GÖRME ENGELLİ BİREYLERE VE AİLELERİNE PSİKOLOJİK DESTEK · 2019-05-13 · Bebeğiniz 1-1,5...
36
GÖRME ENGELLİ BİREYLERE VE AİLELERİNE PSİKOLOJİK DESTEK
Transcript of GÖRME ENGELLİ BİREYLERE VE AİLELERİNE PSİKOLOJİK DESTEK · 2019-05-13 · Bebeğiniz 1-1,5...
fd
GÖRME ENGELLİ
BİREYLERE VE AİLELERİNE
PSİKOLOJİK DESTEK
Sevgili Hemşehrilerim,
İstanbul Büyükşehir Belediyesi olarak bünyemize bağlı kurum ve kuruluşlarımızla birlikte “Engelsiz bir İstanbul” için çalışıyoruz. Engelli vatandaşlarımızın daha iyi, daha konforlu ve daha güvenli bir şehirde yaşaması için yatırımlar yapıyoruz. Merkezlerimizde; bilinçlendirme, yönlendirme, danışmanlık, sosyal ve mesleki iyileştirme hizmetleri veriyoruz.
İstanbul Büyükşehir Belediyesi Engelliler Müdürlüğü ile birlikte engelli bireylere yönelik sağlıktan manevi bakıma, spordan kültüre, ulaşımdan istihdama kadar pek çok alanda hizmet sunuyoruz. Yaptığımız her yatırımda engelli vatandaşlarımızın refahını göz önünde bulunduruyor; yatırım ve hizmetlerimizi bu yönde gerçekleştiriyoruz. Engelleribirlikte aşarak, engelli vatandaşlarımızın geleceğeumutla bakmasını ve onların toplumsal hayatakatılımını artırmayı hedefliyoruz.
Hayatınızı güzelleştirmek ve sizlere hizmet etmek için bütün gücümüzle, bütün enerjimizle çalışmaya ve üretmeye devam edeceğiz. El ele verdiğimizde aşılmayacak hiçbir engel yoktur…
Bilgivebirikimleriylebuçalışmanınoluşturulmasınabüyükkatkısağlayan SayınProf.Dr.IşınBaralKulaksızoğlu’nateşekkürlerimizisunarız.
GÖRME ENGELLİ BİREYLERE VE
AİLELERİNE PSİKOLOJİK DESTEK
6
İçindekiler
GENEL BİLGİLER Görme Engellilik Görme Engelinin Nedenleri Çocuğumun Görme Engelli Olduğunu Nasıl Anlarım ? EĞİTİM Görme Engelli Çocukların Eğitimlerine Ne Zaman Başlanmalıdır? Görme Engellilerin EğitimiGörme Engelli Bireyler Hangi İşlerde Çalışabilirler ve Başarılı Olabilirler? AİLE VE SOSYAL ÇEVREYE ÖNERİLER Erken Çocukluk Döneminde Görme Engelli Bebeğe Nasıl Davranılmalıdır?Bebeklik Dönemi Sonrası Görme Engelli Çocukların Yetiştirilmesinde Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar Görme Engelli Bir Birey Yardım Almaksızın Dolaşabilir mi?Görme Engelli Olan Bireyin Günlük Yaşamda Özel Materyallere İhtiyacı Var mıdır? Görme Engelli Bireylerde Çevre Güvenliği ve Bağımsız Yaşam Görme Engelli Bireylerin Ailelerine Öneriler Görme Engelli Yetişkin Bireylerle İletişim Önerileri Görme Engelli Çocuklarla İletişim ÖnerileriGörme Engellilerde ve Ailelerinde Yaşanılan Stresle Baş Etme Yolları EK BİLGİLER Deprem ve Benzeri Acil Durumlarda Yapılması GerekenlerEngellinin Haklarıİlgili Kurum ve Kuruluşlar Görme Engelliler İçin Faydalı Olacak Web Siteleri Türkiye’deki Görme Engelli Kütüphaneleri (Sesli Kitap): Görme Engellilik İle İlgili Filmler Görme Engellilik İle İlgili Kitaplar
KAYNAKÇA
GÖRME ENGELLİ BİREYLERE VE AİLELERİNE PSİKOLOJİK DESTEK
7
GENEL BİLGİLER
Görme Engellilik
Tek veya iki gözünde tam veya kısmi görme kaybı olanlar, görme kaybı ile birlikte göz protezi kullananlar, renk körlüğü ve gece körlüğü olanlar görme engelli grubundadır.
Görme Engelinin Nedenleri
Doğum Öncesi Nedenler
• Genetik aktarım • Annenin hamilelik sırasında geçirdiği ateşli hastalıklar • Annenin hamilelik sırasında röntgen ışınlarına maruz kalması • Annenin hamilelik sırasında geçirdiği düşme, çarpma gibi kazalar
Doğum Anı Nedenleri
• Doğum anı travmaları • Doğumun geç ve zor olması • Doğum anında kordon dolanması sonucundabeyne oksijen gitmemesi ve bunun sonucu olarak beynin görme merkezinin zarar görmesi
Doğum Sonrası Nedenler
• Ateşli hastalıklar • Kazalar • Zehirlenmeler • Tümörler
8
Çocuğumun Görme Engelli OlduğunuNasıl Anlarım?
Görme engeli, çocuklarda özellikle bebeklerde zor fark edilen bir durumdur. Çünkü küçük yaştakileryaşadığı şeyi ifade edemezler. Bu nedenlegörme engelinin fark edilmesinde ailelere büyük iş düşmektedir. Ailelerin çocuklarını inceleyip görme bozukluğu belirtilerini yakalamaları ve doktor muayenelerini aksatmamaları gerekir. Görme güçlüğünün ne kadar erken farkına varılırsa o kadar erken, onun için planlanmış eğitime başlayabilir.
Çocuğun görme engeli olup olmadığını anlamaya yönelik ipuçları: • Gözlerinin önünde bulunan ilgi çekici eşyaları takip edememe ya da farkına varamama • Uzun süre aynı yere bakma • Farklı bir şekilde gözlerini döndürme • Sık sık gözlerini ovma ve kaşıma • Gözlerini ışıktan kaçırma ve gözlerinde titreme • Sağa sola amaçsız uzanma ve sık sık düşme • Renkli bir resmin renklerini ayıramama • Gözlerde kızarma ve yaşarma • Gözlerde anormal bir şekilde büyüme ve küçülme • Gözlerin ortasında bulanıklık ve ışık geldiğinde parlama
9
EĞİTİM
Görme Engelli Çocukların Eğitimlerine Ne Zaman Başlanmalıdır?
Eğitim sürecinde, görme engelli olan çocukların engeli olmayan akranları ile benzer şekilde ilerleme gösterebilmeleri için erken tanılanmaları önem taşımaktadır. Örneğin; görme yetisinde azalma olan bir çocuğun görme kaybının derecesi fark edilmediği bir durumda, okulda gerilemesi muhtemel olacaktır.Çünkü bu çocuğun diğer akranlarından farklı bir eğitim alması gerekmektedir. Öğrenmek için görsel materyaller kullanan okul öğretmeni, görme engelli öğrencinin ihtiyaçlarına karşılık veremeyecektir. Bu durum da öğrencinin, arkadaşlarının gerisine düşmesine; hatta akranları arasında alay konusu olmasına sebep olabilecektir. Dolayısıyla da çocuğunuz okuldan soğuyacak, psikolojik açıdan çöküntü yaşayabilecek ya da tepkisel olarak saldırganlıkgibi davranışlar sergileyebilecektir. Ayrıca, araştırmalara baktığımızda, hiçbir şekilde erken eğitime tabi tutulmamış olan görme engelli öğrencilerin, akranlarına kıyasla ortalama olarak bir ila iki yıl yaşıtlarının gerisinde olduklarını söyleyebiliriz.
Bu farklılıkları ortadan kaldırabilmenin yolu, görme engelli çocuğunuzun erken yaşlarda eğitimine başlanmasından geçmektedir.
10
Görme Engellilerin Eğitimi
Görme engelli çocuklar, ilköğretim seviyesindeki öğrenimlerini görme engelliler için açılmış olan gündüzlü ve yatılı özel eğitim okullarında sürdürmektedir. İlköğretim seviyesindeki okullar yatılı hizmet vermekte olup, gündüzlü olarak da öğrenci kabul etmektedir. İlköğretim seviyesindeki görme engelli öğrenciler, görenlerin devam ettiği ortaöğretim kurumlarında da öğrenimlerini sürdürebilmektedir. Üniversite sınavlarında başarılı olan öğrenciler yükseköğrenime devam edebilmektedir. Görme engeli olmayan çocukların takip ettikleri eğitim programı, görme engelli çocuklar için de uygundur. Ancak program ve öğretim süreçlerinde uyarlamalar yapılması gerekmektedir. Aynı zamanda bağımsız hareket ve günlük yaşam becerilerinin öğretimi de programa dâhil edilmelidir.
Görme Engelli Bireyler Hangi İşlerdeÇalışabilirler ve Başarılı Olabilirler?
Bu durum, bireye sağlanan olanaklarla ve gelişmekte olan teknoloji ile yakından ilişkilidir. Avukatlık, müzisyenlik, öğretmenlik, telefon santralciliği, danışma görevlisi, radyo veya televizyonlarda çeşitli görevler, birtakım el işleri vb. işler görme engelli bireylerin başarılı oldukları meslekler arasında sayılabilir. Örneğin; İBB Engelliler Müdürlüğümüzün görme engelli avukatları ve psikoloğu kurumumuzda, başarılı bir şekilde görevlerini sürdürmektedir.
11
AİLE VE SOSYAL ÇEVREYE ÖNERİLER
Erken Çocukluk Döneminde Görme Engelli Bebeğe Nasıl Davranılmalıdır?
Öncelikle onun birtakım özellikleri kalıtımsal olarak getirdiğini yani çocuğunuzun aileden birine çektiğini unutmayınız. Onda görmek istemediğiniz her özelliği, görmemesine bağlayarak üzülmeyiniz. İlk aylarda bebeğiniz uzun süre hareket etmeyecek, ellerini yumarak sırt üstü yatacaktır. Bu nedenle bakıcının (anne) bebeğin bu pozisyonunu bozması ve onu hareket ettirmesi gerekecektir.
Bebeğin ilgisini çekebilmek için ona ses çıkaran oyuncaklar alınmalıdır. Görme duyusu olmayan bebeğin işitsel uyaranlardan da yoksun bırakılması bebekte gelişim geriliğine sebep olabilecektir.
Elbette ki hiçbir bebek uzun süre tek başına bırakılmamalıdır fakat bu bebeğin görme engeli de varsa daha da dikkatli olunması gerekir. Eğer ki uzun süreli olarak bebeğinizden uzakta kalmanız gerekiyor ise (yemek yapmak için mutfağa gitmek vb. ev işleri ) onu da kucağınızda götürmeniz en uygun davranış olacaktır.
Bebeğinizin uyuma zamanlarını ayarlarken dikkat etmeniz gereken durumlardan biri, ev sakinlerinin uyanık olduğu zamanlarda bebeğinizin de uyanık olmasını sağlamanızdır. Bu şekilde bebeğinizin diğer insanlarla iletişim kurmasına yardımcı olmuş ve onun gelişimini desteklemiş olursunuz.
Görme engelli olan bebeğiniz, gören bebeklerle kıyaslandığında cisimleri ağızlarına daha fazla götürmektedirler. Çünkü onlar dış dünyayı ağız yoluyla tanımak zorundadırlar. Bu yüzden onun bu davranışını mikrop bulaşır, hastalanır endişesiyle çok fazla engellemeye çalışmayınız.
12
Elleri göğüs hizasında birleştirmek önem taşımaktadır. İleriki zamanlarda iki el kullanılarak yapılacak olan pek çok becerinin kazandırılması için çocuğunuzu, iki elle tutma, sallanan bir oyuncağı iki el ile yakalama gibi faaliyetlere yönlendiriniz.
Gören bebeklerin kendiliğinden yaptığı tek el ile ayağını yakalama, iki el ile tek ayağını yakalama, çapraz el ve ayak yakalama gibi hareketlerini görmeyen bebeğinize sizin yaptırmanız gerekir. Bu hareketler çocuğunuzun vücudunun bölümlerini tanımasına yardım edecektir, ayrıca zihninde mesafe kavramını geliştirmesine de olanak tanıyacaktır.
Görmeyen bebeğinizin giysilerini seçerken farklı kumaşlar kullanmaya dikkat ediniz, ona sadece penye fanila ya da zıbın giydirmeyiniz. Unutmayın ki çocuğunuzun tenine ne kadar çeşitli kumaş temas ederse çocuğunuz zihninde o kadar çok kavram oluşturabilecektir.
Gören bir bebek ilgisini çeken bir nesneye ulaşabilmek için çaba gösterir. Bu nedenle söz konusu nesneye doğru gitmek için emeklemeyi kendiliğinden öğrenir. Görmeyen bebekler ise kendiliğinden emeklemezler. Sesli oyuncakları kullanırsanız emekleme için çaba gösterecektir. Bu yüzden bu tür oyuncakları kullanarak onu emeklemeye teşvik etmelisiniz.
Görmeyen çocuklar sıklıkla başlarını öne eğerler. Bunu önlemek için bebeğinizi yalnızca sırt üstü yatırmayınız. İhtiyaçlarını karşıladığınız ve bebeğiniz keyifli olduğu zamanlarda onu alçak bir yere yüzükoyun yatırınız ve siz yüksekte oturarak ona sesleniniz. Böylece çocuğunuzun boynunu yukarı kaldırma egzersizleri yapmış, onun boyun kaslarını geliştirmiş ve başını dik tutmasını sağlamış olursunuz. Bunları yapabilmesi için kolları üzerinde hareket etmesine yardımcı olmalısınız.
Bebeğinize içini nohut, fasulye, pirinç, mercimek gibi çeşitli bakliyatlarla doldurduğunuz yastıklar yapınız. Bebeğiniz, bu farklı yastıklar üzerinde yüzükoyun ve sırtüstü yatarak değişik dokunma uyaranları ile sert-yumuşak, iri-ufak gibi kavramları hissederek öğrenecektir.
13
Bebeğiniz 1-1,5 yaşlarına geldiği zaman kol, bacak, baş, karın gibi organları onun vücudunda ve kendi vücudunuzda gösteriniz.
Daha sonra ağız, burun, kulak, saç, kaş, diş ve el - ayak parmakları gibi bölümleri anlatınız.
Bu dönemlerde çocuğunuza hayvan seslerini de öğretebilirsiniz. En iyi öğrenmeyi sağlamak için ise gerçeğini dinletmeli, hatta mümkün olanları el yordamı ile keşfetmesine imkân sağlamalısınız.
Bebeğinizin anne ve baba ayrımını keşfedebilmesi için de onunla ilgilenirken, herhangi bir aktivite gerçekleştirirken anne ve baba olarak birlikte hareket etmelisiniz.
Bebeklik Dönemi Sonrası Görme Engelli Çocukların Yetiştirilmesinde Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar
Görme engelli olan çocuğunuz da diğer tüm çocuklar gibi belirli gelişme evrelerinden geçerekbüyür. Bu gelişim evrelerindeki tüm davranış özellikleri diğer çocuklarla benzerdir.
Çocuğunuzun davranışlarını gözlemlerken, endişelenmeden önce bu davranışın diğer çocuklarla benzer olup olmadığına, onun içinde bulunduğu gelişim aşamasına uyup uymadığına bakınız. Bu uygunluğu test etmek için de çocuk psikolojisi, çocuk gelişimi ile ilgili kaynakları okuyunuz ve herhangi bir zorlukla karşılaştığınız zaman çocuğunuzun görmemesini sığınma aracı olarak kullanmayınız.
Bir davranış ya da becerinin ortaya çıkabilmesi için öncelikle çocuğunuzun o evreye uygun fiziksel gelişimini (kas, beyin, sinir sistemi) tamamlamış olması gerekir. Bu nedenle görme engeli olan çocuğunuzdan henüz ulaşamadığı gelişim aşamasının özelliklerini sergilemesini beklemeyin. Unutmayın ki çocuğunuz ancak uygungelişim aşamasına ulaştıysa sizin ona sunacağınız imkânlardan faydalanabilir.
Çocuğunuzun gelişimi sizin istediğiniz hızda değil, doğuştan büyüme hızında gelişim gösterecektir.
14
Burada dikkat edilmesi gereken şey, tüm çocukların büyüme hızlarının farklı olacağıdır. Bir çocuk herhangi bir beceriyi 2 ay önce kazanabilirken bir diğeri 3 ay sonra kazanabilir. Siz, böyle bir durumda telaşa kapılmadan çocuğunuza gereken olanakları sunmaya devam edin.
Çocuğunuz tüm gelişim evrelerinde aynı hızda ilerlemez, bu durum normaldir. Örneğin; yürümeyi öğrenmeye çalışan bir çocuğun konuşması yavaşlayacaktır. Ancak yürüme yeteneğini kazanınca konuşma, cümle kurma konusunda çocuğunuzda yine bir ilerleme görülecektir.
Görme engelli çocuklarda görme duyusunun yerini baskın bir şekilde dokunma duyusu almaktadır. Bu nedenle çocuğunuz dış dünyayı görerek tanımak yerine elleri ile yoklayarak tanımaya çalışmakta, dokunma duyusu ile elde ettiği izlenimleri kullanarak çeşitli kavramlar geliştirmektedir. Görme engelli çocuğunuzu yürümesi için sizin teşvik etmeniz gerektiğini unutmayınız.
Yürümeyi öğrenen görme engelli çocuğunuza koşmak, atlayıp zıplamak, dizini bükmek, eğilmek, kolunu kaldırmak-uzatmak gibi değişik hareketleri sizin öğretmeniz gerekmektedir. Bu tür hareketleri ona öğretirken siz o hareketleri kendi elleriniz ile çocuğunuzun kol ve bacakları üzerinde yaptırmalısınız.
Ayrıca hareketleri isimlendirmeli ve tarif ederek açıklamalısınız. Bu hareketleri görmediği için kendi başına öğrenemeyeceğini bilmelisiniz. Avuç içimizle ayak tabanlarımı beynimize eşdeğer düzeyde bilgi aktarmaktadır.
Bu nedenle hava ve ısı şartlarına uygun olarak çocuğunuzun yalın ayak ile her yerde dolaşmasına müsaade ediniz. Bu şekilde zemin ve yüzey farklılıklarını keşfedecektir. Evde taş, parke, marley, fayans, mermer, halı ve kilim farkını; dışarıda ise çimen, toprak, kum, çakıl ve asfalt farkını öğrenecektir. Aynı zamanda ona cisimlerin özelliklerini de öğretmeye çalışın. İnce-kalın, soğuk-sıcak, kısa-uzun, büyük-küçük gibi farkları ayırt
15
edebilmesini sağlayın. Bunun yanında cisimlerin yapıldığı maddeleri de öğrenmesine olanak tanıyın: plastik, tahta, kumaş, cam, metal gibi. Bunları çocuğunuza sürekli isimlendirerek anlatmanız gerekir. Çünkü dokunmadan, hissetmeden yalnızca anlatılanları dinlemek ona çok bir şey katmayacaktır.
Tüm çocuklar oyun ile öğrenirler.Çocuklara, ders çalışmak pek cazip gelmez ve istekli olmazlar. Bu nedenle çocuğunuza bir şey öğretirken pek çok faaliyeti oyuna dönüştürerek yaptırmanız daha isabetli olacaktır.
Evinizde çocuğunuzun rahat dolaşmasına engel olabilecek türde batıcı, yaralayıcı, can yakıcı nesneleri toplayınız. Görmeyen çocuğunuz dolaşmaktan, hareket etmekten korkmaksızın bırakın çevresini keşfetsin. Özgürce dolaşarak dış dünyayla baş etmeyi öğrenmesine izin verin.Yeni yürümeye başlayan çocuğunuza oyuncak seçerken itilen, çekilen ve özellikle ses çıkaran oyuncakları tercih ediniz. Ayrıca oyuncakların malzeme açısından da tahta, kâğıt, karton, bez, plastik, metal gibi farklılık göstermesine dikkat ediniz. El ile sıkılabilecek türden olan oyuncaklar da çocuğunuzun el kaslarının gelişmesine yardımcı olacaktır.
Çocukluk dönemi olarak kabul edilen 0-6 yaşları, bütün çocuklar açısından öğrenmenin somut olarak gerçekleştiği bir dönemdir. Bu dönemde, görmeyen çocuğunuzun somut nesneleri kullanarak zihninde kavramlar oluşturmasına yardımcı olunuz. Düz, pütürlü, sivri, yamuk, düzgün, köşeli gibi pek çok kavramı seçtiğiniz özel oyuncaklarla çocuğunuza dokunma duyusu aracılığı ile öğretebilirsiniz.
Görmeyen çocuklar sesli uyaranlara ve müziğe karşı oldukça ilgilidir. Gören bir çocuk dış dünyadaki nesneleri bir görüşte algılayabilir. Görmeyen bir çocuk ise herhangi bir nesneyi eline aldığında önce bir parçasını, sonra diğerini, sonra ise sırası ile kalan bölümlerini algılayacaktır. Diğer bir
16
deyişle onların algı dünyasında parçadan bütüne doğru bir ilerleyiş olacaktır. Bu nedenle görmeyen çocuğunuza bir şey öğretirken muhakkak öğreteceğiniz şeyi alt basamaklara bölmeli ve aşama aşama öğretmelisiniz. Çocuğunuza nerde olduğunu anlaması, mekânalgısı kazanması için önce odasını, kapıdan itibaren duvarları el yordamı ile seçmesini sağlayarak ve sırası ile eşyaları tanıtarak öğretme yolunu seçmelisiniz.
Çocuğunuzun evinizin düzenini, odalarınızın yerini öğrenebilmesi için evdeki eşyalarınızın yerini sıkça değiştirmemeye çalışınız. Görme engelli çocuğunuzu diğer tüm çocuklar gibi parklara götürünüz; koşmasına, kaymasına izin veriniz. Kendi başına hareket edebilmesi için bağımsız hareket yöntemlerini öğretiniz.
Çocuğunuzun yemek yeme becerilerini kazanabilmesi için kaşık kullanmasını sağlayınız.
Görmemesine bağlı tiklerin oluşmasını engellemeniz de önem taşımaktadır. Bu tür tikler geliştirmesine engel olmak için onun hareketsiz kalmasını, canının sıkılmasını önlemeniz gerekecektir.
İmkân olduğunca onu her yaşta ve bütün vücudunu kullanmasını sağlayacak türde hareket ve faaliyetlere yönlendirmelisiniz.
17
Görme Engelli Bir Birey Yardım Almaksızın Dolaşabilir mi?
Çevre koşulları uygun hale getirildiği ve gerekli eğitim verildiği sürece görme engelli bir birey kendi başına (Beyaz Baston) bir yerden başka bir yere gidebilecektir. Görme engelliler için özel olarak tasarlanmış metal ya da plastik olan beyaz bastonlar, onların kendi başlarına dolaşmalarına yardımcı olacaktır. Ancak baston kullanarak gezebilmesi için bir eğitim sürecinden geçmek gerekmektedir. Görme engelli olan bireyin henüz küçük yaşlarda iken baston eğitimini almaya yönlendirilmesi kişinin bağımsızlığını kazanabilmesi açısından büyük önem taşımaktadır. Aksi halde yaş ilerledikçe bu eğitimi benimsemeleri güçleşmektedir. Burada dikkat edilmesi gereken nokta, baston kullanmaksızın görme engelli bir bireyin gezip dolaşmasının kendisi açısından tehlikeli olacağının bilinmesidir.
Görme Engelli Bireyin Günlük YaşamdaÖzel Materyallere İhtiyacı Var mıdır?
Evet, görme engelli bireyler günlük yaşamlarında, eğitimleri sırasında kendileri için özel olarak üretilmiş malzemeler kullanırlar. Okuma yapabilmeleri için kabartma noktalarlayazılmış bir alfabeyi kullanırlar. “Braille” olarak bilinen bu alfabede rakamlar ve harfler kabartılmış şekilde noktacıklar olarak ifade edilmektedir. Görme engelli bireyler böylece
18
parmak uçları yardımıyla dokunma duyularını kullanarak, başkalarına muhtaç olmadan bilgi sahibi olabilme ihtiyaçlarını karşılamaktadır.Ekran okuyucu bilgisayarlar sayesinde bilgisayarları rahatlıkla kullanabilmekte, internet aracılığıyla istedikleri bilgiye ulaşabilmektedirler.Yine kendileri için özel tasarımı olan kabartma haritalarla dünyamız hakkında bilgi sahibi olabilmekte ve ülkelerin, denizlerin, dağların, şehirlerin yerlerini zihinlerinde canlandırabilmektedirler.
Görme Engelli Bireylerde Çevre Güvenliği ve Bağımsız Yaşam
Görme engelli bireyler günlük yaşamlarını (aile hayatları, okul hayatları, iş hayatları vs.) güvenli bir biçimde sürdürebilmeleri için desteğimize ihtiyaç duyabilirler. Bu bağlamda, görme engelli bireyin, yürürken kaldırımları veya merdivenleri algılayabilmesi için kolunuza girmesini sağlayabilirsiniz. Bununla beraber, bireyden yarım adım kadar ileride yürümeniz gerekir.
Yol veya yön soran bireye yardımcı olabilmek için, yolu kesin ve anlaşılır bir dille tarif etmelisiniz. Görme duyusuna yönelik tabirler kullanmak yerine yolu yoklayarak bulabileceği şekilde anlatmalısınız.
Duraklarda bekleyen bireye yardımcı olabilmek için ona, binmek istediği otobüs ile ilgili bilgi almak
19
isteyip istemediğini; karşıdan karşıya geçmek istediğini anladığınız görme engelli bireye de yardım isteyip istemediğini sorabilirsiniz.
Görme engelli bireyin evdeki durumu göz önüne alındığında ise şu hususlara dikkat etmelisiniz:
• Evin kapılarını yarı açık bir biçimde bırakmamalısınız. • Evin içinde rahat hareket etmesini sağlamak amacıyla ayaklarına dolanabilecek yerlerde eşya bırakmamaya özen göstermelisiniz. • Sağlığını tehdit edebilecek kesici ve delicialetleri ortalıkta, onun yürüdüğü/kullandığı mekânlarda bırakmamalısınız. • Tanıdık olmayan bir ortamda olan bireyetuvaletin, prizlerin, elektrik düğmelerinin ve pencerelerin yerini göstermelisiniz. • Aşina olmadığı bir odaya girdiğinde onu odanın ortasında bırakmamalı, oturabileceğibir yere götürmelisiniz. Görme Engelli Bireylerin Ailelerine Öneriler
• Aileler için engelli bir bireye sahip olmak, yaşamlarının en zorlu ve beklenmedik deneyimidir. Anne-babalar, engelli bir çocuğa sahip olduğunda ilk olarak hayal kırıklığı yaşarlar. Bu duyguya üzüntü ve öfke de eşlik edebilir. Çocuklarına ne olduğunu ve ileride ne yaşayacaklarını bilemedikleri için büyük endişe içindedirler. Engelli çocuğa sahip ailelerde birincil güçlük, ailenin çocuğu kabullenmesinde ve engelini anlamasında yaşanır. • Anne babalar çocuklarının engel tanısını öğrenmelidir. Böylece çocukları ile daha olumlu ilişkiler kurup bozulan aile ilişkilerini düzenleyebilirler. Çocuğun, engelini kısa süredekabullenebilmesi için ona destek olunması gerekmektedir. Duygularınızı aile üyeleri ile paylaşın. Duygularınızı göstermekten kaçınmayın.Olumlu bakış açışınızı hiç kaybetmeyin.
20
• Çocuğunuzun etkili eğitim programlarında bulunun, onun gelişimini izleyin.
• Acıma duygusundan kaçının, bunun çocuğunuzun gelişimini olumsuz etkileyeceğini unutmayın.Görme engelli kişi, himayeye muhtaç, acınacak ve çaresiz bir insan değildir; bunu aklınızdan çıkarmayın. • Ona gerekli imkânların sunulması halinde kimseye rahatsızlık vermeyecek ve muhtaç olmaksızın yaşamını başarılı bir şekilde sürdürebilecektir. • Görme engelli bir bireyin yaşadığı herbaşarısızlığa görmemesini mazeret göstermesine kadar yanlışsa sizlerin de her başarı için görmenin gerekli olduğunu ileri sürmeniz o kadar yanlıştır.
Görme Engelli Yetişkin Bireylerle İletişim Önerileri
• İhtiyaç duyduklarını fark ettiğinizde yardım teklif edin. • Kendinizi tanıtın. Grup içindeyseniz onu gruptaki diğer kişilerle tanıştırın. • Görme engelliler kollarından destek alırlar. Kol kola girmeniz gerekiyorsa siz onun koluna girmeyin; ona, sizin kolunuza girmesini teklif edin. • Duvar, masa gibi dokunabileceği bir şeyin yanına bırakın. • Fazla korumacı davranmaktan sakının. Bu şekilde bir yaklaşım bireyin psikolojik ve sosyal açıdan gelişimini ve bağımsız yaşam becerilerini kazanmasını engelleyecektir. • Görme engelli birey ile iletişimde temel kıstas, engelli bireyi kendine özgü kişiliğe sahip, kendi kararlarını kendi verebilen biri olarak görmektir. • İletişim sırasında diğer insanlara nasıldavranıyorsanız engelli bireye de öyle davranmanız gerekir. Durumları nedeni ile gösterilen aşırı ilgi ya da görmezden gelme, bireyi olumsuz etkiler.
21
Görme Engelli Çocuklarla İletişim Önerileri
• Görme engelli bir çocukla iletişim kurarken ona dokunmak, hem çocuğun kendisiyle konuşan kişiyi daha iyi algılamasını hem de daha sıcak bir iletişimin kurulmasını sağlayacaktır. • Onunla konuşurken cana yakın, destekleyici ve anlamaya yönelik konuşun. • Görme engelli bir çocuğun çevresiyle olan ilişkisi diğer duyu organlarıyla kurulmaktadır. Görme duyusu olmadığı için çevresine olan ilgisi zaman zaman azalabilir. Bu nedenle onun etrafa karşı ilgisini sürekli canlı tutmak için motive edici olun. Onu sürekli bir şeyler yapmaya, öğrenmeye teşvik edin.
22
Görme Engellilerde ve Ailelerinde Yaşanılan Stresle Baş Etme Yolları
Stres, İnsanların çeşitli sıkıntılı durumlar karşısında hem bedensel hem de ruhsal dengesinin bozulmasıdır. Stresin başlangıcında bireyler kendilerinde bedensel ve psikolojik birtakım değişimler gözlemler. Bedensel olarak baş ağrısı, baş ağrısı, terleme, kalp atışlarının hızlanması, nefes darlığı gibi; psikolojik olarak yapılan işe konsantre olamama, aşırı tedirginlik hissi, sürekli olumsuz şeyler düşünme gibi değişimler yaşanır. Yaşam içerisinde insanların stres yaşamasını etkileyen çok fazla faktör bulunmaktadır. Bunlar; sevdiğimiz insanlardan ayrılma, istenilen başarıların elde edilememesi, bireyin kendisine karşı güvensizliği, iş ortamında insanlar arası ilişkilerde yaşanılan olumsuz deneyimler olabilir. Görme engelli bireyler için stres oluşturan bu gibi faktörlerin yanı sıra yaşamda karşılaştıkları sorunların ağırlığı; engel ile ilgili yaşadıkları sorunların kimi zaman çözümsüz olması; iş, okul ve sosyal yaşamlarında insanların olumsuz tutumlarıönemli stres nedenleri arasında sayılabilir.
Görme engelli bireyin yaşadıkları bu sorunlar ailelerine de olumsuz bir şekilde yansımakta ve onların da benzer stresi yaşamaları kaçınılmaz olmaktadır.Peki stresle nasıl başedilebilir?
•Stres uyandıran durumları hiç kimseyle paylaşmamak mevcut stresimizi bir kat daha artıracaktır. Bu nedenle çevremizde bulunan, kendimize yakın hissettiğimiz kişilerle yaşadıklarımızı paylaşmak fayda sağlayacaktır. • Stresle baş etme sürecinde düzenli geceuykusu uyumak sizi yenileyecek, güne enerjik bir şekilde başlamanızı sağlayacaktır. • Kendinize yeni yeni hobiler edinin. Kitap okuyabilir, müzik dinleyebilirsiniz ( Bu müzikleriniçinizi karartmayan türden olmasına özen gösterin).
23
•Olumlu ve güzel şeyler düşünmeye çalışın. Şunu unutmayın ki nasıl düşünürseniz öyle hisseder ve öyle davranırsınız. •İnanın ve güvenin. Sorunları yalnızca sizlerin yaşamadığını bilin. Herkesin günlük yaşamda birtakım sorunları olabileceği gerçeğini gözden kaçırmayın.
•Yaşadıklarınız karşısında olaylara sadece kendi açınızdan bakmayın. Empati kurun. Karşınızdaki kişinin penceresinden de olayları değerlendirmeye çalışın.
• Geçmişteki hata ve başarısızlıklarınızdan pişmanlık duymayın. Yalnızca, hatalarınızdan ders çıkarmasını bilin.
• Kötü ve gergin zamanların mutlaka bir sonu vardır. Olumlu ve sabırlı olmaya çalışın.
24
EK BİLGİLER
Deprem ve Benzeri Acil Durumlarda Yapılması Gerekenler
Depremde hayati önem taşıyan en önemli uygulama ÇÖK – KAPAN – TUTUN yöntemidir. Bu yöntem vücudun kapladığı alanı küçültür ve kişiyi havada uçan ve çarpma ihtimali olan nesnelere karşı korur.
ÇÖKüp sağlam bir nesnenin altına girin.
Sırtınız pencerelere dönük bir şekilde KAPANıp baş ve ensenizi koruyun.
Sarsıntı sona erene kadar, nesneyle beraber hareket edebilmek için nesneye TUTUNun.
Nesneyi tutan kollarınızın üzerine yüzünüzü koyarak uçuşan cisimlerden gözlerinizi ve yüzünüzü koruyun.
25
Görme engelli kişi bir okuldaysa ya da tanıdığı bir yerdeyse orada ÇÖK-KAPAN-TUTUN pozisyonu almalıdır. Bilmediği bir ortamda ise ve yanında bir refakatçisi yoksa çevresindekilerden yardım istemelidir. Bu kişi hedef küçülterek vücudunu korurken aynı za-manda kendisine yardımcı olabilecek kişi yardımıyla da kendini koruyabilir.
• Görme engelli kişi çocuksa öğretmenlerinin veya okul görevlilerinin yönergelerini dinlemelidir.
• Görme engelli kişinin deprem anında en dik-kat etmesi gereken şey etraftaki seslerdir. Sarsıntı sırasında, çevresinde yıkılabilecek ya da başka şekilde kendisine zarar verecek tehlikelere karşı sesleri duyarak kendini koruyabilir.
• Yangın anında da deprem anında olduğu gibi eğer yanında tanıdığı biri yoksa çevresinden ardım isteyerek tehlike yerinden uzaklaştırılmalıdır.
• Görme engelli kişi tahliyeden sonraki ilk saatlerde çeşitli konularda yardıma ihtiyaç duyabilir. Bu yardımı alabilmesi için görme engel-li kişinin (varsa) üyesi olduğu bir engelli derneği veya benzer kuruluşlarla irtibata geçmeye çalışılmalıdır. Bunların yanında her tür acil durumlar için, • Engelli Kimlik Kartının kolay erişilebilecek yerde bulundurulması,
• Yaşam alanlarının kolaylıkla terk edilebilmes-ine yönelik düzenlenmesi,
• Bina yangın çıkışları ve tahliye için kullanılacak alanların her zaman ulaşılabilir ve açık tutulduğun-dan emin olunması gibi önlemlerin alınması ger-ekmektedir.
26
Engellinin Hakları
• Engellilere tanınan hak ve hizmetlerde-nyararlanabilmek için öncelikle engellilik durumunuzun ve engel oranınızın belirtildiği sağlık kurulu raporunu almanız gerekmektedir.
• İndirimli ya da ücretsiz şehir içi otobüs, vapur, yolcu treni, su faturası vb. belediye hizmetlerinden faydalanabilmek için bulunduğunuz ilin ilgili belediye birimine başvurabilirsiniz.
• Milli parklardan, devlet tiyatrolarından, Kültür ve Turizm Bakanlığına bağlı müzelerden ve ören yerlerinden ücretsiz yararlanabilirsiniz.
• Başarılı ve ihtiyaç sahibi engelli üniversite öğrencilerine Yükseköğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu tarafından öncelikli olarak öğrenim kredi-si ve katkı kredisi verilmekte, yurt tahsisi yapılmaktadır.
• Üniversiteye giriş sınavlarında görme engelli öğrencilere uygun olarak düzenlenmiş sınav mekânları bulunmaktadır. Sınavda 30 dakikalık ek sınav süresi verilmektedir. Ayrıca, sınav süresince sınav sorularını okuyacak ve yanıtları yazacak eğitimli bir refakatçi size eşlik edecektir.
• Engellilere sağlanan vergi avantajlarından faydalanabilirsiniz (emlak vergisi, gelir vergisi, gümrük vergisi, özel tüketim vergisi, motorlu taşıtlar vergisi ve katma değer vergisi).
27
• Haklarınız ve sunulan hizmetlerle ilgili daha detaylı bilgi için çağrı merkezimiz olarak çalışan ALO 153’ü arayıp ilgili servislere ulaşabilir ve ilk bilgileri bu şekilde alabilirsiniz.
• ALO 183 Engelli Danışma Hattını kullanarak da sizin için en doğru ve güvenilir bilgiye ulaşabilirsiniz.
İlgili Kurum ve Kuruluşlarİstanbul’da Görme Engellilere Hizmet Veren Bazı Eğitim Kurumları
• Türkan Sabancı Görme Engelliler Ortaokulu -Üsküdar
• Veysel Vardar Görme Engelliler İlkokulu/Ortaoku-lu-Sarıyer
Alanda Hizmet Veren Bazı Kuruluşlar • Türkiye Körler Federasyonu • Altı Nokta Körler Derneği • Türkiye Görmezleri Eğitim ve Himaye Derneği • Beyazay Görme Engelliler Derneği • Pozitif Engelliler Eğitim Derneği • Alternatif Yaşam Derneği
Görme Engelliler İçin Faydalı Olacak Web SiteleriBoğaziçi Üniversitesi Görme Engelliler Teknoloji ve Eğitim Merkezi: www.getem.boun.edu.tr
İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kütüphane ve Müzeler Müdürlüğü Atatürk Kitaplığı GörmeEngelliler Bölümü E-posta: [email protected]
Türkiye Görme Özürlüler Kitaplığı: www.turgok.org
Görme Engellilik İle İlgili Filmler
Benim Dünyam (2013)
Sadece Sen (2014)
Görme Engellilik İle İlgili Kitaplar
“Görme Özürlüler Gelişim, Uyum ve Eğitimleri” Ya-zar: Mitat Enç
28
KAYNAKÇA
Aile Eğitim Rehberi-Görme Engelli Çocuklar. (2014). Ankara: T.C. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı En-gelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü. http://eyh.aile.gov.tr/data/549c100e369dc526905e -b409/g%C3%B6rme%20engelli%20%C3%A7ocuklar.pdf (Erişim Tarihi: 10.02.2017).
Engelliler İçin Depremde İlk 72 Saat. (2011). İstanbul Valiliği İl Afet ve Acil Durum Müdürlüğü. https://www.afad.gov.tr/Dokuman/TR/13-201209281508-i lk72saatengel l i ler.pdf adresinden alındı (Erişim Tarihi: 10.02.2017).
Görme Engelli. Herkese Rehberlik: http://www.herkeserehberl ik .com/gorme - engel i/#.WKDZzfmLTtQ adresinden alındı (Erişim Tarihi: 10.02.2017).
Görme Engelliler Hakkında Görenler İçin Rehber. (2014, 11 07). Sağlıklı Yaşam: http://www.saglikli-yasam.biz.tr/gorme-engelliler-hakkinda-goren-ler-icin-rehber/ adresinden alındı (Erişim Tarihi: 10.02.2017).
Görme Yetersizliği Olan Bireyler. (2015, 01 21). T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI Giresun/Şebin-karahisar Rehberlik ve Araştırma Merkezi: http://sebink arahisar ram.meb.k12. t r /meb_iys_do -syalar/28/10/965284/icerikler/gorme-yetersizli-gi-olan-bireyler_473659.html adresinden alındı (Erişim Tarihi: 10.02.2017).
Görme Yetersizliği Olan Çocuklar. Özel Gereksin-imli Çocuklar: http://123kbk.weebly.com/goum-lrme-engell304ler.html adresinden alındı (Erişim Tarihi: 10.02.2017).
Stres ve Stresle Başa Çıkma Yolları. (2013, 01 28). T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI Isparta/Eğirdir - Süleyman Demirel Ortaokulu: http://egirdirs-demireloo.meb.k12.tr/tema/icerikler/icerikler/stres-ve-stresle-basa-cikma-yollari_303210.html adresinden alındı (Erişim Tarihi: 10.02.2017).
29
İSTANBUL BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİSAĞLIK DAİRE BAŞKANLIĞIENGELLİLER MÜDÜRLÜĞÜ
AVRUPA YAKASIİLETİŞİM BİLGİLERİ
ENGELLİLER MÜDÜRLÜĞÜİstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı
Ek Hizmet Binası Hacı Ahmet Mah. Yeniyol Zarif Sok. No:22 PK:34440 Beyoğlu
Tel: 0212 449 96 60 – 0212 449 96 61Fax: 0212 449 50 34
ENGELLİLER YAZ KAMPIÜst Giriş: Yeşilköy Mah. Halkalı Cad.No: 69 PK: 34149 (Çiroz Halk Pazarı
Arkası) Yeşilköy / BakırköyAlt Giriş: Yeşilköy Mah. Kazım Silivrili Sok.
No: 36/1 PK: 34149 Yeşilköy / BakırköyTel: 0 212 573 79 33 - 0 212 573 79 22 -0 212 449 97 85 Fax: 0 212 449 50 34
BAYRAMPAŞA ENGELLİLER MERKEZİMuratpaşa Mah. Rami Kışla Cad.No:161 PK: 34040 Bayrampaşa(Topçular Haseki Polikliniği Yanı)
Tel: 0 212 449 97 11 – 0 212 449 97 12Fax: 0 212 449 50 34
BAHÇELİEVLER ENGELLİLER MERKEZİKocasinan Mah. Kandil Sk. No: 9 Kat:2Arif Emre Kültür Merkezi Bahçelievler
0 212 449 97 44 – 0212 449 96 83 Fax: 0 212 449 50 34
30
BEYLİKDÜZÜ ENGELLİLER MERKEZİBüyükşehir Mah. Atatürk Bul. No: 30 Beylikdüzü
(Beylikdüzü Kültür Merkezi Karşısı)Tel: 0 212 449 97 70-0212 449 97 77
Fax: 0 212 449 50 34 [email protected]
BEYOĞLU ENGELLİLER MERKEZİHacı Mimi Mah. Karabaş Mektebi Sok.
No:24 PK: 34425 Tophane/BeyoğluTel: 0 212 449 96 80Fax: 0 212 449 50 34
BÜYÜKÇEKMECE ENGELLİLER MERKEZİDizdariye Mah. Enver Paşa Cad. Özcan İş
Merkezi No: 24 Büyükçekmece(Büyükçekmece Kaymakamlığı Karşısı)Tel: 0 212 449 96 87 – 0 212 449 97 62
Fax: 0 212 449 50 [email protected]
ESENLER ENGELLİLER MERKEZİNine Hatun Mah. İnönü Cad.
No:17/3 Dörtyol Meydanı / EsenlerTel: 0 212 449 97 38 – 0 212 449 96 84
Fax: 0 212 449 50 [email protected]
ESENYURT ENGELLİLER MERKEZİ Atatürk Mah. Adnan Kahveci Bulvarı No:27/33
PK:34500 Esenyurt (Prof. Dr. Necmettin ERBAKAN Parkı içinde)
Tel: 0212 449 97 17 Fax:0212 449 50 34
31
FATİH OTİZM MERKEZİ Karagümrük Mah. Zeynel Ağa Sok.
No:14 PK: 34091 Fatih (Fatih Mimar Sinan Stadı Üstü)
Tel: 0 212 449 96 59 – 0 212 449 97 32 Fax: 0 212 449 50 34
GAZİOSMANPAŞA ENGELLİLER MERKEZİMerkez Mah. Cumhuriyet Meydanı
No:20 Gaziosmanpaşa(Gaziosmanpaşa Belediyesi Nikah Salonu Arkası)
Tel: 0 212 449 97 34 – 0 212 449 96 86Fax: 0 212 449 50 34
KAĞITHANE ENGELLİLER MERKEZİGürsel Mah.Eski Beşiktaş Cd. No:3
(Gürsel mah.konağı) PK:34400 KağıthaneTel: 0 212 449 96 81 – 0 212 449 97 41
Fax: 0 212 449 50 [email protected]
KÜÇÜKÇEKMECE ENGELLİLER MERKEZİTevfikbey Mah. Halkalı Cad.
No:148 PK: 34303 KüçükçekmeceTel: 0 212 449 96 95 – 0 212 449 96 85
Fax: 0 212 449 50 [email protected]
SİLİVRİ ENGELLİLER MERKEZİYeni Mah. Nedim Beyazgül Sok. No: 9/A Silivri
(Silivri Devlet Hastanesi Acil Karşısı)Tel: 0 212 449 97 63 - 0 212 449 97 04
Fax: 0 212 449 50 [email protected]
32
SULTANGAZİ ENGELLİLER MERKEZİEsentepe Mah. C1 Cad. NO:2
Sultangazi / İSTANBUL(Hoca Ahmet Yesevi Kültür Merkezi)
Tel: 0 212 449 96 73 - 0 212 449 97 96 Fax: 0 212 449 50 34
ŞÜKRÜ SÜRMEN BAĞIMSIZYAŞAM AKADEMİSİ
Yeşilköy Mah. Halkalı Cad. No: 69 PK: 34149(Çiroz Halk Pazarı Arkası) Yeşilköy / Bakırköy
Tel: 0 212 449 96 62 – 0 212 449 97 95 Fax: 0 212 449 50 34
AVRUPA YAKASIİRTİBAT BÜROSU
İLETİŞİM BİLGİLERİ
BAHÇELİEVLER ENGELLİLERİRTİBAT BÜROSU
Şirinevler Mah. Barbaros Cad. No: 9 Bahçelievler(Bahçelievler Belediye Binası)
Tel: 0 212 484 38 00 – 2461- 2463Fax: 0 212 449 50 34
EYÜP ENGELLİLERİRTİBAT BÜROSU
Düğmeciler Mah. Düğmeciler Cad. No:19 Eyüp(Eyüp Belediyesi Sosyal Koordinasyon Merkezi)
Tel: 0 212 615 11 90 Fax: 0 212 449 50 [email protected]
33
ANADOLU YAKASIİLETİŞİM BİLGİLERİ
BEYKOZ ENGELLİLER MERKEZİRüzgarlıbahçe Mah. Şehit Ömer Balıkçı Sok.
No:1 PK: 34820 Beykoz(Beykoz Belediyesi Hizmet Binası)
Tel: 0216 586 56 62 - 0 212 449 96 89Fax: 0 212 449 50 34
ÇEKMEKÖY ENGELLİLER MERKEZİMehmet Akif Mah. Akasya Sok. No:34 Çekmeköy
(Çekmeköy Belediyesi Mehmet Akif Kültür Merkezi)
Tel: 0 216 640 41 94 - 0 216 586 56 63Fax: 0 212 449 50 34
KADIKÖY ENGELLİLER MERKEZİKozyatağı Mah. Çardak Sok.(Güven Sok.)
No: 7 KadıköyTel: 0 216 586 56 25 - 0 212 449 96 45
Fax: 0 212 449 50 [email protected]
KADIKÖY OKUL ÖNCESİ OTİZM MERKEZİKozyatağı Mah. Çardak Sok.
(Güven Sok.) No: 7 Kat: 4 KadıköyTel: 0 212 449 97 72 - 0 212 449 97 16
Fax: 0 212 449 50 [email protected]
MALTEPE ENGELLİLER MERKEZİCevizli Mah. Bağdat Cad. No: 436 Kat: 2 Maltepe
Tel: 0 216 586 56 65 - 0 212 449 97 26Fax: 0 212 449 50 34
34
SULTANBEYLİ ENGELLİLER MERKEZİMimar Sinan Mah.
Özgürlük Cad. No:17/1 SultanbeyliTel: 0 216 586 56 69 - 0 212 449 97 06
Fax: 0 212 449 50 [email protected]
SANCAKTEPE ENGELLİLER MERKEZİAbdurrahman Gazi Mah. Hızırbey Cad.
No:3 Yenidoğan/SancaktepeTel:0 216 586 56 66 - 0 212 449 96 98
Fax: 0 212 449 50 [email protected]
ŞİLE ENGELLİLER MERKEZİBalibey Mah. 23 Nisan Cad. Öğretmen Sok.
No: 1 Şile (75. Yıl Ortaokulu Bahçesi)Tel: 0 216 586 56 60 – 0212 449 97 23
Fax: 0 212 449 50 [email protected]
TUZLA ENGELLİLER MERKEZİCami Mah. İstasyon Cad.
Dr.Aladdin Yavaşça Sok. No:12 TuzlaTel: 0 216 586 56 67 - 0 212 449 96 94
Fax: 0 212 449 50 [email protected]
ÜMRANİYE ENGELLİLER MERKEZİFatih Sultan Mehmet Mah. Alemdağ Cad.
No:217 Tepeüstü - Çakmak Yolu / Ümraniye(İBB Kapalı Yüzme Havuzu Yanı)
Tel: 0 216 586 56 68 – 0 212 449 96 82Fax: 0 212 449 50 34
35
ANADOLU YAKASIİRTİBAT BÜROSU İLETİŞİM
BİLGİLERİ
BEYKOZ ENGELLİLERİRTİBAT BÜROSU
Gümüşsuyu Mah. Kelle İbrahim Cad.No:43 Beykoz (Beykoz Belediye Binası)
Tel: 0 216 444 66 61/ Dahili:8740Fax: 0 212 449 50 34
KARTAL ENGELLİLERİRTİBAT BÜROSU
Kordonboyu Mah. Ankara Cad. No: 142 Kartal(İBB Bülent Ecevit Kültür Merkezi)
Tel: 0 216 586 56 64 - 0 216 353 00 21Fax: 0 212 449 50 34
MALTEPE ENGELLİLERİRTİBAT BÜROSU
Altayçeşme Mah. Oba Çıkmazı No:8 Maltepe (Maltepe Kaymakamlık Binası)
Tel: 0 216 449 96 42 Fax:0212 449 50 [email protected]
PENDİK ENGELLİLERİRTİBAT BÜROSU
Batı Mah. 1. Gezi Boyu Cad. No: 64 Pendik(Pendik Belediyesi Engelliler
Koordinasyon Merkezi)Tel: 0 216 585 11 00 / Dahili:3052
Fax: 0 212 449 50 [email protected]
SULTANBEYLİ ENGELLİLERİRTİBAT BÜROSU
Abdurrahman Gazi Mah. Belediye Cad. No: 4 Sultanbeyli (Sultanbeyli Kaymakamlığı Giriş Katı)
Tel: 0 216 449 96 92 Fax: 0 212 449 50 [email protected]
ÜSKÜDAR ENGELLİLERİRTİBAT BÜROSU
Selamiali Mah. Cumhuriyet Cad. No: 48 Kat:4 Üsküdar (Üsküdar Belediyesi Özel Eğitim ve
Rehabilitasyon Merkezi)Tel: 0 216 391 88 63 / Dahili:127
Fax: 0 212 449 50 [email protected]
Tüm Merkezler
1 Eylül 2014 Pazartesi İSEM
Öğrenci Alım
Komi-syonu
AVCILAR 2 Eylül 2014 Salı İSEM
Engel-lilerin Sosyal
ve Yasal
Hakları
Avu-kat
Fatma Tokaç
ÜSKÜDAR 2 Eylül 2014 Salı İSEM
Engel-lilerin Sosyal
ve Yasal
Hakları
Avu-kat
Serhat Ta-
banca
Tüm Merkezler
2 Eylül 2014 Salı İSEM
Öğrenci Alım
Komi-syonu
Tüm Merkezler
3 Eylül 2014 Çarşamba İSEM
Öğrenci Alım
Komi-syonu
Tüm Merkezler
4 Eylül 2014 Perşembe İSEM
Öğrenci Alım
Komi-syonu
Tüm Merkezler
5 Eylül 2014 Cuma İSEM
Öğrenci Alım
Komi-syonu
ENGELLİLER MÜDÜRLÜĞÜİstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı
Ek Hizmet Binası Hacı Ahmet Mah. Yeniyol Sok. No:22 PK:34440 Beyoğlu
Tel: 0212 449 96 60 – 0212 449 96 61Fax: 0212 449 50 34
