Hipersensitivite Hipersensitivite reaksiyonlarıreaksiyonları

Aşırı duyarlılık reaksiyonlarını genel olarak tanımlar.

Klasik olarak 1-5 e kadar tanımlanan tipleri vardır.

HİPERSENSİTİVİTEHİPERSENSİTİVİTE REAKSİYONLARIREAKSİYONLARI

TipTip MedyatörMedyatör İnflamatuar cevapİnflamatuar cevap Başlama Başlama süresisüresi

Tanısal testTanısal test

I. Reagenik, ellerjikI. Reagenik, ellerjik IgE, mast IgE, mast hücresi, bazofilhücresi, bazofil

Ödem vazodilatasyon, mast hücre Ödem vazodilatasyon, mast hücre degranülasyonu, eosinofiller , düz degranülasyonu, eosinofiller , düz kas kontraksiyonukas kontraksiyonu

5-10 dak5-10 dak RAST, deri testiRAST, deri testi

II. Sitotoksik antikorII. Sitotoksik antikor Ig G , Ig M, Ig G , Ig M, komplemanlarkomplemanlar

Dolaşan faktörlerin lizis ve Dolaşan faktörlerin lizis ve fagositozu, dokuda hasar, akut fagositozu, dokuda hasar, akut inflamasyoninflamasyon

6-36 saat6-36 saat Coombs , indirekt Coombs , indirekt İF, kırmızı hücre İF, kırmızı hücre agglütinasyonu, agglütinasyonu, presipite olan presipite olan antikorlarantikorlar

III. İmmun III. İmmun komplekslerkompleksler

Ig G , Ig M, Ig Ig G , Ig M, Ig Akomplemanlar, Akomplemanlar,

PMNL ve amakrofaj akumulasyonu, PMNL ve amakrofaj akumulasyonu, vaskülitvaskülit

4-12 saat4-12 saat İmmun komplekslerİmmun kompleksler

IV. Gecikmiş IV. Gecikmiş hipersensitivitehipersensitivite

T lenfositler, T lenfositler, aktive aktive makrofajler, makrofajler, sitokinlersitokinler

Perivasküler inflamasyon, MNL, Perivasküler inflamasyon, MNL, fibrin , granulomfibrin , granulom

48-72 saat48-72 saat Deri testiDeri testi

V. Stimulan/blokanV. Stimulan/blokan Ig GIg G Hipertrofi veya normalHipertrofi veya normal DeğişkenDeğişken İndirekt İFİndirekt İF

TİP I Ig E güdümlüdür. Mast hücre ve bazofil uyarılması ile

medayatörler açığa çıkar• Histamin, bradykinin ,

prostoglandinler, lökotrienler, PAF (platelet aktive edici faktör) gibi.

Bu aracılar nedeni ile dokuda bir çok değişikliler meydana gelir.

TİP I- devam Dokuda meydan agelen geğişiklikler        Vazodilatasyon        Düz kas kontraksiyonu        Mukus salgılayan bezlerde

uyarılma        Damar geçirgenliğinde artış ve Doku inflamasyonu

TİP I- devam Vucüda giren antijenler yabancı olduğundan en çok

etkilenen organlar– Deri ve– Solunum sistemi olacaktır

Allerjenin bütün vucüdda reaksiyon oluşturması haline yani sistemik reaksiyona anafilaksi diyoruz.

Atopi• bir kişide çevresel ortak bir çok antijene

kolayca Ig E oluşturması ve ailede (allerjik rinit, allerjik astım, atopic dermatit, ve allerjik gastroenteropati) allerjik hastalıkların genetik olarak sık bulunmasına denir

TİP I- devam Tip I içinde yer alan hastalıklar

nelerdir.• allerjik rinit, • allerjik konjuctivit• saman nezlesi- mevsimsel• yılboyu nezlesi• extrinsic astım

– Aerosol tozlar, duman, polenler vs karşı• gıda allerji• anafilaksi• lateks kullanımı

AnafilaksiAnafilaksi:• Bazı allerjenler vücuddan sistemik olarak tüm

mast hücrelerinden aracı salınmasına yol açabilir– İlaçlar– Böcek zehirleri– Latex– Gıdalar gibi– parenteral enzimler– kan ürünleri– b laktam Ab– b-blokerler

• Bu durumda vücuddada sistemik ve ölümcül değişiklikler olur.

Anafilaksi-devam:

Vücudda sistemik ve ölümcül değişiklikler olur.

– Yaygın vazodilasyondan dolayı hipotansiyon ve şok

– Bronkospazm– Gastrointestinal ve uterus

kontraksiyonları– Ürtiker ve angioödem

• Ürtiker ve angiödem tek başına olabilir. Bu durumda lokalize bir anafilaksiden bahsedilebilir. Daha sık ve iyi seyirlidir.

• Anaflaktoid reaksiyon !

Anafilaksi-proflaksi

Kaçınma immunoterapi

Anafilaksi-tedavi

epinephrine 1/1000 epinefrine 0.3-0.5 ml SC,

difenhidramin IV 50-100 mg (systral , avil amp, )

teofilin IV 5 mg/kg bolus 10-30 dk daha sonra 0.5 mg /kg infüzyon

IV hidrasyon- CVP ile mümkünse Norepinefrine ve dopamin

TİP I- devam Allerjik rinit

• Burun kaşıntısı, konjesyon, akıntı,hapşırık,

• Birlikte atopic dermatit, alt solunum sistem bulguları (öksürük, hırıltı,dispne), gözlerde yaşarma ve akıntı olabilir.

• Çevresel bir antijene karşı oluşmaktadır.

• Test edilen Ag karşı specific Ig E gösterilmesi ile teyid edilir.

TİP I- tanısal işlemler non spesifik

• kanda eosinofil• IG E düzeyi pulmoner aspergilloziz ve

hiper Ig E sendormu spesifik

• cilt testleri– prick testi- pucture: iğneleme testi– intradermal testler

– negatif kontrol– pozitif kontrol histamin

• RAST radioallergosorbant test– Hasta serumu bilinen Ag lar ile

karşılaştırma 125 I –işaretli Anti-Ig E ile muamele edilir. Radyoaktivitesi sayılır.

TİP I- tedavi Tedavide 3 ana yol vardır.

1. Allerjenden sakınmak2. Semptomatik tedavi

antihistaminikler sempatomimetikler cromolin glukokortikoidler

3. İmmünoterapi Kaçınılamıyacak allerjenlere karşı Ig G , allergen spesifik Ig E

TİP II HİPERSENSİTİVİTE REAKSİYONLARI

Sitotoksik bir reaksiyondur Antijen dokular üzerinde bulunan

yapılardandır veya dokulara yapışan hapten denilen tek başına antijenik olmadığı halde dokuya yapıştığında antijenite kazanan maddelerdir.

Bu entijenlere karşı gelişmiş Ig G ve Ig M tipi antikorlar rol alır.

Doku üzerindeki bu antijenlere antikorlar bağlandğında reaksiyon başlar. Sonunda sitotoksik T hücreler uyarılırlar ve hücreler fagositize edilir.

T hücre aktivasyonu compleman C3 veya diğer komplemanlar aracılığı ilede olabilir.

TİP II HİPERSENSİTİVİTE REAKSİYONLARI

Yanlış kan transfuzyonu sonucu oluşan hemoliz iyi bir örnektir.

Coombs pozitif hemolitik anemi- Rh ve Li kan gruplarına karşı en sık, bazen ilaçlara karşı

Antibody güdümlü trombositopenik purpura Phemfigus- desmozom proteinlerine karşı Ab Phemfigoid Good pausture sendromu – anti GBM antikorları,

glomerüler ve ac dokusunu tutar Pernisiyöz anemi Myastenia gravis post sinaptik ACH reseptörlerine

karşı AB Lambert –eaton nöron kanallarındaki proteinlere

karşı AB mevcut. Bu kez ACH salgılanamaz. Penicilline uyarımlı hemolytic anemi (penicilline

burada hapten rolundedir

TİP III HİPERSENSİTİVİTE REAKSİYONLARI

İmmun kompleks ilişkili reaksiyonlardır.İmmun kompleks ilişkili reaksiyonlardır. Çözünebilir Antijen-antikor komplekslerinin damarlar Çözünebilir Antijen-antikor komplekslerinin damarlar

veya dokularda çöklemeleri ile klinik oluşur. veya dokularda çöklemeleri ile klinik oluşur. Antikorlar daha fazla ise reaksiyonlar antijenin köken Antikorlar daha fazla ise reaksiyonlar antijenin köken

aldığı dokulara sınırlı kalabilir. Örneğin romatoid aldığı dokulara sınırlı kalabilir. Örneğin romatoid artrit artrit synovium synovium

Antijenler fazla ise olay daha sistemik olmaya Antijenler fazla ise olay daha sistemik olmaya adaydır. Sistemik dolaşıma katılıp daha fazla dokuya adaydır. Sistemik dolaşıma katılıp daha fazla dokuya ulaşabilir.ulaşabilir.

Tip III reaksiyonlar:Tip III reaksiyonlar:• Serum sikness disease- serum hastalığı• SLE (sistemik lupus eritematoziz)• RA (Romatoid artrit)• PAN (Poliarteritis nodosa)• Cyroglobünemi• Hipersensitivity pneumonitis• Bronkopulmonary aspergillosis• Akut glomerülonephritis• Kronik membranoproliferatif GN

TİP IV HİPERSENSİTİVİTE REAKSİYONLARI

Sellüler immünite ile ilgildir Geç tip hipersensitivite reaksiyonuda denir Spesifik bir antijen ile T hücrelerinin

karşılaşması ve bu antijenlere sensitivite kazanması ile olur. Sensitif T hücrelerin nakli ile diğer insanlarda benzer reaksiyonlar oluşur.

Sensitize T hücreleri antijenin bulunduğu dokulara veya mikroorganizmalara direkt saldırıp hasar oluşturur. Etken son hücreler makrofajlardır.

Sensitize olmuş T hücreleri (memory hücreler) lenfokinler salgılayarak diğer killer hücreleri, makrofajları aktifleştirebilirler.

TİP IV HİPERSENSİTİVİTE REAKSİYONLARI

Reaksiyon 3 fazlıdır. Tanıma Aktivasyon-

• IL-2, TNF, gama IFN, lenfotoksinler Effektör faz Tip IV reaksiyonlar:

• Ppd reaksiyonu – tuberküloz deri testi• Candida deri testi• Kontakt dermatit• Allograft rejeksiyonu• İntracellüler organizmalara karşı granulomatoz cevap• Kuduz aşısına karşı gelişen encephalomyelit• Bazı ilaç hipersensitiviteleri• tiroidit

TİP V HİPERSENSİTİVİTE REAKSİYONLARI

Burada bir antijene karşı oluşan antikorlar bağlandıktan sonra hedefi yıkmaya sebep olmaz.

Bağlandıktan sonra bazı fizyolojik hadiselere yol açarlar.

Bu fizyolojik olaylar UYARICI /STİMULANt veya BLOKE EDİCİ/İNHİBİTION olabilir.

örnekler• Myastenia gravis- blokan• Graves- stimulan

HİPERSENSİTİVİTEHİPERSENSİTİVİTE REAKSİYONLARIREAKSİYONLARI

TipTip MedyatörMedyatör İnflamatuar cevapİnflamatuar cevap Başlama Başlama süresisüresi

Tanısal testTanısal test

I. Reagenik, ellerjikI. Reagenik, ellerjik IgE, mast IgE, mast hücresi, bazofilhücresi, bazofil

Ödem vazodilatasyon, mast hücre Ödem vazodilatasyon, mast hücre degranülasyonu, eosinofiller , düz degranülasyonu, eosinofiller , düz kas kontraksiyonukas kontraksiyonu

5-10 dak5-10 dak RAST, deri testiRAST, deri testi

II. Sitotoksik antikorII. Sitotoksik antikor Ig G , Ig M, Ig G , Ig M, komplemanlarkomplemanlar

Dolaşan faktörlerin lizis ve Dolaşan faktörlerin lizis ve fagositozu, dokuda hasar, akut fagositozu, dokuda hasar, akut inflamasyoninflamasyon

6-36 saat6-36 saat Coombs , indirekt Coombs , indirekt İF, kırmızı hücre İF, kırmızı hücre agglütinasyonu, agglütinasyonu, presipite olan presipite olan antikorlarantikorlar

III. İmmun III. İmmun komplekslerkompleksler

Ig G , Ig M, Ig Ig G , Ig M, Ig Akomplemanlar, Akomplemanlar,

PMNL ve amakrofaj akumulasyonu, PMNL ve amakrofaj akumulasyonu, vaskülitvaskülit

4-12 saat4-12 saat İmmun komplekslerİmmun kompleksler

IV. Gecikmiş IV. Gecikmiş hipersensitivitehipersensitivite

T lenfositler, T lenfositler, aktive aktive makrofajler, makrofajler, sitokinlersitokinler

Perivasküler inflamasyon, MNL, Perivasküler inflamasyon, MNL, fibrin , granulomfibrin , granulom

48-72 saat48-72 saat Deri testiDeri testi

V. Stimulan/blokanV. Stimulan/blokan Ig GIg G Hipertrofi veya normalHipertrofi veya normal DeğişkenDeğişken İndirekt İFİndirekt İF