LES PERIODES DE FORMATION EN MILIEU PROFESSIONNEL CAP PROELEC.
Het belang en de samenstelling van gelijkgestelde periodes in de drie pensioenstelsels Een stand van...
-
Upload
pensiontalk -
Category
Documents
-
view
219 -
download
0
Transcript of Het belang en de samenstelling van gelijkgestelde periodes in de drie pensioenstelsels Een stand van...
-
7/26/2019 Het belang en de samenstelling van gelijkgestelde periodes in de drie pensioenstelsels Een stand van zaken
1/35
REP_CEP4_11186
AvenuedesArts4749Kunstlaan4749
1000
Bruxelles
1000
Brussel
email:[email protected]://www.plan.be
Het belang en de samenstelling vangelijkgestelde periodes in de drie
pensioenstelselsEen stand van zaken
Importance et composition des
priodes assimiles dans les trois
rgimes de pensionEtat des lieux
Mei Mai 2016
Hans Peeters
Guy Van Camp
Bureau
fdral
du
Plan
Analysesetprvisionsconomiques
FederaalPlanbureauEconomischeanalysesenvooruitzichten
CentredExpertisedespensions
Kenniscentrumpensioenen
-
7/26/2019 Het belang en de samenstelling van gelijkgestelde periodes in de drie pensioenstelsels Een stand van zaken
2/35
Le Bureau fdral du Plan
LeBureaufdralduPlan(BFP)estunorganismedintrtpublic.
Le BFP ralise des tudes sur les questions de politique conomique, socioconomique et
environnementale. cette fin, le BFP rassemble et analyse des donnes, explore les volutions
plausibles,identifiedesalternatives,valuelesconsquencesdespolitiquesetformuledespropositions.
Sonexpertisescientifiqueestmiseladispositiondugouvernement,duparlement,desinterlocuteurs
sociaux,ainsiquedesinstitutionsnationalesetinternationales.LeBFPassuresestravauxunelarge
diffusion.Lesrsultatsdesesrecherchessontportslaconnaissancedelacollectivitetcontribuent
audbatdmocratique.
LeBureaufdralduPlanestcertifiEMASetEntreprisecodynamique(troistoiles)poursagestion
environnementale.
url:http://www.plan.beemail:[email protected]
Reproductionautorise,saufdesfinscommerciales,moyennantmentiondelasource.diteurresponsable:PhilippeDonnay
Federaal Planbureau
Het
Federaal
Planbureau
(FPB)
is
een
instelling
van
openbaar
nut.
HetFPBvoertbeleidsrelevantonderzoekuitopeconomisch,sociaaleconomischvlakenophetvlak
van leefmilieu. Hiertoe verzamelt en analyseert het FPB gegevens, onderzoekt het aanneembare
toekomstscenarios,identificeerthetalternatieven,beoordeelthetdegevolgenvanbeleidsbeslissingen
enformuleerthetvoorstellen.
Hetsteltzijnwetenschappelijkeexpertiseondermeerterbeschikkingvanderegering,hetParlement,
de socialegesprekspartners,nationaleen internationale instellingen.HetFPBzorgtvoor een ruime
verspreidingvanzijnwerkzaamheden.Deresultatenvanzijnonderzoekwordenterkennisgebracht
vandegemeenschapendragenzobijtothetdemocratischdebat.
HetFederaalPlanbureauisEMASenEcodynamischeOnderneming(driesterren)gecertificeerdvoor
zijnmilieubeheer.
url:http://www.plan.be
email:[email protected]
Overnamewordttoegestaan,behalvevoorhandelsdoeleinden,mitsbronvermelding.Verantwoordelijkeuitgever:PhilippeDonnay
-
7/26/2019 Het belang en de samenstelling van gelijkgestelde periodes in de drie pensioenstelsels Een stand van zaken
3/35
REP_CEP4_11186
BureaufdralduPlan
CentredExpertisedespensions
AvenuedesArts4749,1000Bruxelles
FederaalPlanbureau
Kenniscentrum
pensioenenKunstlaan4749,1000Brussel
tl.:+3225077311fax:+3225077373email:[email protected]://www.plan.be
Het belang en de samenstelling van gelijkgesteldeperiodes in de drie pensioenstelsels
Een stand van zaken
Importance et composition des priodesassimiles dans les trois rgimes de pension
Etat des lieux
Mei Mai 2016
Hans Peeters, [email protected]
Guy Van Camp, [email protected]
-
7/26/2019 Het belang en de samenstelling van gelijkgestelde periodes in de drie pensioenstelsels Een stand van zaken
4/35
REP_CEP4_11186
Inhoudstafel
1. Inleiding ........................................................................................................ 5
2. Gelijkgestelde periodes: algemene principes per stelsel ............................................ 6
2.1.Gelijkstellingen in het werknemersstelsel 6
2.2.Gelijkstellingen in het zelfstandigenstelsel 7
2.3.Gelijkstellingen in het ambtenarenstelsel 8
2.3.1. Algemene regels 9
2.3.2. Afwijkingen van de regels 9
3. Het belang en de samenstelling van gelijkgestelde pensioenopbouw ............................ 10
3.1.Identificatieproblemen 10
3.1.1. Het belang van gelijkstelling 10
3.1.2. Het type gelijkstelling 12
3.2.De loopbaanduur van werknemers, zelfstandigen en ambtenaren 13
3.2.1. De loopbaanduur van werknemers en zelfstandigen 13
3.2.2. De loopbaanduur van ambtenaren 15
3.3.Het belang van gelijkgestelde periodes 17
3.3.1. Het belang van gelijkgestelde periodes bij werknemers en zelfstandigen 17
3.3.2. Het belang van gelijkgestelde periodes bij ambtenaren 22
3.4.Een onderscheid naar type gelijkstelling 23
3.4.1. Bij recent gepensioneerde werknemers en zelfstandigen 23
3.4.2. Bij 30-jarige werknemers en zelfstandigen 25
3.4.3. Gelijkstelling naar type bij ambtenaren 27
4. Mogelijke conclusies met het oog op verder werk ................................................... 27
5. Referenties.................................................................................................... 29
-
7/26/2019 Het belang en de samenstelling van gelijkgestelde periodes in de drie pensioenstelsels Een stand van zaken
5/35
REP_CEP4_11186
Lijst met grafieken
Figuur 1 Cumulatief aantal jaren pensioenopbouw bij recent gepensioneerde mannelijke werknemers
en zelfstandigen 14
Figuur 2 Cumulatief aantal jaren pensioenopbouw bij recent gepensioneerde vrouwelijke werknemers
en zelfstandigen 14
Figuur 3 Cumulatief aantal jaren pensioenopbouw bij recent gepensioneerde mannen 16
Figuur 4 Cumulatief aantal jaren pensioenopbouw bij recent gepensioneerde vrouwen 16
Figuur 5 Percentage recent gepensioneerde mannen naar percentage gelijkgesteld in loopbaan 17
Figuur 6 Percentage recent gepensioneerde vrouwen naar percentage gelijkgesteld in loopbaan 17
Figuur 7 Totaal aantal jaren gewerkt bij recent gepensioneerde mannelijke werknemers en
zelfstandigen, cumulatieve percentages 19
Figuur 8 Totaal aantal jaren gewerkt bij recent gepensioneerde vrouwelijke werknemers en
zelfstandigen, cumulatieve percentages 19
Figuur 9 Percentage gemiddeld gelijkgesteld in loopbaan bij mannelijke werknemers naar leeftijd en
geboortecohorte 21
Figuur 10 Percentage gemiddeld gelijkgesteld bij vrouwelijke werknemers naar leeftijd en
geboortecohorte 21
Figuur 11 Percentage gemiddeld gelijkgesteld in loopbaan bij mannelijke zelfstandigen naar leeftijd en
geboortecohorte 22
Figuur 12 Percentage gemiddeld gelijkgesteld in loopbaan bij vrouwelijke zelfstandigen naar leeftijd en
geboortecohorte 22
Figuur 13 Procentuele verdeling van type gelijkstelling over de loopbaan van in 2012 ingestoomde
rustgepensioneerde mannen 24
Figuur 14 Procentuele verdeling van type gelijkstelling over de loopbaan van in 2012 ingestoomde
rustgepensioneerde vrouwen 24
Figuur 15 Procentuele verdeling van type gelijkstelling over de loopbaan in 2011 bij mannen geboren in
1981 26
Figuur 16 Procentuele verdeling van type gelijkstelling over de loopbaan in 2011 bij vrouwen geboren in
1981 26Figuur 17 Verdeling van de gemiddelde duur van de ambtenarenpensioenloopbaan in werkelijke
diensten en gelijkgestelde periodes, volgens het geslacht, uitgedrukt in procenten (2011) 27
-
7/26/2019 Het belang en de samenstelling van gelijkgestelde periodes in de drie pensioenstelsels Een stand van zaken
6/35
-
7/26/2019 Het belang en de samenstelling van gelijkgestelde periodes in de drie pensioenstelsels Een stand van zaken
7/35
REP_CEP4_11186
1
Synthse
LeprsentrapportatralislademandedelaCellulestratgiqueduMinistredespensions.Ildonne
un
aperu
de
limportance
et
de
la
composition
des
priodes
assimiles
dans
les
diffrents
rgimes
de
pensionaussibienpourlespersonnespartiesrcemmentlaretraitequepourlespersonnesdgeactif.
Ilressortque,respectivementpourleshommesetpourlesfemmespartisrcemmentlaretraitedans
le rgime salari, 30 et 37 pour cent desjournes ouvrant un droit la pension sont desjournes
assimiles.Danslergimeindpendant,cetauxestrespectivementde3et5pourcent.Danslergime
delafonctionpublique,environ10pourcentdesdroitslapensionsontassimils.Ceschiffresfont
donc apparatre des diffrences notables en ce qui concerne limportance des droits assimils la
pensionchez lespersonnes rcemment retraites.En raisonde la spcificitdes trois rgimesetde
pratiques administratives diffrentes, ces disparits entre rgimes sont toutefois difficilement
interprtables.
Tantlestravailleurssalarisquelesfonctionnairesconnaissentdespriodesdemaladiequi,surleplan
administratif,sontencodesdelammemanirequedespriodesprestes.Toutefoisonnedispose
pasdedonnessurlimportancequantitativedecespriodes.Parailleurs,danslesrgimessalariset
indpendants,lensembledespriodesdemaladiesontprisesencomptedanslecalculdelapensionde
retraite. En dautres termes, les salaris et indpendants malades de longue dure continuent
constituer des droits la pension pendant cette priode de maladie. Dans la fonction publique en
revanche, les malades de longue dure sont, certaines conditions, mis la retraite pour cause
dinaptitude
physique
et
naccumulent
alors
plus
de
droits
la
pension.
Lamesuredanslaquelleunedistinctionselonletypedassimilationpeuttretabliepourlespersonnes
rcemmentpartieslaretraitevarieselonlergimedepension.Encequiconcernelespersonnesparties
rcemmentlaretraitedanslergimesalari,ilestimpossibledtablirunedistinctiondtailleparce
que,danslepass,lespriodesassimilesnontpastdfiniesdefaonunivoque.Ainsi,environun
tiersdesdroitsassimilslapensiondanscegroupeconsisteendespriodesimpossiblesidentifier
selon le type. Les priodes assimiles identifiables dans le rgime des travailleurs salaris sont
principalementdespriodesdechmage(respectivement24et42pourcentdespriodesassimiles
chez les hommes et les femmes), de chmage avec complment dentreprise (23 et 7 pour cent) et
dincapacitdetravail(maladie,invalidit,maladiesprofessionnellesetaccidentsdutravail)(14et13pour cent).Lespriodesdinterruptionde carrire etde crdittemps, lespriodesnon prestesde
travailleurstempspartielavecmaintiendesdroitsetleservicemilitairesontquantitativementmoins
importantes.Pourlespersonnesrcemmentpartieslaretraitedanslergimeindpendant,ilestpar
contre possible doprer une distinction dtaille selon le type dassimilation. Dans le rgime des
travailleurs indpendants, les principales priodes assimiles sont les priodes de maladie et
dinvalidit(47pourcentchezleshommes,86pourcentchezlesfemmes).Viennentensuitelespriodes
dtudes(respectivement41et14pourcent)etdeservicemilitaire(12pourcentchezleshommes).Chez
lespersonnespartiesilyapeularetraitedanslergimedelafonctionpublique,lespriodesassimiles
nonconsidres
comme
des
services
effectifs
sont
constitues
principalement
de
divers
types
-
7/26/2019 Het belang en de samenstelling van gelijkgestelde periodes in de drie pensioenstelsels Een stand van zaken
8/35
REP_CEP4_11186
2
dabsencesnonrmunresoupartiellement rmunresquisontpropresaustatut.Cesdiffrentes
assimilationsnesontpasidentifiesselonletypedanslesdonnesdisponibles.
Encequiconcernelapopulationdgeactif,nousdisposonsuniquementdedonnessurlimportance
despriodesassimilesrelativesauxcarrireseffectuesavantlgede50ansdanslergimesalariet
dans lergime indpendant.Enrevanche,nousnedisposonspasdedonnesrelativesaux tranches
dgesuprieuresouaurgimedelafonctionpublique.Chezlestravailleurssalaris,onconstatequ
lgede30ans,respectivement21et30pourcentdelacarriredeshommesetdesfemmesestconstitu
depriodesassimiles.Ceschiffressontde22et32pourcentlgede40ans,puisde22et33pour
centlgede50ans.Chezlesindpendants,cespourcentagessonttousinfrieurs1pourcent.Lefait
que limportance de lassimilation soit plus faible chez les indpendants dge actif que chez les
personnesdepuispeu laretraitepeutsexpliquernotammentpar lesmodalitsdassimilationdes
priodes dtudes. En effet, une telle assimilation ncessite le paiement dune cotisation de
rgularisationquipeuttreversejusqulafindelacarrire.
Sinousnouslimitonslagnrationlaplusjeune(30ansen2011)pourlaquellepratiquementtoutes
lespriodesassimilespeuventtreventiles selon le typedassimilation,onconstateque,chez les
personnesrelevantdurgimesalari,lespriodesassimilessecomposentprincipalementdepriodes
dechmage(respectivement77et66pourcentdupaquettotaldepriodesassimileschezleshommes
etlesfemmes)etdemaladieetdinvalidit,ycomprislecongdematernit(respectivement13et24
pour cent). Les priodes dinterruption de carrire/crdittemps, les accidents de travail/maladies
professionnelles, lescongsthmatiquesetlespriodesdtudesrgularisessontmoins frquentes.
Danslergimeindpendant,lespriodesassimileslgede30anssontexclusivementdespriodes
de
maladie
et
dinvalidit.
Enfin, ces donnes relatives aux carrires des personnes dge actif permettent de tirer quelques
enseignements quant lvolution de la part des priodes assimiles pour un certain nombre de
gnrations.Ilesttoutefoisplusdifficiledeprocderunecomparaisonentregnrations.Ainsi,on
constatenotammentque,chezlespersonnesayantunecarriredanslergimesalariseulement,lapart
despriodesassimilesaugmenteaveclgedanslagnrationlaplusge(annedenaissance1951).
Cette part reste plutt constante en fonction de lge pour les gnrations plusjeunes (annes de
naissance1961,1971et1981),mais,endbutdecarrire,elleestsuprieurecelledelacohortelaplus
ge. Dans le rgime indpendant, la part des assimilations augmente avec lge, mais reste
relativementfaible,mmeungeplusavanc.
-
7/26/2019 Het belang en de samenstelling van gelijkgestelde periodes in de drie pensioenstelsels Een stand van zaken
9/35
REP_CEP4_11186
3
Synthese
Het voorliggende rapport werd geschreven op vraag van de strategische cel van de Minister van
Pensioenen.
Het
geeft
een
overzicht
van
het
belang
en
de
samenstelling
van
de
gelijkgestelde
periodes
indeverschillendepensioenstelselsenditzowelvoorderecentgepensioneerdenalsvoordebevolking
opactieveleeftijd.
Uitdegepresenteerdecijfersblijktdatrespectievelijk30en37percentvandepensioenopbouwvan
mannenenvrouwen,dierecentmetpensioengingeninhetwerknemersstelsel,wordtgelijkgesteld.In
het zelfstandigenstelselbedraagt dit aandeel respectievelijk 3 en 5 percent. In het stelsel van de
ambtenareniszon10percentvandepensioenopbouwgelijkgesteld.Debeschikbarecijferslatendus
belangrijke verschillen zien in het belang van de gelijkgestelde pensioenopbouw van recent
gepensioneerden.Omwillevandeeigenheidvandedriestelselsendeonderscheidenadministratieve
praktijken,zijndezeverschillentussendestelselsechtermoeilijkinterpreteerbaar.
Zowel werknemers als ambtenaren kennen ziekteperiodes die administratief op dezelfde manier
gecodeerdwordenalsgewerkteperiodes.Overhetkwantitatiefbelangvandezenietgewerkteperiodes
bestaangeen cijfers.Periodesvanziektewordenbijwerknemers enzelfstandigenmeegeteldbijde
berekeningvanhetrustpensioen.Delangdurigziekewerknemersenzelfstandigenblijvengedurende
deze ziekteperiode dan ook verder pensioenrechten opbouwen. In het stelsel van de ambtenaren
worden langdurig zieken onderbepaalde voorwaarden op pensioen gesteld wegens lichamelijke
ongeschiktheidwaarnazegeenverderepensioenrechtenopbouwen.
De mate waarinbij de recent gepensioneerden een onderscheid kan worden gemaakt naar type
gelijkstellingverschiltnaargelangdeonderscheidenstelsels.Bijrecentgepensioneerdewerknemersis
een gedetailleerd onderscheid niet mogelijk omdat in het verleden niet alle gelijkgestelde periodes
eenduidigwerdenafgebakend.Metnamebestaatzonderdevanallegelijkgesteldepensioenopbouw
indezegroepuitniet te identificerengelijkstellingen.De identificeerbaregelijkgesteldeperiodesbij
werknemersbestaanvoornamelijkuitwerkloosheid(respectievelijk24en42percentgelijkstellingbij
mannen envrouwen),werkloosheidmetbedrijfstoeslag (23en7percent) enarbeidsongeschiktheid
(ziekte en invaliditeit,beroepsziekten en arbeidsongevallen) (14 en 13 percent). Minderbelangrijke
gelijkgestelde periodes zijn loopbaanonderbreking en tijdskrediet, nietgewerkte periodes van
deeltijdsewerknemersmetbehoudvanrechtenenlegerdienst.Bijrecentgepensioneerdezelfstandigeniseengedetailleerdonderscheidnaartypegelijkstellingwelmogelijk.Inhetzelfstandigenstelselisde
belangrijkste gelijkgestelde periode ziekte en invaliditeit (47 percentbij mannen, 86 percent bij
vrouwen), gevolgd door gelijkstelling van studieperiodes (respectievelijk 41 en 14 percent) en
gelijkstellingvanlegerdienst(12percentbijmannen).Bijrecentgepensioneerdeambtenarenbestaathet
belangrijkste aandeel van de gelijkgestelde periodes, die niet gelijkgesteld worden aan werkelijke
diensten,uiteenamalgaamvanonbezoldigdeofdeelsbezoldigdeafwezighedendiestatuutspecifiek
zijn.Dezeverschillendegelijkstellingenwordenindebeschikbaregegevensnietverderonderscheiden
naartype.
-
7/26/2019 Het belang en de samenstelling van gelijkgestelde periodes in de drie pensioenstelsels Een stand van zaken
10/35
REP_CEP4_11186
4
Voor wat debevolking op actieve leeftijdbetreft, hebben we enkel cijfers over hetbelang van de
gelijkstellingbijwerknemersenzelfstandigenvoorwatdeloopbaantotenmetdeleeftijdvan50jaar
betreft.Gegevensoveroudere leeftijdsgroepenofoveractieveambtenarenzijnnietbeschikbaar.Bij
werknemersvindenwedatop30jarigeleeftijdrespectievelijk21en30percentvandeloopbaanvan
mannen
en
vrouwen
is
gelijkgesteld.
Op
40
jarige
leeftijd
bedragen
deze
cijfers
22
en
32
percent
en
op
50jarigeleeftijd22en33percent.Bijzelfstandigenliggendezepercentagessteedsonderde1percent.
Dathetbelangvangelijkstellingbijdezelfstandigenopactieveleeftijdheelwatlagerligtdanbijrecent
gepensioneerden kan mogelijks worden toegeschreven aan de gelijkstelling van studieperiodes.
Dergelijke gelijkstelling veronderstelt immers hetbetalen van eenbijdrage en dezebijdrage wordt
allichtpasgestortopheteindevandeloopbaan.
Beperkenweonstotdejongstecohorte(30jaarin2011)waarvoorvrijwelallegelijkgesteldeperiodes
eenduidigkunnenwordengenterpreteerd,danvindenwebijwerknemersdatgelijkgesteldeperiodes
voornamelijkbestaanuitperiodesvanwerkloosheid (respectievelijk77en66percentvanhet totale
pakket aan gelijkgestelde periodesbij mannen en vrouwen) en ziekte en invaliditeit inclusief
moederschapsrust (respectievelijk13 en24percent).Minderbelangrijkegelijkgesteldeperiodes zijn
loopbaanonderbreking/tijdskrediet, arbeidsongevallen/beroepsziekten, themaverloven en de
regularisatie van studieperiodes. Bij zelfstandigen bestaat de gelijkstelling op 30jarige leeftijd
uitsluitenduitperiodesvanziekteeninvaliditeit.
Opbasisvanloopbaangegevensvanpersonenopactieveleeftijdkunnenwetotslotietslerenoverde
evolutievanhetaandeelgelijkgesteldeperiodesover eenaantalgeneraties.Eenvergelijking tussen
cohortenblijktmoeilijker.Zokanonderanderevastgesteldwordendatbijdezuiverewerknemershet
aandeel
gelijkstellingen
stijgt
met
de
leeftijd
binnen
de
oudste
cohorte
(geboortejaar
1951)
daar
waar
dit
aandeelvoordejongerecohorten(geboortejaren1961,1971en1981)eerderconstantblijftinfunctievan
deleeftijd,maarzichbijaanvangwelsitueertopeenhogerniveaudandatvandeouderecohorte.Bij
zelfstandigengroeithetbelangvandegelijkstellingenmetdeleeftijd,maarhetaandeelblijftookop
latereleeftijd,relatieflaagliggen.
-
7/26/2019 Het belang en de samenstelling van gelijkgestelde periodes in de drie pensioenstelsels Een stand van zaken
11/35
REP_CEP4_11186
5
1. Inleiding
In deze nota schetsen we voor de verschillende pensioenstelsels eenbeeld van hetbelang en de
samenstellingvandegelijkgesteldeperiodes.Dezeperiodeswordenindezenotagedefinieerdalsniet
gewerkteperiodesdiepensioenopbouwgenereren.Hetkanhierzowelgaanomperiodesdievolledig
vergoedwordendoordewerkgever(vb.hetgewaarborgdloonbijwerknemers)alsperiodesdienietof
slechts gedeeltelijk worden vergoed (vb. werkloosheid, al dan niet metbedrijfstoeslag). Daarmee
hanterenweeenruimeredefinitiedanveelalgebruikelijk is.Meestalwordengelijkgesteldeperiodes
beperkttotdeperiodesdienietofdeelsvergoedwordendoordewerkgever.Dergelijkeinperkingheeft
echtereerderadministratievedaninhoudelijkeredenenenbemoeilijktdevergelijkingtussendestelsels.
Dooreenbeeld te schetsenvanhetbelangende samenstellingvangelijkgesteldepensioenopbouw
reikenweinformatieaandiedesolidariteitsfunctievandegelijkgesteldeperiodeskanhelpenmeten.
Naastgelijkgesteldeperiodesbestaanerooknoganderebelangrijkevormenvansolidariteitbinnenhet
Belgische pensioensysteem. Denk hierbij onder meer aan de afgeleide rechten en de onder enbovengrenzendiegehanteerdwordenbijdepensioenberekening.Deherverdelendewerkingvanhet
volledige pensioensysteem kan dus niet enkel en alleenbeoordeeld worden opbasis van de hier
bestudeerdegelijkgesteldeperiodesalleen.
DeaanleidingvoordezenotawaseenvraagvanhetBegeleidingscomitvanhetKenniscentrumvoor
Pensioenen (KCP) (13 november 2015) om een aantal beschikbare gegevens met betrekking tot
gelijkgesteldeperiodesteinventariseren.1Gegevenhetreedsbeschikbaremateriaallaatdezevraagzich
meerconcreetvertalenalsvolgt:
1.
Watishetbelangvangelijkstellingindetotalepensioenopbouw,naargeslachtentypegelijkstelling,vooreengroepdierecentisingestroomdinhetpensioensysteem?
2. Watishetbelangvangelijkstellingindetotalepensioenopbouw,naargeslachtentypegelijkstelling,voordebevolkingopactieveleeftijd,ingedeeldinleeftijdsgroepenvan10jaar?
Bijhetbeantwoordenvandezevragenzalbijzondereaandachtbesteedwordenaanhet feitdatde
mogelijkhedenomgelijkstellingenteidentificeren,varirendoorheendetijd.
Hoewel de klemtoon in deze nota ligt op het kwantitatieve aspect van de gelijkgestelde periodes,
wordendemogelijkhedenomterapporterenoverdezeperiodesgedrevendoordeverschillen inde
reglementeringdievantoepassingisbinneniedervandezestelsels.Omdezeredenbehandelenweindeeerstvolgendesectiedepensioenwetgeving.Insectie3presenterenwedekwantitatievegegevens
metbetrekking totbovenstaande vragen 1 en 2. Tot slot formuleren we in sectie 4 een aantal
aanbevelingenmethetoogoptoekomstigonderzoek.
1 Voorwerknemersen/ofzelfstandigenbestaathetbelangrijkstemateriaalwaaroverwebeschikkenuitinformatiediewerdaangeleverd door RVP, Sigedis en RSVZ aan de Pensioencommissie 20202040 (zie RVP, Sigedis en RSVZ, 2013). Dezeinformatie werd aangeleverd in drie delen (2.1, 2.2 en 2.3). Andere informatie is terug te vinden in antwoord op eenparlementairevraag(zieVr.enAntw.Kamer20142015,7september2015,149155(Vr.nr.54P.DEROOVER))ofwerddoor
deRSVZ
overgemaakt
aan
het
KCP
(zie
Priodes
assimiles
2004
2014.xls).
Voor
ambtenaren
wordt
vooral
gebruik
gemaakt
vanJanvierenJanssens(2014)envandehiervoorgeciteerdeparlementairevraag.
-
7/26/2019 Het belang en de samenstelling van gelijkgestelde periodes in de drie pensioenstelsels Een stand van zaken
12/35
REP_CEP4_11186
6
2. Gelijkgestelde periodes: algemene principes per stelsel
Gelijkgestelde periodes worden in deze nota gedefinieerd als nietgewerkte periodes die
pensioenopbouwgenereren.Deperiodesdieonderscheidenwordenendeberekeningswijzevande
gelijkgesteldepensioenopbouwverschiltalnaargelanghetpensioenstelselwaarinhetpensioenwordt
opgebouwd.Deregelgevingwordtdaaromafzonderlijkperstelselbehandeld.2
Erkanbijaanvangvandezesectieookopgemerktwordendatgelijkgesteldeperiodeseenverschillende
invloedkunnenhebbenopdetoegangtothetrechtendehoogtevanhetberekendepensioenbedrag.
Zo heeftde recentebeslissing om de diplomabonificatiesvanambtenaren af tebouwen, enkel een
invloed op de toegang tot het recht en niet directop hetberekende pensioenbedrag.3In wat volgt
bespreken we steeds de regels die van toepassing zijnbij debepaling van de hoogte van het
pensioenbedrag.
2.1.
Gelijkstellingen in het werknemersstelsel
Inhetwerknemersstelselkanopbasisvandewetgevingeenlimitatievelijstvangelijkgesteldeperiodes
wordenopgesteld.Opdiemanierwerdenineentechnischenotadiewerdopgesteldin2013tenbehoeve
vandePensioencommissie20202040 (Technischenota,2013)40verschillendegelijkgesteldeperiodes
onderscheiden in het werknemersstelsel. Belangrijke gelijkgestelde periodes zijn periodes van
werkloosheid (aldannietmetbedrijfstoeslag),ziekte/invaliditeit,arbeidsongeschiktheid tengevolge
vaneenarbeidsongevalofberoepsziekte,loopbaanonderbrekingoftijdskrediet,periodeswaarineen
thematischverlofwordtopgenomen(veelalouderschapsverlof),nietgewerkteperiodesvandeeltijdse
werknemers
met
behoud
van
rechten
en
periodes
van
inactiviteit
die
gratis
worden
gelijkgesteld
(deze
gelijkstellingisnietopgenomeninbovenvermeldelijst).Dezelaatste,atypische,vormvangelijkstelling
houdt in dat de rechten van een individu met minstens 285 VTEdagen pensioenopbouw in een
kalenderjaar(i.e.91%vaneenvolledigjaarinde6dagenweek)automatischwordenverhoogdtoteen
volledigVTEjaarpensioenopbouw(RVP,SigedisenRSVZ,2013,deel2.1,p.5).Specifiekvoormannen
diehun loopbaanaanvingenvoor1995 isverderdegelijkstellingvan legerdienstvanbelang,voor
vrouwendegelijkstellingvanperiodesvanmoederschapsrust.
Omtebepalenofiemandrechtheeftopeengelijkgesteldeperiodealswerknemerdientdezeinderegel
tewerkgesteldtezijnalswerknemerophetmomentdatdegelijkgesteldeperiodezichaandient.Een
belangrijkeuitzonderinghieropbetreftdegelijkstellingvanlegerdienst.Dezeperiodewordtimmers
ookgelijkgesteldalsmenbinnendedriejaarnadelegerdiensttewerkgesteldwordtalswerknemer.Een
andere uitzonderingbetreft studieperiodes: indien deze studieperiodesbinnen de 10jaren worden
geregulariseerd, worden deze periodes gelijkgesteld. Omdat het regulariseren debetaling van een
bijdrage veronderstelt, worden studieperiodes vaak afzonderlijk aangeduid als geregulariseerde
periodesinplaatsvangelijkgesteldeperiodes.Indezestudiewordenzealseengelijkgesteldeperiode
2 EengedetailleerdeenrecentebesprekingvandewetgevinginzakegelijkgesteldeperiodesvoorwerknemersenzelfstandigenisterugtevindeninhetPraktijkboekSocialeZekerheid(zieondermeerPutenVerdeyen,2015).Eengelijkaardigebespreking
voorambtenarenisterugtevindeninJanvierenJanssens(2014,sectie2.1.3.3).3 Voorheen was de verschillende invloed van gelijkgestelde periodes op de toegang tot het recht en de hoogte van het
pensioenbedragveelminderuitgesproken(zieJanvierenJanssens,2014,sectie2.1.3.3,p.51e.v.).
-
7/26/2019 Het belang en de samenstelling van gelijkgestelde periodes in de drie pensioenstelsels Een stand van zaken
13/35
REP_CEP4_11186
7
gedefinieerd omdat de beschikbare cijfers geen onderscheid toelaten tussen gelijkgestelde en
geregulariseerdeperiodes.
Ophetmomentvandepensioenberekeningwordteen fictief loon toegekendaaneengelijkgestelde
periode.Omditfictiefloonteberekenenmaaktmenveelalgebruikvanhetlaatstverdiendeloon.Om
hetfictiefloonvanngelijkgesteldedagineenbepaaldjaartebepalen,deeltmenhettotaleloonvan
hetjaar dat de periode van de gelijkstelling voorafgaat, door het totaal aantal dagen van datjaar.
Vervolgenswordthet fictief loon (grotendeels)aangepastaande inflatiediezich in tussentijdheeft
voorgedaan.Somswordthetfictiefloonookforfaitairvastgelegd.Eenforfaitairloonwordtondermeer
toegekend aan nietgewerkte periodes van deeltijdse werknemers metbehoud van rechten zonder
inkomensgarantieuitkering.
Wemerken ten slotteopdat, tengevolgedeeenheidvan loopbaan,periodesvanpensioenopbouw
(gewerkte maar ook gelijkgestelde periodes) voor individuen met een lange loopbaan buiten
beschouwingkunnenblijvenbijdeberekeningvanhetpensioen.Hetaandeelvandegelijkgesteldeperiodesbinnendevolledige loopbaankandusverschillenvanhetaandeelvande loopbaandie in
aanmerkinggenomenwordtvoordeberekeningvanhetpensioen.
2.2. Gelijkstellingen in het zelfstandigenstelsel
Netalsbijwerknemerskaneenlimitatievelijstwordenopgesteldvanhetaantalgelijkgesteldeperiodes.
In bovenvermelde technische nota (Technische nota, 2013) worden 11 periodes onderscheiden.
Belangrijkegelijkgesteldeperiodeszijnperiodesvanziekte/invaliditeitenvoormannendelegerdienst.
Net
als
in
het
werknemersstelsel,
vereisen
een
aantal
periodes
dat
bijkomende
bijdragen
worden
betaald.Dergelijkebijdragebetalingisondermeervereistvoorperiodesvanvoortgezetteverzekering
ofvoorstudieperiodes.Integenstellingtotinhetwerknemersstelsel,kunnendezelaatsteperiodestot
ophetmomentvanpensioneringwordengeregulariseerd.
Merkopdatdevoorwaardenomeengelijkstellingvanlegerdiensttegenieteninhetzelfstandigenstelsel
stringenterzijndaninhetwerknemersstelsel.Netalsinhetwerknemersstelselheefteenzelfstandige
rechtopeengelijkstellingvan legerdienstalshijeenzelfstandigeberoepsactiviteituitoefendeophet
momentdatdelegerdienstbegon.Indieneenmanopdatmomentgeenzelfstandigewasmaarinde
periode na legerdienst wel, dan heeft deze ook recht op een gelijkstelling maar enkel indien de
zelfstandigeactiviteitplaatsvindtbinnende180dagennaheteindevandelegerdienst(bijwerknemers
isdatdriejaar;cf.2.1).
Bijzelfstandigenwordtaandegelijkgesteldeperiode,ophetmomentvandepensioenberekening,een
fictiefinkomentoegekend.Voorgelijkgesteldeperiodesdiezichsituerenvr1984isditinkomengelijk
aanhetforfaitairinkomendatookwordttoegekendtijdensperiodesvanberoepsactiviteit.Vanaf1984
isdehoogtevanhetfictieveinkomenafhankelijkvanhettypegelijkstelling.Somswordteenforfaitair
inkomenmeeinrekeninggebracht(vb.periodesvanlegerdienst),inanderegevallenwordtgekeken
naardereleberoepsinkomstendievoorafgaanaandegelijkstelling(vb.bijziekte/invaliditeit).
-
7/26/2019 Het belang en de samenstelling van gelijkgestelde periodes in de drie pensioenstelsels Een stand van zaken
14/35
REP_CEP4_11186
8
Net alsbij werknemers impliceert de eenheid van loopbaan dat niet elke gelijkgestelde periode
noodzakelijk meetelt in de pensioenberekening. Omwille van de aflopende volgorde in de in
aanmerkinggenomenloopbaanjaren, i.e.eerstjarenindepubliekesector,danalswerknemerenten
slottejarenalszelfstandige,kanmenbovendienverwachtendatingevalvangemengdeloopbanendeze
inperking
voor
de
jaren
als
zelfstandige
belangrijker
is
dan
voor
de
pensioenopbouw
in
andere
stelsels.
2.3. Gelijkstellingen in het ambtenarenstelsel
Ambtenarenbekleden een ambt. Bij dit ambt hoort een rechtspositieregeling (het statuut) die de
individueleloon enarbeidsvoorwaarden,inclusiefdeprincipesvansocialebescherming,vastlegt.4Dit
contrasteertmetwerknemersinhetalgemeenencontractantenindepubliekesectorinhetbijzonder.
Werknemers tekeneneencontract.Derelaties tussendewerknemerendewerkgever,endesociale
beschermingvandewerknemer,wordengeregeldviahetarbeidsrechtenhetsocialezekerheidsrecht.
In vergelijking met de andere stelsels, kent het ambtenarenstelsel een aantal particulariteiten. Zo
wordendeaanneembarediensten(ditzijnperiodesdieeenpensioenaanspraakopleveren)inderegel
uitgedruktinmaanden(endusnietintermenvandagenzoalsbijwerknemersofinkwartalenzoalsbij
zelfstandigen)(JanvierenJanssens,2014,p.50).
Typischvoorhetambtenarenstelsel isookdatdegelijkgesteldeperiodesdieeenpensioenaanspraak
opleverennergenslimitatiefwordenopgesomd(JanvierenJanssens,2014,p.51).Hetisimmersveeleer
de rechtspositieregeling dan wel de pensioenwetgeving die de gelijkstelling regelt. Zodra de
toepasselijkerechtspositieregelingeenbezoldigdeafwezigheidgelijksteltmetdienstactiviteit,neemtde
pensioenreglementering
de
betrokken
periode
van
afwezigheid
immers
op
als
een
werkelijke
dienstprestatie(JanvierenJanssens,2014,sectie2.1.3.3.1.5).Hetbelangvanderechtspositieregelingin
dezemateriekanverdergellustreerdwordenaandehandvantweevoorbeelden.
Eeneerstevoorbeeldbetreftdebehandelingvanziektedagenbijverschillendeoverheidswerkgevers.In
gevalvanziektewordthetloonvaneenambtenaar(netalsbijeenwerknemeroverigens)tijdenseen
eersteperiodedoorbetaald.Daarwaarbijwerknemersdezeperiodevangewaarborgdloonbeperktis
totmaximaal1maand,wordtbijambtenarenditzogenaamdeverlofwegensziektebepaaldopbasis
vaneenkredietaanziektedagendatwordtopgebouwd tijdensde loopbaan.Demanierwaaropdit
kredietwordtopgebouwdvarieertevenwelvanwerkgevertotwerkgever.Terillustratie:bijdeFederale
overheid enbij de Vlaamse lokale besturen wordt bijvoorbeeld een krediet van 21 werkdagen
opgebouwd per 12 maanden dienstancinniteit; in het onderwijs van de Vlaamse Gemeenschap
bedraagt dit 30 kalenderdagen per 12 maanden sociale ancinniteit; ambtenaren van de Vlaamse
overheidtenslottehebbenoverheeldeloopbaaneenkredietvan666ziektedagen(Lambrechts,2015,
p.45).Deregelsvoorde invullingvanderelevanteancinniteitkunnenverderookverschillenvan
werkgevertotwerkgever.
Eentweede illustratiebetreftdeverlovenvoorafgaandaandepensionering.Tergelegenheidvande
progressieve verhoging van de vereiste minimumleeftijd voor het verkrijgen van een vervroegd
rustpensioen
van
de
overheidssector
heeft
de
Pensioendienst
voor
de
Overheidssector
(PDOS)
in
2012
4 ZieonderandereAertsenJanvier(2015,pp.68)vooreenverdereuitwerkingvanhetbegriprechtspositieregeling.
-
7/26/2019 Het belang en de samenstelling van gelijkgestelde periodes in de drie pensioenstelsels Een stand van zaken
15/35
REP_CEP4_11186
9
een inventaris opgemaakt van de op dat ogenblik bestaande systemen van dergelijke verloven
voorafgaandaandepensioneringdiebijalleoverheden enoverheidsinstellingenbestondenophet
momentvandepensioenhervormingvandecember2011.Indezeinventariswerdenmeerdanduizend
rechtspositieregelingengedentificeerd.5
Eenandereparticulariteitvanhetambtenarenstelselbetreftdeberekeningvandepensioenopbouw
tijdenseengelijkgesteldeperiode.Zowordengelijkgesteldeperiodes,vanzodrazezijnaangenomen,
opdezelfdemaniergewaardeerdalsdewerkelijkediensten,terwijlvoorwerknemersenzelfstandigen
veelalgewerkt wordt met een fictief loonof inkomenuit een activiteitsperiodediedeperiode van
gelijkstellingvoorafging.
Omwillevanhetontbrekenvaneenlimitatievelijstmetgelijkgesteldeperiodesbesprekenweinwat
volgtenkeldealgemeneregelsdievantoepassingzijnoverallerechtspositieregelingen(2.3.1)alsook
eenaantaluitzonderingenopdezeregels(2.3.2).
2.3.1.
Algemene regels6
Alleverlovenmetbehoudvanbezoldigingzijnaanneembaarvoorhetpensioenenwordenindefeiten
gelijkgesteld met werkelijke diensten. Ook de meeste onbezoldigde afwezigheden die met
dienstactiviteitwordengelijkgesteld,zijnaanneembaar.Deonbezoldigdeafwezighedendienietmet
dienstactiviteitwordengelijkgesteldkomenperkalenderjaarvoormaximaal1maandinaanmerking.
Periodesvandisponibiliteit,ofterbeschikkingstelling,tenslotte,genererenpensioenopbouwvoorzover
ereenrechtopeenwachtgeldbestaat.
2.3.2.
Afwijkingen van de regels7
Bepaaldeperiodeswordenbijdeberekeningvanhetambtenarenpensioen,behoudensuitzonderingen,
beperkttotmaximaal20percentvandewerkelijkediensten(i.e.dienstendievergoedwordenaan100
percentvandewedde).8Deze regelwordt,onderbepaaldevoorwaarden, toegepastbijondermeer
periodesvanloopbaanonderbrekingenarbeidsregimeswaarinvierdagenperweekofhalftijdsgewerkt
wordt.
Voordehiervoorgeciteerdearbeidstijdregelingenwordenbovendienveelalbijkomendebeperkingen
opgelegd.
Zo
worden
deze
periodes
normaal
slechts
aangenomen
tot
maximaal
60
maanden
in
een
volledigeloopbaanenopvoorwaardedatdeambtenaardegebruikelijkepensioenbijdrage,berekend
opdeweddediehijzougenotenhebben,gestortheeft(JanvierenJanssens,2014,sectie2.1.3.3.1.2).
TotslotkanopgemerktwordendatalsgevolgvandeZesdeStaatshervormingonbezoldigdeverloven
entijdvakkenvandisponibiliteituiteenrechtspositieregelingeerstviaeenkoninklijkbesluitmoeten
toegevoegdwordenaanderelevantewet,alvorenszemeegenomenkunnenwordenindeberekening
vanhetrustpensioen.
5 ZieinditverbandhetwerkbladF12TABELDispoVVAPvanbijlage2bijCPH20202040(2015).6 DezesectieisgebaseerdopJanvierenJanssens,2014,sectie2.1.3.3,p.51e.v.7 DezesectieisgebaseerdopJanvierenJanssens,2014,sectie2.1.3.3,p.51e.v.8 Voorbepaaldeindividuenwordenhogerepercentagestoegepast(zieJanvierenJanssens,2014,voetnoot228).
-
7/26/2019 Het belang en de samenstelling van gelijkgestelde periodes in de drie pensioenstelsels Een stand van zaken
16/35
REP_CEP4_11186
10
3. Het belang en de samenstelling van gelijkgesteldepensioenopbouw
Recentbeschikbaargesteldeinformatiemaakteennieuwekwantificeringvandegelijkgesteldeperiodes
mogelijk.Opbasisvandezeinformatiepresenterenweinwatvolgtcijfersoverdeloopbaanduurvan
werknemers,zelfstandigenenambtenaren(3.2),overhetaandeeldaarindatwordtgelijkgesteld(3.3),
alsook over hetbelang van de verschillende types gelijkstelling (3.4). Vooraf moet echter worden
verduidelijktdatdeadministratievepraktijkeeneenduidigeinterpretatievandezegegevensingrote
mateverhindert(3.1).
3.1. Identificatieproblemen
Een aantal identificatieproblemen maken het onmogelijk om voor elk van de drie pensioenstelsels
vergelijkbareenaccuratecijfersweertegevenoverhetbelangvandegelijkstelling(3.1.1),alsookover
hettypegelijkgesteldeperiode(3.1.2).
3.1.1. Het belang van gelijkstelling
Zoalsgezegd,wordteengelijkgesteldeperiodeindezenotagedefinieerdalseennietgewerkteperiode
diepensioenopbouwgenereert.Dezebrededefinitiebrengteen identificatieprobleemmetzichmee
omdatbepaaldenietgewerkteperiodesindebeschikbaregegevensbronnennietkunnenonderscheiden
wordenvangewerkteperiodes.Ditidentificatieprobleemverschiltvanstelseltotstelsel.
Inhetwerknemersstelselwordennietgewerkteperiodeswaarinhetloonwordtdoorbetaald,aangeduid
als een gewerkte periode. 9 Dit maakt dat periodes van gewaarborgd loonbij ziekte niet worden
geregistreerd als een gelijkgestelde periode maar dat volgens onze definitie wel zouden zijn. Ook
periodesvanjaarlijksevakantiewordensinds2003voorallewerknemersindeprivatesector,envoor
bepaalde contractanten in de publieke sector, 10 geregistreerd als gewerkte periodes terwijl deze
periodesvolgenseenbrededefinitievangelijkstellingookalseengelijkgesteldeperiodezoudenkunnen
wordenaangeduid.Omdatvakantieperiodes echterwettelijkverplichtzijn endusallewerknemers
jaarlijksvakantieopnemen,lijkthetonsevenwelzinvolleromjaarlijksevakantieaanteduidenalseen
gewerkteperiode.
Inhetzelfstandigenstelseldoeteengelijkaardigidentificatieprobleemzichnietvoor.Welmoetopgemerktwordendatnietgewerkteengewerkteperiodesgegevendeeigenheidvanhetzelfstandigenstatuut
moeilijk te onderscheiden zijn. Een kwartaal wordt als gewerkt aangeduid indien hiervoor een
minimalebijdragewerdbetaald.Ditwiluiteraardnietzeggendatdezelfstandigeindezeperiodenooit
werdverhinderdom(bijvoorbeeldtengevolgeziekte)zijnzelfstandigeactiviteituitteoefenen.Voor
periodesvanvoortgezetteverzekeringzijnwewelzekerdatdezelfstandigeactiviteitwerdstopgezet,
omdatstopzettingvandeactiviteiteenexplicietevoorwaardeisomeenberoeptekunnendoenopdeze
verzekering.
9 Mingiedi(2013)gaatverderinopdemogelijkhedenomperiodesvangewaarborgdloonbijwerknemersteidentificeren.10 Voorcontractantenindepubliekesectordieactiefzijnbijeenplaatselijkeofprovincialeoverheid,isdezeextracoderingpas
invoegevanaf1januari2005tengevolgedeinvoeringvandeDmfAPPl.
-
7/26/2019 Het belang en de samenstelling van gelijkgestelde periodes in de drie pensioenstelsels Een stand van zaken
17/35
REP_CEP4_11186
11
Inhetstelselvandeambtenarenworden,zoalsvermeld,bepaaldeafwezighedengeregistreerdalseen
periode van dienstactiviteit. Dit is in het bijzonder het geval voor periodes van ziekte. De
administratievebehandelingvandezeziekteperiodesgenereert,zelfsophetniveauvandetotaleduur
vandegelijkstelling,drieeffectendiedevergelijkbaarheidmetdeanderestelselsonmogelijkmaken:
Deafwezigheid
wegens
ziekte
wordt
maar
zichtbaar
van
zodra
het
verlof
wegens
ziekte
is
uitgeput
(Janvier enJanssens,2014,p.54).Deperiodewaaringebruikwordtgemaaktvanverlofwegensziekteendieperdefinitiewordtgelijkgesteldmeteenperiodevanwerkelijkedienstisongelijkverdeeldoverambtenarenonderlingenkaneenlangereaaneensluitendeperiodebetreffendanbijwerknemers.11
Eenperiodevanlangdurigeafwezigheidwegensziektekanleidentotdeambtsneerleggingwegenslichamelijkeongeschiktheidentotdeopnamevaneenziektepensioen(Lambrechts,2015,p.59).Deperiodes,voorafgaandaandeopnamevanditziektepensioen,wordenadministratiefverwerktbijde berekening van het ziektepensioen en verdwijnen als het ware uit de gegevens over depensioenberekeningvanhetreguliererustpensioendieindezenotawordengeanalyseerd.
Eenmaal opgenomen in het stelsel van de ziektepensioenen wordt de loopbaan (toch voor hetbetreffende ambt) afgebroken terwijl werknemers en zelfstandigen tijdens een periode vanziekte/invaliditeitverderpensioenrechtenopbouwentotaandepensioengerechtigdeleeftijd.Louteromwillevandezeredenzalde loopbaanduurvaneen langdurigziekeambtenaarkorterzijndandezevaneenvergelijkbarelangdurigziekewerknemerofzelfstandige.
Lambrechts (2015)presenteertzowelcijfersoverhetmotiefvanpensioenopnamealscijfersoverhet
gemiddeldaantalziektedagenenpercentagesvanminimaleafwezigheidwegensziektevoorbepaalde
overheidswerkgevers.Uitdegerapporteerdecijfersblijktdattussen2006en2014tussende12%ende
16% van alle pensioengerechtigden, instroomde in het globale ambtenarenpensioenstelsel wegens
lichamelijkeongeschiktheid (Lambrechts,2015,p.53). De cijfersdie indezebron geciteerdworden
inzakehetziektegedragvanambtenarenbijeenaantalonderscheidenoverheidswerkgevers,illustreren
datafwezighedenwegensziektediegelijkgesteldwordenmetwerkelijkediensten,bijalleonderzochte
overheidswerkgeversvoorkomen.Netzoalsbijwerknemers,zoumenduseenvertekendbeeldkrijgen
vandegelijkgesteldeperiodesalsmenenkelzoukijkennaardeperiodesdieadministratiefkunnen
afgezonderdwordenvandewerkelijkediensten.
Voor watbetreft het ambtenarenstelsel moet nogbijkomend worden opgemerkt dat het aandeel
gelijkgesteldeperiodesindetotaleloopbaanpastenvollekanwordenbeoordeeldophetmomentvan
pensionering.Hetisimmerspasdandatkanwordenbepaaldofbepaaldeperiodesaldannietingeperkt
worden
ten
gevolge
de
20
procent
gelijkstellingsregel
(cf.
2.3.2).
Het
bestaan
van
deze
regel
bemoeilijkt
danookdebeoordelingvanhetbelangvandegelijkstellingenopactieveleeftijd.
11 Inhetambtenarenstelselkandebetrokkenelangdurigafwezigzijnalvorensdezeafwezigheidadministratiefidentificeerbaarwordt.Inhetwerknemersstelselkanditniet.Inprincipezoueenwerknemer,netalseenambtenaaroverdeloopbaaneenerglangeperiodevanafwezigheidvanziektekunnenhebbendiewordtgeregistreerdalseengewerkteperiode.Hiertoezoudeperiodevanziekteechtermoetenzijnopgesplitstinverschillendekleinereperiodesdietelkensonderbrokenwordendoor
eenwerkhervatting.Weveronderstellendateenperiodevanlangdurigeafwezigheidvakervoorkomtdaneenopeenvolgingvan korte periodes van ziekte. Bijgevolg gaan we ervan uit dat een gelijkgestelde periode wegens ziekte in hetambtenarenstelselvakerdaninhetwerknemersstelselwordtgeregistreerdalseengewerkteperiode.
-
7/26/2019 Het belang en de samenstelling van gelijkgestelde periodes in de drie pensioenstelsels Een stand van zaken
18/35
REP_CEP4_11186
12
3.1.2. Het type gelijkstelling
Dematewaarineenonderscheidkanwordengemaaktnaartypegelijkstellingverschiltnaargelanghet
jaarwaarindegelijkstellingplaatsvondalsooknaargelanghetpensioenstelsel.
Inhetstelselvanwerknemerswordthettypegelijkstellingdoordepensioenadministratiegedentificeerd
opbasis van loopbaancodes. Op dit moment zijn deze loopbaancodes heel erg gedetailleerd (vb.
loopbaancode 319 duidt op een gedeeltelijke onderbreking van de loopbaan door een voltijdse
werknemer voor de verzorging van een zwaar zieke). In het verleden werden met n enkele
loopbaancode evenwel meerdere soorten gelijkstelling aangeduid. Vooral onder loopbaancode 000
werdenallerhandegelijkstellingenaangeduiddievantoepassingwarenoparbeiders.Zoomvattedeze
loopbaancodeaanvankelijkzowatallebelangrijkegelijkgesteldeperiodes: legerdienst,werkloosheid,
volledig brugpensioen, jaarlijkse vakantie, ziekte/invaliditeit en tijdelijke arbeidsongeschiktheid
wegensarbeidsongevalofberoepsziekte.Hetispasvanafmiddenjaren1990dateenmeergedetailleerd
onderscheid naar type gelijkstelling mogelijk wordt. Vanaf 1996 wordt werkloosheid en volledigbrugpensioenafzonderlijkgeregistreerd,vanaf1997ziekte/invaliditeit,envanaf2003/2005 tengevolge
de multifunctionele aangifte DmfA/DmfAPPl wordt ook de jaarlijkse vakantie en tijdelijke
arbeidsongeschiktheidwegensarbeidsongevalenberoepsziekteafzonderlijkaangeduid.
Hetisbijgevolgpasvanafeindjaren1990envooralvanaf2003/2005dathetmogelijkwordtominhet
werknemersstelseleenaccuraatonderscheidtemakennaartypegelijkstelling.12Enzelfsnunogkunnen
nietalletypesvangelijkstellingafzonderlijkwordenaangeduid.Wegavenreedsaandatbijvoorbeeld
deperiodevangewaarborgdloonnietkanwordenonderscheidenvaneengewerkteperiode.Maarook
het onderscheid tussen periodes van ziekte/invaliditeit en periodes van moederschapsrust (beide
wordenaangegevenonderloopbaancode023)werdindezecoderingtotophedennietgemaakt.
Voor wat het stelsel van de zelfstandigenbetreft, zijn we niet op de hoogte van een vergelijkbaar
identificatieprobleem. We veronderstellen dan ook dat de gelijkstellingen op een constante wijze
doorheendetijdgecodeerdworden.
Zoals gezegd kunnen in het ambtenarenstelsel periodes van afwezigheid wegens ziekte moeilijk
afzonderlijkwordengedentificeerd(sectie3.1.1.).Dezeidentificatiekanopditmomentnietopbasis
vaneencentraalrepertorium(zieLambrechts,2015,pp.2023).BijdemultifunctioneleaangiftesDmfA
en
DmfAPPl
wordt
immers
geen
onderscheid
gemaakt
tussen
gewerkte
dagen
en
afwezigheden
wegens
ziekte met volledigbehoud van de wedde. Dit is een logisch gevolg van het feit dat de huidige
gegevensstromen binnen de sociale zekerheid zijn opgevat op basis van de bestaande
informatiebehoeftenvanOpenbareInstellingenvanSocialeZekerheid.Degeciteerdebrontoontwel
aan dat de niet gecentraliseerde personeelsregisters van onderscheiden overheidswerkgevers
informatiebevattendietoelaatomziekteperiodesvanafdeeerstedagvanziekteteidentificeren.
12 ZiePeeters,DonvilenKnapen(2014)voormeerinformatieoverdeidentificatieproblematiekbijwerknemers.
-
7/26/2019 Het belang en de samenstelling van gelijkgestelde periodes in de drie pensioenstelsels Een stand van zaken
19/35
REP_CEP4_11186
13
3.2. De loopbaanduur van werknemers, zelfstandigen en ambtenaren
Ominzichttekrijgeninhetbelangvandegelijkgesteldeperiodeswordtineenvolgendesectiedieper
ingegaanophetpercentagegelijkstellingindeverschillendestelsels.Dezepercentageszeggenevenwel
nietsoverdetotaleduurvandeperiodevangelijkstelling.Vandaardatweeersteenbeeldschetsenvan
de totale loopbaanduur van werknemers, zelfstandigen en ambtenaren. Omdat de cijfers over de
loopbanen van ambtenaren moeilijk vergelijkbaar zijn met die van werknemers en zelfstandigen,
wordenzeafzonderlijkbesproken.
Idealiterzoudendevoorgestelderesultatenhierrekeninghoudenmetalleregelsdiewordentoegepast
ophetmomentvandeberekeningvanhetpensioenendusbijvoorbeeldnatoepassingvanhetprincipe
van de eenheid van loopbaan zijn. Debeschikbare gegevens laten niet toe om dezebenadering
systematischtevolgen.Inprincipestellenwedaaromresultatenvoordiegebaseerdzijnopdevolledige
loopbaan,zonderverderetoepassingvandepensioenrekenregels.Decijfersvandereedsvernoemde
parlementairevraag
(zie
referentie
in
noot
1)
worden
voor
wat
het
stelsel
van
de
werknemers
betreft,
welgeproduceerd na toepassing van eenaantalvan deze pensioenrekenregels, in hetbijzonder de
toepassingvanhetprincipevaneenheidvanloopbaan.
3.2.1.
De loopbaanduur van werknemers en zelfstandigen
Omdelengtevandeloopbanenvanwerknemersenzelfstandigenteonderzoeken,baserenweonsop
gegevensdiewerdenaangeleverddoordeRVP,SigedisenRSVZ(2013,deel2.1).Dezegegevenshebben
betrekkingopindividuendiein2011voordeeerstekeereenrustpensioenalswerknemerofzelfstandige
ontvingen.13Zon71percentvandezepopulatiebestaatuitvoormaligewerknemers(51.270individuen),
25 percent had een gemengde loopbaan als werknemer en zelfstandige (17.946 individuen). Een
minderheid had uitsluitend een loopbaan als zelfstandige (3.115 individuen, i.e. 4 percent). Bij de
werknemersis50percentman,bijdegemengdeloopbanenisdat60percentenbijdezelfstandigen57
percent.
Figuren1en2gevendeloopbaanduurweervandeomschrevenpopulatierecentgepensioneerdenvr
de toepassing van de eenheid van loopbaan in samengedruktejaren. Figuur1 heeftbetrekking op
mannen, figuur2bevat informatie over vrouwen. De gerapporteerde loopbaanjarenbetreffen dus
samengedruktejaren.Voordeloopbaanalswerknemerwordenallevoltijdsequivalente(VTE)dagen
pensioenopbouw
opgeteld
en
gedeeld
door
14.040
(i.e.
45
VTE
jaren
pensioenopbouw
geteld
in
een
zesdagenweek).Bijdezelfstandigenwordenallekwartalenpensioenopbouwgedeelddoor180(45jaar
maal4kwartalen).Uiteraard isditslechtsnmanierom loopbanenvoor testellen.Voorbepaalde
doeleindenishetmeeraangewezenomeenloopbaanopeenanderemaniersamentevatten.Omslechts
nvoorbeeldtegeven:omtoegangtehebbentothetvervroegdpensioenmoeteenwerknemerin2016
minstens een loopbaanvan40jaarhebben.En loopbaanjaarwordtdaarbijgeteldals njaarmet
13 Meer specifiek betreft de populatie alle individuen die in 2011 voor het eerst een rustpensioen ontvingen uit hetwerknemersstelselenzelfstandigenstelselendiebovendiengeenrechtenhebbenopgebouwdinhetambtenarenstelsel,inhetbuitenlandengeenonvoorwaardelijkpensioenontvingenalszelfstandigezonderdatdeloopbaanisgekend(zieRVP,Sigedis
enRSVZ
2013,
2.1,
p.
4).
We
merken
hier
ook
op
dat
de
selectiecriteria
voor
werknemers
in
de
eerder
geciteerde
parlementaire
vraag,zeervergelijkbaarzijn,maarbetrekkinghebbenopeenanderkalenderjaar,metnamehetjaar2012.
-
7/26/2019 Het belang en de samenstelling van gelijkgestelde periodes in de drie pensioenstelsels Een stand van zaken
20/35
REP_CEP4_11186
14
minstens n derde van een VTEkalenderjaar pensioenopbouw. Iemand die vier opeenvolgende
kalenderjarennderdevaneenVTEkalenderjaarpensioenopbouwheeft,zaldusvierloopbaanjaren
hebben volgensdeze telling maar slechts n loopbaanjaarals wordtgekekennaar samengedrukte
jaren.14
Webekijkeneerst figuur1.DeXas toonthetcumulatiefaantaljarenpensioenopbouw,deYashet
percentagegepensioneerdemannen.Deoranjestippellijntoontdeloopbaanvanwerknemers,devolle
grijzelijndievanzelfstandigen.Degestreepteblauwelijnduidtdeloopbanenaanvanindividuendie
inbeidestelselseenpensioenhebbenopgebouwd.Defiguurtoontdat90percentvandevoormalige
werknemers een loopbaan heeft van 37 samengedruktejaren of meer:bij de zelfstandigen en de
gemengdeloopbanenheefteenzelfdepercentageeenloopbaanvan33jaren.Dehelftvandemannelijke
voormaligewerknemersheefteen loopbaanvan45samengedruktejarenofmeer.Bijdevoormalige
zelfstandigenendegemengdeloopbanenisdat42jaarofmeer.Slechts11percentvandevoormalige
zelfstandigenen22percentvandepersonenmeteengemengdeloopbanenhebbeneenloopbaanvan
45samengedruktejaren.
Verdere bewerking van deze cijfers leert ook dat voormalige werknemers met een zuivere
werknemersloopbaan gemiddeld 44jaar pensioenopbouw hebben, terwijl dit in het geval van een
gemengde loopbaan als werknemer en zelfstandige 41jaar is en voor personen met een zuivere
loopbaanalszelfstandige40jaar.
Bijvrouwenstellenwemeervariatievastdanbijmannen(ziefiguur2).Inallestelselshebbenvrouwen
kortereloopbanenmaarhetverschilisvooralduidelijkbijdezuiverezelfstandigen.90percentvande
voormalige werknemers met een zuivere loopbaan als werknemer of met een gemengde loopbaan
hebben een loopbaan van respectievelijk 6 en 7jaar of meer (10percent heeft dus minder dan 6/7
loopbaanjaren).Bijdezelfstandigenheeft90percent2ofmeerloopbaanjaren(10percentheeftbijgevolg
14 Deinditdocumentgeciteerdebron(RVP,SigedisenRSVZ2013,deel2.1)bevatookcijfersomdehiergepresenteerdefiguren
tebaserenopanderejaartellingen.Figuren1en2zoudenineenalternatievetellingvoorgesteldkunnenwordenalsjarendieminstens n derde vaneen VTEjaar omvatten. Zie in dit verband in de geciteerdebronop p. 11 (werknemers), p. 40(gemengdeloopbanen)enp.67(zuiverezelfstandigen).
Figuur 1 Cumulatief aantal jaren pensioenopbouwbij recent gepensioneerde mannelijkewerknemers en zelfstandigen
Bron: p. 24 (figuur 2.1), p. 51 (figuur 2.1) en p. 72 (figuur 2.1) van RVP, Sigedisen RSVZ (2013, deel 2.1)
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
0 10 20 30 40 50
%recentgepensioneerdemannen
cumulatief aantal jaren pensioenopbouw
WN WN+ZS ZS
Figuur 2 Cumulatief aantal jaren pensioenopbouwbij recent gepensioneerde vrouwelijkewerknemers en zelfstandigen
Bron: p. 24 (figuur 2.1), p. 51 (figuur 2.1) en p. 72 (figuur 2.1) van RVP, Sigedisen RSVZ (2013, deel 2.1)
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
0 10 20 30 40 50
%recentgepensioneerdevrouwen
cumulatief aantal jaren pensioenopbouw
WN WN+ZS ZS
-
7/26/2019 Het belang en de samenstelling van gelijkgestelde periodes in de drie pensioenstelsels Een stand van zaken
21/35
REP_CEP4_11186
15
minderdan2loopbaanjaren).Dehelftvanderecentgepensioneerdevrouwenmeteenzuivereloopbaan
alswerknemerkenteen loopbaanvanminstens35samengedrukte loopbaanjaren;bijdegemengde
loopbanen (26 loopbaanjaren) maar vooralbij de zuivere zelfstandigen (14 loopbaanjaren) zijn de
loopbanenkorter.Eenvolledigepensioenopbouwisbijiederegroepuitzonderlijk:respectievelijk13,4
en
2
percent
van
de
vrouwen
met
een
zuivere
werknemersloopbaan,
een
gemengde
loopbaan
en
loopbaanalszelfstandigekenneneenloopbaanvan45samengedruktejarenofmeer.
Gebruiken we dezelfde gegevens opnieuw om gemiddeldes teberekenen, dan zien we dat een
voormaligwerkneemstergemiddeld30jaarpensioenopbouwheeft,eenrecentgepensioneerdevrouw
meteengemengdeloopbaan26jaareneenvoormaligezelfstandigevrouw18jaar.
Merkopdatbovenstaandecijferseenbelangrijkeonderschattingkennenvandebeperkteloopbanen
vanvrouwen.Wanneerbinneneengezinhetalleenstaandenpensioenvandepartnermethetlaagste
pensioeninkomenminderdan25percentbedraagtvanhetalleenstaandenpensioenvandepartnermet
het hoogste pensioeninkomen, ontvangt deze laatste een gezinspensioen. Debehandeling van hetpensioenvandepartnermetde laagstepensioeninkomstenverschiltnaargelangdepensioenstelsels
waarbinnen de verschillende pensioenrechten van het koppel zich bevinden. Wanneer de
pensioenrechtenvandetweepartnerszichbinnenverschillendepensioenstelselssitueren,wordthet
kleine pensioen uitgekeerd en wordt het gezinspensioen van de kostwinner met dit kleine
pensioenbedragverminderd.Wanneerdepensioenrechtenvanhetkoppelzichbinnenhetzelfdestelsel
bevindenvalthetkleinepensioenechterwegenwordthetgezinspensioenvandekostwinnervolledig
uitgekeerd. In dit laatste geval zijn de korte loopbanen van vrouwen niet opgenomen in de hier
gepresenteerdecijfers.
3.2.2.
De loopbaanduur van ambtenaren
Voorambtenarenbeschikkenweovergegevensinzakedeloopbaanduurvooreenaantalonderscheiden
sectoren.15Indegerapporteerdecijferswordendealgemeneadministratie,hetonderwijsendefensie
onderscheiden.Netzoalsvoorwerknemersenzelfstandigen,tonenwedecumulatieveverdelingvan
hetaantaljarendatinaanmerkinggenomenwordtbijdepensioenberekeningvooreengroepvanrecent
gepensioneerdeambtenaren(ziefiguren3en4).
15 DegegevensdiewehiergebruikenwerdendoordePDOSaangeleverdaanhetFPBinhetkadervandelangetermijnprojectiesdiedoorhetFPBwordenuitgevoerd.Hetgaathierspecifiekomambtenarendieeenrustpensioenhebbenopgenomen in2011.
-
7/26/2019 Het belang en de samenstelling van gelijkgestelde periodes in de drie pensioenstelsels Een stand van zaken
22/35
REP_CEP4_11186
16
De inbovenstaande figuren getoonde cijfers gaan gebukt onder een aantalbeperkingen die de
vergelijkingmetdeanderestelselsbemoeilijken.Zowerdendegegevensvandeloopbanenvan15jaar
enkorterallemaalgeaggregeerdinnklasse.Bovendienzijndegebruiktecijferseenaggregatieover
individuenmeteenzuivereloopbaaninhetgegevenstelselendezemeteengemengdeloopbaan.Voor
deanderestelselswordenwenietgeconfronteerdmetdezebeperking.Voorvrouwenzijnerindesector
defensie, invergelijkingmetdeanderebronnen,ookrelatiefweinigobservaties,watdezeverdeling
danookstatistischminderbetrouwbaarmaakt.Tochlijkendegegevensinfiguur3tesuggererendat
deloopbaanduurvanmannelijkeambtenarenglobaalgenomenkorterisdandievanwerknemersenzelfstandigen (vergelijk met figuur1). Zo hebben tussen de 20% en de 30% van de mannelijke
ambtenaren een loopbaan van minder dan 35jaar, daar waar ditbij werknemers en zelfstandigen
minder dan 10% is. Bij vrouwen lijkt de situatie omgekeerd. Tussen de 20% en de 30% van de
vrouwelijkeambtenarenhebbeneenloopbaanvanminderdan30jaar.Bijvrouwelijkewerknemersen
zelfstandigenvarieertdittussende40%ende70%(vergelijkfiguur2enfiguur4).Hetspreektvoorzich
datditvermoedenbestverdergestaafdwordtmetgegevenswaarinderesultatenvoorambtenarenmet
eenzuivereeneengemengdeloopbaanonderscheidenworden.Totslotillustrerenfiguren3en4ook
dateraanzienlijkeverschillenzijninzakeloopbaanprofielbinnendepubliekesectorinzijngeheel.
Vermits debron die gebruikt werd voor de schets van de loopbaanprofielenbij ambtenaren geen
informatie bevat met betrekking tot het aandeel gelijkstellingen in zijn globaliteit of het type
gelijkstelling,makenweinhetverdereverloopvandezetekstgebruikvananderecijfersdieweliswaar
geengedetailleerdeverdelingenomvatten.
InJanvierenJanssens(2014,pp.5659)wordthetgemiddeldaantalinaanmerkinggenomenmaanden
gerapporteerdopbasisvanallepensioenendiezijningegaanineengegevenjaar.Dezecijfersworden
gerapporteerdnaargeslachtenperkalenderjaarvoordeperiode2003totenmet2013.Zoalsvoorde
anderestelselshernemenweookvoorambtenaren,waarmogelijk,decijfersvan2011envullenwedeze
eventueel aan met cijfers voor andere kalenderjaren. De geciteerde bron toont dat mannelijkeambtenarendiein2011metpensioengingen,gemiddeld419aangenomenmaandenhadden(i.e.34,9
Figuur 3 Cumulatief aantal jaren pensioenopbouwbij recent gepensioneerde mannen
Bron: PDOS (gegevens lange termijnprojecties van het FPB), verwerking FPB
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
15 20 25 30 35 40
%recentgepensioneerdemanne
n
cumulatief aantal jaren pensioenopbouwadministratie onderwijs defensie
Figuur 4 Cumulatief aantal jaren pensioenopbouwbij recent gepensioneerde vrouwen
Bron: PDOS (gegevens lange termijnprojecties van het FPB), verwerking FPB
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
15 20 25 30 35 40
%recentgepensioneerdevrouwen
cumulatief aantal jaren pensioenopbouwadministratie onderwijs defensie
-
7/26/2019 Het belang en de samenstelling van gelijkgestelde periodes in de drie pensioenstelsels Een stand van zaken
23/35
REP_CEP4_11186
17
samengedruktejaren).Voorvrouwenbedroegdit388maanden(32,3jaren).Hetglobaalgemiddelde
bedroeg404maanden (33,7jaren).Daarbijkanopgemerktwordendatdevariatie in loopbaanduur
tussen2003en2013vrijbeperktis,maardatdecijfersvoor2011zichsituerenaandebovengrensvan
allegeobserveerdewaarden.
3.3. Het belang van gelijkgestelde periodes
Zoalsbleekuitsectie3.1,kaneengelijkgesteldeperiodeindestelselsvanwerknemersenambtenaren
niet steeds eenduidig worden afgezonderd van een gewerkte periode. We vermoeden dat dit
identificatieprobleembijwerknemersbeperkterisdanbijambtenaren.Daaromwordendepercentages
gelijkstellingbijwerknemersenzelfstandigenwelmetenigeomzichtigheidvergeleken,maarworden
depercentagesvanambtenarennietindezevergelijkingbetrokken.Depercentagesvanwerknemers
enzelfstandigenwordensamengepresenteerdinsectie3.3.1.,dezevanambtenareninsectie3.3.2.
3.3.1.
Het belang van gelijkgestelde periodes bij werknemers en zelfstandigen
Webesprekeneersthetbelangvangelijkstellingbijderecentgepensioneerdebevolking.Daarnageven
weeenoverzichtvandegegevensdiebeschikbaarzijnoverdebevolkingopactieveleeftijd.
a.Gelijkstelling bij de recent gepensioneerde bevolking
Figuren5en6geven,voordepopulatiedieindevorigesectiewerdomschreven,hetpercentagevan
deloopbaandattenminstewerdgelijkgesteldvrdetoepassingvandeeenheidvanloopbaan.Figuur5
heeft
betrekking
op
recent
gepensioneerde
mannen,
figuur
6
bevat
informatie
over
vrouwen.
Zoals
blijktuitbeidefigurenverschilthetpercentagegelijkstellingsterktussendestelselseninzekeremate
ooktussenmannenenvrouwen.
Figuur 5 Percentage recent gepensioneerde mannennaar percentage gelijkgesteld in loopbaan
Bron: p. 49 (figuur 2.2), p. 55 (figuur 2.2) en p. 62 (figuur 2.2) van RVP, Sigedisen RSVZ (2013, deel 2.2)
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%
%recentgepensioneerdemannen
cumulatief % gelijkgesteld in loopbaan
WN WN+ZS ZS
Figuur 6 Percentage recent gepensioneerdevrouwen naar percentage gelijkgesteld inloopbaan
Bron: p. 49 (figuur 2.2), p. 55 (figuur 2.2) en p. 62 (figuur 2.2) van RVP, Sigedisen RSVZ (2013, deel 2.2)
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%
%recentgepensioneerde
vrouwen
cumulatief % gelijkgesteld in loopbaan
WN WN+ZS ZS
-
7/26/2019 Het belang en de samenstelling van gelijkgestelde periodes in de drie pensioenstelsels Een stand van zaken
24/35
REP_CEP4_11186
18
Figuur 5 toont vooreerst dat nagenoeg alle recent gepensioneerde mannen met een (gedeeltelijke)
loopbaan als werknemer minstens eenbeperkt percentage gelijkgestelde pensioenopbouw kennen.
Allicht hangt dit gegeven samen met het feit dat legerdienst wordt gelijkgesteld en dat de meeste
mannenuitdehieronderzochtecohorte legerdienstverrichtten.Uiteraardzalhetmerendeelvande
zuivere
zelfstandige
mannen
ook
legerdienst
hebben
verricht.
Dat
deze
laatsten
vaker
geen
enkele
gelijkstelling hebben, kan mogelijk worden toegeschreven aan de strengere voorwaarden inzake
gelijkstelling van legerdienst (zie sectie 2.2). De figuur laat verder zien datbij 67 percent van de
voormaligewerknemersminstens1/5devande loopbaan isgelijkgesteld(ofnog,dat33percent het
complementvan67percent minderdan20percentheeftgelijkgesteld).Bijdegemengdeloopbanenis
ditslechts42percent,bijdezelfstandigen9percent.Voorrespectievelijk16,9en2percentbestaatmeer
dandehelftvandeloopbaanuitgelijkstellingen.
Ookbijvrouwenstellenwevastdatdemeerderheidvandevoormaligewerknemersenigevormvan
gelijkstellingkent.Dithoeftnietteverwonderenaangezieninhetstelselvanwerknemersperiodesvan
moederschapsrust worden gelijkgesteld. Bij zelfstandige vrouwen vinden we een hoger percentage
zonderenigevormvangelijkstellingdanbijwerknemers.Ookzelfstandigevrouwenkunnenweliswaar
eenvergoedingwegensmoederschapsrustontvangenmaardezeinactiviteitsperiodewordtnietapart
geregistreerdmethetoogopeeneventuelelateregelijkstelling.Menblijftindezeperiodeofwelgewoon
aangeslotenalszelfstandige,watdanverderepensioenopbouw impliceert,ofmen isgedurendeeen
bepaaldeperiodenietlangeraangeslotenalszelfstandigeenbouwtdangeenverderepensioenrechten
op. Deze praktijk verklaart mede dat gelijkstellingen bij zelfstandige vrouwen minder vaak
geobserveerd wordendanbij vrouwelijkewerknemers.Respectievelijk62,53 en 32 percentvan de
vrouwenmeteenloopbaanalswerknemer,eengemengdeloopbaanofeenloopbaanalszelfstandige
heeftminstens
1/5de
van
de
loopbaan
gelijkgesteld.
Het
percentage
vrouwen
met
meer
dan
de
helft
van
deloopbaangelijkgesteldbedraagtrespectievelijk27,21en17percent.
DegegevensaangeleverddoorRVP,SigedisenRSVZ (2013,deel2.1) latenook toegemiddeldes te
berekenen.Dezegegevensgevenaandatdeloopbaanvanwerknemersgemiddeldvoor30/37percent
(mannen/vrouwen)wordtgelijkgesteld.Bijdegemengdeloopbanenbedraagtdit16/24percent,bijde
zuiverezelfstandigen3/5percent.Merkopdatdezecijfersgebaseerdzijnopeenvergelijkingvaneen
geaggregeerd aantal gelijkgestelde dagen en een geaggregeerd aantal dagen pensioenopbouw.
Individuenmeteenlangeloopbaanzullendusimplicieteengrotergewichthebbendanindividuenmet
eenkortereloopbaan.
(Cumulatieve) percentages geven een inzicht in het belang van gelijkgestelde periodes in de
verschillende stelsels. Ze zeggen echter niets over het absoluut aantal loopbaanjaren dat wordt
gelijkgesteld.Daarom tonendevolgende twee figurenhetcumulatiefaantalgewerktejarenvoorde
reeds omschreven populatie van recent gepensioneerden. Een vergelijking tussen deze figuren en
figuren1en2overdetotaleloopbaan,geeftonsmeerinzichtinhetabsolutebelangvangelijkgestelde
periodes.Tegelijkertijdtoontdezevergelijkingaaninwelkemateverschilleninloopbaanduurtewijten
zijnaangewerkteperiodesdanwelaangelijkgesteldeperiodes.
Webekijkeneerstfiguur7,i.e.desituatievanrecentgepensioneerdemannen.Defiguurtoontvooreerst
aandatdezuiverezelfstandigendelangsteloopbanenhebbenindienweenkelkijkennaargewerkte
-
7/26/2019 Het belang en de samenstelling van gelijkgestelde periodes in de drie pensioenstelsels Een stand van zaken
25/35
REP_CEP4_11186
19
periodes.Dehelftvandezemannenheefteenloopbaanvan41samengedruktegewerktejarenofmeer;
6percentheeft45samengedruktegewerktejaren.Dezecijfersverschillenweinigvandecijfersdiede
totalepensioenopbouwweergaven(dehelftheefteenloopbaanvan42jaarofmeer,11percentheeft
eenloopbaanvanminstens45jaar).Bijzuiverewerknemersenbijmannenmeteengemengdeloopbaan
zijn
de
verschillen
wel
groot.
Bij
werknemers
heeft
90
percent
een
loopbaan
van
ten
minste
16
gewerkte
jaren(inclusiefgelijkgesteldejarenbedroegditcijfer37jaren).Ofandersgezegd:10percentheefteen
loopbaanvanminderdan16gewerktejaren.Dehelftvandemannenkaneenloopbaanvanminstens
32jarenaantonen.Slechtsnpercentheeft45samengedruktegewerktejaren,daarwaardehelftvan
devoormaligewerknemerseenloopbaanvan45samengedruktejarenpensioenopbouw(gewerkteen
gelijkgestelde periodes samen) kon aantonen. Bij de gemengde loopbanen vinden we gelijkaardige
verschillen.
Gebruikenwedegegevensdieaandebasisliggenvanfiguren7en8omgemiddeldesteberekenen,
dan vinden we dat een voormalige mannelijke werknemer gemiddeld 30jaar heeft gewerkt (in
vergelijkingmet44jaarpensioenopbouw), een recentgepensioneerdemet een gemengde loopbaan
heeftgemiddeld34jaargewerkt(vgl.met41jaarpensioenopbouw)eneenvoormaligezelfstandige39
jaar(vgl.met40jaarpensioenopbouw).Hetverschiltussenhetgemiddeldaantalloopbaanjarenvan
een gepensioneerde mannelijke werknemer en het gemiddeld aantal gewerktejaren is met andere
woorden14jaar.Bijdegemengdeloopbanenisdat7jaar,bijdevoormaligezelfstandigen1jaar.
Bijvrouwenstellenwemindervariatievastdanbijmannen(ziefiguur8):dezuiverewerkneemstersen
devrouwenmet eengemengde loopbaankennen eennagenoeg identiekeverdelingvanhetaantal
gewerktejarenterwijlhetverschilmetzuiverezelfstandigenmoeilijkerteinterpreterenis.Inelkgeval
maakt
een
vergelijking
met
figuur
2
duidelijk
dat
bij
vrouwen
de
verschillen
in
loopbaanduur
tussen
werknemers/gemengde loopbanen enerzijds en zelfstandigen anderzijds grotendeels zijn terug te
brengentothetbelangvangelijkgesteldeperiodes.
Figuur 7 Totaal aantal jaren gewerkt bij recentgepensioneerde mannelijke werknemers enzelfstandigen, cumulatieve percentages
Bron: p. 26 (figuur 2.1), p. 53 (figuur 2.1) en p. 74 (figuur 2.1) van RVP, Sigedisen RSVZ (2013, deel 2.1)
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
0 10 20 30 40 50
%recentgepensioneer
demannen
cumulatief aantal jaren gewerktWN WN+ZS ZS
Figuur 8 Totaal aantal jaren gewerkt bij recentgepensioneerde vrouwelijke werknemersen zelfstandigen, cumulatieve percentages
Bron: p. 26 (figuur 2.1), p. 53 (figuur 2.1) en p. 74 (figuur 2.1) van RVP, Sigedisen RSVZ (2013, deel 2.1)
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
0 10 20 30 40 50
%recentgepensioneer
devrouwen
cumulatief aantal jaren gewerktWN WN+ZS ZS
-
7/26/2019 Het belang en de samenstelling van gelijkgestelde periodes in de drie pensioenstelsels Een stand van zaken
26/35
REP_CEP4_11186
20
Gebruiken we dezelfde gegevens opnieuw om gemiddeldes teberekenen, dan zien we dat een
voormaligwerkneemstergemiddeld19jaarheeftgewerkt(invergelijkingmet30jaarpensioenopbouw),
een recent gepensioneerde vrouw met een gemengde loopbaan heeft eveneens gemiddeld 19jaar
gewerkt (vgl.met26jaarpensioenopbouw)eneenvoormaligezelfstandige17jaar (vgl.met18jaar
pensioenopbouw).
Het
verschil
tussen
het
gemiddeld
aantal
loopbaanjaren
van
een
gepensioneerde
werkneemsterenhetgemiddeldaantalgewerktejarenbedraagtdus11jaar.Bijdegemengdeloopbanen
ishetverschil7jaarenbijdevoormaligezelfstandigen1jaar.
Merkopdatdehierbovengepresenteerdecijfersnietnoodzakelijkietszeggenoverhetbelangvande
gelijkstelling in de pensioenberekening omwille van het feit dat de onderliggende gegevens de
loopbanenweergevenvrtoepassingvandeeenheidvanloopbaan.
b.Gelijkstelling bij bevolking op actieve leeftijd
Zoalsblijkt
uit
voorgaande
sectie
maken
gelijkgestelde
periodes vooral
bij
werknemers een
omvangrijkonderdeeluitvandepensioenopbouwvanrecentgepensioneerden.Vraagisdanofdatin
detoekomstzozalblijven.Eeninschattinghiervanismogelijkdoornureedstekijkennaarhetbelang
vangelijkstellingopactieve leeftijd.Ditgebeurt infiguren9en10voor individuenmeteenzuivere
loopbaan als werknemer en in figuren 11 en 12 voor de zuivere zelfstandigen. Deze figuren zijn
gebaseerdopgegevensdiewordengepresenteerdinRVP,SigedisenRSVZ(2013,deel2.3)enbetreffen
eenpopulatievanindividuenop30,40,50 en60jarigeleeftijdin2011dieeenloopbaankendenals
werknemeren/ofzelfstandige.16Voordeomvangengenderverdelingvandezepopulatieverwijzenwe
naarRVP,SigedisenRSVZ(2013,deel2.3,p.9).
Figuren 9 en 10 tonen voor vier geboortecohorten (geboortecohorten 1951, 1961, 1971 en 1981) het
gemiddeldpercentagegelijkgesteldejarenindeloopbaanvanzuiverewerknemersenditopdeleeftijd
van30,40en50jaar(gelijkaardigeinformatieop60jarigeleeftijdisnietbeschikbaar).Omhetbelang
vangelijkstellingentebekijkenbijdebevolkingopactieveleeftijdin2011volstaathetomtekijkennaar
depercentagesop30,40 en50jarigeleeftijdvoorderespectievelijkegeboortecohorten1981,1971en
1961. De andere gegevenspunten laten verder toe om mogelijk evoluties in het belang van de
gelijkstellingeninteschatten.
Webekijkeneersthetbelangvandegelijkstellingenbijdemannelijkebevolkingopactieveleeftijdin
2011
(figuur
9).
We
zien
dat
op
30
jarige
leeftijd
gemiddeld
21
percent
van
de
loopbaan
werd
gelijkgesteld (gele cirkel),op40 en50jarige leeftijd isdat22percent (zie respectievelijk het grijze
vierkantendeblauweruit).Verschillentussencohortenopnenkeleleeftijdzijnmoeilijktevergelijken,
onderandereomwillevanverschillenindemacroeconomischecontextofdetijdsgeest,waarvoorwe
hiernietcorrigeren.Tochkanopgemerktwordendatop30jarigeleeftijdderecentstegeboortecohorte
(1981)eengroterpercentagegelijkstellingkentdandegeboortecohorte1951maareenlagerpercentage
dande tussenliggendegeboortecohorte.Verderkennenderecenteregeboortecohortenop40 en50
jarigeleeftijdeenhogerpercentagegelijkstellingdandegeboortecohorte1951.
16 Meerspecifiekbetreftdepopulatiewaaropvolgendefigurengebaseerdzijn,dieindividuendiein2011deleeftijdvan30,40,
50en60hadden,dieenkeleenloopbaanhaddenalswerknemeren/ofzelfstandigeendiebovendiengeenrechtenhebbenopgebouwd in hetambtenarenstelsel, inhetbuitenlandengeenonvoorwaardelijkpensioenopbouwdenalszelfstandigezonderdatdeloopbaanisgekend(zieRVP,SigedisenRSVZ2013,deel2.3,p.4).
-
7/26/2019 Het belang en de samenstelling van gelijkgestelde periodes in de drie pensioenstelsels Een stand van zaken
27/35
REP_CEP4_11186
21
Bekijkenwehetbelangvandegelijkstellingenbijdevrouwelijkebevolkingopactieveleeftijdin2011
(figuur10)danzienwedatop30jarigeleeftijdgemiddeld30percent,op40jarigeleeftijd32percenten
op50jarigeleeftijdgemiddeld33percentvandeloopbaanisgelijkgesteld.Deevolutiedoorheendetijd
is identiek aan de evolutie die werd vastgesteld bij mannen maar de verschillen tussen
geboortecohorten
op
eenzelfde
leeftijd
zijn
omvangrijker.
Figuren11en12biedendezelfdeinformatiealsfiguren9en10maarnuvoorindividuenmetuitsluitend
een loopbaanalszelfstandige.Bekijkenweeersthetbelangvandegelijkstellingenbijdemannelijke
bevolking
op
actieve
leeftijd
in
2011
(figuur
11),
dan
zien
we
dat
op
30
en
op
40
jarige
leeftijd
gemiddeld
0,4percent vande loopbaan werdgelijkgesteld en op 50jarige leeftijd0,5percent. Bijdevrouwen
(figuur12)zienwein2011op30jarigeleeftijdgemiddeld0,1percentgelijkstelling,op40jarigeleeftijd
0,7procentenopdeleeftijdvan50haddenvrouwenmeteenzuivereloopbaanalszelfstandigetotdan
toe0,8percentvandeloopbaangelijkgesteld.Bijdegeboortecohorte1951(60jaaroudin2011)vinden
weopmerkelijkhogerepercentages:bijmannenenvrouwenrespectievelijk4,2/4,6percentop30jarige
leeftijd,2,0/2,2percentop40jarigeleeftijden1,5/1,7percentop50jarigeleeftijd.Merkechteropdatdit
nietnoodzakelijkimpliceertdathetbelangvangelijkstellingenbijzelfstandigenafneemt.Immers,uit
een uitsplitsing naar type gelijkstelling (hier niet gepresenteerd)blijkt dat het groterebelang van
gelijkstellingen in de geboortecohorte 1951 voornamelijk kan worden toegeschreven aan de
gelijkstelling van studieperiodes. Zoals vermeld (cf. sectie 2.2), veronderstelt een dergelijke
gelijkstellingdebetalingvaneenbijdrage.Allichtwordtdezebijdragepasopheteindevandeloopbaan
gestortwaardoorhetbelangvangelijkstellingbijdejongerecohortenoptermijnookzaltoenemen.
Figuur 9 Percentage gemiddeld gelijkgesteld inloopbaan bij mannelijke werknemers naarleeftijd en geboortecohorte
Bron: RVP, Sigedis en RSVZ, 2013, deel 2.3: 82; 88; 94
0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
35%
40%
30 jaar 40 jaar 50 jaar
%gemiddeldgelijkgesteldinloopbaan
leeftijdGeboortecohorte 1951 1961 1971 1981
Figuur 10 Percentage gemiddeld gelijkgesteld bijvrouwelijke werknemers naar leeftijd engeboortecohorte
Bron: RVP, Sigedis en RSVZ, 2013, deel 2.3: 83; 89; 95
0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
35%
40%
30 jaar 40 jaar 50 jaar
%gemiddeldgelijkgesteldinloopbaan
leeftijdGeboortecohorte 1951 1961 1971 1981
-
7/26/2019 Het belang en de samenstelling van gelijkgestelde periodes in de drie pensioenstelsels Een stand van zaken
28/35
REP_CEP4_11186
22
Opbasisvandegegevenswaaroverwebeschikkenkunnenwevoordegemengde loopbanengeen
gelijkaardige figurenproducerendieduidelijkkunnenwordengenterpreteerd.Het percentagedat
gemiddeldwordtgelijkgesteldbinneneencohortetotopeenbepaaldeleeftijdwordtimmersvoorhet
grootstedeelbepaalddoordesamenstellingvande loopbaanvandecohorte (aldannieteengroot
aandeelwerknemersloopbanen).Eencohortediegemiddeldeengroteraandeelpensioenopbouwals
werknemerheeftgehadzalautomatischeenhogerpercentagegelijkstellingkennendaneencohorte
meteenkleineraandeel.Zolanggeeninformatiebeschikbaarisoverhetpercentagevandeloopbaan
dat
gemiddeld
in
een
bepaald
stelsel
werd
opgebouwd,
kunnen
percentages
gelijkstelling
naar
leeftijd
engeboortecohortedanooknietzinvolwordengeduid.
3.3.2.
Het belang van gelijkgestelde periodes bij ambtenaren
Integenstellingtotbijwerknemersenzelfstandigenisgeeninformatiebeschikbaaroverhetbelangvan
gelijkstellingbijdeambtenarenopactieveleeftijd.Dergelijkecijferszoudentengevolgede20percent
beperking(zie2.3.2)overigenszeermoeilijkteinterpreterenzijn.Welkanvanrecentgepensioneerde
ambtenarendeverdelingvangelijkgesteldeperiodesdoorheendeloopbaanwordenaangegeven.Dit
gebeurtinsectie3.3.2.b.Eerstgevenwehetglobalebelangaanvangelijkstellingindepensioenopbouw
vanrecentgepensioneerdeambtenaren
a.Gelijkstelling bij de recent gepensioneerde bevolking
Omhetbelangvangelijkstelling teonderzoekenbij recentgepensioneerdeambtenarenkunnenwe
opnieuwgebruikmakenvandeeerdergeciteerdebronnen(zie3.2.2).Ditimpliceertweldatopnieuw
enkelglobalegemiddeldenbeschikbaarzijnengeenandereverdelingsinformatie.
JanvierenJanssens(2014,pp.5659)tonenvoormannendiein2011pensioneerdendatzon9percent
vanalle inaanmerkinggenomenmaandengelijkgesteldwas.Bijvrouwenwasdat11percentenbij
mannenenvrouwensamen10percent.Inovereenstemmingmetonzebrededefinitievangelijkstelling
omvatten deze percentages periodes van legerdienst, loopbaanonderbreking, diplomabonificatie en
Figuur 11 Percentage gemiddeld gelijkgesteld inloopbaan bij mannelijke zelfstandigen naarleeftijd en geboortecohorte
Bron: RVP, Sigedis en RSVZ, 2013, deel 2.3: 86; 92; 98
0%
1%
2%
3%
4%
5%
30 jaar 40 jaar 50 jaar
%gemiddeldgelijkgesteldinloopbaan
leeftijdGeboortecohorte 1951 1961 1971 1981
Figuur 12 Percentage gemiddeld gelijkgesteld inloopbaan bij vrouwelijke zelfstandigen naarleeftijd en geboortecohorte
Bron: RVP, Sigedis en RSVZ, 2013, deel 2.3: 87; 93; 99
0%
1%
2%
3%
4%
5%
30 jaar 40 jaar 50 jaar
%gemiddeldgelijkgesteldinloopbaan
leeftijdGeboortecohorte 1951 1961 1971 1981
-
7/26/2019 Het belang en de samenstelling van gelijkgestelde periodes in de drie pensioenstelsels Een stand van zaken
29/35
REP_CEP4_11186
23
andereafwezigheden.JanvierenJanssens(2014,pp.5659)gevenookcijfersvoorallejarenindeperiode
20032013, die we hier niet overnemen. De tabellen in dezebron illustreren wel dat de geciteerde
percentagesoverheeldezeperiodenauwelijksvarieerden.
Volgensdeinformatiedieisaangehaaldindevernoemdeparlementairevraag(p.154,zienoot1)zijn
de verschillen tussen mannen en vrouwen naar hetbelang van gelijkstelling meer uitgesproken.
Volgensdezecijfers,diebetrekkinghebbenopdeinstroom2014,zoubijmannenongeveer6percent
van alle in aanmerking genomen maanden gelijkgesteld zijn,bij vrouwen 13 percent en globaal 9
percent.
Weherhalendatertussenbeidebronneneenconceptueelverschilbestaatintermenvandeafgebakende
populatie,i.e.rustgepensioneerdenmeteenzuivereofeengemengdeloopbaanalsambtenaarinJanvier
enJanssens(2014)enerzijdsversusrustgepensioneerdenmeteenzuivereloopbaanalsambtenaarinde
parlementairevraaganderzijds.
b.Opbouw gelijkstelling doorheen de loopbaan
Cijfersoverdeverdelingvangelijkgesteldeperiodesdoorheendeloopbaanvanrecentgepensioneerde
ambtenarenwordengegevenindehiervoorgeciteerdeparlementairevraagmaarzonderindelingnaar
geslacht. Uit die gegevensblijkt dat het globale aandeel van 9 percent gelijkstelling doorheen de
loopbaanvoornamelijktoeteschrijvenisaangelijkstellingendiewordenopgebouwdtussendeleeftijd
van20en29jaartengevolgeloopbaanbonificatiesendezediewordenopgebouwdtussendeleeftijd
van50en59jaaralsgevolgvanperiodesvanloopbaanonderbreking.
3.4. Een onderscheid naar type gelijkstelling
Devorigesectiesgaveneenoverzichtvanhetbelangvangelijkgesteldepensioenopbouw.Inwatvolgt
gaanwenahoedezegelijkgesteldepensioenopbouwissamengesteld.Wegeveneersteenonderscheid
naartypegelijkstellingbijrecentgepensioneerdewerknemersenzelfstandigen(sectie3.4.1).Omwille
vandehierbovengeciteerdeidentificatieproblemen(cf.sectie3.1)ishetechternietmogelijkomvoor
dezegroepalletypesvangelijkgesteldeperiodeseenduidigtebepalen.Zoalszalblijken(sectie3.4.2)is
eengedetailleerdonderscheidnaartypegelijkstellingechterwelmogelijkbij30jarigenmeteenzuivere
loopbaanalswerknemerofzelfstandige.Insectie3.4.3zoomenwespecifiekinopdegelijkstellingbij
ambtenaren.
3.4.1.
Bij recent gepensioneerde werknemers en zelfstandigen
Figuren13en14tonenvoordereedsbesprokensteekproefvanrecentgepensioneerden(cf.sectie3.2.1)
hoedegelijkgesteldepensioenopbouwisverdeeldnaartypegelijkstelling.Daarbijwordeneenaantal
typesgelijkstellingsamengevoegd.BijwerknemersomvatdecategorieWLperiodesvanwerkloosheid,
WL+BT duidt op werkloosheid metbedrijfstoeslag. De categorie AO [arbeidsongeschiktheid] omvat
periodesvanziekte/invaliditeitalsookvanwerkonbekwaamheidtengevolgevaneenarbeidsongeval
ofberoepsziekte(bijvrouwenomvatAOtevensdemoederschapsrust;cf.sectie3.1);LOomvatperiodes
van loopbaanonderbreking of tijdskrediet, BR deeltijdse arbeid metbehoud van rechten en LD
-
7/26/2019 Het belang en de samenstelling van gelijkgestelde periodes in de drie pensioenstelsels Een stand van zaken
30/35
REP_CEP4_11186
24
legerdienst.DecategorieA[andere]duidtopminderbelangrijkeperiodesvangelijkstellingalsookop
periodes die niet eenduidig kunnen worden gedentificeerd. Bij zelfstandigen duidt AO op
ziekte/invaliditeit.GelijkstellingvanstudieperiodeswordtaangeduidalsOND.
Webekijkeneerstdeloopbanenvanrecentgepensioneerdenmeteenzuivereloopbaanalswerknemer
(zielinkerbalkjesinfiguren13en14).Watonmiddellijkopvalt,isdeenormeomvangvandecategorie
andere(A):respectievelijk34en33percentvanallegelijkstellingenvanmannenenvrouwenbestaatuit
andereofnietidentificeerbaregelijkstellingen.Dezehogepercentageszijneendirecteweerspiegeling
van de reeds geduide identificatieproblemen (zie debespreking van code 000 in sectie 3.1.2) en
omvattenookdegratisgelijkstelling.17Dezepercentageszijnzohoogdathetmoeilijkisomdeandere
percentagesnogzinvol te interpreteren.Dit inhetachterhoofdhoudend, illustrerende figuren dat
zowelbij mannen alsbij vrouwen periodes van werkloosheid (24 en 42 percent gelijkstelling) en
werkloosheid met bedrijfstoeslag (23 en 7 percent) een belangrijk aandeel vormen binnen de
gelijkstellingen.Eenanderebelangrijkeperiode isdievanarbeidsongeschiktheid (14en13percent).
Gelijkstellingenbetreffeninminderemateperiodesvanloopbaanonderbrekingentijdskrediet(2en4
percent), nietgewerkte periodes van deeltijdse werknemers metbehoud van rechten (2 percentbij
vrouwen)enlegerdienst(3percentbijmannen).
Bij zelfstandige vrouwen (zie rechterbalkje in figuur 14) is het opmerkelijkdat 86 percent van alle
gelijkstellingbestaatuitperiodesvanziekte/invaliditeit.14percentbestaatuiteengelijkstellingvan
studieperiodes(i.e.nabijdragebetaling).Bijmannen(rechterbalkjeinfiguur13)bestaat47percentuit
ziekte/invaliditeit,41percentuit eengelijkstellingvan studieperiodesen12percentuit legerdienst.
Slechts0,05percentbestaatuitperiodesvanvoortgezetteverzekering.Bijzelfstandigevrouwenkomt
deze
gelijkstelling
in
de
praktijk
niet
voor.
17 Hetbegripgratisgelijkstellingwordttoegelichtinsectie2.1vandezenota.
Figuur 13 Procentuele verdeling van typegelijkstelling over de loopbaan van in 2012ingestoomde rustgepensioneerde mannen
Bron: werknemers: Vr. en Antw. Kamer 2014-2015, 7 september 2015, 154 (Vr.nr. 54 P. DE ROOVER); zelfstandigen: Priodes assimiles 2004-2014.xls(informatie aangeleverd aan het Kenniscentrum voor de Pensioenen door deRSVZ .
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
werknemers zelfstandigen
WL AO BR LO OND A WL+BT LD VZ
Figuur 14 Procentuele verdeling van typegelijkstelling over de loopbaan van in 2012ingestoomde rustgepensioneerde vrouwen
Bron: werknemers: Vr. en Antw. Kamer 2014-2015, 7 september 2015, 154 (Vr.nr. 54 P. DE ROOVER); zelfstandigen: Priodes assimiles 2004-2014.xls(informatie aangeleverd aan het Kenniscentrum voor de Pensioenen door deRSVZ .
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%