Hegðun og samskipti í skólastarfi . Ársþing Samtaka áhugafólks um skólaþróun

Hegðun og samskipti í skólastarfi. Ársþing Samtaka áhugafólks um skólaþróunSjálandsskóla 6.–7. nóvember 2009

Að rækta farsæl samskipti

Hlúð að félags- og tilfinningaþroskanemenda

Sigrún Aðalbjarnardóttir, prófessor Háskóla Íslands

Sigrún Aðalbjarnardóttir

Virðing og umhyggja er lykill

að gefandi og þroskandi samskiptum

(S.A., 2007, s. 429)


Markmið: ‘Hlúð að félags- og tilfinningaþroska nemenda’

• Að efla samskiptahæfni og siðferðiskennd barna og

unglinga

sem felur í sér að þroska hugsun þeirra um ýmis félagsleg, tilfinningaleg og siðferðileg efni og

efla um leið hæfni þeirra í daglegum samskiptum.


Samskiptahæfni

• hugsun

(t.d. hvernig leysa megi ágreiningsmál)

• hegðun, athafnir

(t.d. hvernig ágreiningsmál eru leyst)


Samskiptahæfni

• hvernig við vinnum með öðrum, sýnum hjálpsemi (merki um félagsþroska);

• hvernig við finnum til með öðrum, sýnum samúð og samlíðan (merki um tilfinningaþroska)

• hvernig við hugum að því hvað sé réttlátt og sýnum sanngirni í samskiptum

(merki um siðferðiskennd)


Að setja sig í spor annarra

• að setja sig inn í huganir, líðan og aðstæður annarra

• að greina að mismunandi sjónarmið• að samræma mismunandi sjónarmið, finna lausn


Gildi í samskiptum í öndvegi

RÉTTLÆTI KÆRLEIKUR Frelsi Traust

Réttur VIRÐING Tillitssemi og Ábyrgð UMHYGGJA Góðvild

Skyldur Samlíðan



• Að rækta gagnkvæma virðingu og umhyggju

• Að efla samskiptahæfni og siðferðiskennd barna og unglinga:- að þroska hugsun - að efla hæfni þeirra í daglegum samskiptum


‘Hlúð að félags- og tilfinningaþroska nemenda’

• Námsefnisgerð

• Námskeið

• Rannsókn

á framförum nemenda

á ígrundun kennara


Hlúð að félags- og tilfinningaþroska nemenda

Fræðilegur bakgrunnur verkefnisins:

• Virknihyggja: (Dewey, Mead)• Þroskakenningar; Félagsleg hugsmíðahyggja:

(Piaget, Kohlberg, Selman, Vygotsky)• Fjölgreindakenning: (Gardner)• Tengslakenningin: (Bowlby, Ainsworth)


Kennarinn gegnir lykilhlutverki



Markmið/frh

Að skapa kennurum aðstæður til að ígrunda starf sitt

• að þróa sig í starfi – að vaxa í starfi

• að efla skilning sinn á eigin kennslu


Þroskamiðaður agi(developmental discipline)


Fjölbreyttir kennsluhættir –Áhersla á samræðuna

Umræður nemenda, tjáning í mynd, leik, tónlist

• tjá hugsun sína, mynda sér skoðun

• hlusta hver á annan

• rökræða

• vinna saman

• setja sig hver í annars spor

• skoða mál frá mismunandi sjónarhornum

• leysa ágreiningsmál

• taka ákvarðanir sameiginlega


Lykilspurningar

1. Hver er vandinn? Hvers vegna er það vandi?

2. Hvernig líður A (B)? Hvers vegna líður A (B) þannig?

3. Hvernig geta ... leyst vandann? Af hverju er það góð leið ...?

4. Hver er besta leiðin? Af hverju er það góð leið?

5. Hvernig liði A og B ef það yrði gert? Hvers vegna?

6. Hvernig geta ... vitað að vandinn er leystur?Sigrún Aðalbjarnardóttir

Virðing og umhyggja Ákall 21. aldar


Framfarir nemenda í samskiptahæfni

Íslenskar rannsóknir

• Hugsun

• Hegðun

• Tengsl hugsunar og hegðunar

• Tengsl framfara í hugsun og framfara í hegðun


Árangur kennara - Meiri framfarir í tilraunahópi en

í samanburðarhópi

Samskiptahæfni nemenda jókst, bæði • í hugsun og • í hegðun þeirra í daglegum aðstæðum

Nemendur huguðu oftar að mismunandi sjónarmiðum ... settu sig oftar í spor ... – spurðu í stað þess að skipa– ræddu í stað þess að rífast


Þroskamiðaður agi(developmental discipline)


Árangur: Hvað sögðu kennarar um framfarir nemenda og bekkjarbrag?

• Jákvæðari bekkjarandi; meiri samheldni og samkennd

• Meiri vinir, léku sér meira saman sem hópur; minni stríðni

• Nemendur urðu opnari, einlægari og vinsamlegri

• betri í umgengni, kurteisari, samvinnuþýðari

• skilningsríkari, þolinmóðari, meiri tillitssemi í samskiptum sínum, ekki eins dómharðir

• leituðust sjálfir við að leysa ágreiningsmál sín


Hvað sögðu kennarar um eigin framfarir?

1. Aukið öryggi vegna meiri skilnings

• Faglega styrkari

• Skoða samskipti á annan hátt

• Kynnast nýjum hliðum á nemendum

• Fæ mikilvæg skilaboð frá nemendum

2. Aukið öryggi vegna meiri færni

• Skipulegri og markvissari


Hvað sögðu nemendur (9 ára)?

Hvað finnst þér þú hafa lært af verkefninu um vináttu?

• ”Ég lærði að eignast vini og vera vinur sjálfur, ekki niðurlægja fólk og ekki stríða öðrum; og leysa vandann ef ég á í vanda við vini mína”

• “Að maður getur verið traustur vinur til æviloka ef maður ræktar vináttuna”


Hvað sögðu foreldrar?

• Meiri sjálfskoðun

• Ýtir undir samræðu heima

• Notaleg samvera

• Þjálfar rökhugsun

• Hefur tvímælalaust þroskandi áhrif á börnin

• Börnin skilja betur sjónarmið okkar fullorðinna og við erum hæfari til að setja okkur í spor þeirra

• Samræming á milli heimila


“Þetta svínvirkar”

Skólastjóri þátttökuskóla í verkefninu vísar hér til umræðuaðferðarinnar (okt., 2009)


Hegðun og samskipti í skólastarfi . Ársþing Samtaka áhugafólks um skólaþróun

Documents

Transcript of Hegðun og samskipti í skólastarfi . Ársþing Samtaka áhugafólks um skólaþróun