3ο Γενικό Λύκειο Ηλιούπολης

Σχολική Ερευνητική Εργασία: Ο «τοίχος» έχει τη δική του ιστορία: Τοιχογραφίες

και γραφές των τοίχων της σύγχρονης Πόλης.

ΟΜΑΔΑ: Οι ιππότες των χρωμάτων.

ΜΕΛΗ: Αντιόπη Παγώνη, Ιωσήφ Μπούζης, Σωτήρης Μαντέλης, Θανάσης Λέλης,

Παναγιώτης Ευαγγελίδης

Εκπρόσωπος της Ομάδας: Αντιόπη Παγώνη

Θέμα Εργασίας της Ομάδας: Graffiti: Βανδαλισμός ή Μορφή Τέχνης;

Στα πλαίσια του project « ο τοίχος έχει τη δική του ιστορία:

«Τοιχογραφίες και γραφές των τοίχων της σύγχρονης Πόλης» ανέλαβα να

μελετήσω το θέμα του graffiti σε σχέση με το βανδαλισμό. Ύστερα από μελέτη

και έρευνα μερικών εβδομάδων κατάφερα να καταλήξω σε κάποια

συμπεράσματα.

Πολλές φορές το graffiti θεωρείται ως είδος βανδαλισμού, καθώς μπορεί να

καταστρέψει φρεσκοβαμένα κτήρια ή άλλους χώρους, δημόσιους ή ιδιωτικούς.

Βέβαια από πολύ παλιά παρατηρούνται τα graffiti σε διάφορες μορφές. Κατά την

προϊστορική περίοδο ως τοιχογραφίες, κατά την αρχαιότητα σκαλισμένα πάνω σε

μάρμαρα και πέτρινους τοίχους και φυσικά στη σημερινή εποχή πάνω σε τοίχους,

μάντρες, κάδους σκουπιδιών, μνημεία και πολλά άλλα μέρη που ίσως κάποιος να

μην μπορούσε να φανταστεί, ως ζωγραφιές ή συνθήματα.

Από την πλευρά των writers τα graffiti είναι ένα είδος τέχνης και τρόπος

έκφρασης συναισθημάτων, ιδέων και ανησυχιών. Πιστεύουν όμως το ίδιο και όσοι

δεν ασχολούνται με αυτό;

Πολλοί υποστηρίζουν ότι τα graffiti είναι απλές μουτζούρες

–όντως μερικά μπορεί να είναι- και βρωμίες σε τοίχους ή ζωγραφιές περίεργες

και ακατανόητες που το μόνο που προσφερουν είναι σύγχυση και

αντιαισθητικότητα.

Πού μπόρουμε να καταλήξουμε όμως με αυτά τα δεδομένα; Το παρακάτω άρθρο

προσπαθεί να φτασέι σε ένα συμπέρασμα.

Graffiti - Τέχνη ή "βανδαλισμός";

Ιστορία: H ιστορία του Graffiti ταυτίζεται με εκείνη των επιγραφών. Μια μορφή

graffiti συναντάμε σε αρχαίους τάφους, στα ερείπια ιστορικών πόλεων όπως η

Ρώμη και η Πομπηϊα, καθώς επίσης (κατά κόρον) σε χριστιανικές κατακόμβες.

Σήμερα οι κοινωνίες αντιλαμβάνονται το graffiti σαν μορφή βανδαλισμού και στις

περισσότερες χώρες διώκεται ποινικά.

1.Graffiti που απεικονίζει writer να καταδιώκεται από αστυνομικούς.

Η αρχέγονη μορφή του ανάγεται στα 30.000 π.χ. περίπου, όταν ο προϊστορικός

άνθρωπος ζωγραφίζει σε σπήλαια χρησιμοποιώντας κόκκαλα ζώων και

πρωτόγονες χρωστικές ύλες. Αυτές οι δημιουργίες γίνονταν συχνά με τρόπο

τελετουργικό, σε τοποθεσίες που αποτελούσαν «άβατο» για τους μη μυημένους.

Τις περισσότερες φορές αποτύπωναν στους τοίχους σπηλαίων εικόνες από τη ζωή

των ζώων και από κυνηγετικές εκστρατείες. Αυτή η μορφή πρώϊμου graffiti

συνέβαλε στο να φωτιστεί κατά πολύ το τοπίο, σχετικά με

τον τρόπο ζωής του προϊστορικού ανθρώπου. Για

παράδειγμα η “Σαφαϊτική” μια πρωτογενής

αραβική διάλεκτος, δε θα ήταν γνωστή χωρίς τις

σπηλαιογραφίες.

2.Αρχαίο βραχογράφημα (graffiti) στην Αμοργό.

Το graffiti στην Αρχαία Ελλάδα και τη Ρώμη: Το πρώτο δείγμα “graffiti” στην

Αρχαία Ελλάδα συναντάμε στην Έφεσσο. Οι αναφορές λένε πως πρόκειται για

“διαφήμιση” ενός τοπικού οίκου ανοχής σε πλακόστρωτο δρόμο της εποχής και

αποτελείται από ένα αποτύπωμα εταίρας που η παλάμη της αμυδρά αναπαριστά

την καρδιά και πλαισιώνεται από ένα αποτύπωμα ποδιού και έναν αριθμό. Αυτό

σύμφωνα με άλλους δηλώνει ότι ο αδελφός της εταίρας βρισκόταν εκεί κοντά και

το αποτύπωμα του χεριού συμβόλιζε την πληρωμή.

Η ανασκαφή της Πομπηϊας που καταπλακώθηκε από τον Βεζούβιο φέρνει στο

φώς πολλές ενδείξεις για τη σημασία της τοιχογραφίας “graffiti” κατά τη

ρωμαϊκή εποχή. Βλαστήμιες, ξόρκια, πολιτικά συνθήματα ακόμα και ερωτικοί

στίχοι γράφονται στους τοίχους της προχριστιανικής Ρώμης. Να ένα δείγμα

στίχων ερωτικής απογοήτευσης που βρέθηκε σε αρχαίο ρωμαϊκό τοίχο:

Quisquis amat. veniat. Veneri volo frangere costas

fustibus et lumbos debilitare deae.

Si potest illa mihi tenerum pertundere pectus

quit ego non possim caput illae frangere fuste?

Όποιος αγαπά, ας πάει στο διάβολο.

Θέλω να κόψω τα αστεία της Αφροδίτης

και να της στραβώσω τα πόδια

χτυπώντας τη με ένα ρόπαλο

Αν εκείνη μπορεί να σπάσει την ευαίσθητη καρδιά μου,

Γιατί κι εγώ να μη της δώσω μια στο κεφάλι?

Το graffiti σήμερα: Σήμερα το graffiti συνδέεται με την κουλτούρα του hip-hop

και αναρίθμητες από τις τεχνοτροπίες του έχουν τις καταβολές τους στο μετρό

(subway) της Νέας Υόρκης. Graffiti εκπληκτικής ομορφιάς μπορεί να δει κανείς

στα περισσότερα βαγόνια του νεοϋρκέζικου subway. Στην Ευρώπη, τα πρώτα

δείγματα σύγχρονου πολιτικού graffiti συναντάμε στα γεγονότα του Μάη του

'68° χαρακτηριστικό σύνθημα της εποχής ήταν το “Η ανία είναι

αντεπαναστατική”. Αντίστοιχη ήταν κατά τις δεκαετίες του '60 και του '70, η

εξέλιξη του rock'nroll graffiti στο λονδρέζικο subway. Το σύνθημα “Ο Κλάπτον

είναι θεός” κυριάρχησε για πολύ καιρό στους τοίχους του Λονδίνου.

3.Εικόνα από graffiti σε μετρό της Νέας Υόρκης.

Το graffiti στη σύγχρονη Ελλάδα: Στην κατοχική Ελλάδα, στη μεταπολεμική

περίοδο και ιδιαίτερα στη χούντα, το σύνθημα πήρε τη μορφή της αντίστασης. Η

μεταπολίτευση χαρακτηρίστηκε από πολιτικά συνθήματα, με πιο

αντιπροσωπευτικό εκείνο που εκφράζει την αναρχοαυτόνομη αντίληψη. Σήμερα

ρατσιστικά, οικολογικά, αναρχικά συνθήματα, συνθήματα γηπέδου, θρησκευτικά,

συνεχίζουν την παρουσία τους, στους τοίχους των ελληνικών πόλεων.

To graffiti ανδρώθηκε στην Ελλάδα από κλειστές ομάδες (crew), οι οποίες

δημιούργησαν τα πρώτα Graffiti στα τρένα των ΗΣΑΠ και του ΟΣΕ στις αρχές

του '90. Τα πρώτα ακούσματα της ραπ μουσικής, το πρώτο hiphop συγκρότημα

(TXC), η έλευση των περιοδικών, των βιβλίων («Spraycan Art») και των

σπρέι, τους έδωσαν τη δυνατότητα να αποκτήσουν ένα ακόμη δέλεαρ.

Ακολούθησαν επισκέψεις ξένων writers, (Colorz, Bez κλπ) το 1992-93, οι

οποίοι βοήθησαν τα νέα μέλη με την εμπειρία τους.

Τα σχολικά κτίρια αποτέλεσαν τις προσφορότερες επιφάνειες για τη δημιουργία

και παρουσίαση των έργων και η μίμηση από πολλούς νεαρούς δεν άργησε. Oπως

δεν άργησαν και οι αντιδράσεις, με απειλές για αποβολές και κατηγορίες για

βανδαλισμούς. Σήμερα η φύλαξη των σχολείων επιτρέπει μόνον παρεμβάσεις που

γίνονται κατόπιν αιτήσεως και εγκρίσεως.

4.Graffiti σε σχολείο της Θάσου.

Τα βαγόνια των ΗΣΑΠ και του ΟΣΕ δέχτηκαν και αυτά τις πρώτες πινελιές

των writers και οι «επεμβάσεις» συνεχίζονται και σήμερα. Το μετρό «παίρνει

σειρά», αποτελώντας το μεγαλύτερο δέλεαρ για τους παράνομους writers, οι

οποίοι «βρίσκουν τον δρόμο ζωγραφίζοντας τις επιθυμίες τους». Τα έργα τους

όμως δεν εμφανίστηκαν ποτέ μπροστά στα μάτια των επιβατών, αφού τα

βαγόνια αποσύρονταν και καθαρίζονταν άμεσα.

Πώς αντιμετωπίζεται σήμερα: Το graffiti συνεχίζει τον δρόμο του και στην

Ελλάδα με εκδηλώσεις να ανάβουν «φλόγες» και νέες ομάδες να δημιουργούνται,

προσωπικές πρωτοβουλίες να ομορφαίνουν χώρους μακριά από τη δημοσιότητα

κ.λπ.

Χωρίς να διαφέρουν σε τίποτα από το εξωτερικό, οι αντιδράσεις του ελληνικού

κοινού ποικίλλουν: άλλοι το θεωρούν βανδαλισμό, άλλοι τέχνη και άλλοι απλώς

graffiti.

Enviro – Πηγές Wikipedia, Καθημερινή

Το συμπέρασμα στο οποίο τελικά εγώ καταλήγω είναι ότι ο καθένας έχει δίκιο

από την πλευρά του. Για τους writers το graffiti είναι όντως μια μορφή τέχνης

για τους υπόλοιπους όμως ίσως είναι ένα είδος βανδαλισμού και αυτή η

«κόντρα» θα παραμένει κατά τη διάρκεια των χρόνων με τους μεν να το

υποστηρίζουν και τους δε να αντιτίθενται σε αυτό.

Βιβλιογραφία:

http://www.enviro.gr/eikastika/fotografia/2019/1004071270633934_51

15101311/lightbox_slideshow.php -

HTTP://WWW.ENVIRO.GR/EIKASTIKA/FOTOGRAFIA/2019/100407127063

3934_5115101311/LIGHTBOX_SLIDESHOW.PHP%23.UWBTHAODJA

http://amorgis.blogspot.gr/2007/06/graffiti.html (εικόνα 2)

http://senseslost.com/2011/08/09/new-zealand-police-use-graffiti-for-

ad-campaign/ (εικόνα 1)

http://queer-iv.blogspot.gr/2011/03/nyc-subways-were-filthier-than-

charlie.html (εικόνα 3)

http://www.dasta.asfa.gr/frontend/article.php?aid=331&cid=159 (εικόνα

4)