Guía Didáctica El Verdugo

12
El verdugo 1

Transcript of Guía Didáctica El Verdugo

Page 1: Guía Didáctica El Verdugo

El verdugo

 

Page 2: Guía Didáctica El Verdugo

El verdugo

        EL VERDUGO  

(Luis García Berlanga)  

FICHA TÉCNICO‐ARTÍSTICA  España‐Italia, 1963  Color. Duración: 85 minutos.  Género: Comedia  Dirección: Luis García Berlanga  Guión:  Rafael  Azcona,  Luis  García  Berlanga  e Ennio Flaiano  xefe de producción: José  Manuel Herrero  

Director de fotografía: Tonino Delli Colli  

Música: Miguel Asins Arbó 

Montaxe: Alfonso Santacana  Reparto: Nino Manfredi  (José  Luis), Pepe  Isbert   (Amadeo), 

Emma  Penella (Carmen), José  Luis  López Vázquez (Antonio), 

Ángel  Álvarez  (Ángel),  María  Luisa    Ponte      (Estefanía),  

Alfredo   Landa  y   Félix   Fernández  (sacristanes), Saza,   José  

Luis Coll, Chus  Lampreave, Antonio Ferrandis... 

 

 

 

Page 3: Guía Didáctica El Verdugo

El verdugo

 

 

Sinopse:  

José  Luís,  empregado de unha  funeraria,  coñece  a Amadeo,  verdugo,  e  á  súa filla, coa que ninguén quere saír pola profesión de o seu pai. José Luís tampouco o ten fácil por o seu oficio, así que...  O DIRECTOR:  Luís García Berlanga(1921‐2010)  Director  e  guionista,  Luís  García  BerlangaMartí  naceu  en  Valencia (España) o 12 de xuño de 1921, no seo dunha familia burguesa. O seu avó  fora  gobernador  civil  de  Valencia  e  o  seu  pai  foi  deputado  en tempos da Segunda República por Unión Republicana. Na súa infancia estudou cos jesuitas e estivo durante un tempo internado nun colexio suizo. Cando o seu pai ingresou en prisión por formar parte da Fronte Popular,  Berlanga,  que  estudaba  Dereito  e  Filosofía  e  Letras, 

abandonou  a Universidade  para enrolarse  na División  Azul  como medida para que as 

autoridades tratasen  con benevolencia ao seu proxenitor.  

Nos anos 40 escribiu en  “Las  Provincias” e  a  mediados  da década  comezou  os seus  estudos  no Instituto  de 

Investigacións e Experiencias Cinematográficas de Madrid, rodando  

Page 4: Guía Didáctica El Verdugo

El verdugo

   por esta época os seus primeiros curtos, “Tres Cantos” (1948), “Paseo  por unha guerra antiga” (1948) e “O Circo” (1949). No  ano1951  debutou  cunha  longametraxe    con  “Esa  parella  feliz” (1951), comedia co‐dirixida e escrita xunto a Juan Antonio Bardem que contaba co protagonismo de Fernando Fernán Gómez, Elvira Quintillá e José Luís Ozores. Esta cinta supuxo un aire fresco e unha orientación diferente  a  o,  salvo  excepcións,  acartonado  cine  español  realizado tralo conflito bélico. Bardem  e  Berlanga  volveron  colaborar  en  “BienvenidoMr. Marshall” (1952), un filme dirixido polo autor valenciano e escrito entre Bardem, Miguel  Mihura  e  o  propio  Berlanga  que  gañou  varios  premios  no prestixioso  Festival de Cannes. Os  seus protagonistas principais  eran Pepe Isbert, Lolita Sevilla e Manolo Morán. Este título exemplifica ben o seu cine, xeneralmente coral e narrado en planos secuencia con trazos de sátira, farsa, humor negro e unha visión crítica e esperpéntica da realidade sociocultural e política española. “Noivo  á  vista”  (1953),  “Calabuch”(1956),”Os  Xoves, Milagre”  (1957) son outros dos seus títulos na década dos 50. Os  anos  60  comezaron  con  dúas  das  súas  obras máis  importantes, “Plácido”(1961), un título protagonizado por Cassen e José Luís López Vázquez que lle valeu unha nominación ao premio Oscar como mellor película de fala non inglesa, e “O verdugo” (1963), comedia negra con Pepe  Isbert, NinoManfredi e EmmaPenella que volveu atopar notable repercusión internacional, sendo de novo galardonado en Venecia. “O  verdugo”  foi  a  primeira  vez  na  que  Berlanga  colaborou  en longametraxe co guionista Rafael Azcona, o autor de títulos como “O pisito” ou “O cochecito”. ¡Vivan os noivos!(1970), con José Luís López Vázquez e LalySoldevilla, interesante pero  título menor na  súa    filmografía,  “Tamaño natural” (1974),  unha  curiosa  historia  de  amor  entre  un  home  interpretado polo  francés Michel  Piccoli  e  unha  boneca  hinchable,  e  “A  escopeta nacional” (1978), coral e aceda diatriba sociopolítica con José  

Page 5: Guía Didáctica El Verdugo

El verdugo

   Sazatornil  "Saza",  Luís  Escobar,  José  Luís  López  Vázquez  e  Mónica Randall  como  protagonistas  foron  os  seus  títulos  na  década  dos  70, época  de  transición  e  liberdade  política  que  terminou, paradóxicamente,prexudicando  o  cine  do  seu  autor,  quen  se movía moito  mellor  intentando  salvar  con  enxeño  os  límites  da  censura franquista. A partir dos anos 80 o seu filmografía se trivializa en moitos dos seus aspectos e xamais volveu realizar as obras mestras do pasado. “A Vaquilla” (1985), representación cómica sobre o conflito da Guerra Civil intenta manter o ton divertido e o enfoque crítico e ácrata que  caracteriza  a mellor  obra  do  director  e  guionista  valenciano,  un  dos nomes imprescindibles na historia do cine español. No ano 1986 recibiu o Premio Príncipe de Asturias das Artes   O GUIONISTA:  Rafael Azcona  Logroño, 24 de outubro de 1926 ‐ Madrid, 24 de marzo de 2008 Chegou a Madrid na véspera do seu 25 aniversario. Os seus primeiros pasos  deunos  como  poeta,  pero  pronto  se  decatou    da  súa incapacidade para a poesía e adicouse ao humor. 

», crítico coa moral da época. 

En xullo de 1952 publicou por primeira vez en «LaCodorniz»,  a  histórica  revista  de  humor gráfico e  literario que burlou ao franquismo e a  censura.  «Atópome  estupendamente facendo  esas  cousas:  tirarlle  da  barba  á severidad,  á  tristeza,  á  melancolía  e  á estupidez  é  unha  delicia».  Rafael  escribiu artigos,  contos,  chistes  e  inventou  ao  seu popular  personaxe  «O  repelente  neno Vicente

Page 6: Guía Didáctica El Verdugo

El verdugo

   Rafael compaxinou a súa produción en «LaCodorniz» coa escritura de novelas. A primeira é «Cando o touro chámase Felipe». Logo seguiron «Os mortos non  se  tocan, nene», «Osilusos»  e «Oseuropeos», entre outras.  Catro  delas  asinadas  co  pseudónimo  de  JackO'Relly.  Onde demostra as condicións que o definirán como guionista: o tratamento coral, a soidade e o aparente caos dentro da meticulosa planificación da  obra.  Non  volveu  escribir  novelas  desde  1960  aínda  que  si  as corrixiu e reeditou. En 1958 colaborou co director italiano Marco Ferreri na adaptación da súa novela O pisito. Así se introduciu no mundo do cine, que xa nunca abandonaría.  Segundo  contou  Ferreri:  «Eu  convencín  a  Azcona  de  que  se  fixese guionista  e  Azcona  persuadiume  a  min  de  que  me  dedicase  á dirección». «O pisito» (1958) foi o seu primeiro guión para cine co que iniciaría o seu primeiro gran tándem creativo. A filmografía de Azcona está unida a catro directores en catro etapas do  seu  traballo: Marco  Ferreri,  Luís García  Berlanga,  Carlos  Saura  e José  Luís García  Sánchez. O  feito  de  traballar  con  poucos  directores (estes catro dirixiron a metade das súas 97 guiones para o cine) deulle a posibilidade de ser un dos guionistas máis persoais do cine español. Foi  recompensado  co Premio Nacional  de Cinematografía  en  1981  e cinco  Goyas  como  mellor  guionista,  O  bosque  animado  (1988),  Ai, Carmela!  (1991)  BelleÉpoque  (1993),  Tirano  Bandeiras  (1994)  e  A lingua  das  bolboretas  (2000),  ademais  do  Goya  de  Honor  en  1998. Recibiu a Medalla de Ouro de Belas Artes.  

     

Page 7: Guía Didáctica El Verdugo

El verdugo

   PARA COÑECER MELLOR A BERLANGA  

1. Del dixeron...  

... Dígalle ao meu fillo que faga películas como as que ven as miñas amigas, con Sarita Montiel e con cancións. 

                                                    Doña Amparo Martí, nai de Luís 

 Berlanga non é comunista, é moito peor: é un mal español. 

Francisco Franco, generalísimo 

  É o cronista cuantitativo e coral da posguerra. A súa narrativa é grotesca, ocurrente, inspirada, divertida, esperpéntica, escéptica e sentimental (...) é ampuloso, barroco e meridional. Pero, sobre todo, é fiel amigo dos seus amigos. 

José Luís López Vázquez, actor 

 Plácido e O Verdugo seguen parecéndome as dúas mellores películas que se fixeron neste país (...), o punto de partida do cine español. 

Fernando Trueba, director 

 No Verdugo Berlanga vestíase de indeferencia e preguiza para meterlle a censúraa coitelos que chegaban ao corazón da ditadura. 

Francisco Umbral, escritor      

Page 8: Guía Didáctica El Verdugo

El verdugo

  

  

2. seu cine caracterízase por...  Unha forte ironía, agresivo humor negro; unha visión pesimista, lúcida, crítica e tenra do tercermundismo da nosa cotidianidad. 

Películas corales con fluídos diálogos, con gran variedade de personaxes que retratan á sociedade española. Os seus protagonistas son condutores dunha historia máis xeral. 

A utilización de actores secundarios ou de carácter. O importante é o aspecto físico, e a través del crea os tipos das súas películas; por iso, e porque os dirixe moi ben, os seus intérpretes parecen naturais. 

Poñer en escena feitos de a vida cotiá, deformados polo seu talento creando un mundo e un estilo propios: o berlanguismo. É frecuente, en situacións inverosímiis, dicir: ¡Parece unha pelí de Berlanga! 

Retratar a España de a segunda metade do século XX en ton de comedia: desde as penurias da guerra civil ata a autarquía da posguerra, o desarrollismo económico, a decadencia das clases parasitarias do franquismo, a transición democrática e a corrupción de éraa socialista, ata chegar ao cambio de milenio. 

O emprego maxistral dos planos secuencia como elemento narrativo. Neles destaca a posta en escena: separadamente do que se move a cámara, o traxín de a xente que provoca un ritmo intensísimo. Berlanga monta dentro do plano e usa o plano secuencia porque el é un voayeur, un mirón que quere ver todo o que está ocorrendo en cada momento.. 

Page 9: Guía Didáctica El Verdugo

El verdugo

 

  1‐ACTIVIDADES PREVIAS AO VISIONADO DA PELÍCULA  1.1‐Xustificación da elección desta película:  

Coñecemento do contexto histórico da España do desarrollismo.  Sinsentido da pena de morte. 

1.2‐O contexto histórico  A película que  imos ver  sitúase na época da posguerra. Cómpre que antes  de  comezar  aclaremos  algúns  conceptos  respondendo  ás seguintes cuestións: 

Que é unha ditadura.  Que é a autarquía  Que son as cartillas de racionamento.  Que apoios recibe España do exterior nestes momentos. 

 2‐ANÁLISE DA PELÍCULA  2.1 O tema.  

Cal é a mensaxe principal que transmite a película?  Elabora  un  esquema  cos  temas  secundarios  observados  ao longo da   proxección. 

Expón a película algún tema que che chamara especialmente a atención 

      

Page 10: Guía Didáctica El Verdugo

El verdugo

10 

   2.2 O argumento.  O filme narra a historia dun par de homes que se relevan nun extraño traballo a raiz de diversos problemas económicos. En clave de divertida comedia,  nárranos  o  sufrimento  dun  home  atrapado  entre  as  súas conviccións personales e a presión que exerce o entorno que o rodea. Poderías  poñer  algún  ejemplo  de  esta  afirmación?  ou  simplemente crees que a peli non  trata ese  tema, reflexiona entón sobre o, que  ti opinas do, argumento da película.   3.3 As personaxes.  Que  personaxes  teñen  especial  importancia  no  desenvolvemento  da película?  Caracterízaos  a  partir  do  que  recordes  da  proxección. Que trazos da súa interpretación che chamaron máis a atención?  3.4 O espazo.  En  que  lugares  se  desenvolve  a  acción?  Que  ambientes,  rurais  ou urbanos, naturais ou  interiores, son os máis habituais? Saberías decir en  que  lugares  de  España  se  está  a  desenvolver  a  acción?  Podrías comentar a situación social ou elementos característicos da época que apezcan reflejados na película?  3.5 O tempo  En  que  época  se  sitúa  a  historia?  Que  datos  explícitos  se  dan  na película? Cómpre poñer estes  datos en relación co contexto histórico. Elabora  un  breve  contexto  histórico  vinculado  a  os  datos  que  nos aporta a película.   

Page 11: Guía Didáctica El Verdugo

El verdugo

11 

  

 1‐ACTIVIDADES  POSTERIORES AO VISIONADO DA PELÍCULA 

( POSTA EN COMÚN)  1. O Verdugo é Amadeo, pero nunha segunda lectura simbólica, a quen podería referirse o título?  2. Quen era o Ministro de Información e Turismo en 1963?  3. É oportuno usar o humor para abordar a pena de morte, que 

vantaxes e inconvenienteslle ves?  

4. Coñeces algunha película que trate sobre a pena de morte.  5. Imaxina que o teu amigo Berlanga che comenta: os da censura 

non me deixan estrear co título do verdugo, que poño? Non esquezas que o título é importante: ten que crear expectativas,  debe ser suxerente, atractivo e representativo. 

 6. Que imaxe se da de España na película? Corresponde coa 

realidade histórica que temos visto na aula?  7. No verdugo aparecen diferentes puntos de vista sobre a pena de 

morte, indícaos.  8. En que momento e quen realiza o alegato máis claro contra a 

pena capital?  9. A maioría de un modo hipócrita repudia ao verdugo, pero iso non quere dicir que estean en contra da pena de morte. Comenta unha frase de Amadeo que reflicte isto.   

Page 12: Guía Didáctica El Verdugo

El verdugo

12 

   10. Por que razón é verdugo Amadeo? E José Luís?  11. Crees que na caracterización do personaxe de Carmen, Berlanga deixouse influír pola súa recoñecida misoxinia?  12. Neste sentido, recordas unha frase de Amadeo á o seu xenro para que sexa valente?