Ekim 2018 Haftası

HAFTALIK

EKONOMİ BÜLTENİ

Albaraka Türk

Ekonomik Araştırmalar

Dış Ticaret

DengesiEylül 2020

Dış Ticaret Açığı

Aylık

4,83

İthalat

Aylık

20,84

İhracat

Aylık

16,9

Veriler milyar dolar olarak belirtilmiştir.

4 Cümle Özet

Şekil.1 Dış Ticaret DengesiYıllıklandırılmış – Milyar Dolar

-70

-60

-80

-10

20

-90

-40

0

-30

10

-50

-20

Oca-1

8

Eyl-

16

Tem

-20

-46,28

Eyl-

19

Oca-2

0

Mar-

17

Kas-

18

Oca-1

6

Tem

-19

Mar-

16

Tem

-16

May-1

6

May-1

7

Kas-

16

Eyl-

18

Oca-1

7

Tem

-17

May-1

9

Eyl-

17

0,52

Kas-

17

Mar-

18

May-1

8Tem

-18

Oca-1

9M

ar-

19

Kas-

19

Mar-

20

May-2

0

-20,02

Eyl-

20

Dış Ticaret Dengesi

Enerji Hariç Denge

Çekirdek Denge

Eylül ayında ihracatın hız kazanmasıyla

dış ticaret açığında aylık sınırlı toparlanma

yaşansa da dış ticaret dengesinde bozulma

trendi sürüyor. Geçtiğimiz ay ihracat ile

ithalat arasındaki makasın açılmasıyla dış

ticaret açığı 6,28 milyar dolara ulaşmıştı. Eylül

ayında ise ticaret açığı yıllık %129,6 oranında

artarak 4,83 milyar dolar olarak gerçekleşti.

Bu dönemde ihracat yıllık bazda %4,8 artışla

16,9 milyar dolar olurken ithalat %23 arttı ve

20,84 milyar dolar olarak kayda geçti.

Şekil.2 İhracat VerileriMilyar Dolar (Sol) – Aylık Veri Yıllık % Değişim (Sağ) Beklentilere paralel olarak ihracat

tarafındaki toparlanma, dış ticaret dengesini

olumlu yönde destekledi. Ekonomideki

hareketliliğin görece artmasıyla ihracattaki

düşüş frenlendi ve 12 aylık kümülatif ihracat

166,4 milyar dolar olarak gerçekleşti. Eylül’de

«kötünün iyisi» olarak nitelendirebileceğimiz

bu ihracat görünümünde döviz kurunun da

etkisinin olduğunu söylemek mümkün. Buna

paralel olarak gelecek dönemlerde de kur

kaynaklı ihracat büyümesi görülebilir ve bu

sayede ticaret açığı desteklenebilir.

Ekonomideki canlanma ve iç talepteki

artış ile birlikte Eylül’de ithalatta yıllık %23

oranında artış yaşandı. Yıllıklandırılmış ithalat,

yukarı yönlü hareketini sürdürerek 212,6

milyar dolar ile pandemi öncesi seviyesine

ulaştı. Döviz kurundaki hareketliliğin ve kredi

koşullarındaki sıkılaşmaların gelecek aylarda

ithalat kalemini olumsuz etkilemesini

bekliyoruz. Ağustos ayında olduğu gibi Eylül

ayında da altın ithalatı, manşet ithalat

rakamlarına damga vurdu. Eylül’de altın

ithalatı, yıllık %221,2 artış yaşadı.

Şekil.3 İthalat VerileriMilyar Dolar (Sol) – Aylık Veri Yıllık % Değişim (Sağ)

-60

-50

-40

-30

-20

-10

0

10

20

30

40

50

60

70

200

210

245

235

215

250

230

260

255

225

220

205

240

265

Tem

-16

May-2

0

Kas-

16

Kas-

17

Mar-

20

Oca-1

9Kas-

18

May-1

7

Eyl-

19

Tem

-18

Oca-1

6M

ar-

16

May-1

6

Eyl-

16

Eyl-

18

Oca-1

7

Oca-1

8

Mar-

17

Tem

-17

Eyl-

17

Mar-

18

May-1

8

Mar-

19

May-1

9Tem

-19

Kas-

19

Oca-2

0

Tem

-20

212,6

Eyl-

20

23,0

Yıllıklandırılmış İthalat (Sol)

İthalat Yıllık % Değişim (Sağ)

-50

-40

-30

-20

-10

0

10

20

30

40

50

175

150

180

190

195

145

155

200

170

185

160

165

Mar-

19

Oca-1

8

Eyl-

19

Mar-

16

166,4

Oca-1

6

Oca-1

9

May-1

6Tem

-16

Eyl-

16

Kas-

16

Oca-1

7

May-1

7

Kas-

17

Tem

-17

Eyl-

17

Mar-

18

May-1

8Tem

-18

Eyl-

18

Mar-

17

May-1

9

May-2

0

Tem

-19

Kas-

19

Kas-

18

Eyl-

20

Mar-

20

Tem

-20

4,82

Oca-2

0

Yıllıklandırılmış İhracat (Sol)

İhracat Yıllık % Değişim (Sağ)

Kaynak: TÜİK,

Bloomberg

Dış Ticaret DengesiEylül 2020

Şekil.4 İhracatın İthalatı Karşılama OranıYüzde Oran

Şekil.5 Sektörel İhracat VerileriYıllıklandırılmış - Yıllık % Değişim

Şekil.6 Sektörel İthalat VerileriYıllıklandırılmış – Yıllık % Değişim

55

60

90

65

75

70

80

85

95

100

105

Oca-1

6M

ar-

16

May-1

6Tem

-16

Eyl-

16

Kas-

16

May-1

8

Oca-1

7M

ar-

17

May-1

7Tem

-17

Eyl-

17

Kas-

17

84,03O

ca-1

9

Oca-1

8M

ar-

18

Tem

-18

Tem

-19

Eyl-

18

Kas-

18

Mar-

20

May-1

9

Eyl-

19

Kas-

19

Oca-2

0

Mar-

19

Tem

-20

Eyl-

20

66,43

76,83

May-2

0

Yüzde Oran

-40

-35

-30

-25

-20

-15

-10

-5

0

5

10

15

20

25

30

35

Kas-

16

May-2

0

Kas-

19

Mar-

16

May-1

6

Oca-1

7

Eyl-

16

11,92

Tem

-16

Tem

-18

Mar-

18

Mar-

17

Tem

-20

May-1

7Tem

-17

Oca-1

6

Kas-

17

Oca-1

8

May-1

8

Eyl-

18

Kas-

18

Oca-1

9M

ar-

19

Eyl-

19

May-1

9Tem

-19

Oca-2

0M

ar-

20

Eyl-

20

14,99

2,04

Eyl-

17

Ham Madde

Yatırım Malları

Tüketim

Kaynak: TÜİK,

Bloomberg

Dış Ticaret DengesiEylül 2020

Döviz kuruyla yakından ilişkili bir ticaret

göstergesi olan ihracatın ithalatı karşılama

oranı, Ağustos’taki düşük seviyesinden 10,4

puan yükselerek %76,8 oldu. Ağustos

verilerinde 4 milyar dolarlık altın ithalatı öne

çıkmıştı. Eylül’de de altın ithalatı 3,4 milyar

dolar olarak gerçekleşse de döviz kurunun

artış hareketi, ihracatın ithalatı karşılama

oranının yükselmesini sağladı. Enerji dışı açık

da aynı dönemde yıllık %32,7 oranında artarak

18,2 milyar dolar oldu.

Eylül’de yatırım malları ihracatı yıllık

%13,4, ham madde ihracatı %8,6 ve tüketim

malları ihracatı yıllık %5,4 oranında daraldı.

İmalat sanayinin Ancak Ağustos ayıyla

kıyaslandığında ihracatın daralmasının önüne

geçildiği görülmektedir. Ticaretin koronavirüs

nedeniyle sekteye uğraması ve sonbaharın

gelişiyle gerçekleşen vaka sayısındaki artış

sebebiyle ihracatın yıllık bazda pozitif bölgeye

geçmesi hızlı bir şekilde gerçekleşmeyebilir.

Kıymetli madendeki talep artışı Eylül

ayında da devam etmiştir. Yatırım malı

ithalatında bu ay yıllıklandırılmış veride %15,0

büyüme kaydedilirken tüketim malı ithalatında

yıllık değişim %11,9 olarak ölçülmüştür. Ham

madde ithalatındaki değişim ise %2,0 olarak

gerçekleşti. Son dönemde dış ticaret açığının

artmasında ihracattan ziyade ithalatın artışı

rol oynamaktadır. İthalatta da kıymetli maden

artışı önemli rol oynamaktadır.

-15

-10

-5

0

5

10

15

20

25

Tem

-20

Kas-

16

Tem

-16

Oca-1

9

Oca-1

6

May-1

7M

ar-

17

Eyl-

17

Mar-

16

May-1

6

Tem

-19

Oca-1

8

Oca-1

7

Eyl-

16

May-1

8

Tem

-17

Mar-

18

Tem

-18

Eyl-

18

Eyl-

20

Mar-

20

Kas-

18

May-1

9M

ar-

19

May-2

0

Eyl-

19

Kas-

19

Oca-2

0

-13,40

-8,56

-5,43

Kas-

17

Yatırım Malları

Ham Madde

Tüketim

Tahmin ve Beklentiler

Tüm dünyada COVID-19 salgınının etkileri özellikle dış ticaret tarafında kendini göstermeye

devam etmektedir. Hacim daralırken ikinci bir dalganın gerçekleşmesi halinde tedarik

zincirlerinin çöküşü, bu alandaki geri çekilmeleri de beraberinde getirecektir. Bu yıl dünya

büyümesini de düşüren dış ticaret hacminin 2022’ye kadar tam toparlanması beklenmiyor.

Türkiye’de Ağustos ayındaki 6,2 Milyar $’lık dış ticaret açığı Eylül ayında 4,8 Milyar $’a

gerilemiştir. Bu gerilemede Eylül ayına ait ihracat rekoru önemli rol oynamıştır. Ekim ayında

döviz kurunun yükselişiyle ithalatta bir gerileme beklense de büyük ticaret ortağımız olan

Avrupa’da kısıtlamaların tekrar başlaması ihracatı baskılayan unsurlardan olacaktır.

Kaynak: TÜİK, Ticaret Bakanlığı

Dış Ticaret DengesiEylül 2020

İthalatAylık İthalat Yıllık Değişim Yıllık Değişim

Milyon Dolar % Milyon Dolar

Kıymetli Maden 3548 221,2 2443

Mineral Yakıtlar ve Yağlar 2684 -17,7 -578

Kazanlar ve Makineler 2452 43,6 744

Elektrikli Makine ve Cihazlar 1797 38,5 500

Motorlu Kara Taşıtları 1604 94,8 780

Demir ve Çelik 1363 3,8 49

Plastikler ve Mamulleri 962 1,6 15

Eczacılık Ürünleri 498 26,1 103

Oeganik Kimyasal Ürünler 489 10,8 48

Tıbbi Aletler, Hassas Optik ve Saat 425 15,3 56

Bakır ve Ürünleri 342 42,7 102

Hububat 275 -5,9 -17

İhracatAylık İhracat Yıllık Değişim Yıllk Değişim

Milyon Dolar % Milyon Dolar

Motorlu Kara Taşıtları 2249 -1,1 -25

Kazanlar ve Makineler 1588 5,0 76

Örme Giyim Eşyası 922 16,4 130

Elektrikli Makine ve Cihazlar 887 5,2 44

Demir Çelik 731 -8,9 -71

Plastikler ve Mamulleri 644 13,4 76

Örülmemiş Giyim Eşyası 644 13,4 76

Demir - Çelik Ürünleri 591 1,5 9

Kıymetli Maden 493 -19,7 -121

Yenilenebilir ve Sert Kabuklu Meyve 458 0,2 1

Mobilya 366 15,3 49

Mineral Yakıtlar ve Yağlar 363 -46,7 -318

Teşekkürler…

Burada belirtilen bilgiler güvenilirliğine ve doğruluğuna inanılan kaynaklardan,

okuyucuyu bilgilendirmek amacıyla derlenmiştir. Resmi kaynaklardan alınan bilgilere

dayalı yapılan yorumlar ve tahminler, o tarihteki kanımızı yansıtmaktaysa da bu

bilgiler, hiçbir şekilde yatırım danışmanlığı faaliyeti olarak değerlendirilemeyecektir.

Söz konusu kaynaklardaki hata ve eksikliklerden ve bu bilgilerin kullanılmasından

doğabilecek zararlardan dolayı, Albaraka Türk Katılım Bankası A.Ş. hiçbir sorumluluk

kabul etmez. İşbu rapor içerisindeki bilgilere ait telif hakkı Bankamıza ait olup,

üçüncü kişilerce izinsiz kullanılamaz, çoğaltılamaz veya kopyalanamaz.

ekonomikarastirmalar@albarakaturk.com.tr

Ömer Emeç

Baş Ekonomist

oemec@albarakaturk.com.tr

Mustafa Berk Erdal

mustafa.erdal@albarakaturk.com.tr

Lütfullah Bingöl

lbingol@albarakaturk.com.tr

Rumeysa Kurtulmuş

rkurtulmus@albarakaturk.com.tr

Yavuz Selim İşleyen

yisleyen@albarakaturk.com.tr

Ömer Aydemir

oaydemir@albarakaturk.com.tr

Mehmet Sami Boz

mboz@albarakaturk.com.tr

Rahime Aybike Çalışkan

rcaliskan@albarakaturk.com.tr