Het bos en de bomen: naar een selectiebeleid voor roerend religieus erfgoed
description
Transcript of Het bos en de bomen: naar een selectiebeleid voor roerend religieus erfgoed
Het bos en de bomen: naar een selectiebeleid voor roerend religieus erfgoed
Expertenforum CRKC - 22 november 2011
Bestaande studies naar selectiecriteria
• Studie van het Instituut Collectie Nederland (museale collecties) – argumenten voor of tegen afstoten (op collectieniveau, niet op
objectniveau) – selectiecriteria Deltaplan voor cultuurbehoud ( cat. A-B- C-D op
objectniveau) • Plan van aanpak roerend Religieus erfgoed Museum
Catharijnenconvent Utrecht en SKKN 2010 • Waarderingskader roerend religieus erfgoed SKKN 2010 • Methodologie en waardecriteria Vlaams Kerkpatrimonium gebouwd
tussen 1914-2000 door KADOC en Sint-Lucas (WENK) opgesteld in opdracht van VIOE voor de inventarisatie en selectie van religieuze architectuur in de 20ste eeuw
• Referentiebibliotheken • Selectiecriteria bestuurlijke archieven • Topstukkendecreet • …
Herbestemming patrimonium van een religieuze instelling
casestudy
A. Prospectie• Collectie bestaat uit 3 delen
– Congregatiearchief– Bibliotheekcollectie– Erfgoedcollectie
B. Registratie
• Inventaris ter plaatse– Foto’s– Afmetingen– Beschrijving– Merktekens– Materiaal en techniek– Toestand
• Nummering objecten ter plaatse• Registratie in de databank
De CRKC-databank
Belang van de inventaris
*Beheersdocument *Historisch document
*Basis voor bestemmingsplan
C. Bestemmingsplan
C.1. Groeperen van de collectie• Kerncollectie
Objecten direct verbonden met de geschiedenis van de congregatie
Kunsthistorisch belangrijke voorwerpen
• Religieuze objecten, maar geen kerncollectie
-Ter bescherming van misbruik of oneigenlijk gebruik
- Objecten die niet zomaar op
de markt mogen komen
• Niet-religieus materiaal met erfgoedwaarde
Mogelijk interessant voor eventuele museale herbestemming
• Overige
C.2. Bestemmen van de collectie• Kerncollectie
Blijft bij de congregatie
Herbestemmen binnen het CRKC
Museaal herbestemmen via het CRKC
• Religieuze objecten die niet tot de kern-collectie behoren Congregatie geeft zelf nieuwe
bestemming Herbestemmen via CRKC:
Vraag&Aanbod
Herbestemmen aan kerkfabrieken, missies, scholen, religieuze instellingen
• Niet religieus materiaal met erfgoedwaarde Congregatie geeft mogelijke herbestemming aan
bvb. Lokale heemkring
CRKC zoekt naar nieuwe bestemming
bvb. Speelgoedmuseum Mechelen
bvb. Modemuseum Antwerpen
• Overige
Afstoten van deelcollectie door verkoop
Vernietiging
.
Nood aan een waarderingskader• Wat is erfgoedwaardering?
• Het belang van een waarderingskader: -uniforme systematiek met verifieerbare criteria
-transparant en controleerbaar maken van het waardering- en selectieproces
-willekeur beperken• Voor wie is het bedoeld?• Verankering in beleid is noodzakelijk! • Waarderen is geen statisch geheel, maar wordt
beïnvloed door maatschappelijke en sociale factoren.
verantwoord selecteren
• Invloedsfactoren doel van de selectie expertise van hij/zij die waardeert en selecteert tijdsdruk beïnvloedt de zorgvuldigheid van het proces rampen en noodsituaties beïnvloeden de zorgvuldigheid van het proces aard, grootte en kwaliteit van de collectie/objecten
Selectie wordt bepaald door aanwezigheid/combinatie van vooropgestelde waarden
Een object hoeft niet aan alle criteria te voldoen Het ene criterium is ook niet belangrijker dan het andere De criteria zijn een leidraad om tot een zinvolle selectie te komen
Het waarderingskader Primaire criteria
• SOCIAAL- ACTUELE WAARDE Liturgische waarde Devotionele waarde Actuele betekenis voor de identiteit
van de gemeenschap Deontologie
• HISTORISCHE WAARDE Historische waarde verbonden aan
kerk, parochie of klooster Algemeen historische waarde Historisch liturgische waarde en
historisch devotionele waarde • Kunsthistorische waarde
Artistieke kwaliteit Belang vervaardiger Plaats binnen de kunstgeschiedenis
Vergelijkende criteriaCENTRALE VRAAGASSEN WAARAAN DE
VERSCHILLENDE PRIMAIRE WAARDEN MOETEN GETOETST WORDEN
• Authenticiteit • Gaafheid /
compleetheid • Zeldzaamheid • Ouderdom • Fysieke staat • Representativiteit • Presentatie/educatie-
waarde • Documentatiewaarde• Ensemble waarde
Primaire criteria HISTORISCHE WAARDE
Historische waarde verbonden aan kerk, parochie of klooster
Algemeen historische waarde
Historisch liturgische waarde en historisch devotionele waarde of symbolische waarde
Artistieke kwaliteit Belang vervaardiger Plaats binnen de kunstgeschiedenis
Primaire criteria
KUNSTHISTORISCHE WAARDE
Liturgische waarde Devotionele waardeActuele betekenis voor de identiteit van de gemeenschap.Symbolische waardeDeontologie
Primaire criteria
SOCIAAL-ACTUELE WAARDE
Zeldzaamheid
Presentatie/educatiewaarde
Fysieke staat
Documentatiewaarde
Authenticiteit
Gaafheid / compleetheid
Ouderdom
Alles bewaren is onmogelijk!Herbestemmen is beperktEen doorgedreven selectie dringt zich opHet toepassen van criteria is moeilijk en vaak subjectief Fouten maken onvermijdelijk
waarderingskader Maakt keuzes transparantOnderbouwen van keuzesMaakt verantwoording in de toekomst mogelijkToepasbaar door de beheerder