โดยอคราพร อนสมบต

50464262 หม 153

สมนไพร (herbs) มคำาจำากดความไดหลายอยาง ขนกบวาใชกบเนอหาอยางไร

-ทางดานพฤกษศาสตร HERBS หมายถงพชมเมลดทไมมแกนไม(nonwoody) และตายเมอสนสดฤดกาลเพาะปลก

-ทางดานอาหาร HERBS หมายถงเครองเทศหรอผกทใชแตงรสหรอกลนอาหาร -ทางดานยา HERBS มความหมายทเฉพาะเจาะจง คำาจำากดความทถกตองทสดของ HERBS คอ ยาทมาจากพช ใชรกษาโรคซงมกเปนโรคเรอรงหรอเพอบำารงรกษาสขภาพใหแขงแรง ซงในประเทศไทยมการใชสมนไพรกนอยางแพรหลาย

กลวยนำาวา

- ผลดบ รสฝาด แกทองรวง แกบดมกเลอด

- ผลสก รสหวาน บำารงกำาลงกายใหเตบโต

ฟกทอง

- เมลด รบประทานเปนยาเบอพยาธไสเดอน

- ราก ตมรบประทานเปนยาบำารงกำาลง บำารงความกำาหนด

ชะอม- ราก รสรอนฉน แกทองขนอดเฟอ ขบลมในลำาไส แกปวดเสยดทอง

กระดงงา

-เนอไม รสจด ขบปสสาวะ แกปสสาวะพการ

- ดอก กลนหอม แกลมวงเวยน ชกำาลง ทำาใหชมชน

ขง-เปนอายวฒนะ แกโรคปากเปอย คอเปอย บำารงไฟธาต แกเสมหะ ขบผายลม ทำาใหลำาไสมกำาลงยอยอาหาร

- ขงแหง มรสหวานเผดรอน แกไข แกลมพรรดก แกลมพานไส แกแนน แกทองเสยดแทง นอนไมหลบ คลนไสอาเจยน

- ขงสด ตมรบประทานแกปวดทอง บำารงธาตขบลมใหลำาไส ทำาใหผายลม และ เรอ

ขา

-แกลม แกดพการ บำารงธาต เจรญอาหาร ขบโลหตและลม

- หวออน รสขมเผดรอนเลกนอย ขบลมในลำาไส ขบโลหต

เนา แกปวดมวนในทอง

- หวแก รสเผดรอน แกปวดบวมเสยดแทงในทอง

ผกหวานบาน-ราก ใชเปนยาดบพษรอน ถอนพษใช พษทราง เปนบาถอนพษสำาแดง กนของแสลงเปนพษ

- ใบ ปรงเปนยาเขยวกระทงพษ

ตะไคร

-เหงาและหว ปรงเปนอาหารรบประทานแกเบออาหาร

ขบลมในลำาไส แกโรคทางเดนปสสาวะ บำารงธาตไฟใหเจรญ

แกกระษย ขบประจำาเดอน ขบฤดขาว

- ตน หนเปนแวนๆควไฟใหเหลอง ชงนำาดมเปนยาขบปสสาวะ

แกนว

โหระพา-ใบ กลนหอมฉน ขบลมในลำาไลแกทองขนอดเฟอ ขบผายลม

- เมลด รสมนหอม ทำาใหอจจาระไมเกาะลำาไสถายสะดวก

- ตน กลนหอมฉนรสปรา แกเดกเปนตาลทราง แกนอนสะดงหวา หลบๆตนๆ

บวบก

-บวบก เปนยาบำารงรกษาโรคผวหนง โรคเสนประสาท ขบปสสาวะ

- ตนและใบ เปนยาบำารงโรคหวใจ แกออนเพลย เมอยลาแกทองเสย อาการเรมเปนบด

- ใบและเถาโขลกคนเอานำาแกชำาในและแกรอนใน

มะมวง- เปลอกผลดบ รสเปรยวฝาด คมธาตแกทองเสย

- เมลดในผล รสฝาด แกทองรวง สมานลำาไส ชะลางบาดแผล

- กาฝากมะมวง รสฝาดเฝอน ลดความดนโลหตสง แกปวดศรษะ แกโรคเสนประสาทพการ

- เปลอกตน รสฝาด แกทองเสย สมานลำาไส ชะลางบาดแผล

จำาปา-ใบ รสขนเลกนอย แกโรคเสนประสาท แกโรคปวง (ปวดทอง)ของเดก

- เปลอกตน รสขมขน ตงเสมหะในลำาคอใหเกดคอแหง บำารงกำาลง แกไขบำารงหวใจ ขบเสมหะ เปนยาสมาน

- ดอก มรสขมหอม บำารงหวใจ แกออนเพลย ทำาใหโลหตเยนบำารงธาต แกลมวงเวยนหนามดตาลาย แกเสนกระตก ขบลมในลำาไส

- ราก รสขนปรา ขบโลหตสตรในเรอนไฟใหตก ระบายออนๆ

พรกไทย- ใบ แกลมจกเสยดแนน ปวดมวนในทอง

- เมลด แกลมอมพฤกษ และ มตฆาต(ลมททำาใหทองสนโครกคราก) แกเสมหะเฟอง บำารงธาต ทำาใหอาหารงวด

- เครอ (เถา) แกทองรวงอยางแรง แกเสมหะ อนคางอยาในทรวงอก ใชกนกบยาบางอยางในฤด หนาว เปนยาแกเมอขบ แกกระษย แกเหนบชา

เทยนกง - ใบใชพอกแผลสด หาม

เลอด แกเลบขบ เลบเปนแผล

เจบหรอหนอง ฝ แผลไฟไหมหรอนำารอน

ลวก แผลบวมฟกชำา ผวหนง

อกเสบและแกเจบคอ

ชมเหดเทศ

- ใบรสฉน สขม ใชภายนอกฆาพยาธ

แกกลาก เสนประสาทอกเสบ เปนเรม

หรอผนคนมนำาเหลอง แผลบวม ฝม

หนอง ตมนำากนเปนยาระบาย อมบวนปาก

- ดอกใชเปนยาระบาย - เปลอกและเนอไม ใชขบ

นำาเหลองเสย

เถาสงโต

- ทงตนหรอใบ รสขม เยนจด ใชกลอมตบ ขบของเสยออกจากไต แกบวม ถอน

พษ แกไอ หอบ หนองใน ปสสาวะเปนเลอด - ฝกหรอเมลดรสชม ขม เยน มพษ ใชกลอมตบ ทำาใหตาสวาง

บำารงกระเพาะอาหาร ทำาใหการขบถายด ปวดทอง บด ทองผก ตาบวมเดง วงเวยน ปวดหวเละ

ถอนพษ

เสดพงพอน - ใบรสขม ฉน สขม ทำาให

เลอดไหลเวยนด แกพษเมลงสตวกดตอยเชน

ผง ตะขาบ แมลงปองตอยฝบวม อกเสบ

แผลฟกชำาจากหกลมหรอกระทบ

กระแทก แผลมเลอดออก

ผกหนาม

- ลำาตนรสเผดชา แกไข กระหายนำา ไอ ขบปสสาวะ ขบเสมหะ ปสสาวะสเหลองหอแดง ผว

หนงเนาเปอยเปนหนอง

หญาเกลดปลา

- ทงตน มรสขม ใชขบปสสาวะ

แกไข แผลมหนอง ปสสาวะเปน

เลอด ไอเปนเลอด แผลฟกชำาจากหก

ลมหรอกระทบกระแทก

มะเขอพวง - ทงตน ใบ และผล รสจด เยนและมพษเลกนอย ทำาใหเลอด

หมนเวยนด แกปวด ฟกชำา กลามเนอบรเวณเอวฟกชำา ไอเปนเลอด ปวดกระเพาะ ฝบวมม

หนองและอาการบวมอกเสบ - รากใชพอกเทาแตกเปนรองเจบ

ขาว

- ขาว รสชม สขม บำารงรางกาย ใหพลงงาน บำารง

มาม กระเพาะอาหารและลำาไส แกบด ทองรวง

- นำาขาวรสชม เยนจด ไมมพษ ขบปสสาวะ

แกรอน กระหายนำา อาเจยนเปนเลอด

-ฟางรสชม สขม ใชขบลม ทำาใหเรอ แกทองอดทองรวง ปวดทอง รดสดวงทวาร - รำาขาวรสชม ฉน สขม ไมมพษ แกโรคเหนบชา สะอก

ออย - นำาออย ลำาตน และขอ รสหวาน

ชม เยน แกรอน บำารงกระเพาะอาหาร ขบปสสาวะ

ขบเสมหะ แกไอ แกอาการรอนรมกลมใจ

คอแหง คลนไส อาเจยน ทองผก

- เปลอกตนแกเดกเปนตาลขโมย ขาดอาหาร แผลกดทบตาง ๆ - ชานออยแกหนงศรษะเปนแผลเรอรง แผลฝบวม

มะล- ใบรสฉนซา แกไขทเกดจาก

อากาศเปลยนแปลง ปวดทอง ทองเสย - ดอกรสฉนชม สขม สมานทอง แก

บด ปวดทอง แผลเรอรง เยอตาอกเสบ - นำาแชดอกสดใชแตงกลน ทำาใหชม

ชนบำารงหวใจ - รากรสขม สขม มพษ ทำาใหสงบ

ใชแกปวด เลอดออกตามไรฟน ปวดหว นอนไม

หลบ

หอมเลก

- หวหอม มรสฉน สขม ทำาใหรางกายอบอน ขบลม แกบวมนำา ฆา

พยาธ - เมลดแกกนเนอสตวเปน

พษ อาเจยนเปนเลอด รางกายซบ

ผอมเหลอง

ไมยราบ - ทงตนรสชม เยนจด แกไข นอนไมหลบประสาท เดกเปนตาลขโมย ตาบวมเจบ แผลฝ ผนคน - รากรสขมเลกนอย ฝาด สขม แกไอ ขบเสมหะ แกหลอดลมอกเสบเรอรง ปวดขอ กระเพาะอาหารอกเสบเรอรง บำารงกระเพาะอาหาร ระงบประสาท