Hava yolu klirensi bozuk hastada pulmoner rehabilitasyon
description
Transcript of Hava yolu klirensi bozuk hastada pulmoner rehabilitasyon
Hava yolu klirensi bozuk hastada pulmoner
rehabilitasyon
Prof. Dr. Sema SavcıFizyoterapist
H.Ü. Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Yüksekokulu
Solunum mekanikleri
Hava akışı
• Hava yolu direnci
• Elastik geri çekilim basıncı
• Bronşiyal duvar stabilitesi
• Mukus reolojisi
• Siliyar atım ve frekans
• Dinamik kompresyon
Solunum kasları Kollateral ventilasyon
Hava yolu klirensi bozuklukları
Mukus reolojisindeki değişiklikler (kistik fibrozis)
Mukosiliyar aktivitede bozukluk (primer siliyar diskinezi)
Yapısal defektler (bronşektazi)
Öksürük mekanizmasındaki değişiklikler (kas zayıflığı)
Hava yolu temizleme tekniklerinin amaçları
Hava yolu bütünlüğünü koruma V/Q uyumunu Solunum işini Oksijenasyonu
Fizyoterapi yöntemleri
Postüral drenaj ve pozisyonlama Perküsyon, vibrasyon ve shaking Huffing, öksürme, zorlu ekspirasyon tekniği Aktif solunum teknikleri döngüsü Otojenik drenaj Pozitif ekspiratuar basınç (PEP) terapi High frequency chest wall oscillations (VEST, Hayek) Intrapulmoner perküssif ventilasyon (IPV) Egzersiz (aerobik, periferal ve solunum kas eğitimi)
Postüral drenaj Yerçekimi yardımı ile
sekresyonların santral hava yollarına atılımı sağlanır.
12 pozisyon: 5-10 dk/pozisyon
Modifiye pozisyonlar
(hasta toleransı, rahatlık)
Baş aşağı pozisyon ICB > 20, GER, aspirasyon riski, ortopne, hemodinamik instabilite olanlarda kulanılmamalı.
Perküsyon (clapping)
Akciğer segmentlerini drene etmek için göğüs kafesine yapılan clapping uygulamalarıdır.
Ossilasyonların toraksa geçmesini sağlar.
Vibrasyon ve shaking
Yalnızca ekspirasyon fazında kostalar üzerinden manuel uygulanan ossilasyonlardır.
Hafif hareket: vibrasyon
Derin hareket: shaking
Huffing ve öksürme Huffing: glottis açıkken
uygulanan zorlu ekspirasyon manevrası
Öksürme: glottis kapalı yapılan kontrollü öksürme
Eşit basınç noktası
Zorlu ekspirasyon tekniği
Aktif solunum teknikleri döngüsü
Solunum kontrolü: hava yolu stabilizasyonu
Torakal ekspansiyon egzersizleri (TEE): kollateral ventilasyon
Zorlu ekspirasyon tekniği: sekresyonların mobilizasyonunu sağlar
ASTD+NIMV, MV süresi (1,7 gün) YBÜ kalış süresi (1,3 gün) PaCO2 daha stabil ve daha fazla
Austr J Physiother 2004.
Otojenik drenaj
Farklı akciğer volümlerinde ekspiratuar akış ile sekresyonları mobilize eder.
Üç fazlı
• Koparma
• Toplama
• Atma
KOAH (n= 30) 20 gün: ASTD ve OD Akciğer fonksiyonlarında Sekresyon atılımında
Pozitif ekspiratuar basınç (PEP) Kollateral ventilasyonu
artırma Hava yolunu stabilize
etme Sekresyonun arkasına
hava girişi sağlama
Flutter ve Acapella
Ağız içinde ekspiratuar vibrasyon sağlar.
Endobronşiyal basınç ossilasyonları ile küçük hava yollarından sekresyon atılımını sağlar.
PEP
Stabil kistik fibrozisli 25 hasta (6-17yaş) Akışa bağlı PEP, akışdan bağımsız eşik PEP ve
ASTD’nin akut etkileri karşılaştırıldı. SFT, SaO2 dispne ve yorgunluk algılaması
değerlendirildi. Eşik PEP büyük ve orta havayolu fonksiyonlarında
iyileşme sağladı.
Şiddetli hava yolu obstrüksiyonu olan KF’li hastalarda PEP, CPAP ve NPPV’nun bronşiyal drenaja olan akut etkileri değerlendirilmiştir.
Islak, kuru balgam ağırlığı ve SaO2 ve PFT izlendi.2 şer gün - 2gün ara ile rasgele uygulama yapılmış
Islak balgam ağırlığı PEP ile en fazla miktarda olmuştur.
yorgunluk algılaması NPPV ve CPAP ile en az, en çok PEP uygulamasında olmuştur.
Bronşektazi tanılı Flutter, ASTD ve ASTD + PD’ın akut etkileri ve hasta toleransı değerlendirildi (n:36).
Islak balgam ağırlığı ASTD + PD diğer tedavilerden iki kat fazla bulundu.
Hasta tercihleri;
• Flutter %44, ASTD %22 ve ASTD+PD % 33
ASTD+PD akut etkileri daha üstündür.
High frequency chest wall oscillations (Hayek oscillator & VEST)
Göğüs duvarı ossilasyonları hava akış hızını artırır.
Yüksek akış hızı koparma kuvveti sağlar.
Sekresyon viskositesini azaltır.
Oldukça pahalı bir sistemdir. Mental retarde hastalarda iyi
bir tercih olabilir.
İntrapulmoner perküssif ventilasyon
İnhalasyon tedavisi Atelektatik akciğeri
açan yüksek frekanslı atımlardır.
Solunum kas eğitimi
Solunum kas kuvvet ve enduransını
Öksürük etkinliği
Şiddet: Pımax %30 Süre: 30 dk/günFrekans: 5 gün/hafta
Mekanik IN-EXSUFFLATION
İnhale edilen volümü Akciğerin elastik gerilim
basıncını Kas zayıflığı olan
hastalarda kullanılır.
Peak öksürük akış hızı 160 L/dk altında olan DMD li hastalarda Mekanik IN-EXSUFFLATION
• Hastaneye yatışı önlemekte
• Trakeostomi ihtiyacı
Egzersiz eğitimi
Temel bileşendir. Egzersiz kapasitesi Periferal kasların
oksidatif kapasitesi Havayolunda mediatör
salınımı Ventilasyonda
Yaşlı KOAH’lı hastalarda dirençli eğitimin (DE) etkileri (n=18, yaş 65-80 yıl)• MRI ile quadriceps kasının enine kesit alanı
• İzometrik-izokinetik diz ekstansiyonu, izometrik gövde kuvveti, basamak çıkma süresi, 30 m normal maksimal hızla yürüme süresi ile değerlendirilmiştir.
• DE 12 hafta süresince haftada iki kez yapılmıştır. Kas boyutlarında, diz ekstansiyon kuvvetinde ve
fonksiyonel performansta anlamlı gelişmeler olmuştur.
ES
Şiddetli KOAH’lı hastalarda akut alevlenme sonrası Elektrik stimülasyonunun etkileri değerlendirildi.
KOAH’lı 17 hasta alındı (FEV1,%30 3, VKİ 18 2.5 kg/m2)
Genel rehab (GR) (n=8) , GR+ES (n=9) programı ve 4 hafta
QKK, egzersiz kapasitesi, yaşam kalitesi rehabilitasyondan önce ve sonra ölçülmüştür.
Chest 2006; 129:1540-1548.
Sonuçlar
Hava yolu klirensi bozuk hastalarda hava yolu temizleme yöntemleri uygulanmalıdır.
Yöntem seçerken hastanın yaşı kooperasyonu, sosyal durumu ve kompliansı gözden geçirilmelidir.
Egzersiz eğitiminin PR’nun temel bileşenidir, aerobik egzersiz eğitimi, periferik ve solunum kas eğitimi yapılmalıdır.
Sonuçlar
Olgu sayısı
Kontrollü çalışma
Farklı patolojiler
Hasta tercihi