Grunnskólinn Ljósaborg

Námskeið – þróunarverkefni: Fjölbreyttar kennslu- og námsmatsaðferðir

Um verkefnið

• Meginmarkmið verkefnisins er að skipuleggja og þróa kennslu- og námsmatsaðferðir í samræmi við stefnu skólans um teymiskennslu og einstaklingsmiðun.  

• Verkefnið hefst með námskeiði á 11.–12. ágúst 2009. Í framhaldi af námskeiðinu verða myndaðir þróunarhópar sem leggja drög að verkefnum sínum.

Í hverju felst þróunarverkefni?

• Markmið• Skilgreindar leiðir• Formlegt mat á því hvernig til tekst• Skýrsla (sem aðrir geta lært af)

• Dæmi um skýrslur: – http://starfsfolk.khi.is/ingvar/throunarverkefni.html

Þróunarverkefni – þáttur í daglegu starfi

• Skólaþróunarverkefnið fellt inn í daglegt skólastarf • Þróunarteymi, stýrihópur• Samstarfshópar (kennarar eða allt starfsfólk) um

sjálfvalin, afmörkuð verkefni (áætlun – mat)• Kynningar og skólaheimsóknir• Innanhússþing• Skýrslur (munnlegar, skriflegar og á Neti)• Utanaðkomandi ráðgjöf (IS)

Hvers vegna?• Efla markvisst umbótastarf• Ræða málin – skiptast á skoðunum – skilja hvert annað betur • Jafningjastuðningur, teymisvinna• Þróa og prófa hugmyndir (saman)• Læra meira hvert af öðru• Miðla hugmyndum og reynslu (... sýna betur það sem við

erum að gera ...)• Uppgötva eigin styrk (... við erum að vinna gott starf ...)• Byggja upp hugmyndabanka – miðla góðum hugmyndum• Skóli sem námssamfélag – kennsla sem sérfræðistarf

Námskeiðið

• Þriðjudagurinn: – Kennslu og námsmatsaðferðir: Hvað er efst á baugi? (IS)– Kennsluhættir – kennsluaðferðir (IS)– Námsmatið (IS)

• Miðvikudagurinn– Heildstæð verkefni (LMJ)– Nám og kennsla í Norðlingaskóla (ÁÓ)– Samræður um næstu skref

Að þróa kennsluaðferðir sínar Ígrundun Lestur (tímarit, bækur, Netið) Leshringir Skólaheimsóknir Fræðslufundir og námskeið Sjálfsmatsverkefni Jafningjaleiðsögn Samstarfsverkefni Formleg þróunarverkefni

Kennslu- og námsmatsaðferðirnar okkar

Hverjar notum við helst?

Notum við áreiðanlega þær bestu sem völ er á? Hvernig vitum að það?

Notum við allar þær aðferðir sem okkur langar til að nota?

Náum við öllu sem hægt er að ná út úr kennslu- og námsmatsaðferðum okkar?

Höfum við áhuga á að bæta kennslu- og námsmatsaðferðir?

Hvaða markmið skipta mestu?• Tjáning• Samstarfshæfni• Þekking – eða hæfni í

þekkingarleit• Gagnrýnin hugsun• Sköpun• Frumkvæði, áræði• Ábyrgð• Sjálfsþekking• Dugnaður

Hvaða aðferðir duga

best til að ná þessum

markmiðum?

Nokkur mikilvæg atriði um kennslu- og námsmatsaðferðir

• Kennslu- og námsmatsaðferðir hafa ólík markmið• Engin kennslu- eða námsmatsaðferð er fullkomin• Kennarar verða að þekkja eiginleika, styrk og

veikleika þeirra aðferða sem þeir beita• Hugsanlegt er að aðferðir henti okkur (og

nemendum) misvel• Kennsluaðferð verður að laga að viðkomandi

nemendahópi og aðstæðum

Flokkun IS: Hinir níu aðalflokkar kennsluaðferða

1. Útlistunarkennsla 2. Þulunám og þjálfunaræfingar3. Verklegar æfingar4. Umræðu- og spurnaraðferðir5. Innlifunaraðferðir og tjáning 6. Þrautalausnir 7. Leitaraðferðir8. Hópvinnubrögð9. Sjálfstæð skapandi viðfangsefni

Litróf kennsluaðferðanna - Kennsluaðferðavefurinn

Þessi flokkunbyggir á

greiningu á markmiðum aðferðanna og

þeim kröfum sem þær gera til kennara og nemenda

http://olc.spsd.sk.ca/DE/PD/instr/index.html

Glossary of Instructional Strategies

Fleiri kennsluaðferðavefirEdmund Sass:

Learning Theories and Teaching Models

Samkennsla árganga Skref í átt tileinstaklingsmiðaðs

náms

Einstaklingsmiðað nám merkir oftast ...

... að kennarar reyna með markvissum hætti að koma betur til móts við hvern nemanda með hliðsjón af ...Getu og kunnáttu og hvers og einsHæfileikum ÁhugaNámstíl (Learning Style)Áformum

Áherslur sem oft tengjast umræðu um einstaklingsmiðað nám

• Þyngdarskipt viðfangsefni• Útikennsla og vettvangs-

kannanir • Breytt námsumhverfi:

Vinnusvæði og verkstæði• Teymiskennsla• Samkennsla árganga• Þverfagleg samvinna • Samvinna nemenda, kennara

og foreldra • Tengsl við

grenndarsamfélagið• Leiðsagnarhlutverk

kennarans

• Ábyrgð og þátttaka nemenda• Val nemenda• Námsáætlanir og námssamningar• Markviss notkun tölvu og

upplýsingatækni • Skapandi starf af ýmsu tagi • Sveigjanlegir námshópar• Samvinnunám• Jafningjafræðsla• Heildstæð viðfangsefni,

þemanám, samþætting• Sjálfstæð verkefni og

upplýsingaleit

Carol Ann Tomlinson

Leadership for Differentiating Schools and Classrooms. 2000.

Differentiated, flexible, personalized and responsive instruction

How to Differentiate Instruction in Mixed-Ability Classrooms. 1995 / 2001 (2. útgáfa).

The Differentiated Classroom. Responding to the Needs of All Learners. 1999.

Fulfilling the Promise of the Differentiated Classroom: Strategies and Tools for Responsive Teaching. 2003.

Líkan Tomlinson og Allan

Hægt er að einstaklingsmiða:

Inntak(Content)

Inntak(Content)

Með hliðsjón af

Með því að beita aðferðum á ýmsu tagi ...

Aðferð(Process)

Aðferð(Process)

Skil(Product)

Skil(Product)

Umhverfi(Environment)

Umhverfi(Environment)

Námshæfi / getu(Readyness)

Námshæfi / getu(Readyness)

Áhuga(Interest)

Áhuga(Interest)

Námstíl(Learning Style)

Námstíl(Learning Style)

Viðhorfi(Affect)Viðhorfi(Affect)

Aðferðir sem henta einstaklingsmiðuðu skólastarfi samkvæmt Tomlinson o.fl.

• Samvinnunám• Fjölgreinda-

kennsla• Einstaklingsmiðað

heimanám• Námssamningar• Samkomulagsnám• Þemanám,

heildstæð viðfangsefni

• Þyngdarskipt efni• Mismunandi

verkefni

• Sjálfstæð viðfangsefni

• Vinnuspjöld• Valverkefni +

valnámskeið • Frjáls verkefni• Stöðugt,

fjölþætt námsmat

• Fjölbreytt náms-gögn, textar, ítarefni

• Markviss notkun ólíkra miðla

• Kennsluforrit• Samræðuaðferðir• Áhugasvæði – krókar

– valsvæði (hringekjur)

• Áhugahópar• Jafningjakennsla• Lausnaleitarnám

Dæmi um íslenska skóla sem hafa unnið að þróun kennsluaðferða

• Norðlingaskóli• Hrafnagilsskóli• Framhaldsskólinn á Lau

gum• Lundarskóli• Hvolsskóli

Starfsmenn þessara skóla hafa verið

ötulir við að miðla öðrum af reynslu

sinni

Námsmat í deiglu

• Bandaríkin: Óhefðbundið námsmat (námsmöppur (portfolio assessment), frammistöðumat, stöðugt, fjölþætt námsmat) – mótvægi við stöðluðum áhættuprófum

• Bretland: Leiðsagnarmat (Formative Assessment) – tengist mjög hugmyndum um einstaklingsmiðað námsmat

Leiðsagnarmat (e. formative assessment)• Kjarninn í leiðsagnarmati er að nemandinn fái

(stöðuga) endurgjöf um nám sitt ásamt ábendingum um það hvernig hann geti bætt sig (ráðgjöf)

• Því er haldið fram að fjöldi rannsókna sýni fram á þýðingu vandaðs leiðsagnarmats til að bæta námsárangur

• Nemendur sem standa höllum fæti í námi virðast njóta sérstaklega góðs af leiðsagnarmati

• Sjálfsmat er mikilvægur þáttur í leiðsagnarmati en meginatriði er að nemendur skilji til hvers er af þeim ætlast (skilja markmiðin)

Black og Wiliam 1998: Inside the Black Box

Að hvaða atriðum

þarf ég að einbeita mér

við upprifjun?

Hvar er ég

sterkur og hverjir

eru veikleikar

mínir?

Hvernig

stend ég mig?

Hvernig veit ég

hvort vinna mín sé

góð?

Hvað fær mig

virkilega til að

hugsa?

Hver eru

markmiðin mín?

Hvað get ég

munað og hvernig fæ

ég betur skilið?

Er ég að læra eins

og mér hentar best?

Hvað þarf ég

að gera til að

bæta mig?

Hvernig fer ég að

því að ná árangri og

taka framförum?

Lykilhlutverk sjálfsmatsins

Gagnlegt kver um sjálfsmat:Self-assessment

Þóra Björk Jónsdóttirfær þakkir fyrir að benda IS

á þetta efni.

Kennslufræði leiðsagnarmats

• Útskýra markmið fyrir nemendum

• Beita markvissum spurningum

• Leiðbeinandi endurgjöf

• Virkja nemendur (sjálfsmat, jafningjamat)

• Jafningjakennsla

(Wiliam 2007: Changing Classroom Practice )

Margir skólar hér á landi eru og hafa verið að vinna skipulega að þróun námsmats:

• Vesturbæjarskóli• Grunnskólinn í Borg

arnesi• Laugalækjarskóli• Ölduselsskóli• Salaskóli• Hrafnagilsskóli

• Ingunnarskóli og Norðlingaskóli

• Langholtsskóli• Víkurskóli• Skólarnir í Fjallaby

ggð• ... og margir fleiri

Einstaklingsmiðað námsmat• Gengið er út frá getu og hæfni hvers nemanda• Matið nær til allra flokka markmiða (fjölbreytni)• Matið er stöðugt og reynt er að flétta með

eðlilegum hætti inn í námið• Námsmatsverkefnin sjálf eiga að hafa

kennslufræðilegt gildi• Matið nær jafnt til aðferða og afurða (úrlausna)• Byggt er á margvíslegum gögnum og sjónarhornum• Áhersla á stöðuga og uppbyggjandi endurgjöf

(leiðsögn)• Áhersla á virka þátttöku nemenda, sjálfsmat,

jafningjamat

Helstu námsmatsaðferðir

Skipulegar athuganir Mat á frammistöðu Greining og mat á

verkefnum / úrlausnum Námsmöppur /

sýnismöppur („Portfolio“)

Dagbækur, leiðarbækur Sjálfstæð verkefni Sjálfsmat nemenda

Jafningjamat Umræður – viðtöl Viðhorfakannanir Próf og kannanir Óhefðbundin próf Námshátíðir,

upp-skeruhátíðir (Celebration of Learning)

Heimildir um námsmat á Netinu

• Kennsluaðferðavefurinn • Námsmatsvefur Guðrúnar Pétursdóttur• Ástralski PEEL vefurinn:

• Best Practices