HİPNOSEDATİF İLAÇLAR HİPNOSEDATİF İLAÇLAR II:II:BARBİTÜRATLAR VE DİĞERLERİBARBİTÜRATLAR VE DİĞERLERİ

Kimyasal yapılarına göre 7 gruba ayrılırlar:Kimyasal yapılarına göre 7 gruba ayrılırlar: 1. Barbitüratlar, 1. Barbitüratlar, 2. Aldehidler, 2. Aldehidler, 3. Piperidindionlar, 3. Piperidindionlar, 4. Kinazolinler, 4. Kinazolinler, 5. Alkoller ve karbamatlar, 5. Alkoller ve karbamatlar, 6. Antihistaminikler, 6. Antihistaminikler, 7. Diğer hipnotik ve sedatifler. 7. Diğer hipnotik ve sedatifler.

Barbitüratların SınıflandırılmasıBarbitüratların Sınıflandırılması

Barbitüratlar; hipnotik ve/veya sedatif etki Barbitüratlar; hipnotik ve/veya sedatif etki sürelerine göre dört gruba ayrılırlar: sürelerine göre dört gruba ayrılırlar:

1. Uzun 1. Uzun (6 saat veya daha fazla) (6 saat veya daha fazla) etki etki sürelisüreli barbitüratlar, barbitüratlar,

2. Orta 2. Orta (3-6 saat) (3-6 saat) etki süreli etki süreli barbitüratlar, barbitüratlar, 3.3. Kısa Kısa (3 saatten daha az) (3 saatten daha az) etki süreli etki süreli

barbitüratlar, barbitüratlar, 4.4. Çok kısa etki süreli Çok kısa etki süreli barbitüratlar.barbitüratlar.

Farmakokinetik ÖzellikleriFarmakokinetik Özellikleri Sedatif ve hipnotik olarak genellikle ağız Sedatif ve hipnotik olarak genellikle ağız

yolundan kullanılırlar.yolundan kullanılırlar. Barbitüratlar vücutta yaygın bir şekilde dağılırlar. Barbitüratlar vücutta yaygın bir şekilde dağılırlar. Fötal dolaşıma ve süte kolayca geçerler.Fötal dolaşıma ve süte kolayca geçerler. SSS'ne giriş hızları, etkilerinin başlaması için SSS'ne giriş hızları, etkilerinin başlaması için

geçen süreyi belirler.geçen süreyi belirler. pKa değerleri plazmanın ve diğer ekstrasellüler pKa değerleri plazmanın ve diğer ekstrasellüler

sıvıların pH değerine yakın bulunduğundan bu sıvıların pH değerine yakın bulunduğundan bu sıvıların pH'sindeki ufak değişmeler ilaçların sıvıların pH'sindeki ufak değişmeler ilaçların iyonizasyon derecesinde belirgin değişiklik iyonizasyon derecesinde belirgin değişiklik yapabilir.yapabilir.

Barbitüratların eliminasyonları:Barbitüratların eliminasyonları: i)i) Karaciğerde mikrozomal enzimler tarafından Karaciğerde mikrozomal enzimler tarafından

biyotransformasyon,biyotransformasyon, ii)ii) Böbreklerden itrah, Böbreklerden itrah, iii)iii) Redistribüsyon. Redistribüsyon.

Barbitüratlar (özellikle fenobarbital) karaciğerde Barbitüratlar (özellikle fenobarbital) karaciğerde bazı bazı mikrozomal enzimleri indüklerler. mikrozomal enzimleri indüklerler. Bunun Bunun sonucu iki durum ortaya çıkar,sonucu iki durum ortaya çıkar,

i) Barbitüratlara karşı biyokimyasal tolerans i) Barbitüratlara karşı biyokimyasal tolerans oluşması ve oluşması ve

ii) Mikrozomal enzimler tarafından inaktive edilen ii) Mikrozomal enzimler tarafından inaktive edilen diğer ilaçların etkilerinin azalması.diğer ilaçların etkilerinin azalması.

Farmakolojik EtkilerFarmakolojik Etkiler Sedatif ve hipnotik etki: Sedatif ve hipnotik etki: Küçük dozlarda sedasyon, Küçük dozlarda sedasyon,

yeterli dozda uyku oluştururlar.yeterli dozda uyku oluştururlar. Antikonvülsan etki: Antikonvülsan etki: Bilinci ileri derecede bozan Bilinci ileri derecede bozan

dozlarda verildiklerinde konvülsiyonları geçirirler.dozlarda verildiklerinde konvülsiyonları geçirirler. Anestezi: Anestezi: Yüksek dozda, doz ile orantılı bir derinlikte Yüksek dozda, doz ile orantılı bir derinlikte

genel anestezi oluştururlar.genel anestezi oluştururlar. Solunum merkezi depresyonu: Solunum merkezi depresyonu: Hipnotik dozda Hipnotik dozda

verildiklerinde solunum hızında hafif azalma yaparlar.verildiklerinde solunum hızında hafif azalma yaparlar. Kardiyovasküler etkiler. Kardiyovasküler etkiler. Sedatif veya hipnotik dozda Sedatif veya hipnotik dozda

verilen barbitüratlar kardiyovasküler sistemi pek verilen barbitüratlar kardiyovasküler sistemi pek etkilemezler. Genel anestezi yapan dozda kan etkilemezler. Genel anestezi yapan dozda kan basıncında belirgin düşme yapabilirler.Tiyobarbitüratlar basıncında belirgin düşme yapabilirler.Tiyobarbitüratlar damar büzücü etkileri vardır.damar büzücü etkileri vardır.

Hipnotik ve anestezik dozlarda Hipnotik ve anestezik dozlarda beyin kan akımını beyin kan akımını azaltırlarazaltırlar..

Düz kaslı organlar üzerine etki: Düz kaslı organlar üzerine etki: Hipnotik dozda barsak Hipnotik dozda barsak motilitesini, genel anestezi yapan dozda uterusun motilitesini, genel anestezi yapan dozda uterusun kontraksiyon gücünü ve kontraksiyon sıklığını azaltırlar. kontraksiyon gücünü ve kontraksiyon sıklığını azaltırlar. Yenidoğanın solunumunu deprese ederler.Yenidoğanın solunumunu deprese ederler.

Biyotransformasyon yapan enzimler üzerindeki Biyotransformasyon yapan enzimler üzerindeki etkileri: etkileri: Karaciğer hücrelerinde bazı mikrozomal Karaciğer hücrelerinde bazı mikrozomal enzimleri indüklerler. Fenobarbital glüküronil transferaz enzimleri indüklerler. Fenobarbital glüküronil transferaz enzimini indükler, ayrıca bilirubin bağlayan Y proteini enzimini indükler, ayrıca bilirubin bağlayan Y proteini düzeyini yükseltir. 6-ALA-sentetaz enzimin indükleyip düzeyini yükseltir. 6-ALA-sentetaz enzimin indükleyip porfirin sentezinde artmaya neden olurlar. Bu gruptan porfirin sentezinde artmaya neden olurlar. Bu gruptan sadece Sekobarbital enzim indüksiyonu yapar.sadece Sekobarbital enzim indüksiyonu yapar.

Diğer etkiler: Diğer etkiler: Sedatif ve hipnotik dozlarda santral etki Sedatif ve hipnotik dozlarda santral etki sonucu çizgili kaslarda biraz gevşeme yapabilirler. sonucu çizgili kaslarda biraz gevşeme yapabilirler. Anestezi oluşturan dozlarda Anestezi oluşturan dozlarda hipotermi hipotermi oluşturabilirler. oluşturabilirler.

Barbitüratların Kullanılış Yerleri:Barbitüratların Kullanılış Yerleri: Barbitüratlar; esas olarak,Barbitüratlar; esas olarak, sedatif, sedatif,

hipnotik, antikonvülsan ve genel hipnotik, antikonvülsan ve genel anestezikanestezik olarak kullanılırlar. olarak kullanılırlar.Ayrıca, Ayrıca, aşağıdaki indikasyonlarda da aşağıdaki indikasyonlarda da kullanılırlar: kullanılırlar:

i) Kafa travması, beyin ödemi ve i) Kafa travması, beyin ödemi ve intrakranyal basınç yükselmesinin tedavisi, intrakranyal basınç yükselmesinin tedavisi,

ii) Yenidoganlarda hiperbilirubinemi ve ii) Yenidoganlarda hiperbilirubinemi ve kernikterusun tedavisi, kernikterusun tedavisi,

iii) Hemolitik sarılık ve kolestaz tedavisi.iii) Hemolitik sarılık ve kolestaz tedavisi.

Barbitüratlara Tolerans ve BağımlılıkBarbitüratlara Tolerans ve Bağımlılık Her gün hipnotik dozun üst sınırında barbitürat alanlarda Her gün hipnotik dozun üst sınırında barbitürat alanlarda

tolerans ilk iki hafta içinde gelişebilir. tolerans ilk iki hafta içinde gelişebilir. Barbitüratlara tolerans oluşumunda biyokimyasal Barbitüratlara tolerans oluşumunda biyokimyasal

tolerans ile farmakodinamik tolerans fenomenleri birlikte tolerans ile farmakodinamik tolerans fenomenleri birlikte rol oynarlar.rol oynarlar.

Psişik bağımlılık yanında belirgin fiziksel bağımlılık da Psişik bağımlılık yanında belirgin fiziksel bağımlılık da oluştururlar.oluştururlar.

En fazla suistimal edilen barbitürat türü En fazla suistimal edilen barbitürat türü sekobarbital ve sekobarbital ve pentobarbital’dir. pentobarbital’dir.

Bağımlıdan ilacın kesilmesi yoksunluk sendromuna Bağımlıdan ilacın kesilmesi yoksunluk sendromuna neden olur.neden olur.

Bağımlılık kazanmış kimselerde detoksifikasyon Bağımlılık kazanmış kimselerde detoksifikasyon yaparken ilaç birden kesilmezyaparken ilaç birden kesilmez

Barbitüratların Yan TesirleriBarbitüratların Yan Tesirleri1. Uyuşukluk hali ve artık-etki,1. Uyuşukluk hali ve artık-etki,2. Bağımlılık oluşumu, 2. Bağımlılık oluşumu, 3. Rebound uykusuzluk, 3. Rebound uykusuzluk, 4. Alerjik reaksiyonlar: Ciltte çeşitli tipte 4. Alerjik reaksiyonlar: Ciltte çeşitli tipte döküntüler ve anjiyoödem.döküntüler ve anjiyoödem.5. Solunum depresyonu,5. Solunum depresyonu,6. Paradoksik eksitasyon: Nadir görülür.6. Paradoksik eksitasyon: Nadir görülür.7. Porfiria'nın şiddetlenmesi, 7. Porfiria'nın şiddetlenmesi, 8. Lokal ağrı: Özellikle boyun ve omuz 8. Lokal ağrı: Özellikle boyun ve omuz bölgesinde myalji ve eklem ağrısı görülür.bölgesinde myalji ve eklem ağrısı görülür.

2-ALDEHİDLER2-ALDEHİDLERAldehid türevi ilaçlar hipnotik dozlarda fazla yan Aldehid türevi ilaçlar hipnotik dozlarda fazla yan tesirleri olmayan ve artık etkileri en az olan orta tesirleri olmayan ve artık etkileri en az olan orta etki süreli ilaçlardır.etki süreli ilaçlardır.Kloral hidrat ve türevleri:Kloral hidrat ve türevleri:

Kloralın yaptığı uykudan sonra kişi oldukça zinde Kloralın yaptığı uykudan sonra kişi oldukça zinde uyanır,uyuşukluk hali asgari derecededir.uyanır,uyuşukluk hali asgari derecededir.

Karaciğerde mikrozomal enzimleri indükler.Karaciğerde mikrozomal enzimleri indükler. Hipnotik dozlarda solunum ve kardiyovasküler Hipnotik dozlarda solunum ve kardiyovasküler

sistem üzerinde belirgin bir etki göstermez.sistem üzerinde belirgin bir etki göstermez. En önemli sakıncası mideyi tahriş etmesi ve En önemli sakıncası mideyi tahriş etmesi ve

lezzetinin kötü olmasıdır.lezzetinin kötü olmasıdır.

Triklofos sodyum: Triklofos sodyum: Kloral hidrata benzer. Ona göre Kloral hidrata benzer. Ona göre üstünlüğü; tadı daha iyidir ve mideyi daha az tahriş eder.üstünlüğü; tadı daha iyidir ve mideyi daha az tahriş eder.Paraldehit:Paraldehit: Hipnotik dozda, solunum merkezi ve Hipnotik dozda, solunum merkezi ve kardiyovasküler sistemi etkilemez. Uyandıktan sonra kardiyovasküler sistemi etkilemez. Uyandıktan sonra artık-etki bırakmaz. Belirgin antikonvülsan etki gösterir. artık-etki bırakmaz. Belirgin antikonvülsan etki gösterir. Alınan dozun %10-30'unun akciğerlerden değişmeden Alınan dozun %10-30'unun akciğerlerden değişmeden itrah edilmesi nedeniyle nefesin kokmasına neden olur. itrah edilmesi nedeniyle nefesin kokmasına neden olur. BebeklerinBebeklerin febril konvülsiyonlarına febril konvülsiyonlarına karşıkarşı diazepam’ın diazepam’ın ucuz ve etkin bir ucuz ve etkin bir alternatifidir.alternatifidir.3. DİFENİLMETAN TÜREVLERİ3. DİFENİLMETAN TÜREVLERİ HidroksizinHidroksizin

Anksiyolitik etkinliği zayıftır. Antiemetik, antihistaminik ve Anksiyolitik etkinliği zayıftır. Antiemetik, antihistaminik ve antikolinerjik etkisi vardır. Bu nedenle preanestezik antikolinerjik etkisi vardır. Bu nedenle preanestezik medikasyon, taşıt tutması ve kaşıntıya bağlı anksiyete medikasyon, taşıt tutması ve kaşıntıya bağlı anksiyete de kullanılabilir.de kullanılabilir.

4. PİPERİDİNDİONLAR4. PİPERİDİNDİONLAR Glutemid,Glutemid, Metiprilon Metiprilon

5. KİNAZOLİNLER5. KİNAZOLİNLER Metakalon Metakalon ve ve meklokalon hipnotik meklokalon hipnotik ilaç olarak ilaç olarak

tek başlarına veya bir antihistaminik ilaçla tek başlarına veya bir antihistaminik ilaçla kombine kullanılırlar. kombine kullanılırlar. 6. ALKOLLER VE KARBAMATLAR6. ALKOLLER VE KARBAMATLAR

Bu gruptaki hipnotikler Bu gruptaki hipnotikler etklorvinol, klorbutanol, etklorvinol, klorbutanol, amilen hidrat amilen hidrat ve ve etinamatetinamat'tır. 'tır. 7. PROPANDİOL KARBAMAT TÜREVLERİ7. PROPANDİOL KARBAMAT TÜREVLERİ

Meprobamat: Meprobamat: Belirgin sedatif ve kas gevşetici Belirgin sedatif ve kas gevşetici etkisi vardır. Petit mal epilepside antiepileptik etkisi vardır. Petit mal epilepside antiepileptik etki gösterir. Hipnotik olarak ta kullanılabilir.etki gösterir. Hipnotik olarak ta kullanılabilir.

8. DİĞER SEDATİF VE HİPNOTİK İLAÇLAR8. DİĞER SEDATİF VE HİPNOTİK İLAÇLAR Sedatif etkisi fazla Sedatif etkisi fazla antihistaminiklerantihistaminikler’den ’den

doksilamin, difenhidramin, metapirilen ve doksilamin, difenhidramin, metapirilen ve prometazin prometazin tek başlarına veya diğer ilaçlarla tek başlarına veya diğer ilaçlarla kombine şekilde sedatif-hipnotik olarak kullanılır. kombine şekilde sedatif-hipnotik olarak kullanılır.

Klormetiazol edisilat: Klormetiazol edisilat: Yarılanma ömrü en kısa Yarılanma ömrü en kısa olan uyku ilaçlarından biridir (yaklaşık 4 saat). olan uyku ilaçlarından biridir (yaklaşık 4 saat). Karaciğer mikrozomal enzimlerini indüklemez. Karaciğer mikrozomal enzimlerini indüklemez. Artık-etki sorun oluşturmaz. Belirgin Artık-etki sorun oluşturmaz. Belirgin antikonvülsan etkide gösterir. Ayrıca alkol antikonvülsan etkide gösterir. Ayrıca alkol yoksunluk sendromunu önlemek için kullanılır. yoksunluk sendromunu önlemek için kullanılır. Bağımlılık ve suistimal potansiyeli olan bir ilaçtır.Bağımlılık ve suistimal potansiyeli olan bir ilaçtır.

Antikolinerjik ilaçlar: Antikolinerjik ilaçlar: Bazı antikolinerjik ilaçlar Bazı antikolinerjik ilaçlar (skopolamin ve skopolamin-N-oksid) sedatif (skopolamin ve skopolamin-N-oksid) sedatif etkileri için kullanılabilirler.etkileri için kullanılabilirler.

Antidepresan ilaçlar Antidepresan ilaçlar depresif hastalıklarda sık depresif hastalıklarda sık görülen uykusuzluğu düzeltebilirler. Ayrıca görülen uykusuzluğu düzeltebilirler. Ayrıca "sedatif" antidepresanlar denilen opipramol "sedatif" antidepresanlar denilen opipramol amitriptilin, doksepin, trazodon ve trimipramin amitriptilin, doksepin, trazodon ve trimipramin gibi ilaçlar yatmadan önce alınırlarsa primer gibi ilaçlar yatmadan önce alınırlarsa primer uykusuzluğa karşı da etkili olabilirler.uykusuzluğa karşı da etkili olabilirler.

Nöroleptik ilaçlardan Nöroleptik ilaçlardan sedatif etkinliği belirgin sedatif etkinliği belirgin olanlar (fenotiazinler gibi) yatmadan önce olanlar (fenotiazinler gibi) yatmadan önce alındıklarında uykusuzluğu düzeltebilirler.alındıklarında uykusuzluğu düzeltebilirler.

Melatonin: Melatonin: "Jet lag" sendromunun tedavisi için "Jet lag" sendromunun tedavisi için ve diğer tür uyku bozukluklarındave diğer tür uyku bozukluklarında kullanılır.kullanılır.