen duten eragile desberdinen
azterketa egiten da, 2010-2013 Hiri Birgaitzea eta Eraberritzea Bideratzeko Plana onartu
ondoren sortutako esparruaren arabera, eta politika horietan nahastutako eragileek dituzten
eskumenak aztertzen dira, halaber.
Laugarren kapituluan Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Sailak birgaitze-esparruan
garatutako jardueren eta emandako laguntzen bilakaera aztertzen da; bosgarren kapituluan,
berriz, laguntza horiek jaso dituzten pertsonen karakterizazioa egiten da, eta birgaitzeak
izandako eskarirako hurbilketa egiten du seigarren kapituluak. Zazpigarren kapituluan
Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Sailak lagundu dituen birgaitze-jardueren eragin
ekonomikoa aztertzen da.
Amaitzeko, zortzigarren eta bederatzigarren kapituluetan, alde batetik Etxebizitza eta Hiri
Eraberritzea Bideratzeko Planak ezarritako helburuen betetze-maila ebaluatzen da,
koherentzia, efikazia, eraginkortasuna, asetasuna, ekitatea eta eragina kontuan hartuta;
eta, bestetik, Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Sailak bere birgaitze-politikak eraginkorrago
egiteko gomendioak ematen dira.
11
Servicio de Estudios, Planificación y Presupuestos Azterlan, Plangintza eta Aurrekontuen Zerbitzua
Donostia – San Sebastián, 1 – Tef. 945 01 98 71 – Fax 945 01 98 55 – 01010 Vitoria-Gasteiz
2. ETXEBIZITZEN BIRGAITZEARI ETA HIRI ERABERRITZEARI BURUZKO
OINARRIZKO ARAUDIA ETA POLITIKAK
2.1. Birgaitzearen eta hiri–eraberritzearen alorreko oinarrizko araudia
Jabetza Horizontalaren Legea moldatzen duen 8/1999 Legea da eraikinaren ondasun
komunen gainean auzokideen elkarteak dituen eskubide eta betebeharrak arautzen dituen
oinarrizko legea. 1960ko legeko hainbat alderdi arautzeko beharrak ekarri zuen erreforma,
zorrotzegiak ziren zenbait arau malguagotu behar baitziren, eraikinak egokitzeko eta
birgaitzeko lanak garatu ahal izateko.
Jabetza Horizontalaren Legearen arabera, bere etxebizitza eta instalazio pribatuak egoera
onean mantendu behar ditu jabeak, eta instalazio eta elementu komunak errespetatu behar
ditu, beharrezkoak diren konpontze-lanak ontzat eman, eta higiezina behar bezala
mantentzeko egin behar diren gastuetan diruz lagundu, dagokion parte-hartze kuotaren
arabera.
Zentzu horretan, ezin da ahaztu 2007ko urriaren 24ko Agindua, jabetza horizontalaren eta
hiri-errentamenduen esparruko bitartekaritza eta kontziliazioaren funtzioak arautzen
dituena.
Bestalde, 20/1997 Euskal Legeak, azaroaren 4koa eta irisgarritasuna sustatzeko denak,
helburutzat du hiri-ingurunean, espazio publikoetan, eraikinetan, eta abar, irisgarritasuna
bermatzea, modu autonomoan eta pertsona guztientzat. Apirilaren 11ko Irisgarritasuna
Sustatzeko 68/2000 Dekretuan onartzen dira hiri-ingurune, espazio publiko, eraikuntza eta
informazio- eta komunikazio-sistemen irisgarritasun-baldintzekin lotutako arau teknikoak.
2006an sartu zen indarrean Eraikuntzaren Kode Teknikoa onartzen duen 314/2006
Errege Dekretua: eraikinek eta instalazioek bete behar dituzten ezaugarriak ezartzen
ditu arau berriak, Eraikuntza Antolatzeko Legean (EAL, azaroaren 5eko 38/1999 Legea)
zehaztutako oinarrizko segurtasun- eta bizigarritasun-eskakizunen arabera.
Kode horrekin eraikinen mantentze-lanak ere arautzen dira, hau da, existitzen diren
eraikinetako handitze-, konpontze- edo birgaitze-lanak Eraikuntzen Kode Teknikoa betez
egin beharko dira.
Euskadiko Lurzoru eta Hirigintzaren Legea (2/2006 Legea, ekainaren 30ekoa), 2006ko
azaroaren 21ean sartu zen indarrean. Lege horren arabera, jabeak dira eraikinaren
mantentzearen eta kontserbazioaren arduradunak. Gainera, eraikinen kontserbazio-
egoerari buruzko aldizkako ikuskapenak (EIT) egiteko betebeharra ezartzen du,
horrela, aurri-deklarazioa lurzoru hiritarraren espekulazio-mekanismo izatea ekiditen baita.
Zehazki esateko, aipatu Legearen 199. artikuluan biltzen da eraikinen jabeek duten
kontserbatzeko eta birgaitzeko eginbeharra: Lursail, etxe, eraikin eta instalazioen jabeek
nahitaez dute ondasun horiek segurtasun, osasun, begirune eta apaintasun publikoko egoera
12
Servicio de Estudios, Planificación y Presupuestos Azterlan, Plangintza eta Aurrekontuen Zerbitzua
Donostia – San Sebastián, 1 – Tef. 945 01 98 71 – Fax 945 01 98 55 – 01010 Vitoria-Gasteiz
onean mantentzeko eginbeharra. Horretarako, behar diren kontserbatze- eta birgaitze-lanak
egingo dituzte, bertako bizigarritasuna eta benetako erabilera bermatzeko.
Modu berean, Lurzoruaren Legearen 200. artikuluan Etxeak eta eraikinak aldizka ikuskatzeko
betebeharra ezarri da: Katalogatutako edo babestutako etxe edo eraikinen jabeek, bai eta
50 urtetik gora dituen eta bizitegi-erabilera duen edozein eraikinen jabeek ere, 10 urterik
behin teknikari fakultatibo bati agindu beharko diote ikuskapen bat egin dezan, etxe edo
eraikinaren kontserbazio-egoera zein den zehazteko.
Bestalde, eraikinen egitura ziurtatzeko beharrezkoak diren konpontze-, kontserbatze,
birgaitze- eta hobetze-lanak egiteko agindu dezakete udalek, hirugarrengoentzako arriskuak
ekiditeko edo gutxieneko energia elektrikoaren eta ur-horniduraren hirigintza-zerbitzuak eta
ur-sarea bermatzeko, edota irisgarritasunaren araudia betetzeko.
Hortaz, Lurzoruaren Legean adierazita dagoen moduan, berrogeita hamar urte baino
gehiagoko etxebizitzen jabe den orok Eraikinen Ikuskaritza Teknikoa egin beharko du.
Ikuskaritza hori teknikari kualifikatuak egin beharko du, eta honek txosten teknikoa igorriko
du, ikuskaritzaren emaitzarekin. Estalkiari, zimendu eta egiturari, fatxadari eta uren
hornidura- eta ebakuazio-sareei erreparatu beharko zaio EITan.
Gaur egun oraindik ez dira abian jarri EITak, izan ere, oraindik lantzen ari dira Eraikinen
Ikuskaritza Teknikoak behin betiko arautuko dituen dekretua.
2.2. Birgaitze-politikak EAEn
2.2.1. Etxebizitzaren Gizarte Ituna
Hain zuzen, 2010eko ekainaren 16an Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Sailak Gizarte Itun
bat sinatu zuen estreinakoz sektorearekin erlazioa duten 75 talde baino gehiagorekin,
besteak beste, ekonomia- eta finantza-erakundeekin, auzokideen elkarteekin, adineko
pertsonen elkarteekin, kontsumitzaile-elkarteekin, familia ugarien elkarteekin, eta abar.
Datozen 15 urteetarako helburu nagusiak Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Sailak
gidatutako prozesu parte-hartzaile baten bitartez garatu ziren. Etxebizitzaren Gizarte
Itunaren eta, ondorioz, etxebizitza-politikaren lehentasunetako bat EAEn birgaitzea eta hiri–
eraberritzea egiteko jarduerak sustatzea da. Horrela, Gizarte Itunarekin hiri-espazioak
eraberritzea eta eraikita dagoen parkearen baldintzak hobetzea bilatzen da, eta xede
horrekin, 250.000 birgaitze-jarduera gauzatu nahi dira.
Etxebizitzaren Gizarte Ituna 4 ardatz funtsezkotan dago egituratuta, eta hirugarren ardatzak
birgaitze-jarduerak ditu xedetzat. Zehazki, honela definitzen da 3. erronka: “Eraikinen
birgaitzea areagotzea eta hiri-espazioak berritzeko eta eraberritzeko programa estrategikoak
definitzea”. Erronka hori 4 jarduera-ildoren inguruan dago egituratuta (Ikus 2.1. taula taula).
13
Servicio de Estudios, Planificación y Presupuestos Azterlan, Plangintza eta Aurrekontuen Zerbitzua
Donostia – San Sebastián, 1 – Tef. 945 01 98 71 – Fax 945 01 98 55 – 01010 Vitoria-Gasteiz
2.1. taula Etxebizitzaren Gizarte Ituna: 3. erronka.
3. erronka: eraikinen birgaitzea areagotzea eta hiri-espazioak berritzeko eta eraberritzeko programa estrategikoak definitzea
7. ildoa 15 urtetan 250.000 etxebizitza birgaitzea eta hobetzea.
8. ildoa Eraikita dagoen etxebizitza-parkearen irisgarritasun fisikoa hobetzea.
9. ildoa Etxebizitza babestuak eraikitzeko proiektuetan iraunkortasuna, segurtasuna, kalitatea eta berrikuntza sustatuko ditu euskal administrazioak.
10. ildoa Infraetxeak, asentamenduak eta gehiegizko okupazioa gisako fenomenoak errotik kentzea.
2.2.2. 2010-2013 Etxebizitza eta Hiri Eraberritzea Bideratzeko Plan berria. Birgaitzerako eta hiri–eraberritzerako laguntzen programa
Eusko Jaurlaritzak EAEko 2010-2013 Etxebizitza eta Hiri Eraberritzea Bideratzeko Plan berria
onartu du 2010ean. Plan honen eta aurrekoen arteko desberdintasun nagusia, lehen esan
den moduan, azkena Etxebizitzaren Gizarte Itunaren babespean landu dela da. Esanak esan,
Plan berriak Etxebizitzaren Gizarte Itunak bere baitan hartutako konpromisoak barne hartzen
ditu. Lehenik eta behin, zera azpimarratu behar da: aurreko planetan ez bezala, plan berriak
Hiri Eraberritzearen kontzeptua barne hartzen du izenean bertan, hortaz, garbi dago
Etxebizitza Sailak jarduteko esparru horren aldeko apustua egin duela.
Plan berriaren egitekoak Etxebizitza Sailaren bi lehentasunak biltzen ditu bere baitan:
alokairu-parke iraunkor bat sortzea, gero eta zabalagoa den gizarte-eskariari erantzuteko,
alde batetik, eta, bestetik, birgaitzea eta hiri-eraberritzea sustatzea, ikuspegi integratu
batetik, hau da, alderdi soziala, teknikoa, ekonomikoa eta komunitarioa barne hartuz.
5 ardatz estrategiko, 17 jarduera-ildo eta 70 ekintzaren inguruan egituratuta dago plana;
plana da plangintza-bitarteko nagusia eta berak zehazten ditu 2010-2013 aldirako
lehentasunak.
2.2. taula 2010-2013 Etxebizitza eta Hiri Eraberritzea Bideratzeko Plana.
1. ardatza: Etxebizitza eskuratzen laguntzea; baliabideak alokairura bideratuko dira lehentasunez.
2. ardatza: Birgaitze eta hiri-eraberritzeko politika berri bat birformulatzea.
ardatza: Lurzorua kudeatzeko politika aktiboa sustatzea.
4. ardatza: Baliabideak eta bitartekoak Etxebizitza Politikari laguntzeko optimizatzea.
5. ardatza: Etxebizitza-politikaren gobernantza berri baterantz hurbiltzea.
Planaren 2. ardatzaren funtsa birgaitzerako eta hiri–eraberritzerako politika da eta, ildo
horretan, 12 ekintza garatzen dituzten bost jarduera-ildo ezarri dira.
1. “Lehentasunez esku hartzeko jarduerak definitzea, 1980 aurreko eraikinen eta auzo
erasanerrazen inbentario bat oinarrian hartuta”, izan ere, kontuan hartuta parkeko
etxebizitzen antzinatasuna eta gabeziak, gaur egungo parkeko beharrek planaren
aukerak gainditzen dituzte.
14
Servicio de Estudios, Planificación y Presupuestos Azterlan, Plangintza eta Aurrekontuen Zerbitzua
Donostia – San Sebastián, 1 – Tef. 945 01 98 71 – Fax 945 01 98 55 – 01010 Vitoria-Gasteiz
2. “Programa estrategikoekin lotutako laguntzen sistema bat diseinatzea eta abian jartzea,
eta informazioa eta komunikazioa lantzeko berariazko politika bat garatzea. Eraikinen
Ikuskaritza Teknikoa garatzea". Jarduera-ildo berri honekin laguntza-sistema aldatu
nahi da, laguntzak emateko irizpide berriak barne hartuz, hau da, lehentasuna
eman behar zaie jarduera jakin batzuei. Halaber, laguntza-sistema berria
ezagutzera ematea eta mantentzearen kultura sustatzea bilatuko dira. Zehazki,
helburu nagusia da eraikinaren birgaitze integrala sustatzea, etxebizitzetan jarduera
isolatuak egin beharrean, eta lehentasuna ematea irisgarritasuna hobetzeko jarduerei,
eraginkortasun energetikoari, egitura-elementuen gaineko jarduerei, eta abar.
3. “Birgaitzearen eta hiri–eraberritzearen esparruan esku hartzeko sarea egituratzea,
EAEko lurralde osora zabalduz. Lurralde osoko estaldura bermatzea. Xede horrekin,
Eusko Jaurlaritzak Birgaitzeko Hirigintza Sozietateetan (BHS) duen inplikazioa areagotu
behar da, hain zuzen ere BHSek duten jarduteko ahalmena indartuz eta eragile
desberdinek aipatu sozietateek estaltzen ez dituzten esparruetan bete dezaketen
funtzioa aztertuz.
4. “Birgaitzearen eta Hiri Eraberritzearen esparruko diru-laguntzak emateko logika
gainditzea. Xede horrekin, Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Sailaren ahaleginak 1980
aurretik eraikitako parkeari dagokion balioa ematera eta zerbitzua eskaintzera
bideratuko dira”. Eusko Jaurlaritzatik birgaitze-politika berria gidatzea;
Etxebizitza Sailak Birgaitzearen eta Hiri Eraberritzearen alorrean duen zerbitzu-zorroa
definituko da, lehentasunak, beste sail eta administrazio batzuekiko koordinazioa,
laguntzen kudeaketa, eta abar moduko alderdiak barne hartuz.
5. “Birgaitzea eta hiri–eraberritzea laguntzeko neurri fiskalak aztertzea eta
sustatzea”, Udalei eta Foru Aldundiei proposamenak eginez.
2.3. taula 2010-2013 Etxebizitza eta Hiri Eraberritzea Bideratzeko Planaren 2. ardatzaren helburu kuantitatiboak.
Etxebizitza kop. 2010 2011 2012 2013 GUZTIRA
Birgaitzeko laguntzak 18.200 17.400 17.300 17.600 70.500
Birgaitze integratua 200 400 800 1.000 2.400 Birgaitze isolatua 18.000 17.000 16.500 16.600 68.100
Birgaitzearen ondoren sortutako etxebizitza berriak
0 600 1.000 1.200 2.800
Iturria: 2010-2013 Etxebizitza eta Hiri Eraberritzea Bideratzeko Plana.
2.2.3. Birgaitzerako eta Hiri Eraberritzerako Plan Estrategikoa
2010-2013 Etxebizitza eta Hiri Eraberritzea Bideratzeko Planaren osagarri moduan,
Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Sailak Hiri Birgaitzerako eta Eraberritzeko Plan Estrategiko
bat (BHEPE) landu du 2010ean. Plan horrek garbi erakusten du Sailak etxebizitza-politika
berrien baitan birgaitzearen alde egindako apustua.
15
Servicio de Estudios, Planificación y Presupuestos Azterlan, Plangintza eta Aurrekontuen Zerbitzua
Donostia – San Sebastián, 1 – Tef. 945 01 98 71 – Fax 945 01 98 55 – 01010 Vitoria-Gasteiz
BHEPEren helburua da Etxebizitzaren Gizarte Ituna eta 2010-2013 Etxebizitza eta Hiri
Eraberritzea Bideratzeko Planaren jarduera-ildoak garatzea.
Bost jarduera-ardatzen inguruan egituratuta dago eta ardatz horiek dira, hain zuzen ere,
2010-2013 aldiko ahaleginak eta baliabideak bideratuko diren lehentasunezko lan-esparruak,
epe luzera proposatutako helburuak betetzera bidean.
Birgaitzerako eta Hiri Eraberritzeko Plan Estrategikoak bost lehentasun azpimarratzen ditu,
Sailaren Birgaitze Politikarekin lotuta:
1. Birgaitzerako eta Hiri Eraberritzeko Politika esku hartzeko lehentasunak zehaztuko
dituen ikuspegi integratu baterantz orientatzea.
2. Birgaitzerako eta Hiri Eraberritzeko Politika baliabidez hornitzea.
3. Gaur egungo laguntza eta bitartekoei buruzko informazioa hobetzea.
4. Kudeaketa indartzea BHEn bitartez eta elkargo profesional, finken administratzaile,
Udal, Hiri Jabeen Elkarte eta bestelako eragileen bitartez, lurralde osoari estaldura
emateko.
5. Administrazioen lankidetza eta zehar-lana sustatzea.
Lehentasun horiekin lotuta 5 Ardatz Estrategiko formulatu dira eta 19 jarduera-ildoren
inguruan egituratu dira:
2.4. taula 2010-2013 Birgaitzerako eta Hiri Eraberritzerako Plan Estrategikoa.
1. ardatza: diagnostiko sakonagoa egitea eta lehentasunak oinarrian hartuko dituen esku-hartzea ahalbidetzea.
2. ardatza: birgaitzerako eta hiri-eraberritzerako politika berri bat birformulatzea eta gidatzea EAEn.
3. ardatza: birgaitzearen eta hiri-eraberritzearen alorrean ekintza sustatuko duen kudeaketa-gaitasuna indartzea, EAEko lurralde osora zabalduz.
4. ardatza: nahastutako beste eragile batzuekin lankidetzan jardutea (erantzunkide izatea).
5. ardatza: gaur egungo lege- eta araudi-mailako bitartekoak berrikustea.
2.2.4. Etxebizitza Legearen proiektua
2012ko maiatzean onartu zuen Gobernu Kontseiluak Etxebizitza Legearen Proiektua eta une
honetan Legebiltzarrak onartzeko zain dago, modu horretara Lege bihurtzeko. Lege-proiektu
honetan, beste alderdi batzuen artean, honakoak barne hartzen dira: etxebizitza baten lege-
betetzea eskuratzeko eskubide subjektiboa, Lurzoruaren Ondare Publikoa osatzea eta Berme
eta Konpentsazio Funtsa, etxebizitza babestuaren eskuratzaileek ordaindu beharreko prezioa
beren gaitasun ekonomikora egokitzeko bitarteko gisa.
16
Servicio de Estudios, Planificación y Presupuestos Azterlan, Plangintza eta Aurrekontuen Zerbitzua
Donostia – San Sebastián, 1 – Tef. 945 01 98 71 – Fax 945 01 98 55 – 01010 Vitoria-Gasteiz
Legeak barne hartzen duen berrikuntza handietako bat birgaitzearen esparruaren arautzea
da. Legeak oztopoak kentzea aurreikusten du, birgaitze-prozesuak arintzeko, eta modu
horretara, pertsonen bizi-kalitatea hobetzeko. Ildo horretan, irisgarritasuna gisako
eskubideak ziurtatzea aurreikusten du.
Hain zuzen, Lege-proiektuak eraikinetako birgaitzea inposatzeko aukera dakar. Higiezin
baten jabeen % 50 baino gehiago ados badago Administrazioarekin batera dagokion
borondatezko kudeaketa-hitzarmena formalizatzeko, eragindako gainontzeko pertsonei
inposatu ahal izango zaie birgaitzea. Halaber, birgaitzeko betebeharrak larriki urratzen
badira desjabetzeko aukera aurreikusten da, erabilgarritasun publikoko aitorpenaren
bitartez.
Bestalde, Lege-proiektuak birgaitzeko beharraren deklarazioak barne hartzen ditu,
hau da, Udalak edo Eusko Jaurlaritzako Etxebizitza Sailak Hiri Berroneratzeko Eremu batean
barne hartutako berariazko eraikinen gainean deklarazioak egin ahal izango dituzte.
Beste berrikuntza bat da eraginkortasun energetikoko edo irisgarritasunarekin lotutako
jarduera jakin batzuk egiteko jabari publikoa betetzeko aukera, betiere hirigintza-
parametroak aldatu gabe.
Lege-proiektuak gaur egungo etxebizitzen zatiketa arautzen du. Horrela, ondare
eraikiaren birgaitzearen barruan egokitzapen funtzionala egin daiteke, jada badauden
etxebizitzak zatitu eta etxebizitza-unitate berriak sortuz, betiere eraikuntzaren osaera
egiturazkoa edo funtzionala hausten ez bada eta sortzen diren etxebizitzek
bizigarritasunarekin lotutako parametroak, zehaztapenak, diseinu-ordenantzak eta
gutxieneko baldintzak betetzen badituzte. Jabeek emaitzazko etxebizitza-unitate berrien
berdinbanatze-proiektua eska diezaiokete udalari, eta proiektua arauz erabakiko da.
Modu berean, Eraikinen Ikuskaritza Teknikoak (EIT) egiteko derrigorrezkotasuna
barne hartzen da, etxebizitza-eraikinak eta/edo zuzkidura-alojamenduak arauz ezarritako
kalitate-eskakizunetara egokitzeko jarduerei dagokienez. Horrenbestez, EAEko Lurzoruaren
Legean barne hartutako derrigorrezkotasuna berresten da. Ikuskapen horiek profesionalek
edo enpresa ziurtatuek egingo dituzte eta Euskal Autonomia Erkidegoko Eraikinen
Ikuskaritza Teknikoen Erregistroan inskribatu beharko dira.
Kalitate, iraunkortasun eta eraginkortasun energetikoaren hobekuntza sustatzeko beharrari
dagokionez, Lege-aurreproiektuaren arabera Etxebizitza Sailak arauz garatu beharko ditu
bizitegi-eraikuntzen eraginkortasun energetikoaren eta iraunkortasunaren
ziurtapenak, dagokien eragina, edukia, erregistroa, jarraipena eta baliozkotzea arautuz.
17
Servicio de Estudios, Planificación y Presupuestos Azterlan, Plangintza eta Aurrekontuen Zerbitzua
Donostia – San Sebastián, 1 – Tef. 945 01 98 71 – Fax 945 01 98 55 – 01010 Vitoria-Gasteiz
3. BIRGAITZE POLITIKETAN PARTE HARTZEN DUTEN ERAGILEAK EAE-N
3.1. Jarduera-esparru berria
Autonomia-erkidegoan birgaitzearen alorrean lan egiten duten eragile anitzak eta ugariak
aipatzen dira Etxebizitza eta Hiri Eraberritzea Bideratzeko Planean, Plan Estrategikoan eta
Etxebizitzaren Gizarte Itunean eta, jakina, hainbeste eragile egoteak zailagoa egiten du
kudeaketa eta ezinbestekoa da guztien arteko koordinazioa lortzea.
Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Sailetik etxebizitza- eta eraberritze-politika berri bat gidatu
nahi da, baina politika berriak arrakasta eduki dezan, ezinbestekoa da sail eta erakunde
desberdinen arteko lankidetza ahalik eta gehien areagotzea eta eragile desberdinen
inplikazioa eta erantzunkidetasuna areagotzea; zentzu horretan, Birgaitzeko Hirigintza
Sozietateei (BHS) protagonismo berezia eman behar zaie.
Modu horretan, 2010-2013 Etxebizitza eta Hiri Berritzea Bideratzeko Planak jarduera-esparru
berri bat proposatzen du. Esparru berri horretan, Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Saila
izango da liderra eta bere ardura izango da administrazioen artean zeharkako lankidetza eta
lana lortzea, programetan koherentzia sustatuz, laguntzak gainjartzea saihestuz eta BHSak
herritarrek laguntzak izapidetzeko orduan Leihatila Bakarra izatea lortuz. Modu berean,
Sailak Udalekiko lankidetza sustatu eta indartu nahi du birgaitze isolatuko eragiketetan, eta
Foru Aldundien inplikazioa lortu nahi du Hiri Eraberritzearen esparruan.
Hain zuzen ere, aipatutako planaren jarduera-ildo batek Sailak birgaitzearen eta hiri–
eraberritzearen esparruan egindako proposamen estrategiko berriaren aldeko apustua egiten
du. Xede horrekin, prozesuan parte hartzen duten beste eragile batzuen plangintza,
dinamizazioa eta sustapena bilatzen ditu, betiere lankidetzaren eta erantzunkidetasunaren
printzipioak lehenetsiz. Lankidetza horri esker, jarduerak bateratzea lortuko da eta, modu
horretara, ingurumen-iraunkortasuna eta iraunkortasun ekonomikoa, soziala eta lurraldekoa
lagunduko dira.
Azken finean, birgaitze-politiken jarduera-esparru berri hori Etxebizitza, Herri Lan eta
Garraio Sailak etxebizitza-politika garatzeko modu berri bat lortzeko emandako
aurrerapausoen emaitza da.
3.2. Eragileen eskumenak
Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Sailak etxebizitza eta eraikinak birgaitzeko laguntzak
emateko programak ditu: laguntza horiek birgaitze isolatuko eragiketak egiteko zein
birgaitze integratuko eragiketak egiteko ematen dira. Bestalde, ingurune degradatuen hiri-
eraberritzerako programak daude eta hiri-inguruneen eta etxebizitzen irisgarritasuna
ziurtatzeko programak daude, halaber.
Aipatutakoez gain, Eusko Jaurlaritzako beste sail batzuetatik birgaitze-jarduerak diruz
laguntzeko programak sustatzen dira, hala nola irisgarritasuna edo eraginkortasun
18
Servicio de Estudios, Planificación y Presupuestos Azterlan, Plangintza eta Aurrekontuen Zerbitzua
Donostia – San Sebastián, 1 – Tef. 945 01 98 71 – Fax 945 01 98 55 – 01010 Vitoria-Gasteiz
energetikoa hobetzeko programak; zenbait kasutan, Etxebizitza Sailak laguntzen dituen
jardueretarako laguntza osagarriak dira.
Bestalde, hainbat udalerritan Birgaitzeko Hirigintza Sozietateak (BHS) daude. Sozietate
horiek birgaitze integratuko eremuak (BIE) aitortzeko dekretuen babespean sortu dira.
Sozietate horiek, nahiz eta hasiera batean BIEetan esku hartzeko helburuarekin sortu ziren,
kasu askotan zegokien jarduera-esparrua udalerriko beste eremu batzuetara zabaldu dute.
Horrela, Eusko Jaurlaritzako Etxebizitza Sailak emandako Birgaitze Isolaturako laguntzen
kudeaketan parte hartu eta lagundu dute.
Modu berean, EAEko hainbat udalerritan birgaitzera zuzendutako laguntzak ematen dituzte
udalek eta laguntza horiek Eusko Jaurlaritzako Etxebizitza Sailak ematen dituen laguntzekin
bateragarriak dira. Udalerri horien artean aipa daitezke Bilbo, Donostia, Eibar edo
ARABARRIn (Arabako Foru Administrazioaren mendeko Sozietate Publikoa da) barne
hartutako udalerriak. Gipuzkoako Foru Aldundiak birgaitze-laguntzen programa propio bat
du, halaber.
Birgaitzera zuzentzen diren laguntzak alde batera utzita, etxebizitza eta eraikinen jabeek
beren jabetzen kontserbazio-egoera ona zaindu behar dute. Auzokideen elkarteetan sor
daitezkeen gatazkak edo arazoak konpontzeko, Eusko Jaurlaritzak Bizilagun zerbitzu
publikoa sortu eta herritarren zerbitzura jarri du. Bestalde, Hiri Jabetzako Ganberak
desagertu zirenetik, Etxebizitza Sailak bere gain hartu ditu jabeen artean sor daitezkeen
gatazkak konpontzeko bitartekaritza- eta adiskidetze-funtzioak. Bitartekaritzaren eta
adiskidetzearen bitartez sortzen diren gatazkak epaitegietatik kanpo konpontzea bilatzen da.
19
Servicio de Estudios, Planificación y Presupuestos Azterlan, Plangintza eta Aurrekontuen Zerbitzua
Donostia – San Sebastián, 1 – Tef. 945 01 98 71 – Fax 945 01 98 55 – 01010 Vitoria-Gasteiz
3.1. taula Birgaitze-politiketan parte hartzen duten eragileak EAEn
ETXEBIZITZA, HERRI LAN ETA GARRAIO SAILA
EKONOMIA ETA OGASUN SAILA:Izartu programa
INGURUMEN, LURRALDE
PLANGINTZA, NEKAZARITZA ETA ARRANTZA SAILA:
Industria AurrienPrograma
ENPLEGU ETA GIZARTE GAIETAKO SAILA: Gizarteratzeko
Programak
ENERGIAREN EUSKAL
ERAKUNDEA: EEE RENOVE planak
Sailen artekoharremanak
Udalak
Birgaitzeko HirigintzaSozietateak (BHS)
Foru Aldundiak
Erakundeen artekoharremanak
3.3. Etxebizitza Sailaren zeregina
Lehen esandakoa gogora ekarriz, Etxebizitza Sailak partikularrei eta auzokideen elkarteei
laguntzak ematen dizkie banakako elementuak edo elementu komunak birgaitzeko. Laguntza
horiek birgaitze isolatuko jardueretarako zein birgaitze integratuko programetan barne
hartutako eragiketetarako izaten dira.
Funts galdurako diru-laguntza pertsonalak eta mailegu kualifikatuak ematen ditu Etxebizitza
Sailak. Laguntzen zenbatekoa aurrekontu babesgarriaren portzentaje bat izaten da, hau da,
jardueraren kostu erreala hartzen da kontuan kalkulua egiteko, eta eman daitekeen
gehieneko kopurua mugatuta dago. Hainbat faktore hartzen dira kontuan aplikatuko den
portzentajea kalkulatzeko:
• Obra mota; 4 obra mota bereizi dira (ikus 3.3. taula. taula): egitura eta eraikuntza
egokitzeko obrak, bizigarritasun-baldintzak egokitzekoak, irisgarritasuna hobetzekoak
eta akabera orokorra egokitzekoak.
• Jarduera mota: birgaitze isolatuko jarduerak edo birgaitze integratuko eragiketetan
barne hartutakoak.
• Onuradunen diru-sarreren maila: hiru sarrera-tarte desberdin bereizi dira.
• Familia osatzen duten kideak
20
Servicio de Estudios, Planificación y Presupuestos Azterlan, Plangintza eta Aurrekontuen Zerbitzua
Donostia – San Sebastián, 1 – Tef. 945 01 98 71 – Fax 945 01 98 55 – 01010 Vitoria-Gasteiz
Gainera, Etxebizitza Sailak Udaletarako eta Birgaitzeko Hirigintza Sozietateetarako (BHS)
diruz lagun daitezkeen beste programa batzuk ditu:
• Birgaitze Integratuko Eremuetako edo Degradatutako Bizitegi Eremuetako ondare
urbanizatua eta eraikia birgaitzeko programa.
• Irisgarritasuna hobetzeko programa
Etxebizitza eta Gizarte Gaietako Sailburuaren 2006ko abenduaren 29ko Aginduak, 2007ko
martxoaren 8ko Aginduak zuzentzen duenak, etxebizitza birgaitzeko finantza-neurriak
arautzen ditu. Hala ere, 2011ko azaroan Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Sailburuak
aurrekoak aldatzeko Agindu berri bat onartu zuen, Sailaren ustez 2006ko Aginduan
aurreikusitako neurriak hobetzeko beste hainbat neurri ezarri behar baitira.
Hain zuzen, Sailak bere gain hartu du berotegi-efektuko gasen isurketa murrizten laguntzeko
konpromisoa, bai eta gaur egungo eraikuntzen eskari energetikoa gutxitzen laguntzekoa ere.
Horrela, 2011ko azaroaren 23ko Agindua EAEn eraikita dagoen parkearen eraginkortasun
energetikoaren hobekuntzari laguntzeko sortu da, eta xede horrekin, Jabekideen Elkarteei
ematen zaizkien laguntzen artean eraikinen inguratzailearen eraginkortasun energetikoa
hobetzeko laguntzak aurreikusten dira.
Laguntza-sistema berriak laguntzen haztapena egiten du, diruz lagundutako esku-
hartzearekin lotutako hobekuntzen arabera. Agindu berriak aurreikusten dituen jarduera
babesgarrien artean, eraikuntza eta eraikinen aldiroko ikuskaritzatik ondorioztatutako
txosten teknikoak egiteko lanak barne hartzen dira. Kontzeptu horrek jasoko duen gehieneko
diru-laguntza txostenak lantzeko ordain-sarien % 100 estaltzeko izango da eta gehienez ere
1.000 euro emango dira.
Agindu berria onartzen denetik, eraikin batek 50 urte baino gehiago edukitzean jarduera
babesgarritzat joko dira eraikinaren ikuskaritza teknikoaren ebazpenean barne hartutakoak
bakarrik.
Halaber, jarduera babesgarriak izango dira Eraikuntzaren Kode Teknikoaren Energia
Aurrezteko Oinarrizko Dokumentuaren 3. atalean (DB-HE1) eskatzen diren gehieneko
balioak edo eskakizun-maila altuagoak lortzeko, eraikinaren inguratzaile termikoan esku
hartzeko beharra eragiten dutenak.
Jabekideen Erkidegoei emango zaien diru-laguntzaren kantitatea inguratzaile berriarekin
lotutako hobekuntza-portzentajeen araberakoa izango da. Aurrekontu babesgarriaren %
50era iritsi daiteke eta Jabekideen Erkidego bakoitzari 45.000 euro emango zaizkio gehienez
ere.
21
Servicio de Estudios, Planificación y Presupuestos Azterlan, Plangintza eta Aurrekontuen Zerbitzua
Donostia – San Sebastián, 1 – Tef. 945 01 98 71 – Fax 945 01 98 55 – 01010 Vitoria-Gasteiz
3.2. taula Eraikinak eta etxebizitzak birgaitzeko partikularrei eta auzokideen elkarteei ematen zaizkien laguntzen laburpena
PARTIKULARREI ETA AUZOKIDEEN ELKARTEEI ZUZENDUTAKO LAGUNTZAK
Diruz lagun daitezkeen obra motak • 1. eta 2. obrak: eraikinaren egitura eta eraikuntza egokitzeko obrak eta etxebizitzen bizigarritasun-baldintzak
egokitzeko obrak (merkataritza-lokalak etxebizitza bihurtzeko birgaitze-lanak 2. motakoak dira). • 3 obrak: etxebizitzak eta sarbideak minusbaliatuen inguruan indarrean dauden legeek adierazten dutenera
egokitzeko lanak • 4 obrak: eraikuntza eta etxebizitzen akabera orokorra eraikuntza egokiaren printzipioetara egokitzeko
lanak. Birgaitze integratuko 4. motako obretarako lortutako diru-laguntza eta beste kontzeptu batzuengatik jasotakoa batuko dira guztizko diru-laguntza kalkulatzeko.
• Eraikinen inguratzaile termikoa hobetzea Eraikin batek 50 urteko edo gehiagoko antzinatasuna badu, jarduera babesgarria izango da eraikuntzaren eta eraikinen aldiroko ikuskaritzatik ondorioztatzen den txosten teknikoaren ebazpenaren arabera, urtebetean edo epe laburrago batean egin beharreko jarduera.
Jarduera motak Birgaitze integratua: Birgaitze Integratuko Eremu (BIE) gisa sailkatutako hiri-multzoetan egiten diren
jarduerak. Birgaitze isolatua: Birgaitze Integratuko Eremuetatik kanpo egiten diren jarduerak (egitura- edo
eraikuntza-mailako egokitzapenik gabeko eraikinetan BIEetan jarduerak, bizigarritasun-baldintzak betetzen ez dituzten eraikinetan, Birgaitze Plan Bereziaren finantzaketatik at geratutako eraikinak).
Etxebizitza birgaitzeko finantza-neurriak eskuratzeko baldintzak • Aipatu etxebizitza titularraren ohiko etxebizitza izango da edo hala izan beharko du lanak amaitu eta hiru
hilabeteko epean, baldin eta alokatuta ez badago edo hutsik egonda jabetzan edo alokairuan lagatzeko konpromisoa hartu bada.
• Jarduera guztiek udalaren obra-baimena eduki behar dute. • Finantzaketa kualifikatua lortzeko titularren urteko sarrera haztatuak 33.000 € izango dira gehienez
(merkataritza-lokalen kasuan izan ezik). Diru-laguntza zuzenak eskuratzeko, gainera, pertsona fisikoak izan beharko du birgaitzearen titularra eta gehienez 21.000 € urteko sarrerak dituzten bizikidetza-unitateko kide izan.
• Birgaitu beharreko eraikinek 10 urtetik gorako antzinatasuna edukitzea (minusbaliotasunak dituzten pertsonentzat, gas naturalaren instalazioa egiteko edo instalazioak indarrean dagoen araudi teknikora egokitzeko birgaitu beharreko etxebizitzen kasuan izan
Diru-laguntzen zenbatekoak
1 eta 2 obrak 3 obrak 4 obrak Kopuru maximoak:
+ B. integratua: 5.500€. + B. isolatua: 3.850€.
+ B. integratua: 5.940€. + B. isolatua: 4.180€.
+ B. integratua: 2.200€. + B. isolatua: 1.100€.
Diru-laguntzaren zenbatekoa (%) familiaren sarreren, kide kopuruaren eta obra motaren arabera
Diru-sarrera haztatuak
Kide kopurua
1 eta 2 obrak 3 obrak 4 obrak
3 edo gutxiago
B. integratua: 35%. B. isolatua: 20%.
B. integratua: 40%. B. isolatua: 25%.
B. integratua: 15%. B. isolatua: 7%.
9.000 € bitartean 3 baino gehiago
B. integratua: 40%. B. isolatua: 25%.
B. integratua: 45%. B. isolatua: 30%.
B. integratua: 20%. B. isolatua: 10%.
3 edo gutxiago
B. integratua: 30%. B. isolatua: 15%.
B. integratua: 35%. B. isolatua: 20%.
B. integratua: 10%. B. isolatua: 5%.
9.001€-15.000€ 3 baino gehiago
B. integratua: 35%. B. isolatua: 20%.
B. integratua: 40%. B. isolatua: 25%.
B. integratua: 15%. B. isolatua: 7%.
3 edo gutxiago
B. integratua: 25%. B. isolatua: 10%.
B. integratua: 30%. B. isolatua: 15%.
B. integratua: 5%. B. isolatua: 2%.
15.001€-21.000€ 3 baino gehiago
B. integratua: 30%. B. isolatua: 15%.
B. integratua: 35%. B. isolatua: 20%.
B. integratua: 10%. B. isolatua: 5%.
* Portzentaje horiei % 5 gehituko zaie jardueren titularrak 5 kide edo gehiagoko bizikidetza-unitateak direnean edo familia ugaria direnean.
Higiezin bateko elementu komunen birgaitzea egin behar bada, aurrekontu babesgarriaren % 5eko diru-laguntza emango zaio Jabekideen Elkarteari zuzenean, baldin eta 1, 2 eta 3 multzoko lanak badira (gehienezko kopurua 2.000 euro izango da). % 10 areagotuko da diru-laguntza, kasu beretan, birgaitze integratuetan (gehieneko kopurua 3.000 euro izango da). Aipatutako laguntzak eta edozein jabek eskura ditzakeenak bateragarriak dira. Eraikinen inguratzaile termikoa hobetzea hobekuntzaren portzentajeen arabera; aurrekontu babesgarriaren % 50era iritsi daiteke eta Jabekideen Erkidego bakoitzak 45.000 euro jasoko ditu gehienez ere. Mailegu kualifikatuak: aurrekontu babesgarriaren kopuruaren parekoa izan daiteke eta, hala badagokio, funts galdura emandako diru-laguntzak kenduko dira. Iturria: Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Saila.
22
Servicio de Estudios, Planificación y Presupuestos Azterlan, Plangintza eta Aurrekontuen Zerbitzua
Donostia – San Sebastián, 1 – Tef. 945 01 98 71 – Fax 945 01 98 55 – 01010 Vitoria-Gasteiz
3.3. taula Udalei eta BHSei ematen zaizkien laguntzen laburpena
BIEetan EDO EREMU NARRIATUETAN ONDAREA BIRGAITZEKO UDALETARAKO DIRU-LAGUNTZAK
• Xedea: Birgaitze Integratuko Eremuetan edo Bizitegi Eremu Narriatuetan urbanizatu eta eraikitako ondarea birgaitzeko diru-laguntzak ematea.
• Onuradunak: Udalak eta Birgaitzeko Hirigintza Sozietateak. • Diru-laguntzen zenbatekoa: agiriak idazteko kostuaren % 90 bitartean, jasotze topografikoen kostuaren
% 100 bitartean eta lanak burutzeko aurrekontuaren % 75 bitartean. UDALENTZAKO DIRU-LAGUNTZAK IRISGARRITASUNA HOBETZEKO
• Xedea: EAEko hiri-ingurunean eta eraikuntzetan irisgarritasuna bermatzeko irisgarritasun-planak idazteko eta hobekuntza-obrak egiteko eta ekipamendua eskuratzeko diru-laguntzak.
• Onuradunak: Udalak eta toki-erakundeak / Irabazi-asmorik gabeko eta erabilgarritasun publikoko erakundeak.
• Udal eta toki-erakundeen diru-laguntzak: Programa idazteko lanen aurrekontuaren % 80 bitartean eta lanak exekutatzeko aurrekontuaren edo ekipamenduak eskuratzeko aurrekontuaren % 50 bitartean.
• Irabazi-asmorik gabeko eta erabilera publikoko erakunde pribatuen diru-laguntzak: lanak exekutatzeko aurrekontuaren edo ekipamenduak eskuratzeko aurrekontuaren % 50 bitartean.
DIRU-LAGUNTZEN HIRIBER PROGRAMA LEHENTASUNEZ ESKU HARTZEKO AUZOAK ETA HIRI EREMUAK HOBETZEKO 2010eko DEIALDIA.
Xedea: Lehentasunez esku hartzeko auzoak eta hiri-eremuak hobetzeko diru-laguntzak ematea. Lehentasunez esku hartzeko auzoen eta/edo eremuen definizioa: hiri-zona homogeneoak, nagusiki bizitegi-erabilerakoak, ohiko etxebizitzetarakoak, adibidez, ondoren aipatutako egoeraren batean daudenean:
• Hirigintza-narriadura, urbanizaziorik, hornidurarik edo azpiegiturarik ez dutelako, nahikoa ez delako edo akastunak direlako.
• Bizitegi-erabilerako sektoreak edo esparruak, nagusiki babes publikoko etxebizitzetarakoak, baldin eta higiezinen merkatuak bizi duen egoeraren ondorioz edo bideragarritasun-elementu osagarriak gauzatzeko beharra egoteagatik, urbanizazio-obrak gauzatzeko zailtasunak badituzte.
Onuradunak: Araba, Bizkai eta Gipuzkoako udalak. Denbora-esparrua: 2010eko abendurako amaitu beharreko obrak; salbuespenetan 2011ko abendua izango da
muga-eguna. Diruz lagun daitezkeen jarduerak:
• Espazio publikoa hobetzea eta espazio publikoarekin lotutako aparkalekuak, espazio berdeak eta kirol-espazioak hornitzea.
• Gauzatze-fasean dauden eremuak edo sektoreak urbanizatzea, hartara babes publikoko etxebizitza kokatzeko orubeak merkaturatu ahal izateko.
• Goian aipatu diren esparru edo sektoreetatik kanpo bideragarritasun-elementu osagarriak gauzatzea.
Diru-laguntzen zenbatekoa: Laguntzak emateko unean kontuan hartu diren urbanizazio-obren kontrata bidezko gauzatze-aurrekontuaren % 75 arteko diru-laguntza. Udal onuradun batek ezingo du 900.000 eurotik gorako diru-laguntza jaso.
Iturria: Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Saila.
23
Servicio de Estudios, Planificación y Presupuestos Azterlan, Plangintza eta Aurrekontuen Zerbitzua
Donostia – San Sebastián, 1 – Tef. 945 01 98 71 – Fax 945 01 98 55 – 01010 Vitoria-Gasteiz
3.4. Birgaitzeko Sozietateen zeregina
EAEko Autonomia Erkidegoan 17 Birgaitzeko Hirigintza Sozietate daude eta horietako
zenbaitek udalaz gaindiko izaera dute. Sozietate horiek birgaitze integratuko eremuetan
birgaitze-jarduerak garatzeko sortu ziren, baina pixkanaka dagokien jarduera-esparrua
zabaldu dute udalerriko edo eskualdeko beste eremu degradatu batzuetara.
Sozietate horiek dinamizazio- eta kudeaketa-ahalmen handia dute eta herritarrengandik oso
hurbil daude, auzokideen elkarteekin duten harreman zuzenari esker. Horrela, Eusko
Jaurlaritzak birgaitze integratuko eragiketetan ematen dituen diru-laguntzak eskatzeko
dokumentazioa izapidetzeaz gain, birgaitze isolatuko jardueretarako espedienteen inguruan
aholkularitza eta informazioa ematen dute eta espediente horiek izapidetzen dituzte.
Bestalde, herritarrentzako beste laguntza-programa batzuei buruzko informazio ematen dute
(Udal, Aldundi, EEE, eta abarren programak).
Zenbait Sozietatek laguntza-programa propioak dituzte eta Etxebizitza Sailak eskaintzen
dituen laguntzekin bateragarriak dira programa horiek.
3.4. taula EAEko Birgaitzeko Hirigintza Sozietateak
BHS Udalerrietan Jarduera-eremua Sorrera-
data ARICH S.A. Gasteiz Hirigune Historikoaren BIE 1982 ARABARRI S.A. Arabako lurralde
historikoaren gainerakoa
Arabako LHko Ehun historikoak eta BIEak, Gasteiz izan ezik
1989
AZKOITIA LANTZEN S.A. Azkoitia Azkoitiko udalerria 1987 BEASAIN LANTZEN S.A. Beasain Beasaingo udalerria 2006 BERUALA S.A. Bermeo Bermeoko udalerria 1991 DEBEGESA Deba, Eibar, Elgoibar,
Mallabia, Mendaro, Mutriku, Soraluze
Debabarrena 1991
DURANGO ERAIKITZEN S.A. Durango Durangoko udalerria 2002 ERETZA S.A. Barakaldo Barakaldoko udalerria 2001 ERRAZTEN S.A. Lekeitio Lekeitioko udalerria 2003 ERRETENGIBEL S.A. Tolosa Tolosako udalerria 1998 OARSOALDEA S.A. Errenteria, Lezo, Pasaia,
Oiartzun Oarsoaldeako eskualdea 1993
ETXEGINTZA Donostia Alde Zaharra, Amara Zaharra, Sagues eta Altzako BIEak
1989
SESTAOBERRI 2010 S.A. Sestao Txabarri – El Sol BIEa 2005 SURADESA Antzuola, Aretxabaleta,
Arrasate, Bergara, Elgeta, Eskoriatza, Leintz-Gatzaga, Oñati
Debagoiena 1986
SURBISA Bilbo Alde Zaharra, EBBEPB Bilbo Zaharra
1985
SURPOSA S.A. Portugalete Portugaleteko udalerria 1986 URDUÑEDERRA S.L. Urduña Urduñako udalerria 2002 Iturria: Eraikinak Birgaitzeko eta Hiri Berritzerako Plan Estrategikoa.
24
Servicio de Estudios, Planificación y Presupuestos Azterlan, Plangintza eta Aurrekontuen Zerbitzua
Donostia – San Sebastián, 1 – Tef. 945 01 98 71 – Fax 945 01 98 55 – 01010 Vitoria-Gasteiz
3.5. taula Gasteizko Hiri Historikoaren Birgaitze Integralerako Agentzia
ARICH SA*: Gasteizko hiri historikoaren birgaitze integralerako udal agentzia. Gasteizko Erdi Aroko zatiak eta hirigintza-ezaugarriak eta ezaugarri sozioekonomikoak kontuan hartuta, birgaitzeko beharra duten hiriko beste sektore batzuk osatzen dute jarduera-esparrua. FUNTZIO NAGUSIAK
Hirigintza-azterketak egitea, diziplina anitzak barne hartuta. Hiri-azpiegiturekin eta mota desberdineko zerbitzuen zuzkidurarekin erlazionatutako obrak burutzea. Etxebizitzak birgaitzeko eta eraikin bereziak zaharberritzeko programak sustatzea eta gauzatzea. Udalerrian etxebizitza-administrazioaren programa kudeatzea Erdi Aroko herrigunearen biziberritze integrala bilatzen duen beste edozein udal jarduera. Kudeaketak arrakasta eduki dezan lagundu behar duten eskumeneko beste organismo batzuekin hitzarmenak egitea. *2012ko apirilean agentzia desegin zen eta bere funtzioak Ensanche 21 sozietateak hartu zituen bere gain. Iturria: Gasteizko udala
3.6. taula ARABARRI
ARABARRI: Foru Administrazioaren eta sozietatera elkartutako 25 udalen mendeko sozietate publikoa. Udalerri horien herrigune historikoetan esku hartzen du. FUNTZIO NAGUSIAK
Aldundiak eta Udalek sustatutako birgaitze-jarduerak kudeatzea. Hirigintza-plangintzan esku hartzea Intereseko multzoen kudeaketa-planak lantzea eta garatzea. Finantzaketa, laguntza pribatua, hitzarmenak, eta abar bilatzea. Birgaitzean nahastutako eragileen prestakuntza Ondarea ezagutzera emateko eta berreskuratzeko jarduerak Aholkularitza partikularrei eta laguntzak izapidetzea Aholkularitza partikularrei eta laguntzak izapidetzea: • Babesgarritzat sailkatu diren eraikinen jabe guztiei aholkularitza integrala ematen die. • Modu berean, diru-laguntzak ezartzen dira. • eta ARABARRI bidez zuzenean izapidetuz lor daitezkeen bestelako laguntzen kudeaketa-lanak
egiten dira. Iturria: ARABARRI
3.7. taula Azkoitia Lantzen
AZKOITIA LANTZEN: Azkoitiko Udalaren Udal Sozietate Publikoa
FUNTZIO NAGUSIAK
Lursailak eta eraikuntzak sustatzea Eusko Jaurlaritzak birgaitze-obretarako ematen dituen laguntzei buruzko informazioa emateko eta laguntzak izapidetzeko zerbitzua.
Iturria: Azkoitiko Udala.
3.8. taula Beasain Lantzen
BEASAIN LANTZEN: Beasaingo Udalaren Udal Sozietate Publikoa
FUNTZIO NAGUSIAK
Babes ofizialeko etxebizitzak eta prezio tasatuko etxebizitzak sustatzea eta eraikitzea Industria-lurzorua sustatzea eta kudeatzea, Beasainek eta bertako biztanleek etekina ateratzeko. Eusko Jaurlaritzak birgaitze-obretarako ematen dituen laguntzei buruzko informazioa emateko eta laguntzak izapidetzeko zerbitzua.
Iturria: Beasaingo Udala
25
Servicio de Estudios, Planificación y Presupuestos Azterlan, Plangintza eta Aurrekontuen Zerbitzua
Donostia – San Sebastián, 1 – Tef. 945 01 98 71 – Fax 945 01 98 55 – 01010 Vitoria-Gasteiz
3.9. taula BERUALA
BERUALA: Bermeoko Udalaren Udal Sozietate Publikoa
FUNTZIO NAGUSIAK
Bermeko Udalaren diru-laguntzak: Bermeoko alde zaharrean kokatutako eraikin pribatuak birgaitzeko obrak diruz laguntzen dira: • Informazioa ematen da • Diru-laguntzak lortzeko izapideak errazten dira
Eusko Jaurlaritzaren laguntzak: • Eusko Jaurlaritzaren laguntzak jasotzeko informazioa eskaintzen da. • Diru-laguntzak lortzeko izapideak errazten dira, betiere obrak alde zaharrean kokatutako
eraikinetan egiten badira BERUALAren eta Eusko Jaurlaritzaren diru-laguntzak bateragarriak dira.
Iturria: Bermeoko Udala
3.10. taula DEBEGESA
DEBEGESA: Debabarrenako Garapen Ekonomikorako Elkartea.
FUNTZIO NAGUSIAK
Debabarrenako eskualdeko Birgaitzeko Hirigintza Sozietate gisa, hiri-birgaitzerako zerbitzu oso bat eskaintzen du; horrela, herritarrari obra-fase guztietan laguntzen dio, obra pribatua izan edo auzokideen elkartearena izan. • Herritarrak etxebizitzen eta eraikinen birgaitzeak dituen abantailen gainean kontzientziatzen ditu • Auzokideen elkarteei eta maizterrei prozesu osoan laguntzen die • Eusko Jaurlaritzaren diru-laguntzak izapidetzen ditu • Udalen diru-laguntzak izapidetzen ditu • Auzokideen elkarteei kudeaketa eta aholkularitza juridikoa zein teknikoa eskaintzen die
UDALEN LAGUNTZAK
Eibarko Udala: Fatxadak birgaitzeko obretarako diru-laguntzak ematen ditu, bai eta igogailuak instalatzeko ere, erabilera nagusitzat etxebizitzarena duten eraikinetan. Bestalde, etxebizitza-eraikinetan egingo diren birgaitze-obra guztiak ICIO ordaintzetik salbuetsita daude. Fatxada eta igogailuetarako laguntzen izapideak Udalean bertan egiten dira Elgoibarko Udala eta Debako Udala: ICIOren % 90 itzultzen du etxebizitza-eraikinen birgaitze-obretan, betiere birgaitze-espedientea Eusko Jaurlaritzan izapidetzen bada. Espedientea DEBEGESA bitartez izapidetu daiteke Udalean bertan. Ermuko Udala: Fatxadak apaintzeko eta txukuntzeko diru-laguntzak ematen ditu, Ermuko alde zaharrean kokatutako etxebizitzetan, eta auzokideen elkarteetan oztopo arkitektonikoak desagerrarazteko laguntzak ematen ditu, halaber.
Iturria: DEBEGESA
3.11. taula DURANGO ERAIKITZEN
DURANGO ERAIKITZEN: Durangoko Udalaren Sozietate Anonimoa
HERRITARRENTZAKO ZERBITZUAK
Alderdi hauei buruzko informazioa: • Etxebizitzak birgaitzeko laguntza motak • Egin beharreko birgaitze-obrei buruzko informazioa eta aholkularitza teknikoa • Etxebizitza publikoa eskuratzeko aukerak • Alokairuko etxebizitza publikoaren sustapena • Alokairurako udal laguntzak
Hainbat gairen kudeaketa eta izapideak: • Eusko Jaurlaritzak birgaitzeko ematen dituen laguntzak • Ondare eraikia birgaitzeko Durangoko Udalaren laguntzak • Gazteek etxebizitza alokatzeko udalaren laguntzak • Durangoko etxebizitza hutsak Bizigune Programaren barruan sartzea
Iturria: Durangoko Udala
26
Servicio de Estudios, Planificación y Presupuestos Azterlan, Plangintza eta Aurrekontuen Zerbitzua
Donostia – San Sebastián, 1 – Tef. 945 01 98 71 – Fax 945 01 98 55 – 01010 Vitoria-Gasteiz
3.12. taula ERETZA
ERETZA: Barakaldoko Udalaren Hirigintza Sozietatea.
FUNTZIO NAGUSIAK
Birgaitzeko Sozietatea Lurzoruaren programazioa eta prestaketa sustatzea, Barakaldoko Udalaren Hirigintza Plangintzako zehaztapenak gauzatzeko; arreta berezia ematen zaio etxebizitzari. Hirigintza Planak eta Proiektuak formulatzea, karga eta onuren banaketa barne hartuta Gizarte- eta Hirigintza Azterlanak lantzea eta jarraipena egitea Azpiegiturak gauzatzea eta zerbitzuak hornitzea Urbanizazioak sustatzea eta kudeatzea Birgaitzeko Sozietate gisa, Barakaldoko erdialdean eta San Luis auzoan hasi zen lanean, baina, beranduago, udalerriko beste inguru batzuetara zabaldu da, behar nagusiak antzemateko birgaitze-azterlan bat egin eta gero. Birgaitzea sustatzeko eta igogailuak instalatzeko berariazko laguntzen programa bat du. • ERETZA sozietateak kudeatu beharreko Lehentasunezko Birgaitze Isolatuko Eremu batzuk
zehazten ditu, eta auzokideen elkarteei indarrean dauden laguntzei eta horiek eskatzeko eta lortzeko moduari buruzko informazio ematen die.
• ERETZAk diruz laguntzen du igogailuen instalazioa, igogailuak instalatzeko obren guztizko kostuaren % 20ra arte; gehienez ere 10.000 euroko laguntzak ematen ditu auzokideen elkarte bakoitzagatik.
Iturria: ERETZA
3.13. taula ERRAZTEN
ERRAZTEN: Lekeitioko Udalaren Sozietate Publikoa.
FUNTZIO NAGUSIAK
Lekeitioko udalerriko herrigune historikoaren eta beste eremu batzuen birgaitze integralerako udal zerbitzu publikoa kudeatzea. Orubeen udal-erregistroa sortzea. Udalerrian etxebizitzen birgaitzerako eta administraziorako programak kudeatzea. Beste organismo batzuen aurrean partikular eta erkidegoetarako birgaitze-laguntzen eskaerak kudeatzea: • Beste organismo publiko eta pribatu batzuk birgaitzerako ematen dituzten laguntzei buruzko
informazioa. • Proiektu teknikoak lantzeko aholkularitza • Laguntzen eskaerak kudeatzeko aholkularitza • Enpresa teknikoekin akordioak lortzea obren gauzatzea errazteko.
Iturria: Lekeitioko Udala
3.14. taula ERRETENGIBEL
ERRETENGIBEL: Tolosako Udalaren Udal Sozietatea.
FUNTZIO NAGUSIAK
Eusko Jaurlaritzak alde zaharrean kokatutako etxebizitzak birgaitzeko ematen dituen laguntzak kudeatzea. Eusko Jaurlaritzak Tolosako beste eremu batzuetan kokatutako etxebizitzetarako ematen dituen laguntzak kudeatzea Bigarren eskuko etxebizitzak eskuratzeko eta alokairu babestuak lortzeko laguntzak kudeatzea. Erretengibel Laguntza Programa eraikinak, etxebizitzak eta lokalak birgaitzeko. Elementu komunak eta elementu pribatuak birgaitzeko laguntzak ematen dira eta laguntzen zenbatekoa onuradunen sarreren araberakoak (21.000 euro gehienez elementu komunetarako eta 33.000 euro elementu pribatuetarako) eta egindako gastuaren araberakoak dira. Laguntza hauek Eusko Jaurlaritzaren laguntzen osagarriak dira.
Iturria: Tolosako Udala
27
Servicio de Estudios, Planificación y Presupuestos Azterlan, Plangintza eta Aurrekontuen Zerbitzua
Donostia – San Sebastián, 1 – Tef. 945 01 98 71 – Fax 945 01 98 55 – 01010 Vitoria-Gasteiz
3.15. taula OARSOALDEA
OARSOALDEA: Errenteria, Pasaia, Lezo eta Oiartzungo udalerrien Eskualde Garapenerako Sozietatea.
FUNTZIO NAGUSIAK
Besteak beste, Oarsoaldeak, eskualdeko lau udalekin koordinatuta, Hiri Berrikuntzako Zerbitzuaren ardura du eta hiru jarduera-esparru ditu xedetzat: Birgaitze-zerbitzua: Partikular eta auzokideen elkarteei obren aholkularitza zuzena eta pertsonalizatua eskaintzen die: • Sustatzaile-erakunde erlazioan laguntzea: Udala, Foru Aldundia, Eusko Jaurlaritza, eta abar. • Sustatzailearen eta erakunde pribatuen arteko erlazioan laguntzea: elkargo profesionalak,
eraikuntza-enpresak eta gremioak • Birgaitze-obrei buruzko aholkularitza • Birgaitze-proiektu teknikoei buruzko aholkularitza • Jarduera puntualak taldeentzat, bilerak auzokide elkarteekin, elkargo profesionalekin, gremioen
elkarteekin. • Diru-laguntzak bideratzea • LEIHATILA BAKARRA: Eusko Jaurlaritzaren, Gizarte Segurantzaren, Diruzaintza Orokorraren
eta Foru Aldundiaren dokumentazioa izapidetzea eta birgaitzerako beharrezkoak diren bestelako dokumentuak izapidetzea. Gipuzkoan zerbitzu aitzindaria.
Hiri Berrikuntzako Programak: • Erreferentziazko esparru orokorra Pasaiako Badia Berritzeko Plan Estrategikoa da. • Eskualdeko auzo edo zona degradatuak eragiten dituzten hiri-berrikuntzako programak
Obra Publikoa sustatzea: • Aholkularitza, azterketak egitea, baliabideak eta finantzaketa lortzea (URBAN programa),
eztabaidak antolatzea, programetan parte hartzea, eta abar. Iturria: Oarsoaldea
28
Servicio de Estudios, Planificación y Presupuestos Azterlan, Plangintza eta Aurrekontuen Zerbitzua
Donostia – San Sebastián, 1 – Tef. 945 01 98 71 – Fax 945 01 98 55 – 01010 Vitoria-Gasteiz
3.16. taula ETXEGINTZA
2011n PARVISA: Donostiako Alde Zaharra Birgaitzeko Hirigintza Sozietatea, ETXEGINTZAn integratzeko. Egitura berean sartu nahi dira obra berria eta birgaitzea, etxebizitza-politika bakar bat gauzatzeko. Krisialdiaren eraginez, pentsa daiteke etorkizun hurbilean hiri-birgaitzea eta –eraberritzea indartuko dela, obra berria baino gehiago. PARVISA Alde Zaharreko BIEko obrak kudeatzeko eta sustatzeko sortu zen, baina, beranduago, bere jarduera-esparrua beste jarduera-eremu batzuetara zabaldu da: Amara Zaharra, Sagues eta Altza. FUNTZIO NAGUSIAK
Gizarte- eta Hirigintza Azterlanak lantzea eta jarraipena egitea Hirigintza Planak eta Proiektuak formulatzea, karga eta onuren banaketa barne hartuta. Mota orotako eraikuntza eta urbanizazioen birgaitze-proiektuak idaztea Birgaitze-jardueren eraikuntza-obrak burutzea. Desjabetze-espedienteak idazten eta kudeatzen laguntzea, onuraduna ez denean. Birgaitze Plan Bereziak gauzatzearen ondoriozko mota orotako ondasunak, obrak eta zerbitzuak kudeatzea, ustiatzea eta kontserbatzea. Sozietateak berak edo beste administrazio batzuekin elkarlanean etxebizitzak sustatzea. Birgaitze-jarduera publikoak:
• Inbertsio-plan berariazkoa lantzea, lehen mailako ekipamendu komunitarioa areagotzeko eta hobetzeko eta hirigintzako esku-hartzeak egiteko.
• Lankidetza-hitzarmenak egitea Eusko Jaurlaritzarekin, Foru Aldundiarekin eta autonomia-erkidegoko beste edozein erakunde publikorekin.
• Organismo publikoen baliabideak eta esku-hartzeak koordinatzea eta bideratzea Birgaitze-jarduera pribatuak:
• Etxebizitzen ahalmen ekonomiko baxuko erabiltzaileekin hitzarmenak ezartzea; Sozietateak ahalmena du etxebizitza horietan birgaitze-lanak egiteko.
• Autonomia-erkidegoko administrazioaren eta EAEko finantza-erakundeen artean ezar daitezkeen hitzarmenetan parte hartzea.
• Ekimen pribatuari birgaitze-jarduerak garatzen laguntzeko planak lantzea. • Birgaitzeko laguntzak jasotzea eta eskabideak egiaztatzea, ondoren eskumeneko
organismora bidaltzeko. • Jarduera pribatuak kontrolatzea, sustatzea, kudeatzea, aholkularitza eta informazioa ematea
eta koordinatzea. • Birgaitze-lanek irauten duten bitartean behin-behineko alojamenduetarako planak lantzea,
lanek eragindako erabiltzaileentzat.
DONOSTIAKO UDALAK EMATEN DITUEN DIRU-LAGUNTZAK
Donostiako Udalak, PARVISAren bitartez, diru-laguntzak ematen ditu bere jarduera-eremuetan (BIEetan) bizitegi-eraikinak birgaitzeko lanen sustapen pribatua sustatzeko:
• Elementu komunak: fatxadak, estalkiak, patioak, eskailerak, egiturak eta instalazioa eta oztopo arkitektonikoak desagerraraztea.
• Elementu pribatuak: irisgarritasuna eta bizigarritasuna hobetzea, instalazioak, arotzeria, eta abar.
• Laguntzak funts galdurako diru-laguntzak dira: gehienez ere 12.000 € eskatzaile bakoitzagatik.
Donostiako Udalak jabekideen erkidegoei laguntzak ematen dizkie, udalerri osoko bizitegi-eraikinetan igogailuak eta arrapala edo plataforma jasogailuak instalatzeko.
• Igogailua instalatzeko diru-laguntza funts galdurako diru-laguntza batean datza eta guztizko aurrekontuaren % 20ra iristen da. Instalatutako igogailu batengatik gehieneko zenbatekoa: 10.818.22 €.
• Arrapalak eta plataformak instalatzeko diru-laguntza: Babestuko den aurrekontuaren % 20. Kopuru maximoa: 1.803,04 € arrapalagatik eta 3.606,07 € plataforma jasogailuagatik.
Iturria: Donostiako Udala
29
Servicio de Estudios, Planificación y Presupuestos Azterlan, Plangintza eta Aurrekontuen Zerbitzua
Donostia – San Sebastián, 1 – Tef. 945 01 98 71 – Fax 945 01 98 55 – 01010 Vitoria-Gasteiz
3.17. taula SESTAO BERRI 2010, S.A.
SESTAO BERRI 2010: Eusko Jaurlaritzako Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Sailak du sozietatearen % 50 eta Sestaoko Udalak du beste % 50. FUNTZIO NAGUSIAK
Kudeaketa-tresna bat da Txabarri, Urbinaga, Simondrogas, Rivas eta Los Baños eremuen hiri- eta gizarte-berritzerako prozesuaren barruan: eraikinen birgaitzea sustatzea, hirigintza-mailan, eta auzokideen elkarteei laguntzea, gizarte- eta bizikidetza-mailan.
• Berralojamenduak kudeatzea • Birgaitzea kudeatzea • Alokairua kudeatzea • Bitartekaritza eta adiskidetzea kudeatzea
Birgaitzearen kudeaketan eskaintzen diren zerbitzuak: • Teknikoa: eraikinen diagnostikoa egitea eta eraikin bakoitzerako konponbide egokien
azterketa egitea • Soziala: prozesuan laguntzaren xede diren pertsonei laguntzea • Juridikoa: laguntza juridikoa • Finantzarioa: aholkularitza eta birgaitze-proiektuen bideragarritasunaren finantza-azterketa • Administratiboa: erkidego eta partikularren diru-laguntzen eskabideak kudeatzea • Bezeroarentzako arreta: informazioa ematea
Sestaoko Udalak diru-laguntzak ematen ditu eraikinak birgaitzeko obra komunitarioak egiteko: • Eraikuntzen birgaitze integraleko obrak • Bizitegi-erabilerako eraikinen fatxada eta/edo estalki osoak konpontzeko lanak.
Iturria: SESTAO BERRI 2010, S.A.
3.18. taula SURADESA
SURADESA: Debagoienako Birgaitzeko Hirigintza Sozietatea.
FUNTZIO NAGUSIAK
Eskualdeko bizitegi-ondarearen birgaitzea kudeatzea. Herritarrentzako informazio pertsonalizatua Eusko Jaurlaritzak eta Udalak etxebizitzak eta eraikinak birgaitzeko ematen dituen laguntzei buruz.
Iturria: Debagoienako mankomunitatea.
30
Servicio de Estudios, Planificación y Presupuestos Azterlan, Plangintza eta Aurrekontuen Zerbitzua
Donostia – San Sebastián, 1 – Tef. 945 01 98 71 – Fax 945 01 98 55 – 01010 Vitoria-Gasteiz
3.19. taula SURBISA
SURBISA: Bilboko Birgaitzeko Hirigintza Sozietatea, SA
FUNTZIO NAGUSIAK
SURBISA alde zaharreko lurralde-esparruaren barruan hirigintzako birgaitze-jarduerak garatzeko sortu zen. Ondoren, bere jarduera-esparrua zabaldu zuen, Bilbo Zaharra eta Zabala kaleko Ferroviarios auzoa barne hartuz. • Eraikin, etxebizitza eta denden birgaitze pribatua kudeatzea. Birgaitzerako diru-laguntzak:
• Diru-laguntzak funts galdura • Mailegu lagunduak
• BIEko ekipamendu komunitarioen zuzkidura zabaltzea • Urbanizazio-elementuak, azpiegiturak eta espazio libre bereziak konpontzea, beharrezkoa den
finantzaketa kudeatuz. • Birgaitze-jardueretan parte hartzea etxebizitzen sustapen publikoa edo itundua egiteko. • Eraikinak eskuratu eta horien birgaitze integrala egiten laguntzea. • BPBren eduki propioen hirigintza-kudeaketa.
LEIHATILA BAKARRA: Eusko Jaurlaritzak eta Bilboko Udalak birgaitzerako ematen dituen diru-laguntzak jasotzea, izapidetzea eta ematea. Eusko Jaurlaritzaren zein SURBISAren laguntzak zuzentzen diren jarduera motak (biak laguntzak osagarriak dira): • Partikularrei eta auzokideen elkarteei diru-laguntzak eraikinak birgaitzeko • Partikularrei diru-laguntzak etxebizitzen barruan birgaitze-lanak egiteko • Oztopo arkitektonikoak desagerrarazteko diru-laguntzak, irisgarritasuna errazteko, eta
igogailuak instalatzeko diru-laguntzak. SURBISAk ematen dituen laguntza bereziak programa berezien barruan: • Isolamendu akustikorako laguntzak • Oinarrizko instalazioetan, komunetan nagusiki, bizigarritasun-baldintzak lortzeko laguntzak. • Balio bereziko arotzeria eta burdin lanak birgaitzeko laguntza bereziak. • Bilbo Zaharreko BIEetako eraikinetan egitura-elementuetan jarduerak garatzeko laguntza
bereziak. • Bilbo Zaharrean eta Atxurin gas-instalazio komunitarioetarako laguntzak. • Isolamendu termikorako laguntza bereziak.
Iturria: SURBISA
3.20. taula SURPOSA
SURPOSA: Portugaleteko Birgaitzeko Hirigintza Sozietatea.
FUNTZIO NAGUSIAK
Eraikinak birgaitzea: elementu komunak, etxebizitzak eta lokalak. Hirigune Historikoaren BIEan eskainitako zerbitzuak: • Informazio orokorra. • Dokumentazioa jasotzea, izapidetzea eta jarraipena • SURPOSAren diru-laguntzak • Eusko Jaurlaritzaren eta beste erakunde batzuen diru-laguntzak.
Birgaitze Isolatuko eragiketetan eskainitako zerbitzuak: udalerriaren gainerakoan: • Informazio orokorra. • Dokumentazioa jasotzea, izapidetzea eta jarraipena • Eusko Jaurlaritzaren eta beste erakunde batzuen diru-laguntzak.
Hainbat funtzio: Udal aparkalekuak Azpiegitura-lanak: informazioa, iradokizunak eta gorabeherak Etxebizitzen eta merkataritza-lokalen sustapenak.
Iturria: Portugaleteko Udala.
31
Servicio de Estudios, Planificación y Presupuestos Azterlan, Plangintza eta Aurrekontuen Zerbitzua
Donostia – San Sebastián, 1 – Tef. 945 01 98 71 – Fax 945 01 98 55 – 01010 Vitoria-Gasteiz
3.21. taula URDUÑEDERRA
URDUÑEDERRA: Urduñako Udalaren Udal Sozietatea.
FUNTZIO NAGUSIAK
Hiri-eraberritzea Enplegua eta prestakuntza Sustapena eta turismoa Komunikazio estrategikoa Hiri-eraberritzearen esparruan: • Lurzorua sustatzea bizitegi-sektorearentzat, industria-sektorearentzat eta zerbitzuen
sektorearentzat • Etxebizitzen eraikuntza eta salmenta • Gizarte- eta ekonomia-garapenerako proiektuak burutzea etxebizitza babestuaren sustapenaren
eta etxebizitzen birgaitzearen esparruetan, beste batzuen artean.
Iturria: Urduñako Udala
3.5. Parte hartzen duten hainbat eragile
3.5.1. Ingurumen, Lurralde Antolamendu, Nekazaritza eta Arrantza Saila: Industria Aurrien Programa.
Eusko Jaurlaritzaren Ingurumen, Lurralde Antolamendu, Nekazaritza eta Industria Sailaren
Industria Aurrien Programari esker, espazio degradatuak berreskura daitezke, hiriaren
barruan bizitegi-esparru gisa erabiltzeko edo ekipamendu edo aisialdiko espazio gisa
erabiltzeko ondoren.
Industria Aurriak industria-instalazio zaharkituek edo meategi agortuek betetako azalera
zabalak dira, eta, eskuarki, hirietako erdialdeetan dauden lurrak betetzen dituzte. Hirien
erdialdeetan lurzoru urbanizagarri gutxi egoten da eta, ondorioz, lur horiek berreskuratzea
oso garrantzitsua da, etekin bikoitza lortzen baita: alde batetik, ingurumen-ikuspegitik
espazio degradatu bat berreskuratzea lortzen da eta, bestetik, espazio berri bat askatzen da,
landa-lurzoru berriak bete gabe (hiriaren erdigunetik urrutirago egoten dira, gainera).
Programa honek industria-aurriak eraisteko laguntzak ematen ditu, bai eraispen-programak
idazteko bai gauzatzeko. Laguntzak epe luzerako maileguak dira, interesik gabeak, eta
pertsona pribatuentzat, fisiko zein juridikoentzat, Udalentzat, Foru Aldundientzat edo beste
edozein Herri Administraziorentzat eta horien mendeko erakunde edo organismoentzat dira.
Programa honi esker, 235 hektarea lur baino gehiago berreskuratu ahal izan da; 2010eko
abenduaren 31ko datuen arabera, 19 milioi eurotik gorako inbertsioa egin da eta 145
jarduera garatu dira.
32
Servicio de Estudios, Planificación y Presupuestos Azterlan, Plangintza eta Aurrekontuen Zerbitzua
Donostia – San Sebastián, 1 – Tef. 945 01 98 71 – Fax 945 01 98 55 – 01010 Vitoria-Gasteiz
3.22. taula Industria Aurrien Programaren jarduerak, 2010eko abenduaren 31n
Eremu Funtzionala Jarduera kop. Azalera askatua (Ha) Diru-laguntzen zenbatekoa (eurotan)
Araba Erdialdea 9 20,55 1.079.642,82 Arabako Errioxako EF 1 0,50 11.451,16 Bilbao Metropolitarreko EF
42 132,47 8.045.027,76
Donostia 49 42,67 4.715.130,72 Enkartazioetako EF 4 5,50 641.376,83 Goierriko EF 4 2,20 237.542,77 Durango 6 4,67 279.748,46 Eibar 11 9,35 1.370.015,81 Arratiako EF 2 0,45 84.951,96 Debagoienako EF 6 6,18 557.061,01 Tolosa 7 2,90 1.264.988,07 Zarautz-Azpeitia 4 8,20 791.016,78 GUZTIRA 145 235,64 19.077.954,15 Iturria: Ingurumen, Lurralde Antolamendu, Nekazaritza eta Arrantza Saila.
Lortu den lurzoru-azaleraren gehiengoa 90eko hamarkadaren lehen urteetan Bilbo
Metropolitarrean, eta batez ere Sestaon, egindako jarduerei dagokie.
3.1. grafikoa Industria Aurrien Programan emandako diru-laguntzen bilakaera
DIRU-LAGUNTZEN ZENBATEKOAREN BILAKAERA
0
500.000
1.000.000
1.500.000
2.000.000
2.500.000
3.000.000
1992
1993
1994
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
Euro
BERRESKURATUTAKO HEKTAREEN BILAKAERA
0102030405060708090
1992
1993
1994
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
Ber
resk
urat
utak
o he
ktar
eak
Iturria: Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Saila. Eusko Jaurlaritza.
33
Servicio de Estudios, Planificación y Presupuestos Azterlan, Plangintza eta Aurrekontuen Zerbitzua
Donostia – San Sebastián, 1 – Tef. 945 01 98 71 – Fax 945 01 98 55 – 01010 Vitoria-Gasteiz
2011n emandako laguntzak 1.968.622,6 euroko kantitatera iritsi dira: 168.622,6 euro
2011ko ekitaldirako eta 1.800.000 euro 2012ko ekitaldirako. 2011n esleitutako kopuruak
eraispen-proiektuak idazteko erabili dira eta 2012ko ekitaldikoak diruz lagundutako
gainontzeko jardueretara bideratu dira. Zentzu horretan, salbuespena da Arrasateko Udalari
emandako laguntza, 2011 urterako izan baita osorik. Halaber, 2010eko laguntzen deialdian
1.200.000 euroko aurrekontua erabaki zen 2011 urterako.
3.23. taula Industria Aurrien Programak 2010eko deialdian emandako laguntzak
Lurraldea Udalerria Industria Aurriak 2010eko ekitaldia (eurotan)
2011ko ekitaldia (eurotan)
Guztira (eurotan)
Araba Kanpezu Campezo Emulsiones eta Slurrys-en instalazio zaharrak 13.279 107.662 120.941
Sondika Finex fabrika zaharra 3.135 102.905 106.040 Erandio Kossler Ibérica-ren industria-
nabea 55.131 365.824 420.955 Iurreta “Fundiguel S.A.” galdategia 7.021 65.448 72.469
Bizkaia
Ermua “Treviño” zaharraren lursaileko instalazioak 1.050 4.530 5.580
Irun Porcelanas Bidasoa eta Zubelzu-ren instalazioak 8.000 220.466 228.466
Donostia C.05 San Bartolomé-I. fasea eremuko 5 instalazio 15.950 228.607 244.557
Arrasate Biurtu pabilioia 7.762 20.138 27.900
Gipuzkoa
Elgoibar Industrial Guass eraikina 2.974 83.603 85.576 GUZTIRA
114.302 1.200.000 1.314.302
Iturria: Ingurumen, Lurralde Antolamendu, Nekazaritza eta Arrantza Saila.
3.24. taula Industria Aurrien Programak 2011ko deialdian emandako laguntzak
Lurraldea
Udalerria Industria Aurriak 2011ko ekitaldia (eurotan)
2012ko ekitaldia (eurotan)
Guztira (eurotan)
Araba Gasteiz 16-19 pabilioiak, Gamarrako atea 27 11.860 51.083 62.953
Aulezti Lekoitz harrobiko instalazioak 2.154 7.212 9.366
Bilbo Garellanoko Udal Instalazioak 13.148 358.639 371.787
Barakaldo Befesa Desulfuración-en instalazioak 8.700 523.248 531.948
Basauri “La Basconia” industria-eraikinak 47.000 149.445 196.445
Otxandio Zine zaharra, Udaletxe 2 3.989 13.353 17.342
Bizkaia
Ajangiz “Maderas Ormaecheverría” zerrategia 1.440 22.342 23.782
Hernani Hexion Speciality Chemicals Ibérica fabrika 4.780 184.820 189.600
Elgoibar “Pulimentos Paco” eraikinak, Deba Kalea 7 3.950 34.705 38.655
Urretxu Fundiciones Sarralde instalazioak 15.500 445.952 461.452
Gipuzkoa
Arrasate/Mondragón Cruz Villar pabilioia 10.298 -- 10.298 GUZTIRA
168.623 1.800.000 1.968.623
Iturria: Ingurumen, Lurralde Antolamendu, Nekazaritza eta Arrantza Saila.
34
Servicio de Estudios, Planificación y Presupuestos Azterlan, Plangintza eta Aurrekontuen Zerbitzua
Donostia – San Sebastián, 1 – Tef. 945 01 98 71 – Fax 945 01 98 55 – 01010 Vitoria-Gasteiz
3.5.2. Ekonomia eta Ogasun Saila: Izartu programa (Hiri Suspertzerako Programa Integrala).
Azken hamar urteetan Ekonomia eta Ogasun Sailak birgaitzearen eta hiri–eraberritzearen
esparruan lan egin du, hiri-eremu degradatuen suspertze integralerako programak garatuz:
Izartu programa. Bi edizio eduki ditu programa honek, Izartu I eta Izartu II, eta Euskal
Autonomia Erkidegoko hiri-eremu baztertuenak suspertzeko tresna izan da.
2001etik 2010era programak jarduera integralak garatu ditu. Eremu batek dituen berariazko
arazoak (sozialak, ekonomikoak, ingurumenekoak, eta abar) batera aztertu eta landu dira.
Ekimen guztien helburua da lurraldearen, ekonomiaren eta gizartearen kohesioa lortzea.
Guztira Hiri Berritzerako 116 Programa Integral garatu dira eta 86 udalerritan esku hartu da
(euskal udalerri guztien % 35).
Guztira egindako inbertsioa 371 milioi eurokoa da eta ordaindutako laguntza 242 milioi
eurokoa, hau da, guztizko inbertsioaren % 65.
Izartuk diruz lagundu dituen jarduera guztiak honako kohesio-helburu orokor hauen
inguruan biltzen dira:
• Lurralde-integrazioko arazoak konpontzea
• Espazio narriatuak berreskuratzea eta hobetzea
• Hiri-jardueren ingurumen-inpaktua murriztea
• Enpresari, ETE, turismo eta udal-ondareari laguntzea
• IKTak erabiltzen eta ezartzen hastea
• Gizarte- eta lan-bazterkeria pairatzeko arriskua duten taldeen aldeko diskriminazio
positiboa.
3.25. taula Izartu programa
Izartu I (2001-2005)
Izartu II (2004-2010)
Guztira
Garatu diren programak 51 65 116 Udalerri onuradunak 47 68 115 Emandako diru-laguntza (M€) 150 109 259 Diruz lagun daitekeen inbertsioa (M€)
222 172 394
Ordaindutako diru-laguntza (M€)
138 104 242
Gauzatutako inbertsioa (M€) 206 165 371 Iturria: Ekonomia eta Plangintza Zuzendaritza. Ekonomia eta Ogasun Saila.
35
Servicio de Estudios, Planificación y Presupuestos Azterlan, Plangintza eta Aurrekontuen Zerbitzua
Donostia – San Sebastián, 1 – Tef. 945 01 98 71 – Fax 945 01 98 55 – 01010 Vitoria-Gasteiz
3.26. taula Izartu II Programa, 2004-2010 jarduerak
Jarduera kop. Gauzatzearen %
Lurralde-integrazioko arazoak konpontzea (bideak, sarbide mekanikoak, hirigintza-oztopoak desagerraraztea, eta abar) 58 99% Leku narriatuak edo utziak berreskuratzea eta hobetzea (industria-inguruak, hiri-inguruak, paisaia naturalak) 106 82% Hiri-jardueren ingurumen-inpaktua murriztea (saneamendua, argiteria, kaleak oinezkoentzat jartzea, auzoetan hiri-baldintzak hobetzea, eta abar). 61 83% Enpresari, ETE, turismo eta udal-ondareari laguntzea 20 70% IKTak erabiltzen eta ezartzen hastea 6 100% Gizarte- eta lan-bazterkeria pairatzeko arriskua duten taldeen aldeko diskriminazio positiboa (gizarte- eta kultura-ekipamenduak, zerbitzuak eta udal programak) 11 103% Iturria: Ekonomia eta Plangintza Zuzendaritza. Ekonomia eta Ogasun Saila.
3.5.3. Gipuzkoako Foru Aldundiaren laguntzak: ETXEAN programa.
Gipuzkoako Foru Aldundiak ETXEAN programa garatzen du, eta autonomia pertsonala
laguntzeko produktuak erosteko edo produktu horiek lagatzeko diru-laguntzak ematen ditu
programa horren bitartez. Helburua da minusbaliotasunak dituzten pertsonei edo mendeko
pertsonei etxean bertan bizitzen jarraitzen laguntzea eta, xede horrekin, irisgarritasuna
bermatzeko eta eguneroko bizitzako zereginak garatzeko autonomia pertsonala ziurtatzeko
beharrezkoak diren bitartekoak eskaintzen dira. Bost multzotan bereizten dira laguntza
motak, eta horietako bat hirigintza- eta eraikuntza-irisgarritasuna hobetzeko laguntzen
multzoa da.
3.27. taula ETXEAN programa. Gipuzkoako Foru Aldundiak minusbaliotasunak dituzten pertsonei edo mendeko pertsonei etxean bertan bizitzen jarraitzen laguntzeko ematen dituen laguntzen laburpena.
Hirigintza- eta eraikuntza-irisgarritasunerako laguntzak Etxebizitzaren sarreretan oztopoak desagerraraztea Etxebizitzaren barruan oztopoak desagerraraztea Mugikortasun pertsonalerako eta garraioa eskuratzeko laguntzak Aulki gurpildun motorizatuak Aulki bereziak Igogailuak eta leku batetik bestera mugitzeko gailuak Ibilgailua egokitzea Ibilgailua eskuratzea Babes eta zainketa pertsonalerako laguntzak Komun, konketa eta dutxako osagarriak Segurtasun pertsonalerako elementuak Altzariak eta etxebizitzaren egokitzapena Somier artikulatua, koltxoia, tentetzen laguntzeko besaulkia Komunikaziorako, informaziorako eta seinaleztapenerako sistemak Braille idazmakinak, hardware eta software egokitua, eta abar. Laguntzen xehetasuna abenduaren 23ko 87/2008 FORU DEKRETUAN. Iturria: Gipuzkoako Foru Aldundia, Gizarte Politikarako Departamentua.
36
Servicio de Estudios, Planificación y Presupuestos Azterlan, Plangintza eta Aurrekontuen Zerbitzua
Donostia – San Sebastián, 1 – Tef. 945 01 98 71 – Fax 945 01 98 55 – 01010 Vitoria-Gasteiz
3.5.4. Energiaren Euskal Erakundearen laguntzak.
EEE-Energiaren Euskal Erakundeak Euskal Autonomia Erkidegoko etxebizitzen
eraginkortasun energetikoa hobetzeko hainbat laguntza-programa ditu; Renove Planak dira:
a) Kondentsazio bidezko banakako galdaren Renove Plana
Programa honen bitartez, gaur egun instalatuta dauden banakako galdarak (edo antzeko
funtzionaltasuna duten ekipoak) potentzia bera edo 70 Kw-tik beherakoa duten beste
batzuengatik ordezkatzeko laguntzak ematen dira. Azken horiek eraginkortasun energetiko
handiko ekipotzat jotzen dira.
Instalatutako galdara bakoitzagatik 200 euroko laguntzak ematen dira guztira eta laguntza
horien onuradun izan daitezke etxebizitzen jabeak, establezimendu txikiak, irabazi-asmorik
gabeko erakundeak, tokiko korporazioak eta beste edozein, betiere berrikuntza Euskal
Autonomia Erkidegoaren barruan egiten bada. Onuradunei ez zaie mugarik jartzen horrelako
laguntzak eskuratu ahal izateko. Planera bideratutako aurrekontuko kontu-saila 450.000
eurokoa da. 2011ko azaroaren 30ean amaitu zen laguntza hori eskatzeko epea.
b) Etxebizitza eta etxebizitza-eraikinetako instalazio elektrikoen Renove Plana
Etxebizitza eta jabekideen erkidegoetarako laguntzen programa da, 25 urte edo gehiagoko
antzinatasuna duten behe-tentsioko instalazio elektrikoak berritzeko. Instalazio elektrikoaren
berrikuntza bakoitzak inbertsioaren % 50 arteko diru-laguntza jasotzen du; etxebizitza
bakoitzagatik gehienez ere 500 euroko kantitatea ematen da eta 1.000 eurokoa, berriz,
jabekideen erkidego bakoitzagatik. Programa honetarako guztizko aurrekontua 275.520
eurokoa da eta 2011ko ekainaren 20an agortu zen.
c) Etxebizitzen leihoen Renove Plana Laguntza hauetarako eskaera epea 2011aren
Urtarrilaren 7an bukatu zen, aurrekontu zuzkiduraren agorpena zela eta.
Laguntza hauetarako eskaera epea 2011aren Urtarrilaren 7an bukatu zen, aurrekontu
zuzkiduraren agorpena zela eta. Ohiko etxebizitzaren beiraz hornitutako itxierak goi-
eraginkortasuneko bestelako prestazio termikoengatik ordezkatzeko laguntzen programa da.
Helburua da etxebizitzen esparruan energia-kontsumoa murriztea. Laguntzaren guztizko
kantitatea inbertsioaren % 22ra iristen da, eta gehienez ere diruz laguntzen den kantitatea
450 eurokoa da leihoaren m2 bakoitzagatik, eta, edozein kasutan, etxebizitza bakoitzagatik
1.200 euroko diru-laguntza ematen da. 2012ko urtarrilaren 4an itxi zen programa,
1.400.000 euroko aurrekontu-zuzkidura agortu baitzen.
d) Eraikita dauden eraikinen inguratzaile termikoaren birgaitze energetikoa.
Laguntza hauetarako eskaera epea 2010aren Azaroaren 30ean bukatu zen. Eraikinaren
inguratzaile termikoaren barruan sartzen dira, eraikin baten esparru bizigarriak kanpoko
girotik (airea, lursaila edo beste eraikin bat) bereizteko eraikinaren itxierak eta esparru
37
Servicio de Estudios, Planificación y Presupuestos Azterlan, Plangintza eta Aurrekontuen Zerbitzua
Donostia – San Sebastián, 1 – Tef. 945 01 98 71 – Fax 945 01 98 55 – 01010 Vitoria-Gasteiz
bizigarriak ez-bizigarrietatik bereizteko barruko zatiak, kanpoko giroarekin kontaktuan
daudenak, hau da, fatxadak, estalkiak edo teilatuak, leihoak, eta abar.
Kostu aukeragarriak dira, bestalde, inguratzaile termikoaren gaineko jardueren bitartez
eraikinaren berotze eta hoztearen eskari energetikoa murrizteko jarduera energetikoak,
horien gainkostua kontuan hartuta. Laguntzaren gehieneko zenbatekoa kostu aukeragarrien
% 22koa izango da eta gehienez ere 10.000 eurokoa izango da etxebizitza familiabakarren
kasuan, eta 300.000 eurokoa etxebizitza-multzoen edo beste erabilera bateko eraikin
bakoitzaren kasuan. 2011ko azaroaren 30ean amaitu zen laguntzak eskatzeko epea.
e) Gaur egungo eraikinen instalazio termikoen eraginkortasun energetikoaren
hobekuntza
Energia-kontsumoa urtean % 20 murriztea lortzen duten jarduera energetikoetarako
laguntzak. Jarduera hauek jaso dute diru-laguntza:
• Hotza eta beroa ekoizteko ekipoak errendimendu altuagoko ekipoengatik aldatzea.
• Jariakin eramaileak mugitzeko ekipoak ordezkatzea
• Kanpo-aire bidezko doako hozte-sistemak eta airearen beroa berreskuratzeko sistemak
• Hiriko zein barrutiko berokuntza- eta hozte-sistema zentralizatuen instalazio berriak,
edo eraikin bati baino gehiagori zerbitzua ematen dioten instalazio berriak.
• Energia-kontsumoa kontabilizatzeko eta telekudeaketa egiteko beharrezkoak diren
sistemak.
Kostu aukeragarriaren % 22koa da laguntzaren gehieneko zenbatekoa. Etiketatu
energetikoaren kategoria gorena duten ekipoen proiektuetan % 30ekoa da gehieneko
zenbatekoa. 2011ko azaroan amaitu zen laguntzak eskatzeko epea.
f) Gaur egungo eraikinetako igogailuen instalazioen eraginkortasun energetikoaren
hobekuntza
Igogailuaren mugimenduan eta/edo kabinaren argiztapenean energia konbentzionalaren
kontsumoa urtean gutxienez % 35 murriztea lortzen duten jarduera energetikoetarako
laguntzak. Laguntzaren gehieneko zenbatekoa kostu aukeragarriaren % 35ekoa izango da
eta igogailu bakoitzagatik 3.300 euroko laguntza emango da gehienez ere. 2011ko
azaroaren 30ean amaitu zen laguntzak eskatzeko epea.
g) Gaur egungo eraikinen barne-argiztapenaren instalazioen eraginkortasun
energetikoaren hobekuntza
Neurri honen helburua da gaur egungo barne-argiztapeneko instalazioen kontsumo
energetikoa murriztea, eta horretarako, energia elektrikoko ekipoak eta instalazioak goi-
eraginkortasuneko teknologiak erabiltzen dituzten beste batzuengatik ordezkatuko dira.
Diruz lagunduko dira energia-kontsumoa urtean gutxienez % 25 murriztea lortzen duten
38
Servicio de Estudios, Planificación y Presupuestos Azterlan, Plangintza eta Aurrekontuen Zerbitzua
Donostia – San Sebastián, 1 – Tef. 945 01 98 71 – Fax 945 01 98 55 – 01010 Vitoria-Gasteiz
jarduerak. Laguntzaren gehieneko zenbatekoa kostu aukeragarrien % 22koa izango da eta
gehienez ere 10.000 eurokoa izango da etxebizitza-eraikinen kasuan, eta 50.000 eurokoa
beste erabilera bateko eraikin bakoitzaren kasuan.
Deskribatutako azken bost programak EVE_IDAE eraginkortasun energetikorako Laguntza
Publikoen Programaren barruan daude, 2008-2012 Ekintza Planaren (PAE4+) baitan.
Aipatutako programaren xedea da EAEn eraginkortasun energetikoa hobetzen lagunduko
duten proiektuak sustatzeko laguntzak ematea. Programaren aurrekontu-zuzkidura
8.108.038 eurokoa da. Programak diruz lagundu daitezkeen 24 neurri barne hartzen ditu
guztira (ikus 3.28. taula taula).
3.28. taula 2008-2012 Ekintza Planaren baitan (PAE4+) Energia Eraginkortasunerako Inbertsioen Laguntza Publikoen EVE-IDEA 2011 Programak diruz lagundutako neurriak.
Energia-auditoriak industria-sektorean Inbertsioak eraginkortasun energetikoan industria-sektorean Hiri-mugikortasuneko planak Errepideko garraio-floten kudeaketa Turismoen automobil-parkea berritzea Garraio-flotak berritzea Garraio-planak enpresa edo jarduera-zentroetarako Lanerako mugikortasun eraginkorra bizikleta elektrikoen bitartez Azpiegituren garapena ibilgailuak kargatzeko Energia-auditoriak gaur egun bizitegikoak ez diren eraikinetan Eraikita dauden eraikinen inguratzaile termikoaren birgaitze energetikoa Laguntza hauetarako eskaera epea 2010aren Azaroaren 30ean bukatu zen. Gaur egungo eraikinen instalazio termikoen eraginkortasun energetikoaren hobekuntza Gaur egungo eraikinen barne-argiztapenaren instalazioen eraginkortasun energetikoaren hobekuntza Gaur egungo eraikinetako igogailuen instalazioen eraginkortasun energetikoaren hobekuntza Gaur egungo kanpo-argiztapen publikoko instalazioen berrikuntza Energia-auditoriak gaur egungo kanpo-argiztapen publikoko instalazioetan Hondakin-urak edateko onak izateko, hornitzeko eta arazteko gaur egungo instalazioen eraginkortasun energetikoa Energia-auditoriak nekazaritza-ustiapenetan Eraginkortasun energetikoaren hobekuntza nekazaritza-ustiapenetan Eraginkortasun energetikoa arrantza-sektorean Gaur egungo instalazioen kogenerazioaren bideragarritasun-azterketak Laguntza publikoak kogenerazio ez-industrialetan Potentzia txikiko kogenerazio-instalazioen sustapena (<150 kW) Energia-auditoriak gaur egungo kogenerazioan Iturria: .Energiaren Euskal Erakundea.
h) Inbertsioak eraginkortasun energetikoan eraikuntza-sektorean
Laguntza hauek Eusko Jaurlaritzako Industria, Berrikuntza, Merkataritza eta Turismo Sailak
2011ko ekitaldirako aurrezteko, eraginkortasun energetikorako eta energia berriztagarriak
erabiltzeko aurreikusi dituen ekintzak eta proiektuak sustatzeko laguntza-programaren
barruan sartzen dira. Zehazki, eraikuntzaren sektorean jarduera hauek lagundu dira:
• Instalazio berriak, ekoizpen-, kontsumo- eta kontrol-ekipo berriak eta berrikuntza
teknologikoa dakarten edo ekintza berritzaileak ahalbidetzen dituzten materialak.
• Aldagai energetikoak kontrolatzeko eta kudeatzeko zein lehengaiak berreskuratzeko
ekipo eta sistema berriak ordezkatzea eta ezartzea, betiere energia-kontsumoa
murrizteko balio badute.
39
Servicio de Estudios, Planificación y Presupuestos Azterlan, Plangintza eta Aurrekontuen Zerbitzua
Donostia – San Sebastián, 1 – Tef. 945 01 98 71 – Fax 945 01 98 55 – 01010 Vitoria-Gasteiz
Laguntza hauen onuradunak dira: enpresak, pertsona fisikoak, jabekideen erkidegoak,
irabazi-asmorik gabeko elkarteak edo erakundeak eta udaletxeak. Kostu aukeragarriaren %
40koa da laguntzaren gehieneko zenbatekoa.
Programaren guztizko zuzkidura ekonomikoa 5.531.000 eurokoa da eta horietatik 3.871.000
energia-aurrezkira eta elektrizitate eta beroaren ekoizpen konbinatura bideratuko dira eta
1.660.000 euro energia berriztagarrien esparrura. Diruz lagunduko diren lau lerrotan
banatzen da programa:
• Inbertsioak eraginkortasun energetikoan eraikuntza-sektorean
• Inbertsioak eraginkortasun energetikoan kogenerazioan
• Inbertsioak eraginkortasun energetikoan enpresa eta industrietan
• Inbertsioak eraginkortasun energetikoan erakunde publikoentzat
40
Servicio de Estudios, Planificación y Presupuestos Azterlan, Plangintza eta Aurrekontuen Zerbitzua
Donostia – San Sebastián, 1 – Tef. 945 01 98 71 – Fax 945 01 98 55 – 01010 Vitoria-Gasteiz
4. ETXEBIZITZA SAILAREN JARDUEREN ADIERAZLEAK ETA BIRGAITZE
ESPARRUKO LAGUNTZAK
4.1. Emandako diru-laguntzak
Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Sailak EAEn birgaitze-jardueren garapena laguntzeko
onartutako diru-laguntzen guztizko bolumena 15,8 milioi eurora iritsi da 2011an eta guztizko
aurrekontu babesgarria 288 milioi eurokoa izan da. Laguntza horiei esker, 16.333 etxebizitza
birgaitu dira eta ia bete da 2010-2013 Etxebizitza eta Hiri Eraberritzearen Plan Zuzendariak
2011rako ezarritako helburua, hain zuzen ere 17.400 etxebizitza birgaitzea. Gauzak horrela,
atal honetan % 94ko betetze-maila lortu da.
Hala ere, Planaren gauzatzearen lehen bi urteak batera hartuta, birgaitu diren etxebizitzen
guztizko bolumenak aldi horretarako aurreikusitako helburua gainditu duela ikus daiteke.
Zehazki, 2010-2011 aldian emandako laguntzekin 35.830 etxebizitza birgaitu ziren eta aldi
horretarako helburua 35.600 etxebizitza birgaitzekoa zen.
Diruz lagundutako zenbatekoari dagokionez, murriztu egin da, aurreko bi urteetan
erregistratutako balio maximoekin alderatuz baina, 2006-2008 aldian emandako diru-
laguntza gainditu da. Halaber, azken urtean beheranzko bilakaera ezagutu dute etxebizitza
birgaituek.1.
4.1. grafikoa Birgaitutako etxebizitzen kopuruaren eta birgaitzeko diru-laguntzen guztizko kopuruaren bilakaera, 2006-2011
15,16 14,11 14,6122,44 20,65
15,76
17.899 16.857 16.02720.534 19.497
16.333
0
5
10
15
20
25
2006 2007 2008 2009* 2010 2011
Mili
oi e
urot
an
0
5.000
10.000
15.000
20.000
25.000
Etxe
bizi
tza
kop.
Diru-laguntza Etxebizitza kop.
* Birgaitzeko Laguntzen Ezohiko Planak 10 milioi eurotan areagotu zuen birgaitzera zuzendutako laguntzen urteko aurrekontua.
Iturria: Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Saila (Eusko Jaurlaritza).
Sailak emandako laguntzen barruan daude, partikularrentzako diru-laguntzak —16.000
etxebizitza baino gehiago birgaitzeko balio izan dute—, eta jabekideen elkarteentzako diru-
laguntza zuzenak —mota horretako 764 txosten erregistratu dira—.
1 Zentzu horretan, kontuan hartu behar da 2009ko uztailean onartutako Birgaitzeko Laguntzen Aparteko Planak laguntzak eskuratzeko gehieneko muga areagotu zuela, urteko 21.000 eurotik 33.000 eurora eta 2009an eta 2010ean emandako diru-laguntzak eragin zituen aldaketa horrek (nahiz eta 2009an eskatu ziren).
41
Servicio de Estudios, Planificación y Presupuestos Azterlan, Plangintza eta Aurrekontuen Zerbitzua
Donostia – San Sebastián, 1 – Tef. 945 01 98 71 – Fax 945 01 98 55 – 01010 Vitoria-Gasteiz
4.1.1. Diru-laguntzak birgaitze motaren arabera
Birgaitze-eragiketen gehiengoa birgaitze isolatuak izan dira eta guztizko diru-laguntzen % 76
bereganatu dituzte (12 milioi euro); gainontzeko % 24 (3,8 milioi euro), birgaitze
integratuko eragiketetara bideratu dira.
Diruz lagundutako etxebizitzen kopuruari erreparatuz, birgaitze isolatuaren kasuan, 14.563
etxebizitzak jaso dute diru-laguntza (guztizkoaren % 89), eta birgaitze integratuaren
kasuan, 1.770 etxebizitza izan dira (guztizkoaren % 11).
4.1. taula Etxebizitzak birgaitzeko diru-laguntzak birgaitze motaren arabera.
2002-2005 batez best.
2006-2009 batez best. 2010 2011
Kop. milaka € Kop. milaka € Kop. milaka € Kop. milaka € Birgaitze isolatua 10.909 7.707 16.061 13.175 17.736 17.395 14.563 11.975 Birgaitze integratua 1.521 2.871 1.769 3.408 1.761 3.252 1.770 3.783 Birgaitzea guztira 12.430 10.578 17.829 16.583 19.497 20.647 16.333 15.758 Iturria: Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Saila, Eusko Jaurlaritza.
Onartutako diru-laguntzen batez besteko zenbatekoa 965 euro/etxebizitza da: 822 euro jaso
dituzte batez beste birgaitze isolatuko jarduerek, eta 2.137 euro/etxebizitza da batez
bestekoa birgaitze integratuko jardueren kasuan.
4.2. grafikoa Birgaitzeko diru-laguntzen batez besteko kopurua motaren arabera
311
492 92
1
916
714
739
798 99
5
982
8221.
418
1.63
9 2.10
2
2.17
1
1.88
6
1.84
5
1.90
6
2.05
5
1.84
7
2.13
7
0
500
1.000
1.500
2.000
2.500
2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
Euro
/ et
xebi
zitz
a
Isolatua
Integratua
Iturria: Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Saila. Eusko Jaurlaritza.
Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Sailak elementu komunak birgaitzeko diru-laguntzak
ematen ditu. Diru-laguntza horiek elementu komunetan obrak egiteko izaten dira eta
auzokideen elkarteei zein partikularrei ematen zaizkie. Modu berean, etxebizitzaren
banakako birgaitzea laguntzeko laguntzak ematen dira. Elementu komunak zein banakakoak
birgaitzeko laguntzak altuagoak izan ohi dira garatuko diren eragiketak edo jarduerak
birgaitze integratuko eremuetan barne hartuta daudenean.
Eskura dauden datuak aztertuz ikus daitekeen moduan, diru-laguntzen eta aurrekontu
babesgarriaren zati handiena elementu komunen obrek bereganatu dute, fatxada, estalki eta
42
Servicio de Estudios, Planificación y Presupuestos Azterlan, Plangintza eta Aurrekontuen Zerbitzua
Donostia – San Sebastián, 1 – Tef. 945 01 98 71 – Fax 945 01 98 55 – 01010 Vitoria-Gasteiz
igogailuetan egin beharrekoek, funtsean. Aurrerago, xehetasun handiagoarekin aztertuko
dira datu horiek.
Hain zuzen, 2011n emandako diru-laguntzen % 95 (14,9 milioi euro), elementu komunak
birgaitzeko eman dira. Horrez gain, 4.3. grafikoa grafikoan ikus daitekeen moduan, azken
urteetan goranzko joera nagusitu da nabarmenki.
Zenbateko horretatik, 5,8 milioi euro elkarteei emandako zuzeneko laguntzak izan dira (%
37) eta 9,1 milioi euro (% 58), berriz, partikularrei elementu komunen obrak egiteko
laguntzak. Gainontzeko % 5 (0,8 milioi euro), etxebizitzen elementu indibidualak birgaitzeko
erabili dira.
4.2. taula Birgaitzera zuzendutako diru-laguntzen bilakaera laguntza motaren arabera
Laguntza komunitarioa
Txosten kop. Etxebizitza kop. Diru-laguntzak guztira
Babestuko den aurrekontua
2006 611 -- 3.921.017 216.982.864 2007 694 -- 4.061.575 216.188.375 2008 739 -- 4.952.937 323.848.306 2009 869 -- 6.777.402 290.563.568 2010 764 -- 5.799.855 206.087.937 2011 764 -- 5.830.890 227.947.174 Laguntza partikularra Elementu komunen birgaitzea
Txosten kop. Etxebizitza kop. Diru-laguntzak
guztira Babestuko den
aurrekontua
2006 3.337 16.718 9.583.599 55.512.630 2007 3.347 15.837 8.788.067 51.469.870 2008 3.286 15.170 8.663.153 52.945.691 2009 3.992 19.389 14.093.508 73.932.775 2010 3.516 18.506 13.702.657 61.499.858 2011 3.332 15.665 9.091.447 50.438.863 Banakako laguntza Banakako birgaitzea
Txosten kop. Etxebizitza kop. Diru-laguntzak
guztira Babestuko den
aurrekontua
2006 1.181 1.181 1.658.570 19.066.185 2007 1.020 1.020 1.266.231 15.280.958 2008 857 857 994.893 10.449.339 2009 1.145 1.145 1.569.349 15.579.677 2010 991 991 1.144.320 9.814.217 2011 668 668 835.768 9.933.675 BIRGAITZEKO LAGUNTZAK GUZTIRA 2006 5.129 17.899 15.163.186 291.561.680 2007 5.061 16.827 14.115.873 282.939.203 2008 4.882 16.027 14.610.983 387.243.385 2009 6.006 20.534 22.440.259 380.076.020 2010 5.271 19.497 20.646.832 277.402.012 2011 4.764 16.333 15.758.105 288.319.712
Iturria: Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Saila, Eusko Jaurlaritza.
43
Servicio de Estudios, Planificación y Presupuestos Azterlan, Plangintza eta Aurrekontuen Zerbitzua
Donostia – San Sebastián, 1 – Tef. 945 01 98 71 – Fax 945 01 98 55 – 01010 Vitoria-Gasteiz
Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Sailak emandako laguntzen onuradun izan diren birgaitze-
inbertsio guztiak kontuan hartuta, 288 milioi eurora iristen da aurrekontu babesgarria, hau
da, iaz erregistratutakoa baino altuagoa da (277 milioi eurokoa izan zen), nahiz eta, diru-
laguntza zerbait baxuagoa izan den oraingoan. Diruz lagundutako obra motari dagokionez,
guztizkoaren % 97 (278 milioi euro), elementu komunen obretan egindako inbertsioari
dagozkie eta gainontzeko % 3 (10 milioi), diruz lagundutako banakako birgaitzearen
aurrekontuaren barruan daude.
Azterketa sakonago bat eginez ikus daitekeen moduan, aurrekontu babesgarriaren
gehiengoa jabekideen elkarteek elementu komunen obrak egiteko jasotako laguntza zuzenek
bereganatu dute: guztizko inbertsioaren % 79 metatu dute horrelako eragiketek (228 milioi
euro); hala ere, emandako diru-laguntzaren % 37 bakarrik da. Bestalde, partikularrek
elementu komunen obrak egiteko egin den inbertsioa 50 milioi eurora iritsi da (guztizkoaren
% 18).
Azterketa horrek garbi uzten du aurrekontu babesgarria eta emandako diru-laguntzak
desberdinak direla, obra mota eta laguntzaren onuraduna bereizten badira, eta horren isla
da4.3. grafikoa. grafikoa. Zentzu horretan, ezin da ahaztu elkarteek jasotako laguntza
zuzenaren zenbatekoa partikularrei emandako diru-laguntzena baino baxuagoa dela
(proportzio baxuagoa aurrekontu babesgarriarekiko).
4.3. grafikoa Diru-laguntzen eta aurrekontu babesgarrien bilakaera laguntza moten arabera.
EMANDAKO DIRU-LAGUNTZEN BANAKETA
26% 29% 34% 30% 28% 37%
63% 62% 59% 63% 66% 58%
11% 9% 7% 7% 6% 5%
0%10%20%30%40%50%60%70%80%90%
100%
2006 2007 2008 2009 2010 2011
Banakako laguntzak. Banakakobirgait.
Partikularren laguntzak. Birgait.Komunitarioak
Auzokideen elkarteen laguntzak
BABES DAITEZKEEN AURREKONTUEN BANAKETA
74% 76% 84% 76% 74% 79%
19% 18% 14% 20% 22% 18%7% 5% 3% 4% 4% 3%
0%10%20%30%40%50%60%70%80%90%
100%
2006 2007 2008 2009 2010 2011
Banakako laguntzak. Banakakobirgait.
Laguntza partikularrak. Birgaitz.Komunitarioak
Auzokideen Elkarteen laguntzak
Iturria: Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Saila (Eusko Jaurlaritza).
44
Servicio de Estudios, Planificación y Presupuestos Azterlan, Plangintza eta Aurrekontuen Zerbitzua
Donostia – San Sebastián, 1 – Tef. 945 01 98 71 – Fax 945 01 98 55 – 01010 Vitoria-Gasteiz
4.1.2. Emandako diru-laguntzen banaketa geografikoa
Emandako laguntzen banaketa geografikoari dagokionez, diru-laguntzaren onuradun izan
diren etxebizitzak kontuan hartuta, Bizkaiak bereganatu ditu guztizkoaren % 57, Gipuzkoak
% 29 eta Arabak gainontzeko % 14. Dena den, birgaitze isolatuko eragiketak eta birgaitze
integratukoak bereizten badira, Gipuzkoak protagonismo handiagoa lortzen du bigarrenen
kasuan, etxebizitzen guztizkoaren % 48 metatzen dituelarik, eta Bizkaiak eta Arabak
agerpen txikiagoa dute, % 44 eta % 8, hurrenez hurren.
Bestalde, birgaitze isolatuko eragiketen banaketari dagokionez, Bizkaian daude diruz
lagundutako etxebizitzen % 58, Gipuzkoan % 27 eta Araban gainontzeko % 15.
Haatik, diruz lagundutako zenbatekoak izan duen banaketari erreparatzen bazaio, Bizkaia da
protagonista nagusia birgaitze integratuaren kasuan, izan ere, nahiz eta, Gipuzkoan baino
etxebizitza gutxiagok jaso duten diru-laguntza, etxebizitza bakoitzagatik emandako
zenbatekoa altuagoa da. Horrela, Bizkaiak bereganatu du birgaitze isolatura bideratutako
diru-laguntzaren % 51 eta % 53koa da portzentajea birgaitze integratuaren kasuan.
Gipuzkoan % 33ko eta % 34ko portzentajeak erregistratu dira, hurrenez hurren, eta Arabak,
azkenik, % 16ko portzentajea lortu du jarduera isolatuen kasuan eta % 13koa da birgaitze
integratuaren kasuan.
4.4. grafikoa 2011n emandako diru-laguntzen banaketa lurralde historikoka eta birgaitze motaren arabera
BANAKETA ETXEBIZITZA KOPURUAREN ARABERA
14,3 15,1 8,0
56,5 58,143,6
29,2 26,848,4
0%
20%
40%
60%
80%
100%
Birgaitzea guztira Birgaitze isolatua Birgaitze integratua
(%)
Gipuzkoa
Bizkaia
Araba
BANAKETA DIRU-LAGUNTZEN ZENBATEKOAREN ARABERA
15,1 15,8 12,8
51,3 50,8 53
33,6 33,4 34,2
0%
20%
40%
60%
80%
100%
Birgaitzea guztira Birgaitze isolatua Birgaitze integratua
(%)
Gipuzkoa
Bizkaia
Araba
Iturria: Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Saila (Eusko Jaurlaritza).
45
Servicio de Estudios, Planificación y Presupuestos Azterlan, Plangintza eta Aurrekontuen Zerbitzua
Donostia – San Sebastián, 1 – Tef. 945 01 98 71 – Fax 945 01 98 55 – 01010 Vitoria-Gasteiz
Laguntzen hartzaileei erreparatzen bazaie, eta auzokideen elkarteei emandako diru-laguntza
zuzenak kontuan hartuta, Bizkaiak diruz lagundutako guztizko kopuruaren % 45 bereganatu
du; % 39koa da portzentajea Gipuzkoan eta % 16koa Araban. Bestalde, partikularrek
elementu komunetan obrak egiteko jasotako diru-laguntzek honako banaketa hau eduki dute
lurraldean: % 56 Bizkaian, % 32 Gipuzkoan eta gainerako % 12 Araban. Ikus 4.5. grafikoa
grafikoa.
Amaitzeko, etxebizitzaren banakako elementuak birgaitzeko emandako laguntzen banaketari
erreparatuz, Arabaren protagonismoak ezagutu duen areagotze nabarmena azpimarratu
behar da, diruz lagundutako zenbatekoaren % 39 metatzera iritsi delarik. % 44 Bizkaian eta
gainerako % 17 Gipuzkoan.
4.3. taula Diru-laguntzak eta babes daitekeen aurrekontua birgaitze komunitarioko jardueren eta banakako birgaitze-jardueren arabera. 2011
Elementu komunen birgaitzea
Lurralde historikoa
Txosten kop. Etxebizitza kop. Diru-laguntzak guztira
Babestuko den aurrekontua
Araba 583 2.157 2.054.170,5 45.890.135,7 Bizkaia 1.882 8.949 7.716.055,6 130.952.467,0 Gipuzkoa 1.631 4.559 5.152.110,6 101.543.434,5 GUZTIRA 4.096 15.665 14.922.336,7 278.386.037,2
Banakako birgaitzea
Araba 178 178 324.274,0 3.496.606,1 Bizkaia 287 287 365.663,5 4.039.193,1 Gipuzkoa 203 203 145.831,0 2.397.875,8 GUZTIRA 668 668 835.768,5 9.933.675,0 BIRGAITZEA GUZTIRA 4.764 16.333 15.758.105,2 288.319.712,2
Iturria: Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Saila, Eusko Jaurlaritza.
46
Servicio de Estudios, Planificación y Presupuestos Azterlan, Plangintza eta Aurrekontuen Zerbitzua
Donostia – San Sebastián, 1 – Tef. 945 01 98 71 – Fax 945 01 98 55 – 01010 Vitoria-Gasteiz
4.4. taula Elementu komunen birgaitze-jardueren diru-laguntzak eta aurrekontu babesgarria laguntza motaren arabera. 2011.
Laguntza komunitarioa
Lurralde historikoa
Txosten kop. Etxebizitza kop. Diru-laguntzak guztira
Babestuko den aurrekontua
Araba 84 -- 940.990,5 38.664.025,4 Bizkaia 180 -- 2.637.627,6 103.172.786,1 Gipuzkoa 500 -- 2.252.271,6 86.110.362,7 GUZTIRA 764 -- 5.830.889,7 227.947.174,2
Banakako laguntza Elementu komunen birgaitzea.
Araba 499 2.157 1.113.180,0 7.226.110,3 Bizkaia 1.702 8.949 5.078.428,0 27.779.680,8 Gipuzkoa 1.131 4.559 2.899.839,0 15.433.071,8 GUZTIRA 3.332 15.665 9.091.447,0 50.438.862,9 Elementu komunen birgaitzea guztira 4.096 15.665 14.922.336,7 278.386.037,2
Iturria: Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Saila, Eusko Jaurlaritza.
4.5. grafikoa 2011n emandako diru-laguntzen banaketa lurralde historikoka eta laguntza motaren arabera
15,1 13,838,8
51,3 51,7
43,8
33,6 34,517,4
0%
20%
40%
60%
80%
100%
Birgaitzea guztira Birgaitze komunitarioa Banakako birgaitzea
(%)
Gipuzkoa
Bizkaia
Araba
16,1 12,2
45,2 55,9
38,6 31,9
0%10%20%30%40%50%60%70%80%90%
100%
Erkidegoen laguntzak Partikularren laguntzak
(%)
Gipuzkoa
Bizkaia
Araba
Banaketa diru-laguntzen zenbatekoaren arabera. Iturria: Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Saila (Eusko Jaurlaritza).
47
Servicio de Estudios, Planificación y Presupuestos Azterlan, Plangintza eta Aurrekontuen Zerbitzua
Donostia – San Sebastián, 1 – Tef. 945 01 98 71 – Fax 945 01 98 55 – 01010 Vitoria-Gasteiz
4.6. grafikoa Emandako laguntzen banaketaren bilakaera lurralde historikoka laguntzen hartzailearen arabera.
AUZOKIDEEN ELKARTEETARAKO LAGUNTZAK
13,8 13,4 14,3 10,0 12,4 16,1
37,9 40,1 41,3 46,1 47,3 45,2
48,3 46,6 44,4 43,9 40,2 38,6
0%
20%
40%
60%
80%
100%
2006 2007 2008 2009 2010 2011
(%)
Gipuzkoa
Bizkaia
Araba
PARTIKULARREI LAGUNTZAK
15,6 15,4 15,8 16,4 12,5 12,2
46,9 47 48,2 46,3 54,8 55,9
37,4 37,6 36,0 37,3 32,6 31,9
0%
20%
40%
60%
80%
100%
2006 2007 2008 2009 2010 2011
(%)
Gipuzkoa
Bizkaia
Araba
Banaketa diru-laguntzen zenbatekoaren arabera. Iturria: Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Saila (Eusko Jaurlaritza).
4.1. Mapa. mapan ikus daiteke Euskal Autonomia Erkidegoko udalerrietan bigaitzerako
laguntzen onuradunek 2010 eta 2011 urteetan jasotako diru-laguntzen zenbatekoaren
arabera eduki duten banaketa. Azterketa horren bitartez egiaztatu daitekeen moduan,
udalerri gehienek laguntzak jaso badituzte ere, emandako diru-laguntzaren guztizkoaren %
75 20 udalerrik bereganatu dute. Hiru hiriburuek bereganatu dute etxebizitzak birgaitzeko
partikularren artean banatutako laguntzen % 40.
48
Servicio de Estudios, Planificación y Presupuestos Azterlan, Plangintza eta Aurrekontuen Zerbitzua
Donostia – San Sebastián, 1 – Tef. 945 01 98 71 – Fax 945 01 98 55 – 01010 Vitoria-Gasteiz
4.1. Mapa Partikularrei etxebizitza eta eraikinak birgaitzeko emandako diru-laguntzen banaketa 2010-2011.
Iturria: Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Saila (Eusko Jaurlaritza).
49
Servicio de Estudios, Planificación y Presupuestos Azterlan, Plangintza eta Aurrekontuen Zerbitzua
Donostia – San Sebastián, 1 – Tef. 945 01 98 71 – Fax 945 01 98 55 – 01010 Vitoria-Gasteiz
4.2. Mapa. mapan auzokideen elkarteei 2010-2011 aldian emandako laguntzen banaketa
geografikoa ikus daiteke, eta partikularrei emandako laguntzen kasuan bezala, 15 udalerrik
auzokideen elkarteei emandako diru-laguntzen % 70 bereganatu dutela ikus daiteke
(hiriburuek bereganatu dute guztizko diru-laguntzen % 43).
4.2. Mapa Auzokideen elkarteei emandako diru-laguntzen banaketa 2010-2011.
Iturria: Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Saila (Eusko Jaurlaritza).
50
Servicio de Estudios, Planificación y Presupuestos Azterlan, Plangintza eta Aurrekontuen Zerbitzua
Donostia – San Sebastián, 1 – Tef. 945 01 98 71 – Fax 945 01 98 55 – 01010 Vitoria-Gasteiz
4.1.3. Diru-laguntzak obra motaren arabera
Babes daitezkeen jarduerak lau obra motaren inguruan sailkatzen dira, eta bakoitzak diru-
laguntza kopuru desberdina jasotzen du. Eraikinaren egitura eta eraikuntza egokitzeko obrak
eta bizigarritasun-baldintzak egokitzekoak 1. eta 2. motako obren kategorian barne hartzen
dira. Etxebizitzak eta horietarako sarbideak indarrean dagoen araudiaren arabera
ezintasunak dituzten pertsonentzat egokitzeko eragiketak 3. motako obren barruan
sailkatzen dira eta eraikuntzaren eta etxebizitzen akabera orokorra eraikuntza egokiaren
printzipioetara egokitzeko obrak 4. motakoen artean sartzen dira.
Sailkapen horren arabera, diru-laguntzen gehiengoa egitura eta eraikuntza egokitzeko obrek
bereganatu dutela ikus daiteke: diruz lagundutako guztizko zenbatekoaren % 69 bereganatu
dute (10,8 milioi euro). Irisgarritasuna hobetzeko jarduerek jaso dute 2011n emandako diru-
laguntzaren % 30 (4,7 milioi euro). Gainontzeko eragiketek protagonismo txikiagoa dute
diru-laguntzen guztizkoan. Zehazki, eraikinen eta etxebizitzen akabera orokorrarekin
lotutako obrek bereganatu dute guztizko zenbatekoren % 2, 250.000 €-ko diru-
laguntzarekin; etxebizitzen eta eraikinen bizigarritasun-baldintzak egokitzeko, bestalde,
35.000 €-ko diru-laguntza jaso dute (guztizkoaren % 0,2).
4.5. taula 2011n diruz lagundutako obra mota nagusiak.
Lan motak Diru-laguntzaren
zenbatekoa Banaketa (%)
1. mota: egitura eta eraikuntza egokitzeko lanak
10.811.259 68,6
Fatxadak 3.808.335 24,2 Estalkiak 1.625.499 10,3 Fatxadak eta estalkiak 1.540.501 9,8 Igogailu berriak 712.786 4,5 Igogailuak ordezkatzea 788.612 5,0 motako gainerako obrak 2.335.526 14,8
2. mota: bizigarritasun-baldintzak egokitzeko obrak
34.676 0,2
3. mota: irisgarritasuna hobetzeko etxebizitzak egokitzeko obrak
4.659.975 29,6
Igogailu berriak 2.956.021 18,8 Igogailuak ordezkatzea 274.386 1,7 3. motako gainerako obrak 1.429.568 9,1
4 .mota: akabera 252.195 1,6 Diru-laguntzak GUZTIRA 15.758.105 100,0
Iturria: Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Saila (Eusko Jaurlaritza).
Jardueren araberako azterketa zehatzago bat eginez ikus daitekeen moduan, fatxaden
birgaitzeak (% 24) eta estalkienak (% 10), edo bi eragiketak batera, izan dira diruz
lagundutako birgaitze-jardueren gehiengoa. Hain zuzen, jardueren % 44tan aipatutako
elementu baten birgaitzea egin da.
Halaber, igogailu berrien instalazioa, edo zaharren ordezkapena, 1. motan zein 3. motan
barne hartutakoak, diruz lagundutako jardueren % 30 dira.
51
Servicio de Estudios, Planificación y Presupuestos Azterlan, Plangintza eta Aurrekontuen Zerbitzua
Donostia – San Sebastián, 1 – Tef. 945 01 98 71 – Fax 945 01 98 55 – 01010 Vitoria-Gasteiz
4.7. grafikoa 2011n onartutako diru-laguntzen banaketa obra motaren arabera.
1. mota % 68,6
gainontzekoa % 14,8
fatxada+estalkia % 9,8
estalkia % 10,3
4. mota% 1,6
3 . mota% 29,6
2. mota% 0,2
igogailua% 9,5
fatxada% 24,2
Iturria: Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Saila (Eusko Jaurlaritza).
Eraikinen egitura eta eraikuntza egokitzeko 1. motako obrei dagokienez, guztira 10,8 milioi
euroko diru-laguntza jaso dute. Kopuru horretatik % 54 (5,9 milioi) partikularrentzat izan
dira, elementu komunak birgaitzeko; % 41 (4,5 milioi), auzokideen elkarteek jasotako
laguntza zuzenak izan dira eta gainerako % 5 (0,5 milioi), etxebizitzen banakako
elementuak birgaitzeko izan dira.
Irisgarritasuna hobetzeko jarduerak barne hartzen dituzten 3. motako obrei dagokienez,
honako banaketa hau ezagutu du onartutako diru-laguntzen guztizko zenbatekoak: 3,1 milioi
euro partikularrentzat izan dira, elementu komunak birgaitzeko (guztizkoaren % 66); 1,3
milioi euro auzokideen elkarteentzat izan dira (% 29); eta gainerako % 5 banakako
elementuak birgaitzeko izan dira (200.000 euro).
4.6. taula 2011n onartutako diru-laguntzak obra motaren eta laguntza motaren arabera.
Laguntza mota
Lan motak Auzokideen
elkarteetarako laguntzak
Partikularrei laguntzak. Elementu komunen birgaitzea
Banakako laguntzak. Banakako birgaitzea
Birgaitzeak guztira
1. mota: egitura eta eraikuntza egokitzeko lanak
4.481.908 5.857.311 472.040 10.811.259
2. mota: bizigarritasun-baldintzak egokitzeko obrak
-- 34.676 -- 34.676
3. mota: irisgarritasuna hobetzeko etxebizitzak egokitzeko obrak
1.348.982 3.101.889 209.104 4.659.975
4 .mota: akabera -- 97.571 154.624 252.195
Diru-laguntzak GUZTIRA
5.830.890 9.091.447 835.768 15.758.105
Iturria: Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Saila (Eusko Jaurlaritza).
52
Servicio de Estudios, Planificación y Presupuestos Azterlan, Plangintza eta Aurrekontuen Zerbitzua
Donostia – San Sebastián, 1 – Tef. 945 01 98 71 – Fax 945 01 98 55 – 01010 Vitoria-Gasteiz
Lehen esandakoa gogora ekarriz, emandako diru-laguntzaren gehiena birgaitze isolatuko
eragiketetara bideratu da (% 76, 12 milioi), eta gainontzeko % 24 (3,8 milioi euro) birgaitze
integratuko eremuetan (BIE) kokatutako eragiketak egiteko banatu da.
Zentzu horretan, ezin da ahaztu, jarduera isolatuetarako emandako diru-laguntzak zein
BIEetan kokatutako jardueretarako emandakoak, elementu komunak birgaitzeko izan direla
gehien bat (ikus4.7. taula. taula). Hain zuzen, diru-laguntzen % 96 eragiketa isolatuek
bereganatu dute eta % 89 BIEetan egindakoek.
Aurrekontu babesgarriari erreparatuz, birgaitze isolatuko jarduerek bereganatu dute
guztizkoaren % 86 (247 milioi euro) eta BIEetan egindako obrek bereganatu dute
gainontzeko % 14 (41 milioi euro).
Jarraian ikus daiteke guztizko inbertsioak izan duen lurralde-banaketa: Bizkaiak bereganatu
du guztizkoaren % 47, Gipuzkoak % 36 eta Arabak, azkenik, gainerako % 17.
4.7. taula Emandako laguntzen banaketa birgaitze isolatuaren edo birgaitze integratuaren arabera banatuta. 2011.
BIRGAITZE MOTA Txosten kop. Etxebizitza kop. Diru-laguntzak guztira
Babestuko den aurrekontua
Birgaitze isolatua Auzokideen elkarteetarako laguntzak 685 -- 4.771.198 198.395.507 Partikularrei laguntzak. Elementu komunen birgaitzea. 2.947 14.086 6.783.028 41.744.649 Partikularrei laguntzak. Banakako birgaitzea 477 477 420.741 6.777.928 BIRG. ISOLATUA GUZTIRA 4.109 14.563 11.974.968 246.918.084
Birgaitze integratua Auzokideen elkarteetarako laguntzak 79 -- 1.059.692 29.551.667 Partikularrei laguntzak. Elementu komunen birgaitzea. 385 1.579 2.308.419 8.694.214 Partikularrei laguntzak. Banakako birgaitzea 191 191 415.027 3.155.747 BIRG. INTEGRATUA GUZTIRA 655 1.770 3.783.137 41.401.628 BIRGAITZEA GUZTIRA 4.765 16.333 15.758.105 288.319.712
Iturria: Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Saila, Eusko Jaurlaritza.
53
Servicio de Estudios, Planificación y Presupuestos Azterlan, Plangintza eta Aurrekontuen Zerbitzua
Donostia – San Sebastián, 1 – Tef. 945 01 98 71 – Fax 945 01 98 55 – 01010 Vitoria-Gasteiz
4.8. grafikoa Diruz lagundutako jardueren aurrekontu babesgarriaren lurralde-banaketa
Araba% 17
Bizkaia% 47
Gipuzkoa% 36
Iturria: Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Saila (Eusko Jaurlaritza).
4.2. Emandako maileguak
Birgaitze-jarduerek mailegu hitzartuak jaso ditzakete, subsidiaziorik gabe, gehienez ere
aurrekontu osoaren kantitate beragatik. Hala ere, mailegu bidezko laguntzak ez dira diru-
laguntza zuzenak bezain garrantzitsuak. Hain zuzen, 2011n 439 mailegu onartu ziren
guztira, 3,2 milioi euro inguruko kantitateagatik. Birgaizte isolatuko eragiketek (367) 2,6
milioi euro metatu zituzten eta birgaitze integratuko eremuen barruko jarduerek (72
jarduera) 0,6 milioi.
4.8. taula Etxebizitzak birgaitzeko maileguak.
2002-05 batez best.
2006-09 batez best.
2010 2011
Kop. m.€ Kop. m.€ Kop. m.€ Kop. m.€
Birgaitze isolatua 1.161 6.664 845 6.035 702 5.073 401 2.894 Birgaitze integratua 172 1.424 118 1.174 83 915 74 654 Birgaitzea guztira 1.333 8.088 963 7.209 785 5.988 475 3.548 Iturria: Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Saila, Eusko Jaurlaritza.
Bilakaerari erreparatuz ikus daitekeen moduan, pixkanaka murriztuz joan da birgaitzerako
emandako maileguen guztizko zenbatekoa, batez ere azken urtean. Horrela, 2010ean
lortutako bolumenarekin alderatuz, % 45 murriztu da zenbatekoa eta 3,5 milioi eurora iritsi
da (6 milioi 2010ean).
54
Servicio de Estudios, Planificación y Presupuestos Azterlan, Plangintza eta Aurrekontuen Zerbitzua
Donostia – San Sebastián, 1 – Tef. 945 01 98 71 – Fax 945 01 98 55 – 01010 Vitoria-Gasteiz
4.9. grafikoa Onartutako maileguen guztizko zenbatekoaren bilakaera. 2006-2011.
7.846 8.3606.846
5.782 5.9883.548
01.0002.0003.0004.0005.0006.0007.0008.0009.000
2006 2007 2008 2009 2010 2011
mila
ka e
urot
an
Iturria: Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Saila (Eusko Jaurlaritza).
55
Servicio de Estudios, Planificación y Presupuestos Azterlan, Plangintza eta Aurrekontuen Zerbitzua
Donostia – San Sebastián, 1 – Tef. 945 01 98 71 – Fax 945 01 98 55 – 01010 Vitoria-Gasteiz
4.3. Hainbat jarduera
4.3.1. Irisgarritasunerako programa
Aurreko atalean Sailak partikularrei eta jabekideen erkidegoei etxebizitzak eta eraikinak
birgaitzeko ematen dizkien laguntzak aztertu dira. Laguntza horiez gain, Etxebizitza Sailak
Udaletarako eta Birgaitzeko Hirigintza Sozietateetarako (BHS) diruz lagun daitezkeen beste
programa batzuk ditu.
2011an zehar Eusko Jaurlaritzak, Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Sailaren eskutik, 3,2
milioi euroko zenbatekora iritsi diren diru-laguntzak onartu ditu. Dena den, deialdi hori
2012an ebatziko da. 2010eko deialdian 2,2 milioi euroko kantitateko diru-laguntza onartu
zen Udalek eta Toki Erakunde Txikiek irisgarritasuna hobetzeko 131 obra eta 16 plan
gauzatzeko. 4.9. taula eta 4.10. taula ikus daitezke 2010eko deialdiko eta aurreko
deialdietako emaitzak.
4.9. taula Udalei eta Toki Erakunde Txikiei irisgarritasuna hobetzeko emandako diru-laguntzak. 2002-10.
2002-2005 batez best.
2006-2009 batez best.
2009 2010
Kop. m. € Kop. m. € Kop. m. € Kop. m. €
Planak 19 268 23 267 15 130 16 59 Lanak 153 2.467 132 3.034 169 3.336 131 2.101 Guztira 172 2.735 155 3.301 184 3.466 147 2.160 Udaletxe, Toki Erakunde Txiki eta Irabazi Asmorik gabeko eta Erabilera Publikoko Erakunde Pribatuei
emandako diru-laguntzak. Iturria: Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Saila. Eusko Jaurlaritza
4.10. taula Udalei eta Toki Erakunde Txikiei irisgarritasuna hobetzeko emandako diru-laguntzak lurraldeka. 2010
Erakunde kop.
Plan kop.
Planetarako diru-lag.
Obra kop.
Obretarako diru-lag.
Diru-laguntzak guztira (€)
Araba 16 3 9.644,65 11 104.041,45 113.686,10 Bizkaia 41 8 30.107,69 53 967.143,71 997.251,40 Gipuzkoa 36 5 18.798,38 67 1.030.264,12 1.049.062,50 Guztira 93 16 58.550,72 131 2.101.449,28 2.160.000,00 Iturria: Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Saila. Eusko Jaurlaritza
4.10. grafikoa Irisgarritasuna hobetzera bideratutako diru-laguntzen bilakaera, lurralde historikoka. 2001-2010.
0500
1000150020002500
2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010
mila
ka e
urot
an
Araba Gipuzkoa Bizkaia
Iturria: Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Saila. Eusko Jaurlaritza.
56
Servicio de Estudios, Planificación y Presupuestos Azterlan, Plangintza eta Aurrekontuen Zerbitzua
Donostia – San Sebastián, 1 – Tef. 945 01 98 71 – Fax 945 01 98 55 – 01010 Vitoria-Gasteiz
4.3.2. Area degradatuetarako eta auzoak birgaitzeko programa
Abenduaren 30eko 317/2002 Dekretuak arautzen du ondare urbanizatu eta eraikia
birgaitzeko jardueren araubide juridikoa eta 2007ko maiatzaren 2ko Aginduak arautzen du
Birgaitze Integratuko Eremuetako edo Bizitegi Eremu Degradatuetako ondarea birgaitzeko
diru-laguntzen ematea. Azken horri dagokionez, deialdi bat baino gehiago egin da.
Horrela, + Euskadi 09 neurrien esparruan auzoak eta hiriguneak hobetzeko diru-laguntzen
programa bat sortu zen (Hiriber programa). Hiriber Programaren eta area degradatuen
programaren artean elkarri gainjartzen ziren hainbat alor zeudela kontuan hartuta, eta
Hiriber programaren benetako eraginkortasuna egiaztatu nahian, 2007ko maiatzaren 2ko
Aginduaren bitartez 2010eko deialdia bertan behera uztea erabaki zen. Aldi berean,
Udalentzako hainbat laguntza zuzen aurreikusi ziren.
2011n area degradatuen programa etenda egon zen, baina auzoak birgaitzeko esparruan
laguntzak eman ziren, EAEko lau udalei hain zuzen ere, diru-laguntza izendunen bitartez lau
jarduera burutzeko.
4.11. taula taulan ikus daitezke ingurune degradatuen programaren esparruan deialdi
desberdinetan emandako diru-laguntzak;4.12. taula. taulan, bestalde, 2011n udalei ingurune
degradatuen birgaitze integrala egiteko emandako diru-laguntza zuzenak barne hartu dira.
4.11. taula Area Degradatuetako Ondarea birgaitzera bideratutako diru-laguntzak. 2007-2011
Azalpena 2007 2008 2009 2010 2011 Guztira
Birgaitzeko ikerketa eta planak idaztea
26.003 109.868 22.983 50.932 17.950 227.196
Urbanizazio Proiektuak idaztea
67.373 294.026 160.072 59.696 -- 581.167
Eraikuntza-lanak 707.057 1.462.853 1.365.377 -- -- 3.535.287 Urbanizazio-lanak 1.148.913 2.376.000 2.219.651 -- -- 5.744.564 Guztira 1.949.346 4.242.747 3.768.083 110.088 17.950 10.088.214 * Urte bat baino gehiagorako programak. Iturria: Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Saila.
Udalei emandako diru-laguntza izendunei erreparatuz, Barakaldoko udalari emandako diru-
laguntzak (300.000 €) Llano-Cruces auzoaren hiri-berrikuntzako obrak finantzatzeko ziren:
• Argenta kaleko 4, 6 eta 8 zenbakietan espaloietako zoladura berritzea.
• La Paz auzoan espaloiak eta lorategiak egitea.
• Balejo kalearen konglomeratua berritzea.
• Arteta eta Labrostegi kaleetan espaloiak eta aglomeratua egitea.
• Llano auzoko oinezkoen espazioan zoladura jartzea.
• Turina kaleko azpiegitura berritzea.
Bestalde, Eibarko Udalak 190.836 euroko diru-laguntza jaso zuen Wenceslao Orbea kalean
igogailu komunitario bat instalatzeko obren kostua finantzatzeko. Moreda de Álavako udalari
dagokionez, 60.000 euro jaso zituen € La Cruz kaleko plaza berrurbanizatzeko lanen kostua
finantzatzeko. Hain zuzen, zoladura jarri zen eta hiri-altzariak instalatu ziren.
57
Servicio de Estudios, Planificación y Presupuestos Azterlan, Plangintza eta Aurrekontuen Zerbitzua
Donostia – San Sebastián, 1 – Tef. 945 01 98 71 – Fax 945 01 98 55 – 01010 Vitoria-Gasteiz
Azkenik, Elciegoko Udalari emandako diru-laguntza bertako udaletxearen birgaitzea
finantzatzeko erabili zen, eraikinak zituen oztopo arkitektonikoak desagerrarazteko. 149.981
eurokoa izan zen diru-laguntza.
4.12. taula Area degradatuen birgaitze integralerako diru-laguntza zuzenak, 2010 eta 2011.
Eurotan
2010EAN EMANDAKO DIRU-LAGUNTZA IZENDUNAK*
2010 2011 2012 Guztira
Eibarko Udala 2.130.000 670.000 -- 2.800.000 Sestaoko Udala 20.000 80.000 -- 100.000 Gasteizko udala 1.500.000 -- -- 1.500.000 Sestao Berri, Txabarri 25-27-29-31 400.000 100.000 357.783 1.757.783 Sestao Berri. Txabarri 33-35-55 50.000 1.000.000 373.502 1.423.502 GUZTIRA 4.100.000 1.850.000 731.286 7.581.286
2011N EMANDAKO DIRU-LAGUNTZA IZENDUNAK
Guztira
Barakaldoko Udala 300.000 Eibarko Udala 190.836 Moreda de Álavako Udala 60.000 Elciegoko Udala 149.981 GUZTIRA 700.367 * Urte bat baino gehiagorako programak. Iturria: Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Saila.
58
Servicio de Estudios, Planificación y Presupuestos Azterlan, Plangintza eta Aurrekontuen Zerbitzua
Donostia – San Sebastián, 1 – Tef. 945 01 98 71 – Fax 945 01 98 55 – 01010 Vitoria-Gasteiz
5. BIRGAITZERAKO LAGUNTZEN HARTZAILEEN ADIERAZLEAK
5.1. Birgaitzerako banakako laguntzen familia hartzaileen karakterizazioa
Laugarren kapituluan aztertu dira partikularrei eta auzokideen elkarteei eraikinetan eta
etxebizitzetan birgaitze-eragiketa desberdinak egiteko emandako diru-laguntzak, beste
batzuen artean. Kapitulu honetan laguntzen hartzaileen ezaugarrien azterketa egiten da.
Birgaitze-laguntzen onuradunek izandako banaketari dagokionez, % 19 ez dira iristen hileko
9.000 €-ko diru-sarreretara, % 31k urteko 9.000 eta 15.000 € arteko diru-sarrerak dituzte
eta % 31k urteko 15.000 € eta 21.000 € artekoak. Azkenik, % 17k gainditzen dituzte urteko
21.000 €-ko sarrera gordinak2.
Birgaitzeko diru-laguntzak eskuratu ahal izateko sarrera-maila maximoa urteko 21.000
eurokoa da, 2006ko abenduaren 29ko Aginduaren arabera. Hala ere, 2009ko uztailean
Birgaitzeko Laguntzen Aparteko Plana onartu zen eta sarrera-maila behin-behinean areagotu
zen, urteko 33.000 euro arte, 2009ko abenduaren 31 bitartean aurkeztutako eskaeretarako.
Hori dela eta, 2009tik aurrera areagotu egiten da 21.000 euroko diru-sarrerak gainditzen
dituzten hartzaileen proportzioa, izan ere, 2009an egindako diru-sarreren mugaren
aldaketak 2009ko uztailetik abendura egindako eskaerak, neurri handi batean 2010 eta
2011n gauzatu direnak, eragiten ditu.
Edozein modutan, epe luzerako banaketak izan duen bilakaerak erakusten du errenta-
segmentu baxuenetan diru-laguntzen hartzaile izan diren pertsonen agerpen erlatiboa
areagotu egin dela azken bi urteetan, programa 21.000 eurotik gorako segmentura zabaldu
eta gero.
5.1. grafikoa Birgaitzeko laguntzen hartzaileen banaketa sarrera-mailaren arabera.
35,1 32,7 31,1 28,7 27,4 26,4 22,3 17,3 19,1
33,1 32,9 32,3 33,0 33,6 34,630,1
25,8 31,1
27,1 28,7 30,7 32,0 32,7 32,430,0
26,731,1
3,5 4,2 4,4 4,7 4,7 5,110,0
14,4
0,2 3,97,9
2,5 6,4
11,03,32,4
0%
20%
40%
60%
80%
100%
2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
(%)
9.000 euro arte 9.000-15.000 euro 15.000-21.000 euro 21.000-27.000 euro 27.000-33.000 euro > 33.000 euro
Iturria: Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Saila (Eusko Jaurlaritza).
Birgaitzeko laguntzen hartzaileek lurralde historikoka izan duten banaketari dagokionez,
Bizkaikoak dira onuradunen % 57, Gipuzkoakoak % 29 eta Arabakoak gainerako % 14.
2 Kontuan hartu behar da erabilgarri dagoen informazioa diru-sarrera gordinei buruzkoa dela eta araudiak ezarritako muga diru-sarrera haztatuei dagokiela, hau da, kontuan hartu dira diru-sarrerak jasotzen dituzten pertsonen kopurua eta familia-unitateko kide kopurua.
59
Servicio de Estudios, Planificación y Presupuestos Azterlan, Plangintza eta Aurrekontuen Zerbitzua
Donostia – San Sebastián, 1 – Tef. 945 01 98 71 – Fax 945 01 98 55 – 01010 Vitoria-Gasteiz
Bestalde, hartzaileek sarrera-mailaren arabera izandako banaketa nahiko antzekoa da
lurralde batetik bestera.
5.2. grafikoa Birgaitzeko laguntzen hartzaileen banaketa sarrera-mailaren arabera lurralde historikoka.
17,2 20,2 18,1 19,1
31,4 31,4 30,4 31,1
35,8 29,7 31,5 31,1
11,4 11,010,4 11,02,1 3,33,63,41,4 2,4 2,8 2,4
0%
20%
40%
60%
80%
100%
Araba Bizkaia Gipuzkoa EAE
(%)
9.000 euro arte 9.000-15.000 euro 15.000-21.000 euro 21.000-27.000 euro 27.000-33.000 euro > 33.000 euro
Iturria: Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Saila (Eusko Jaurlaritza).
Familiako kide kopuruari dagokionez, birgaitzeko laguntzen onuradunen artean kide bakar
batek osatutako familien proportzio altua azpimarratu behar da. Hain zuzen, birgaitzeko
banakako laguntzak jaso dituzten familien artetik % 42 pertsona bakar batek osatutako
familiak ziren. Modu berean, familien % 31 bi kideko familiak ziren eta gainerako % 27 3
kide edo gehiagoko familiak. Banaketa horrek ez du aldaketa handiegirik ezagutu denboran,
baina onuradunen familia-tamaina murrizten ari dela ikus daiteke, batez ere azken urtean,
eta ugaritzen ari da kide bakar batek osatutako familien agerpena.
5.3. grafikoa Birgaitzeko laguntzen hartzaileen banaketa familiako kide kopuruaren arabera.
33 35,6 35,8 37 38,7 39,2 37,7 37,1 41,6
30,0 29,5 30,6 30,3 30,0 30,9 32,4 31,6 31,1
18,6 17,8 17,2 17,3 17,0 16,2 16,6 17,5 15,213,7 12,5 12,4 11,6 10,8 10,4 10,2 10,8 9,3
3,3 3,1 3 2,9
0%
20%
40%
60%
80%
100%
2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
(%)
1 2 3 4 5 edo gehiago
Iturria: Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Saila (Eusko Jaurlaritza).
Aurreko kapituluan ikusi den moduan, laguntzak etxebizitzako banakako elementuak
birgaitzeko izan daitezke, edo elementu komunak birgaitzeko jardueretarako izan daitezke;
errealitatean, jarduera gehienak horrelakoak dira (guztizkoaren % 95 2011an).
60
Servicio de Estudios, Planificación y Presupuestos Azterlan, Plangintza eta Aurrekontuen Zerbitzua
Donostia – San Sebastián, 1 – Tef. 945 01 98 71 – Fax 945 01 98 55 – 01010 Vitoria-Gasteiz
Zentzu horretan, etxebizitzen banakako elementuen birgaitzean gehiago dira kide bakar
batek osatutako familiak, eraikinaren elementu komunen birgaitzean baino. Hain zuzen,
lehen kasuan % 54koa da kide bakar batek osatutako familien proportzioa eta % 41ekoa da,
berriz, elementu komunen birgaitzearen kasuan.
5.4. grafikoa Birgaitzeko laguntzen hartzaile diren kide bakarreko familien proportzioaren bilakaera birgaitze motaren arabera.
37,2
49,2 49,2 47,8 47,4 48,0 48,6 48,1
32,6 34,8 36,2 36,2 38,1 38,7 37,1 36,541,0
54,2
0
10
20
30
40
50
60
2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011kide
bak
ar b
atek
osa
tuta
ko
fam
ilien
%
Banakako birgaitzea Birgaitze komunitarioa
Iturria: Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Saila (Eusko Jaurlaritza).
Birgaitze-laguntzen titular gisa emakumezkoek duten agerpenari dagokionez, gizonezkoek
baino agerpen handiagoa dutela baiezta daiteke, batez ere etxebizitzaren banakako
elementuen birgaitzeen kasuan. Zehazki, banakako elementuen birgaitze-txostenen % 58tan
emakumezkoak dira titularrak eta % 32tan gizonezkoak (txostenen % 10ean ez da
informazio hori zehazten).
Birgaitze komunitarioei dagokienez, % 47tan emakumezkoak dira titularrak eta % 40an
gizonezkoak (txostenen % 13an ez da datu hori zehazten).
Horrez gain, azterketa zehatzago batek baieztatzen duenez, pertsona bakar batek osatutako
birgaitze-txostenetan emakumezkoak dira nagusi, izan ere, banakako birgaitzeen % 65 dira
eta birgaitze komunitarioen % 67; gizonezkoen kasuan % 27ko eta % 20 portzentajeak lortu
dira, hurrenez hurren.
61
Servicio de Estudios, Planificación y Presupuestos Azterlan, Plangintza eta Aurrekontuen Zerbitzua
Donostia – San Sebastián, 1 – Tef. 945 01 98 71 – Fax 945 01 98 55 – 01010 Vitoria-Gasteiz
5.5. grafikoa Birgaitzeko laguntzen hartzaileen banaketa sexuaren eta birgaitze motaren arabera.
BANAKAKO BIRGAITZEAK
41,9 39,1 42,4 42,1 39,5 34,3 35,7 31,9 31,7
40,3 41,2 43,9 42,7 43,2 47,7 48,1 50,2 58,2
17,8 19,6 13,7 15,2 17,3 18,0 16,3 17,9 10,0
0%
20%
40%
60%
80%
100%
2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
(%)
gizonezkoa emakumezkoa daturik ez
ELEMENTU KOMUNEN BIRGAITZEA
33,7 35,9 37,9 36,3 33,6 34,1 37,5 39,2 39,9
26,9 29,4 31,9 32,9 34,9 36,6 38,6 37,2 46,8
20,5 21,3 17,9 20,1 20,2 17,6 14,5 13,8 13,4
0%
20%
40%
60%
80%
100%
2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
(%)
gizonezkoa emakumezkoa daturik ez
Iturria: Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Saila (Eusko Jaurlaritza).
5.6. grafikoa Pertsona bakar batek osatutako familiak birgaitze motaren eta sexuaren arabera
BANAKAKO BIRGAITZEAK
31,5 32,5 36,4 34,5 30,0 26,3 28,6 23,7 26,8
55,5 53,7 53,3 53,8 56,9 58,6 58,1 61,3 65,2
13,0 13,8 10,2 11,7 13,0 15,1 13,3 14,9 8,0
0%
20%
40%
60%
80%
100%
2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
(%)
gizonezkoa emakumezkoa daturik ez
ELEMENTU KOMUNEN BIRGAITZEA
23,3 24,3 24,2 23,2 21,3 21,6 22,0 24,0 20,2
54,7 55,1 59,1 58,0 59,7 62,0 64,7 61,8 67,2
21,9 20,6 16,7 18,8 19 16,4 13,3 14,2 12,6
0%
20%
40%
60%
80%
100%
2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
(%)
gizonezkoa emakumezkoa daturik ez
Iturria: Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Saila (Eusko Jaurlaritza).
62
Servicio de Estudios, Planificación y Presupuestos Azterlan, Plangintza eta Aurrekontuen Zerbitzua
Donostia – San Sebastián, 1 – Tef. 945 01 98 71 – Fax 945 01 98 55 – 01010 Vitoria-Gasteiz
Bestalde, birgaitzeko laguntzen hartzaileen artean 65 urtetik gorako pertsonen kopurua
areagotzen ari dela erakusten dute datuek. Hain zuzen, 2011n % 47koa da 65 urte edo
gehiago dituzten pertsonen proportzioa. Bestalde, 35 urtetik beherako pertsonak dira
birgaitzeko laguntzen hartzaileen % 16.
5.7. grafikoa Birgaitzeko laguntzen hartzaileen banaketa adinaren arabera.
28,3 28,6 29,4 25,9 22,5 16,1
27,4 20,8 19,8 20,1 19,116,8
14,1 20,5 18,9 17,8 19,720,2
30,2 30,1 32,0 36,2 38,7 46,8
0%
20%
40%
60%
80%
100%
2006 2007 2008 2009 2010 2011
(%)
< 35 urte 35-49 urte 50-64 urte 65 urte eta gehiago
Iturria: Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Saila (Eusko Jaurlaritza).
Amaitzeko, birgaitzeko laguntzen onuradunen artean nazionalitate atzerritarra duten
pertsona gutxi daudela aipatu behar da: hain zuzen ere, 2011n hartzaileen % 0,6 dira.
5.8. grafikoa Birgaitzeko laguntzak jaso dituzten atzerritarren portzentajea
4057
81
120 114 106142 132
97
0,4 0,40,5
0,7 0,7 0,7 0,7 0,70,6
020406080
100120140160
2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
hart
zaile
atz
errit
arre
n ko
p.
00,10,20,30,40,50,60,70,8
guzt
izko
har
tzai
leen
ga
inek
o %
Kopurua %
Iturria: Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Saila (Eusko Jaurlaritza).
5.2. Auzokideen elkarteetarako laguntzak
Familiei elementu komunak birgaitzeko emandako banakako laguntzak bateragarriak dira
mota horietako obrak egiteko auzokideen elkarteei ematen zaizkien laguntza zuzenekin.
2011n emandako diru-laguntzen guztizkotik % 37 auzokideen elkarteentzako diru-laguntza
zuzenak izan dira (5,8 milioi euro).
Laguntza horiek lurralde historikoka izandako banaketari dagokionez, diru-laguntzen % 45
Bizkaiko auzokideen elkarteentzat izan dira, % 39 Gipuzkoako auzokideen elkarteek jaso
dituzte eta gainontzeko % 16 Arabakoek.
63
Servicio de Estudios, Planificación y Presupuestos Azterlan, Plangintza eta Aurrekontuen Zerbitzua
Donostia – San Sebastián, 1 – Tef. 945 01 98 71 – Fax 945 01 98 55 – 01010 Vitoria-Gasteiz
6. BIRGAITZEKO BEHARRAREN ETA ESKARIAREN ADIERAZLEAK
6.1. Sarrera
EAEko etxebizitzen parkea antzinatasun handiko etxebizitzek osatzen dute, hortaz, eraikin
askoren egoera kaxkarra dela esan daiteke. Etxebizitzen egiturazko arazoez eta
bizigarritasun-arazoez gain, etxebizitza askok dituzte irisgarritasun-arazoak, bai eraikinera
sartzeko bai higiezinaren barruan, kasu askotan ez baitago igogailurik.
Bestalde, etxebizitza gehienek ez dute inguratzaile termiko egokia, ez eta energia-kontsumo
minimoa ziurtatuko duten berokuntza-sistema egokia ere.
Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Sailak EAEko familien birgaitze-beharren azterketa sakona
egiten du EAEko Etxebizitzaren Behar eta Eskariari buruzko Inkestaren bitartez,. Jarraian
2010eko Inkestak emandako emaitza garrantzitsuenak ikus daitezke.
6.2. Etxebizitzaren Behar eta Eskariari buruzko Inkesta
6.2.1. Etxebizitzak birgaitzeko behar eta eskariaren kuantifikazioa
Eusko Jaurlaritzako Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Sailak egindako Etxebizitzaren Behar
eta Eskariari buruzko Inkestaren arabera, 81.000 euskal familia inguruk adierazi dute
etxebizitza birgaitzeko beharra. Kontuan hartu behar da Inkesta horretan elementu komunak
birgaitzeko beharra bakarrik adierazten dela, edo elementu propioen kasuan, 3.000 eurotik
gorako aurrekontua duten elementu propioak birgaitzeko beharra.
Beharra duten familia horien artetik % 15ek (11.934 familia) aurreikusi dute datorren urtean
beharrezkoak dituzten birgaitzeak egitea. Bi urtera begira dagoen eskariak familien % 39
barne hartzen ditu eta % 54koa da portzentajea (43.787 familia) datozen lau urteetara
begira.
Emaitza horiek kontuan hartuta, 37.000 euskal familiak adierazi dute etxebizitza birgaitzeko
beharra, baina ezin izango dituzte birgaitze-lanak egin lau urteko epe batean.
6.1. grafikoa Birgaitzeko beharra eta eskaria EAEn, 2010.
80.96943.787 31.753
11.934020000400006000080000
100000
Beharra Eskaria 4 urtera Eskaria 2 urtera Eskaria urtebetera
fam
ilia
kop.
Iturria: Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Saila (Eusko Jaurlaritza).
Lurralde-banaketari dagokionez, Bizkaian kokatzen dira beharren % 51, % 34 Gipuzkoan eta
gainontzeko % 16 Araban.
64
Servicio de Estudios, Planificación y Presupuestos Azterlan, Plangintza eta Aurrekontuen Zerbitzua
Donostia – San Sebastián, 1 – Tef. 945 01 98 71 – Fax 945 01 98 55 – 01010 Vitoria-Gasteiz
6.2. grafikoa Birgaitzeko beharra duten familien lurralde-banaketa 2010
Araba% 15,8
Bizkaia% 50,6
Gipuzkoa% 33,6
Iturria: Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Saila (Eusko Jaurlaritza).
6.2.2. Birgaitzeko beharra duten familien ezaugarriak
Atal honetan etxebizitza birgaitzeko beharra duten familien ezaugarri nagusien azterketa
egiten da. Lan-egoerari dagokionez, familiaburuen % 43 lanean ari dira, % 21 erretiratuta
daude eta % 16k etxeko lanak egiten dituzte. Langabezian daude guztizkoaren % 8.
Bestalde, birgaitzeko beharra duten familien batez besteko diru-sarrerak hileko 1.668 euro
garbikoak dira, hau da, etxebizitza aldatzeko beharra duten familien batez besteko sarrerak
(1.586 €/hilean) baino zerbait gehiago.
6.1. taula Birgaitzeko beharra duten familien ezaugarriak
Lan-egoera Birgaitzea Aldatzea
(Inkestan parte hartu duen pertsona) Banaketa (%) Banaketa (%)
Lanean 42,6 55,9 Langabezian 8,1 16,1 Etxeko lanak 16,4 9,9 Erretiratua 21,4 15,5 Beste hainbat 11,5 6,8 Guztira 100,0 100,0 Batez besteko adina (urteak) 56,6 45,8 Kide kopurua familiako (batez besteko tamaina) 2,7 3,0 Hileko sarrera garbiak Banaketa (%) Banaketa (%) 840 € arte 11,7 11,7 841-1.140 € 10,3 10,3 1.141-1.410 € 10,1 16,6 1.411-1.650 € 8,8 10,8 1.651-2.160 € 12,3 11,7 2.160 € baino gehiago 22,6 18,8 Eg/Ee 24,2 20,3 Guztira 100,0 100,0 Batez b. diru-sarrerak (eurotan) 1.668,3 1.585,7
Iturria: Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Saila.
Birgaitzeko beharra duen taldea zentzu hertsian definitzeko zera esan daiteke: birgaitzeko
behar handia dutela adierazi duten familiek edo beharra handia ez bada ere etxebizitzarekiko
asetasun-maila oso baxua duten familiek osatzen duten taldea da. Taldearen profilari
dagokionez, birgaitzeko beharra duten gainontzekoekin alderatuz, batez besteko adina
65
Servicio de Estudios, Planificación y Presupuestos Azterlan, Plangintza eta Aurrekontuen Zerbitzua
Donostia – San Sebastián, 1 – Tef. 945 01 98 71 – Fax 945 01 98 55 – 01010 Vitoria-Gasteiz
altuagoa da, gehiago dira pertsona erretiratuak eta batez besteko diru-sarrera baxuagoak
dituzte. Beste adierazle batzuen inguruan egindako azterketak antzeko emaitzak eman ditu
bi taldeen kasuan.
6.3. grafikoa Etxebizitza-beharra zentzu hertsian duten familien ezaugarriak, 2010.
ERRETIRATUEN % BATEZ BESTEKO DIRU-SARRERA GARBIAK
23,317,7
05
10152025
Bai Ez
%
beharra zentzu hertsian
1.625 1.763
0300600900
120015001800
Bai Ez
Bat
ez b
este
ko d
iru-
sarr
era
garb
iak
(eur
otan
)
Beharra zentzu hertsian
Iturria: Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Saila (Eusko Jaurlaritza).
Edukitza-erregimenari dagokionez, birgaitzeko beharra adierazi duten familien gehiengoak
(% 93) beren jabetzako etxebizitza birgaitzeko beharra dute; % 5ek alokairuko etxebizitza
bat dute eta % 2 beste egoera batean bizi dira (utzitako etxebizitza, eta abar). Emaitza hori
logikoa da, kontuan hartzen badira alokairuan bizi diren familiek etxebizitzan erreformak
egiteko orduan dituzten zailtasunak. Datuak alderatuz, etxebizitza aldatzeko beharra duten
familien artean alokairuaren agerpena zabalagoa dela baiezta daiteke, hain zuzen ere,
beharra duten familien heren bat dira.
6.2. taula Etxebizitzen edukitza-erregimena behar motaren arabera
Edukitza-erregimena Birgaitzeko beharra Aldatzeko beharra
Jabetzako etxebizitza du 93,2 62,4 Alokairuko etxebizitza 4,7 33,4 Beste egoera bat 2,2 4,2 Guztira 100,0 100,0
Iturria: Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Saila.
6.2.3. Birgaitzeko beharra duten etxebizitzen ezaugarriak
Birgaitzeko beharra duten etxebizitzen ezaugarriei erreparatuz, etxebizitza aldatzeko beharra
adierazi duten familien etxebizitzak handiagoak dira (80 m2, 68 m2-ren parean). Azalera
erabilgarriaren araberako banaketari dagokionez, % 45ek 75 m2 baino gutxiagoko azalera
erabilgarria dute, % 30ek 76-90 m2 artekoa eta % 23k gainditzen dute 90m2-ko azalera.
Etxebizitzen antzinatasunari dagokionez, 42 urtekoa da batez bestekoa. Hala ere, % 50
duela 40 urte baino gehiago eraiki ziren, hau da, 1972 baino lehen. % 36k 26-40 urte
bitarteko antzinatasuna dute eta % 10ek 25 urte baino gutxiagokoa.
66
Servicio de Estudios, Planificación y Presupuestos Azterlan, Plangintza eta Aurrekontuen Zerbitzua
Donostia – San Sebastián, 1 – Tef. 945 01 98 71 – Fax 945 01 98 55 – 01010 Vitoria-Gasteiz
6.3. taula Birgaitzeko beharra duten etxebizitzen ezaugarriak 2010
Etxebizitzaren azalera erabilgarria Banaketa (%)
< 60 m2 16,4 61 eta 75 m2 bitartean 28,1 76 eta 90 m2 bitartean 29,6 90 m2 baino gehiago 23,4 Eg/Ee 2,5 Guztira 100,0 Batez besteko azalera (m2) 79,9 Etxebizitzaren antzinatasuna Banaketa (%) 60 urte baino gehiago 15,2 41 - 60 urte bitartean 34,8 26 - 40 urte bitartean 36,1 16 - 25 urte bitartean 5,8 15 urte eta gutxiago 4,1 Eg/Ee 4,0 Batez besteko antzinatasuna (urteak) 42,0 Guztira 100,0
Iturria: Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Saila.
Elementu eratxikiei dagokienez, etxebizitza birgaitzeko beharra duten familien % 47k
trastelekua dute eta % 27k garajea. Bestalde, etxebizitzen irisgarritasunari erreparatuz, %
38 eraikin egokitu batean daude eta % 60k dute igogailua.
6.4. grafikoa Birgaitzeko beharra duten familien etxebizitzetako eratxikiak eta irisgarritasun-maila, 2010
TRASTELEKUA GARAJEA
Bai% 46,8Ez
% 53,2
Bai% 26,9
Ez% 73,1
IGOGAILUA ERAIKIN EGOKITUA
Bai% 59,5
Ez% 40,5
Bai% 37,8Ez
% 62,2
Iturria: Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Saila (Eusko Jaurlaritza).
67
Servicio de Estudios, Planificación y Presupuestos Azterlan, Plangintza eta Aurrekontuen Zerbitzua
Donostia – San Sebastián, 1 – Tef. 945 01 98 71 – Fax 945 01 98 55 – 01010 Vitoria-Gasteiz
6.2.4. Beharrezkoa den birgaitze mota
Beharrezkoa den birgaitze motari dagokionez, familien erdiak etxebizitzaren elementu bat
birgaitzeko beharra du, % 18k eraikinetako elementu komunak birgaitzeko beharra dute eta
% 31 bi behar motak dituzte.
Datuek erakusten dutenez, desberdintasunak ikus daitezke Araban, izan ere, beharra duten
familien % 61ek dute banakako elementu bat birgaitzeko beharra eta % 48 dira Bizkaian eta
% 49 Gipuzkoan.
6.4. taula Beharrezkoa den birgaitze mota lurralde historikoka
Birgaitze mota Araba Bizkaia Gipuzkoa EAE
Elementu pribatuak 60,7 48,4 49,3 50,7 Elementu komunak 15,4 20,1 16,8 18,3 Elementu pribatuak eta komunak 23,9 31,5 33,8 31,1 Guztira 100,0 100,0 100,0 100,0
Iturria: Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Saila.
Beharrezkoa den birgaitze mota udalerria kokatzen den eremu funtzionalen arabera
aztertzen bada ikus daitekeenez, elementu komunak birgaitzeko beharra handiagoa da
hiriburuen eremu funtzionaletan kokatutako udalerrietan (hiriburuak kanpo). Zehazki, %
60koa da eraikinaren elementu komun bat birgaitzeko beharrak lortu duen portzentajea eta
proportzio hori % 44ra murrizten da hiriburuetan eta % 41ekoa da EAEko gainontzeko
udalerrietan.
6.5. taula Beharrezkoa den birgaitze mota esparru geografikoaren arabera
Birgaitze mota EF
gainerakoa
Hiriburuen EF
gainerakoa
EAE gainerakoa
EAE
Elementu pribatuak 55,6 40,2 59,3 50,7 Elementu komunak 14,7 22,1 17,7 18,3 Elementu pribatuak eta komunak 29,7 37,7 23,0 31,1 Guztira 100,0 100,0 100,0 100,0
Iturria: Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Saila.
Azterketa zehatzago batek erakusten duenez, etxebizitzaren elementu propioak birgaitzeko
beharra sukaldea edo komuna birgaitzeko beharrak eragindakoa da gehien bat eta % 60k
adierazi dute mota horretako beharra. Halaber, % 39k baieztatu dute leihoak edo ateak
aldatzeko beharra, % 32k ateak aldatzekoa eta % 24k ur- edo elektrizitate-instalazioak
konpontzekoa.
Etxebizitzaren elementu komunei dagokienez, % 24k fatxada birgaitzeko beharra dute, %
20k igogailua aldatzekoa edo instalatzekoa eta % 16k teilatuan erreformak egiteko beharra
dute.
68
Servicio de Estudios, Planificación y Presupuestos Azterlan, Plangintza eta Aurrekontuen Zerbitzua
Donostia – San Sebastián, 1 – Tef. 945 01 98 71 – Fax 945 01 98 55 – 01010 Vitoria-Gasteiz
6.5. grafikoa Beharra duten familiek behar duten birgaitze mota, 2010.
ELEMENTU PRIBATUAK
31,921,9
13,8 11,9
23,6
60,3
39,3
0102030405060
Komuna-sukaldeaaldatzea
Leihoak-ateakaldatzea
Lurra aldatzea Ur-,elektrizitate-instalazioakkonpontzea
Berokuntzainstalatzea
Leihoak-trenkadakbotatzea
Hainbat
baie
zkoe
n %
ELEMENTU KOMUNAK
3,1
16,0
9,9
23,8
19,8
0
5
10
15
20
25
Fatxada Igogailua Teilatua Hainbat Gas naturala
baie
zkoe
n %
Iturria: Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Saila (Eusko Jaurlaritza).
Obren kostuari dagokionez, birgaitzeko beharra duten familiek 15.615 euroko batez
bestekoa kalkulatu dute elementu pribatuen kasuan eta 14.942 eurokoa, berriz, eraikinaren
elementu komunei dagokienez. Azterketa horretan kontuan hartu behar da ez direla barne
hartu 3.000 eurora iristen ez diren elementu pribatiboen birgaitze-jarduerak.
6.6. taula Birgaitzeko aurreikusitako kostua, 2010
Birgaitzeko aurreikusitako kostua* Elementu pribatuak* Elementu komunak
3.000 € arte -- 6,0 3.000-6.000 euro 11,2 9,9 6.001-12.000 euro 18,8 15,5 12.001-30.000 euro 14,3 13,9 30.000 euro baino gehiago 12,9 11,3 Ed/Ee 42,8 43,4 Guztira 100,0 100,0 Batez besteko kostua (eurotan) 15.615,2 14.942,3
*3.000 eurotik gorako jarduerak bakarrik hartu dira kontuan. Iturria: Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Saila.
6.2.5. Asetasun-maila eta birgaitze-beharraren maila subjektiboa
Inkestan parte hartu duten familiek bizi diren etxebizitzarekiko asetasun-maila altua adierazi
dute eta 77 puntukoa izan da, 0-100 eskala batean, lortutako indizea. Beharraren maila
69
Servicio de Estudios, Planificación y Presupuestos Azterlan, Plangintza eta Aurrekontuen Zerbitzua
Donostia – San Sebastián, 1 – Tef. 945 01 98 71 – Fax 945 01 98 55 – 01010 Vitoria-Gasteiz
subjektiboa tartekoa dela esan daiteke, 60 puntu lortu direlarik EAE osorik hartuta. Indize
hori altuagoa da hiriburuen eremu funtzionaletako udalerrietan (65 puntu) eta baxuagoa da,
berriz, hiriburuetan (54 puntu). Tartean kokatu dira EAEko gainontzeko udalerriak (61
puntu).
6.6. grafikoa Etxebizitzarekiko asetasun-maila eta etxebizitza birgaitzeko behar-maila, 2010.
76,659,9 54,2
64,9 60,7
0102030405060708090
100
EAE EAE Hiriburuak Hiriburuen EFgainerakoa
EAE gainerakoa
Indi
zea
(0-1
00)
Behar-mailaAsetasun-
maila
Iturria: Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Saila (Eusko Jaurlaritza).
Familiak bizi diren ingurunearekiko edo auzoarekiko asetasun-mailari erreparatuz, asetuago
daude birgaitzeko beharra duten familiak (85 puntu), bizi diren etxebizitza aldatzeko beharra
dutenak baino (73 puntu).
6.7. taula Birgaitzeko beharra duen eta aldatzeko beharra duten familiaren etxebizitza kokatuta dagoen ingurune/auzoarekiko asetasun-maila, 2010
Asetasun-maila Birgaitzea (%) Aldatzea (%)
Altua 64,0 47,6 Nahiko altua 27,5 33,9 Nahiko baxua 7,0 10,5 Baxua 1,5 8,0 Guztira 100,0 100,0 Batez besteko asetasun-maila 84,8 72,6
Iturria: Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Saila.
Etxebizitza kokatzen den inguruan antzemandako arazoei dagokienez, galdetutako familiek
aipatu duten arazo nagusia aparkalekuarena da. Eta arazo hori da gehien aipatu den arazoa
birgaitzeko beharra duten familien artean (75 puntu) zein etxebizitza aldatzeko beharra
dutenen artean (69 puntu). Irisgarritasunik eza eta kanpoko zaratak aipatu dira bigarren eta
hirugarren lekuan, hurrenez hurren, bi taldeetan. Ikus 6.7. grafikoa grafikoa.
70
Servicio de Estudios, Planificación y Presupuestos Azterlan, Plangintza eta Aurrekontuen Zerbitzua
Donostia – San Sebastián, 1 – Tef. 945 01 98 71 – Fax 945 01 98 55 – 01010 Vitoria-Gasteiz
6.7. grafikoa Etxebizitza kokatzen den inguruko arazoak, 2010.
22,9
22,5
19,3
13,3
22,4
20,1
34,8
74,9
29,8
36,0
22,5
12,5
14,5
25,1
21,1
68,6
24,4
36,9
43,1
30,2
0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100
Delinkuentzia/segurtasunikeza
Iresgarritasunik eza
Zerbitzu gutxi
Aparkatzeko arazoak
Berdegune gutxi
Komunikazio/garraiobideeskasak
Garbitasun eskasa/zabor-bilketa eskasa
Mantentzerik eza
Kutsadura/usain txarrak
Kanpoko zaratak
baiezkoen %
Birgaitzea Aldatzea
Iturria: Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Saila (Eusko Jaurlaritza).
Beharrak irauten duen denborari dagokionez, familien % 52k adierazi dute lau urte
daramatzatela egoera horretan. Gainontzekoen kasuan, badirudi beharra berriagoa dela.
Zehazki, % 19k 2-4 urte daramatzate etxebizitza birgaitzeko beharrarekin, % 17k 1-2 urte
bitartean eta gainontzeko % 13k urtebete baino gutxiago.
6.8. grafikoa Birgaitzeko behar-egoeran iragandako denbora, 2010
4 urte baino gehiago% 51,6
Urtebete baino gutxiago% 12,9
1-2 urte% 16,7
2-4 urte% 18,8
Iturria: Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Saila (Eusko Jaurlaritza).
Amaitzeko, bizi diren etxebizitza birgaitzeko beharra adierazi duten familiei etxebizitza
birgaitu beharrean etxebizitza aldatuko ote zuten galdetu zaie. Inkestaren emaitzen arabera,
% 22k nahiago dute etxebizitza aldatu birgaitu beharrean, baina gehienek ez dute arrazoi
ekonomikoengatik egiten.
71
Servicio de Estudios, Planificación y Presupuestos Azterlan, Plangintza eta Aurrekontuen Zerbitzua
Donostia – San Sebastián, 1 – Tef. 945 01 98 71 – Fax 945 01 98 55 – 01010 Vitoria-Gasteiz
6.9. grafikoa Aldatzeari edo birgaitzeari emandako lehentasuna, 2010
Aldatzeagatiko lehentasuna, eta erantzuna baiezkoa bada, ez aldatzeko arrazoia
Bai% 22,0
Arrazoi ekonomikoak% 18,6
Ed/Ee% 6,4
Ez% 71,6 Hainbat arrazoi
% 2,8
Ed/Ee% 0,6
Iturria:
6.3. EAEn eraikita dagoen parkearen berrikuntzan esku hartzeko beharren diagnostikoa
Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Sailak EAEn eraikita dagoen parkearen berrikuntzan esku
hartzeko beharren diagnostiko bat landu du. Azterketa horretan etxebizitza-parkearen
egoera aztertu nahi izan da, alderdi ahulekin erlazionatutako bost parametroren arabera:
gizarte-urrakortasuna, bizigarritasuna, irisgarritasun, egonkortasuna eta eraginkortasun
energetikoa.
2001ko Erroldako eta 2010eko Erroldako datuetatik abiatuta, guztira 65 adierazle definitu
dira, eta horiekin lotuta dauden faktoreak eta konglomeratuak aztertu ondoren, azkenean 16
adierazle definitu dira. Ikus 6.8. taula taula.
Adierazleek lortutako balioak konbinatu eta gero, azterketarako identifikatutako
urrakortasun-parametroen artetik 8 tipologia definitu dira.
Erroldako sekzioen arabera egin da azterketa, hortaz, lortutako balioek adierazleak sekzio
bakoitzean lortutako batez bestekoa adierazten dute. Adierazle bakoitzaren kasuan batez
besteko orokorraren gainetik edo azpitik dauden errolda-sekzioak bereizi dira.
72
Servicio de Estudios, Planificación y Presupuestos Azterlan, Plangintza eta Aurrekontuen Zerbitzua
Donostia – San Sebastián, 1 – Tef. 945 01 98 71 – Fax 945 01 98 55 – 01010 Vitoria-Gasteiz
6.8. taula Cluster analisian erabilitako adierazleak
URRAKORTASUN TALDEA ADIERAZLEA GIZARTE-URRAKORTASUNA • Familia-tipologia 65 urtetik gorako kide 1 edo 2ko familien % • Maila ekonomikoa Status-indize baxua • Etxebizitzen edukitza-erregimena Etxebizitzaren jabe EZ diren familien % BIZIGARRITASUNA • Etxebizitzaren azalera erabilgarria 45 m2-tik beherako etxebizitzen % sekzioan • Etxebizitzaren azalera
erabilgarria/bizig. sekzioan M2-ren alderantzizko indizea etxebizitzako kide bakoitzagatik
• Etxebizitzaren instalazioak berokuntza ez duten etxebizitzen % WC ez duten etxebizitzen % • Eraikinaren egoera Aurri-egoeran edo egoera txarrean dauden eraikinen % IRISGARRITASUNA • Eraikinaren irisgarritasuna Ataria EZ iresgarria eta igogailurik EZ duten eraikinen % • Komunikazio txarrak Komunikazio txarrengatik kexatzen den biztanleriaren % EGONKORTASUNA • Eraikuntzaren urtea 1980 baino lehen eraikitako eraikinen % • Eraikinaren egitura Egituraren egonkortasunaren eskala-balioa ERAGINKORTASUN ENERGETIKOA • Etxebizitzaren instalazioak Berokuntza indibiduala dute etxebizitzen % SEKZIOAREN DENTSITATEA • Etxebizitzen dentsitatea Etxebizitzen batez bestekoa eraikineko • Biztanleria-dentsitatea Biztanleria-dentsitatea (biztanleak/hektarea) • Etxebizitzaren betetzea Etxebizitza nagusiaren % Iturria: Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Saila (Eusko Jaurlaritza).
6.9. taula definitutako tipologia bakoitzaren deskribapena egiten da eta aztertutako
parametro bakoitzari dagokion urrakortasun-maila adierazten da. Urrakortasun-tipologia oso
altuak (1. tipologia) urrakortasun-indize altuak ditu aztertu diren bost parametroetan eta bat
dator industria-garapen handiko zonekin, inmigrazio-indize altua dutenekin eta eraikuntza-
kalitate baxuko zonekin.
Kontrako muturrean, urrakortasun-tipologia oso baxuaren kasuan (8. tipologia),
urrakortasun-maila baxua dute parametro guztiek, eraginkortasun energetikoaren
parametroak izan ezik. Kasu horretan, tarteko maila lortu da. Errolda-sekzio horiek bat datoz
etxebizitza-dentsitate altuko eta biztanle gazte askoko hirigune trinkoekin.
Bi mutur horien artean beste 6 tipologia identifikatu dira eta urrakortasun-maila desberdinak
dituzte. 2. tipologiaren kasuan, kontserbazio-egoera txarreko eraikinetan biztanleria-
dentsitate altuak erregistratu dira, EAEko batez bestekoaren gainetik, eta 3. tipologiaren
barruan tarteko dentsitatea duten eta biztanle gazteagoak bizi diren hiriguneak daude, nahiz
eta komunikazio txarrak eta zerbitzu gutxi dituztela kexatzen diren.
Bestalde, 4. eta 5. tipologiak bat datoz hiriguneetako zabalguneekin. Biztanleria-dentsitate
altua dute eta inmigrazio-maila ere altua da. Gainontzeko 4 tipologietan alokairuko
etxebizitzek portzentaje altua erregistratu dute.
6. tipologiari dagokionez, urrakortasun-maila baxua du eta bertan bizi da euskal
biztanleriaren gehiengoa. Dentsitate baxuko hiriguneek osatzen dute, landa-izaera dute,
biztanleria-dentsitatea baxua da eta etxebizitza hutsen portzentajea altua.
73
Servicio de Estudios, Planificación y Presupuestos Azterlan, Plangintza eta Aurrekontuen Zerbitzua
Donostia – San Sebastián, 1 – Tef. 945 01 98 71 – Fax 945 01 98 55 – 01010 Vitoria-Gasteiz
Amaitzeko, 7. tipologiari dagokionez, urrakortasun-maila oso baxukoa da, turismo-udalerri
txikiak sartzen dira bertan eta biztanleria-dentsitate baxuak eta bigarren bizilekuen indize
altuak dituzte.
6.9. taula Urrakortasun-tipologiak
Kop. Urrakorta
sun-tipologia
Deskribapena
EGONKORTASUNA
BIZIGARRITASUN
A
Irisgarritasuna
Gizarte-
urrakortasuna
Eraginkortasun energetik
oa
1 OSO ALTUA
Urrakortasun-indize garrantzitsuak aztertu diren alorretan. Ezin da lotu hiri-morfologia jakin batekin eta hiriguneetako zona trinkoak zein dentsitate baxuagoa duten eta sakabanatuago dauden zonak barne hartzen dira. Industria-garapen altua: inmigrazio-indize altuak eta eraikuntza-kalitate baxua
2 ALTUA
Tipologia heterogeneoko eraikuntzak dituzten hiri-zati oso trinkoak (1960 eta 1980 arteko ohiko garapenak). Biztanleria-dentsitate altuko sekzioak dira eta kontserbazio-egoera txarreko eraikinak dituzte, EAEko batez bestekoaren gainetik.
3 TARTEKOA-ALTUA
Hirigune handietatik gertu dauden hirigune trinkoak: tarteko dentsitatea dute eta biztanleria ez da hain zaharra. Komunikazio txarrak eta zerbitzu-dentsitate baxua dira kexa nagusiak.
4 TARTEKOA
Hirigune trinkoetako zabalguneak, biztanleria-dentsitate altua, inmigrazio-dentsitate altua eta jabetzakoak ez diren etxebizitzak.
5 TARTEKOA-BAXUA
Hirigune trinkoetako zabalguneak, biztanleria-dentsitate altua, inmigrazio-dentsitate altua.
6 BAXUA
Landa-izaerako hiri-zati eta hirigune txikiak, hiri handien inguruan. Kasu batzuetan hazten ari dira. Eraikuntza-tipologien heterogeneotasuna. Etxebizitza hutsen portzentaje altua eta dentsitate baxua.
7 OSO BAXUA
Biztanleria-dentsitate baxuko eta bigarren bizilekuen indize altuko turismo-udalerri txikiak. Guraso bakarreko familia ugari eta etorkin asko.
8 ESTRA BAXUA
Hiri handietan zabaltzen ari diren eremuetako hirigune trinkoak. Azken hamarkadetan garapen handia ezagutu dute. Etxebizitzen dentsitatea altua eta biztanleria gaztea.
Urrakortasun altua Tarteko urrakortasuna Urrakortasun baxua
Iturria: Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Saila.
Definitutako 8 tipologien arabera biztanleriak duen banaketari dagokionez, EAEko biztanleen
% 16 urrakortasun-maila oso altuko errolda-sekzio batean bizi dira (352.272 biztanle), eta
% 15 urrakortasun-maila altuko errolda-sekzio batean bizi dira (329.194 biztanle). Kontrako
muturrean, biztanleriaren % 7 urrakortasun-maila oso baxuko edo estra baxuko errolda-
sekzio batean bizi dira (158.882 pertsona).
Azpimarratzekoa da EAEko biztanleriaren gehiengoa, guztizkoaren % 30, urrakortasun-maila
baxuko errolda-sekzio baten bizi direla. Guztira 657.828 biztanle dira.
74
Servicio de Estudios, Planificación y Presupuestos Azterlan, Plangintza eta Aurrekontuen Zerbitzua
Donostia – San Sebastián, 1 – Tef. 945 01 98 71 – Fax 945 01 98 55 – 01010 Vitoria-Gasteiz
6.10. taula Biztanleriaren banaketa urrakortasun-tipologien arabera.
ERROLDA SEKZIOAK BIZTANLERIA Kop.
Urrakortasun-tipologia Kop. % BIZTANLE
KOP. %
1 OSO ALTUA 305 18,0 352.272 16,1
2 ALTUA 264 15,5 329.194 15,1
3 TARTEKOA-ALTUA 85 5,0 113.259 5,2
4 Batez best. 86 5,1 97.492 4,5
5 TARTEKOA-BAXUA 228 13,4 262.195 12,0
6 BAXUA 447 26,3 657.828 30,1
7 OSO BAXUA 44 2,6 49.217 2,3
8 ESTRA BAXUA 68 4,0 109.665 5,0
AZTERKETA GUZTIRA 1.527 89,9 1.971.122 90,2
AZTERKETATIK KANPO 171 10,1 214.747 9,8
EAE GUZTIRA 1.698 100,0 2.185.869 100,0
Iturria: Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Saila.
6.10. grafikoa Azterketaren xede izan den EAEko biztanleriaren banaketa urrakortasun-tipologien arabera.
azterketatik kanpo% 9,8
estra baxua% 5,0
oso baxua% 2,3
tartekoa-baxua% 12,0
baxua% 30,1
tartekoa% 4,5
oso altua% 16,1
altua% 15,1
tartekoa-altua% 5,2
*Biztanleen % 9,8 azterketatik kanpo geratu dira. Iturria: Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Saila (Eusko Jaurlaritza).
Azterketa geografikoa eginez, lurralde-mailako desberdintasun garrantzitsuak ikus daitezke.
Horrela, Araban errolda-sekzioen % 10,7 bakarrik sartzen dira urrakortasun-maila altuko
edo oso altuko kategorietan eta proportzio hori % 33,7koa da Gipuzkoan eta % 45ekoa
Bizkaian.
75
Servicio de Estudios, Planificación y Presupuestos Azterlan, Plangintza eta Aurrekontuen Zerbitzua
Donostia – San Sebastián, 1 – Tef. 945 01 98 71 – Fax 945 01 98 55 – 01010 Vitoria-Gasteiz
Azpimarratzekoa da aipatutako balioek errolda-sekzioen batez bestekoak adierazten
dituztela, baina azterketa estatistikoari erreparatzen bazaio, urrakortasun handiagoa islatzen
dute eta, ondorioz, esku hartzeko beharra handiagoa da Bizkaiko eta Gipuzkoako auzoetan.
6.11. grafikoa Errolda-sekzioen banaketa urrakortasun motaren arabera lurralde historikoetan
9,11,6 1,1 4,3
37,4
28,3
9,1 9,1
22,7
6,5 5,0
21,8
1,95,65,7 7,4 7,1
43,3
2,3 0,6
14,422,3
13,720,0
0
10
20
30
40
50
60
Oso altua Altua Tartekoa-altua
Tartekoa Tartekoa-baxua
Baxua Oso baxua Estra baxua
(%)
Araba Bizkaia Gipuzkoa
Iturria:
Lan estatistikoa osatzeko, alde batetik elkarrizketak egin ziren Udaletxeetan eta Hiri
Garapeneko Sozietateetan eta, bestetik, eraikinen kanpoaldeak eta eraikinen hiri-ingurunea
ikuskatu ziren. Guztira 196 area ikuskatu ziren eta bertako eraikinak zein hiri-ingurunea
aztertu ziren.
• ERAIKINAK. Arreta jarri zen eraikinaren tipologian, altueretan, erabileretan,
inguratzailean, kontserbazio-egoeran, eta abar.
• HIRI-INGURUNEA. Hornikuntzak, irisgarritasuna, trafikoa, landaredia, eta abar
aztertu ziren.
Egindako lan guztiekin hainbat udal-fitxa labur osatu dira. Fitxa horietan udalerriaren
deskribapena egiten da, aztertutako adierazleen arabera, eta esku hartzeko behar handia
duten area posibleak adierazi dira. 6.11. taula EAEn eraikita dagoen parkearen berrikuntzan
esku hartzeko beharren Diagnostikoa lantzeko jarraitu den lan-eskema ikus daiteke.
Egindako lanen ondorioz, esku hartzeko behar-maila oso altua duten 60 auzo identifikatu
dira. Horietako 20 BIAk edo Area Degradatuak dira eta 5 antolamendutik at daude, hortaz,
esku hartzeko behar handia duten eta aitorpenik ez duten 35 auzo daude.
76
Servicio de Estudios, Planificación y Presupuestos Azterlan, Plangintza eta Aurrekontuen Zerbitzua
Donostia – San Sebastián, 1 – Tef. 945 01 98 71 – Fax 945 01 98 55 – 01010 Vitoria-Gasteiz
6.11. taula EAEn eraikita dagoen parkearen berrikuntzan esku hartzeko beharren diagnostikoaren lan-eskema
ESTATISTIKA LANAK 2001EKO
ERROLDAKO ETA 2010EKO
ERROLDAKO DATUAK
ELKARRIZKETA63 UDALERRI
96 AREAREN IKUSKAPENA
UDAL FITXAK. ESKU HARTZEKO AREA NAGUSIAK
IDENTIFIKATZEN DIRA
ESKU HARTZEKO BEHAR OSO ALTUA DUTEN 60 AUZO
•5 antolamendutik kanpo•20 BIA edo AD
ESKU HARTZEKO BEHAR OSO ALTUA DUTEN ETA AITORTU GABE
DAUDEN 35 AUZO
Lan estrategikoa eta landa-lana alderatu ziren eta ondorio hauek atera ziren:
• Zenbait kasutan, ez datoz bat inbentarioko emaitzak eta landa-lanarenak, azken
hamar urteetan egindako esku-hartzeen ondorioz, batez ere hiri-irisgarritasunari,
eraikuntzari eta gas naturala instalatzeko lanei dagokienez.
• Ikuskapen zorrotzagoak egin behar dira etxebizitzen barruan, irisgarritasuna
egiaztatzeko.
• Esku hartzeko behar-maila oso altua duten eta aitorpenik ez duten 35 auzo
identifikatu dira. Ikus6.12. taula. taula.
• Horiez gain, berariaz landu beharreko urrakortasun-datuak dituzten beste 82 auzo
daude (horietatik 7 BIAk edo Area Degradatuak dira).
• Gehien errepikatzen den alderdi ahulena eraginkortasun energetikoarena da, eta hori
logikoa da, aztertu diren eraikinen antzinatasuna kontuan hartuta. Gehien
errepikatzen den bigarren alderdi ahulena irisgarritasuna da eta ondoren dago
gizarte-urrakortasuna.
77
Servicio de Estudios, Planificación y Presupuestos Azterlan, Plangintza eta Aurrekontuen Zerbitzua
Donostia – San Sebastián, 1 – Tef. 945 01 98 71 – Fax 945 01 98 55 – 01010 Vitoria-Gasteiz
6.12. taula Esku hartzeko behar-maila oso altua duten EAEko auzoak
Lurralde historikoa
Udalerria Auzoa
ARABA Gasteiz 1. Coronación 2. Sta Juliana Abanto 3. Las Carreras 4. Pormetxeta 5. Mendia Multzoa
Barakaldo
6. Kadagua- Zubileta bidea 7. Kalero 8. La Basconia blokea
Basauri
9. Gernikako Arbola blokeak 10. Uribarri behea – Matiko – Castaños 11. Felipa de Zuricalday 12. Cantalojas 13. La Casilla, Autonomía, Carmelo Gil 14. Urizar dorrea 15. Peñaskal bidea 16. Zazpilanda multzoa
Bilbo
17. Olabeaga 18. Altzaga Erandio 19. Lutxana 20. Nafarroa multzoa 21. Aurora Vildosola 22. Mendialde
Santurtzi
23. San Juan 24. Zaballa 25. La Reineta
BIZKAIA
Trapagaran bailara
26. Barrionuevo Azkoitia 27. Floreaga
28. J.M. Arana kalea Beasain 29. Lazkaibar 30. San Roke 31. Altza Santa Barbara
Donostia
32. Herrera Eibar 33. Murrategi Hondarribia 34. Mendelu
GIPUZKOA
Pasaia 35. Trintxerpe - portua Iturria: Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Saila.
35 auzo horiek 14 udalerritan daude eta horietako asko Bizkaian. Udalerriei dagokienez,
erdia Bizkaian daude eta % 43 Gipuzkoan. Arabaren kasuan, berriz, Gasteizen bakarrik dago
esku hartzeko behar-maila altua duen auzo bat3 (% 7).
Auzoei dagokienez, Bizkaiak bereganatzen ditu % 71 (25 auzo), Gipuzkoak % 26 (9 auzo)
eta Arabak % 3 (auzo bat). Azpimarratzekoa da Bilbo, non esku hartzeko behar-maila oso
altua duten 8 auzo dauden.
3 Egindako analisiaren arabera.
78
Servicio de Estudios, Planificación y Presupuestos Azterlan, Plangintza eta Aurrekontuen Zerbitzua
Donostia – San Sebastián, 1 – Tef. 945 01 98 71 – Fax 945 01 98 55 – 01010 Vitoria-Gasteiz
6.12. grafikoa Esku hartzeko behar-maila oso altua duten udalerrien eta auzoen lurralde-banaketa
UDALERRIAK AUZOAK
Araba% 7
Bizkaia% 50
Gipuzkoa% 43
Araba% 3
Bizkaia% 71
Gipuzkoa% 26
Iturria: Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Saila (Eusko Jaurlaritza).
Azterketa horretatik ondoriozta daitekeenez, hiru ehun zehatzetan kokatzen dira
urrakortasun handieneko zonak: Hirietako hirigune historikoak, hiri inguruak eta langileen
auzoak.
a. Alde zaharrak / higirune historikoak
Ezaugarriak: egurrezko egiturak dituzten eraikuntzak, irisgarritasun-arazo
garrantzitsuak, zenbait kasutan instalaziorik edo oinarrizko zerbitzurik ezak eragindako
bizigarritasun-arazoak, isolamendu termikorik eza eta kasu askotan berokuntzarik eza,
bertako biztanleak zaharrak dira, etorkinak dira edo aldi baterako bertan bizi diren
gazteak dira.
b. Hiri inguruko zonak / auzo “espontaneoak”
Udalerrien zona isolatuetan daude, industrialdeetatik edo landa-zonetatik hurbil eta,
ondorioz, oinarrizko zerbitzuetara iristeko arazo garrantzitsuak edukitzen dituzte.
Eraikinaren berezko irisgarritasun-arazoak dituzte eta biztanleriaren gizarte-profilari
dagokionez, nahiko zaharrak dira eta/edo baliabide ekonomiko gutxikoak. Eraikuntzetan
kontserbazio-arazoak dituzte, inguratzaileari dagokionez eta egonkortasunari
dagokionez, kasu batzuetan.
c. Langileen auzoak
Industria-garapena izan da EAEko hiri-morfologiaren sorreran eragin handien eduki duen
parametroetako bat, batez ere Bizkaian eta Gipuzkoan. Oso denbora gutxian egindako
garapena da, 40-50 hamarkadatik 60ko hamarkadara EAEra iritsitako etorkinentzat, eta
kalitate baxuko eraikuntzak sortu ziren, irisgarritasun-arazo garrantzitsuekin, eta horrez
gain, EAEko orografia zaila kontuan hartzen bada, hiri-irisgarritasunarekin lotutako arazo
asko daude. Inguratzailean isolamendu termikorik ez duten eraikuntzak dira eta
etxebizitzen azalerak gaur egun bete beharreko estandar minimoen azpitik daude.
Halaber, zenbait kasutan udalerriko oinarrizko zerbitzuetatik urrun daude zona hauek eta
baliabide ekonomiko baxuko talde espezifiko bat erakartzen dute.
79
Servicio de Estudios, Planificación y Presupuestos Azterlan, Plangintza eta Aurrekontuen Zerbitzua
Donostia – San Sebastián, 1 – Tef. 945 01 98 71 – Fax 945 01 98 55 – 01010 Vitoria-Gasteiz
Amaitzeko, ondorio hauek atera daitezke alderdi ahulekin erlazionatutako bost parametroei
dagokienez:
• Eraginkortasun energetikoa: Aztertu den parke eraiki osoak gabeziak ditu
eraginkortasun energetikoari dagokionez.
• Irisgarritasuna: Irisgarritasun-arazoak larriak dira eta aztertu den parke eraiki osoa
eragiten dute, bai hiri-inguruan bai eraikinean. Hala ere, azken urteetan aldaketa
garrantzitsu bat gertatu da, elementu mekanikoak, arrapalak, barandak, eta abar
jarri direlako, eta horri esker, irisgarritasuna hobetzea lortu da. Eraikinei dagokienez,
igogailu ugari instalatu dira, baina eraikin asko daude oraindik igogailurik gabe.
• Gizarte-urrakortasuna: Gizarte-urrakortasunaren ikuspegitik, ikasketa-maila baxuko
jendea bizi da bertan, langabezia-tasa altuak daude, eta zenbait kasutan, eraikuntza-
kalitate baxua eta irisgarritasun-arazoak dituzten eraikinetan bizi diren adineko
biztanleen portzentaje altuak daude. Puntualki ijitoek osatutako ghettoak sortzen
dira.
• Bizigarritasuna: Oro har, bizigarritasunak eragindako ahultasuna gizarte-
ahultasunarekin lotuta egon ohi da. Mota horretako arazoak XX. mendearen
hasierako eraikuntzetan sortzen dira nagusiki, oraindik ere higienearekin lotutako
kontzeptuak derrigorrezkoak ez ziren urteetan egindako eraikuntzetan.
• Egonkortasuna: Oro har, EAEko bizitegi-parkeak ez du urrakortasun handirik
egonkortasun-parametroari dagokionez. Dena den, kontuan hartu behar da egin den
diagnostikoaren ikuspegiak ez duela eraikinen egitura hartu ardatz gisa eta, beraz,
urrakortasun handiko areatan kokatutako eraikin bakoitzaren egitura aztertu beharko
litzateke. Antzeman diren egonkortasun-arazoei dagokienez, egurrezko egituretan
termitek eragiten dituzten arazo puntualak eta hezetasunek eragindako arazoak
daude. Halaber, hormigoizko egitura duten zenbait eraikinetan egonkortasun-arazoak
izango direla aurreikusten da.
Inbentarioaren etorkizunari dagokionez, areatara hurbilketa bat egiteko tresna gisa
erabilgarria izan daitekeela azpimarratu behar da, baina ezinbestekoa da auzo-mailako eta,
azkenik, eraikin-mailako egoera ezagutzeko beste tresna bat, kasu bakoitzean urrakortasuna
zorrozki ezagutu ahal izateko. Modu berean, datuak eguneratu beharko lirateke, azken
hamar urteetan eraikitako obra berria barne hartzeko.
Egin den diagnostikoak esku hartzeko hiru kasu piloturen azterketa zehatza egiten du:
Gasteizko Zaramaga auzoa Araban, Bilboko Zazpilanda multzoa Bizkaian eta Eibarko Mogel
auzoa Gipuzkoan.
Zaramaga auzoari erreparatuz, Inbentarioko datuak eta landa-lanaren emaitzak alderatzean
garbi geratzen da datu asko eta asko bat datozela, gizarte-alderdiei dagozkien datuak izan
ezik. Izan ere, azken hamar urteetan nabarmenki aldatu da auzoaren osaera eta biztanle
80
Servicio de Estudios, Planificación y Presupuestos Azterlan, Plangintza eta Aurrekontuen Zerbitzua
Donostia – San Sebastián, 1 – Tef. 945 01 98 71 – Fax 945 01 98 55 – 01010 Vitoria-Gasteiz
etorkin ugari joan dira bertara bizitzera. Auzoaren funtsezko gabeziak irisgarritasuna,
eraginkortasun energetikoa eta etxebizitzen espazioaren kalitatea dira.
Bestalde, Bizkairi dagokionez, Inbentarioan urrakor bihur daitezkeen areak identifikatzen
dira, baina errolda-sekzioaren eskala handiegia da, beraz, errolda-eskala jarraituak
zehaztasun handiagoarekin aztertu behar dira, bai eta biztanleriaren profila ere. Auzoaren
arazo nagusia izaera periferikoa da, ez baitu jarraikortasunik hiriaren gainontzeko zatiekin.
Ondorioz, ez da bat ere erakargarria eta baliabiderik gabeko pertsonen portzentaje altuak
daude. 2010ean Bilboko Behategiak egindako txosten batean arriskutsutzat identifikatzen da
auzoa. Kutsadura akustiko eta atmosferiko altua du, drogek eta delinkuentziak eragindako
arazoak daude eta garraio publikoa eskasa da. Etxebizitzei dagokienez, azalera erabilgarri
txikia dute eta ez dute igogailurik. Kontserbazio-egoera, oro har, ez da egokia.
Gipuzkoari dagokionez, datu estatistikoak eta auzoaren errealitatea bat datozela baieztatu
da. Hala ere, zenbait adierazleren kasuan desberdintasunak daude, datuak ez baitaude
eguneratuta (2011eko errolda). Halaber, errolda-sekzioaren barruan auzoa ez da behar den
bezala barne hartu.
81
Servicio de Estudios, Planificación y Presupuestos Azterlan, Plangintza eta Aurrekontuen Zerbitzua
Donostia – San Sebastián, 1 – Tef. 945 01 98 71 – Fax 945 01 98 55 – 01010 Vitoria-Gasteiz
7. ETXEBIZITZA, HERRI LAN ETA GARRAIO SAILAK LAGUNDU DITUEN
BIRGAITZE-JARDUEREN INPAKTUA
Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Sailak martxan jarri dituen birgaitze-politiken
lehentasunezko helburua parke eraikiaren eta hiri-inguruneen baldintzak hobetzea da, modu
horretara familien bizi-kalitatea hobetzeko eta eraikinen eraginkortasun energetikoa
hobetzeko. Gainera, horrek guztiak hobekuntzak ekarriko lituzke ingurumenera zein familia-
ekonomiara.
Halaber, ezin da ahaztu diru-laguntzen politiken ondorioz eragindako inpaktu ekonomiko
handia, izan ere, birgaitze-jarduerak lagunduz Sailak eraikuntza-jardueren eragile
ekonomiko baten lana egiten du.
Txosten honen aurreko kapituluetan ikusi den moduan, Sailak EAEn birgaitze-jarduerak
garatzeko onartu duen guztizko aurrekontua 15,8 milioi eurokoa izan da 2011n, eta horri
esker, 288,3 milioi euroko inbertsioa sortu da.
Sortutako guztizko inbertsio hori birgaitze-laguntzen inpaktu zuzena da. Baina eragin zuzen
horrez gain, kontuan hartu behar da zehar-eragina, hau da, azken eskariaren areagotzearen
ondorioz tarteko kontsumoek duten eragina. Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Sailak
egindako azterketen arabera, 2011n 279,3 milioi eurokoa da zehar-efektu hori.
Horrela, Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Sailak diruz lagundutako birgaitze-laguntzen
guztizko inpaktua, ekoizpen-terminoetan, 567,6 milioi eurokoa da 2011n, hau da, 288 milioi
inbertsio zuzena eta 279 milioi zehar-efektua.
Ekonomiaren efektu biderkatzaileen bitartez, inbertsio horrek EAEko BPGd 195,4 milioi
eurotan areagotzea ekarri du (106,8 efektu zuzena eta 87,7 zehar-efektua). BPGdren
areagotze hori euskal guztizko BPGdren % 0,3ra iristen da.
Etxebizitzen birgaitzera bideratutako diru-laguntza zuzenen euro bakoitzagatik 36 euro sortu
dira ekoizpen-jarduerari dagokionez eta 12 euro, berriz, EAEko BPGdren areagotzeari
dagokionez.
2010 eta 2011 urteei dagokienez, 1.113,7 milioi eurokoa izan da ekoizpenean izandako
eragina eta 548 milioikoa zehar-efektuak izandakoa. Bestalde, 2010eko inbertsioak BPGden
eragindako hazkundea 2011koa baino baxuagoa izan zen (187 milioi, 194,5 milioiren
parean).
Diruz lagundutako euro bakoitzagatik sortutako ekoizpenari dagokionez, 2011ko laguntzekin
lortutako inpaktua altuagoa dela erakusten dute datuek, izan ere, diruz lagundutako euro
bakoitzagatik 36 € lortu dira ekoizpenean; 2010ean, berriz, 26 €/diruz lagundutako euro
bakoitza izan zen ratioa. Ratio hori emandako diru-laguntzaren motarekin eta kasu
bakoitzean diruz lagundutako portzentajearekin zuzenean erlazionatuta dago. Horrela,
elementu komunak birgaitzeko emandako laguntzek obra-bolumen handiagoa sortu dute.
82
Servicio de Estudios, Planificación y Presupuestos Azterlan, Plangintza eta Aurrekontuen Zerbitzua
Donostia – San Sebastián, 1 – Tef. 945 01 98 71 – Fax 945 01 98 55 – 01010 Vitoria-Gasteiz
7.1. taula 2010ean eta 2011n emandako birgaitze-laguntzen inpaktu ekonomikoa. 2010
2011 Guztira 2010-
2011 Onartutako laguntzak 20.646.832 15.758.105 36.404.937 Inpaktua ekoizpenean 546.092.884 567.590.052 1.113.682.936
• Efektu zuzena 277.402.012 288.319.713 565.721.725 • Zehar-efektua 268.690.872 279.270.339 547.961.211
Inpaktua BPGdan 187.154.794 194.523.850 381.678.644 • Efektu zuzena 102.772.552 106.819.131 209.591.683 • Zehar-efektua 84.382.242 87.704.719 172.086.961
Iturria: Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Saila (Eusko Jaurlaritza).
2011ko datuak aztertuz, eta birgaitze-jarduerek eragindako sektore garrantzitsuenei
dagokienez, eraikuntzaren sektorea da gehien eragin den sektorea eta bertan metatu da
Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Sailak diruz lagundutako birgaitze-jarduerek eragindako
BPGdren hazkundearen % 62 (120 milioi euro).
Azpimarratu beharreko beste sektore batzuk dira honakoak: handizkako merkataritza (% 5),
hainbat enpresa-jarduera eta beste jarduera ez-metaliko batzuk (% 3,6 bakoitzak) eta
bankua (% 3,2).
7.1. grafikoa BPGdren banaketa eragindako sektore garrantzitsuenen arabera. 2011.
BPGdRA EGINDAKO EKARPENA MILAKA EUROTAN
44.3446.1516.9537.0679.650
120.358194.524
0 20000 40000 60000 80000 100000 120000 140000 160000 180000 200000
Gainontzeko sektoreak
Bankuak
Ez-metalikoak diren hainbat
Hainbat enpresa-jarduera
Handizkako merkataritza
Eraikuntza
Guztira
milaka eurotan
BPGdRA EGINDAKO EKARPENA EHUNEKOTAN
61,8%
5,0%
3,6%
3,6%
3,2%
22,8%Gainontzeko sektoreak
Bankuak
Ez-metalikoak diren hainbat
Hainbat enpresa-jarduera
Handizkako merkataritza
Eraikuntza
Iturria: Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Saila (Eusko Jaurlaritza).
BPGdren osagaiei dagokienez, soldata eta ordainsari gordinek bereganatzen dute inpaktu
ekonomikoaren % 44 (BPGdren arabera). Ustiapenaren soberakin garbiak bereganatu du %
34, gizarte-kotizazioek % 12, kapital finkoaren kontsumoak % 7 eta ekoizpenaren eta
inportazioen gaineko zergek gainontzeko % 4.
Sortutako enpleguari dagokionez, Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Sailak lagundutako
jarduerei esker 2011n 3.517 enpleguri eustea lortu da. Enplegu horiek EAEn lanean ari diren
83
Servicio de Estudios, Planificación y Presupuestos Azterlan, Plangintza eta Aurrekontuen Zerbitzua
Donostia – San Sebastián, 1 – Tef. 945 01 98 71 – Fax 945 01 98 55 – 01010 Vitoria-Gasteiz
biztanleen % 0,38 dira eta urteko batez besteko ordainsari gordinetan 24.238 euroko
kantitatea adierazten dute langile bakoitzagatik.
7.2. taula Inpaktu ekonomikoa BPGdaren osagaien arabera. 2011.
BPGdaren osagaiak BPGd (€) Banaketa (%) Soldatakoen ordainsariak 85.246.564 43,8 Gizarte-kotizazioak 23.733.202 12,2 Ustiapenaren Soberakin Garbia 65.302.626 33,6 Kapital finkoaren kontsumoa 13.127.493 6,7 Ekoizpenaren eta inportazioen gaineko zergak 7.113.965 3,7 GUZTIRA 194.523.850 100,0 Iturria: Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Saila (Eusko Jaurlaritza).
Bestalde, birgaitze-jarduerek sortutako eskariari esker, Euskal Ogasunetan 41,9 milioi euro
gehiago lortu dira 2011n, hau da, Zerga Itunduengatik Aldundiek bildutako diru kopuruaren
% 0,36. Zerga horietatik BEZak 18,6 milioi euro metatu ditu, 16,3 milioi euro izan dira
PFEZren kasuan eta 6,9 milioi euro Sozietateen Zergaren kasuan.
7.2. grafikoa Zerga-bilketaren banaketa zerga motaren arabera. 2011.
18.636.93816.330.176
6.898.512
41.865.627
0
10.000.000
20.000.000
30.000.000
40.000.000
50.000.000
BEZa PFEZ GZ Zerga-bilketa
eur
otan
Iturria: Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Saila (Eusko Jaurlaritza).
Lurralde-azterketari dagokionez, Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Sailak lagundutako
birgaitze-jarduerek sortutako BPGd honela banatu da lurraldeen arabera: % 47 Bizkaian (91
milioi euro), % 36 Gipuzkoan (70 milioi euro) eta gainontzeko % 17 Araban (33 milioi euro).
84
Servicio de Estudios, Planificación y Presupuestos Azterlan, Plangintza eta Aurrekontuen Zerbitzua
Donostia – San Sebastián, 1 – Tef. 945 01 98 71 – Fax 945 01 98 55 – 01010 Vitoria-Gasteiz
7.3. taula Birgaitze-laguntzen inpaktu ekonomikoa. 2011.
Sailaren diru-laguntza
Inpaktua ekoizpenean
Inpaktua BPGdan Enplegua
Araba 2.378.444 97.223.402 33.320.299 602 Bizkaia 8.081.719 265.746.393 91.076.317 1.647 Gipuzkoa 5.297.942 204.620.256 70.127.233 1.268 EAE 15.758.105 567.590.051 194.523.849 3.517 Iturria: Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Saila (Eusko Jaurlaritza).
Bestalde, Etxebizitza Sailak lagundutako hiri-birgaitzeko jarduerek euskal BPGdren
hazkundeari lagundu diote, neurri handi batean. 2010ean eman ziren laguntza gehienak
(Hiriber Programa, Irisgarritasun Programa eta Area Degradatuen Programa) eta guztira
82,3 milioi euro sortu zituzten ekoizpenaren kasuan eta 28,3 milioi eurotan areagotu zuten
EAEko BPGd.
7.4. taula Hiri-birgaitzearen laguntzen inpaktu ekonomikoa, 2010.
Inpaktua ekoizpenean Inpaktua BPGdan Efektu zuzena 41.979.202 15.552.811 Zehar-efektua 40.661.618 12.769.762 Guztira 82.640.820 28.322.573 Iturria: Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Saila (Eusko Jaurlaritza).
85
Servicio de Estudios, Planificación y Presupuestos Azterlan, Plangintza eta Aurrekontuen Zerbitzua
Donostia – San Sebastián, 1 – Tef. 945 01 98 71 – Fax 945 01 98 55 – 01010 Vitoria-Gasteiz
8. SAILAREN BIRGAITZE POLITIKEN EBALUAZIOA 2011N
8.1. Etxebizitza eta Hiri Eraberritzea Bideratzeko Planaren helburuen betetze-maila
2010-2013 Etxebizitza eta Hiri Eraberritzea Bideratzeko Plana da Etxebizitza, Herri Lan eta
Garraio Sailaren etxebizitza-politiken erreferentziazko esparrua eta bertan ezartzen dira
2010-2013 aldirako jarduera-lehentasunak. Etxebizitza-politika berri horren bi funtsezko
euskarriak alokairuaren sustapena eta birgaitzearen sustapena dira.
Birgaitze-jarduerei dagokienez, Planak irauten duen bitartean 70.500 etxebizitza birgaitzea
lortu nahi da. Halaber, 2.800 etxebizitza berri lortzea aurreikusi da, ondare eraikian esku
hartzeko prozesuen ondorioz.
2011rako helburua 17.400 etxebizitza birgaitzea da, Sailak emandako diru-laguntzak
baliatuz. Azkenean 16.333 etxebizitza birgaitzea aurreikusi da, % 94ko betetze-mailarekin.
Hala ere, Plana martxan jarri eta lehen bi urteetan lortutako emaitzei erreparatuz,
aurreikusitako helburua gainditu egin da (% 101), emandako laguntzei esker 35.830
etxebizitza birgaitu direlako. Horrela, ezarritako helburua, hau da, 35.600 etxebizitza
birgaitzea, gainditu egin da.
Eragiketa horiek garatu diren esparruari dagokionez, hau da, birgaitze integratuko jarduerei
edo jarduera isolatuei dagokienez, jardueren banaketa Planean aurreikusitakoarekiko
desberdina da. Zehazki, Planean 2011n birgaitze integratuko jardueren baitan 400
etxebizitza birgaitzea aurreikusten zen, baina 1.770 etxebizitza birgaitu dira mota horretako
jardueren baitan. 2010-2011 aldiari dagokionez, 3.531 etxebizitza birgaitu dira birgaitze
integratuko jardueren baitan (helburua: 600). Ikus 8.1. taula.
8.1. taula 2010-2013 Etxebizitza eta Hiri Eraberritzea Bideratzeko Planaren helburu kuantitatiboen betetze-maila.
2011 2010-2011 METATUA
Guztira 2010-2013
HELBURUA
GAUZATUTAK
OA %
HELBURUA
GAUZATUTAK
OA %
birgaitzeko laguntzak 70.500 17.400 16.333 93,9 35.600 35.830 100,7 Birgaitze integratua 2.400 400 1.770 442,5 600 3.531 588,5 Birgaitze isolatua 68.100 17.000 14.563 85,7 35.000 32.299 92,3
Birgaitzearen ondoren sortutako etxebizitza berriak
2.800 600 600
Iturria: Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Saila. Bestalde, Etxebizitza Sailak mailegu kualifikatuak ematen ditu birgaitze-jarduerak
finantzatzeko. 2010-2013 Etxebizitza eta Hiri Eraberritzea Bideratzeko Planak, indarrean
dagoen bitartean, 184,3 milioi euroko finantza-bolumena eskaini nahi du kreditu-
erakundeekin egingo dituen hitzarmenen bitartez (41,5 milioi 2010ean).
86
Servicio de Estudios, Planificación y Presupuestos Azterlan, Plangintza eta Aurrekontuen Zerbitzua
Donostia – San Sebastián, 1 – Tef. 945 01 98 71 – Fax 945 01 98 55 – 01010 Vitoria-Gasteiz
Kreditu-erakundeek etxebizitzaren finantza-hitzarmenaren esparruan emandako maileguen
bolumena 9,4 milioi euro ingurukoa da 2010-2011 aldirako, hau da, aurreikusitako
bolumenaren % 12 bakarrik.
8.2. taula 2010-2011n birgaitze-jarduerak finantzatzeko onartutako maileguen bolumena
2011 2010-2011 METATUA
Guztira 2010-2013
HELBURUA
GAUZATUTAK
OA %
HELBURUA
GAUZATUTAK
OA %
Birgaitzeko maileguak 184.290 41.520 3.263 7,9 80.790 9.412 11,6 Iturria: Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Saila.
8.3. taula Etxebizitza Sailaren birgaitze-jardueraren adierazleen laburpena 2010-2011.
ADIERAZLEA 2011 2010-2011
BIRGAITZE PROGRAMAK DIRU-LAGUNTZAK PARTIKULARREI ETA AUZOKIDE ELKARTEEI 16.333 35.830 Emandako birgaitzeko diru-laguntzen kopurua Birgaitze isolatua 14.563 32.299 Birgaitze integratua 1.770 3.531 Emandako diru-laguntzen guztizko zenbatekoa (milioi eurotan) 15,76 36,41 Birgaitze isolatua 11,98 29.38 Birgaitze integratua 3,78 7,03 Emandako diru-laguntzen batez besteko zenbatekoa (euro/etxebizitza)
965 1.016
Birgaitze isolatua (euro/etxebizitza) 822 909 Birgaitze integratua (euro/etxebizitza) 2.137 1.991 Emandako diru-laguntzen zenbatekoa obra motaren eta hartzailearen arabera (milioi eurotan)
Auzokideen elkarteetarako laguntzak 5,83 11,63 Partikularrei laguntzak obra komunitarioetarako 9,09 22,79 Partikularrei laguntzak banakako obretarako 0,84 1,98 Aurrekontu babesgarria guztira obrak (milioi eurotan) 288,32 565,72 ONTZAT EMANDAKO MAILEGUAK Onartutako maileguen kopurua 440 1.220 Onartutako maileguen zenbatekoa (milioi eurotan) 3,26 9,41 HIRI ERABERRITZEKO PROGRAMAK IRISGARRITASUNERAKO PROGRAMA Emandako diru-laguntzen kopurua -- 147 Diru-laguntzen zenbatekoa (milioi eurotan) -- 2,13 DIRU-LAGUNTZA ZUZENAK BIRGAITZE INTEGRALERAKO Diru-laguntzen guztizko zenbatekoa (milioi eurotan) 0,70 8,28 HIRIBER PROGRAMA* Diruz lagundutako jarduera kopurua -- 45 Diru-laguntzen guztizko zenbatekoa (milioi eurotan) -- 15,0
Iturria: Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Saila.
2010-2013 Etxebizitza eta Hiri Eraberritzea Bideratzeko Planak, aztertutako helburu
kuantitatiboez gain, bost lan-ildo ezartzen ditu eta lan-ildo horiek 12 ekintzetan zehazten
dira eta Planak irauten duen bitartean garatuko dira. Modu berean, proposatutako helburu
askoren konplexutasuna kontuan hartuta, 2. ardatza, birgaitzearena, estrategia berariazko
87
Servicio de Estudios, Planificación y Presupuestos Azterlan, Plangintza eta Aurrekontuen Zerbitzua
Donostia – San Sebastián, 1 – Tef. 945 01 98 71 – Fax 945 01 98 55 – 01010 Vitoria-Gasteiz
baten diseinuarekin zehaztu da: “2010-2013 Eraikinak Birgaitzeko eta Hiri Eraberritzerako
Plan Estrategikoa”. Bi Planak osagarriak dira eta helburu komunak dituzte.
2010-2013 Etxebizitza eta Hiri Eraberritzea Bideratzeko Plana formulatzean, birgaitze-
beharren bolumen oso altu bat antzeman ahal izan da, baina ezinezkoa izango da planak
irauten dituen urteetan behar horiei guztiei erantzutea. Horregatik, lan-ildoetako bat
lehentasunezko jarduerak definitzean datza; horretarako, eraikinen inbentario bat egingo da.
Etxebizitza Sailak landu duen eta 6.2. atalean aztertu den “Esku hartzeko beharren
diagnostikoa EAEko parke eraikiaren berrikuntzan” lana, EAEko auzoetako urrakortasun-
indizeak ezartzeko Plan Zuzentzaileak proposatutako 23. ekintzari dagokio. Halaber, garatu
diren esperientzia pilotuak Planaren 24. ekintzarekin erlazionatuta daude.
Bestalde, Planak birgaitzeko laguntzen sistema aldatu nahi du. Orain arte esku-hartze mota
eta onuradunen sarrera-maila hartzen ziren kontuan. Proposatutako sistema berriak
programa estrategikoekin lotuta egon behar du eta bete nahi diren helburuak lortzeko
informazio- eta komunikazio-politika berariazkoa garatu behar du, aldi berean. Bestalde,
laguntza-programa anitzak eta parte hartzen duten eragile ugariak kontuan hartuta, Planak
laguntzen katalogo bat lantzea eta ezagutzera ematea proposatzen du. Zentzu horretan,
gogoan hartu behar da oraindik ez dela katalogo berria landu.
Bestalde, Sailak birgaitzerako laguntzen sistema aldatzeko beharra aztertu du, berotegi-
efektuko gasen isurketak murrizteko eta etxebizitzen energia-kontsumoa murrizteko.
Horrela, 2011ko azaroaren 23ko Aginduak Jabekideen Erkidegoei ematen zaizkien laguntzen
artean eraikinen inguratzailearen eraginkortasun energetikoa hobetzeko laguntzak
aurreikusten ditu.
Bestalde, Planak ezinbestekotzat jotzen du Birgaitzeko Hirigintza Sozietateen (BHS)
potentzialtasunak aprobetxatzea eta, ildo horretan, birgaitze-laguntzen kudeaketa pixkanaka
Sozietate horien esku uzteko apustua egin du. Helburuak betetzeko prozesuan nahastuta
dauden eragile guztien arteko lankidetza egokia eta bakoitzak bere erantzukizuna ondo
betetzea lortu behar da. Sailak gaur egungo Birgaitzeko Sozietateekin harreman egokiak
baditu ere, lan handia dago egiteko oraindik.
Amaitzeko, Planaren arabera, fiskalitatea funtsezkoa da birgaitzea eta hiri–eraberritzea
sustatzeko. Zentzu horretan, Etxebizitza Sailak Udal eta Foru Aldundiei birgaitze-eragiketen
fiskalitatea lagunduko duten neurriak hartzeko proposatzea aurreikusi du.
8.4. taula taulan eta 8.5. taula ikus daitezke 2010-2013 Etxebizitza eta Hiri Eraberritzea
Bideratzeko Planaren 2. ardatza osatzen duten lerro estrategikoak eta ekintzak.
88
Servicio de Estudios, Planificación y Presupuestos Azterlan, Plangintza eta Aurrekontuen Zerbitzua
Donostia – San Sebastián, 1 – Tef. 945 01 98 71 – Fax 945 01 98 55 – 01010 Vitoria-Gasteiz
8.4. taula 2010-2013 Etxebizitza eta Hiri Eraberritzea Bideratzeko Planaren 2. ardatza.
2. ARDATZA BIRGAITZERAKO ETA HIRI ERABERRITZERAKO POLITIKA BERRI BAT
BIRFORMULATZEA ETA GIDATZEA
2.1. ildoa Lehentasunez esku hartzeko jarduerak definitzea, 1980 aurretik egindako eraikinen eta auzo erasanerrazen inbentario batetik abiatuta.
2.2. ildoa Programa estrategikoekin lotutako laguntzen sistema bat diseinatzea eta abian jartzea, eta informazioa eta komunikazioa lantzeko berariazko politika bat garatzea. Eraikinen Ikuskaritza Teknikoa garatzea.
2.3. ildoa Birgaitzearen eta hiri–eraberritzearen esparruan esku hartzeko sarea egituratzea, EAEko lurralde osora zabalduz.
2.4. ildoa Birgaitzearen eta Hiri Eraberritzearen esparruko diru-laguntzak emateko logika gainditzea. Xede horrekin, Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Sailaren ahaleginak 1980 aurretik eraikitako parkeari dagokion balioa ematera eta zerbitzua eskaintzera bideratuko dira.
2.5. ildoa Birgaitzea eta hiri–eraberritzea lagunduko duten neurri fiskalak aztertzea eta sustatzea.
8.5. taula 2010-2013 Etxebizitza eta Hiri Eraberritzea Bideratzeko Planaren 2. ardatzaren ekintzak
23 ekintza Udalekin eta BHSekin batera etxebizitza eta eraikinen parkearen egoeraren inbentarioa sustatzea eta lantzea, EAEko auzoen kalteberatasun-indizeak ezarriz.
24 ekintza Hiri-eraberritzearen auzo-mailako plangintza egiteko edo multzo eraikien birgaitzearen plangintza egiteko esperientzia pilotuak garatzea.
25 ekintza Eraberritzerako eta Birgaitzerako laguntzen sistema zabaltzea eta egokitzea, laguntzak emateko irizpide berrien arabera.
Eraikinaren birgaitze integrala sustatzea, etxebizitza isolatuen gaineko jardueren aurretik.
Elementu komunitarioak modernizatzeko helburuak lehenestea: egitura, irisgarritasuna, eraginkortasun energetikoa, instalazioak, estalkiak, fatxadak, eta abar.
Diru-laguntzak auzokideen elkarteetara zuzentzea gehiago. Laguntzen kalkulua objektibatzea, auzoaren hiri-eraberritzeko planaren edo
programaren helburuen betetzearen edo EITtik ondorioztatutako gomendioen arabera.
Diruz lagun daitezkeen esku-hartzeen aurrekontu minimoa areagotzea. 26 ekintza Mantentzearen aldeko kultura sustatzeko ekintzak garatzea. Etxebizitzaren eta
eraikinaren erabilera-ohitura onei buruzko berariazko komunikazioa garatzea (prestakuntza-lanak, informazioa ematea, eta abar).
27 ekintza Birgaitzerako laguntzen Katalogo bat lantzea eta ezagutzera ematea; bertan bateratuko dira laguntza-programa guztiak.
28 ekintza BHSekin batera jardunbide egokien gida bat eta udalerrietan birgaitze eta eraberritzeko proiektuen dinamizaziorako lan-metodologia bat lantzea, sustatzea eta ezagutzera ematea.
29 ekintza Eusko Jaurlaritzak Birgaitzeko Hirigintza Sozietateetan duen inplikazioa indartzea hitzarmenen bitartez, eta Eusko Jaurlaritzaren eta BHSen arteko erlazioak, koordinazioa eta lankidetza egokia izateko beharrezkoak diren bideak eta mekanismoak formalizatzea.
30 ekintza BHSen jarduera-ahalmenak indartzea, duten eragina areagotuz, eduki-mailan zein esku hartzeko esparru geografikoari dagokionez. Zehazki, etxebizitza eta eraikinen
89
Servicio de Estudios, Planificación y Presupuestos Azterlan, Plangintza eta Aurrekontuen Zerbitzua
Donostia – San Sebastián, 1 – Tef. 945 01 98 71 – Fax 945 01 98 55 – 01010 Vitoria-Gasteiz
birgaitzerako diru-laguntzen kudeaketa eta ematea Udalen eta BHSen esku utzi nahi da pixkanaka, hartara izapideak arintzeko eta bikoiztasunak saihesteko (Leihatila Bakarra).
31 ekintza kudeaketa-unitate, informazio eta birgaitze eta hiri–eraberritzerako politiken ezarpenaren bitartez, lurralde osoari erantzungo zaiola ziurtatzeko aukeren azterlan bat egitea. Xede horrekin, Eusko Jaurlaritzak, Foru Aldundiek, eskualdeko agentziek, jada martxan diren BHSek, birgaitze-eragilearen irudiak, eta abar gara dezaketen funtzioa aztertuko da.
32 ekintza Hiri Birgaitzearen eta Eraberritzearen esparruan Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Sailak eskaintzen dituen Zerbitzuen Zorroa definitzea. Zorro horretan kontuan hartuko da:
Lehentasunak ezartzea (Udalek eta BHSek landutako diagnostikoetatik abiatuta).
Beste Sail, administrazio, Aldundi, Udal, BHS, eta abarrekin koordinatzea.
Laguntza-funtsak kudeatzea eta partenarietzak sustatzea, Europako funtsak dituzten proiektuen finantzaketa lortu ahal izateko “masa kritiko” nahikoa duten proiektu esanguratsuak osatzeko (adib.: Interrreg, Inbertsioen Europako Bankua eta Europako egitura-programa berriak, hala nola FEDER edo CECODHASen esparruko ekimenak).
Hitzarmenak finantza-erakundeekin (kreditu bereziak eta parte-hartzea Gizartekintzaren bitartez).
Sustatzaileen ikuspegitik birgaitze-eragiketak errentagarri egingo dituzten lankidetza-mekanismoak aztertzea.
33 ekintza Udalei birgaitze-obrek irauten duten bitartean bide publikoa betetzeagatiko tasak eta zergak beherantz berrikusteko proposatzea, sustapen-neurri gisa.
34 ekintza Foru Ogasunei birgaitze-jardueren PFEZren tratamendua hobetuko duten neurriak hartzeko proposatzea, horretarako aurrekontu babesgarriaren kontzeptua eta zenbatekoa eta onuradunaren sarrera-maila kontuan hartuz.
90
Servicio de Estudios, Planificación y Presupuestos Azterlan, Plangintza eta Aurrekontuen Zerbitzua
Donostia – San Sebastián, 1 – Tef. 945 01 98 71 – Fax 945 01 98 55 – 01010 Vitoria-Gasteiz
8.2. Birgaitze-politikaren ebaluazio orokorra 2011n
Atal honetan Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Sailak garatutako birgaitze-politikaren
ebaluazio orokorra egiten da eta kontuan hartu dira martxan jarritako politikak,
proposatutako helburuekin erlazioan; lortutako emaitzen eraginkortasuna, ekitatea,
asetasuna eta izandako eragina.
Zentzu horretan, ezin da ahaztu 2010-2013 Etxebizitza eta Hiri Eraberritzea Bideratzeko
Planak berak barne hartzen duela etxebizitza eta lurzoruaren politika publikoen ebaluazio
sakonagoa egiteko beharra. Horrenbestez, Plana bera Sailaren etxebizitza-politiken
ebaluazioa etengabe hobetzeko prozesuaren zatia dela esan daiteke.
a) Koherentzia.
Planaren izenean bertan aipatzen da Hiri Eraberritzearen kontzeptua, eta, gainera, Hiri
Birgaitzerako eta Eraberritzerako Plan Estrategiko bat landu da, hortaz, garbi dago
Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Sailak eraberritzearen jarduera-ildo horren aldeko apustua
egin duela.
Planaren 2. ardatzak “birgaitzerako eta hiri–eraberritzerako politika berri bat birformulatu
eta gidatu nahi du”, hortaz, politika berrietan sartu nahi diren aldaketek araudi-mailako
aldaketak ekarriko dituzte, eta lankidetza-hitzarmenak, eragileen arteko koordinazioa eta
erantzunkidetasuna, kudeaketa telematikoa ahalbidetuko duten tresna informatiko berrien
erabilera, eta abar ekarriko dituzte, halaber.
Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Sailburuaren 2011ko azaroaren 23ko Agindu berriak,
etxebizitzak birgaitzeko finantza-neurriei buruzko 2006ko Agindua aldatzen duenak,
eraginkortasun energetikoaren aldagaia barne hartzen du laguntzetan, eta modu horretara,
Planak ezarritako helburuak betetzen laguntzen du.
Eraikinen inguratzailean esku hartzeko jardueretarako laguntzak areagotzeaz gain, Agindu
berria onartu zenetik, 50 urtetik gorako antzinatasuna duten eraikinetan jarduera
babesgarritzat joko dira eraikinaren ikuskapen teknikoaren ebazpenean barne hartuta
daudenak bakarrik.
b) Efikazia.
Planak ezarritako helburu kuantitatiboei dagokienez, betetze-maila altua lortu dela baieztatu
da, izan ere, 2011n 15,8 milioi euro eman dira diru-laguntzetan eta kopuru horri esker
16.333 etxebizitza birgaitu dira. Bi ekitaldiak batera hartuta (2010 eta 2011), guztira 36,4
milioi euro eman dira eta kopuru horri esker 35.830 etxebizitza birgaitu dira eta 565 milioi
euro baino gehiagora iritsi da obra-bolumena.
Partikularrei eta jabekideen erkidegoei zuzendutako birgaitze-laguntzen programez gain,
Etxebizitza Sailak hiri-eraberritzerako laguntza-programa desberdinak ditu eta Udalak eta
Birgaitzeko Hirigintza Sozietateak dira programa horien onuradunak.
Laguntza horiek Udalek ematen dituzten laguntzekin osatzen dira askotan eta guztiek batera
hiri-inguruneen irisgarritasuna hobetzeko balio dute. 2011n emandako laguntzak lau
91
Servicio de Estudios, Planificación y Presupuestos Azterlan, Plangintza eta Aurrekontuen Zerbitzua
Donostia – San Sebastián, 1 – Tef. 945 01 98 71 – Fax 945 01 98 55 – 01010 Vitoria-Gasteiz
udaletarako izan dira eta guztira 700.000 euroko kantitatea osatu da. Hala ere, 2010ean
emandako diru-laguntzak 2010-2012 aldirako programetarako laguntzak ziren eta guztira
7,58 milioi euroko kopurua osatu da.
Bestalde, Hiriber Programaren deialdia 2010ean egin bazen ere, 2010-2013 Plan
Zuzendariaren baitan dagoen neurrian, ezin da ahaztu auzoen eraberritzera egin duen
ekarpen handia. Horrela, 2010ean guztira 15 milioi euroko ekarpena egin zuen 45
udalerritan hiri-eraberritzeko jarduerak garatzeko.
c) Eraginkortasuna.
Eraginkortasunari dagokionez, ezin da ahaztu erakunde desberdinek ematen dituzten
laguntzen artean bikoiztasunak ekidin behar direla. Horretarako, administrazioen eta Eusko
Jaurlaritzako Sailen artean koordinazioa hobetu behar da. Azpimarratzekoak dira Energiaren
Euskal Erakundeak eraikuntzen eraginkortasun energetikoa hobetzeko ematen dituen
laguntzak. Laguntza horiek bat datoz Plan Zuzendariak ezarritako helburuekin, hortaz, bi
programen arteko osagarritasuna bilatzea litzateke logikoena.
Ezin da ahaztu gaur egungo egoera ekonomikoaren eraginez baliabide publiko gutxi dagoela,
hortaz, funtsezkoa da bikoiztasunak ekiditea eta sistema eraginkorrago bihurtzea, eta
horretarako, laguntzak lehentasun handieneko jardueretara bideratu behar dira, bai gizarte-
ikuspegitik garrantzitsuak direlako (gizarte-bazterkeria pairatzeko arriskua) bai etxebizitzen
egituraren ikuspegitik beharrezkoak direlako (bizigarritasun-arazoak eta osasunerako
arriskuak).
Testuinguru horretan Birgaitzeko Sozietateek bete beharreko lanak garrantzi berezia hartzen
du, jabekideen erkidegoetatik hurbil daudelako eta esperientzia dutelako.
Etxebizitza-politika publikoen eraginkortasunari erreparatuz, emandako diru-laguntzen euro
bakoitzagatik sortutako ekoizpen altua azpimarratu behar da. Horrela, 2011n 36 eurora iritsi
da, 2010eko balioa gaindituz (26 euro/diruz lagundutako euro bakoitzagatik). Sailak diruz
laguntzen dituen politikak ildo horretatik garatu behar dira, modu horretara diruz
lagundutako euro bakoitzagatik etekin handiagoa lortzeko eta eraginkortasuna hobetzeko.
d) Ekitatea.
Planaren lehen bi ekitaldietan emandako diru-laguntzen zenbatekoa honela dago banatuta
geografikoki: Bizkaiak bereganatu du guztizkoaren % 52, Gipuzkoak % 34 eta Arabak,
azkenik, gainerako % 14. Plan Zuzendariaren helburua honako lurralde-banaketa hau lortzea
da: % 55 Bizkaian, % 31 Gipuzkoan eta % 14 Araban, hortaz, diru-laguntzek banaketa
geografikoari lotuta lortu duten betetze-maila oso altua da. Dena den, lurralde historiko
bakoitzaren birgaitze-beharren errealitatearen arabera desberdintasun esanguratsuak ikus
daitezke laguntza motak bereiziz.
Alde batetik, Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Sailak emandako laguntzen onuradunen
azterketak erakusten duenez, nabarmenki areagotu dira kide bakar batek osatutako
familientzako laguntzak, eta emakumeek eta adineko pertsonek osatutako familiak dira
92
Servicio de Estudios, Planificación y Presupuestos Azterlan, Plangintza eta Aurrekontuen Zerbitzua
Donostia – San Sebastián, 1 – Tef. 945 01 98 71 – Fax 945 01 98 55 – 01010 Vitoria-Gasteiz
gehiengoa. Ezin da ahaztu 2011n laguntzen onuradunen % 47 65 urtetik gorako pertsonak
izan direla; duela bost urte % 30 ziren.
2006ko abenduaren 29ko Aginduak urteko 21.000 euroko kantitatea ezartzen du laguntzak
eskuratzeko gehieneko muga gisa. Hala ere, Birgaitzerako Laguntzen Aparteko Planak
33.000 eurora zabaldu zuen muga hori, hortaz, familia gehiago dira diru-laguntzak eskura
ditzaketenak eta, modu berean, sektorea dinamizatzeko aukera sortu da. Horregatik,
2010ean birgaitzerako laguntzen onuradunen % 29k urteko 21.000 euroko sarrerak
gainditzen zituzten.
Beste laguntza-programa batzuk (beste sail edo erakunde batzuenak, eta abar) ez dute
sarrera-mugarik ezartzen diru-laguntzak eskuratu ahal izateko, hortaz, diru-laguntza egin
nahi den esku-hartzearekin eta diruz lagundutako jarduerak bete nahi dituen helburuekin
bakarrik lotzen da. Ildo beretik, Etxebizitza Sailak Jabekideen Elkarteei emandako laguntzak
egin beharreko jarduerarekin lotuta daude, Jabekideen Elkarteko kideen diru-sarrerak
edozein direla.
Planak laguntzak emateko sistema aldatu nahi du: helburu zehatzekin lotuta egongo da eta
lehentasunezko jarduera-eremuetan esku hartuko da, nagusiki eraikinen eragiketa integralak
garatzeko laguntzak banatuko direlarik. Birgaitze-jarduerak finantzatzeko Agindu berriak
sistema aldatu du eraikinen inguratzailearen gaineko jarduerei dagokienez, eta laguntzen
zenbatekoa jarduerarekin lortutako hobekuntzaren mende daude.
Ezin da ahaztu helburuekin lotuta dauden laguntzak horrelako jarduerei aurre egiteko
zailtasunak dituzten adineko pertsonentzako gizarte-politikekin koordinatu behar direla.
e) Asetasuna.
Asetasunari dagokionez, ez dago birgaitze-laguntzen onuradunen asetasuna neurtzeko
adierazlerik, hortaz, Inkesta espezifiko bat egin beharko litzateke gaur egungo programen
eta EAEko familien beharren arteko bat-etortzea neurtzeko.
Bestalde, Etxebizitzaren Gizarte Itunarekin eta 2010-2013 Etxebizitza eta Hiri Eraberritzea
Bideratzeko Planarekin batera abian jarritako parte hartzeko prozesuek agerian utzi dute
herritarrek birgaitzearen eta eraberritzearen esparruan egiten duten eskaria. Hain zuzen,
aipatutako planak parte hartzeko prozesu horietan jasotako proposamen asko barne hartu
ditu. Prozesu horiei esker, Sailak herritarrek egiten dituzten eskari garrantzitsuenak ezagutu
ahal izan ditu, eta aldi berean, ezarritako neurriekiko asetasun-maila ezagutu ahal izan du.
Egindako lanak Nazio Batuek Zerbitzu Publikoei ematen dien Saria (UNPSA) irabazi du
berriki. Sari hori da zerbitzu publikoaren bikaintasunaren esparruan banatzen den saririk
entzutetsuena.
f) Eragina.
Sailak lagundutako birgaitze-jarduerekin herritarrei laguntzen zaie eta hori da, hain zuzen
ere, birgaitze-politikekin lortutako inpaktu garrantzitsuena. Jarduera horiekin guztiekin
lortutako eragin garrantzitsuenak hainbat alderditan baiezta daitezke: irisgarritasun hobea,
93
Servicio de Estudios, Planificación y Presupuestos Azterlan, Plangintza eta Aurrekontuen Zerbitzua
Donostia – San Sebastián, 1 – Tef. 945 01 98 71 – Fax 945 01 98 55 – 01010 Vitoria-Gasteiz
adineko pertsonen eta minusbaliotasunak dituzten pertsonen joan-etorriak erraztuz;
etxebizitzen bizigarritasun- eta erosotasun-baldintza hobeak, eta horiei esker lortu da
energia-kontsumoa murriztea, alde batetik, eta pertsonak beren etxebizitzetan denbora
gehiago bizi ahal izatea, bestetik, osasun-esparruan eta gizarte-politiken esparruan gastua
nabarmenki murriztu delarik ondorioz.
Baina ezin da ahaztu Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Sailak birgaitzea diruz laguntzeko
abian jarritako politikek izan duten eragin ekonomiko handia. Kontuan hartu behar da
eraikuntzaren sektorea ekonomiaren eragile garrantzitsu bat dela eta birgaitzearen
azpisektoreak garrantzi handia lortu duela gaur egungo testuinguruan, non eraikuntza
berriak murrizketa handia ezagutu duen.
Hain zuzen, aurrekontu babesgarria, hau da, 2011n Sailaren diru-laguntza bat jaso duten
jarduera babesgarriengatik egindako inbertsio guztia (obren kostu erreala muga maximo
batekin) 288 milioi eurokoa izan da, partikularrek eta jabekideen elkarteek egindako obrei
dagokienez, eta 565 milioi eurora iritsi da bi urteak batera hartuta (2010 eta 2011). Horrela,
diruz lagundutako euro bakoitzagatik 15,5 euro sortu dira ekoizpen-jardueraren efektu zuzen
gisa.
Horrezaz gainera, ekoizpen-jardueraren zehar-efektuari erreparatuz, 548 milioi euro sortu
dira, hortaz, bi urteetan ekoizpenean izandako inpaktua 1.113 milioi eurotik gorakoa izan da.
BPGdri erreparatuz, Sailak lagundutako birgaitze-jardueren ondorioz 2011n euskal BPGd
194,5 milioi eurotan areagotu da (187 milioi 2010ean).
94
Servicio de Estudios, Planificación y Presupuestos Azterlan, Plangintza eta Aurrekontuen Zerbitzua
Donostia – San Sebastián, 1 – Tef. 945 01 98 71 – Fax 945 01 98 55 – 01010 Vitoria-Gasteiz
9. GOMENDIOAK.
Eusko Jaurlaritzako Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Sailak EAEko eraikinen eta etxebizitzen
birgaitzea sustatzeko egindako ekarpenak onura handia ekarri dio euskal gizarteari.
Partikularrentzako eta jabekideen elkarteentzako diru-laguntzen programei esker, euskal
familiek bizi-kalitatea hobetzea lortu dute eta etxebizitzen bizigarritasuna, irisgarritasuna eta
erosotasuna hobetu da, halaber.
Halaber, Udalei eta Birgaitzeko Hirigintza Sozietateei ondare urbanizatua eta eraikia
birgaitzeko emandako diru-laguntzei esker, bai eta Irisgarritasun Programaren baitako diru-
laguntzei esker ere, hiri-inguruneak hobetu dira, irisgarritasun-baldintzak hobetu dira eta
segurtasuna areagotu da.
2010ean 2010-2013 Etxebizitza eta Hiri Eraberritzea Bideratzeko Plana eta Hiri Birgaitzerako
eta Eraberritzerako Plan Estrategikoa onartu ziren, eta horrek agerian utzi du Etxebizitza
Sailak esparruan aurrera egiteko egin duen apustu irmoa. Aipatutako planetan,
proposatutako helburuak betetzeko beharrezkoak diren ekintzak barne hartuta daude,
planak landu direnean antzemandako ahultasun nagusietan hobetzeko helburuarekin.
Hala ere, Planaren erdian gauden honetan, hainbat alderdi azpimarratu eta indartu behar
dira, etxebizitza-politika publikoen eraginkortasuna areagotzeko. Horregatik, honako
gomendio hauek egin dira:
• JARDUERAK LEHENESTEA. Administrazioak gero eta baliabide gutxiago ditu, hortaz,
gero eta beharrezkoagoa da ezinbestekoak diren jardueretara zuzentzea ahaleginak.
EAEko parke eraikiaren berrikuntzan esku hartzeko beharren diagnostikoan
urrakortasun handieneko zonak identifikatu dira eta zona horiei eman behar zaie
lehentasuna esku hartzeko orduan. Halaber, laguntzak zailtasun handieneko
pertsonengana zuzendu behar dira, hala nola adineko pertsonengana, eta programak
gizarte-politikekin erlazionatu behar dira.
• ARLOKO POLITIKEN KOORDINAZIOAN ETA OSAGARRITASUNEAN AURRERA
EGITEA. Oraingoan ere helburu berak dituzten politikak eta programak elkarren
artean osagarri egiteko beharra azpimarratu behar da. Etxebizitza Sailak onartutako
araudi berria eraikinen inguratzailea hobetzera bideratzen da, helburu bikoitz batekin:
berotegi-efektuko gasen isurketa murriztea eta etxebizitzen eskari energetikoa
murriztea. Helburu horiek bat datoz Industria Sailak EEEk emandako laguntzen
bitartez garatutako politika energetikoarekin. Bestalde, ezin da ahaztu etxebizitza-
arazoak askotan gizarte-arazoekin lotuta daudela, hortaz, ezinbestekoa da etxebizitza-
programak eta Enplegu eta Gizarte Gaietako Sailaren gizarte-laguntzen programak
bateragarri egitea.
• LEIHATILA BAKARRA SORTZEA. Programa eta politika desberdinen arteko
koordinazioa eta osagarritasuna laguntzeko modurik egokiena Leihatila Bakarra
sortzean datza. Ezin da ahaztu, hori dela herritarren eskaera nagusietako bat, izan ere,
95
Servicio de Estudios, Planificación y Presupuestos Azterlan, Plangintza eta Aurrekontuen Zerbitzua
Donostia – San Sebastián, 1 – Tef. 945 01 98 71 – Fax 945 01 98 55 – 01010 Vitoria-Gasteiz
programa ugari dago eta herritarrak nahastu egiten dira. Bestalde, leihatila bakarra
bikoiztasunak saihesten laguntzen du, prozesu guztien integralitatea ziurtatuz eta
baliabide publikoen eraginkortasuna hobetuz.
• INFORMAZIOA HOBETZEA. Prozesuan nahastutako pertsonek eta eragileek gaur
egungo programei eta laguntzei buruzko informazio gehiago eta hobea eskatzen dute.
Euskal gizarteak ez ditu ezagutzen diruz lagun daitezkeen jarduerak, ez eta laguntzak
eskuratzeko bete behar diren baldintzak ere. Informazioa emateko bitartekoak hobetu
behar dira, pertsona guztiengana iristeko. Etxebideren webguneaz eta Etxebizitzaren
Lurralde Ordezkaritzez gain, Birgaitzeko Sozietateak bitarteko egokia dira informazioa
herritarrengana hurbiltzeko.
• FUNTZIOAK BIRGAITZEKO HIRIGINTZA SOZIETATEEN ESKU UZTEA. Orain arte
planteatu diren alderdiak kontuan hartuta, egoki litzateke funtzioak Birgaitzeko
Hirigintza Sozietateen esku uztea. Etxebizitza Bideratzeko Planak birgaitze-laguntzen
kudeaketa pixkanaka BHSen esku uztea proposatzen du. Birgaitzeko Hirigintza
Sozietate desberdinak aztertu dira eta azterketa horrek agerian utzi ditu herritarrei
eskaintzen dizkieten funtzioak eta zerbitzuak. Gainera, zenbait kasutan birgaitze
integratuko eremuetan lan egiteaz gain, birgaitze isolaturako laguntzei buruzko
informazioa ematen dutela ikusi da, bai eta batzuetan laguntza horiek izapidetzen
dituztela ere. Horregatik, aurrera egin behar dela uste da, eta BHS bat badago
Etxebizitza Sailaren birgaitze-laguntzak bertan izapidetu beharko liratekeela
azpimarratu da. Halaber, BHS berriak sustatu behar dira, lurralde osoa estaltzeko.