1. B Ti chnh ---------***--------- S: 89/2002/TT-BTC cng ho x hi ch ngha vit nam c lp - T do - Hnh phc ----------------------------------- H Ni, ngy 9 thng 10 nm 2002 Thng t Hng dn k ton thc hin bn (04) chun mc k ton ban hnh theo Quyt nh s 149/2001/Q-BTC, ngy 31-12-2001 ca B trng B Ti chnh - Cn c Quyt nh s 149/2001/Q-BTC ngy 31-12-2001 ca B trng B Ti chnh v vic ban hnh v cng b bn (04) chun mc k ton Vit Nam (t 1); - Cn c Ch k ton doanh nghip ban hnh theo Quyt nh s 1141TC/Q/CKT ngy 1-11-1995 v cc thng t hng dn sa i, b sung Ch k ton doanh nghip ca B Ti chnh; B Ti chnh hng dn k ton thc hin bn chun mc k ton trn p dng cho cc doanh nghip thuc cc ngnh, cc thnh phn kinh t trong c nc, tr: Cc doanh nghip thc hin Ch k ton doanh nghip va v nh ban hnh km theo Quyt nh s 1177 TC/Q/CKT ngy 23-12-1996 v Quyt nh s 144/2001/Q/BTC ngy 21-12-2001 ca B trng B Ti chnh. I. Hng dn k ton chun mc "Hng tn kho" 1- K ton chi ph sn xut chung c nh - Khi pht sinh chi ph sn xut chung c nh, ghi: N TK 627 - Chi ph sn xut chung (Chi tit chi ph sn xut chung c nh) C cc TK: 152, 153, 214, 331, 334,... - Cui k, phn b v kt chuyn chi ph sn xut chung c nh vo chi ph ch bin cho mi n v sn phm theo mc cng sut bnh thng, ghi: N TK 154 - Chi ph sn xut kinh doanh d dang C TK 627 - Chi ph sn xut chung (Chi tit chi ph sn xut chung c nh). - Trng hp mc sn phm thc t sn xut ra thp hn cng sut bnh thng th k ton phi tnh v xc nh chi ph sn xut chung c nh phn b vo chi ph ch bin cho mi n v sn phm theo mc cng sut bnh thng. Khon chi ph sn xut chung c nh khng phn b (khng tnh vo gi thnh sn phm s chnh lch gia 2. tng chi ph sn xut chung c nh thc t pht sinh ln hn chi ph sn xut chung c nh c tnh vo gi thnh sn phm) c ghi nhn vo gi vn hng bn trong k, ghi: N TK 632 - Gi vn hng bn (Chi tit chi ph sn xut chung c nh khng phn b) C TK 627 - Chi ph sn xut chung. 2- K ton cc khon hao ht, mt mt hng tn kho - Cn c vo bin bn v mt mt, hao ht hng tn kho, k ton phn nh gi tr hng tn kho mt mt, hao ht, ghi: N TK 1381 - Ti sn thiu ch x l C cc TK: 151, 152, 153, 154, 155, 156 - Cn c vo bin bn x l v hng tn kho hao ht, mt mt, k ton ghi: N TK 111, 334,... (Phn t chc, c nhn phi bi thng) N TK 632 - Gi vn hng bn (Cc khon hao ht, mt mt ca hng tn kho, sau khi tr (-) phn bi thng ca t chc, c nhn gy ra c phn nh vo gi vn hng bn) C TK 1381 - Ti sn thiu ch x l. 3- K ton d phng gim gi hng tn kho Cui k k ton nm, khi gi tr thun c th thc hin c ca hng tn kho nh hn gi gc th phi lp d phng gim gi hng tn kho. S d phng gim gi hng tn kho c lp l s chnh lch gia gi gc ca hng tn kho ln hn gi tr thun c th thc hin c ca chng. - Trng hp khon d phng gim gi hng tn kho phi lp cui k k ton nm nay ln hn khon d phng gim gi hng tn kho lp cui k k ton nm trc th s chnh lch ln hn c lp thm, ghi: N TK 632 - Gi vn hng bn (Chi tit d phng gim gi hng tn kho) C TK 159 - D phng gim gi hng tn kho. - Trng hp khon d phng gim gi hng tn kho phi lp cui k k ton nm nay nh hn khon d phng gim gi hng tn kho lp cui k k ton nm trc th s chnh lch nh hn c hon nhp, ghi: N TK 159 - D phng gim gi hng tn kho C TK 632 - Gi vn hng bn (Chi tit d phng gim gi hng tn kho). II. Hng dn k ton chun mc "Ti sn c nh hu hnh" 1- V ni dung phn nh ca TK 211 - TSC hu hnh, c sa i li phn nguyn gi TSC hu hnh, xc nh trong tng trng hp c th, nh sau: TSC hu hnh mua sm: Nguyn gi TSC hu hnh mua sm bao gm gi mua (tr cc khon c chit khu thng mi, gim gi), cc khon thu (khng bao gm cc 2 3. khon thu c hon li) v cc chi ph lin quan trc tip n vic a ti sn vo trng thi sn sng s dng nh chi ph chun b mt bng, chi ph vn chuyn v bc xp ban u, chi ph lp t, chy th (tr (-) cc khon thu hi v sn phm, ph liu do chy th), chi ph chuyn gia v cc chi ph lin quan trc tip khc. TSC hu hnh do u t xy dng c bn theo phng thc giao thu: i vi TSC hu hnh hnh thnh do u t xy dng theo phng thc giao thu, nguyn gi l gi quyt ton cng trnh u t xy dng, cc chi ph lin quan trc tip khc v l ph trc b (nu c). TSC hu hnh mua tr chm: Trng hp TSC hu hnh mua sm c thanh ton theo phng thc tr chm, nguyn gi TSC c phn nh theo gi mua tr ngay ti thi im mua. Khon chnh lch gia gi mua tr chm v gi mua tr tin ngay c hch ton vo chi ph theo k hn thanh ton, tr khi s chnh lch c tnh vo nguyn gi TSC hu hnh (vn ho) theo quy nh ca Chun mc Chi ph i vay. TSC hu hnh t xy dng hoc t ch: Nguyn gi TSC hu hnh t xy dng l gi thnh thc t ca TSC t xy dng hoc t ch cng (+) chi ph lp t, chy th. Trng hp doanh nghip dng sn phm do mnh sn xut ra chuyn thnh TSC th nguyn gi l chi ph sn xut sn phm cng (+) cc chi ph trc tip lin quan n vic a TSC vo trng thi sn sng s dng. Trong cc trng hp trn, mi khon li ni b khng c tnh vo nguyn gi ca ti sn . Cc chi ph khng hp l nh nguyn liu, vt liu lng ph, lao ng hoc cc khon chi ph khc s dng vt qu mc bnh thng trong qu trnh t xy dng hoc t ch khng c tnh vo nguyn gi TSC hu hnh. TSC hu hnh mua di hnh thc trao i: Nguyn gi TSC hu hnh mua di hnh thc trao i vi mt TSC hu hnh khng tng t hoc ti sn khc c xc nh theo gi tr hp l ca TSC hu hnh nhn v, hoc gi tr hp l ca ti sn em trao i, sau khi iu chnh cc khon tin hoc tng ng tin tr thm hoc thu v. Nguyn gi TSC hu hnh mua di hnh thc trao i vi mt TSC hu hnh tng t, hoc c th hnh thnh do c bn i ly quyn s hu mt ti sn tng t (ti sn tng t l ti sn c cng dng tng t, trong cng lnh vc kinh doanh v c gi tr t- ng ng). Trong c hai trng hp khng c bt k khon li hay l no c ghi nhn trong qu trnh trao i. Nguyn gi TSC nhn v c tnh bng gi tr cn li ca TSC em trao i. V d: vic trao i cc TSC hu hnh tng t nh trao i my mc thit b, phng tin vn ti, cc c s dch v hoc TSC hu hnh khc. 2. Phng php k ton cc nghip v kinh t ch yu lin quan n tng TSC hu hnh 2.1- Trng hp mua TSC hu hnh theo phng thc tr chm, tr gp: - Khi mua TSC hu hnh theo phng thc tr chm, tr gp v a v s dng ngay cho hot ng SXKD, ghi: N TK 211 - TSC hu hnh (Nguyn gi - ghi theo gi mua tr tin ngay) N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (nu c) 3 4. N TK 242 - Chi ph tr trc di hn (Phn li tr chm l s chnh lch gia tng s tin phi thanh ton tr (-) gi mua tr tin ngay tr (-) thu GTGT (nu c) C TK 331 - Phi tr cho ngi bn (Tng gi thanh ton). - nh k, thanh ton tin cho ngi bn, k ton ghi: N TK 331 - Phi tr cho ngi bn C TK 111, 112 (S phi tr nh k bao gm c gi gc v li tr chm, tr gp phi tr nh k). ng thi tnh vo chi ph theo s li tr chm, tr gp phi tr ca tng k, ghi: N TK 635 - Chi ph ti chnh C TK 242 - Chi ph tr trc di hn. 2.2- Trng hp doanh nghip c ti tr, biu tng TSC hu hnh a vo s dng ngay cho hot ng SXKD, ghi: N TK 211 - TSC hu hnh C TK 711 - Thu nhp khc. Cc chi ph khc lin quan trc tip n TSC hu hnh c ti tr, biu, tng tnh vo nguyn gi, ghi: N TK 211 - TSC hu hnh C TK 111, 112, 331,... 2.3- Trng hp TSC hu hnh t ch: - Khi s dng sn phm do doanh nghip t ch to chuyn thnh TSC hu hnh s dng cho hot ng SXKD, ghi: N TK 632 - Gi vn hng bn C TK 155 - Thnh phm (Nu xut kho ra s dng) C TK 154 - Chi ph SXKD d dang (Nu sn xut xong a vo s dng ngay, khng qua kho). ng thi ghi tng TSC hu hnh: N TK 211 - TSC hu hnh C TK 512- Doanh thu ni b (Doanh thu l gi thnh thc t sn phm). - Chi ph lp t, chy th,... lin quan n TSC hu hnh, ghi: N TK 211 - TSC hu hnh C TK 111, 112, 331,... 2.4 - Trng hp TSC hu hnh mua di hnh thc trao i: 2.4.1. TSC hu hnh mua di hnh thc trao i vi TSC hu hnh tng t: - Khi nhn TSC hu hnh tng t do trao i v a vo s dng ngay cho hot ng SXKD, ghi: N TK 211 - TSC hu hnh (Nguyn gi TSC hu hnh nhn v ghi theo gi tr cn li ca TSC a i trao i) N TK 214 - Hao mn TSC (Gi tr khu hao ca TSC a i trao i) C TK 211 - TSC hu hnh (Nguyn gi ca TSC hu hnh a i trao i). 4 5. 2.4.2. TSC hu hnh mua di hnh thc trao i vi TSC hu hnh khng tng t: - Khi giao TSC hu hnh cho bn trao i, k ton ghi gim TSC: N TK 811 - Chi ph khc (Gi tr cn li ca TSC hu hnh a i trao i) N TK 214 - Hao mn TSC (Gi tr khu hao) C TK 211 - TSC hu hnh (Nguyn gi). ng thi ghi tng thu nhp do trao i TSC: N TK 131 - Phi thu ca khch hng (Tng gi thanh ton) C TK 711 - Thu nhp khc (Gi tr hp l ca TSC a i trao i) C TK 3331 - Thu GTGT phi np (TK 33311) (nu c). - Khi nhn c TSC hu hnh do trao i, ghi: N TK 211-TSC hu hnh (Gi tr hp l ca TSC nhn c do trao i) N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (Nu c) C TK 131 - Phi thu ca khch hng (Tng gi thanh ton). Trng hp phi thu thm tin do gi tr hp l ca TSC a i trao i ln hn gi tr hp l ca TSC nhn c do trao i th khi nhn c tin ca bn c TSC trao i, ghi: N TK 111, 112 (S tin thu thm) C TK 131 - Phi thu ca khch hng. Trng hp phi tr thm tin do gi tr hp l ca TSC a i trao i nh hn gi tr hp l ca TSC nhn c do trao i th khi tr tin cho bn c TSC trao i, ghi: N TK 131 - Phi thu ca khch hng C TK 111, 112,... 2.5- Trng hp mua TSC hu hnh l nh ca, vt kin trc gn lin vi quyn s dng t, a vo s dng ngay cho hot ng SXKD, ghi: N TK 211 - TSC hu hnh (Nguyn gi- chi tit nh ca, vt kin trc) N TK 213 - TSC v hnh (Nguyn gi- chi tit quyn s dng t) N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (nu c) C TK 111, 112, 331,... 2.6- i vi TSC hu hnh hin ang ghi trn s ca doanh nghip, nu khng tiu chun ghi nhn quy nh trong chun mc TSC hu hnh, phi chuyn sang l cng c, dng c, k ton phi ghi gim TSC hu hnh: N TK 214 - Hao mn TSC (Gi tr khu hao) N TK 627, 641, 642 (Gi tr cn li) (Nu gi tr cn li nh) N TK 242 - Chi ph tr trc di hn (Gi tr cn li) (Nu gi tr cn li ln phi phn b dn) C TK 211 - TSC hu hnh. 5 6. 2.7- Khi cng tc XDCB hon thnh bn giao a ti sn vo s dng cho SXKD, ghi: N TK 211 - TSC hu hnh C TK 241 - XDCB d dang. - Nu ti sn hnh thnh qua u t khng tho mn cc tiu chun ghi nhn TSC hu hnh theo quy nh ca chun mc k ton, ghi: N TK 152, 153 (Nu l vt liu, cng c nhp kho) C TK 241 - XDCB d dang. 2.8- Chi ph pht sinh sau ghi nhn ban u lin quan n TSC hu hnh nh sa cha, ci to, nng cp: - Khi pht sinh chi ph sa cha, ci to, nng cp TSC hu hnh sau khi ghi nhn ban u, ghi: N TK 241 - XDCB d dang C TK 112, 152, 331, 334,... - Khi cng vic sa cha, ci to, nng cp TSC hon thnh a vo s dng, ghi: + Nu tho mn cc iu kin c ghi tng nguyn gi TSC hu hnh theo quy nh ca chun mc k ton, ghi: N TK 211 - TSC hu hnh C TK 241 - Xy dng c bn d dang. + Nu khng tho mn cc iu kin c ghi tng nguyn gi TSC hu hnh theo quy nh ca chun mc k ton, ghi: N TK 627, 641, 642 (Nu gi tr nh) N TK 242 - Chi ph tr trc di hn (Nu gi tr ln phi phn b dn) C TK 241 - Xy dng c bn d dang. 3- Hng dn k ton cc chi ph khng c tnh vo nguyn gi TSC i vi TSC hu hnh t xy dng hoc t ch, cc chi ph khng hp l nh nguyn vt liu lng ph, lao ng hoc cc khon chi ph khc s dng vt qu mc bnh thng trong qu trnh t xy dng hoc t ch khng c tnh vo nguyn gi TSC, ghi: N TK 111, 138, 334,... (Phn bi thng ca cc t chc, c nhn) N TK 632 - Gi vn hng bn C TK 241 - XDCB d dang (Nu t xy dng) C TK 154 - Chi ph SXKD d dang (Nu t ch). III- Hng dn k ton chun mc "Ti sn c nh v hnh" 6 7. 1. Hng dn ni dung v phng php k ton Ti khon 213 - TSC v hnh. Ti khon ny dng phn nh gi tr hin c v tnh hnh bin ng tng, gim ca TSC v hnh ca doanh nghip. TSC v hnh l ti sn khng c hnh thi vt cht, nhng xc nh c gi tr v do doanh nghip nm gi, s dng trong SXKD, cung cp dch v hoc cho cc i tng khc thu ph hp vi tiu chun ghi nhn TSC v hnh. Hch ton ti khon ny cn tn trng mt s quy nh sau 1. Nguyn gi ca TSC v hnh l ton b cc chi ph m doanh nghip phi b ra c c TSC v hnh tnh n thi im a ti sn vo s dng theo d kin. - Nguyn gi TSC v hnh mua ring bit, bao gm gi mua (tr (-) cc khon c chit khu thng mi hoc gim gi), cc khon thu (khng bao gm cc khon thu c hon li) v cc chi ph lin quan trc tip n vic a ti sn vo s dng theo d tnh. - Trng hp TSC v hnh mua sm c thanh ton theo phng thc tr chm, tr gp, nguyn gi ca TSC v hnh c phn nh theo gi mua tr tin ngay ti thi im mua. Khon chnh lch gia gi mua tr chm v gi mua tr tin ngay c hch ton vo chi ph SXKD theo k hn thanh ton, tr khi s chnh lch c tnh vo nguyn gi TSC v hnh (vn ha) theo quy nh ca chun mc k ton Chi ph i vay. - TSC v hnh hnh thnh t vic trao i, thanh ton bng chng t lin quan n quyn s hu vn ca n v, nguyn gi TSC v hnh l gi tr hp l ca cc chng t c pht hnh lin quan n quyn s hu vn ca n v. - Nguyn gi TSC v hnh l quyn s dng t c thi hn: L gi tr quyn s dng t khi c giao t hoc s tin phi tr khi nhn chuyn nhng quyn s dng t hp php t ngi khc, hoc gi tr quyn s dng t nhn gp vn lin doanh. - Nguyn gi TSC v hnh c Nh nc cp hoc c tng, biu, c xc nh theo gi tr hp l ban u cng (+) cc chi ph lin quan trc tip n vic a ti sn vo s dng theo d tnh. 2. Ton b chi ph thc t pht sinh lin quan n giai on trin khai c tp hp vo chi ph SXKD trong k. T thi im xt thy kt qu trin khai tho mn c nh ngha v tiu chun ghi nhn TSC v hnh quy nh Chun mc TSC v hnh th cc chi ph giai on trin khai c tp hp vo TK 241 "Xy dng c bn d dang" (2412). Khi kt thc giai on trin khai cc chi ph hnh thnh nguyn gi TSC v hnh trong giai on trin khai phi c kt chuyn vo bn N Ti khon 213 TSC v hnh". 3. Trong qu trnh s dng phi tin hnh trch khu hao TSC v hnh vo chi ph SXKD theo quy nh ca Chun mc TSC v hnh. 7 8. 4. Chi ph lin quan n TSC v hnh pht sinh sau khi ghi nhn ban u phi c ghi nhn l chi ph sn xut kinh doanh trong k, tr khi tho mn ng thi 2 iu kin sau th c ghi tng nguyn gi TSC v hnh: - Chi ph pht sinh c kh nng lm cho TSC v hnh to ra li ch kinh t trong tng lai nhiu hn mc hot ng c nh gi ban u; - Chi ph c nh gi mt cch chc chn v gn lin vi TSC v hnh c th. 5. Chi ph pht sinh em li li ch kinh t trong tng lai cho doanh nghip gm chi ph thnh lp doanh nghip, chi ph o to nhn vin v chi ph qung co pht sinh trong giai on trc hot ng ca doanh nghip mi thnh lp, chi ph cho giai on nghin cu, chi ph chuyn dch a im c ghi nhn l chi ph SXKD trong k hoc c phn b dn vo chi ph SXKD trong thi gian ti a khng qu 3 nm. 6. Chi ph lin quan n ti sn v hnh c doanh nghip ghi nhn l chi ph xc nh kt qu hot ng kinh doanh trong k trc th khng c ti ghi nhn vo nguyn gi TSC v hnh. 7. Cc nhn hiu hng ha, quyn pht hnh, danh sch khch hng v cc khon mc tng t c hnh thnh trong ni b doanh nghip khng c ghi nhn l TSC v hnh. 8. TSC v hnh c theo di chi tit theo tng i tng ghi TSC trong S ti sn c nh. Kt cu v ni dung phn nh ca Ti khon 213 - TSC v hnh Bn N: Nguyn gi TSC v hnh tng. Bn C: Nguyn gi TSC v hnh gim. S d bn N: Nguyn gi TSC v hnh hin c doanh nghip. Ti khon 213 - TSC v hnh, c 6 ti khon cp 2: - Ti khon 2131 - Quyn s dng t: Phn nh gi tr TSC v hnh l ton b cc chi ph thc t chi ra c lin quan trc tip ti t s dng, bao gm: tin chi ra c quyn s dng t, chi ph cho n b, gii phng mt bng, san lp mt bng (i vi trng hp quyn s dng t ring bit i vi giai on u t nh ca, vt kin trc trn t), l ph trc b (nu c)....Ti khon ny khng bao gm cc chi ph chi ra xy dng cc cng trnh trn t. 8 9. - Ti khon 2132 - Quyn pht hnh: Phn nh gi tr TSC v hnh l ton b cc chi ph thc t doanh nghip chi ra c quyn pht hnh. - Ti khon 2133- Bn quyn, bng sng ch: Phn nh gi tr TSC v hnh l cc chi ph thc t chi ra c bn quyn tc gi, bng sng ch. - Ti khon 2134 - Nhn hiu hng ho: Phn nh gi tr TSC v hnh l cc chi ph thc t lin quan trc tip ti vic mua nhn hiu hng ho. - Ti khon 2135 - Phn mm my vi tnh: Phn nh gi tr TSC v hnh l ton b cc chi ph thc t doanh nghip chi ra c phn mm my vi tnh. - Ti khon 2136 - Giy php v giy php nhng quyn: Phn nh gi tr TSC v hnh l cc khon chi ra doanh nghip c c giy php v giy php nhng quyn thc hin cng vic , nh: giy php khai thc, giy php sn xut loi sn phm mi.... - Ti khon 2138 - TSC v hnh khc: Phn nh gi tr cc loi TSC v hnh khc cha quy nh phn nh cc ti khon trn, nh: bn quyn, quyn s dng hp ng,... Phng php hch ton k ton mt s hot ng kinh t ch yu 1. Hch ton cc nghip v mua TSC v hnh: - Trng hp mua TSC v hnh dng vo hot ng SXKD hng ha, dch v thuc i tng chu thu GTGT theo phng php khu tr, ghi: N TK 213 - TSC v hnh (Gi mua cha c thu GTGT) N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (1332) C TK 112 - Tin gi Ngn hng; hoc C TK 141 - Tm ng C TK 331 - Phi tr cho ngi bn. - Trng hp mua TSC v hnh dng vo hot ng SXKD hng ha, dch v khng thuc din chu thu GTGT, ghi: N TK 213 - TSC v hnh C TK 112, 331... 2. Trng hp mua TSC v hnh theo phng thc tr chm, tr gp: 2.1. Khi mua TSC v hnh dng vo hot ng SXKD hng ho, dch v chu thu GTGT theo phng php khu tr, ghi: N TK 213 - TSC v hnh (Nguyn gi -Theo gi mua tr ngay cha c thu GTGT) N TK 242 - Chi ph tr trc di hn (Phn li tr chm, tr gp tnh bng s chnh lch gia tng s tin phi thanh ton tr (-) gi mua tr ngay v thu GTGT u vo (nu c)) N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (1332) C TK 331 - Phi tr cho ngi bn (Tng gi thanh ton). 9 10. 2.2. Khi mua TSC v hnh dng vo hot ng SXKD hng ho, dch v khng thuc din chu thu GTGT hoc chu thu GTGT theo phng php trc tip, ghi: N TK 213 - TSC v hnh (Nguyn gi - Theo gi mua tr ngay c thu GTGT) N TK 242 - Chi ph tr trc di hn(Phn li tr chm, tr gp tnh bng s chnh lch gia tng s tin phi thanh ton tr (-) gi mua tr ngay) C TK 331 - Phi tr cho ngi bn (Tng gi thanh ton). 2.3. Hng k tnh s li phi tr v mua TSC theo phng thc tr chm, tr gp, ghi: N TK 635 - Chi ph ti chnh C TK 242 - Chi ph tr trc di hn. 2.4 - Khi thanh ton tin cho ngi bn, ghi: N TK 331 - Phi tr cho ngi bn C cc TK 111, 112. 3. TSC v hnh mua di hnh thc trao i 3.1. Trao i hai TSC v hnh tng t: Khi nhn TSC v hnh tng t do trao i vi mt TSC v hnh tng t v a vo s dng ngay cho hot ng SXKD, ghi: N TK 213 - TSC v hnh (Nguyn gi TSC v hnh nhn v ghi theo gi tr cn li ca TSC a i trao i) N TK 214 - Hao mn TSC (2143) (Gi tr khu hao ca TSC a i trao i) C TK 213 - TSC v hnh (Nguyn gi ca TSC v hnh a i trao i). 3.2. Trao i hai TSC v hnh khng tng t: - Ghi gim TSC v hnh a i trao i, ghi: N TK 214 - Hao mn TSC (Gi tr khu hao) N TK 811 - Chi ph khc (Gi tr cn li ca TSC a i trao i) C TK 213 - TSC v hnh (Nguyn gi). - ng thi phn nh s thu nhp do trao i TSC, ghi: N TK 131- Phi thu ca khch hng (Tng gi thanh ton) C TK 711 - Thu nhp khc (Gi tr hp l ca TSC a i trao i) C TK 3331 - Thu GTGT (33311) (nu c). - Ghi tng TSC v hnh nhn trao i v, ghi: N TK 213 - TSC v hnh (Gi tr hp l ca TSC nhn v) N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (1332) (Nu c) C TK 131 - Phi thu ca khch hng (Tng gi thanh ton). Trng hp c thu thm tin hoc phi tr thm tin ghi nh hng dn ti mc 2.4.2 phn II. 4. Gi tr TSC v hnh c hnh thnh t ni b doanh nghip trong giai on trin khai: 4.1. Khi pht sinh chi ph trong giai on trin khai th tp hp vo chi ph sn xut kinh doanh trong k hoc tp hp vo chi ph tr trc di hn, ghi: 10 11. N TK 242 - Chi ph tr trc di hn (trng hp gi tr ln) hoc N TK 642 - Chi ph qun l doanh nghip C cc TK 111, 112, 152, 153, 331... 4.2. Khi xt thy kt qu trin khai tho mn nh ngha v tiu chun ghi nhn TSC v hnh th: a/ Tp hp chi ph thc t pht sinh giai on trin khai hnh thnh nguyn gi TSC v hnh, ghi: N TK 241 - Xy dng c bn d dang N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (1332 - nu c) C cc TK 111, 112, 152, 153, 331... b/ Khi kt thc giai on trin khai, k ton phi xc nh tng chi ph thc t pht sinh hnh thnh nguyn gi TSC v hnh, ghi: N TK 213 - TSC v hnh C TK 241 - Xy dng c bn d dang. 5. Khi mua TSC v hnh l quyn s dng t cng vi mua nh ca, vt kin trc trn t th phi xc nh ring bit gi tr TSC v hnh l quyn s dng t, TSC hu hnh l nh ca, vt kin trc, ghi: N TK 211 - TSC hu hnh (Nguyn gi nh ca, vt kin trc) N TK 213 - TSC v hnh (Nguyn gi quyn s dng t) N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (1332 - nu c) C cc TK 111, 112, 331... 6. Khi mua TSC v hnh c thanh ton bng chng t lin quan n quyn s hu vn ca cc cng ty c phn, nguyn gi TSC v hnh l gi tr hp l ca cc chng t c pht hnh lin quan n quyn s hu vn, ghi: N TK 213 - TSC v hnh C TK 411 - Ngun vn kinh doanh (Chi tit vn gp v thng d vn c phn. Thng d vn c phn l phn chnh lch gia gi tr hp l v mnh gi c phiu). 7. Khi doanh nghip c ti tr, biu, tng TSC v hnh a vo s dng ngay cho hot ng SXKD: 7.1. Khi nhn TSC v hnh c ti tr, biu, tng, ghi: N TK 213- TSC v hnh C TK 711 - Thu nhp khc. Cc chi ph pht sinh lin quan n TSC v hnh nhn ti tr, biu, tng, ghi: N TK 213 - TSC v hnh C TK 111, 112,... 7.2. Khi tnh thu thu nhp doanh nghip phi np (nu c) trn gi tr TSC v hnh c ti tr, biu, tng, ghi: N TK 421 - Li nhun cha phn phi C TK 333 - Thu v cc khon phi np NSNN (3334). 11 12. 7.3. Sau khi tnh thu thu nhp doanh nghip phi np (nu c) trn gi tr TSC v hnh c ti tr, biu, tng ghi tng vn kinh doanh ca doanh nghip, ghi: N TK 421 - Li nhun cha phn phi C TK 411 - Ngun vn kinh doanh (Chi tit ngun vn KD khc). 8. Khi doanh nghip nhn vn gp lin doanh bng quyn s dng t, cn c vo h s giao quyn s dng t, ghi: N TK 213 - TSC v hnh C TK 411 - Ngun vn kinh doanh. 9. Hch ton gim TSC v hnh trong trng hp chi ph nghin cu, li th thng mi, chi ph thnh lp, c hch ton vo TSC v hnh trc khi thc hin chun mc k ton: - Nu gi tr cn li ca nhng TSC v hnh ny nh, kt chuyn mt ln vo chi ph SXKD trong k, ghi: N TK 627, 641, 642 (Gi tr cn li) N TK 214 - Hao mn TSC (S trch khu hao) C TK 213 - TSC v hnh (Nguyn gi). - Nu gi tr cn li ca nhng TSC v hnh ny ln c kt chuyn vo chi ph tr trc di hn phn b dn, ghi: N TK 242 - Chi ph tr trc di hn N TK 214 - Hao mn TSC (S trch khu hao) C TK 213 - TSC v hnh (Nguyn gi). 10. Hch ton vic nhng bn, thanh l TSC v hnh c quy nh nh hch ton nh- ng bn, thanh l TSC hu hnh (Xem hng dn TK 211). 2. Hng dn b sung k ton hao mn TSC v hnh Trng hp vo cui nm ti chnh doanh nghip xem xt li thi gian trch khu hao v phng php khu hao TSC v hnh nu c s thay i mc khu hao cn phi iu chnh s khu hao ghi trn s k ton nh sau: - Nu do thay i phng php khu hao v thi gian khu hao TSC v hnh, m mc khu hao TSC v hnh tng ln so vi s trch trong nm, s chnh lch khu hao tng, ghi: N cc TK 627, 641, 642 (S chnh lch khu hao tng) C TK 214 - Hao mn TSC (2143). - Nu do thay i phng php khu hao v thi gian khu hao TSC v hnh, m mc khu hao TSC v hnh gim so vi s trch trong nm, s chnh lch khu hao gim, ghi: N TK 214 - Hao mn TSC (2143) C cc TK 627, 641, 642 (S chnh lch khu hao gim) 12 13. 3. B sung Ti khon 242 - Chi ph tr trc di hn Ti khon ny dng phn nh cc chi ph thc t pht sinh nhng c lin quan n kt qu hot ng SXKD ca nhiu nin k ton v vic kt chuyn cc khon chi ph ny vo chi ph SXKD ca cc nin k ton sau. Thuc loi chi ph tr trc di hn, gm: - Chi ph tr trc v thu hot ng TSC (quyn s dng t, nh xng, kho tng, vn phng lm vic, ca hng v TSC khc) phc v cho hot ng kinh doanh nhiu nm ti chnh; - Tin thu c s h tng tr trc cho nhiu nm v phc v cho kinh doanh nhiu k; - Chi ph tr trc phc v cho hot ng kinh doanh ca nhiu nm ti chnh; - Chi ph thnh lp doanh nghip, chi ph qung co pht sinh trong giai on trc hot ng; - Chi ph nghin cu c gi tr ln; - Chi ph cho giai on trin khai khng tiu chun ghi nhn l TSC v hnh; - Chi ph o to cn b qun l v cng nhn k thut; - Chi ph di chuyn a im kinh doanh, hoc t chc li doanh nghip; - Li th thng mi trong trng hp mua li doanh nghip, sp nhp doanh nghip c tnh cht mua li; - Chi ph mua cc loi bo him (bo him chy, n, bo him trch nhim dn s ch phng tin vn ti, bo him thn xe, bo him ti sn, ...) v cc loi l ph m doanh nghip mua v tr mt ln cho nhiu nin k ton; - Cng c, dng c xut dng mt ln vi gi tr ln v bn thn cng c, dng c tham gia vo hot ng kinh doanh trn mt nm ti chnh phi phn b dn vo cc i tng chu chi ph trong nhiu nm; - Li mua hng tr chm, tr gp, li thu TSC thu ti chnh; - Chi ph sa cha ln TSC pht sinh mt ln qu ln phi phn b nhiu nm; - Cc khon khc. Hch ton ti khon 242 cn tn trng mt s quy nh sau 1 - Ch hch ton vo Ti khon 242 nhng khon chi ph pht sinh c lin quan n kt qu hot ng trn mt nm ti chnh; 2 - Cc loi chi ph nu trn nu ch lin quan n nm ti chnh hin ti th khi thc t pht sinh c ghi nhn ngay vo chi ph SXKD trong nm ti chnh m khng phn nh vo Ti khon 242 "Chi ph tr trc di hn"; 3 - Vic tnh v phn b chi ph tr trc di hn vo chi ph SXKD tng k hch ton phi cn c vo tnh cht, mc tng loi chi ph m la chn phng php v tiu thc hp l; 4 - K ton phi theo di chi tit tng khon chi ph tr trc di hn pht sinh, phn b vo cc i tng chu chi ph ca tng k hch ton v s cn li cha phn b vo chi ph. Kt cu v ni dung phn nh ca ti khon 242 - Chi ph tr trc di hn Bn N: Chi ph tr trc di hn pht sinh trong k 13 14. Bn C: Cc khon chi ph tr trc di hn phn b vo chi ph hot ng sn xut kinh doanh trong k. S d N: Cc khon chi ph tr trc di hn cha tnh vo chi ph hot ng sn xut kinh doanh ca nm ti chnh. Phng php hch ton k ton mt s hot ng kinh t ch yu 1. Khi pht sinh cc khon chi ph thnh lp doanh nghip, chi ph o to nhn vin, chi ph qung co pht sinh trong giai on trc hot ng ca doanh nghip mi thnh lp, chi ph cho giai on nghin cu, chi ph chuyn dch a im. a/ Nu chi ph pht sinh khng ln th ghi nhn ton b vo chi ph SXKD trong k, ghi: N TK 641 - Chi ph bn hng (Chi ph qung co) N TK 642 - Chi ph qun l doanh nghip (Chi ph thnh lp,chi ph o to nhn vin, chi ph nghin cu,...) N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (Nu c) C cc TK 111, 112, 152, 153, 331, 334... b/ Nu chi ph pht sinh ln phi phn b dn vo chi ph SXKD ca nhiu nm ti chnh th khi pht sinh chi ph c tp hp vo Ti khon 242 "Chi ph tr trc di hn", ghi: N TK 242 - Chi ph tr trc di hn N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (Nu c) C cc TK 111, 112, 152, 331, 334, 338,... c/ nh k tin hnh phn b chi ph tr trc di hn vo chi ph SXKD, ghi: N cc TK 641, 642 C TK 242 - Chi ph tr trc di hn. 2. Khi tr trc tin thu TSC, thu c s h tng theo phng thc thu hot ng v phc v hot ng kinh doanh cho nhiu nm, ghi: N TK 242 - Chi ph tr trc di hn N TK 133 - Thu GTGT c khu tr C cc TK 111,112 .... nh k tin hnh phn b theo tiu thc phn b hp l chi ph thu TSC, thu c s h tng vo chi ph SXKD, ghi: N cc TK 635, 642 C TK 242 - Chi ph tr trc di hn. 3. i vi cng c, dng c xut dng mt ln c gi tr ln phi phn b dn vo chi ph SXKD hoc chi ph qun l kinh doanh c th thc hin theo hai phng php phn b sau: - Phn b hai ln; - Phn b nhiu ln. 3.1. Trng hp phn b 2 ln: - Khi xut cng c, dng c, cn c vo phiu xut kho, ghi: N TK 242 - Chi ph tr trc di hn 14 15. C TK 153 - Cng c, dng c. ng thi tin hnh phn b ln u (bng 50% gi tr cng c, dng c xut dng) vo chi ph SXKD hoc chi ph qun l, ghi: N TK 627, 641, 642 C TK 242 - Chi ph tr trc di hn. Khi bo hng, bo mt hoc ht thi hn s dng theo quy nh, k ton tin hnh phn b gi tr cn li ca cng c, dng c vo chi ph SXKD hoc chi ph qun l theo cng thc: Gi tr cng c b hng Gi tr ph Khon bi S phn b ln 2 = 2 - liu thu hi (nu c) - thng vt cht (nu c) K ton ghi: N TK 152- Nguyn liu, vt liu (Gi tr ph liu thu hi nu c) N TK 138 - Phi thu khc (S tin bi thng vt cht phi thu i vi ngi lm hng lm mt) N cc TK 627, 641,642 (S phn b ln 2 cho cc i tng s dng) C TK 242 - Chi ph tr trc di hn. 3.2. Trng hp phn b nhiu ln: - Khi xut dng cng c, dng c, dng cho thu phi cn c vo gi tr, thi gian v mc tham gia ca chng trong qu trnh s dng xc nh s ln phi phn b v mc chi ph phn b mi ln cho tng loi cng c, dng c. Cn c xc nh mc chi ph phi phn b mi ln c th l thi gian s dng hoc khi lng sn phm, dch v m cng c tham gia kinh doanh trong tng k hch ton. Phng php hch ton tng t nh trng hp phn b 2 ln. Trong c hai trng hp phn b hai ln v phn b nhiu ln, k ton u phi theo di chi tit cho tng khon chi ph m bo tng s chi ph phn b ph hp vi s chi ph pht sinh v ng i tng chu chi ph. 4. Mua TSC v hnh c thanh ton theo phng thc tr chm, tr gp, ghi nh quy nh ti Mc 2.1 Phn II- Hng dn k ton Chun mc TSC hu hnh. IV- Hng dn k ton chun mc "Doanh thu v thu nhp khc" 1- nh chnh: Xo b cm t "chit khu thanh ton" on 06 ca chun mc "Doanh thu v thu nhp khc" ban hnh theo Quyt nh s 149/2001/Q/BTC ngy 31- 12-2001 ca B trng B Ti chnh. 2- K ton doanh thu 2.1- Loi Ti khon 5 - Doanh thu Loi Ti khon 5 dng phn nh ton b doanh thu thc hin ca doanh nghip trong mt k k ton. 15 16. Doanh thu l tng gi tr cc li ch kinh t doanh nghip thu c trong k k ton, pht sinh t cc hot ng SXKD thng thng ca doanh nghip, gp phn lm tng vn ch s hu. Doanh thu pht sinh t giao dch, s kin c xc nh bi tha thun gia doanh nghip vi bn mua hoc bn s dng ti sn. N c xc nh bng gi tr hp l ca cc khon thu c hoc s thu c sau khi tr (-) cc khon chit khu thng mi, gim gi hng bn v gi tr hng bn b tr li. Hch ton loi ti khon ny cn tn trng mt s qui nh sau 1- Doanh thu v chi ph lin quan n cng mt giao dch phi c ghi nhn ng thi theo nguyn tc ph hp v phi theo nm ti chnh. 2 - Ch ghi nhn doanh thu trong k k ton khi tho mn ng thi cc iu kin ghi nhn doanh thu bn hng, doanh thu cung cp dch v, doanh thu tin li, tin bn quyn, tin c tc v li nhun c chia quy nh ti im 10, 16, 24 ca Chun mc doanh thu v thu nhp khc (Quyt nh s 149/2001/Q - BTC ngy 31/12/2001 ca B Ti chnh) v cc quy nh ca Ch k ton hin hnh. Khi khng tho mn cc iu kin ghi nhn doanh thu khng hch ton vo ti khon doanh thu. 3 - Khi hng ha hoc dch v c trao i ly hng ha hoc dch v tng t v bn cht v gi tr th vic trao i khng c coi l mt giao dch to ra doanh thu v khng c ghi nhn l doanh thu. 4 - Doanh thu (k c doanh thu ni b) phi c theo di ring bit theo tng loi doanh thu: Doanh thu bn hng, doanh thu cung cp dch v, doanh thu tin li, tin bn quyn, c tc v li nhun c chia. Trong tng loi doanh thu li c chi tit theo tng th doanh thu, nh doanh thu bn hng c th c chi tit thnh doanh thu bn sn phm, hng ho,... nhm phc v cho vic xc nh y , chnh xc kt qu kinh doanh theo yu cu qun l hot ng sn xut kinh doanh v lp bo co kt qu kinh doanh ca doanh nghip. 5 - Nu trong k k ton pht sinh cc khon gim tr doanh thu bn hng v cung cp dch v, nh chit khu thng mi, gim gi hng bn, hng bn b tr li th phi c hch ton ring bit. Cc khon gim tr doanh thu c tnh tr vo doanh thu ghi nhn ban u xc nh doanh thu thun lm cn c xc nh kt qu kinh doanh ca k k ton. 6 - V nguyn tc, cui k k ton, doanh nghip phi xc nh kt qu hot ng SXKD. Ton b doanh thu thun thc hin trong k k ton c kt chuyn vo Ti khon 911- Xc nh kt qu kinh doanh. Cc ti khon thuc loi ti khon doanh thu khng c s d cui k. Loi ti khon doanh thu c 6 ti khon, chia thnh 3 nhm a) Nhm TK 51 - Doanh thu, c 03 ti khon - Ti khon 511 - Doanh thu bn hng v cung cp dch v; - Ti khon 512 - Doanh thu ni b; 16 17. - Ti khon 515 - Doanh thu hot ng ti chnh. b) Nhm TK 52 - C 01 ti khon - Ti khon 521 - Chit khu thng mi. c) Nhm TK 53 - C 2 ti khon - Ti khon 531 - Hng bn b tr li; - Ti khon 532 - Gim gi hng bn. 2.2- Ti khon 511 - Doanh thu bn hng v cung cp dch v a) i tn Ti khon 511 - "Doanh thu bn hng" thnh Ti khon 511 - "Doanh thu bn hng v cung cp dch v". b) Ni dung phn nh ca Ti khon 511- "Doanh thu bn hng v cung cp dch v". Ti khon ny dng phn nh doanh thu bn hng v cung cp dch v ca doanh nghip trong mt k k ton ca hot ng SXKD t cc giao dch v cc nghip v sau: - Bn hng: Bn sn phm do doanh nghip sn xut ra v bn hng ho mua vo; - Cung cp dch v: Thc hin cng vic tho thun theo hp ng trong mt k, hoc nhiu k k ton, nh cung cp dch v vn ti, du lch, cho thu TSC theo phng thc cho thu hot ng.... Doanh thu bn hng v cung cp dch v l ton b s tin thu c, hoc s thu c t cc giao dch v nghip v pht sinh doanh thu nh bn sn phm, hng ho, cung cp dch v cho khch hng bao gm c cc khon ph thu v ph thu thm ngoi gi bn (nu c). Trng hp doanh nghip c doanh thu bn hng v cung cp dch v bng ngoi t th phi quy i ngoi t ra ng Vit Nam theo t gi thc t pht sinh hoc t giao dch bnh qun trn th trng ngoi t lin ngn hng do Ngn hng Nh nc Vit Nam cng b ti thi im pht sinh nghip v kinh t. Doanh thu bn hng v cung cp dch v thun m doanh nghip thc hin c trong k k ton c th thp hn doanh thu bn hng v cung cp dch v ghi nhn ban u do cc nguyn nhn: Doanh nghip chit khu thng mi, gim gi hng bn cho khch hng hoc hng bn b tr li (do khng m bo iu kin v quy cch, phm cht ghi trong hp ng kinh t), v doanh nghip phi np thu tiu th c bit hoc thu xut khu, thu GTGT theo phng php trc tip c tnh trn doanh thu bn hng v cung cp dch v thc t m doanh nghip thc hin trong mt k k ton. Hch ton ti khon ny cn tn trng mt s quy nh sau 17 18. 1- Ti khon 511 "Doanh thu bn hng v cung cp dch v" ch phn nh doanh thu ca khi lng sn phm, hng ho bn; dch v cung cp c xc nh l tiu th trong k khng phn bit doanh thu thu tin hay s thu c tin. 2- K ton doanh thu bn hng v cung cp dch v ca doanh nghip c thc hin theo nguyn tc sau: - i vi sn phm, hng ho, dch v thuc i tng chu thu GTGT theo phng php khu tr, doanh thu bn hng v cung cp dch v l gi bn cha c thu GTGT; - i vi sn phm, hng ho, dch v khng thuc din chu thu GTGT, hoc chu thu GTGT theo phng php trc tip th doanh thu bn hng v cung cp dch v l tng gi thanh ton; - i vi sn phm, hng ho, dch v thuc i tng chu thu tiu th c bit, hoc thu xut khu th doanh thu bn hng v cung cp dch v l tng gi thanh ton (bao gm c thu tiu th c bit, hoc thu xut khu); - Nhng doanh nghip nhn gia cng vt t, hng ho th ch phn nh vo doanh thu bn hng v cung cp dch v s tin gia cng thc t c hng, khng bao gm gi tr vt t, hng ho nhn gia cng. - i vi hng ho nhn bn i l, k gi theo phng thc bn ng gi hng hoa hng th hch ton vo doanh thu bn hng v cung cp dch v phn hoa hng bn hng m doanh nghip c hng. - Trng hp bn hng theo phng thc tr chm, tr gp th doanh nghip ghi nhn doanh thu bn hng theo gi bn tr ngay v ghi nhn vo doanh thu hot ng ti chnh v phn li tnh trn khon phi tr nhng tr chm ph hp vi thi im ghi nhn doanh thu c xc nhn. - Nhng sn phm, hng ho c xc nh l tiu th, nhng v l do v cht lng, v qui cch k thut,... ngi mua t chi thanh ton, gi tr li ngi bn hoc yu cu gim gi v c doanh nghip chp thun; hoc ngi mua mua hng vi khi lng ln c chit khu thng mi th cc khon gim tr doanh thu bn hng ny c theo di ring bit trn cc Ti khon 531 - Hng bn b tr li, hoc Ti khon 532 - Gim gi hng bn, Ti khon 521 - Chit khu thng mi. - Trng hp trong k doanh nghip vit ho n bn hng v thu tin bn hng nhng n cui k vn cha giao hng cho ngi mua hng, th tr gi s hng ny khng c coi l tiu th v khng c ghi vo Ti khon 511- "Doanh thu bn hng v cung cp dch v" m ch hch ton vo bn C Ti khon 131- "Phi thu ca khch hng" v khon tin thu ca khch hng. Khi thc giao hng cho ngi mua s hch ton vo Ti khon 511- "Doanh thu bn hng v cung cp dch v" v tr gi hng giao, thu trc tin bn hng, ph hp vi cc iu kin ghi nhn doanh thu. - i vi trng hp cho thu ti sn, c nhn trc tin cho thu ca nhiu nm th doanh thu cung cp dch v ghi nhn ca nm ti chnh l s tin cho thu c xc nh trn c s ly ton b tng s tin thu c chia cho s nm cho thu ti sn. - i vi doanh nghip thc hin nhim v cung cp sn phm, hng ho, dch v theo yu cu ca Nh nc, c Nh nc tr cp, tr gi theo qui nh th doanh thu tr cp, tr gi l s tin c Nh nc chnh thc thng bo, hoc thc t tr cp, tr gi. Doanh thu tr cp, tr gi c phn nh trn TK 5114 - Doanh thu tr cp tr gi. - Khng hch ton vo ti khon ny cc trng hp sau: . Tr gi hng ho, vt t, bn thnh phm xut giao cho bn ngoi gia cng ch bin. . Tr gi sn phm, bn thnh phm, dch v cung cp gia cc n v thnh vin trong mt cng ty, tng cng ty hch ton ton ngnh (sn phm, bn thnh phm, dch v tiu th ni b). 18 19. . S tin thu c v nhng bn, thanh l TSC. . Tr gi sn phm, hng ho ang gi bn; dch v hon thnh cung cp cho khch hng nhng cha c ngi mua chp thun thanh ton. . Tr gi hng gi bn theo phng thc gi bn i l, k gi (cha c xc nh l tiu th). . Cc khon thu nhp khc khng c coi l doanh thu bn hng v cung cp dch v. c) Kt cu, ni dung phn nh v phng php hch ton cc nghip v ch yu ca Ti khon 511- "Doanh thu bn hng v cung cp dch v" v vic m cc ti khon cp 2 c thc hin nh quy nh i vi Ti khon 511 - "Doanh thu bn hng" trong Ch k ton doanh nghip (ban hnh theo Quyt nh s 1141 TC/Q/CKT, ngy 01/11/1995 ca B Ti chnh v cc Thng t hng dn sa i, b sung Ch k ton doanh nghip). Ring i vi s thu GTGT phi np tnh theo phng php trc tip pht sinh trong k c ghi vo bn C TK 3331 Thu GTGT phi np i ng vi bn N ti khon 511 Doanh thu bn hng v cung cp dch v. phng php hch ton k ton mt s hot ng kinh t ch yu 1- Trng hp bn hng theo phng thc tr chm, tr gp: a. i vi hng ho chu thu GTGT theo phng php khu tr: - Khi bn hng tr chm, tr gp, ghi s tin tr ln u v s tin cn phi thu v bn hng tr chm, tr gp, doanh thu bn hng v li phi thu, ghi: N cc TK 111, 112,131 (Tng gi thanh ton) C TK 511- Doanh thu bn hng v cung cp dch v (5113- Gi bn tr tin ngay cha c thu GTGT) C TK 333 - Thu v cc khon phi np Nh nc(3331 - Thu GTGT phi np) C TK3387 - Doanh thu cha thc hin (Chnh lch gia tng s tin theo gi bn tr chm, tr gp vi gi bn tr tin ngay cha c thu GTGT). - Khi thc thu tin bn hng ln tip sau, ghi: N cc TK 111, 112,... C TK 131 - Phi thu ca khch hng - Ghi nhn doanh thu tin li bn hng tr chm, tr gp tng k, ghi: N TK 3387 - Doanh thu cha thc hin C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh (Li tr chm, tr gp). b. i vi hng ho khng thuc din chu thu GTGT hoc chu thu GTGT theo phng php trc tip: - Khi bn hng tr chm, tr gp, s tin tr ln u v s tin cn phi thu v bn hng tr chm, tr gp, doanh thu bn hng v li phi thu, ghi: N cc TK 111, 112,131 C TK 511- Doanh thu bn hng v cung cp dch v (Gi bn tr tin ngay c thu GTGT) 19 20. C TK 3387 - Doanh thu cha thc hin (Chnh lch gia tng s tin theo gi bn tr chm, tr gp vi gi bn tr tin ngay c thu GTGT). - Khi thc thu tin bn hng ln tip sau, ghi: N cc TK 111, 112 C TK 131 - Phi thu ca khch hng. - Ghi nhn doanh thu tin li bn hng tr chm, tr gp tng k, ghi: N TK 3387 - Doanh thu cha thc hin C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh (Tin li tr chm, tr gp). 2- K ton thu GTGT phi np tnh theo phng php trc tip Cui k, k ton tnh ton, xc nh thu GTGT phi np theo phng php trc tip i vi hot ng SXKD, ghi: N TK 511 - Doanh thu bn hng, cung cp dch v C TK 3331 - Thu GTGT phi np. 2.3/ Ti khon 3387 - Doanh thu cha thc hin i tn Ti khon 3387 - "Doanh thu nhn trc" thnh Ti khon 3387 - "Doanh thu cha thc hin". Ti khon ny dng phn nh doanh thu cha thc hin ca doanh nghip trong k k ton. Doanh thu cha thc hin gm: - S tin nhn trc nhiu nm v cho thu ti sn (cho thu hot ng); - Khon chnh lch gia bn hng tr chm, tr gp theo cam kt vi gi bn tr ngay; - Khon li nhn trc khi cho vay vn hoc mua cc cng c n (tri phiu, tn phiu, k phiu...). Hch ton ti khon ny cn tn trng mt s quy nh sau - Khi bn hng, hoc cung cp dch v theo phng thc tr chm, tr gp th doanh thu c ghi nhn theo gi bn tr ngay ti thi im ghi nhn doanh thu. Gi bn tr ngay c xc nh bng cch quy i gi tr danh ngha ca cc khon s thu c trong tng lai v gi tr thc t ti thi im ghi nhn doanh thu theo t l li sut hin hnh. Phn li bn hng tr chm, tr gp l chnh lch gia gi bn tr chm, tr gp vi gi bn tr ngay c ghi nhn vo ti khon Doanh thu cha thc hin. Doanh thu cha thc hin s c ghi nhn l doanh thu ca k k ton theo quy nh ti on 25(a) ca Chun mc "Doanh thu v thu nhp khc". - Khi nhn trc tin cho thu ti sn ca nhiu nm, th s tin nhn trc c ghi nhn l doanh thu cha thc hin. Trong cc nm ti chnh tip sau s ghi nhn doanh thu ph hp vi doanh thu ca tng nm ti chnh. Kt cu v ni dung phn nh ca 20 21. Ti khon 3387 - Doanh thu cha thc hin Bn N: Kt chuyn Doanh thu cha thc hin sang Ti khon Doanh thu bn hng v cung cp dch v, hoc Ti khon Doanh thu hot ng ti chnh (tin li, tin bn quyn, c tc v li nhun c chia). Bn C: Ghi nhn doanh thu cha thc hin pht sinh trong k. S d bn C: Doanh thu cha thc hin thi im cui k k ton. Phng php hch ton k ton mt s hot ng kinh t ch yu 1. Trng hp bn hng theo phng thc tr chm, tr gp: a. i vi hng bn tr chm, tr gp chu thu GTGT theo phng php khu tr: - Khi bn hng tr chm, tr gp th ghi nhn doanh thu bn hng v cung cp dch v ca k k ton theo gi bn tr ngay, phn chnh lch gia gi bn tr chm, tr gp vi gi bn tr ngay ghi vo Ti khon "Doanh thu cha thc hin", ghi: N cc TK 111, 112,131 C TK 511- Doanh thu bn hng v cung cp dch v (Theo gi bn tr ngay cha c thu GTGT) C TK 3387 - Doanh thu cha thc hin (Phn chnh lch gia gi bn tr chm, tr gp v gi bn tr ngay cha c thu GTGT) C TK 333 - Thu v cc khon phi np Nh nc (3331 - Thu GTGT phi np). - Hng k, tnh, xc nh v kt chuyn doanh thu tin li bn hng tr chm, tr gp trong k, ghi: N TK 3387 - Doanh thu cha thc hin C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh. - Khi thc thu tin bn hng tr chm, tr gp trong gm c phn chnh lch gia gi bn tr chm, tr gp v gi bn tr ngay, ghi: N cc TK 111, 112 C TK 131 - Phi thu ca khch hng. b. i vi hng bn tr chm, tr gp khng thuc din chu thu GTGT hoc chu thu GTGT tnh theo phng php trc tip: - Khi bn hng tr chm, tr gp th ghi nhn doanh thu bn hng v cung cp dch v ca k k ton theo gi bn tr ngay, phn chnh lch gia gi bn tr chm, tr gp v gi bn tr ngay ghi nhn l doanh thu cha thc hin, ghi: N cc TK 111, 112,131 21 22. C TK 511- Doanh thu bn hng v cung cp dch v (Gi bn tr ngay c thu GTGT) C TK 3387 - Doanh thu cha thc hin (Phn chnh lch gia gi bn tr chm, tr gp v gi bn tr ngay c thu GTGT). - Cui k, xc nh s thu GTGT phi np tnh theo phng php trc tip, ghi: N TK 511 - Doanh thu bn hng v cung cp dch v C TK 333 - Thu v cc khon phi np Nh nc (3331 - Thu GTGT phi np). - Hng k, tnh, xc nh v kt chuyn doanh thu tin li bn hng tr chm, tr gp, ghi: N TK 3387 - Doanh thu cha thc hin C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh. - Khi thc thu tin bn hng tr chm, tr gp trong gm c phn li bn hng, ghi: N cc TK 111, 112 C TK 131 - Phi thu ca khch hng. 2. i vi hot ng cho thu ti sn thu tin trc cho thu ca nhiu nm Doanh thu ca nm ti chnh c xc nh bng tng s tin cho thu thu c chia cho s nm cho thu ti sn. Khi nhn tin ca khch hng tr trc cho nhiu k, nhiu nin k ton v hot ng cho thu ti sn, ghi: a. i vi n v tnh thu GTGT phi np theo phng php khu tr thu: - Khi nhn tin ca khch hng tr trc v hot ng cho thu ti sn cho nhiu nm, ghi: N TK 111, 112,... (Tng s tin nhn trc) C TK 3387 - Doanh thu cha thc hin (Theo gi cha c thu GTGT) C TK 333 - Thu v cc khon phi np Nh nc (3331). ng thi tnh v kt chuyn doanh thu ca k k ton, ghi: N TK 3387 - Doanh thu cha thc hin C TK 511- Doanh thu bn hng v cung cp dch v (Doanh thu ca k k ton). - Sang k k ton tip sau, tnh v kt chuyn doanh thu ca k k ton sau, ghi: N TK 3387 - Doanh thu cha thc hin C TK 511- Doanh thu bn hng v cung cp dch v (Doanh thu ca k k ton). - S tin phi tr li cho khch hng v hp ng cung cp dch v cho thu ti sn khng c thc hin (nu c), ghi: N TK 3387 - Doanh thu cha thc hin (Gi cha c thu GTGT) N TK 531 - Hng bn b tr li (Trng hp ghi doanh thu trong k theo gi cha c thu GTGT) 22 23. N TK 3331 - Thu GTGT phi np (S tin tr li cho ngi i thu v thu GTGT ca hot ng cho thu ti sn khng c thc hin) C TK 111, 112, 3388,... (Tng s tin tr li). b. i vi n v tnh thu GTGT phi np theo phng php trc tip - Khi nhn tin ca khch hng tr trc v hot ng cho thu ti sn cho nhiu nm, ghi: N TK 111, 112,... (Tng s tin nhn trc) C TK 3387 - Doanh thu cha thc hin (Tng s tin nhn trc). ng thi tnh v kt chuyn doanh thu ca k k ton thu tin, ghi: N TK 3387 - Doanh thu cha thc hin C TK 511- Doanh thu bn hng v cung cp dch v. - Sang k k ton sau, tnh v kt chuyn doanh thu ca k k ton sau, ghi: N TK 3387 - Doanh thu cha thc hin C TK 511- Doanh thu bn hng v cung cp dch v. - Cui k k ton, tnh v phn nh s thu GTGT phi np theo phng php trc tip, ghi: N TK 511- Doanh thu bn hng v cung cp dch v C TK 3331 - Thu GTGT phi np. - S tin phi tr li cho khch hng v hp ng cung cp dch v v cho thu ti sn khng c thc hin, ghi: N TK 3387 - Doanh thu cha thc hin C TK 111, 112,... (Tng s tin tr li). 2.4- i tn TK 512 - "Doanh thu bn hng ni b" thnh Ti khon 512 - "Doanh thu ni b" Ti khon ny dng phn nh doanh thu ca s sn phm, hng ho, dch v tiu th trong ni b doanh nghip. V ni dung, kt cu, cc nguyn tc v phng php k ton cc nghip v kinh t ch yu phn nh trn ti khon ny khng thay i so vi quy nh trong ch k ton doanh nghip (ban hnh theo Quyt nh s 1141) . 2.5 - B sung Ti khon 515 - Doanh thu hot ng ti chnh Ti khon ny dng phn nh doanh thu tin li, tin bn quyn, c tc, li nhun c chia v doanh thu hot ng ti chnh khc ca doanh nghip. Doanh thu hot ng ti chnh gm: 23 24. - Tin li: Li cho vay; li tin gi; li bn hng tr chm, tr gp; li u t tri phiu, tn phiu, chit khu thanh ton c hng do mua hng ha, dch v; Li cho thu ti chnh;... - Thu nhp t cho thu ti sn, cho ngi khc s dng ti sn (Bng sng ch, nhn hiu thng mi, bn quyn tc gi, phn mm vi tnh...); - C tc, li nhun c chia; - Thu nhp v hot ng u t mua, bn chng khon ngn hn, di hn; - Thu nhp chuyn nhng, cho thu c s h tng; - Thu nhp v cc hot ng u t khc; - Chnh lch li do bn ngoi t; khon li chnh lch t gi ngoi t; - Chnh lch li chuyn nhng vn; - ... Hch ton ti khon ny cn tn trng mt s quy nh sau - Doanh thu hot ng ti chnh c phn nh trn Ti khon 515 bao gm cc khon doanh thu tin li, tin bn quyn, c tc v li nhun c chia v cc hot ng ti chnh khc c coi l thc hin trong k, khng phn bit cc khon doanh thu thc t thu c tin hay s thu c tin. - i vi cc khon thu nhp t hot ng mua, bn chng khon, doanh thu c ghi nhn l s chnh lch gia gi bn ln hn gi mua, s li v tri phiu, tn phiu hoc c phiu (khng phn nh tng s tin thu c t vic bn chng khon). - i vi khon thu nhp t hot ng mua, bn ngoi t, doanh thu c ghi nhn l s chnh lch li gia gi mua vo v gi ngoi t bn ra. - i vi khon tin li u t nhn c t khon u t c phiu, tri phiu th ch c phn tin li ca cc k m doanh nghip mua li khon u t ny mi c ghi nhn l doanh thu pht sinh trong k; cn khon li u t nhn c t cc khon li u t dn tch trc khi doanh nghip mua li khon u t th ghi gim gi tr khon u t tri phiu, c phiu ; - i vi cc khon thu nhp t hot ng kinh doanh bt ng sn, doanh thu c ghi nhn l tng s tin thu c do bn bt ng sn. - i vi hot ng kinh doanh cho thu c s h tng, doanh thu bn hng c ghi nhn khi hon tt vic bn giao t trn thc a cho khch hng theo gi tr ca din tch t chuyn giao theo gi tr ngay. Kt cu v ni dung phn nh ca Ti khon 515 - Doanh thu hot ng ti chnh Bn N: - S thu GTGT phi np tnh theo phng php trc tip (nu c). - Kt chuyn doanh thu hot ng ti chnh thun sang Ti khon 911- Xc nh kt qu kinh doanh. Bn C: Doanh thu hot ng ti chnh pht sinh trong k. Ti khon 515 khng c s d cui k. Phng php hch ton k ton mt s hot ng kinh t ch yu 24 25. 1. Phn nh doanh thu c tc, li nhun c chia pht sinh trong k t hot ng gp vn c phn, lin doanh, ghi: N cc TK 111, 112, 138, 152, 156,133... N TK 221 - u t chng khon di hn (Nhn c tc bng c phiu) N TK 222 - Gp vn lin doanh (thu nhp b sung vn gp lin doanh) C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh. 2. Phng php hch ton hot ng u t chng khon: - Khi mua chng khon u t ngn hn, di hn, cn c vo chi ph thc t mua, ghi: N cc TK 121, 221,... C cc TK 111, 112, 141,... - nh k tnh li v thu li tn phiu, tri phiu hoc nhn c thng bo v c tc c hng: . Trng hp khng nhn tin li v, m tip tc b sung mua tri phiu, tn phiu, c phiu, ghi: N TK 121 - u t chng khon ngn hn N TK 221 - u t chng khon di hn C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh. . Trng hp nhn li bng tin, ghi: N cc TK 111, 112... C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh. . Trng hp nu nhn li u t bao gm c khon li u t dn tch trc khi doanh nghip mua li khon u t th doanh nghip phi phn b s tin li ny, ch c phn tin li ca cc k m doanh nghip mua khon u t ny mi c ghi nhn l doanh thu hot ng ti chnh, cn khon tin li dn tch trc khi doanh nghip mua li khon u t th ghi gim gi tr ca chnh khon u t tri phiu, c phiu , ghi: N cc TK 111, 112 (Tng tin li thu c) C TK 121 - u t chng khon ngn hn (Phn tin li u t dn tch trc khi doanh nghip mua li khon u t) C TK 221 - u t chng khon di hn (Li u t dn tch trc khi doanh nghip mua li khon u t) C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh (Phn tin li ca cc k m doanh nghip mua khon u t ny). . nh k nhn li c phiu, tri phiu (nu c), ghi: N TK 111, 112; hoc N TK 131 - Phi thu ca khch hng (Cha thu c tin ngay) C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh. - Khi chuyn nhng chng khon u t ngn hn, di hn, cn c vo gi bn chng khon: 25 26. . Trng hp c li, ghi: N cc TK 111, 112, 131,... (Theo gi thanh ton) C TK 121 - u t chng khon ngn hn (Tr gi vn) C TK 221 - u t chng khon di hn (Tr gi vn) C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh (Li bn chng khon). . Trng hp l, ghi: N cc TK 111, 112, 131 (Tng gi thanh ton) N TK 635 - Chi ph ti chnh (L bn chng khon) C TK 121 - u t chng khon ngn hn (Tr gi vn); C TK 221 - u t chng khon di hn (Tr gi vn). - Thu hi hoc thanh ton chng khon u t ngn hn, ghi: N cc TK 111, 112 (Gi thanh ton) C TK 121 - u t chng khon ngn hn (Gi vn) C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh (S tin li). 3. K ton bn ngoi t: - Trng hp c li, ghi: N cc TK 111(1111), 112(1121) (Tng gi thanh ton - t gi thc t bn) C TK 111 (1112), 112 (1122) (Theo t gi trn s k ton) C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh (S chnh lch t gi thc t bn ln hn t gi trn s k ton). - Trng hp b l, ghi: N cc TK 111 (1111), 112 (1121) (Tng gi thanh ton - t gi thc t bn) N TK 635 - Chi ph ti chnh (S l) (S chnh lch t gi trn s k ton ln hn t gi thc t bn) C TK 111 (1112), 112 (1122) (Theo t gi trn s k ton). 4. K ton hot ng u t kinh doanh bt ng sn: - Khi mua bt ng sn, ghi: N TK 228 - u t di hn khc; hoc N TK 241 - XDCB d dang (Nu mua thng qua u t XDCB) N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (Nu c) (Doanh nghip np thu GTGT theo phng php khu tr) C cc TK 111, 112, 331,... - Cc chi ph c lin quan trc tip n hot ng u t bt ng sn, ghi: N TK 241 - Xy dng c bn d dang N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (Nu c) C cc TK 111, 112,... - Kt chuyn chi ph khi u t bt ng sn hon thnh, ghi: N TK 228 - u t di hn khc C TK 241 - XDCB d dang. - Khi bn bt ng sn: 26 27. . Tng s tin thu v bn bt ng sn, ghi: N cc TK 111, 112, 131 (Tng s tin thanh ton) C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh C TK 3331 - Thu GTGT phi np (33311) (Nu c). . Tr gi u t bt ng sn bn, ghi: N TK 635 - Chi ph ti chnh C TK 228 - u t di hn khc. . Cc chi ph c lin quan trc tip n hot ng bn bt ng sn, ghi: N TK 635 - Chi ph ti chnh N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (nu c) C cc TK 111, 112,... 5. K ton hot ng cho vay ly li: - Khi cho vay ly li, ghi: N TK 128 - u t ngn hn khc (Nu cho vay ngn hn); hoc N TK 228 - u t di hn khc (Nu cho vay di hn) C cc TK 111, 112,... - nh k, tnh ton, xc nh s li cho vay phi thu trong k theo kh c vay, ghi: N cc TK 111, 112 (Nu thu tin ngay); N TK 131 - Phi thu khch hng (Nu cha nhn c tin ngay) C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh. - Cc khon thu li tin gi pht sinh trong k, ghi: N cc TK 111, 112 (Nu thu tin ngay) C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh. 6. K ton chit khu thanh ton: S tin chit khu thanh ton c hng do thanh ton tin mua hng trc thi hn c ngi bn chp thun, ghi: N TK 331 - Phi tr cho ngi bn C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh. 7. K ton doanh thu cho thu c s h tng: i vi hot ng kinh doanh cho thu c s h tng, doanh thu c ghi nhn theo tng k hn cho thu hoc khi chuyn giao ton b din tch t trn thc a cho khch hng theo gi tr ca din tch t chuyn giao v thanh ton mt ln hoc theo gi bn tr ngay: - i vi doanh thu cho thu c s h tng chu thu GTGT theo phng php khu tr, ghi: N cc TK 111, 112,131... C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh (Nu thu theo tng k hn cho thu)(Gi bn cha c thu GTGT) 27 28. C TK 3331 - Thu GTGT phi np - i vi doanh thu cho thu c s h tng khng thuc din chu thu GTGT hoc chu thu GTGT theo phng php trc tip, ghi: N cc TK 111, 112,... C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh (Tng gi thanh ton theo tng k hn cho thu) 8. K ton chnh lch t gi: . Cui k k ton, kt chuyn chnh lch t gi pht sinh trong k hch ton vo Doanh thu hot ng ti chnh (Sau khi b tr gia s chnh lch tng t gi v s chnh lch gim t gi pht sinh trong k), ghi: N TK 413 - Chnh lch t gi C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh. 9. Cui k k ton tnh ton, xc nh thu GTGT phi np tnh theo phng php trc tip i vi hot ng ti chnh, ghi: N TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh C TK3331 - Thu GTGT phi np. 10. Cui k, kt chuyn Doanh thu hot ng ti chnh thun pht sinh trong k sang Ti khon 911 Xc nh kt qu kinh doanh, ghi: N TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh C TK 911 - Xc nh kt qu kinh doanh. 3- B sung Ti khon 521 - Chit khu thng mi Ti khon ny dng phn nh khon chit khu thng mi m doanh nghip gim tr, hoc thanh ton cho ngi mua hng do vic ngi mua hng mua hng (sn phm, hng ho), dch v vi khi lng ln theo tho thun v chit khu thng mi ghi trn hp ng kinh t mua bn hoc cc cam kt mua, bn hng. Hch ton ti khon ny cn tn trng mt s quy nh sau: - Ch hch ton vo ti khon ny khon chit khu thng mi ngi mua c hng thc hin trong k theo ng chnh sch chit khu thng mi ca doanh nghip quy nh. - Trng hp ngi mua hng nhiu ln mi t c lng hng mua c hng chit khu th khon chit khu thng mi ny c ghi gim tr vo gi bn trn Ho n (GTGT) hoc Ho n bn hng ln cui cng. Trng hp khch hng khng tip tc mua hng, hoc khi s chit khu thng mi ngi mua c hng ln hn s tin bn hng c ghi trn ho n ln cui cng th phi chi tin chit khu thng mi cho ngi mua. Khon chit khu thng mi trong cc trng hp ny c hch ton vo Ti khon 521. 28 29. - Trng hp ngi mua hng vi khi lng ln c hng chit khu thng mi, gi bn phn nh trn ho n l gi gim gi ( tr chit khu thng mi) th khon chit khu thng mi ny khng c hch ton vo TK 521. Doanh thu bn hng phn nh theo gi tr chit khu thng mi. - Phi theo di chi tit chit khu thng mi thc hin cho tng khch hng v tng loi hng bn, nh: bn hng (sn phm, hng ho), dch v. - Trong k chit khu thng mi pht sinh thc t c phn nh vo bn N Ti khon 521 - Chit khu thng mi. Cui k, khon chit khu thng mi c kt chuyn sang Ti khon 511 - "Doanh thu bn hng v cung cp dch v" xc nh doanh thu thun ca khi lng sn phm, hng ho, dch v thc t thc hin trong k hch ton. Kt cu v ni dung phn nh ca Ti khon 521 - Chit khu thng mi Bn N: S chit khu thng mi chp nhn thanh ton cho khch hng. Bn C: Kt chuyn ton b s chit khu thng mi sang Ti khon Doanh thu bn hng v cung cp dch v xc nh doanh thu thun ca k hch ton. Ti khon 521 - Chit khu thng mi, khng c s d cui k. Ti khon 521 - Chit khu thng mi c 3 ti khon cp 2: - Ti khon 5211 - Chit khu hng ho: Phn nh ton b s tin chit khu th- ng mi (tnh trn khi lng hng ho bn ra) cho ngi mua hng ho. - Ti khon 5212 - Chit khu thnh phm: Phn nh ton b s tin chit khu thng mi tnh trn khi lng sn phm bn ra cho ngi mua thnh phm. - Ti khon 5213 - Chit khu dch v: Phn nh ton b s tin chit khu th- ng mi tnh trn khi lng dch v cung cp cho ngi mua dch v. Phng php hch ton k ton mt s hot ng kinh t ch yu 1. Phn nh s chit khu thng mi thc t pht sinh trong k, ghi: N TK 521 - Chit khu thng mi N TK 3331 Thu GTGT c khu tr C cc TK 111, 112,... C TK 131 - Phi thu ca khch hng. 2. Cui k, kt chuyn s tin chit khu thng mi chp thun cho ngi mua sang ti khon doanh thu, ghi: N TK 511 - Doanh thu bn hng v cung cp dch v C TK 521 - Chit khu thng mi. 29 30. 4- B sung ni dung phn nh v hng dn k ton mt s nghip v kinh t lin quan n Ti khon TK 632 - Gi vn hng bn 4.1- B sung kt cu, ni dung phn nh ca TK 632 - "Gi vn hng bn" nh sau: Bn N: - Phn nh gi vn ca sn phm, hng ho, dch v tiu th trong k. - Phn nh chi ph nguyn vt liu, chi ph nhn cng vt trn mc bnh thng v chi ph sn xut chung c nh khng phn b khng c tnh vo tr gi hng tn kho m phi tnh vo gi vn hng bn ca k k ton. - Phn nh khon hao ht, mt mt ca hng tn kho sau khi tr (-) phn bi thng do trch nhim c nhn gy ra. - Phn nh chi ph t xy dng, t ch TSC vt trn mc bnh thng khng c tnh vo nguyn gi TSC hu hnh t xy dng, t ch hon thnh. - Phn nh khon chnh lch gia s d phng gim gi hng tn kho phi lp nm nay ln hn khon lp d phng nm trc. Bn C: - Phn nh khon hon nhp d phng gim gi hng tn kho cui nm ti chnh (31/12) (Khon chnh lch gia s phi lp d phng nm nay nh hn khon lp d phng nm trc). - Kt chuyn gi vn ca sn phm, hng ho, dch v tiu th trong k sang TK 911- Xc nh kt qu kinh doanh. TK 632 "Gi vn hng bn" khng c s d cui k. 4.2- Phng php k ton mt s nghip v kinh t lin quan n b sung ni dung phn nh trn Ti khon TK 632 - Gi vn hng bn a) Trng hp mc sn phm thc t sn xut ra thp hn cng sut bnh thng th k ton phi tnh v xc nh chi ph sn xut chung c nh phn b vo chi ph ch bin cho mi n v sn phm theo mc cng sut bnh thng. Khon chi ph sn xut chung c nh khng phn b (khng tnh vo gi thnh sn phm s chnh lch gia tng s chi ph sn xut chung c nh thc t pht sinh ln hn chi ph sn xut chung c nh tnh vo gi thnh sn phm) c ghi nhn vo gi vn hng bn trong k, ghi: N TK 632 - Gi vn hng bn C TK 154- Chi ph SXKD d dang. b) Phn nh khon hao ht, mt mt ca hng tn kho sau khi tr (-) phn bi thng do trch nhim c nhn gy ra, ghi: N TK 632 - Gi vn hng bn C cc TK 152, 153, 156, 138 (1381)... c) Phn nh chi ph t xy dng, t ch TSC vt qu mc bnh thng khng c tnh vo nguyn gi TSC hu hnh hon thnh, ghi: 30 31. N TK 632 - Gi vn hng bn C TK 241- Xy dng c bn d dang (Nu t xy dng) C TK 154 - Chi ph SXKD d dang (Nu t ch). d) Hch ton khon trch lp, hoc hon nhp d phng gim gi hng tn kho cui nm ti chnh (31/12) (Do lp d phng nm nay ln, hoc nh hn khon d phng nm trc) Cui nm ti chnh, doanh nghip cn c vo tnh hnh gim gi hng tn kho thi im 31/12 tnh ton khon phi lp d phng gim gi cho hng tn kho so snh vi s lp d phng gim gi hng tn kho nm trc, xc nh s chnh lch phi lp thm, hoc gim i (nu c): - Trng hp s d phng gim gi hng tn kho phi lp nm nay ln hn s d phng gim gi hng tn kho lp cui nin k ton nm trc, th s chnh lch ln hn c lp thm, ghi: N TK 632 - Gi vn hng bn C TK 159 - D phng gim gi hng tn kho. - Trng hp s d phng gim gi hng tn kho phi lp nm nay nh hn s d phng gim gi hng tn kho lp cui nin k ton nm trc, th s chnh lch nh hn - c hon nhp, ghi: N TK 159 - D phng gim gi hng tn kho C TK 632 - Gi vn hng bn. 5- B sung Ti khon 635 - Chi ph ti chnh Ti khon ny phn nh nhng khon chi ph hot ng ti chnh bao gm cc khon chi ph hoc cc khon l lin quan n cc hot ng u t ti chnh, chi ph cho vay v i vay vn, chi ph gp vn lin doanh, l chuyn nhng chng khon ngn hn, chi ph giao dch bn chng khon,...; khon lp v hon nhp d phng gim gi u t chng khon, u t khc, khon l v chnh lch t gi ngoi t v bn ngoi t,... Kt cu v ni dung phn nh ca Ti khon 635 - Chi ph ti chnh Bn N: - Cc khon chi ph ca hot ng ti chnh; - Cc khon l do thanh l cc khon u t ngn hn; - Cc khon l v chnh lch t gi ngoi t pht sinh thc t trong k v chnh lch t gi do nh gi li s d cui k ca cc khon phi thu di hn v phi tr di hn c gc ngoi t; - Khon l pht sinh khi bn ngoi t; - D phng gim gi u t chng khon; - Chi ph t chuyn nhng, cho thu c s h tng c xc nh l tiu th. 31 32. Bn C: - Hon nhp d phng gim gi u t chng khon; - Cui k k ton kt chuyn ton b chi ph ti chnh v cc khon l pht sinh trong k xc nh kt qu hot ng kinh doanh. Ti khon 635 "Chi ph ti chnh" khng c s d cui k. Phng php hch ton k ton mt s hot ng kinh t ch yu 1. Phn nh chi ph hoc khon l v hot ng u t ti chnh pht sinh, ghi: N TK 635 - Chi ph ti chnh C cc TK 111,112; hoc C TK 141 - Tm ng C cc TK 121, 128, 221, 222,... 2. Li tin vay tr v phi tr, ghi: N TK 635 - Chi ph ti chnh C cc TK 111, 112, 341, 311,335... 3. Khi pht sinh chi ph lin quan n hot ng bn chng khon, ghi: N TK 635 - Chi ph ti chnh C cc TK 111, 112, 141,... 4. Cc chi ph pht sinh cho hot ng kinh doanh bt ng sn, ghi: N TK 635 - Chi ph ti chnh C cc TK 111, 112, 141,... 5. Tr gi vn u t bt ng sn bn, ghi: N TK 635 - Chi ph ti chnh C TK 228 - u t di hn khc. 6. Cc chi ph pht sinh cho hot ng cho vay vn, mua bn ngoi t, ghi: N TK 635 - Chi ph ti chnh C cc TK 111, 112, 141,... 7. Cui nm ti chnh, doanh nghip cn c vo tnh hnh gim gi u t ngn hn, di hn ca cc loi chng khon, cc khon u t ngn hn, di hn hin c tnh n 31/12 tnh ton khon phi lp d phng gim gi cho cc khon u t ngn hn, di hn ny, so snh vi s lp d phng gim gi nm trc (nu c) xc nh s chnh lch phi lp tng thm, hoc gim i (nu c): - Trng hp s d phng gim gi u t chng khon ngn hn, di hn phi lp nm nay ln hn s d phng gim gi u t chng khon ngn hn, di hn lp cui nin k ton nm trc, th s chnh lch ln hn, ghi: N TK 635 - Chi ph ti chnh C TK 129 - D phng gim gi u t ngn hn C TK 229 - D phng gim gi u t di hn. 32 33. - Trng hp s d phng gim gi chng khon u t ngn hn, di hn phi lp nm nay nh hn s d phng gim gi chng khon u t ngn hn, di hn lp cui nin k ton nm trc, th s chnh lch phi c hon nhp, ghi: N TK 229 - D phng gim gi u t di hn N TK 129 - D phng gim gi u t ngn hn C TK 635 - Chi ph ti chnh. 8. Khon chit khu thanh ton cho ngi mua hng ha, dch v c hng, ghi: N TK 635 - Chi ph ti chnh C cc TK 131, 111, 112,... 9. Cui k k ton sau khi b tr gia s tng v s gim chnh lch t gi pht sinh trong k, nu chnh lch t gi gim (d N Ti khon 413) c kt chuyn vo chi ph ti chnh trong k, ghi: N TK 635 - Chi ph ti chnh C TK 413 - Chnh lch t gi. 10. S chnh lch t gi do nh gi li s d cui k ca cc khon phi thu di hn v phi tr di hn c gc ngoi t: - i vi cc khon phi thu di hn, nu t gi giao dch bnh qun trn th trng ngoi t lin ngn hng do Ngn hng Nh nc cng b ti thi im lp bo co ti chnh nh hn t gi ang phn nh trn s k ton cc ti khon phi thu di hn c gc ngoi t th s chnh lch t gi, ghi: N TK 635 - Chi ph ti chnh C TK 131 - Phi thu ca khch hng (Phi thu di hn c gc ngoi t). - i vi cc khon phi tr di hn, nu t gi giao dch bnh qun lin ngn hng do Ngn hng Nh nc cng b thi im lp bo co ti chnh ln hn t gi trn s k ton ca s d ngoi t cui k ca cc ti khon phi tr di hn, th s chnh lch t gi, ghi: N TK 635 - Chi ph ti chnh C TK 341 - Vay di hn (C gc ngoi t) C TK 342 - N di hn (C gc ngoi t). 11. Khon l pht sinh khi bn ngoi t, ghi: N cc TK 111, 112 (Tin Vit Nam) (Theo t gi bn). N TK 635 - Chi ph ti chnh (khon l Nu c) C cc TK 111, 112 (C gc ngoi t) (Theo t gi trn s k ton). 12. Chi ph t chuyn nhng, cho thu c s h tng c xc nh l tiu th, ghi: N TK 635 Chi ph ti chnh C TK 228 - Chi ph u t di hn khc. 13. Cui k, kt chuyn ton b chi ph ti chnh pht sinh trong k sang Ti khon 911 Xc nh kt qu kinh doanh, ghi: N TK 911 - Xc nh kt qu kinh doanh C TK 635 - Chi ph ti chnh. 33 34. 6- Xo b, sa i tn v s hiu mt s ti khon loi 7, loi 8 4 - Xo b Ti khon 711 - "Thu nhp hot ng ti chnh" v Ti khon 811 - "Chi ph hot ng ti chnh"; - i tn v s hiu Ti khon 721 - "Cc khon thu nhp bt thng" thnh Ti khon 711 Thu nhp khc; - i tn v s hiu Ti khon 821 Chi ph bt thng thnh Ti khon 811 Chi ph khc. 7- Sa i, b sung ni dung ca loi Ti khon 7 - Thu nhp khc Loi ti khon ny phn nh cc khon thu nhp khc ngoi hot ng to ra doanh thu ca doanh nghip. Loi ti khon ny ch phn nh cc khon thu nhp, khng phn nh cc khon chi ph. Do , trong k k ton, ti khon thuc loi 7 c phn nh bn C, cui k c kt chuyn ton b sang Ti khon 911 Xc nh kt qu kinh doanh v khng c s d. Loi Ti khon 7 - Thu nhp khc, gm 1 ti khon: - Ti khon 711 - Thu nhp khc Ni dung thu nhp khc c quy nh ti on 30 ca Chun mc doanh thu v thu nhp khc. Thu nhp khc ca doanh nghip, gm: - Thu nhp t nhng bn, thanh l TSC; - Thu tin c pht do khch hng vi phm hp ng; - Thu cc khon n kh i x l xa s; - Cc khon thu c NSNN hon li; - Thu cc khon n phi tr khng xc nh c ch; - Cc khon tin thng ca khch hng lin quan n tiu th hng ha, sn phm, dch v khng tnh trong doanh thu (nu c); - Thu nhp qu biu, qu tng bng tin, hin vt ca cc t chc, c nhn tng cho doanh nghip; - Cc khon thu nhp kinh doanh ca nhng nm trc b b st hay qun ghi s k ton, nm nay mi pht hin ra,... Kt cu v ni dung phn nh ca Ti Khon 711 - Thu nhp khc Bn N: 34 35. - S thu GTGT phi np (nu c) tnh theo phng php trc tip i vi cc khon thu nhp khc (nu c) ( doanh nghip np thu GTGT tnh theo phng php trc tip). - Cui k k ton kt chuyn cc khon thu nhp khc trong k sang Ti khon 911 Xc nh kt qu kinh doanh. Bn C: Cc khon thu nhp khc pht sinh trong k. Ti khon 711- "Thu nhp khc" khng c s d cui k. Phng php hch ton k ton mt s hot ng kinh t ch yu 1. Phng php hch ton nghip v nhng bn, thanh l TSC: - Ghi gim TSC thanh l, nhng bn, ghi: N TK 214 - Hao mn TSC (Phn gi tr hao mn) N TK 811 - Chi ph khc (Phn gi tr cn li) C TK 211 - TSC hu hnh (Nguyn gi) C TK 213 - TSC v hnh (Nguyn gi). - Cc chi ph pht sinh cho hot ng thanh l, nhng bn TSC (nu c), ghi: N TK 811 - Chi ph khc N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (Nu c) C cc TK 111, 112, 141, 331,... (Tng gi thanh ton). - Phn nh s thu nhp khc v thanh l, nhng bn TSC: + i vi doanh nghip np thu GTGT theo phng php khu tr, ghi: N cc TK 111, 112, 131 (Tng gi thanh ton) C TK 711 - Thu nhp khc (S thu nhp cha c thu GTGT) C TK 3331 - Thu GTGT phi np . + i vi doanh nghip np thu GTGT theo phng php trc tip, s thu v nhng bn, thanh l TSC, ghi: N TK 111, 112, 131 (Tng gi thanh ton) C TK 711 - Thu nhp khc (Tng gi thanh ton). - S thu GTGT phi np tnh theo phng php trc tip, ghi: N TK 711 - Thu nhp khc C TK 3331 - Thu GTGT phi np. 2. Phn nh cc khon thu tin pht khch hng do vi phm hp ng: - Khi thu pht khch hng do vi phm hp ng kinh t, ghi: N cc TK 111, 112,... C TK 711 - Thu nhp khc. 35 36. - Trng hp n v k qu, k cc vi phm hp ng kinh t k kt vi doanh nghip b pht theo tha thun trong hp ng kinh t: . i vi khon tin pht khu tr vo tin k cc, k qu ca ngi k cc, k qu, ghi: N TK 338 - Phi tr, phi np khc (i vi khon k cc, k qu ngn hn) N TK 344 - Nhn k cc, k qu di hn (i vi khon k cc, k qu di hn) C TK 711 - Thu nhp khc. . Khi thc tr khon k qu, k cc cho ngi k qu, k cc, ghi: N cc TK 338, 344 ( tr khon tin pht) (Nu c) C cc TK 111, 112. 3. Phn nh tin bo him c cc t chc bo him bi thng, ghi: N cc TK 111, 112,... C TK 711 - Thu nhp khc. - Cc khon chi ph lin quan n x l cc thit hi i vi nhng trng hp mua bo him, ghi: N TK 811 - Chi ph khc N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (nu c) C cc TK 111, 112, 152,... 4. Hch ton cc khon phi thu kh i x l xa s, nay li thu c tin - Khi c quyt nh cho php xa s khon n phi thu kh i khng c kh nng i c, ghi: N TK 139 - D phng phi thu kh i N TK 642 - Chi ph qun l doanh nghip (Phn chnh lch gia s n phi thu kh i xo s ln hn s lp d phng) C TK 131 - Phi thu ca khch hng. ng thi ghi vo bn N Ti khon 004 N kh i x l. - i vi cc khon phi thu kh i x l cho xa s, nu sau li thu hi c n, k ton cn c vo gi tr thc t ca khon n thu hi c, ghi: N cc TK 111, 112,... C TK 711 - Thu nhp khc. ng thi ghi vo bn C Ti khon 004 N kh i x l. 5. Cc khon n phi tr m ch n khng i c tnh vo thu nhp khc, ghi: N TK 331 - Phi tr cho ngi bn; hoc N TK 338 - Phi tr, phi np khc C TK 711 - Thu nhp khc. 6. Trng hp c gim, hon thu GTGT phi np: - Nu s thu GTGT c gim, tr vo s thu GTGT phi np trong k, ghi: N TK 3331 - Thu GTGT phi np C TK 711 - Thu nhp khc. 36 37. - Nu s thu GTGT c hon li, khi NSNN tr li bng tin, ghi: N cc TK 111, 112,... C TK 711 - Thu nhp khc. 7. Cc khon thu nhp kinh doanh ca nhng nm trc b b st hay qun ghi s k ton, nm nay mi pht hin ra, ghi: N cc TK 111, 131,... C TK 711 - Thu nhp khc. 8. Cui k k ton, kt chuyn cc khon thu nhp khc pht sinh trong k vo Ti khon 911 "Xc nh kt qu kinh doanh", ghi: N TK 711 - Thu nhp khc C TK 911 - Xc nh kt qu kinh doanh. 8- Sa i, b sung ni dung loi Ti khon 8 - Chi ph khc Loi ti khon ny phn nh cc khon chi ph ca cc hot ng ngoi cc hot ng SXKD to ra doanh thu ca doanh nghip. Chi ph khc l nhng khon l do cc s kin hay cc nghip v ring bit vi hot ng thng thng ca doanh nghip gy ra; cng c th l nhng khon chi ph b b st t nhng nm trc. Loi ti khon ny trong k lun lun phn nh s pht sinh bn N, cui k c kt chuyn sang Ti khon 911 Xc nh kt qu kinh doanh v khng c s d. Loi Ti khon 8 - Chi ph khc, c 01 ti khon: - Ti khon 811 - Chi ph khc - Ti khon ny phn nh nhng khon chi ph do cc s kin hay cc nghip v ring bit vi hot ng thng thng ca cc doanh nghip. Chi ph khc pht sinh, gm: - Chi ph thanh l, nhng bn TSC v gi tr cn li ca TSC thanh l, nhng bn TSC (nu c); - Tin pht do vi phm hp ng kinh t; - B pht thu, truy np thu; - Cc khon chi ph do k ton b nhm, hoc b st khi ghi s k ton; - Cc khon chi ph khc. Kt cu v ni dung phn nh ca Ti khon 811 - Chi ph khc Bn N: Cc khon chi ph khc pht sinh. Bn C: 37 38. Cui k k ton kt chuyn ton b cc khon chi ph khc pht sinh trong k vo Ti khon 911 Xc nh kt qu kinh doanh. Ti khon 811 khng c s d cui k. Phng php hch ton k ton mt s hot ng kinh t ch yu 1- Khi cc khon chi ph khc pht sinh, nh chi khc phc tn tht do gp ri ro trong hot ng kinh doanh (bo lt, ho hon, chy, n,...), ghi: N TK 811 - Chi ph khc C cc TK 111, 112, 141,... 2- Phng php hch ton nghip v nhng bn, thanh l TSC: - Thu tin nhng bn, thanh l TSC: N cc TK 111, 112, 131 C TK 711 - Thu nhp khc C TK 3331 - Thu GTGT phi np (33311) (Nu c). - Phn nh phn gi tr cn li ca TSC v ghi gim TSC nhng bn, thanh l dng vo SXKD, ghi: N TK 214 - Hao mn TSC (Phn gi tr khu hao) N TK 811 - Chi ph khc (Phn gi tr cn li) C TK 211 - TSC hu hnh (Nguyn gi) C TK 213 - TSC v hnh (Nguyn gi). - Cc chi ph pht sinh cho hot ng nhng bn, thanh l TSC: N TK 811 - Chi ph khc N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (1331) (Nu c) C cc TK 111, 112, 141,... 3- Trng hp doanh nghip np thu nhm ln trong k khai hng ha xut khu, b truy thu tin thu trong thi hn 01 nm tr v trc k t ngy kim tra pht hin c s nhm ln . S thu xut khu truy thu phi np, ghi: N TK 511 - Doanh thu bn hng v cung cp dch v (Nu trong nm ti chnh c doanh thu hng xut khu) N TK 811- Chi ph khc (Nu trong nin k ton khng c doanh thu hng xut khu) C TK 3333 - Thu xut, nhp khu (Chi tit thu xut khu). 4- Hch ton cc khon tin b pht do vi phm hp ng kinh t, b pht thu, truy np thu, ghi: N TK 811 - Chi ph khc C cc TK 111, 112; hoc C TK 333 - Thu v cc khon phi np Nh nc C TK 338 - Phi tr, phi np khc. 5- Cui k k ton kt chuyn ton b chi ph khc pht sinh trong k xc nh kt qu kinh doanh, ghi: N TK 911 - Xc nh kt qu kinh doanh C TK 811 - Chi ph khc. 38 39. 9- K ton d phng phi thu kh i a- Cui k k ton nm, doanh nghip cn c vo cc khon n phi thu c xc nh l khng chc chn thu c (N phi thu kh i), k ton tnh xc nh s d phng phi thu kh i cn trch lp. Nu s d phng phi thu kh i cn trch lp nm nay ln hn s d ca khon d phng phi thu kh i trch lp cui nin trc cha s dng ht, th s chnh lch ln hn c hch ton vo chi ph, ghi: N TK 642 - Chi ph qun l doanh nghip C TK 139 - D phng phi thu kh i. b- Nu s d phng phi thu kh i cn trch lp nm nay nh hn s d ca khon d phng phi thu kh i trch lp cui nin trc cha s dng ht, th s chnh lch c hon nhp ghi gim chi ph, ghi: N TK 139 - D phng phi thu kh i C TK 642 - Chi ph qun l doanh nghip (Chi tit hon nhp d phng phi thu kh i) c- Cc khon n phi thu kh i khi xc nh thc s l khng i c c php xo n. Vic xo n cc khon phi thu kh i phi theo ch ti chnh hin hnh. Cn c vo quyt nh xo n v cc khon n phi thu kh i, ghi: N TK 139 - D phng phi thu kh i (Nu lp d phng) N TK 642 Chi ph qun l doanh nghip (Nu cha lp d phng) C TK 131 - Phi thu ca khch hng C TK 138 - Phi thu khc. ng thi ghi vo bn N TK 004 "N kh i x l" (Ti khon ngoi bng cn i k ton). d- i vi nhng khon phi thu kh i c x l xo n, nu sau li thu hi c n, k ton cn c vo gi tr thc t ca khon n thu hi c, ghi: N TK 111, 112 C TK 711 - Thu nhp khc. ng thi ghi vo bn C TK 004 "N kh i x l" (Ti khon ngoi bng cn i k ton). V- Hng dn sa i, b sung ch bo co ti chnh 5 1- Bng cn i k ton 6 B sung mc V vo phn B - "Ti sn c nh, u t di hn" ch tiu "Chi ph tr trc di hn" (M s 241). Ch tiu ny dng phn nh s chi ph tr trc di hn chi nhng cha phn b vo chi ph sn xut kinh doanh n cui k bo co. 39 40. S liu ghi vo ch tiu "Chi ph tr trc di hn" c cn c vo s d N Ti khon 242 "Chi ph tr trc di hn" n cui k bo co. Mu biu "Bng cn i k ton" sau khi sa i, b sung c quy nh Ph lc s 01 Thng t ny. 2- Bo co kt qu kinh doanh B sung, sa i Phn I - Li, l ca Bo co kt qu kinh doanh - B02-DN (Ban hnh theo Quyt nh s 167/2000/Q- BTC ngy 25/10/2000 ca B Ti chnh). 2.1- Phn mu biu Phn I - Li, l ca Bo co kt qu kinh doanh - B02 DN c quy nh theo Mu B02-DN sau y: B, Tng cng Ty: ............ Mu s B 02 - DN n v: ................. Ban hnh theo Q s 167/2000/Q-BTC ngy 25/10/2000 v sa i b sung theo TT s 89/2002/TT-BTC ngy 9/10/2002 ca BTC Kt qu hot ng kinh doanh Qu ... Nm ... Phn I - Li, l n v tnh:............ Ch tiu M s K ny K trc Lu k t u nm 1 2 3 4 5 Doanh thu bn hng v cung cp dch v 01 Cc khon gim tr (03 = 04 + 05 + 06 + 07) 03 - Chit khu thng mi 04 - Gim gi hng bn 05 40 41. - Hng bn b tr li 06 - Thu tiu th c bit, thu xut khu, thu GTGT theo phng php trc tip phi np 07 1. Doanh thu thun v bn hng v cung cp dch v (10 = 01 - 03) 10 2. Gi vn hng bn 11 3. Li nhun gp v bn hng v cung cp dch v (20 = 10 - 11) 20 4- Doanh thu hot ng ti chnh 21 5- Chi ph ti chnh 22 - Trong : Li vay phi tr 23 6. Chi ph bn hng 24 7. Chi ph qun l doanh nghip 25 8. Li nhun thun t hot ng kinh doanh [30 = 20 + (21 - 22) - (24+ 25)] 30 9. Thu nhp khc 31 10. Chi ph khc 32 11. Li nhun khc (40 = 31 - 32) 40 12. Tng li nhun trc thu (50 = 30 + 40) 50 13. Thu thu nhp doanh nghip phi np 51 14. Li nhun sau thu (60 = 50 - 51) 60 41