Hëna e Re 3

Haxhi dhe Kurban-Bajrami,nën hijen Covid-19

ED I TOR IAL

Kohë më parë popullata myslimane e vendit tonë, por jo vetëm, përjetoi një Ramazan dhe një Fitër-Ba-jram nën hijen e pandemisë Covid-19. Për fat të keq, ky virus vazhdon të jetë prezent ndër ne dhe në shumëvende tjera të botës, por më brengosëse është se askush nuk di se sa kjo pandemi do të jetë e pranishme nëmesin tonë. Ajo, për çdo ditë shkakton vdekjen e shumë njerëzve, përkundër përpjekjeve të shumta të mje-këve dhe të personelit mjekësor. Shifrat e të infektuarve, gjithnjë në rritje, tregojnë qartë se Haxhi dhe Kur-ban-Bajrami i sivjetmë do të kalojnë nën hijen e kësaj pandemie, ashtu siç kaloi Ramazani dhe Fitër-Bajrami.

Duam apo nuk duam ta pranojmë, pandemia i ka ndryshuar qasjet tona në çdo sferë të jetës. Si pa-sojë e kësaj gjendje, nxënësitu detyruan që t`i lënë bankatshkollore, shumë evenimentetë karakterit kulturor dhesportiv u anuluan, osembajtja e tyre u shty për njëkohë më të mirë. S`ka dyshimse edhe në kryerjen e ibade-teve fetare islame, duke pasurpër qëllim kryesor mbrojtjene shëndetit të popullatës, de-tyrohemi që t`u nënshtrohemiprotokolleve të nxjerra ngaorganet kompetente shëndetë-sore. Për këtë qëllim, në ven-din tonë dhe në shumë vendetë tjera u mbyllën xhamitë përfaljen e namazeve ditore nëmënyrë kolektive, përfshikëtu edhe Qabenë, dhe e gjithë kjo rezultoi me xhami të zbrazura etj.

Tani, kur gjendemi në kohën e Haxhit, jemi dëshmitarë se pandemia i detyroi organet kompetente tëMbretërisë së Arabisë Saudite që të dalin me vendim për të mos pranuar haxhinj nga shtetet tjera, vetëm evetëm që të parandalohet përhapja e virusit, përkundër dëshirës së madhe të shumë besimtarëve për ta kryerkushtin e pestë islam – haxhin. Nijetin e tyre për ta kryer haxhin, ishallah do ta realizojnë në haxhin e ar-dhshëm, për çka i lutemi Allahut të madhërishëm që t`ua mundësojë një gjë të tillë.

Po ashtu, manifestimi i Kurban-Bajramit dhe festimi i tij do të bëhet sipas protokollit të përpiluar nga Ba-shkësia Fetare Islame, e që ka dritë jeshile nga organet kompetente shëndetësore. Pra, të respektohen masatqë kanë të bëjnë me ndalimin e përhapjes së këtij virusi vdekjeprurës. Uratat edhe për këtë Bajram të bëhenpërmes mjeteve elektronike, sidomos përmes celularit, kështu që ta ruajmë distancën e duhur, t`i mbajmë ma-skat dhe të mos lejojmë që një dëshirë e jonë, apo një moskujdesje e jonë, neve apo dikujt tjetër rreth nesh,qoftë anëtar i familjes, qoftë koleg pune apo shok, të na kushtojë me jetë.

Në këtë gjendje pandemie, t`i drejtohemi të Madhit Zot me lutjen që nga mesi ynë ta largojë këtë së-mundje, nga e cila seriozisht duhet të mbrohemi. Para se gjithash, ta mbrojmë shëndetin personal dhe shën-detin e të afërmve tanë, si dhe të të gjithë atyre që në një mënyrë kanë raporte me ne. Në këtë drejtim, ne, sipjesëtarë të Islamit, duhet të jemi shembull edhe për të tjerët, sepse mësimet e kësaj feje na obligojnë që tëmbrohemi nga çdo e keqe dhe gjithnjë të rrezatojmë mirësi.

Q. Osmani

Në këtë gjendje pandemie, t`i drejtohemi tëMadhit Zot me lutjen që nga mesi ynë ta largojëkëtë sëmundje, nga e cila seriozisht duhet tëmbrohemi. Para se gjithash, ta mbrojmë shëndetinpersonal dhe shëndetin e të afërmve tanë, si dhetë të gjithë atyre që në një mënyrë kanë raporteme ne. Në këtë drejtim, ne, si pjesëtarë të Islamit,duhet të jemi shembull edhe për të tjerët, sepsemësimet e kësaj feje na obligojnë që të mbroheminga çdo e keqe dhe gjithnjë të rrezatojmë mirësi.

NNRR.. 99

Kujdes me betiminPyetje: Es-selamu alejkum.Jam betuar se do ta bëj një punë, por nuk e kam bërë. Ka rezultuar se jam betuar rrejshëm. Kjo më shqetëson.

Kam dëgjuar se ka rrugëdalje për këtë, andaj vendosa t’ju drejtohem me këtë pyetje, për të marrë një përgjigje zyr-tare nga institucioni përgjegjës, për të qenë më i sigurt. Cila është rrugëdalja ime? Çka duhet të bëj unë në këtërast? Ju faleminderit.

Përgjigje: Bismil-lahirr-rrahmanirr-rrahim.I nderuar, fillimisht ju informojmë se mesazhi dhe porosia islame janë që besimtarët islamë të mos formojnë shprehi për

betim të përditshëm, me qëllim që të mos e shfrytëzojnë betimin si mjet të përfitimeve mediokre, për interesa të jetës sëkësaj bote.

Sipas asaj që ju keni parashtruar, nënkuptohet se keni bërë betim që të kryeni një veprim apo një punë në të ardhmen.Ky lloj i betimit quhet “betim i përforcuar”, ose “betim i qëllimtë”.

Për mosplotësimin e këtij lloji të betimit, në sheriatin islam ekziston sanksioni (kefaret) që duhet plotësuar, gjithsesi ishoqëruar me pendim. Argument për këtë kemi ajetin kuranor që thotë: “Allahu nuk ju merr në përgjegjësi për betimettuaja të paqëllimta, por ju merr në (përgjegjësi) për atë që jeni zotuar qëllimisht. Shpagimi (kefareti) i tij është dukei ushqyer dhjetë të varfër me ushqim mesatar, nga ajo që ushqeni familjen tuaj, ose duke i veshur ata, ose duke eliruar një rob. E, kush nuk ka mundësi t’i bëjë këto, le t’i agjërojë tri ditë. Ky është shpagimi për betimin tuaj kure thyeni atë. Ruani betimet tuaja. Kështu Allahu (xh. sh.) ju sqaron dispozitat e veta, ashtu që të jeni mirënjohës.”(El-Maide: 89)

Nga ky ajet kuranor vërehet qartë se kefareti i betimit është:1. Ushqimi i dhjetë të varfërve, ose2. Veshmbathja e tyre, ose3. Lirimi i një robi.Në rastet kur betuesi nuk mund të zbatojë njërin nga këto tri kefarete, atëherë obligohet me agjërimin e tri ditëve

radhazi, pandërprerë, që nënkupton se nëse betuesi ka mundësi që të zbatojë njërin nga këto tri lloje të kefaretit, atëherënuk i lejohet të kalojë në llojin e katërt të kefaretit, që është agjërimi.

Ajo që detyrimisht duhet të sqarojmë në këtë rast është se betimi për në të ardhmen mund të jetë betim për një veprim,ose betim për një mosveprim. Veprimi për të cilin betohet betuesi mund të jetë i lejuar, por mund të jetë i ndaluar. Andaj,nëse betuesi është betuar se do të bëjë një punë të mirë - dhe nuk ka mundur ta bëjë të njëjtën - atëherë e zbaton kefaretinmë parë të përmendur. Mirëpo, nëse betuesi është betuar se do të bëjë një veprim të ndaluar, sipas Islamit - si p.sh. të rrahëdikë, apo të vrasë dikë - atëherë në këtë rast betuesi ka për detyrim (farz) që të tërhiqet nga ky betim, të pendohet dhe tëzbatojë kefaretin e përcaktuar sipas ajetit kuranor.

Pejgamberi (a. s.) ka thënë: “Kush betohet për diçka, e pastaj të kundërtën e betimit e sheh më të mirë, le ta bëjëatë që është më e mirë për të, kurse për betimin e tij le të paguajë kefaret.” (Muslimi dhe Ahmedi)

Nëse betimi bëhet për të lënë mendubin (- sunnetin, përkatësisht ligjin edukativ) dhe thotë: ‘për Zotin, s’e fal dot na-mazin nafile’, ose ‘nuk e vizitoj të sëmurin’, ose ‘nuk e përcjell xhenazen’ etj., ose betohet se do të bëjë një veprim të ur-ryer (mekruh), në këtë rast është më mirë ta prishë betimin dhe ta bëjë mendubin dhe të kryejë kefaretin në rastin e parë.Në rastin e dytë, më mirë është të mos e bëjë (veprojë) mendubin, që do të thotë: ta prish betimin dhe të paguajë kefaretin.

Mexhlisi për Fetva i Rijasetit të BFI të RMV, Shkup

5

BBoottuueess:: RRiijjaasseettii ii BBaasshhkkëëssiissëë FFeettaarree IIssllaammeettëë RRMMVV

KKrryyeerreeddaakkttoorr:: NNaazziiff ZZeejjnnuullllaahhuu

RReeddaakkssiiaa:: ddrr.. SSeellvveerr XXhheemmaaiillii,, QQuuffllii OOssmmaannii,, pprrooff.. ddrr.. QQaannii NNeessiimmii,, ddrr.. QQeennaann IIssmmaaiillii,, pprrooff.. ddrr.. SShhaabbaann SSuulleejjmmaannii,,IIbbrraahhiimm IIddrriizzii,, JJuussuuff ZZiimmeerrii

RReeddaakkttiimmii ggjjuuhhëëssoorr:: AAllii MMaasshhkkuullllii

RReeddaakkttoorr tteekknniikk::HHaalliill BBeerriisshhaa

TTeelleeffoonnaatt ee RReeddaakkssiissëë:: 0022//3311 1177 441100;; 0022// 3311 1177 441122AAddrreessaa:: rrrr.. ÇÇaaiirr nnrr.. 5522,, NNMMKK--11000000 SShhkkuupp,, RReeppuubblliikkaa ee MMaaqqeeddoonniissëë ssëë VVeerriiuutt

UUeebb--ffaaqqjjaa::wwwwww..bbffii..mmkk ee--mmaaiill:: bbffiihheennaaeerree@@ggmmaaiill..ccoomm

rriijjaasseettii..bbffii@@ggmmaaiill..ccoomm

SShhttyypp:: SShhttyyppsshhkkrroonnjjaa AA JJ--GGRRAAFF mmaattbbaaaa,,SShhkkuupp,, rrrr.. AAttaannaass BBaabbaattaa nnrr.. 2266;;HHËËNNAA EE RREE,, ttiirraazzhhii:: 22..000000 ccooppëë((2277 kkoorrrriikk 22002200))

DDoorrëësshhkkrriimmeett ddhhee ffoottooggrraaffiittëë nnuukk kktthheehheenn..

Përmbajtja

55 NNUUKK KKAA HHAAXXHH SSIIVVJJEETT NNGGAA RRMMVV55 KKUUNNDDËËRR SSHHPPIIFFJJEEVVEE55 ““XXHHAAMMIITTËË JJAANNËË ZZYYRRAATT TTOONNAA””:: IISSAA BBEEUU,,

SSHHKKUUPP 66 NNËË MMBBLLEEDDHHJJEENN EE KKËËSSHHIILLLLIITT AARRSSIIMMOORR TTËË

MMEEDDRREESSEESSËË IISSAA BBEEUU 66 UURROONN GGJJEENNEERRAATTAA EE GGJJAASSHHTTËË EE MMEEDDRREESSEESSËË

IISSAA BBEEUU88 KKRRYYEEMMYYFFTTIIUU NNAAIIMM EEFF.. TTËËRRNNAAVVAA NNËË BBFFII99 OOBBSSHH VVIIZZIITTOONN BBFFII--NNËË 99 MMIINNIISSTTRRII FFIILLIIPPÇÇEE FFAALLËËNNDDEERROOII RREEIISSIINN 1100 AAMMBBAASSAADDOORRII RREEKKAA UURROOII RREEIISSIINN1100 RREEIISSII UURROONN PPAAVVAARRËËSSIINNËË EE SSHHBBAA--VVEE1100 BBFFII MMBBEETTEETT NNËË FFRROONNTTIINN PPËËRR

PPAARRAANNDDAALLIIMMIINN EE EEKKSSTTRREEMMIIZZMMIITT TTËËDDHHUUNNSSHHËËMM

1111 DDRREEJJTTOORRII II VVAAKKËËFFIITT TTËË TTUURRQQIISSËË UURROONNRREEIISSIINN

1111 MMIIRRËËNNJJOOHHJJEE PPËËRR DDHHUURRUUEESSIITT EE VVAAKKËËFFIITT1144 UUNNIITTEETTII DDUUHHEETT RRUUAAJJTTUURR SSII SSYYTTËË EE BBAALLLLIITT2233 HHAAXXHH,, DDEERRII NNËË DDIITTËËNN EE FFUUNNDDIITT2266 TTËË AAFFRROOHHEESSHH MMEE ZZOOTTIINN2277 PPËËRR ““KKËËMMIISSHHËËNN”” DDHHEE DDIIÇÇKKAA TTJJEETTËËRR3311 FFAALLEETT XXHHUUMMAAJJAA NNËË XXHHAAMMIINNËË SSIINNAANN TTAATTAARR

PPAASSHHAA3311 IIMMAAMMËËTT EE TTEETTOOVVËËSS UURROOJJNNËË RREEIISS’’UULL--

UULLEEMMAANNËË3311 MMYYFFTTIINNIIAA EE OOHHRRIITT,, VVIIZZIITTËË NNËË BBFFII3322 IIMMAAMMËËTT EE SSHHKKUUPPIITT UURROOJJNNËË RREEIISSIINN3322 NNJJËË DDEELLEEGGAACCIIOONN NNGGAA FFSSHHII VVIIZZIITTOOII RREEIISSIINN

3322 EEDDUUKKIIMMII II FFEEMMRRËËSS MMYYSSLLIIMMAANNEE,, PPRRIIOORRIITTEETTII BBFFII--SSËË

3333 UURRIIMMEE PPËËRR RREEIISSIINN NNGGAA KKËËRRÇÇOOVVAA,, SSTTRRUUGGAADDHHEE DDIIBBRRAA

3333 AANNËËTTAARRËËTT EE MMYYFFTTIINNIISSËË SSËË SSHHKKUUPPIITT UURRUUAANNRREEIISSIINN

3333 IIMMAAMMËËTT EE GGOOSSTTIIVVAARRIITT UURROOJJNNËË RREEIISSIINN3344 DDRREEJJTTOORRII II KKOOMMIISSIIOONNIITT PPËËRR MMAARRRRËËDDHHËËNNIIEE

MMEE BBAASSHHKKËËSSIITTËË FFEETTAARREE VVIIZZIITTOOII RREEIISSIINN3344 VVEEPPRRIIMMTTAARRËËTT EE MMIIRRËËNNJJOOHHUURR UURROOJJNNËË

RREEIISS’’UULL--UULLEEMMAANNËË3344 KKRRYYEETTAARRII II BBUUTTEELLIITT UURROONN RREEIISSIINN3344 TTEELLEEGGRRAAMM NNGGAA BBAANNKKAA IISSLLAAMMEE PPËËRR

ZZHHVVIILLLLIIMM3355 MMBBRREETTËËRRIIMMII FFIILLLLOONNTTEE NNGGAA SSKKLLLLEEVVËËRRIITT EE

PPOORRTTËËSS4411 ““EE MMIIRRËË ËËSSHHTTËË EE PPAASSTTRRAA””4477 DDYY PPËËLLLLUUMMBBAA FFLLIIJJIIMM NNËË TTEEMMPPUULLLLIINN EE

JJEERRUUSSAALLEEMMIITT4488 BBIIDDAATTII DDHHEE BBIIDDAATTOOFFOOBBIIAA 5500 ““BBUUZZËËQQEESSHHJJAA NNËË FFYYTTYYRRËËNN EE VVËËLLLLAAIITT TTËËNNDD

ËËSSHHTTËË SSAADDAAKKAA””5522 LLAA JJMMEETT EE RRRREEMMEE NNËË KKRROONNIIKKËËNN EE ZZEEZZËË5566 AA MMUUNNDD TTËË EEKKZZIISSTTOOJJËË BBOOTTAA PPAA VVIIRRUUSSEE5588 TTAAKKIIMM MMEE UUNNIIOONNIINN EE MMOOTTRRAAVVEE

MMEEDDIICCIINNAALLEE5588 BBFFII MMBBËËSSHHTTEETT SSHHOOQQAATTËËNN SSOOSS--VVIITTAA5588 UUDDHHËËHHEEQQËËSSIITT EE TTMMBBHH UURROOJJNNËË RREEIISSIINN5599 ‘‘MMUUSSTTAAFFAA PPAASSHHAA’’:: PPËËRRKKUUJJTTOOHHEETT 1155

KKOORRRRIIKKUU II VVIITTIITT 22001166

Medreseja, drejt suksesevekolosale

7

Haxhi në kohë pandemie

18-22

Ndryshimi: Reformat bëhenprej vetvetes

12-13

Ekoetika - për një planetmesxhid

44-46

Myftinia e Kërçovës: Punët emerhumit janë aty

28-30

‘Urtësia e Shenjtë’ eStambollit jo muze, po xhami

59

“Xhamitë janë zyrat tona”: Isa Beu, Shkup

Njoftojmë opinionin e gjerë se, fatke-qësisht, disa portale vazhdojnë të merrenme shpifje të kulluara kundër personali-teteve të Bashkësisë Fetare Islame tëRMV. Andaj, ia bëjmë me dije opinionittë gjerë se BFI e RMV është e fokusuarnë mbarëvajtjen e proceseve brenda BFI-së dhe organizimit të jetës fetare dhe nukka kohë të merret me individë – shërbë-torë të së keqes, me shpifjet e tyre dhe asqë e ka ndër mend të bie në nivel aq tëulët, siç po dëshirojnë ata që iniciojnëshpifje dhe të pavërteta. Këtë po e lëmënë ndërgjegjen e tyre, por edhe të orga-neve kompetente. Tentimet për të dezin-formuar, shpifur apo përçmuar autoritetete BFI do të marrin përgjigjen e merituarnga organet e drejtësisë.

BFI është organizatë shumë e madhedhe nuk ka kohë që të humbë me njerëzjashtinstitucionalë, të nxitur nga qëllimee dëshira të errëta. Ngritja e aktpadive,vlerësojmë se do të jetë veprimi i drejtëdhe i shëndoshë ndaj fenomenit të tillëdestruktiv dhe përçarës.

Duke marrë parasysh se ky shtet kaligjet e veta edhe për shpifjet e pista, atë-herë gjithçka do të realizohet sipas ligjit.Apelojmë që të debatohet për opsione tëfrytshme - qofshin edhe kritika konstruk-tive, por jo me shpifje, dezinformata dheofendime që kanë për qëllim diskrediti-min e figurave udhëheqëse në BFI.

E mira kultivohet vetëm me të mirë, eajo assesi nuk arrihet me mjete destruk-tive. Ky është ligj i Zotit. Zoti i udhëzoftëtë gjithë ata që po merren me të keqen.(22.06.2020)

“Xhamitë janë zyrat tona”, premtim që pombahet nga Kryetari i BFI të RMV, u.d.Reis’ul-Ulema h. hfz. Shaqir ef. Fetahu, i cilinë shoqëri të Myftiut të BFI - Shkup, dr. Qenanef. Ismaili dhe Shefit të Kabinetit, dr. Selver ef.Xhemaili dhe stafit të tyre, në Xhaminë Isa Beu(Shkup) bënë faljen e Namazit të Xhumasë më3 korrik, 2020.

Allahu ua pranoftë lutjet të gjithë besimta-rëve – thuhet në njoftimin me shkrim nga Ka-bineti i Kryetarit të BFI të RMV, u.d.Reis’ul-Ulema h. hfz. Shaqir ef. Fetahu.

Kundërshpifjeve

Bashkësia Fetare Islame e RMV më 23 qershor, 2020, ka dalë me Vendimpër Haxhin 2020, në të cilin thuhet (shih faksimilen):

Nuk ka Haxh sivjet nga RMV

6 Korrik 2020 | Dhul-Qa’dah - Dhul-Hijjah 1441 Hëna e Re 7

Të enjten, më 25.06.2020, Kryetari iBashkësisë Fetare Islame të RMV, u.d.Reis’ul-Ulema h. hfz. Shaqir ef. Fetahumori pjesë në mbledhjen e rregullt të Kë-shillit Arsimor të shkollës së mesmeislame Medreseja Isa Beu, në të cilën udiskutua për peripecitë në zhvillimin eprocesit edukativo-arsimore për vitinshkollor 2019-2020 dhe fillimin e vititshkollor 2020-2021, në një kohë kur pan-demia e Covid-19 po e dikton mënyrën ezhvillimit të këtij procesi.

Gjatë kësaj mbledhje Reis’ul-Ulemah. hfz. Shaqir ef. Fetahu mbajti një fjalërasti, ku theksi i veçantë u vu tek rëndë-sia dhe mirëmbajtjen e Medresesë IsaBeu, bashkë me paralelet e shtrira në tërë

territorin e vendit dhe nxënia e dijes nëveçanti, pasi që edhe ajeti i parë i Kura-nit fisnik na udhëzon për një gjë të tillë:“lexo, mëso, studio”, apo “Lexo, meemrin e Zotit tënd, i Cili krijoi (çdo gjë)”(Kuran, 96:1) dhe si i tillë na motivon ena orienton drejt leximit, mësimit, studi-mit.

Pra, ne si Bashkësi Fetare Islame ekemi për obligim moral dhe amanet qëgjeneratave të reja t’ju krijojmë kushtemaksimale për nxënien e dijes, duke i pa-jisur ata me njohuri në të gjitha sferat ejetës. Përgatitja profesionale e rinisë my-slimane hap perspektiva të ndritura përardhmërinë e shëndoshë të një kombi nëkëtë nënqiell, ndërsa dituria dhe studimi

janë garancia e vetme për këtë arritje dhepër një të ardhme më të ndritur të shoqë-risë sonë. Medreseja Isa Beu gjithmonëka luajtur rol të rëndësishëm në këtë drej-tim dhe gjithmonë ka dhënë kuadro tëformuara dhe të përgatitura për t’u bërëballë sfidave dhe stuhive të kohës, nëmbrojtjen e fjalës së Allahut të plotfuqi-shëm “La ilahe il-lAllah” (nuk ka tëadhuruar tjetër, me të drejtë, përveç Alla-hut).

Andaj, në këtë frymë, ne si BFI duhettë investojmë edhe më tepër në kultivi-min e gjeneratave të shëndosha, ashtu siçbënë paraardhësit tanë, të cilët na mësuanpër dashurinë ndaj Islamit në përgjithësi,e ndaj Allahut të plotfuqishëm në veçanti.

Sot po jetojmë në një kohë kur botapo ecë me hapa të mëdhenj drejt ardhmë-risë. Ne nuk duhet të qëndrojmë pas, porvetëm me dituri dhe studime mund tëecim në mënyrë të barabartë, madje edhet’i tejkalojmë, ashtu siç ka ndodhurshumë herë më parë gjatë historisë - thames tjerash Reisi.

Shkolla e mesme islame “MedresejaIsa Beu” është shkollë e orientuar profe-sionale dhe bën pjesë në rangun e shkol-lave të mesme, nën ombrellën eBashkësisë Fetare Islame. Vepron sishkollë e vetme edhe për djem edhe përvajza në tërë territorin e R. Maqedonisësë Veriut me paralelet e saj të shtrira në:Shkup, Tetovë, Gostivar dhe Shtip.

SHMI Medreseja Isa Beu e kishte ditëfeste 1 korrikun (2020). Për 172 medre-santët që diplomuan gjatë këtij viti shkol-lor - plot sfida e të panjohura për shkak tësituatës së krijuar me covid-19 - ishte ditëgëzimi e krenarie. Më në fund, të gjithëmorën diplomat e shkollës së mesme, meç’rast u mbajt ceremonia e rastit, ku ishintë pranishëm Kryetari i Bashkësisë FetareIslame, u.d. Reis’ul-Ulema h. hfz. Shaqiref. Fetahu me stafin e tij, të udhëhequr ngaShefi i Kabinetit dr. Selver ef. Xhemaili,të gjithë myftinjtë dhe koordinatorët emyftinive të BFI, Drejtori i Medresesë IsaBeu Ibrahim ef. Idrizi, Koordinatorët e Pa-raleleve të Shtrira të Medresesë, profe-sorë-profesoresha, edukatorë, prindër, miqe dashamirë të kësaj vatre edukativo - ar-simore.

Manifestimi filloi me ashere nga nxë-nësi i Medresesë Hfz. Bejan Baki, ndërsaprogramin e udhëhoqi Sekretari i Medre-sesë, mr. Lutfi Nexhipi.

Drejtori i shkollës së mesme islameMedreseja Isa Beu, prof. Ibrahim ef. Idrizi,foli për arritjet e kësaj medreseje duke ubazuar në statistika, shifra, fakte dhe ar-gumente.

Fjalën kryesore të rastit e mbajti Krye-tari i Bashkësisë Fetare Islame, u.d. Rei-s’ul-Ulema h. hfz. Shaqir ef. Fetahu, i cilifoli për rëndësinë e diturisë dhe të arsimit.Për investimet kapitale që BFI po bën nëedukimin dhe përgatitjen e gjeneratave tëreja, Reisi shprehu kënaqësinë e veçantë,sepse sukseset e tilla kolosale, tha ai, nukmund të maten me kandar, por me histori,me vepra të mira që do të rrezatojnë mi-rësi dhe që do të shkojnë në hap me kohën.

Kryetari i Bashkësisë Fetare Islame të

RMV, h. hfz. Shaqir ef. Fetahu, falënderoitë gjithë nxënësit, e posaçërisht maturantëtpër të cilët kjo është një ditë e madhe, e cilagjatë do të mbahet mend, për punën e tyreqë do t’i pret në të ardhmen, ku gjithsecilido të jetë një ambasador i Islamit, andajkëtë detyrë duhet ta kryejnë me shumë kre-nari dhe dinjitet, kudo që të veprojnë. Reisigjithashtu lavdëroi dhe falënderoi edhe sta-fin edukativo-arsimor të Medresesë dhe tëParaleleve të Shtrira për punën e palo-dhshme dhe sakrificat e tyre në përgatitjendinjitoze të gjeneratave të reja.

“Ky sukses i medresesë sonë, poredhe i organeve të tjera të BFI-së, lirishtmund t’i përshkruhet vetëm unitetit dhebashkëpunimit tonë të sinqertë. Kemi pu-nuar bashkërisht për Medresenë. Kemi pu-nuar që të prodhojmë kuadro të vyera,kuadro që do të jenë shembull se dalin ngavatra të dijes dhe me të drejtë mund tëkonstatojmë se uniteti ynë është garanci semund t’i tejkalojmë të gjitha barrierat qëna dalin përpara drejt avancimit të jetëssonë fetare islame”, tha mes tjerash Rei-s’ul-Ulema h. hfz. Shaqir ef. Fetahu, i cilitheks të veçantë vuri mbi gatishmërinë eBFI që investimi kryesor të jetë në përga-titjen e gjeneratave të reja, të arsimuaradhe të edukuara mirë, të cilat do të jenë ga-ranci për një besim të pastër, për një Islamburimor, ku ndikimet e huaja për Islamin,apo për ne si shoqëri, të mos kenë tokëpjellore në këtë nënqiell.

“Ju uroj shëndet e suksese, që me din-jitet ta përfaqësoni emrin e Medresesë IsaBeu dhe kudo që të shkoni të jeni amba-sadorët e saj, mbrojtësit e saj dhe garanciae gjallë për jetëgjatësinë e kësaj vatre tëdijes”, tha Reis’ul-Ulema h. hfz. Shaqir

ef. Fetahu, i cili u shpërndau nga një kom-plet me libra nxënësve të kësaj gjenerate,ndërsa në shenjë mirënjohjeje u bëri njësurprize të gjithë maturantëve duke ishpërblyer me regjistrim falas në Fakulte-tin e Shkencave Islame në Shkup. “Le tëjetë kjo dhuratë dhe një stimul më tepërpër gjeneratat e tjera që vijnë”, tha në fundKryetari i Bashkësisë Fetare Islame h. hfz.Shaqir ef. Fetahu.

IBRAHIM IDRIZI, DREJTOR IMEDRESESË:

Dituria dhe edukimi janë bazat e Isla-mit dhe të zhvillimit të ummetit. Pejgam-beri (a. s.) ka thënë se myslimanëve uështë bërë obligim dituria dhe se ky ështëmesazhi më madhështor i të dërguarit tëAllahut, sepse Kurani fund e krye është di-turi, edukatë, dije, sugjerim, gjykim,mëtim për të nxënë rregullat jetësore dhezbatimin e tyre nga ana jonë.

Ju keni ardhur në këtë institucion përtë vërtetën-hakun, për dijen, për sinqerite-tin dhe respektimin njerëzor.

Islami është mision, që ka për qëllimpërsosjen e sjelljes njerëzore në çdoaspekt, derisa ai (njeriu) të barazohet plo-tësisht me udhëzimet kuranore dhe mepraktikën e Muhamedit (a. s.).

Zoti ju dhashtë shëndet, fuqi, që ditu-ritë e marra t’i përforconi dhe t’i zbatoninë jetën tuaj të përditshme...

MYFTIU I SHKUPIT, DR. QENAN EF.ISMAILI:

Ky manifestim me kujtoi përjetimet emia, emocionet e papërshkruara, momen-tet e ditës së diplomimit tim si medresanti dalluar në gjeneratën time.

Sot, si gjithmonë, u dëshmua edhe njëherë se medreseja 'Isa Beu' është vend idijes dhe edukimit të mirëfilltë të brezavetë shëndoshë, i bijve dhe vajzave tona tëndershme, të cilët nesër do t'u shërbejnëmyslimanëve të këtij nënqielli. Unë siMyfti i Shkupit, në emrin tim dhe të Myf-tinisë së BFI – Shkup, premtoj se do të va-zhdoj t’i mbështes medresantët dhemedresenë 'Isa Beu' gjatë veprimtarisë sësaj në të gjitha format.

Lus Allahun e madhërishëm që eduka-torët, ligjëruesit e Medresesë t'i shpërblejëpër angazhimin e tyre, ndërsa medresan-tëve t’u japë shëndet e vullnet për ta jetë-suar fjalën e Allahut!

Me emocione dhe nostalgji kaloi ta-kimi i Kryetarit të BFI u.d. Reis’ul-Ulemah. hfz. Shaqir ef. Fetahu dhe medresan-tëve të gjeneratës së gjashtë të MedresesëIsa Beu, të cilët në mënyrë të organizuarkishin ardhur në selinë e Rijasetit për tauruar h. hfz. Shaqir ef. Fetahun për po-stin e ri.

Fillimisht Reis’ul-Ulema, dukeshprehur kënaqësinë e veçantë për këtëtakim dhe për urimet e sinqerta, i njoftoiish-nxënësit e tij me ndryshimet dhe fry-mën e re në BFI, e më pas në një bisedëtë ngrohtë e vëllazërore me përmallim ukujtuan edhe vitet e shkollës së mesme,kohë kur Medreseja Isa Beu i vinte the-melet dhe po bëhej një vatër e dijes në

këtë nënqiell.Sot Medreseja Isa Beu, përmes punës

së palodhshme të stafit të saj dhe unitetitqë mbretëron në BFI - që nga Reis’ul-Ulemaja, myftinjtë e myftinive të BFI,koordinatorët e Paraleleve të Shtrira,profesorët e profesoreshat, edukatorët etërë stafi edukativo-arsimor e kanë bërëkëtë shkollë të mesme profesionale nënjë nga vatrat më të respektuara të dijesjo vetëm në vend, por edhe në rajon.Deri tani në këtë Medrese kanë diplo-muar rreth 3.000 nxënës, të cilët i për-mbushin nevojat e Bashkësisë FetareIslame, si për vendin tonë, ashtu edhe përqendrat islame anembanë botës dhe meplot të drejtë BFI mburret me karrierën e

gjithsecilit nxënës, sepse baza e dijes, enjohurive të tyre dhe rrugëtimi në kar-rierë është pikërisht Medreseja Isa Beu –u theksua me këtë rast.

Andaj, edhe porosia e Kryetarit të BFIu.d. Reis’ul-Ulema h. hfz. Shaqir ef. Fe-tahu ishte se edukimi dhe avancimi i gje-neratave të reja gjithmonë do të mbetetprioriteti numër një i Bashkësisë FetareIslame, sepse vetëm në këtë mënyrë mundtë kemi garanci se fjala e Allahut fuqiplotëdo të mbetet përgjithmonë në këto troje,ndërsa mësimet e Kuranit fisnik dhe po-rositë e pejgamberit më të dashur të nje-rëzimit, Muhamedit (a. s.), do të jenë bazënë krijimin e një shoqërie me vlera të lartamorale dhe shoqërore. (29.06.2020)

Në mbledhjen e Këshillit Arsimor tëMedresesë Isa Beu

Uron gjenerata e gjashtë e Medresesë Isa Beu

Medreseja, drejt sukseseve kolosale

8 Korrik 2020 | Dhul-Qa’dah - Dhul-Hijjah 1441 Hëna e Re 9

Kryetari i Bashkësisë Fetare Islame të Re-publikës së Maqedonisë së Veriut, u.d. Rei-s’ul-Ulema h. hfz. Shaqir ef. Fetahu, ishoqëruar nga të gjithë myftinjtë e myftinivetë BFI dhe nga anëtarët e Rijasetit të BFI, tëmërkurën, më 8 korrik 2020, priti një delega-cion të lartë nga Bashkësia Islame e Kosovës,i udhëhequr nga Kryemyftiu Naim ef. Tër-nava, të cilët erdhën në një vizitë urimi dhembështetjeje për zhvillimet e reja në Bashkë-sinë Fetare Islame të RMV.

Fillimisht, Kryetari i BFI, u.d. Reis’ul-Ulema h. hfz. Shaqir ef. Fetahu, u dëshiroimirëseardhje vëllazërore mysafirëve nga Ko-sova dhe shprehu kënaqësinë për prezencën etyre, pas një periudhe të gjatë të mbylljesshkaku i pandemisë.

“Shfrytëzoj rastin që në emër të Bashkë-sisë Fetare të Kosovës, në emrin tim personaldhe në emrin e delegacionit që më shoqëron,t’i uroj Kryetarit të Bashkësisë Fetare Islametë Maqedonisë së Veriut, u.d. Reis’ul-Ulemah. hfz. Shaqir ef. Fetahu, zgjedhjen në postine ri dhe t’i dëshiroj shëndet e shumë sukses nëtë ardhmen”, tha Kryemyftiu ef. Tërnava, i cilipremtoi se Bashkësia Islame e Kosovës gji-thmonë do të jetë e hapur për Bashkësinë Fe-tare Islame të RMV dhe se bashkërisht do tëndihmojnë njëra-tjetrën, sa herë që të paraqi-tet nevoja. “Më vjen mirë që ju shikoj kështutë bashkuar dhe dhashtë Zoti fuqiplotë që kë-shtu t’ju shikoj edhe në të ardhmen”, u tha Ef.Tërnava myftinjve dhe drejtorëve të sektorëveqë e shoqëronin Reisin. “Uroj që të vazhdoni

të punoni të bashkuar dhe ta ndihmoni u.d.Reis’ul-Ulema h. hfz. Shaqir ef. Fetahun nëudhëheqjen e Bashkësisë Fetare Islame, sepsevetëm të bashkuar bëheni të fortë dhe askushnuk mund t’ju nëpërkëmbë apo t’ju nën-shtrojë”, tha Kryemyfti Tërnava, i cili u bëriedhe ftesë zyrtare të gjithëve, me fjalët: “Urojqë në këtë përbërje, së shpejti të shihemi edhenë Kosovë”.

Kryetari i BFI, u.d. Reis’ul-Ulema h. hfz.Shaqir ef. Fetahu, shprehu mirënjohje dhe fa-lënderime të posaçme për këtë vizitë vëllazë-rore dhe për dëshirat e sinqerta nga Kryemyftiui Kosovës. Ai e falënderoi Kryemyftiun, ba-shkë me stafin e tij, që erdhën në Shkup, në njëkohë të vështirë pandemie, për të shprehur uri-met dhe dëshirat e sinqerta. “Bashkësia FetareIslame gjithmonë do të mbetet e hapur për in-stitucionet simotra nga Kosova, Shqipëria, Lu-gina (e Preshevës), Sanxhaku e tjerë”, tha mestjerash Kryetari i BFI dhe shtroi: “BFI në fry-mën e re ka parashikuar bashkëpunim më aktivme të gjitha institucionet simotra, e posaçërishtme BIK dhe KMSH.”

Pas përfundimit të takimit, të dy prijësit einstitucioneve fetare dhanë edhe nga një de-klaratë për media, ku e shfrytëzuan rastin tëbëjnë edhe një lutje për përfundimin e pande-misë së Covid-19 dhe shërim sa më të shpejtëtë të sëmurëve prej saj. Ata gjithashtu u bënëthirrje besimtarëve dhe të gjithë njerëzve tëkenë kujdes të posaçëm dhe t’i zbatojnë të gji-tha rekomandimet që vijnë nga institucionetpërkatëse për parandalimin e epidemisë.

Kryemyftiu Naim ef. Tërnava në BFI Kryetari i Bashkësisë Fetare Islame tëRepublikës së Maqedonisë së Veriut, u.d.Reis’ul-Ulema h. hfz. Shaqir ef. Fetahu

të enjten, më 25.06.2020, në selinë e Ri-jasetit të BFI priti një delegacion të lartë tëOrganizatës Botërore të Shëndetësisë(OBSH), të udhëhequr nga dr. FabioSkano, Këshilltari i Drejtorit Rajonal tëOrganizatës Botërore të Shëndetësisë përEvropë z. Hans Kluge dhe Udhëheqësja eZyrës së OBSH në Shkup, dr. XhihaneTavilah.

Fillimisht Reis’ul-Ulema h. hfz. Sha-qir ef. Fetahu i bëri një prezantim tëshkurtër funksionimit të Bashkësisë Fe-tare Islame, pastaj foli për seriozitetin metë cilin BFI i merr rekomandimet e Mini-strisë së Shëndetësisë dhe OBSH në bete-jën e përbashkët kundër virusit Korona.

Që në daljen e parë publike, pas mar-rjes së postit Kryetar i Bashkësisë FetareIslame, u.d. Reis’ul-Ulema h. hfz. Shaqiref. Fetahu tregoi sensibilitet dhe përgjeg-jësi të lartë ndaj kësaj problematike, dukeu bërë thirrje besimtarëve që me seriozi-tetin më të madh ta trajtojnë rrezikun qëparaqet Covid-19 dhe t’u përmbahen tëgjitha rekomandimeve të OBSH-së.

Si rezultat i këtyre qëndrimeve dheveprimeve sensibilizuese të Kryetarit tëBFI, h. hfz. Shaqir ef. Fetahu, zyrtarët elartë të OBSH-së falënderuan Reis’ul-Ulemanë dhe nënvizuan se BFI në për-pjekjet e saj si në sferën e sensibilizimit,ashtu edhe në atë të marrjes së masave nëterren, po tregohet si një institucion shem-bullor.

Bashkësia Fetare Islame ka qenë ba-shkësia fetare e parë që iu është përgjigjur

kërkesave të Ministrisë së Shëndetësisëdhe OBSH-së në luftën kundër Covid-19,duke i mbyllur fillimisht të gjitha vatratedukativo-arsimore, siç janë MedresejaIsa Beu me paralelet e saj të shtrira, Fa-kultetin e Shkencave Islame, si dhe mej-tepet nëpër xhamitë e vendit. Më pas umbyllën edhe xhamitë si pasojë e frikëssë përhapjes së virusit.

BFI edhe në aspektin humanitar kaluajtur një rol të rëndësishëm në shoqëri,ku nëpërmjet organizatës humanitare‘Hilal’ ka bërë shpërndarjen e ndihmavehumanitare – ushqimore dhe higjienike -për rajonet e prekura nga Covid-19 dheshtresat e shoqërisë të prekura nga varfë-ria. Gjithashtu, BFI ka bërë shpërndarjene mijëra maskave dhe dorezave nëpër spi-tale të ndryshme të vendit.

Organizata Botërore e Shëndetësisëështë një agjenci e specializuar e Kom-beve të Bashkuara, përgjegjëse për shën-

detin publik në nivel ndërkombëtar.OBSH është pjesë e Grupit për Zhvillimtë Qëndrueshëm të Kombeve të Ba-shkuara. Kushtetuta e OBSH-së, e cilapërcakton strukturën dhe parimet drej-tuese të organizatës, përcakton objektivine saj kryesor e që është sigurimi i "arritjesnga të gjithë popujt e nivelit më të lartë tëshëndetit të mundshëm". Ajo e ka selinënë Gjenevë, Zvicër, me gjashtë zyra gjy-smë-autonome rajonale dhe 150 zyra ter-reni në të gjithë botën. Në këtë organizatëjanë 194 shtete anëtare.

OBSH është themeluar më 7 prill1948, datë kjo e cila përkujtohet si DitaBotërore e Shëndetësisë. Puna e saj filloime seriozitet në vitin 1951, pas një infu-zioni të konsiderueshëm të burimeve fi-nanciare dhe teknike. OBSH mbështetetnë kontributet e vlerësuara dhe vullnetarenga shtetet anëtare dhe donatorët privatëpër financim.

Urim përXhaminëQendrore nëPrishtinëMe rastin e fillimit tëpunimeve në XhaminëQendrore të Prishtinës,Kryetari i BashkësisëFetare Islame, u.d. Rei-s’ul-Ulema h. hfz. Sha-qir ef. Fetahu, i dërgoinjë telegram urimi ho-mologut të tij, Krye-myftiut të BashkësisëIslame të Kosovës, h.Naim ef. Tërnava, dukei dëshiruar atij dhe gji-thë myslimanëve të Ko-sovës punë të mbaradhe të suksesshme nëndërtimin e Xhamisë, ecila do të jetë një vlerëe madhe fetare e arti-stike dhe nga e cila nëtë ardhmen do të rreza-tojnë paqja, dashuriadhe mirësia.(16.07.2020)

Letër uriminga XhamiaBuharaXhamia Buhara Kra-dolf-Schonenberg (Zvi-cër), në emër të Imamit,Kryetarit, Kryesisë dhexhematit i uron detyrëne u.d. Reis’ul-Ulema tëRMV-së h. hfz. Shaqiref. Fetahut dhe i dëshi-ron punë të mbarë dhetë suksesshme.Me këtë rast Xhamiashpreson në një bashkë-punim të ngushtë dhe tëmirëfilltë.Me respekt, Kryesia eXhamisë. (20 qershor2020)

Për shkak të qasjes mjaft serioze dheangazhimit permanent të Bashkësisë Fe-tare Islame të RMV dhe Kryetarit të sajReis’ul-Ulema h. hfz. Shaqir ef. Fetahundaj pandemisë së virusit Korona, njëditë pas vizitës që i bëri delegacioni ilartë i Organizatës Botërore të Shëndetë-sisë, Rijasetin e BFI dhe Kryetarin e saju.d. Reis’ul-Ulema h. hfz. Shaqir ef. Fe-tahu e vizitoi edhe Ministri i Shëndetë-sisë i RMV, dr. Venko Filipçe.

Fillimisht, Reis’ul-Ulema h. hfz.Shaqir ef. Fetahu e njoftoi Ministrin Fi-lipçe me ndryshimet e reja në BFI si në

aspektin e lidershipit, ashtu edhe në atëtë perceptimit të problemeve, e posaçë-risht atë me Covid-19. Në këtë drejtim,Reis’ul-Ulema foli për qasjen mjaft se-rioze të BFI ndaj rrezikut të kësaj pande-mie, si dhe për masat dhe kujdesinmaksimal të ndërmarrë në të gjitha ob-jektet administrative dhe fetare të BFI,për të siguruar funksionim të sigurt nëkëto objekte për të gjithë vizitorët - be-simtarët.

Nga ana tjetër Ministri i Shëndetësisëdr. Venko Filipçe shprehu mirënjohje nëemrin e tij dhe në emër të dikasterit që ai

drejton dhe uroi Reis’ul-Ulemanë h. hfz.Shaqir ef. Fetahu për postin e ri, si dhe efalënderoi për angazhimin e tij serioz dheqasjen mjaft të përgjegjshme ndaj kërcë-nimit që vjen si pasojë e pandemisë sëCovid-19.

Gjatë takimit të dy bashkëbiseduesitranë dakord se kjo pandemi do të zgjasëedhe më tej, andaj i porositën qytetarët qët’u përmbahen rekomandimeve të dhënanga Organizata Botërore e Shëndetësisë,nga Ministria e Shëndetësisë, si dhe ngaorganet kompetente që janë në vijën eparë të luftës me Covid-19. (26.06.2020)

Ministri Filipçe falënderoi Reisin

OBSH viziton BFI-në

Hëna e Re 1110 Korrik 2020 | Dhul-Qa’dah - Dhul-Hijjah 1441

Kryetari i Bashkësisë Fetare Islame, u.d. Reis’ul-Ulema h.hfz. Shaqir ef. Fetahu, të mërkurën, më 1 korrik 2020, në një vi-zitë urimi e priti Ekselencën e Tij, Ambasadorin e Shqipërisë nëShkup, z. Fatos Reka.

Fillimisht Kryetari i BFI, h. hfz. Shaqir ef. Fetahu, i cili ishtei shoqëruar nga Myftiu i Myftinisë Shkupit, dr. Qenan ef. Ismaili,shprehu mirënjohje dhe falënderime për vizitën e Ekselencës sëTij z. Reka dhe në një bisedë të ngrohtë e vëllazërore e njoftoi mendryshimet dhe frymën e re në BFI, e cila parasheh ngritjen ekëtij institucioni në piedestalin e merituar.

Ndërkaq, sa i përket organizimit dhe udhëheqjes së BFI, Rei-s’ul-Ulema Shaqir ef. Fetahu tha se ky është një amanet që e kemimarrë mbi supe, andaj edhe duhet ta çojmë përpara në mënyrëdinjitoze, ku organizimi serioz dhe sa më i mirë i jetës fetare ështëobligim për ne. Bashkësia Fetare Islame është institucioni më ivjetër në vend, me një vazhdimësi rreth 600-vjeçare, andaj edhemeriton përkushtim edhe më të madh nga ana jonë, sepse me or-ganizim të shëndoshë brenda institucionit tonë, ne prezantojmëvlerat e Islamit në vend, e veçanërisht në Ballkan dhe në Evropë.

Nga ana tjetër, Ambasadori i Shqipërisë në vendin tonë, z.

Fatos Reka, e uroi Reis’ul-Ulemanë për postin e ri dhe i dëshiroishëndet dhe shumë suksese në drejtimin dhe udhëheqjen e insti-tucionit fetar islam.

Të dy bashkëbiseduesit ranë dakord që bashkëpunimi mes dyinstitucioneve që ata drejtojnë të vazhdojë edhe në të ardhmen,duke krijuar një klimë më të afërt dhe më vëllazërore në proce-sin e përfitimit të të mirave të përbashkëta e të ndërsjella.

Ambasadori Reka uroi Reisin

Me rastin e Ditës së Pavarësisë tëShteteve të Bashkuara të Amerikës,Kryetari i Bashkësisë Fetare Islame, u.d.h. hfz. Shaqir ef. Fetahu, në emrin e tijpersonal, në emrin e BFI të RMV dhe nëemër të të gjithë besimtarëve myslimanënë vend, i dërgoi telegram urimi Ekse-lencës së Saj, Ambasadores së SHBA-venë Shkup, znj. Kate Marie Byrnes, sëcilës, bashkë me stafin e Ambasadës qëudhëheq Ajo dhe popullit amerikan, uuroi 4 Korrikun - Ditën e Pavarësisë sëShteteve të Bashkuara të Amerikës.

Për herë të parë në historinë e Amba-sadës së SHBA-ve në Shkup, manife-

stimi për nder të 4 Korrikut - Ditës së Pa-varësisë do të mbahet në formë virtuale,ku mysafirët e ftuar mund ta ndjekin ce-remoninë festive nëpërmjet internetit,pra online.

Në telegram thuhet: E nderuara Ambasadore,Duke marrë parasysh situatën e kri-

juar me Covid-19 dhe për shkak të mo-spasjes mundësi që personalisht t’Jupërcjellim urimet e sinqerta, më lejoni qënë emrin tim personal, në emrin e Ba-shkësisë Fetare Islame të RMV dhe tëtërë myslimanëve të vendit, t’ju urojmëJuve, e nderuara Ambasadore, stafit të

Ambasadës dhe tërë popullit amerikan,4 Korrikun - Ditën e Pavarësisë së Ame-rikës.

Me respekt dhe mirënjohje, u.d. Reis’ul-Ulema i BFI, h. hfz.

Shaqir ef. Fetahu(3.07.2020)

Reisi uron Pavarësinë e SHBA-ve

Kryetari i Bashkësisë Fetare Islame të Republikës së Maqe-donisë së Veriut, u.d. Reis’ul-Ulema h. hfz. Shaqir ef. Fetahu,pranoi një letër urimi nga Drejtori i Përgjithshëm i Drejtorisë sëVakëfit të Republikës së Turqisë, z. Burhan Ersoj.

Në letër thuhet:

I nderuari Efendi Fetahu,Unë do të doja të shpreh urimet tona për Kryesimin e Ba-

shkësisë Fetare Islame të Republikës së Maqedonisë së Veriutdhe, njëkohësisht, t’i shpreh edhe urimet e mia me këtë rast.

Ne dëshirojmë ta jetojmë dhe përparojmë këtë civilizim së ba-shku me ju, që kemi ndarë një gjeografi të përbashkët për shekujdhe kemi ndërtuar një civilizim të përbashkët themelor. Për këtëarsye, unë do të doja të ndaj me ju besimin tim se historia ështëtrashëgimia e zakonshme e civilizimit dhe përfaqësuesi i saj nëgjeografi.

Drejtoria jonë e Përgjithshme dhe Bashkësia Fetare Islame eMaqedonisë së Veriut kanë filluar rindërtimin dhe restaurimin eXhamisë Hajdar Kadi në Manastir dhe që në fillim të vëllazëri-mit tonë historik ka filluar që të varfrit e Maqedonisë të dërgo-hen për trajtim në Turqi dhe të dërgohen ndihma ushqimore në

Maqedoni. Me restaurimin e xhamisë së Ohrit, Ali Pasha, qëbëmë në vitin 2019, i çuam marrëdhëniet tona miqësore në njënivel më të lartë. Shpresojmë të përfundojmë restaurimin e Xha-misë Haxhi Mahmut Bej në Manastir, tek e cila akoma janë dukevazhduar punët, në kuadër të bashkëpunimit me ju, me të njëjtinentuziazëm dhe dëshirë. Ne planifikojmë të bëjmë restaurimin exhamive Isa Bej dhe Jahja Pasha në Shkup, protokollet e të cilavene i kemi nënshkruar midis institucioneve tona, në vitet e kaluara.

Si menaxher i përgjithshëm i fondacioneve, ne do të va-zhdojmë të ofrojmë shërbime falë kontributit tuaj të vlefshëm dhebashkëpunimit miqësor, në mënyrë që të përmbushim kushtet efondacioneve që ne përfaqësojmë dhe menaxhojmë në Maqedo-ninë e Veriut.

Shpresojmë në largimin sa më të shpejtë të pandemisë dhe tëmund t’i përgjigjemi ftesës tuaj. Shpresoj se detyra juaj e re do tëndihmojë Bashkësinë Fetare Islame për të nënshkruar më shumëprojekte sublime dhe ju përshëndes nga zemra.

Me respekt,z. Burhan ErsojDrejtor i Përgjithshëm i Drejtorisë së Vakëfit të Republikës

së Turqisë(9 korrik 2020)

Drejtori i Vakëfit të Turqisë uron Reisin

Një ndër konceptet më të rëndësi-shme të qytetërimit islam është Vakëfi,apo siç njihet në gjuhën moderne: insti-tucionalizimi i bamirësisë. Heqja dorënga pasuria personale dhe dedikimi i sajnë shfrytëzim shoqëror për qëllime ba-mirësie, është një nga veprat më ma-dhore të besimtarëve myslimanë.

Për këtë qëllim, të martën, më7.07.2020, Kryetari i Bashkësisë FetareIslame u.d. Reis’ul-Ulema h. hfz. Shaqiref. Fetahu ftoi në Selinë e Rijasetit: fa-miljarë të merhum Haxhi Xhevdet Saraçi,Haxhi Shaban Beshirin dhe z. Qenan Re-xhepi, të cilëve u ndau mirënjohje nëemër të Bashkësisë Fetare Islame dhe fa-lënderime për pronën e dhuruar në tëmirë të Islamit në këtë nënqiell.

Përkatësisht, merhumit Haxhi Xhev-det Saraçi, pas kalimit në amshim, iu ndamirënjohje për dhurimin e një banesevakëf për Bashkësinë Fetare Islame,Haxhi Shaban Beshirit iu dha mirënjohjepër dhurimin e një trualli vakëf për BFI,z. Qenan Rexhepit për dhurimin e një ve-ture për Myftininë e BFI-Gostivar.

“Thuaj: Me të vërtetë, Zoti im, i jeprisk të bollshëm kujt të dojë nga robërite Tij dhe ia pakëson atë kujt të dojë prejtyre; Ai ua kompenson atë që e ndani ju

dhe Ai është më i miri Furnizues.”(Kuran, 34:39) Pas këtij ajeti nga Kuranifisnik, u.d. Reis’ul-Ulema h. hfz. Shaqiref. Fetahu tha: “Vakëfi është institucio-nalizim i bamirësisë, me qëllim që t’ijepet vazhdimësi dhurimit, ndihmës dhebamirësisë si shfaqje të mëshirës, dhem-bshurisë dhe dashurisë ndaj krijesave përhir të Krijuesit.”

Institucionalizimi në fjalë është ku-

shtim i një pasurie Allahut, që do të thotëse heqja dorë nga pronësia ndaj një pa-surie duke siguruar që ajo të përdoretpërjetësisht për qëllime shpirtërore. Kyqëllim shpirtëror është fitimi i pëlqimittë Zotit, duke i trajtuar nevojtarët përka-tës me dhembshuri dhe mëshirë – tha mekëtë rast Kryetari i Bashkësisë FetareIslame u.d. Reis’ul-Ulema h. hfz. Shaqiref. Fetahu.

Mirënjohje për dhuruesit e Vakëfit

Të enjten, më 2 korrik 2020, Krye-tari i Bashkësisë Fetare Islame u.d. Rei-s’ul-Ulema h. hfz. Shaqir ef. Fetahupriti një delegacion nga Komiteti Na-cional për Parandalimin e Ekstremizmittë Dhunshëm, të kryesuar nga z. BorçePetrevski dhe z. Xheladin Ajvazi, të cilëterdhën për t’i uruar postin e ri Kryetarittë BFI, duke i dëshiruar shëndet dhesuksese në udhëheqjen e institucionitfetar islam.

Fillimisht Reis’ul-Ulema h. hfz.Shaqir ef. Fetahu, i shoqëruar nga Krye-tari i organizatës humanitare ‘Hilal’, mr.

Mustafa ef. Dauti, shprehu mirënjohjedhe falënderime për këtë vizitë dhe i in-formoi në pika të shkurtra mysafirët mendryshimet dhe frymën e re në BFI.

Bashkëbiseduesit në vazhdim ranëdakord që bashkërisht të vazhdojnë nëpërpjekjet për parandalimin e çdo llojekstremizmi të dhunshëm në vendintonë, por edhe më gjerë.

Bashkësia Fetare Islame e RMV ështënjë nga bashkësitë fetare në vend e cilareagoi që në fillim të paraqitjes së feno-menit ekstremist, kur djem të rinj nga ra-joni rekrutoheshin dhe dërgoheshin në

luftërat e Lindjes të Mesme, kryesisht nëSiri dhe në Irak. Që në paraqitjen e ra-steve të viktimave të para, BFI hartoi njëstrategji për të parandaluar fenomenin etillë. Në bashkëpunim me miqtë ndër-kombëtarë, BFI në vitin 2004 hartoi edheprojektin e quajtur Stop RadTer (Stop Ra-dical Terrorism) dhe kështu ishte e parabashkësi fetare në rajon e cila me vetini-ciativë u vu në përpjekjet për të paranda-luar ekstremizmin e dhunshëm dhe për tëparandaluar valën e të rinjve të indoktri-nuar për t’iu bashkëngjitur luftërave tëpakuptimta në Lindjen e Mesme.

BFI mbetet në frontin për parandalimin e ekstremizmit të dhunshëm

12 Korrik 2020 | Dhul-Qa’dah - Dhul-Hijjah 1441 Hëna e Re 13

Ndryshimi ndodh kur gjërat, idetë,njerëzit, sistemet, format, pamjet,lëvizjet etj. duken ndryshe ngaajo që kanë qenë më herët. Ndryshimiështë një gjë reale. Nëse ndryshimi nukduket në të tashmen, por ndodhja e tijmendohet për në të ardhmen, atëherë kjonuk quhet ndryshim, por mund të quhetplanifikim dhe përgatitje për ndryshim.

Ndryshimi kërkon që gjërat të jenë mëndryshe, por edhe më mirë, edhe pse gji-thmonë pritja është që ndryshimi të sjellëgjëra më të mira, më të bukura, më fitim-prurëse në shumë dimensione. Pritja ështëqë ndryshimi të jetë një përmirësim, e jonjë keqësim. Askush nuk do të dëshirontendryshim që sjell keqësim. Askush nuk dotë dëshironte që të ketë ndryshim në shën-detin e tij, e që do të ishte keqësim i tij,por kërkon ndryshim duke pritur që shën-deti t’i përmirësohet.

PREJ THELBIT, JO PREJ FORMËS

Ndryshimi nuk fillon nga jashtë; ai fil-lon nga brenda. Prej brenda botës së besi-mit, prej bindjes, ideve, koncepteve,sistemeve. Ndryshimi fillon prej thelbit,jo prej formës. Ndryshimi i bërë vetëm nëformë, në dukje, është sa për sy e faqe,nuk është i qëndrueshëm - me një fjalë,një ndryshim i tillë është mashtrim. Ndry-shimi i bërë në thelb ka qëndrueshmëri,ka potencial pozitiv, jep shpresa për për-mirësim, është origjinal, fiton besue-shmëri, si dhe merr epilog të pritshëm.

Ndryshimi prej të cilit pritet përmirë-simi - thënë ndryshe: ndryshimi i vërtetë- nuk lejon që të dominojë injoranca, ego-centrizmi, familjarizmi, korrupsioni, amo-raliteti, gënjeshtra.

Ndryshimin nuk e bëjnë njerëzit tëcilët vetëm flasin për ndryshim - qofshin

ata shumë të mençur, shumë të lexueshëm- por atë e bëjnë ata që veprojnë në atëdrejtim me vendosshmëri, me sinqeritetdhe pa hile.

Ndryshimi që rezulton me përmirësimështë rezultat i pjekurisë. Pjekuria ështëajo që njeriun e bën të rëndësishëm dheme peshë. Intelektuali Xhemil Meriç këtësegment shumë të rëndësishëm e shprehme sa vijon: “Pjekuri do të thotë të keshzemër më të ndjeshme, gjak më të nxehtë,zgjuarsi më të shpejtë dhe shpirt më tëlirë. Ata të cilët ndjejnë një gjallërim tëkëtillë, një entuziazëm të këtillë jetësor,janë të vetmit udhëheqës të botës. Të gji-thë udhëheqësit tjerë janë materializim ikësaj mirëqenieje, janë varfëria e saj: njëlloj mbretërie teatrale. Udhëheqësit e vër-tetë janë udhëheqës të përhershëm. Sa mëshumë që të plaçkiten, thesari i tyre bëhetedhe më i pasur.” (Meriç, Atdheu, fq. 150)

Ndryshimi kërkon dëshirë, vullnet dhepersonalitet. Ndryshimi nuk bëhet vetëmme mendime të huazuara. “Njëra prejshprehive më të këqija është të mjafto-hesh me fjalët e tjetërkujt dhe të konsul-tosh mendimet e tjetërkujt, për çdo temët’i referohesh kuptimit të tjetërkujt dhe tëkonsultosh mendimet e tjetërkujt. Fjalët ellojit ‘e lexova në libër, gazeta shkruan’(më tha filani) tregojnë mungesën e per-sonalitetit dhe të dëshirës.” (Meriç, fq.154).

Ndryshimi që rezulton me përmirësimështë rezultat i sinqeritetit. Aty ku ka sin-qeritet, aty ka edhe gjëra të mira, të bu-kura, të vërteta; aty duan të jenë të gjithënjerëzit - madje, ndonjëherë edhe ai ikeqi, karrieristi, përfituesi, egoisti, ego-centristi etj. Aty ku nuk ka sinqeritet, nukdëshiron të jetë askush; aty është vetëm ikeqi, hileqari, përfituesi, mashtruesi, egoi-sti, karrieristi, egocentristi; vetë djalli etj.

Aty ku nuk ka sinqeritet, gjithmonë ten-tohet që gjërat të përfitohen me ma-shtrime, me hile; shikohet të shfrytëzohetmomenti – ‘po pastaj le të bëhet çfarë tëbëhet’ etj. Edhe shprehja pejgamberiane‘ed-Dinu nasihatun’ nuk është e rastësi-shme, e që e ka kuptimin: “Feja është sin-qeritet për Allahun, për Pejgamberin, përbesimtarët dhe për prijësit e besimtarëve.”

JO DUKE KEQPËRDORUR MIMIKAT

Ndryshimi mund të ndodhë edhe memashtrime, me hile e me lajka të ndry-shme, por ndryshimi i këtillë domosdo-shmërisht do të ketë epilog negativ.Gjithashtu, ndryshimi nuk ndodh dukekeqpërdorur mimikat. Për keqërdorimin emimikave, përkatësisht për përbuzjen,nuk Kuran ka vende ku njeriut i tërhiqetvërejtja: “Mjerë për çdo përqeshës – shpi-fës.” (Kuran, Humeze: 1) Mimikat janëthelbi i asaj se ç’është njeriu. Mimikat enjeriut janë më gjithëpërfshirëse sesagjuha e tij, ato janë më të qarta sesa men-don njeriu të jetë i qartë, ato janë më orig-jinale se ajo që tregon njeriu, ato ikuptojnë edhe njerëzit që nuk e dinë gju-hën e folësit, pasi gjuha e mimikave ështëe të gjithëve, pa dallim gjuhe, race, pro-

fesioni, gjinie apo moshe. Në fillimin e historisë së njerëzimit,

ashtu sikurse që na tregon Allahu fuqi-plotë në Kuranin famëlartë, ndryshiminnuk e bënë Kabili dhe Iblisi. Edhe pseedhe veprimi i tyre ishte ndryshim i si-tuatës, por jo edhe përmirësim i saj. Rea-lisht, ndryshimin e bëri Habili, dukeflijuar veten e tij për të ruajtur të mirën.Ndryshimi u bë kur Ademi (a. s.) e kuptoithelbësisht gabimin që kishte bërë dhevendosi që t’i lutet Allahut që t’ia falë ga-bimin e mëhershëm. Pra, bëri teube - upendua. Ashtu, edhe shumë diktatorë nëhistorinë e njerëzimit, por edhe ata të sot-mit, të cilët kanë bërë shumë ndryshime,por nuk kanë bërë përmirësime, ata nëfakt kanë bërë keqësime të situatave, tërrethanave etj.

Allahu (xh. sh.) ndryshimin e lidh methelbin dhe jo me formën. Kërkon ndry-shim të unit, të bindjes, të besimit. Ndry-shimin e turmës, të shoqërisë, ndërkaq, elidh me veten e Tij. Që na lë të kuptojmëse, nëse njeriu e ndryshon mendimin, bin-djen e tij, ndryshimi social vjen vetë:

“Njeriu ka përcjellës (engjëj), para tijdhe pas tij, që e mbikëqyrin atë me urdhrine Allahut. Me të vërtetë, Allahu nuk endryshon gjendjen e një populli, derisa atatë ndryshojnë ç’kanë në vetvete. Kur Aidëshiron ta ndëshkojë një popull, askushnuk mund ta pengojë Atë; dhe ata, përveçTij, s’kanë asnjë ndihmës.” (Ra’d, 11)

Në komentin e këtij ajeti në tefsire tëndryshme përmenden hadithe të Pejgam-berit (a. s.) se njeriun e mbrojnë treqind egjashtëdhjetë melaqe, shtatë melaqe embrojnë syrin e njeriut, dy melaqe i reg-jistrojnë të mirat dhe të këqijat e njeriutetj. Melaqet të gjithë këtë e bëjnë me ur-dhrin e Allahut. Vetëm se, shkrimi/regji-strimi i melaqeve nuk i ngjan shkrimittonë. Më shumë mund t’i ngjajë regjistri-mit në mendje/tru të gjërave që i më-sojmë. Për këtë, mufesiri/komentuesi injohur i Kuranit famëlartë, Fahruddin

Razi, shprehet: “Çdo punë që bën njeriu,ajo në shpirtin e tij lë një gjurmë. Kjovepër, duke u përsëritur, shndërrohet nënjë shkathësi/aftësi/virtyt (melaqe). Nësekjo shkathësi/aftësi është e dobishme dhepërgëzuese - e shton gëzimin dhe lumtu-rinë shpirtërore të njeriut në këtë botë,kurse pas vdekjes ai me të gëzohet. Nësekjo shkathësi e fituar është e dëmshme përnjeriun, shpirti i tij pas vdekjes është imërzitur. Pra, përfundimisht, lëvizjet/ve-primet e njeriut të keq apo të mirë nëshpirtin e njeriut lënë gjurmë. Sipas filo-zofëve, melaqet janë forca të cilat ndiki-met e veprave të njeriut i bartin deri teshpirti i tij. Ndërkaq, gjërat e shkruarajanë ndikimet në shpirt nga gjërat e bëra.(Suleyman Ates, Yuce Kur’an’in CagdasTefsiri, v. 4, fq. 461).

KUR ALLAHU TË BËN PERISHAN...

Në pjesën tjetër të ajetit, ndërkaq, thu-het: “...Me të vërtetë, Allahu nuk e ndry-shon gjendjen e një populli, derisa ata tëndryshojnë ç’kanë në vetvete...” Përderisanjë popull nuk i braktis parimet moraledhe nuk e mohon Allahun, Allahu nuk dot’ia merr dhuntitë që ia ka dhënë më herët.Ndërkaq, një popull që prishet moralisht,që lëshohet në të këqija dhe në fesate, që emohon Allahun, Allahu atij populli ia merrdhuntitë që ia ka dhënë dhe e bën perishan(e shkatërron). Kështu, ai popull e humbforcën dhe minimizohet. Kjo është prejrregullave shoqërore të Allahut. Popujt esigurt, ndërkaq, janë të fortë dhe të sukse-sshëm. Dhe, kur Allahu vendos që ta dë-nojë një popull, atë nuk mund ta shpëtojëmë askush. (Suleyman Ates, Yuce Ku-r’an’in Cagdas Tefsiri, v. 4, fq. 461)

Në këtë ajet fjala është për dy ndry-shime: vepruesi i ndryshimit të parë ështëAllahu, kurse i të dytit është njeriu. Ndry-shimi i parë është i detyrueshëm (xhebri),kurse i dyti është fakultativ (ihtijari). (AliSh., Kur’an’a Bakis, fq. 71-73) I pari tre-

gon shoqërinë, kurse i dyti tregon indivi-din-gjendjen shpirtërore të tij. Që të ndry-shojë e para, është kusht realizimi i tëdytës (ma bi enfusihim). Fuqia ndryshueseështë një sintezë, në bazë të ajetit të lar-tpërmendur, të asaj që është xhebri dhe ih-tijari, përkatësisht është rezultat imarrëdhënieve në mes të dëshirës së nje-riut dhe Dëshirës së Allahut (xh. sh.). Pra,realizimi i ndryshimit, që kryhet me fu-qinë e Allahut, është i varur nga dëshira enjeriut, përkatësisht: që Allahu të ndër-hyjë, sipas këtij ajeti, është kusht përmi-rësimi i njeriut. Njeriu duhet tëringjallet/të ndryshojë vetë shpirtërisht,para se të jetë në gjendje të ringjallë/tëndryshojë botën rreth tij. Nuk duhet har-ruar asnjëherë premisa se reforma e vër-tetë e botës fillon me reformën e vetvetes.Pra, reforma e shoqërisë që quhet vëlla-zërim, të cilën e realizoi Muhamedi (a. s.)në Medinë, fillon me reformën e bren-dshme shpirtërore të individit. (Sejid Hu-sein N., Islami dhe brenga e njeriutmodern, fq. 277)

TË NDRYSHOSH ATË QË KE NË VETEN TËNDE

Ndërkaq, Allahu fuqiplotë dikujt i jeptë mira e dikujt i jep vështirësi. Me këtë Aie sprovon njeriun, se çfarë qëndrimi do tëmarrë ai. Njeriu do të tejkalojë kufijtëduke mbivlerësuar veten dhe duke nën-vlerësuar të tjerët, duke u pajtuar me tëmirat që Allahu ia ka dhënë, apo dukeshprehur lakminë edhe për të mirat që ijanë dhënë edhe tjetrit. Kur njeriu nuk eka vlerësuar atë që i është dhënë nga anae Allahut, atëherë Allahu ia merr atë mi-rësi që e ka pasur më herët. Ajeti i po-shtëshënuar e tregon këtë:

“Kjo ndodh se Allahu nuk ia ndryshonkurrë një mirësi që ia ka dhënë një po-pulli, derisa ata të ndryshojnë atë që kanënë veten e tyre. Vërtet, Allahu dëgjon dhedi gjithçka.” (Enfal, 53)

Në fund, dua të them se në një institu-cion/shtet për të pasur ndryshim pozitiv,duhet pasur parasysh këto gjëra: në çdopunë, çdo përgjegjës duhet të jetë i mo-ralshëm; duhet të jetë kombëtar dhe njo-hës e mbështetës i fesë së tij; duhet tëvlerësojë vlerat e shoqërisë ku jeton;duhet të jetë njeri i besueshëm në të drej-tën dhe në të mirën; duhet të jetë profe-sionalisht i përgatitur; duhet të bëjë punënqë e meriton; nuk duhet të insistojë që tëmarrë një punë që nuk e meriton, dukepërdorur rrugët edhe më të pista; duhet tërespektojë tjetrin në kulturë, gjuhë, fe,profesion, aftësi; duhet të mos gënjejëasnjëherë etj.

Reformat bëhen prej vetvetes

SËRISH PËR NDRYSHIMIN

Në fillimin e historisë sënjerëzimit ndryshimin e bëri

Habili, duke flijuar veten e tijpër të ruajtur të mirën.

Ndryshimi u bë kur Ademi (a.s.) e kuptoi thelbësisht

gabimin që kishte bërë dhevendosi që t’i lutet Allahut që

t’ia falë gabimin e mëhershëm.Pra, bëri teube - u pendua.

Ashtu, edhe shumë diktatorënë historinë e njerëzimit, por

edhe ata të sotmit, të cilëtkanë bërë shumë ndryshime,

por nuk kanë bërëpërmirësime, ata në fakt kanëbërë keqësime të situatave, të

rrethanave etj.

Shkruan: Prof. dr. Qani ef. Nesimi(Myfti i Tetovës)

14 Korrik 2020 | Dhul-Qa’dah - Dhul-Hijjah 1441 Hëna e Re 15

Intervistoi: Nazif Zejnullahu(Kryeredaktor)

Jeni njeriu i parë i Bashkësisë FetareIslame të Republikës së Maqedo-nisë së Veriut, u.d. Reis’ul-Ulema iBFI-së. Si erdhi deri te ndryshimet e

fundit në institucionin tonë të lartëislam?

-Mendoj se opinioni i gjerë tashmëështë njoftuar përmes komunikatavetona dhe konferencave për shtyp. Ko-hëve të fundit u ndie nevoja që vërtet tëndodhin ndryshime në kreun e BFI tëRMV, sepse u formua një ambient te be-

simtarët dhe te faktorët tjerë në BFI eRMV dhe u ndie nevoja për ndryshime,të cilat ne i emërtuam si zhvillime të rejanë BFI e RMV. Këtë proces e udhëho-qën vetë Myftinjtë e Myftinive të BFI tëRMV dhe anëtarët e Rijasetit të BFI, kume dy të tretat u vendos ky ndryshim.Ajo që mendoj se u bë mirë është më-

nyra e qetë e realizimit të këtij zhvillimi,ku mendoj se dhanë kontribut të gjithëfaktorët relevantë dhe kjo mundësoi qëmenjëherë t’i futemi punës për stabilizi-min e BFI në sfera të ndryshme.

Si është BFI - si Myfti i Gostivaritdhe si është sot - si Kryetar i saj në de-tyrë?

-Brenda BFI të RMV jam mbi 25vjet, duke filluar nga detyra e Imamit 2vjet, mësimdhënës në shkollën e mesmeislame “Medreseja Isa Beu” - Shkupmbi 9 vjet, drejtor në disa sektorë tëBFI-së, pastaj plot 18 vjet Myfti i Myf-tinisë së Gostivarit. Nisur nga kjo, enjoh mirë këtë institucion dhe rrugëti-min e tij gjatë kësaj kohe. Unë aq sa ndi-hem i Gostivarit, aq ndihem edhe iShkupit, sepse gjysmën e rrugëtimit timnë BFI e kam bërë në Shkup. Janë bërëshumë punë në organizimin e jetës fe-tare-islame, ku me Myftininë e Gostiva-rit kemi qenë gjithmonë subjekt kreativdhe shtyllë e stabilitetit brenda BFI-së,duke qenë pa kompromis në mbrojtjen eunitetit dhe të forcës së saj. Gjatë kësajkohe është ndërtuar Fakulteti i Shken-cave Islame - Shkup (FSHI), ku kamqenë njëri ndër anëtarët e themelimit tëtij; është mirëmbajtur SHMI “MedresejaIsa Beu”, janë hapur edhe katër Paraleletë Shtrira të saj, si dhe shumë punë tëtjera. Si Myfti i Gostivarit, gjatë 18 vi-teve kemi zhvilluar një Myftini mo-derne, me të gjitha kushtet që inevojiten. E gjeta Myftininë me do ku-shte të mjerueshme, kështu që menjë-herë u dhamë në ndërtimin e selisë sëMyftinisë, ku formuam kushte optimale

për punë, rregulluam standardin e ima-mëve - që ishte një detyrë e vështirë, porme hapa të sigurt arritëm ta rregullojmëkëtë çështje - pastaj shumë herët ekthyem pronën e nacionalizuar dhe taniMyftinia menaxhon me 40 lokale afari-ste, me 5 banesa, me Parkingun qendror,me tri ndërtesa në qytetin e Gostivarit.Në këtë kohë u nis iniciativa për hapjene Medresesë së Gostivarit dhe e ndërti-mit të godinës së re, hapja e Institutit tëHifzit dhe shumë punë të tjera. Këtë earritëm me një unitet të paparë të të gji-thë faktorëve të Myftinisë, nga imamët,vaizët, myezinët, mutevelitë dhe besim-tarët në përgjithësi, të cilët me kontribu-tin e tyre moral e material bënë që tëkemi një Myftini bashkëkohore dhe tëjemi model se si duhet të udhëhiqet njëinstitucion fetar. Por, rezultatet tona nëkontributin ndaj Rijasetit të BFI, edhepse me territor jo aq të madh, kanë qenëoptimale dhe janë marrë si shembull përtë tjerët. Sot si njeri i parë i BFI të RMV- dua të jem i sinqertë: Institucionin nuke kemi gjetur si rrënojë; ajo është një or-ganizëm i madh, me të gjitha strukturatqë duhet t’i këtë një institucion, me pesëmedrese, me FSHI - Shkup, me shoqatadhe organizata... Por, kohëve të funditInstitucioni fetar islam filloi të duket sinjë anije e madhe që po lëkundet ngastuhitë dhe valët e detit - si në sferën au-toritative, po ashtu edhe në atë mate-riale, andaj ishte koha që kjo lëkundje tëndalet dhe të stabilizohet. Çdo vonesëdo të ishte fatale për vetë BFI dhe my-slimanët në përgjithësi. Në këtë shërbimu vendosën të gjithë Myftinjtë dhe Ko-ordinatorët e Myftinive dhe disa nga

anëtarët e Rijasetit dhe morëm vendimintanimë të njohur për opinionin, që u ku-rorëzua me dorëheqjen e ish-Reis’ul-Ulemasë.

Cilat janë sinjalet e para të arsye-shmërisë së zhvillimeve të reja me ar-dhjen Tuaj?

-Ne jemi në muajin e dytë të ardhjessonë në krye të BFI të RMV. Menjëherëi jemi përkushtuar stabilizimit të gjen-djes financiare të BFI-së, të cilën - duhetpranuar - e gjetëm në një nivel shumë tëulët. Për këtë qëllim kemi marrë ven-dime për një kursim të rreptë, ndërprer-jen e harxhimeve të kota, derdhjen efinancave atje ku ka nevojë primare,kontrollimin mbarështues të çdo denari,si dhe planifikimin financiar me niko-qirllëk, masa këto që në të ardhmen eafërt do të japin rezultate. Po ashtu, ijemi qasur me seriozitetin më të madhpunës administrative, sepse mu aty kaqenë defekti i dobësive brenda BFI tëRMV dhe nuk ishte e rastit që doku-mentacioni i BFI-së është gjetur në çdoskaj të botës, e të mos flasim në vendintonë. Administrata është busulla e çdoinstitucioni - qoftë ai fetar apo ndonjëtjetër. Ajo që na gëzoi pa masë, sikurndodhi një zhbllokim i BFI, si dhe daljanga një izolim i paparë deri më tani. Kjondodhi me njohjen e menjëhershme ngainstitucionet brenda dhe jashtë vendit, siRabita, Organizata e Ligës BotëroreIslame me seli në Arabinë Saudite, Am-basada e Arabisë Saudite në Tiranë, meurimet nga Emiratet e Bashkuara, Ku-vajti, Turqia, Ambasada Amerikane, ngasubjektet politike të vendit, Bashkësitë

Uniteti duhet ruajtur si sytë e ballit

INTERVISTË EKSKLUZIVE: U. D. REIS’UL-ULEMA H. HFZ. SHAQIR EF. FETAHU

Do të mundohem të kemi një institucion që do të frymojë islamikisht, me një frymë të re, kuprimare do të jetë moralja, njerëzorja, shpirtërorja, konsultimi, debati, dialogu, mendimi i lirë,

konstruktiviteti etj. BFI do të jetë një organizëm i konkurrencës në të mirë, e hapur për të gjithë,në veçanti për të gjithë besimtarët, pa marrë parasysh përkatësinë nacionale, por në të njëjtënkohë do të bashkëpunojë me të gjithë faktorët relevantë në shoqëri - prej atyre lokalë e deri tek

ata të nivelit republikan - me qëllim të realizimit të synimeve të veta dhe për të qenë faktorstabiliteti, paqeje, solidariteti dhe kreativiteti në shoqërinë tonë – thotë Kryetari i Bashkësisë

Fetare Islame të Republikës së Maqedonisë së Veriut për mujoren e BFI-së “Hëna e Re”.

16 Korrik 2020 | Dhul-Qa’dah - Dhul-Hijjah 1441 Hëna e Re 17

Islame të Kosovës dhe të Shqipërisë, sidhe shumë shoqata dhe organizata tëtjera. Shumica prej këtyre na ftojnë qët’i vizitojmë dhe të fillojmë bashkëpuni-min reciprok.

Sa ndikojnë rrjedhat politike nëvend dhe jashtë në sfidat që po kalonBFI e RMV?

-Është krejt normale se në pluraliz-min demokratik të vendit, i cili edhe mëtutje është i brishtë, BFI të ballafaqohetme tendenca për futjen e ndikimeve po-litike në të. Kjo ka ekzistuar dhe do tëekzistojë. Do të varet prej nesh sa do tëjemi të aftë dhe të vetëdijshëm për këtotendenca. Ajo që është e sigurt, se ne dotë jemi të pa kompromis në mbrojtjen eautonomisë së BFI-së në veprimtarinë esaj. Bashkësia Fetare Islame është mbi-partiake dhe do të mundohet maksima-lisht këtë ta vërtetojë edhe në praktikë,me një bashkëpunim me të gjithë, por

në shërbim të realizimit të synimevebazë të BFI, me qëllim që të jetë një or-ganizëm i prezantimit të shëndoshë tëIslamit dhe faktor kreativ në mirëqeniene shoqërisë në përgjithësi. Kjo kryesishtdo të varet prej vetë neve, respektivishtnga të gjitha organet e BFI të RMV.Kam bindjen se do t’ia dalim, sepsekemi organe të vetëdijshme për lëvizjene rrugëtimit të BFI-së tash e në të ar-dhmen. Me këtë rast do t’i kisha luturedhe subjektet politike që të mos japindeklarata të pamatura lidhur me BFI-në,ngase ajo është e hapur për bashkëpu-nim me të gjithë spektrin politik nëvend.

Çështja e akreditimit të MedresesëIsa Beu vazhdon të jetë e pazgji-dhur dhe paraqet problem për të di-plomuarit e saj. Çka pritni Ju?

-Në këtë sferë edhe më herët janëbërë hapa përpara, por ka ngecur në Qe-

veri. Gjendja e jashtëzakonshme që ukrijua nga sëmundja Covid-19, si dhezgjedhjet parlamentare, e penguan këtëproces. Ne menjëherë me ardhjen tonëmbajtëm edhe një takim me ministrinaktual të Ministrisë së Arsimit dhe tëShkencës, z. Arbër Ademi, i cili edhenjë herë premtoi se kjo çështje duhet tëmarrë fund njëherë e përgjithmonë dhese do të bëhen përpjekje maksimale qëtë zgjidhet ky problem dhe nxënësit dhenxënëset e Medresesë t’i gëzojnë të drej-tat si të gjitha shkollat tjera. Ne nuk dotë ndalemi së angazhuar në zgjidhjen ekësaj çështjeje - do t’i përdorim të gji-tha aftësitë tona, si dhe mekanizmat emundshëm për përfundimin e këtij pro-cesi shumë të rëndësishëm.

Cilat janë synimet Tuaja për zhvil-limin e BFI të RMV në të ardhmen?

-BFI e RMV ka kërkesa dhe synimetë shumta në realizimin e të drejtave të

saj brenda kornizës ligjore, por rruga përrealizimin e synimeve është përplot mesfida dhe pengesa. Vazhdojmë përpjek-jet maksimale në kthimin e pronës së na-cionalizuar – të Vakëfit, ku ende po nabëhet padrejtësi; çështja e Xhamisë sëPrilepit është një brengë e trishtueshme,e cila prej vitit 2001 është rrënuar ngaqarqet vandaliste maqedonase dhe tanijo vetëm që është rrënojë dhe gërmadhë,por përdoret edhe si tualet, dhe kjo pa-raqet një turp për shumicën maqedonasedhe një dhimbje për pjesëtarët e Islamit.Kjo çështje definitivisht duhet të marrëfund, sepse është një pamje e turpshmeedhe për faktorët ndërkombëtarë, ndërsanë vend mbjell averzion dhe prish nëmasë të madhe edhe bashkëjetesën nëshoqëri, por edhe tolerancën ndërfetare.Zgjidhja e çështjes financiare të shkol-lës së mesme islame “Medreseja IsaBeu”- Shkup, e FSHI - Shkup, vendosjae taksës fetare për sigurimin e pagesavetë nëpunësve fetarë sipas modelit evro-pian, pastaj, duke marrë parasysh se ta-shmë jemi anëtare e NATO-s, do tëparashtrohet çështja e realizimit të tëdrejtave fetare nëpër kazermat ushta-rake, pastaj në strukturat policore, hapjae vendeve të lutjeve nëpër spitale, bur-gje, hapja e çerdheve për fëmijë dheshumë punë të tjera. Nuk duhet habiturpër këto synime, për shkak se këto janëvlera demokratike në botë. Ata habitenkur dëgjojnë se ne ende nuk mendojmëpër këto vlera.

Cilat janë projektet më madhoretë BFI të RMV në të ardhmen?

-Bashkësia Fetare Islame është ivetmi subjekt kompetent për prezanti-min e Islamit dhe organizimit të jetës fe-tare-islame në vendin tonë. Kyprezantim është tejet kompleksiv, sepsejetojmë në Ballkan dhe Evropë, në nën-qiellin e shkencës, të ekonomisë, kultu-rës, artit dhe zhvillimeve të shumta,andaj duhet të jemi të përgatitur mirë, sipër nga aspekti kadrovik, po ashtu edhenga ai institucional. Andaj, në progra-min tonë për në të ardhmen, së pari do tëfillojmë me hapjen e Institutit të Arkivittë BFI, Institutit të Kërkimeve Shken-core Islame, të Bibliotekës së BFI, the-melimin e Shtëpisë Botuese, meshtypshkronjë, formimin e Shoqatës sëFemrës Myslimane; riorganizimin e or-ganizatës “Hilal”, e cila rrënjësisht dotë ndryshojë dhe do ta marrë formën evet origjinale; formimin e Sektorit përRininë, e cila në suaza të BFI do tëmund të organizohet më së miri dhe

shumë projekte që do t’i kërkojë koha.Të mos harrojmë: do të jemi shumëaktiv me pjesëmarrjen tonë në konfe-renca të vendit dhe ndërkombëtare, kudo prezantojmë vlerat dhe mendimettona rreth shumë çështjeve me të cilatballafaqohet bota moderne. Për këtëkemi edhe aftësi kadrovike, edhe profe-sionalizëm të vërtetë.

Keni deklaruar se BFI do të jetë ehapur në zhvillimin e vlerave dhe tëmendimeve?

-Po, është e vërtetë. Do të mundo-hem të kemi një institucion që do të fry-mojë islamikisht, me një frymë të re, kuprimare do të jetë moralja, njerëzorja,shpirtërorja, konsultimi, debati, dia-logu, mendimi i lirë, konstruktiviteti etj.BFI do të jetë një organizëm i konkur-rencës në të mirë, e hapur për të gjithë,në veçanti për të gjithë besimtarët, pamarrë parasysh përkatësinë nacionale,por në të njëjtën kohë do të bashkëpu-nojë me të gjithë faktorët relevantë nëshoqëri - prej atyre lokalë e deri tek atatë nivelit republikan - me qëllim të rea-lizimit të synimeve të veta dhe për tëqenë faktor stabiliteti, paqeje, solidari-teti dhe kreativiteti në shoqërinë tonë.

Ju keni paralajmëruar edhe përçështjen e zgjedhjeve për Reis’ul-Ulema. Çfarë mendoni për këtë?

-Jemi në fazën e analizave të situa-tës në BFI. As dy muaj nuk janë bërë qëkemi ardhur në krye të këtij institucioni.Do ta analizojmë mirë edhe këtë çështje:a do shkojmë në ndryshime kushtetuese- ku duhet angazhuar ekspertë të kësajçështjeje - apo do të shkojmë sipas Ku-shtetutës aktuale. Unë kam mendimet emia për këtë çështje dhe do t’ua propo-zoj anëtarëve të Rijasetit dhe Myftinive.Duhet të jemi të kujdesshëm, sepse ështëçështje e ndjeshme. Kemi përgjegjësi tëruajmë unitetin e BFI të RMV, edhe atësi dy sytë e ballit.

Sëmundja Covid-19 po mbjellshqetësime të trishtueshme te ne dhenë mbarë botën. Si e shihni të ar-dhmen e kësaj situate?

-Kohë më parë kam bërë një punimnë lidhje me këtë sëmundje dhe kamdhënë mendimet e mia fetare dhe mëgjerë dhe ju e dini, se është botuar nërevistën “Hëna e Re”. Publikisht e kemithënë se kjo pandemi nuk është lojë. Kjopo bën kërdi në tërë globin. Duhet nëpërpikëri t’u përmbahemi rekomandi-meve të OBSH dhe të Ministrisë së

Shëndetësisë të Maqedonisë së Veriut.Ne prej momentit të parë kemi ndër-marrë të gjitha masat që janë kërkuardhe jemi shumë të kënaqur me disipli-nën nëpër xhamitë tona. Vazhdojmë tëjemi të kujdesshëm në nivelin e lartë.Jemi të bindur se edhe kjo sëmundje dotë ketë mbarimin e saj, vetëm se duhettë jemi të kujdesshëm. Nuk duhet të napërshkojë frika dhe paniku, por guximidhe mobilizimi i të gjitha potencialevetona intelektuale dhe morale në tejkali-min e kësaj sëmundje të rëndë dhe të vë-shtirë.

Në prag e kemi festën e madhe tëKurban-Bajramit. Cila është porosiaJuaj për këtë festë?

-Festa e Kurban-Bajramit është njërandër festat më të mëdha dhe më të da-shura te besimtarët. Kjo simbolizon për-fundimin dhe kompletimin e Kuranitfamëlartë, prerjen e kurbaneve dhekryerjen e haxhit si kusht themelorislam, i cili sivjet, shkaku i pandemisëCovid-19, do të mungojë në masë tëmadhe. Besimtarët duhen të mobilizo-hen me gjithë qenien e tyre që ta përje-tojnë me besim të paluhatshëm, duke ekryer obligimin e prerjes së kurbanevetë tyre dhe obligimet tjera. Kjo festëështë festë e paqes, e solidaritetit, hu-manitetit, tolerancës, afrimit në mes nje-rëzve, e pajtimit, unitetit, e shërbimitndaj skamnorit dhe me shumë vlera tëtjera. Kjo festë na ofron begati të shu-mënumërta, andaj të angazhohemi mak-simalisht t’i shfrytëzojmë ato. Unëshfrytëzoj rastin që të gjithë besimtarëvenë vend dhe jashtë vendit, kudo në botë,t’u uroj këtë festë të madhe, me lutje Al-lahut fuqiplotë që t’ua pranojë kurbanetdhe të gjitha ibadetet e bëra në këto ditëtë shenjta.

Revista “Hëna e Re” me dekadapo prezanton fjalën e Islamit. Si eshihni Ju atë?

-Unë e kam përjetuar fillimin e kësajreviste, tashmë të famshme, dhe prejnumrave të parë kam filluar të shkruajnë të. Të them shkurt: ajo është enciklo-pedi e BFI dhe një burim i pashtershëmpër lexuesit. Tashmë ka marrë formën evet dhe është një revistë me renome nëkëtë nënqiell. Mendoj se me ardhjen tuajkjo revistë e ka ngritur vlerën e vet edhemë lart. Vetëm se duhet tani të bëjmë njëstrategji për distribuimin e saj, sepsekëtu shoh një neglizhencë dhe unë jamkategorik se duhet të ndryshojmë mëny-rën e distribuimit të saj.

18 Korrik 2020 | Dhul-Qa’dah - Dhul-Hijjah 1441 19Hëna e Re

Shkruan: Prof. dr. Abdylxhemil Nesimi (Enkas për HeR)

Jemi në muajin Dhul-Ka’de, i pasuarnga muaji Dhul-Hixhe, muaji i funditsipas kalendarit hixhrij, i cili meemrin e tij, por edhe për shkak se ështëmuaji i fundit i hixhretit, simbolikisht tre-gon kushtin e pestë themelor të Islamit -haxhin.

Në momentin kur përmendet fjalaHaxh, Qabe, Mekë, Arafat, Medine, nëzemrat dhe mendjet e atyre që kishin nde-

rin për të kryer Haxhin paraqiten me mi-jëra fotografi të këtyre vendeve, detajetdhe përshtypjet që kurrë nuk zhduken, tëcilat mbeten thellësisht të gdhendura dheparaqesin kujtimet më të bukura të jetës,kujtime nga të cilat rritet dashuria përIslamin, krenaria dhe gëzimi që i përka-sim Islamit. Ndërkaq, ata që deri më taninuk kanë pasur mundësinë që ta kryejnëHaxhin, në momentin kur përmendetfjala Haxh, në zemrat e tyre paraqitetndjenja e përmallimit, dëshira e madhe,qëllimi i sinqertë dhe nijeti i fortë, poredhe lutjet e pandërprera Zotit të madhë-

rishëm për t’ua mundësuar që t’i vizitojnëvendet e shenjta, sepse një ndjenjë e tillëështë ndjenjë e besimtarit, të cilën Zoti imadhërishëm mund ta njohë dhe tashndërrojë nga ëndrra në realitet.

Si zakonisht, në këta muaj mbarëbota islame bën përgatitje me rastin e për-cjelljes për në Haxh, për udhëtimin më tëbukur dhe më të mahnitshëm në jetën ekësaj bote, udhëtimin për në vendet eshenjta, udhëtim në vendet më të zgje-dhura në rruzullin tokësor, udhëtim nëfaljen e mëkateve dhe mundësi për idea-lin më të lartë të secilit prej nesh, në një

Xhenet të bukur - nëse Haxhi kryhet meqëllimin më të sinqertë, plotësisht dhe siduhet.

Megjithatë, pamjet që qarkullojnë nëinternet rreth Qabesë së zbrazët, në Xha-minë e Madhe të Mekës, janë të trishtue-shme, habitëse, madje befasuese përshumë myslimanë në pjesë të ndryshmetë botës, të cilët janë mësuar ta shohinQabenë plot e përplot me vizitorë, dukekryer detyrat e përditshme në të. Mbase,askush prej nesh nuk mund të priste njëpamje të tillë, apo ta imagjinonim se do tëvijë dita ku Qabeja do të mbyllet, ose seritualet e Haxhit dhe të Umres - që lidhenme të – do të ndaloheshin.

Besoj se në këtë kohë pandemie, kurnjerëzit qëndrojnë të izoluar, kur shkollatgjatë vitit shkollor, kur xhamitë, çerdhetqëndrojnë të mbyllura, kur kufijtë shtetë-rorë janë të mbyllur, kur qëndrohet në di-stancë edhe me njerëzit më të dashur,fjala e imamit, e trashëguar qe plot XVshekuj: “mbushni safet, afrohuni menjëri-tjetrin, që Zoti t’ju mëshirojë”, siduket më nuk dëgjohet. Përkundrazi, sug-jerohet që të mbahet distanca. Andaj, tëflasësh për Haxhin në kontekstin e këtyrerrethanave është vështirë.

Në këto rrethana, myslimanët e kanëtë vështirë që t’i përgjigjen pozitivishtthirrjes ibrahimiane: “Dhe thirr ndër nje-rëz për haxhin, se të vijnë ty këmbësorë eedhe kalorës me deve të rraskapitura qëvijnë prej rrugëve të largëta. (vijnë) Përtë qenë të pranishëm në dobitë e tyre dheqë ta përmendin Allahun në ato ditë tëcaktuara (në shenjë falënderimi) dhe atëpër që i ka furnizuar me kafshë.” (El-Haxh: 27)

Nisur nga kjo, realizimi i këtij rrugë-timi jetik, të cilin shumë besimtarë gjatëtërë jetës e kanë pritur dhe janë përgatiturshpirtërisht dhe financiarisht për të udhë-tuar për në vendet e shenjta, si duket nëvitin 2020 nuk mund ta realizojnë. Andaj,ky vit do të mbetet në kujtesë dhe do tërreshtohet në vitet kalendarike ku Qabejai ka mbyllur dyert e saj për vizituesit, përtë treguar madhështinë e saj se jeta e nje-riut është më e shenjtë se vetë ajo.

HISTORIKU I HAXHIT

Forma e sotme e Haxhit është theme-luar nga Muhamedi (a. s.). Sidoqoftë,sipas Kuranit famëlartë, elemente të Ha-xhit datojnë që nga koha e Ibrahimit (a.s.). Sipas traditës islame, Ibrahimi (a. s.)u urdhërua nga Allahu fuqiplotë për tëlënë vetëm në shkretëtirën e Mekës së la-shtë gruan e tij Haxheren dhe djalin e tij,Ismailin. Në kërkim të ujit, Haxherja dë-

shpërimisht vrapoi shtatë herë mes dy ko-drave - mes Safasë dhe Merves - por nukarriti të gjente ujë. Duke u kthyer e dë-shpëruar kah Ismaili, ajo pa që fëmija pogërryente tokën me këmbë dhe një burimuji u hap nën këmbën e tij. Më vonë, Ibra-himi u urdhërua të ndërtojë Qabenë ba-shkë me të birin, Ismailin, dhe të ftojënjerëzit që të bëjnë Haxhin aty. Kurani ureferohet këtyre ngjarjeve në ajetet 2:124:“Dhe kur shtëpinë (Qabenë) e bëmë ven-dkthim dhe vendsigurie për njerëzit, (uthamë) Vendin ku qëndroi Ibrahimi pra-nojeni për vendfalje! Ibrahimin dheIsmailin i urdhëruam: ju të dy pastrojenishtëpinë Time për vizituesit, për ata qëqëndrojnë aty dhe për ata që falen aty.Dhe kur Ibrahimi tha: ‘Zoti im, bëje këtënjë qytet sigurie dhe banorët e tij, që be-suan Allahun dhe jetën tjetër, furnizoji melloje të frutave!’, Ai (Allahu) tha: “(efurnizoj) Edhe atij që nuk besoi do t’iamundësoj shfrytëzimin e frutave për njëkohë të shkurtër, e pastaj do ta shtyj nëdënimin e zjarrit; e, sa përfundim i shëm-tuar është ai. Edhe kur Ibrahimi dheIsmaili, duke i ngritur themelet e shtëpisë(Qabesë) luteshin: ‘Zoti ynë, pranoje prejnesh, se me të vërtetë Ti je që dëgjon dheqë di!’” (El-Bekare: 125-127)

Në Arabinë paraislame, në kohën enjohur si xhahilija, Qabeja ishte e rre-thuar nga idhujt paganë. Në vitin 630Muhamedi (a. s.) udhëhoqi ndjekësit e tijnga Medina në Mekë për të pastruar Qa-benë, duke shkatërruar të gjithë idhujtpaganë. Në vitin 632 Muhamedi (a. s.)bëri haxhin e tij të vetëm dhe të fundit,së bashku me një numër të madh ndjekë-sish dhe i udhëzoi ata mbi ritualet e Ha-xhit. Ishte kjo pikë, ku haxhi u bë njënga pesë shtyllat e fesë islame.

DOMETHËNIA E NOCIONIT “HAXH”DHE OBLIGUESHMËRIA E TIJ

Haxhi është obligim për ata personatë cilët janë në gjendje të mirë materiale,fizike dhe psikike dhe nuk kanë pengesapër të vizituar Qabenë e shenjtë në Mekë.

Në kuptimin etimologjik fjala“haxh” do të thotë: të drejtuarit kah njëgjë që është e madhërishme dhe e çmuar.Ndërkaq, në kuptimin terminologjik fjala“haxh” do të thotë: “Të vizituarit e ven-deve të caktuara (Qabesë dhe Arafatit) nëkohë të caktuar (gjatë muajve të Haxhit)duke kryer vepra të caktuara.”

Ky rit zhvillohet në një pikë të cak-tuar, përkatësisht në Mekë, dhe në njëkohë të caktuar. Është udhëtim dheshkuarje me qëllim dhe çdokush që lëviznë këtë rrugë, me përpjekje dhe devot-

shmëri, arrin lumturinë dhe të vërtetën.Në Kuranin fisnik gjejmë një numër

të konsiderueshëm ajetesh të cilat flasinrreth njërit prej pesë themeleve mbi tëcilat është ngritur Islami, pra rreth Ha-xhit. Në to thuhet: “Shtëpia (xhamia) eparë e ndërtuar për njerëz është ajo që ungrit në Bekë (Mekë), e dobishme, udhër-rëfyese për mbarë njerëzimin. Aty kashenja të qarta: vendi i Ibrahimit dhekush hyn në të, ai është i sigurt. Për hir tëAllahut, vizita e shtëpisë (Qabesë) ështëobligim për ata që kanë mundësi udhë-timi tek ajo; e kush nuk e beson (ai nuk eviziton), Allahu nuk është i nevojshëm për(ibadetin që e bëjnë) njerëzit.” (AliImran: 96-97)

Hadithet e Muhamedit (a. s.) në lidhjeme obligueshmërinë e Haxhit janë tëshumta. Ndër to bën pjesë edhe hadithi tëcilin e transmeton Ibn Omeri (r. a.) se idërguari i Allahut ka thënë: “Islami ështëi ndërtuar mbi pesë shtylla: dëshmia senuk ka Zot tjetër pos Allahut dhe se Mu-hamedi (a. s.) është i dërguari i Tij, faljae namazit, dhënia e zeqatit, agjërimi i Ra-mazanit dhe kryerja e Haxhit për atë qëka mundësi.”

Tramsmetojnë Muslimi dhe Ne-saiu nga Ebu Hurejreja (r.a), i cili kathënë se i dërguari Allahut mbajti një lig-jëratë dhe tha: “O ju njerëz! Allahu uabëri juve obligim haxhin, andaj kryejeniatë.” Një person tha: “A për çdo vit, oi dërguar i Allahut?” Heshti Muhamedi(a. s.) derisa e përsëriti tri herë. I dërguarii Allahut tha: “Sikur të kisha thënë po, dot`ju bëhej obligim; e ju këtë nuk do të ki-shit mundësi ta bëni.”

Argument për obligueshmërinë e Ha-xhit kemi edhe konsensusin e dijetarëveislamë - duke filluar prej sahabëve e derinë kohën tonë – se çdo mysliman që iplotëson kushtet për ta kryer Haxhin e kapër obligim ta bëjë atë, edhe atë vetëmnjë herë gjatë jetës së tij, duke u bazuarnë hadithin e lartshënuar të transmetuarnga Ebu Hurejreja. Ndërkaq, ai që emohon obligueshmërinë e Haxhit, apo sëpaku mendon se Haxhi mund të kryhet nëndonjë vend tjetër, pos Mekës (Qabesë),personi i tillë konsiderohet pabesimtar.

RËNDËSIA DHE VLERA E HAXHIT

Zbatimi i shtyllës më të fuqishme tëIslamit - namazi, është ngushtë i lidhurme shtyllën e pestë të tij - Haxhin, ngasepesë kohët e namazit të cilat besimtari ikryen, ai ato i fal në drejtim të Qabesë,që është simbol i ibadetit të ithtarëve tëIslamit.

Si ibadetet tjera, edhe Haxhi lë

Haxhi në kohë pandemie

AKTUALITET

“Për hir të Allahut, vizita e shtëpisë (Qabesë) është obligim për atë që ka mundësiudhëtimi tek ajo.” (Ali Imran: 97)

20 Korrik 2020 | Dhul-Qa’dah - Dhul-Hijjah 1441 21Hëna e Re

gjurmë të thella në jetën shpirtërore dhefizike të besimtarit. Edhe pse është njëudhëtim i gjatë e i mundimshëm, megji-thatë, e gjithë kjo sakrificë e rëndë nuk ebën atë të demoralizuar e të luhatur nëkryerjen e tij.

Besimtarët qysh herët e kuptuan seHaxhi nuk është një udhëtim spontan, porështë një prej stacioneve në të cilat my-slimani ripërtërin jetën e tij shpirtërore,pastron vetveten nga mëkatet, përsospersonalitetin e tij islam para Zotit të ma-dhërishëm. Madje, si çdo ibadet tjetër,edhe haxhi duhet të kryhet me përpikëridhe me një sinqeritet të pastër, nëse dë-shirojmë që tek Allahu të jetë i pranuar.Në lidhje me këtë, thotë i dërguari i Al-lahut: “Kush e kryen haxhin me rregulldhe pa gabime, bëhet i pastër sikur të jetëi lindur nga nëna përsëri.”

Edhe pse haxhi ka vështirësitë e veta,myslimani i tejkalon me një lumturi tëveçantë, ngase ai është i vetëdijshëm seme këtë ai e shpreh përulësinë e vet tëplotë ndaj Allahut të madhërishëm. Haxhibesimtarin e ushtron të bëhet edhe më idurueshëm ndaj mundimeve dhe vështi-rësive të cilat ai i përjeton. Për këtë arsye,haxhi është krahasuar me xhihadin nërrugën e Allahut.

MUNDËSIA E UDHËTIMIT NË VENDETE SHENJTA

Bazuar në tekstet kuranore, në sunne-tin e Pejgamberit (a. s.) dhe konsensusine dijetarëve islamë, Haxhi është obliguarpër çdo mysliman të shëndoshë, të men-çur, të rritur, i cili gjendjen ekonomike eka të mirë dhe i cili rrugën deri në ven-det e shenjta e ka të hapur dhe të sigurt.Mirëpo, disa vite haxhi nuk u realizuapër shkak të mungesës së sigurisë, frikësnga epidemitë dhe sëmundjet, ose vështi-rësisë së rrugës, çmimet e larta, situatatpolitike, luftërat, trazirat etj.

Zoti i madhërishëm në kaptinën AliImran, ajeti 97, thotë: “Vizita e shtëpisë(Qabesë) është obligim për ata që kanëmundësi udhëtimi tek ajo.” Me mundësinënkuptojmë: mundësitë shëndetësoredhe ato financiare.

I është thënë të dërguarit të Zotit -paqja e Zotit qoftë mbi të: cili ështëudhëtimi (es-sebil)? Ai tha: “Ushqimidhe mjetet e transportit.”

Myslimani pasi t’i ketë kryer obligi-met dhe detyrat juridike dhe nevojat e do-mosdoshme, duke filluar nga shpagimi iborxheve, zeqatit, kundërvajtjet, familjesduhet t’i sigurojë mirëqenie derisa tëkthehet nga Haxhi, duke siguruar pasu-ritë e patundshme, mallrat ose industrinë,

punëtorët e kështu me radhë. Në këtorrethana ai e ka obligim realizimin e këtijriti fetar.

Siguria rrugore konsiderohet ngamundësitë e haxhit, të cilën dijetarëtislamë që herët e kanë potencuar nga kri-teret e domosdoshme që duhet t’i plotë-sojë haxhiu për të nisur rrugën drejtvendeve të shenjta; po ashtu të sigurojëstrehim në vendet e shenjta, mjete të tran-sportit, biletën, taksat si nevojë e kohësmoderne. Mbi të gjitha, haxhiu duhet tëjetë i siguruar për jetën dhe kapitalin evet. Përkundrazi, nëse ka frikë për fatine vet nga pasiguria rrugore, nga rebelëtose nga ndonjë epidemi, siç ishte koleraose gripi i derrit, ose të tjera, e tërë kjohyn në pamundësinë e realizimit të këtijkushti islam. Në pamundësi bën pjesëedhe kostoja e udhëtimit për në haxh -nëse tarifat që merren nga haxhiu janë tëlarta, atëherë Haxhi mund të prolongohet.

Për sa i përket virusit aktual Korona,i shndërruar në një krizë ndërkombëtare,që nuk duket se do të përfundojë sëshpejti, shumë vende presin që Haxhi përkëtë vit të anulohet, në mënyrë që të

shmangen tragjeditë masive që kanë ndo-dhur në sezonet e mëparshme të Haxhit.

PERIUDHAT NË TË CILAT U NDËRPREKRYERJA E HAXHIT

Është fakt se udhëtimi i myslimanëvepër në Shtëpinë e Shenjtë është ndërprerëmë shumë se një herë për shkak të epide-mive, mungesës së sigurisë, karmatasit,malarjes, kolerës, kostove të larta, motittë keq, me ç’rast Qabeja ka qenë e mbyl-lur. Ndërkaq, këtë vit globi u godit ngapandemia më e njohur Covid-19, a koro-navirus, e cila sipas të dhënave ka marrëqindra jetë dhe dita-ditës vjen duke u bërëedhe më e rrezikshme, kështu që shtetetakoma i kanë të mbyllur kufijtë e tyre simasë preventive dhe do të jetë vështirë qëkëtë vit të realizohet kushti i pestë islam,sidomos për ne myslimanët që jetojmë nëkëto vende.

Librat e historisë islame përmendinngjarje që bënë që Haxhi të ndërpritet përarsye politike, ose për shkak të përhapjessë epidemive, kushteve klimatike, çmi-meve të larta dhe frikës nga rebelët.

KERAMITËT:

Gjatë historisë, njerëzit janë ndaluartë shkojnë në Haxh për shkak të kerami-tëve, sepse ata e konsideronin Haxhin sivepër paraislame, siç përmend Dhehebiunë veprën e tij “Historia e Islamit”. Nëkëtë vepër potencohet se: Ebu Taher el-Kermiti qëndroi duke brohoritur në derëne Qabesë në datën tetë të Dhul-hixhes, nëvitin 317 hixhri, duke u bërë thirrje pa-suesve të tij që me shpata t’i pr