Havo 4: De arbeidsmarkt

Hoofdstuk 3: De strijd om de poen

§3.1 Loon in de ogen van de werknemers blz. 38

Loon

3 soorten loonstijgingen:

- Prijscompensatie

Stijging van het loon gelijk aan de inflatie zodat de koopkracht van het loon gelijk blijft.

- Initiële loonstijging

Algemene stijging van de reële lonen (= koopkracht) voortvloeiende uit een stijging van de arbeidsproductiviteit

Bovenop de prijscompensatie nog een algemene loonstijging, waardoor koopkracht stijgt.

- Incidentele loonstijging

Loonstijging door promotie, periodiek erbij.

§3.1 Loon in de ogen van de werknemers blz. 38

Arbeidsproductiviteit

Micro: De productie per persoon per tijdseenheid (b.v. uur of arbeidsjaar)

. nationale productiewaarde per jaar .

Macro: (werkzame) beroepsbevolking (in personen).

§3.1 Loon in de ogen van de werknemers blz. 38

Stijging arbeidsproductiviteit:

- Automatisering Het gebruiken van computers voor het besturen van machines en (productie)processen.

- Mechanisering Het bij de productie inschakelen van machines die de capaciteit van het menselijk handelen vergroten.

- Arbeidsverdeling & Specialisatie

- Scholing

§3.1 Loon in de ogen van de werknemers blz. 38

- Mechanisering

Mechaniseren is het vervangen van menselijke handelingen door handelingen die door machines worden uitgevoerd.

Zo kan men een bouwgrond met een schop vlak maken, maar men kan ook een bulldozer gebruiken. De handeling vlak maken is in dit geval gemechaniseerd. De energie voor het uitvoeren van het werk komt nu niet meer van de mens maar van een machine.

§3.1 Loon in de ogen van de werknemers blz. 38

- Automatisering

Automatiseren is het laten functioneren van een mechanisme zonder menselijke tussenkomst.

Een centrale verwarming houdt de temperatuur in een ruimte op een constante temperatuur. Dankzij de kamerthermostaat is er geen menselijke tussenkomst vereist. Allerlei robots…

Voor men kan automatiseren is het noodzakelijk de handeling te mechaniseren.

§3.2 Loon in de ogen van de werkgevers blz. 42

Loonstijging > Arbeidsproductiviteit

Loonkosten per product

Prijzen Concurrentiepositie tov het

buitenland verslechtert Export & Import

Productie Werkgelegenheid

Als de lonen stijgen in Nederland, zullen bedrijven ook meer in het buitenland gaan produceren in

Lagelonenlanden Landen waar de lonen vele malen

lager liggen dan in bijvoorbeeld West-Europa.

§3.2 Loon in de ogen van de werkgevers blz. 43

Stijging loonkosten per product

Reacties van bedrijven…

- Prijzen

- Minder uitbreiden

- Productie verplaatsen naar lagelonenlanden

- Substitutie (vervangen) van arbeid door kapitaal

§3.2 Loon in de ogen van de werkgevers blz. 44

Lonen stijgen sneller dan stijging prijzen

Koopkracht gezinnen Consumptie gezinnen

Bestedingen Productie Werkgelegenheid

§3.2 Loon in de ogen van de werkgevers blz. 42

Omzet Afzet x verkoopprijs

Inkoopkosten -

Brutowinst

Bedrijfskosten - Rentekosten, huurkosten, machinekosten, transportkosten, energiekosten enz.Nettowinst