Gospodarka gazem SF 6 w obiegu zamkniętym · • PN-EN IEC 60480:2019-06. o Parametry gazu do...
Transcript of Gospodarka gazem SF 6 w obiegu zamkniętym · • PN-EN IEC 60480:2019-06. o Parametry gazu do...
Gospodarka gazem SF6w obiegu zamkniętym
Anna WójcikKrzysztof Grzegorczyk
IV edycja Konferencji Przedsiębiorstwo a ŚrodowiskoWarszawa, 9 stycznia 2020
Plan wystąpienia
1. Aspekty techniczne stosowania sześciofluorku siarki
2. Aspekty środowiskowe stosowania sześciofluorku siarki
3. Regulacje prawne i normy
4. Cykl życia SF6
3
Aspekty techniczne stosowania sześciofluorku siarki• F-gaz stosowany w urządzeniach
elektroenergetycznych
• Dobre właściwości izolacyjne, zdolność gaszenia łuku elektrycznego
• Pozwala ograniczyć gabaryty aparatów elektroenergetycznych
System GIS z wyodrębnionymi przedziałami gazowymi
Aspekty techniczne stosowania sześciofluorku siarki
Aspekty środowiskowe stosowania sześciofluorku siarki
„Ziemi nie otrzymaliśmy w spadku od naszych przodków, wypożyczamy ją od naszych dzieci!”
(Antoine de Saint-Exupery)
• Gaz bardzo stabilny, nietoksyczny, niepalny
• 80% światowej produkcji SF6 – sektor energetyczny
• SF6 nie ma wpływu na zanikanie warstwy ozonu w stratosferze
• Gaz cieplarniany o najwyższym współczynniku GWP ~ 22 800
Aspekty środowiskowe stosowania sześciofluorku siarki
• Okres trwałości SF6 w atmosferze jest nieskończenie długi ~ 3200 lat
• Wzrost stężenia SF6 o 20% w latach 2012 - 2017 (raport GE)
GWP 22 800
3200 lat
+ 20%
Aspekty środowiskowe stosowania sześciofluorku siarki
Regulacje prawne i normy
Rozporządzenia
• ROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY (UE) NR 517/2014 z dnia 16 kwietnia 2014 r.
o Komisja przyjęła plan działania prowadzący do przejścia na konkurencyjną gospodarkę niskoemisyjną do 2050 r. W porównaniu z rokiem odniesienia 2005 r. wymagana jest redukcja emisji gazów cieplarnianych innych niż CO2 o 60 – 61 % do 2030 r.
o „Art. 5. ust. 4. Operatorzy urządzeń wymienionych w art. 4 ust. 2 lit. f), które podlegają przepisom ust. 2 niniejszego artykułu, zapewniają, aby systemy wykrywania wycieków były kontrolowane co najmniej raz na 6 lat w celu zapewnienia ich właściwego działania.”
Regulacje prawne i normy
Rozporządzenia
• ROZPORZĄDZENIE WYKONAWCZE KOMISJI (UE) 2015/2066z dnia 17 listopada 2015 r.
o Zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr517/2014, minimalne wymagania i warunki dotyczące wzajemnegouznawania certyfikacji osób fizycznych dokonujących instalacji,serwisowania, konserwacji, napraw oraz likwidacji rozdzielnicelektrycznych zawierających fluorowane gazy cieplarniane bądźdokonujących odzysku fluorowanych gazów cieplarnianych zestacjonarnych rozdzielnic elektrycznych
Regulacje prawne i normy
Polskie Normy
• PN-EN IEC 60480:2019-06o Parametry gazu do ponownego użycia, regeneracja kriogeniczna
• PN-EN IEC 60376:2019-06o Parametry gazu technicznego, opis metod laboratoryjnych
• PN-EN 62271-4:2014-03o Procedury postępowania z gazem SF6 podczas instalowania, rozruchu,
normalnego i awaryjnego działania oraz likwidacji po zakończeniu eksploatacji wysokonapięciowej aparatury rozdzielczej.
Gaz w urządzeniu
Pełni dwie funkcje:• izolacyjną• gaszeniową
Odzysk
„Odzysk” oznacza zbiórkę i magazynowanie F – gazów z produktów, w tym pojemników i urządzeń, podczas konserwacji lub serwisowania lub przed unieszkodliwieniem produktów lub urządzeń.
Transport i magazynowaniePierwotny SF6
• Zielony kołnierz• Kod odpadu 16 05 05
Odzyskany SF6
• Żółty kołnierz• Kod odpadu 16 05 04*
Transport i magazynowanie
• Gaz techniczny – zatem transport spełniającywymogi ADR (transport w butlach ciśnieniowych, wpozycji pionowej – za wyjątkiem zbiorników)
• BDO – rejestr od 2018 roku z wyjątkiem m. in.transportujących wytworzone przez siebie odpady
Badanie składu – metody polowe
Analizator Czystość gazu Zawartość
• H2O• HF• SO2
Badanie składu – metody laboratoryjne
Chromatografia gazowa Czystość gazu Zawartość
• CF4
Metoda miareczkowania
Zawartość• HF
Metoda Karla-Fischera Zawartość
• H2O
Heksafluorek siarki spełniający parametry gazu:• Technicznego
• PN-EN IEC 60376:2019-06
• Przeznaczonego do ponownego użycia
• PN-EN IEC 60480:2019-06
Certyfikacja zregenerowanego gazu
Techniczny SF6PN-EN IEC 60376
SF6 przeznaczony do ponownego użycia
PN-EN IEC 60480
SF6 98,5% 97%
Powietrze 1% 3%
H2O 200 ppmv 200 ppmv
Kwasowość wyrażona w HF 7,0 ppmv 50 ppmv
Olej mineralny 10 ppmw 10 ppmw
Regeneracja
„Regeneracja” oznacza ponowne przetwarzanie odzyskanego fluorowanego gazu cieplarnianego w celu osiągnięcia właściwości roboczych odpowiadających właściwościom roboczym substancji pierwotnej, z uwzględnieniem zamierzonego zastosowania.
Usuwane zanieczyszczenia:• Części stałe• Wilgoć• Kwasy• Gazy nieskraplające
Utylizacja SF6
• Termiczny rozkład poprzez spalanie w wysokiejtemperaturze
• Użytecznym produktem tego procesu jest m. in.gips
Utylizacja urządzeń elektroenergetycznych
• Utylizacja rozdzielnicy odbywa się, kiedy jejnaprawa po awarii nie jest uzasadnionaekonomicznie
• Gwarancja typowej rozdzielnicy SN waha się wprzedziale 3 – 5 lat
• Okres, po którym producent zleca jej przegląd to15 – 20 lat
• Rozdzielnica elektryczna przeznaczona do utylizacji– odpad niebezpieczny o kodzie 16 02 13*
Utylizacja urządzeń to nie tylko SF6!
• Do pochłaniania związków gazowych w komorach gaszeniowych stosuje się sorbenty
• Sorbenty, zebrane pyły, użyte do czyszczenia czyściwo, muszą być poddane neutralizacji za pomocą cieczy zasadowej
• Filtr, rękawice ochronne, okrycia niepodlegające odzyskowi ze stałymi produktami rozpadu – kod odpadu 15 02 02*
Szkolenia i certyfikacja personelu pracującego z SF6
• Dwudniowy kurs teoretyczny i praktyczny
• Unikatowe materiały dydaktyczne
• Doświadczeni profesjonaliści branży energetycznej
• Bezterminowy certyfikat, ważny na terenie UE
D z i ę k u j e m y z a u w a g ę !
A n n a W ó j c i kK r z y s z t o f G r z e g o r c z y k 26