Gospodarczego Gabinetu Cieni BCC · WSKAZANIA dla rządu 1. ... Dynamicznie rosnące ceny energii...
Transcript of Gospodarczego Gabinetu Cieni BCC · WSKAZANIA dla rządu 1. ... Dynamicznie rosnące ceny energii...
Gospodarczy Gabinet Cieni BCC, XXV posiedzenie 21.06.2018 r. 1
Warszawa, 21 czerwca 2018 r.
RAPORT
Gospodarczego Gabinetu Cieni BCC
Gospodarka
DR JANUSZ STEINHOFF minister gospodarki Gospodarczego Gabinetu Cieni BCC B. wicepremier, minister gospodarki w rządzie Jerzego Buzka w latach 1997–2001. Ekspert ds. energetyki, ochrony środowiska, procesów restrukturyzacji górnictwa. Poseł w latach 1989-1993 oraz 1997-2001. B. prezes Wyższego
Urzędu Górniczego. Przewodniczący Rady Krajowej Izby Gospodarczej oraz Rady Regionalnej Izby Gospodarczej w Katowicach. Ekspert BCC ds. gospodarki i energetyki.
WSKAZANIA dla rządu
1. SYSTEM WSPARCIA ENERGOCHŁONNEJ CZĘŚCI PRZEMYSŁU
Dynamicznie rosnące ceny energii elektrycznej w Polsce w szczególny sposób zwiększają koszty
produkcji w energochłonnych branżach naszego przemysłu. Ceny energii w krajach UE w znaczącym
stopniu są zależne od kosztów emisji CO2, które w dużej mierze wynikają również z miksu
energetycznego poszczególnych krajów oraz są konsekwencją przeprowadzonej reformy
europejskiego systemu handlu emisjami (EU ETS). Koszt emisji 1 tony CO2 osiąga aktualnie wartość
ok. 14-15 euro/tonę, czyli poziom prognozowany wcześniej na koniec 2019 r. W Polsce w efekcie
faktu, że ok. 80 % energii elektrycznej wytwarzane jest z paliw stałych (węgiel kamienny i brunatny)
poziom emisji jest znacząco wyższy (średnio o 50%) niż w większości krajów UE. Dodatkowym
czynnikiem wpływającym na cenę energii dla przemysłu w Polsce są koszty wdrożenia tzw. rynku
mocy, które szacowane są przez Forum Odbiorców Energii Elektrycznej i Gazu na ok. 30 zł/MWh. W
konsekwencji tych czynników, koszty energii dla dużych odbiorców przemysłowych (o zużyciu
rocznym powyżej 1TWh) są w Polsce ponad 30% wyższe niż np. w Niemczech, gdzie przemysł
korzysta ze skutecznych systemów wsparcia, które znacząco niwelują konsekwencje reformy EU-ETS.
Wprowadzenie podobnych systemów wsparcia dla energochłonnej części polskiego przemysłu
(wymagające notyfikacji UE) jest więc niezbędne, aby zachować jego konkurencyjność. Wagę tego
problemu potwierdza fakt, iż branże energochłonne naszego przemysłu stanowią 10% PKB, 12%
dochodów podatkowych, a zatrudnienie w nich przekracza 8% (1,3 mln pracowników).
2. REFORMA SYSTEMU PODATKOWEGO
Istotnym priorytetem jest zapowiadana przez Ministerstwo Finansów reforma systemu
podatkowego. Podzielam opinię pani minister Teresy Czerwińskiej, iż od wielu lat zawiłe, trudne w
Gospodarczy Gabinet Cieni BCC, XXV posiedzenie 21.06.2018 r. 2
interpretacji przepisy podatkowe są główną barierą w prowadzeniu działalności gospodarczej.
Zapowiedzi zniesienia deklaracji VAT (a przecież funkcjonuje już Jednolity Plik Kontrolny)
ujednolicenie stawek VAT, odejście od systemu Polskiej Kwalifikacji Wyrobów i Usług, który stwarzał
wiele problemów przedsiębiorcom, redukcja podatku CIT oraz opracowanie nowej ordynacji
podatkowej, to działania których realizacja w istotny sposób ułatwi funkcjonowanie przedsiębiorstw
w Polsce.
PODSUMOWANIE dotychczasowych działań rządu
Pozytywy:
USTAWA O ZARZĄDZIE SUKCESYJNYM Przyjęcie przez Sejm rządowego projektu ustawy o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby
fizycznej. Ustawa reguluje zasady tymczasowego zarządzania przedsiębiorstwem po śmierci
właściciela, który we własnym imieniu wykonywał działalność gospodarcza wpisaną do CEIDG, a
także kontynuowania jego działalności. Funkcjonowanie firm po śmierci ich właściciela od lat
stanowi wielki problem sygnalizowany przez Stowarzyszenie „Inicjatywa Firm Rodzinnych”. Skala
tego problemu jest znacząca. W Polsce działa ok. 2,4 mln firm osób fizycznych, z których ponad 200
tys. przekroczyło 65 lat. Istotnym czynnikiem w kontynuacji działalności firmy będzie zwolnienie z
podatku od spadków i darowizn. Podkreślenia wymagają również regulacje, w oparciu o które firma
po śmierci właściciela będzie mogła zachować ciągłość zatrudnienia pracowników i rozliczeń
podatkowych oraz wykonywanie koncesji i zezwoleń uzyskanych przez przedsiębiorcę.
Zagrożenia:
WZROST CEN ENERGII
W ostatnich dniach można zaobserwować radykalną podwyżkę cen energii elektrycznej
w kontraktach terminowych notowanych na TGE (Towarowej Giełdzie Energii) na III kwartał 2018
roku na poziomie przekraczającym 300 zł/MWh. Od III kwartału 2017 roku notowania cen energii
w podobnych kontraktach wzrosły więc do o ponad 120 zł/MWh (67%). Pobieżna analiza kosztów
wytwarzania energii (wzrost kosztów praw do emisji CO2, wzrost cen węgla) nie uzasadnia tej skali
wzrostu, która może mieć patologiczne przyczyny.
Ta sytuacja wymaga szybkich i skutecznych działań Urzędu Regulacji Energetyki, Komisji Nadzoru
Finansowego i Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Ceny energii bowiem w istotny sposób
decydują o konkurencyjności gospodarki i poziomie życia obywateli. Zaistniała sytuacja dowodzi, iż
rząd, w ramach prowadzonej polityki energetycznej, powinien zapewniać funkcjonowanie
konkurencyjnego rynku, zarówno w wymiarze krajowym jak i europejskim. Wymaga to inwestycji w
transgraniczne sieci przesyłowe, stworzenia realnej konkurencji na rynku krajowym (w czym barierą
może być dominujący udział w produkcji energii jednego podmiotu) oraz umocnienie kontrolnych i
regulacyjnych funkcji URE i UOKiK.
Gospodarczy Gabinet Cieni BCC, XXV posiedzenie 21.06.2018 r. 3
Finanse
PROF. STANISŁAW GOMUŁKA minister finansów Gospodarczego Gabinetu Cieni BCC B. wiceminister finansów. W latach 1970-2005 wykładowca London School of Economics and Political Sciences, University of London. Doradca kolejnych ministrów finansów Polski. Negocjator Polski z klubami Paryskim i
Londyńskim w sprawie zmniejszenia polskiego długu zagranicznego i członek tzw. Grupy Strategicznej wicepremiera Balcerowicza. Konsultant m.in. OECD, MFW, Komisji Europejskiej ds. Europy Wschodniej. Główny ekonomista BCC.
609 556 506 [email protected]
WSKAZANIA dla rządu
Minister finansów powinna publicznie, często i przekonująco wyjaśniać społeczeństwu dlaczego
przy dobrej koniunkturze gospodarczej i nadzwyczajnej wpłacie przez NBP blisko 9 mld zł, zamiast
nadwyżki mieliśmy w 2017 roku znaczny deficyt sektora finansów publicznych, jeden z największych
w Unii Europejskiej. Powinna to robić tym bardziej, że deficyt bliski maksymalnego dopuszczalnego
poziomu 3% PKB, dotyczył sektora rządowego, nie dotyczył sektora samorządowego.
Problemem głównym dla przedsiębiorców są w tej chwili szybko rosnące koszty pracy oraz brak rąk
do pracy. Rola ministra finansów jest dość ograniczona, sprowadza się do działań poprzez budżet
państwa: w rozbudowie szkolnictwa zawodowego, aktywizacji zawodowej osób w wieku 18-30 lat
i osób w wieku ponad 50 lat oraz pobudzaniu przepływu ludzi z terenów wiejskich do zawodów
pozarolniczych. Potrzebne są także działania finansowe i prawne zachęcające obcokrajowców do
permanentnego osiedlania się w Polsce.
Problemami dodatkowymi dla przedsiębiorców są:
wysokie na tle innych krajów UE ceny energii elektrycznej, z perspektywą wzrostu tych cen
do roku 2025 o około 50%,
brak nadal precyzyjnego programu rządowego w obszarze wytwarzania energii elektrycznej
i cieplnej,
potencjalnie wysokie kary za wyjątkowo wysoki poziom CO2 i innych trucizn w powietrzu
oraz
wzrost ryzyka inwestycyjnego na tle niepewności w relacjach Polski z UE, w związku z
wątpliwościami dotyczącymi jakości praworządności i publicznego dystansowania się rządu
wobec inwestycji zagranicznych w sektorze przedsiębiorstw.
Gospodarczy Gabinet Cieni BCC, XXV posiedzenie 21.06.2018 r. 4
PODSUMOWANIE dotychczasowych działań rządu
Pozytywy:
24 kwietnia rząd przyjął założenia, w oparciu o które Ministerstwo Finansów (MF) będzie
przygotowywać budżet państwa na rok 2019. Rządowe założenia na lata 2018 i 2019 wydają się być
realistyczne w odniesieniu do tempa wzrostu PKB, stóp procentowych, stopy bezrobocia oraz
inflacji.
Za pozytywną uważam również deklarację premiera Morawieckiego, że rząd nie ma w planach
dalszych propozycji zwiększających transfery socjalne oraz obciążenia podatkowe.
Zagrożenia:
Tempo wzrostu potencjalnego PKB wynosi w Polsce około 3% rocznie. Samo MF ocenia, że już w
2017 r. rzeczywisty poziom PKB przewyższał poziom potencjalny o 1 punkt proc. Ta nadwyżka
wzrośnie w 2018 r. do ok. 2,5 pp. Tym niemniej, rząd nadal formalnie nie akceptuje, że w
perspektywie najbliższych lat należy oczekiwać spadku tempa wzrostu PKB do poziomu między 2 a 3
%. Założenia makroekonomiczne do budżetu na rok 2019 są w rezultacie wątpliwe, nazbyt
optymistyczne, w odniesieniu do inwestycji w środki trwałe, podaży pracy oraz wzrostu PKB w latach
późniejszych.
Rząd informując o dużym wzroście dochodów budżetowych w latach 2016-2018 nie wyjaśnia, że
bardzo ważnymi powodami tego wzrostu, ważniejszymi niż efekt uszczelniania systemu
podatkowego, był wyjątkowo duży przyrost nominalnego popytu krajowego, nadzwyczajne wpłaty
ze strony NBP (na sumę blisko 18 mld zł) oraz sprzedaż praw do LTE (ok. 9 mld zł). Ta dezinformacja
odbywa się pod politycznie atrakcyjnym hasłem, że „inni nie mogli a my możemy”.
Rząd nie wyjaśnia wprost elektoratowi, że efekty uszczelniania były tylko umiarkowanie duże,
a efekty dalszego uszczelniania będą skromniejsze niż były dotąd, dochodów nadzwyczajnych nie
będzie, a tempo wzrostu PKB będzie niższe.
Ten brak informacji, czy wręcz dezinformacja, powoduje zrozumiały, chociaż dla stabilności finansów
publicznych niebezpieczny, wzrost presji ze strony dużych grup społecznych w kierunku dalszych
dużych wzrostów wydatków publicznych, bez dodatkowych obciążeń podatkowych.
Jednym z zagrożeń dla stabilności rozwoju gospodarczego jest wysoki, jeden z najwyższych na
świecie, udział kapitału zagranicznego w finansowaniu wydatków sektora finansów publicznych. To
zagrożenie jest zauważane, a nawet podkreślane, przez rząd (zresztą także przez główne agencje
ratingowe), jednak brakuje programu rządowego na rzecz realizacji takiego zmniejszenia.
Gospodarczy Gabinet Cieni BCC, XXV posiedzenie 21.06.2018 r. 5
Polityka podatkowa
DR IRENA OŻÓG minister ds. polityki podatkowej Gospodarczego Gabinetu Cieni BCC Irena Ożóg jest doktorem nauk ekonomicznych (SGPiS), absolwentką Centrum Podyplomowego Kształcenia
Pracowników Administracji Państwowej (poprzednik Krajowej Szkoły Administracji Publicznej) i licznych kursów w zakresie administracji, zarządzania, biznesu. Prawie 20 lat była urzędniczką w służbie publicznej (Ministerstwo
Finansów), w tym w latach 1991-1992 jako wicedyrektor, w latach 1992-1998 dyrektor Departamentu Podatków Bezpośrednich, a w latach 2001-2003 jako wiceminister finansów odpowiedzialna za podatki. Od 1991 r. jest wykładowcą w SGH i na Uniwersytecie Warszawskim. Po odejściu z MF, wraz z partnerami, założyła kancelarię
prawniczą – Spółkę Doradztwa Podatkowego Ożóg i Wspólnicy. 22 480 81 00 [email protected]
WSKAZANIA dla rządu
1. Uprościć raportowanie mikroprzedsiębiorców, w szczególności w zakresie JPK i deklaracji
VAT. Dotychczasowa możliwość rozliczania kwartalnego mikroprzedsiębiorców, została
praktycznie zniweczona wymogiem comiesięcznego składania JPK. Jednocześnie, utrzymany
został obowiązek składania deklaracji VAT, której treść, co do zasady, zawiera się lub
powinna zawierać się w danych raportowanych w JPK.
2. Rozszerzyć katalog kosztów kwalifikowanych rozliczanych w ramach ulgi badawczo-
rozwojowej o wydatki poniesione na usługi nabywane od podmiotów trzecich innych niż
jednostki naukowe, w szczególności wydatki związane z działalnością badawczo-rozwojową
ponoszone na wynagrodzenia wypłacane na podstawie umów o współpracę zawieranych z
osobami prowadzącymi działalność w obszarze badań i rozwoju.
3. Wykreślić z ustawy z 10 maja 2018 r. o wspieraniu nowych inwestycji tzw. małą klauzulę
przeciwko unikaniu opodatkowania jako niecelowej (w świetle obowiązującej ogólnej
klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania) oraz zniechęcającej do działań inwestycyjnych.
4. Wyeliminować absurdy stawkowe, przez które w zasadzie ten sam produkt opodatkowany
jest różnymi stawkami VAT. Dobrym kierunkiem jest tutaj nowa matryca VAT, ale pod
warunkiem, że nie wpłynie na podwyższenie VAT dla usług/towarów nabywanych przez
konsumentów.
5. Zlikwidować opresyjność państwa wobec obywateli działających w zaufaniu do organów,
wydawanych przez nich interpretacji i zgodnie z zasadą, że co nie jest zakazane jest
dozwolone.
6. Zlikwidować opresyjność państwa wobec przedsiębiorców, którym zarzuca się optymalizacje
podatkowe rozumiane przez organ jako minimalizowanie ciężarów podatkowych.
7. Wprowadzić surowe kary dla urzędników/funkcjonariuszy odpowiedzialnych za wycieki
materiałów z zatrzymań/aresztowań do mediów i egzekwowanie tych kar.
8. Jednym z największych problemów podatkowych pozostaje kwestia walki z oszustwami
podatkowymi. Praktyka organów podatkowych z reguły przerzuca ryzyka i obciążenia
związane z tą walką na przedsiębiorców. Konieczne jest rozłożenie wskazanych ryzyk i
ciężarów pomiędzy organy podatkowe i podatników.
Gospodarczy Gabinet Cieni BCC, XXV posiedzenie 21.06.2018 r. 6
PODSUMOWANIE dotychczasowych działań rządu
Pozytywy:
1. Rozszerzenie korzyści związanych z korzystaniem z ulgi badawczo-rozwojowej, m.in.
zwiększenie wartości wydatków podlegających zaliczeniu do kosztów podatkowych z 50% do
100%.
2. Współpraca p. Mariusza Haładyja, wiceministra inwestycji i rozwoju ze środowiskiem firm
rodzinnych w obszarach kluczowych dla otoczenia prawno-podatkowego, w którym
funkcjonują te firmy.
3. Wprowadzenie nowego instrumentu wsparcia innowacyjności poprzez możliwość
korzystania ze zwolnienia podatkowego od dochodów realizowanych z działań
inwestycyjnych na terytorium całego kraju.
4. Podejmowane są kolejne inicjatywy i wdrażane kolejne narzędzie pozwalające na realne
umożliwienie organom podatkowym walki z oszustwami. Działania te przynoszą efekty,
m.in. w postaci utrudnienia wyłudzeń podatkowych.
5. Wydłużenie terminów wykonania niektórych obowiązków z zakresu dokumentacji
podatkowej (zmiana rozporządzenia Ministra Finansów z 14 marca 2018 r. w sprawie
przedłużenia terminów wykonania niektórych obowiązków z zakresu dokumentacji
podatkowej) ułatwiające przedsiębiorcom sprostanie rozbudowanym wymogom
dokumentacyjnym w zakresie cen transferowych.
6. Wydłużenie terminu na sporządzenie dokumentacji podatkowej, przedłożenie oświadczenia
o sporządzeniu takowej oraz przedłożenie zeznania PIT-TP/CIT-TP, co pozwoli efektywnie
dostosować się do wprowadzonych istotnych zmian zarówno przedsiębiorcom, jak również
podmiotom świadczącym profesjonalne doradztwo w tym zakresie.
7. Zorganizowanie I Forum Cen Transferowych jako dodatkowe, ewentualne zmiany w
powyższym zakresie. Pomysł powstania Forum Cen Transferowych, jego forma, a także
otwartość przedstawicieli Ministerstwa Finansów na zapewnienie możliwości udziału w
forum wszystkim zainteresowanym, a także możliwość zgłaszania podczas spotkania
sugestii uczestników, pozwala zakładać, że dialog pomiędzy administracją podatkową a
podatnikami i podmiotami świadczącym usługi doradcze w tym zakresie, może się stać
elementem tworzenia i modyfikowania przepisów i praktyki w obszarze cen transferowych.
Zagrożenia:
1. Wprowadzanie w trakcie roku zmian w zakresie opodatkowania nieruchomości
komercyjnych, które modyfikują obowiązek podatkowy w zakresie daniny mieszczącej się
pod względem formalnoprawnym w systematyce ustaw regulujących podatki dochodowe.
Wszelkie tego typu zmiany powinny wchodzić w życie z początkiem kolejnego roku, pod
warunkiem ogłoszenia ustawy w Dzienniku Ustaw do końca listopada roku poprzedzającego.
2. Brak jasnego stanowiska Ministerstwa Finansów i projektu zmian w zakresie opodatkowania
obrotu kryptowalutami na gruncie podatków dochodowych, jak i PCC.
3. Brak projektu nowelizacji CIT i PIT zapowiadającego wprowadzenie tzw. exit taxation (tj.
przewidzianych Dyrektywą w sprawie unikania opodatkowania ATAD przepisów dotyczących
Gospodarczy Gabinet Cieni BCC, XXV posiedzenie 21.06.2018 r. 7
opodatkowania niezrealizowanych zysków kapitałowych w przypadku przeniesienia
aktywów, rezydencji podatkowej lub stałego zakładu). Biorąc pod uwagę istotność
przedmiotowych zmian dla podatników, powinni oni mieć sposobność możliwie wczesnego
zapoznania się choćby z kierunkiem projektowanych zmian.
4. Projekt nowelizacji Ordynacji podatkowej w zakresie tzw. interpretacji grupowych w
odniesieniu do już wydanych interpretacji nie sprzyja realizacji zasady pewności prawa.
5. Koszty działań zmierzających do ukrócenia działalności oszustów podatkowych są co do
zasady przerzucane przez administrację podatkową na rzecz przedsiębiorców (wdrożenie
oprogramowania i obowiązków raportowania JPK, oczekiwane rozpoczęcie funkcjonowania
mechanizmu płatności podzielonej). Część działań organów podatkowych oraz koszty i
ryzyka podatkowe ponoszone przez przedsiębiorców są nieproporcjonalne do zagrożeń - np.
planowane uniemożliwienie wystawiania faktur VAT do paragonów bez NIP, schemat
rozliczania usług budowlanych w ramach odwrotnego obciążenia.
6. Brak wiążącej organy podatkowe informacji w zakresie przesłanek dobrej wiary i należytej
staranności w transakcjach, w których zaistniało oszustwo podatkowe. Aktualna praktyka
organów podatkowych jest skrajnie niekorzystna dla podatników, skutkująca w istocie
solidarną odpowiedzialnością podmiotów uczestniczących w transakcji z zaległości
podatkowe w VAT.
7. Brak wyjaśnień i wytycznych ze strony Ministerstwa Finansów, co do spełnienia nowych
wymogów dokumentacyjnych w zakresie analiz porównawczych, w tym w szczególności:
doboru danych do analiz porównawczych,
zasadności korzystania wyłącznie z polskich danych porównawczych, w kwestii
możliwości i zasad dokonywania korekt,
stosowania przedziału międzykwartylowego.
Wraz ze zmianą przepisów dotyczących cen transferowych wzrosło znaczenie analiz
benchmarkingowych w tworzeniu polityki cen transferowych i opracowaniu dokumentacji
podatkowej. Jednocześnie, zauważyć należy również wzrost liczby podatników,
zgłaszających praktyczne problemy w stosowaniu przepisów z tego zakresu (także w zakresie
kosztów dotarcia do danych porównawczych). Tym bardziej, koniecznie i oczekiwane są
działania Ministerstwa Finansów (wytyczne, interpretacje ogólne, wyjaśnienia), niwelujące
niejasności w stosowaniu przepisów szczególnie w omawianym zakresie.
8. Wykorzystywanie w kontrolach podatkowych do badania rynkowości transakcji danych i
informacji, do których podatnicy nie mają dostępu. Nierzadko, kontrolujący dokonujący
weryfikacji rynkowości transakcji pomiędzy podmiotami powiązanymi posługują się danymi
dostępnymi tylko instytucjom państwowym, zwłaszcza organom kontroli celno-skarbowej
(zebranymi m.in. w toku innych kontroli), do których to danych podatnik ustalając warunki
transakcji jeszcze przed jej zawarciem nie może mieć dostępu. Ponadto wielokrotnie,
oceniając argumentację organów podatkowych zawartą w wydawanych rozstrzygnięciach,
wymaga podkreślenia, że nie można danych transakcji oceniać tylko przez pryzmat wiedzy
późniejszej, której nie miały osoby zawierające te transakcji. Wnioskowanie na temat
rynkowości warunków transakcji pomiędzy podmiotami powiązanymi, dokonywane na
niedostępnych podatnikowi danych narusza zasadę zaufania podatnika do działania
organów administracji państwowej.
Gospodarczy Gabinet Cieni BCC, XXV posiedzenie 21.06.2018 r. 8
Rynek pracy i prawo pracy
ZBIGNIEW W. ŻUREK minister pracy Gospodarczego Gabinetu Cieni BCC Sekretarz Prezydium Rady Dialogu Społecznego, przewodniczący Zespołu ds. rozwoju dialogu społecznego, członek
Zespołu prawa pracy; zastępca przewodniczącego Rady Ochrony Pracy przy Sejmie RP, przewodniczący Zespołu ds. Prawno-Organizacyjnych. Od 1990 r. zajmuje się działalnością ekspercką i konsultingową. Mediator, wpisany na listę mediatorów przy Ministrze Pracy i Polityki Społecznej. Wiceprezes, członek i założyciel BCC, sekretarz generalny
Związku Pracodawców BCC. Ekspert BCC ds. prawa pracy. 690 485 442 [email protected]
WSKAZANIA dla rządu
1. Pilnie dokonać deklarowanej wcześniej oceny, opracowanych przez Komisję Kodyfikacyjną
Prawa Pracy, projektów kodeksów indywidualnego i zbiorowego prawa pracy i
spowodować, by ruszyły prace legislacyjne, uwzględniające wyniki konsultacji społecznych
oraz analizy ekonomiczne.
Kodeks pracy jest podstawową ustawą regulującą stosunki pracy w Polsce. Ten dziś obowiązujący w
swoim podstawowym zapisie liczy ponad czterdzieści lat. Wielokrotnie nowelizowany z jednej strony
zatracił czytelność – z drugiej, co nie mniej ważne, z roku na rok staje się mimo cząstkowych zmian
coraz bardziej anachroniczny, coraz bardziej abstrahujący od dynamicznie rozwijających się
stosunków pracy.
Aby temu zaradzić, w celu stworzenia projektu nowego Kodeksu pracy - na przestrzeni ostatnich
kilkunastu lat, dwukrotnie powoływano komisje kodyfikacyjne. Działały one w latach 2002-2006
(przez cztery lata) oraz w latach 2016-2018 (półtora roku). Wyniki prac obu tych komisji nie trafiły na
ścieżkę legislacyjną.
W szczególności, prace ostatnio działającej Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Pracy zakończyły się trzy
miesiące temu, w marcu br. i w sprawie zapadła cisza, jeśli nie liczyć krytycznych ocen ze strony
przedstawicieli partii rządzącej.
2. Możliwie szeroko otworzyć rynek pracy w Polsce dla obywateli innych państw.
Pamiętając o kwestiach bezpieczeństwa kraju, biorąc pod uwagę aktualną sytuację na rynku pracy w
Polsce – należy go otworzyć możliwie szeroko dla obywateli innych państw. Usprawniając system
monitorowania imigrantów jednocześnie umożliwiać im podejmowanie w Polsce legalnej pracy.
Brak rąk do pracy stanowi największą dziś chyba barierę rozwoju polskiej gospodarki. Jeżeli temu nie
zaradzimy – nasza gospodarka będzie się zwijać. Jeżeli temu nie zaradzimy, czeka nas również
katastrofa demograficzna, drastyczny spadek liczby pracujących i wzrost liczby osób w wieku
poprodukcyjnym.
Gospodarczy Gabinet Cieni BCC, XXV posiedzenie 21.06.2018 r. 9
Na przestrzeni wieków imigranci w innych krajach walnie przyczyniali się do rozwoju ich nowych
ojczyzn. Dobrym przykładem tego zjawiska mogą być Polacy, współtworzący bogactwo Stanów
Zjednoczonych, Kanady, Australii, Wielkiej Brytanii czy Francji. Dziś ich potomkowie na wielu
płaszczyznach wspierają kraj przodków, przyczyniając się do bardziej harmonijnego rozwoju
globalizującego się świata.
PONADTO
Warto zauważyć, że trudno jest oceniać Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z punktu
widzenia członka Gospodarczego Gabinetu Cieni. Oba gremia mają różne priorytety. Dla
Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej najważniejsze wydają się być kwestie związane z
działaniami związanymi z organizacją wsparcia wybranych grup społecznych, z zasady słabszych
ekonomicznie.
Należało by się zastanowić, czy nie byłoby słuszniej kwestie gospodarcze, sprawy związane z rynkiem
pracy, włączyć w zakres działania Ministerstwa Przedsiębiorczości i Technologii (Ministerstwa
Gospodarki i Pracy), a MRPiPS przekształcić w resort o historycznej, pochodzącej z roku 1918 nazwie
Ministerstwo Opieki Społecznej i Ochrony Pracy.
Gospodarczy Gabinet Cieni BCC, XXV posiedzenie 21.06.2018 r. 10
Ubezpieczenia społeczne
DR WOJCIECH NAGEL minister ds. ubezpieczeń społecznych Gospodarczego Gabinetu Cieni BCC Zastępca przewodniczącego Rady Nadzorczej ZUS oraz zespołu problemowego ds. ubezpieczeń społecznych Rady
Dialogu Społecznego. Był dwukrotnie doradcą ministra pracy, szefem Funduszu Rehabilitacji oraz zastępcą szefa Krajowego Urzędu Pracy. Doktor nauk ekonomicznych o specjalizacji ubezpieczenia społeczne. Członek Konwentu BCC oraz ekspert BCC ds. ubezpieczeń społecznych i pracy.
601 329 181 [email protected]
WSKAZANIA dla rządu
1. Projekt ustawy o PPK – rekomendacja uwzględnienia szczegółowych propozycji BCC.
BCC przygotował stanowiska wobec projektu ustawy o Pracowniczych Planach Kapitałowych,
zarówno w fazie początkowej jak i końcowej tworzenia projektu. W trakcie konsultacji społecznych,
które trwały formalnie do 21 marca br., przedłużone do 15 czerwca br., strony rządowa i społeczna
współdziałały nad wypracowaniem możliwie najbardziej zbliżonego stanowiska wobec projektu.
W komunikacie z 15 czerwca br., Business Centre Club stwierdził m.in., iż: „dostrzega i pozytywnie
ocenia uwzględnienie w projekcie ustawy o pracowniczych planach kapitałowych z 24 maja 2018 r.
część zgłoszonych przez organizację postulatów. Równocześnie, zauważamy potrzebę stworzenia
mechanizmów zachęcających Polaków do długoterminowych oszczędności, które będą
uzupełnieniem ich budżetów domowych po przejściu na emeryturę, stanowiąc jednocześnie źródło
finansowania projektów inwestycyjnych sektora przedsiębiorstw, co w perspektywie
długoterminowej może przełożyć się na uzyskanie pozytywnych efektów gospodarczych. Projekt
ustawy o pracowniczych planach kapitałowych ma szanse na osiągnięcie powodzenia wówczas, gdy
będzie posiadał zaufanie społeczne. Ograniczenie obciążeń pracodawców i pracowników jest jednym
z filarów budowy tego zaufania, które może zostać nadwyrężone w wyniku kumulacji kosztów
związanych ze zniesieniem limitu tzw. 30-krotności o-zusowania i kosztów ponoszonych w związku z
wpłatami do PPK oraz kosztami administracyjnymi związanymi z funkcjonowaniem planów
kapitałowych.”.
BCC zgłosił uwagi generalne i szczegółowe, dot. poszczególnych przepisów ustawy, w trakcie całego
procesu prac nad projektem. Wskazano, iż:
I. Proponowany sposób tworzenia i funkcjonowania PPK w zakładach pracy akcentuje konieczność
zgodnego współdziałania pracodawców i pracowników. Zasada ta jest akceptowana przez
członków BCC jako ważna w prowadzeniu działalności gospodarczej. Z badania ankietowego,
przeprowadzonego wśród pracodawców BCC (głównie firm średniej wielkości), w lutym br.,
wynikło, że ponad połowa jej respondentów, oceniło przedłożony projekt rządowy o PPK -
negatywnie. Zastrzeżenia przedsiębiorców wzbudziły: wzrost pozapłacowych kosztów pracy,
Gospodarczy Gabinet Cieni BCC, XXV posiedzenie 21.06.2018 r. 11
oraz zamysł surowych kar, zawierających sugestię domyślnej nieuczciwości pracodawców w
stosunku do pracowników.
II. Próba rozwinięcia w latach 2000-2018, tzw. trzeciego, dobrowolnego filara emerytalnego, nie
powiodła się, w PPE zgromadzono niespełna 400 tys. uczestników, a indywidulane konta
emerytalne gromadzą łącznie – niespełna 5% zatrudnionych.
III. PPK ma być nowym mechanizmem oszczędzania i nie będzie elementem systemu emerytalnego,
co zasadniczo odróżnia je od OFE. Ten projekt dotyczy tworzenia oszczędności uczestników na
cel emerytalny u pracodawcy, i ma na uwadze osłabienie systemu emerytalnego działaniami
kolejnych rządów, począwszy od 2012 r, kiedy rozpoczęto demontaż OFE. Było to radykalne
odejście od umowy społecznej przyjętej w 1999 r. i podważyło zaufanie obywateli do państwa.
Dzięki staraniom BCC, w projekcie ustawy, potwierdzono prywatną własność, dla tworzonych w
ramach PPK aktywów składkowych uczestników – co jest niezbędne dla odbudowy zaufania ludzi
dla działań państwa.
Rekomendacje działań szczegółowych, w obszarze informacyjnym i edukacyjnym, dotyczącym PPK
dotyczą:
1) podniesienia świadomości emerytalnej Obywateli – wyraźny spadek tzw. stopy zastąpienia
(stosunek wysokości emerytury do pobieranego wynagrodzenia) i konieczności dodatkowego
oszczędzania na cel emerytalny w okresie aktywności zawodowej osób zatrudnionych.
2) przedstawienia wyliczeń, że proponowany mechanizm PPK, oparty o metodę kapitałową jest
dobrym instrumentem prywatnego oszczędzania na cel emerytalny, po zakończeniu aktywności
zawodowej.
3) stałej presji na obniżenie kosztów administracyjnych, nakładanych na pracodawcę, związanych
z prowadzeniem planu; proponowane wdrożenie dodatkowego komponentu oszczędzania na
cel emerytalny w postaci PPK zachowuje charakter dobrowolny po stronie uczestników
programu i przymusowy – po stronie pracodawców. Wkład finansowy ze strony pracodawców
będzie jednak dominujący, potencjalnie znacznie powiększający koszt pracy.
Aktywa gromadzone w PPK mogą być znaczące już w pierwszym roku funkcjonowania ustawy (ok.
5-7 mld zł, przy ostrożnym szacunku uczestnictwa). Od jakości decyzji inwestycyjnych zależeć będzie
także zaufanie pracowników do PPK w zakładzie pracy. Ewentualne powierzenie zarządzania
aktywami zarówno towarzystwom funduszy inwestycyjnych, jak i powszechnym towarzystwom
emerytalnym oraz towarzystwom ubezpieczeń na życie należy pozostawić regulatorowi,
uwzględniając efekt konsultacji społecznych. Wiadomo obecnie, iż ubezpieczyciele mają szansę
dołączyć do instytucji obsługujących PPK.
Gospodarczy Gabinet Cieni BCC, XXV posiedzenie 21.06.2018 r. 12
BCC przedstawił kilkadziesiąt poprawek do projektu ustawy o PPK. Jej obecna (z końca maja br.)
wersja jest wyraźnie lepsza od poprzedniej, jednakże należy nadal pracować nad jej
udoskonaleniem. W tym celu, w końcowym okresie konsultacji i uzgodnień, BBC przedstawił dalsze,
szczegółowe propozycje zmian do projektu ustawy celem ich uwzględnienia.
2. Ustawowy przegląd emerytalny.
Oczekujemy rzetelnego, kolejnego, ustawowego przeglądu systemu emerytalnego
z uwzględnieniem dwóch priorytetów:
1) analizy obszaru przywilejów emerytalnych i stopniowego ich ograniczania,
podjęcia decyzji dotyczącej przyszłości OFE, zgodnie z zasadą zaufania do państwa prawa
i ochrony praw nabytych.
PODSUMOWANIE dotychczasowych działań rządu
Zagrożenia:
Należy podjąć dalsze działania na rzecz zaniechania wprowadzenia ustawy o zniesieniu limitu tzw.
„30-krotności o-zusowania” wynagrodzeń. Jej ew. wdrożenie z 1 stycznia 2019 r. oznaczać będzie
objęcie składkami na ubezpieczenie emerytalne i rentowe pełnego wynagrodzenia jako podstawy
wymiaru i przeniesienie kosztów tej operacji na pracodawców. Podniesienie kosztów zatrudnienia
dla firm o ponad 1 mld zł rocznie w ciągu najbliższych 10 lat, jest nie do zaakceptowania. Szczególnie
wtedy, gdy pracodawcy zostaną obciążeni składką podstawową do PPK w części leżącej po ich
stronie w kwocie 2-4 mld zł rocznie. Nałożenie tych dwóch dodatkowych kosztów pracy jest zbyt
dużym obciążeniem dla pracodawców.
Ustawa została podpisana przez prezydenta RP i znajduje się w Trybunale Konstytucyjnym.
Powszechnym oczekiwaniem wszystkich pracodawców jest jej unieważnienie, także z uwagi na tryb
jej wprowadzenia, niezgodny naszym zdaniem z zasadami dialogu społecznego.
Rekomenduje się, aby rząd zwrócił się do TK o podjęcie decyzji w sprawie przedmiotowej ustawy.
Gospodarczy Gabinet Cieni BCC, XXV posiedzenie 21.06.2018 r. 13
Spółki Skarbu Państwa i prywatyzacja
DR GRAŻYNA MAGDZIAK minister skarbu i prywatyzacji Gospodarczego Gabinetu Cieni BCC Ekspert z zakresu zagadnień prywatyzacyjnych, analizy finansowej przedsiębiorstw, rynku kapitałowego i
restrukturyzacji. Doradca parlamentarny i doradca ekonomiczny wielu firm. Od 20 lat prezes jednej z najlepszych firm doradczych – BAA Polska. Stały członek Rady Dialogu Społecznego z ramienia przedsiębiorców. Jedna z założycielek BCC, członek Rady Organizatorów oraz Konwentu BCC.
22 562 33 43 [email protected]
WSKAZANIA dla rządu
Obszar zagadnień związany ze spółkami Skarbu Państwa dotyczy kilkunastu resortów, w których
spółki te zostały ulokowane. Postulaty odnośnie poprawy warunków prowadzenia działalności
gospodarczej w podmiotach państwowych są natomiast jednakowe i powinny być kierowane do
wszystkich ministerstw nadzorujących funkcjonowanie firm państwowych lub z przewagą własności
państwowej. Także do premiera, któremu podlegają spółki najważniejsze dla rozwoju polskiej
gospodarki.
Kluczowymi elementami zapewniającymi lepszą sprawność i efektywność działania spółek
państwowych będzie dla każdej z nich dobrze opracowana długoterminowa strategia rozwojowa
oraz kompetentny, profesjonalny i stabilny rząd, który będzie tą strategię realizował. Tymczasem
zarządy firm państwowych, ze względów politycznych, zmieniają się nawet co kilka miesięcy, nie
mają jasno określonych celów strategicznych, a właściwie cele te szybko się dezaktualizują. Firmy
działają więc w perspektywie krótkoterminowej i nawet jeśli generują zyski nie są przygotowane na
nieoczekiwane, niekorzystne zmiany otoczenia. Są mniej efektywne niż wynika to z ich potencjału
lub wymagają różnego typu wsparcia państwa. Kompleksowe, społeczne koszty takiego
postępowania lub utracone korzyści są bardzo wysokie, co zmniejsza dynamikę wzrostu gospodarki.
PODSUMOWANIE dotychczasowych działań rządu
Pozytywy:
Rząd zainicjował proces tworzenia w kluczowych dziedzinach gospodarki silnych grup kapitałowych
mających, przy dobrym zarządzaniu i dostępie do środków rozwojowych, szanse na trwałe zaistnieć
na rynku europejskim. Jeśli to się uda, będą również stymulatory szybszego wzrostu firm prywatnych
– tworzących krąg dostawców tych grup kapitałowych oraz baza rozwoju dla innowacyjnych,
krajowych podmiotów start-upowych.
Zagrożenia:
Zagrożenie dla rozwoju firm państwowych stanowi wstrzymanie procesów restrukturyzacyjnych w
sektorze firm państwowych. Ze względów politycznych, ograniczono w nich do minimum redukcje
zatrudnienia, zaniechano prywatyzację nawet podmiotów w złej kondycji i zupełnie nieistotnych dla
gospodarki lub nie mających przyszłości rynkowej. Podmioty takie „sztucznie utrzymuje się przy
życiu” poprzez zamówienia publiczne, ewentualnie łączenie z innymi, dobrze prosperującymi
firmami państwowymi. Poza obniżeniem efektywności gospodarowania, takie postępowanie zaburza
konkurencję na rynku i negatywnie oddziałuje na firmy prywatne.
Gospodarczy Gabinet Cieni BCC, XXV posiedzenie 21.06.2018 r. 14
Ochrona Zdrowia
ANNA JANCZEWSKA minister ds. systemu ochrony zdrowia Gospodarczego Gabinetu Cieni BCC Wiceprezes Ogólnopolskiej Izby Gospodarczej Wyrobów Medycznych „POLMED”. Właścicielka firmy Medim.
Założycielka Polskiego Stowarzyszenia Właścicielek Firm. W latach 2004–2008 członek Rady Zamówień Publicznych przy prezesie Urzędu Zamówień Publicznych. W 1991 r. uzyskała tytuł Pierwszej Damy Biznesu, a 1997 r. tytuł
Businesswoman. Ekspert BCC ds. służby zdrowia. 602 335 003, 600 916 626 [email protected]
WSKAZANIA dla rządu
Resort zdrowia/rząd nie powinien podejmować w obszarze ochrony zdrowia decyzji opartych na
przesłankach politycznych. Niestety, z takimi mieliśmy niejednokrotnie do czynienia, w tym również
w ostatnich latach. Przykładami takich decyzji jest nowelizacja ustawy o świadczeniach opieki
zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, czyli tzw. ustawa o sieci szpitali oraz ustawa o
ratownictwie medycznym. Ustawa o ratownictwie medycznym „upaństwawia” ratownictwo
medyczne. Jej zapisy naruszają konstytucję RP, ograniczając swobodę działania gospodarczego oraz
prawa własności. 135 podmiotów niepublicznych, które przez lata inwestowały własne środki
finansowe w budowę poprawnie funkcjonujących systemów ratownictwa zmuszonych zostało do
przerwania swojej działalności do marca 2019 roku.
Ustawa o sieci szpitali całkowicie zmieniła istniejący dotychczas model finansowania opieki
medycznej ze środków publicznych. Te nowe rozwiązania ograniczyły istotnie dopływ środków
publicznych do podmiotów niepublicznych, wielu z nich pozbawiły możliwości uzyskania kontraktu
od publicznego płatnika Narodowego Funduszu Zdrowia czy wręcz spowodowały konkretne straty.
Ministerstwo Zdrowia zapowiada aktualnie jej nowelizację, widząc pewne jej niedoskonałości.
Przy tej okazji, Ministerstwo Zdrowia powinno też poddać pod dyskusję postulaty podmiotów
niepublicznych, a w szczególności uwzględnić postulaty dopuszczające do podstawowego
szpitalnego zabezpieczenia świadczeń opieki zdrowotnej również te podmioty, które jeszcze podczas
istnienia poprzedniego systemu finansowania w trybie postepowań konkursowych, czyli przed
wejściem w życie ustawy, poczyniły określone inwestycje, wydatkując znaczne środki finansowe na
wybudowanie i wyposażenie nowych obiektów medycznych. Rozwiązania jakie weszły w życie z 1
października 2017 roku nie przewidziały bowiem takich przypadków, naraziły te podmioty na
znaczne straty finansowe i pozbawiły ich realnych szans na równe traktowanie. Nasuwa się tutaj
pytanie jak to się ma do deklaracji pana ministra Łukasza Szumowskiego z 24 stycznia, kiedy to w
Sejmie powiedział, że „sektor prywatny jest bardzo ważnym graczem i uważam, iż bez niego system
opieki zdrowotnej nigdy nie będzie funkcjonował poprawnie”. Zgadzamy się w pełni z takim
stwierdzeniem pana ministra i liczymy, że ta deklaracja znajdzie również swój wyraz w
przygotowywanej nowelizacji ustawy o sieci szpitali.
Gospodarczy Gabinet Cieni BCC, XXV posiedzenie 21.06.2018 r. 15
PODSUMOWANIE dotychczasowych działań rządu
Pozytywy:
1. Rozpoczęcie 13 czerwca w Warszawie zapowiadanej w kwietniu przez ministra Ł.
Szumowskiego debaty „Wspólnie dla Zdrowia”, która „ma wyznaczyć cele dla ochrony
zdrowia w perspektywie co najmniej dziesięcioletniej oraz ustalić harmonogram dojścia to
tych celów”. Wypracowane w ramach tej debaty, z udziałem ekspertów, wnioski mają
stanowić swoistą wizję i strategię dla naszego systemu w długofalowej perspektywie. Mamy
nadzieję, że debata przybierze formę rzeczywistego dialogu ze wszystkimi interesariuszami
rynku ochrony zdrowia, a powstały dokument z tego dialogu, będzie formą konsensusu z
mocą obowiązującą nie tylko aktualny rząd.
2. Przedstawienie projektu nowelizacji ustawy o prawie farmaceutycznym, która wprowadza
instrumenty przeciwdziałające procederowi tzw. odwróconego łańcucha dystrybucji
deficytowych produktów leczniczych. Jak wskazują dane resortu zdrowia z maja tego roku,
wartość nielegalnie wyprowadzanych z kraju leków szacuje się na ponad 2 mld złotych.
3. Powołanie przez ministra zdrowia w resorcie zespołu „Efekt Zdrowie”, którego zadaniem ma
być wypracowanie koncepcji poprawy efektywności systemu ochrony zdrowia. Zespół ma się
miedzy innymi skoncentrować na optymalizacji kosztów oraz tzw. „business intelligence”.
Zagrożenia:
1. Brak przedstawienia strategii kompleksowych rozwiązań w zakresie wynagradzania
pracowników ochrony zdrowia. Narastające niezadowolenie wszystkich grup pracowniczych,
próby zaspokojenia postulatów tylko części z nich np. rezydentów, braki kadrowe lekarzy, w
tym lekarzy specjalistów i pielęgniarek mogą skutkować rozszerzaniem się strajków i będą
dalej wydłużać kolejki dla pacjentów.
2. Brak wskazania źródeł finansowania wzrostu nakładów na ochronę zdrowia do 6% PKB w
2024 roku.
3. Brak polityki senioralnej, która w sytuacji coraz szybciej starzejącego się społeczeństwa może
grozić dużymi problemami gospodarczymi. Obserwowany wzrost liczby osób niepracujących
w stosunku do osób pracujących, poza rosnącymi wydatkami na ochronę zdrowia, będzie
skutkował spadkiem PKB. Zgodnie z prognozami, w 2030 roku w Polsce 35% społeczeństwa
będzie liczyło powyżej 65 roku życia, co daje nam jeden z najgorszych wyników w Europie.
Gospodarczy Gabinet Cieni BCC, XXV posiedzenie 21.06.2018 r. 16
Prawo gospodarcze
RYSZARD KALISZ minister ds. prawa gospodarczego w Gospodarczym Gabinecie Cieni BCC W latach 1987 – 2007 wykonywał zawód adwokata. Ekspert w obradach „ Okrągłego Stołu” (1989), zastępca
Przewodniczącego Trybunału Stanu (1993-1995), współtwórca przepisów Konstytucji RP z 2 kwietnia 1997 r., Sekretarz Stanu w Kancelarii Prezydenta RP (1997-2000), Szef Kancelarii Prezydenta (1998-2000), Członek Rady Bezpieczeństwa Narodowego (2000-2005), Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji RP (2004-2005). Poseł na
Sejm IV, VI i VII kadencji (2001-2015). 601 884 411 [email protected]
WSKAZANIA dla rządu
Minister sprawiedliwości pełniący jednocześnie funkcję prokuratora generalnego z uprawnieniami
prokuratora liniowego (nie tylko) przede wszystkim powinien zmienić nastawienie prokuratury do
działalności gospodarczej. Dzisiejsza ekipa rządząca, w tym prokurator generalny i jego
współpracownicy wykorzystują swoje kompetencje do zastraszania przedsiębiorców.
Projekty zmian w prawie karnym i procedurze karnej mają u swojego zarania traktowanie
biznesmenów jak potencjalnych przestępców, a nie jak osoby, które działają dla pomyślności kraju.
Problemy fiskalne rząd chce rozwiązywać przy pomocy zaostrzenia prawa karnego, zamiast działań
z innych dziedzin pobudzających rozwój gospodarczy. To samo dotyczy prawa cywilnego. Polski
wymiar sprawiedliwości powinien budować swój autorytet, zarówno wśród obywateli, jak
i w ramach obszaru UE i na świecie, a nie być poddawany deformie, która w swojej istocie
doprowadziła, co do zasady, do poddania sądownictwa wpływowi partii rządzącej.
PODSUMOWANIE dotychczasowych działań rządu
Pozytywy:
1. Działający pod nadzorem Ministerstwa Sprawiedliwości System Dozoru Elektronicznego
(SDE) został wyposażony w urządzenia, dzięki którym stał się jednym z najnowocześniejszych
takich systemów na świecie. System ten jest ok. 10 razy tańszy niż odbywanie przez
skazanych kary w zakładzie zamkniętym, a np. przedsiębiorcy – dzięki temu systemowi –
mogą normalnie prowadzić swoją działalność. Wprowadzający nowe rozwiązanie projekt
ustawy, przygotowany w Ministerstwie Sprawiedliwości, został przyjęty przez rząd
i uchwalony przez Sejm 12 kwietnia 2018 r. oraz podpisany przez prezydenta 25 maja 2018 r.
Ustawa ukazała się w Dzienniku Ustaw pod poz. 1010, weszła w życie 1 czerwca 2018 r.
2. Rząd chce wzmocnić ochronę przedsiębiorców przed nieuczciwą konkurencją. Dzięki nowym
przepisom tajemnice handlowe, licencyjne, technologiczne czy organizacyjne – stanowiące
we współczesnej gospodarce największą wartość – będą w Polsce bardziej bezpieczne.
Gospodarczy Gabinet Cieni BCC, XXV posiedzenie 21.06.2018 r. 17
W myśl nowych przepisów, naruszeniem prawa będzie samo pozyskanie tajemnicy
przedsiębiorstwa (np. poprzez kopiowane dokumentów), bez zgody uprawnionego
przedsiębiorcy. Będzie to traktowane jako podlegający sankcjom czyn nieuczciwej
konkurencji, nawet jeśli nie dojdzie do ujawnienia i wykorzystania poufnych informacji.
Odpowiedzialność karna będzie ponoszona za ujawnienie lub wykorzystanie tajemnic
przedsiębiorstwa przedstawionych w postępowaniu sądowym lub aktach sprawy – o ile w
postępowaniu tym sąd wyłączył jawność rozprawy. Przepis ten dotyczy na przykład biegłych,
tłumaczy, protokolantów, ale też sędziów. Poszkodowani przedsiębiorcy uzyskają przed
sądem gospodarczym dodatkowe możliwości dochodzenia swych roszczeń
i zadośćuczynienia stratom. Przepisy, przewidziane w nowelizacji ustawy o zwalczaniu
nieuczciwej konkurencji, dostosowują polskie prawo do standardów zawartych w
dyrektywie Unii Europejskiej. Dzięki ujednoliconym regulacjom wszyscy przedsiębiorcy
działający na wspólnym rynku będą mogli korzystać z takiej samej ochrony tajemnicy.
Zagrożenia:
1. Rząd PiS postrzega prawo w sposób w sposób wybiórczy. Przepisów, w tym Konstytucji RP
nie przestrzega, jeżeli jest to niezgodne ze swoiście pojmowanymi interesami zaplecza
politycznego. Prawo, wg rządu, jest środkiem zarządzania społeczeństwem, a nie
gwarancjami praw i wolności obywateli, w tym swobody gospodarczej i uporządkowanego
i lojalnego działania państwa wobec przedsiębiorców.
2. Pozaprawne represje w stosunku do przeciwników PiS. Jak wynika z danych zebranych
przez grupę prawną ruchu społecznego Obóz dla Puszczy, 483 osobom protestującym
przeciwko – zgodnie z późniejszym orzeczeniem TSUE – nielegalnej wycince w Puszczy
Białowieskiej, postanowiono zarzuty związane z naruszeniami kodeksu wykroczeń. Wobec
127 osób z wnioskiem o ukaranie wystąpiła policja z Hajnówki, z czego 35 osób zostało już
skazanych (składne są apelacje). Zgodnie natomiast ze stanem prawnym na 11 maja 2018 r.,
Straż Leśna wobec 351 osób wystosowała wnioski o ukaranie, z czego w 204 przypadkach
zapadły już wyroki skazujące. Jak tłumaczy Joanna Pawluśkiewicz z Obozu dla Puszczy, są to
wyroki nakazowe, od których złożone zostały odwołania do drugiej instancji. Podobne
działania podejmowane są w stosunku do uczestników legalnych zgromadzeń
antyrządowych, jak też osób krytykujących PiS na publicznych spotkaniach z
przedstawicielami władzy.
Gospodarczy Gabinet Cieni BCC, XXV posiedzenie 21.06.2018 r. 18
System stanowienia prawa
WITOLD MICHAŁEK minister ds. procesu stanowienia prawa Gospodarczego Gabinetu Cieni BCC Członek i współzałożyciel Stowarzyszenia Profesjonalnych Lobbystów w Polsce. Współwłaściciel firmy lobbingowej i
doradczej UNILOB. Koordynator i konsultant w wielu międzynarodowych projektach, mających na celu pomoc we wprowadzaniu regulacji i instytucji gospodarki rynkowej w krajach Europy Środk.-Wsch., Azji i Afryki,
finansowanych przez USAID, UE oraz rząd Wielkiej Brytanii. Ekspert BCC ds. gospodarki, legislacji i lobbingu. 605 426 959 [email protected]
WSKAZANIA dla rządu
Wszyscy ministrowie konstytucyjni oraz wszystkie resorty powinny skrupulatnie i w dobrej wierze
prowadzić konsultacje społeczne i konsultacje publiczne w inicjowanym przez nie procesie
legislacyjnym. Brak lub niedostatek tych ważnych elementów najczęściej prowadzi do przyjmowania
regulacji złej jakości lub do chaosu legislacyjnego. W obu przypadkach, tam, gdzie regulacje dotyczą
bezpośrednio lub pośrednio warunków prowadzenia działalności gospodarczej, zła legislacja może
wpłynąć na pogorszenie tych warunków i niewykorzystanie potencjału przedsiębiorstw.
Jako przykład ostrzegawczy procedury niespełniającej powyższych przesłanek, należy wymienić
proces przygotowania i konsultowania tzw. „Konstytucji dla Nauki” autorstwa Ministerstwa Nauki i
Szkolnictwa Wyższego. Zgodnie z deklaracjami ministerstwa, projekt głębokich zmian w zarządzaniu
uczelniami w Polsce przyjęty w marcu br. przez Radę Ministrów, przez ponad dwa lata był szeroko
konsultowany ze środowiskami akademickimi. Jednak dopiero na ostatnim etapie ścieżki
legislacyjnej, tj. przed drugim czytaniem projektu w Sejmie, pod naciskiem wielu interesariuszy,
których opinie zostały pominięte przy konstruowaniu treści ustawy, wprowadzono aż 160 poprawek.
Treść projektu ustawy, zanim wprowadzono poprawki, była szeroko krytykowana. Ale nie ma też
gwarancji, że dodanie w pośpiechu, bez dodatkowych konsultacji, kolejnych 160 poprawek do
projektu rzeczywiście poprawi jakość tworzonej regulacji, ważnej także dla życia gospodarczego,
ponieważ będzie miała silny wpływ na jakość badań naukowych, innowacyjność polskiej gospodarki,
jak również na poziom kształcenia absolwentów, poszukujących zatrudnienia w przedsiębiorstwach.
Gospodarczy Gabinet Cieni BCC, XXV posiedzenie 21.06.2018 r. 19
PODSUMOWANIE dotychczasowych działań rządu
Pozytywy:
Podjęcie przez Ministerstwo Zdrowia próby przygotowania długookresowej, zakreślonej na 15 lat
strategii zmian w systemie ochrony zdrowia w Polsce, co będzie miało duży wpływ na
funkcjonowanie przedsiębiorstw. Ze względów demograficznych oraz powiększającego się deficytu
siły roboczej, szybko wzrasta odsetek pracowników starszych i w podeszłym wieku, wymagających
stałego kontaktu z dobrze funkcjonującym systemem opieki zdrowotnej. Należy podjąć niezbędne
działania, aby mogli oni jak najdłużej utrzymać sprawność fizyczną i intelektualną na zmieniającym
się rynku pracy.
Inicjatywa Ministra Zdrowia zakłada szeroką konsultację ze wszystkimi interesariuszami, podczas
wielomiesięcznego okresu wypracowania nowych rozwiązań. Celem jest efektywne wykorzystanie
dodatkowych, wielomiliardowych funduszy, jakie zgodnie z ustawą skierowane zostaną do 2024
roku do sektora ochrony zdrowia.
Zagrożenia:
Niechęć rządu do poważnego traktowania Rady Dialogu Społecznego jako platformy dyskusji i
negocjowania zapisów regulacyjnych odnoszących się do gospodarki, rynku pracy i polityki
społecznej.
Przykładem jest wadliwa procedura rządowa, zgodnie z którą stosowny przedstawiciel ministerstwa
wprawdzie pojawia się na posiedzeniu Rady aby zreferować temat projektowanej regulacji, jednak
nie ma on mandatu do przedyskutowania i wprowadzenia jakichkolwiek poprawek, ponieważ jest
związany przyjętą uprzednio uchwałą Rady Ministrów co do treści projektu.
Ostatni taki przypadek miał miejsce w czerwcu br. podczas dyskusji na forum RDS nad rządowymi
propozycjami zmian wysokości ważnych świadczeń społecznych oraz kryteriów ich przyznawania, co
leży w ustawowej kompetencji Rady.
Gospodarczy Gabinet Cieni BCC, XXV posiedzenie 21.06.2018 r. 20
Środowisko naturalne
RYSZARD PAZDAN minister środowiska Gospodarczego Gabinetu Cieni BCC Uczestnik prac i członek Komitetu Monitorującego Programy Operacyjne nowej perspektywy finansowej 2014-2020,
członek szeregu polskich i zagranicznych stowarzyszeń zawodowych, m.in. Polskiego Forum Akademicko-Gospodarczego, Air & Waste Management Association. Założyciel i prezes firmy ATMOTERM SA. Autor wielu publikacji i
ekspertyz dotyczących m.in. gospodarki cyrkulacyjnej, zmian klimatu, emisji zanieczyszczeń, oddziaływań na środowisko, zarządzania informacjami środowiskowymi. Ekspert BCC ds. polityki środowiskowej państwa.
661 426 679 [email protected]
WSKAZANIA dla rządu
Wieloletnia nieudolność w zarządzaniu jakością środowiska w kraju doprowadziła do tego, że Polska
jest obecnie podwójnym, największym śmietniskiem Europy.
Jesteśmy śmietniskiem zanieczyszczeń powietrza, którym oddychamy i jesteśmy największym
śmietniskiem składowanych odpadów komunalnych. Fatalna jakość powietrza jest dodatkowo
pogarszana poprzez nagminnie (ponad 72 tylko w tym roku) palące się przepełnione magazyny i
składowiska odpadów komunalnych.
Polska składuje ponad 75% odpadów, podobnie jak Rumunia, Bułgaria i Chorwacja, podczas gdy 6
przodujących krajów europejskich poniżej 5%, w tym Niemcy poniżej 2%.
Opracowany i opublikowany 1 czerwca br. raport Naczelnej Izby Kontroli nt. realizacji zadań gminy w
zakresie zagospodarowania odpadów komunalnych wskazuje, że ta niefrasobliwość w zarządzaniu
odpadami w Polsce może nas bardzo drogo kosztować. Obecny poziom recyklingu w granicach 25%
musi do 2020 r. zostać podwojony do 50%. Przy obecnym stanie zarządzania gospodarką odpadami
w Polsce, na co BCC zwracał wielokrotnie uwagę, jest to zadanie praktycznie niewykonalne.
Co więcej, w wielu przypadkach poziomy recyklingu wręcz zmalały, a nie wzrosły.
NIK sugeruje istotne zintensyfikowanie działań na wszystkich szczeblach zarządzania państwem.
Ograniczenie się obecnie do poszukiwania sprawców „z zapałkami” niestety nie poprawi chorego
systemu.
Inspektorzy NIK wskazują, iż prawie każde skontrolowane sprawozdanie z zakresu gospodarowania
odpadami zawiera „błędy rachunkowe”. Jak tłumaczą samorządowcy, wynikają one głównie z
nadmiaru obowiązków i liczby przetwarzanych dokumentów. Nic dziwnego, jeśli sprawozdania
zawierające kilkadziesiąt kodów odpadów składane są w wersji papierowej z licznymi korektami.
Taki stan rzeczy prowadzi do sytuacji, w której główny nadzorca systemu gospodarki odpadami czyli
minister środowiska otrzymuje informację o liczbach i sposobach zagospodarowania odpadów w
poprzednim roku po ponad 7 miesiącach od jego zakończenia, co w danych za styczeń roku
poprzedniego daje ponad półtoraroczne opóźnienie. Trudno wyobrazić sobie zarządzanie firmą, a co
dopiero krajem na podstawie danych sprzed 18 miesięcy.
Gospodarczy Gabinet Cieni BCC, XXV posiedzenie 21.06.2018 r. 21
Ta sytuacja jest tym bardziej zaskakująca, że w 9 województwach w Polsce (m.in. dolnośląskim,
zachodniopomorskim, małopolskim) funkcjonuje elektroniczny, dobrze działający system
sprawozdawczy, całkowicie ignorowany przez centralną administrację państwową, udostępniany
bezpłatnie gminom przez marszałków województw. Jego możliwości techniczne pozwalają również
gminom przyjmować sprawozdania w sposób elektroniczny od podmiotów gospodarujących
odpadami w czasie zbliżonym do rzeczywistego. Istniejące już rozwiązanie jest istotnym
i fundamentalnym elementem wymaganej ustawą Bazy Danych Odpadowych, którą minister
środowiska, z niezrozumiałych względów, usiłuje budować od podstaw. Takie działanie burzy
porządek wypracowany w ponad połowie polskich województw. Podejmowane akcyjnie kroki
legislacyjne przedłużające okresy przejściowe, zmieniające wzory sprawozdań, sposoby liczenia
poziomów itp. dodatkowo gmatwają sytuację. Braki ewidencyjne stwarzają okazję do działań
przestępczych, między innymi podpalania odpadów. Brak danych, to po prostu brak możliwości
zarządzania.
Szczególnie dziś potrzeba sprawdzonych rozwiązań, które istnieją na rynku już od kilku lat, a nie
budowania nowych baz danych, których pierwsze wyniki widoczne będą najwcześniej za 4-5 lat.
Poniżej infografika przedstawiająca:
1. Papierowy przepływ danych
2. Elektroniczny przepływ danych
Gospodarczy Gabinet Cieni BCC, XXV posiedzenie 21.06.2018 r. 22
Gospodarczy Gabinet Cieni BCC, XXV posiedzenie 21.06.2018 r. 23
Spółdzielczość
MIECZYSŁAW GRODZKI minister ds. spółdzielczości Gospodarczego Gabinetu Cieni BCC Rzeczoznawca budowlany GINB, rzeczoznawca szacowania nieruchomości, lustrator spółdzielczy. Prezes zarządu
Krajowej Rady Spółdzielczej, zastępca przewodniczącego RN Związku Rewizyjnego Banków Spółdzielczych im. Franciszka Stefczyka, Przewodniczący Rady Mazowieckiej Okręgowej Izby Inżynierów Budownictwa. Prowadzi
własną firmę – Przedsiębiorstwo Budowlane GROMAR. Za swoją działalność został odznaczony Srebrnym i Złotym Krzyżem Zasługi. Przewodniczący Komisji Spółdzielczej BCC.
514 090 080 [email protected]
WSKAZANIA dla rządu
1. Doprowadzić do traktowania spółdzielni mieszkaniowych na równi z innymi podmiotami
gospodarczymi pod względem podatkowym, skreślić spółdzielnie mieszkaniowe ze
zwolnień podatkowych w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych.
2. Doprowadzić do zakończenia procesu legislacyjnego ustawy o spółdzielniach rolniczych.
3. Wyłączyć z zakresu ustawy o ustroju rolnym… „gospodarstw rolnych spółdzielczych”, oraz
osób fizycznych w zakresie gwarancji pożyczek i kredytów bankowych.
4. Odstąpić od naliczeń podatkowych w zakresie przetermiowanych naliczeń odsetkowych w
bankach spółdzielczych.
5. Zastosowanie ulg podatkowych dla spółdzielni działających w sferze ekonomii społecznej.
6. Zakończenie prac nad ustawą o zwolnieniu z opodatkowania podatkiem dochodowym
umorzonych odsetek od kredytów mieszkaniowych.
7. Zakończyć proces legislacyjny ustawy Prawo spółdzielcze poprzez skreślenie art. 203
umożliwiającego przekształcenie Spółdzielni Pracy, w sp. z o.o.
8. Wprowadzić w Kodeksie spółek handlowych możliwość przekształcenia sp. z o.o. w
spółdzielnie bez żadnych obciążeń podatkowych, umożliwiając powrót do formy
spółdzielczej utworzonym spółkom kapitałowym.
9. Dopuścić stosowanie preferencji finansowych we współpracy spółdzielnia-członek, celem
odbudowania więzi członkowskiej.
10. Zakończyć proces legislacyjny w zakresie uregulowań prawnych ustaw o planowaniu
i zagospodarowaniu przestrzennym, w całym procesie inwestycyjnym i Prawa
Budowlanego.
Gospodarczy Gabinet Cieni BCC, XXV posiedzenie 21.06.2018 r. 24
PODSUMOWANIE dotychczasowych działań rządu
Pozytywy:
Brak takich działań.
Zagrożenia:
Wprowadzona zmiana ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych w roku 2017, w sposób odmienny
od ustawy Prawo spółdzielcze ustala podstawowe warunki członkowskie (brak deklaracji,
wpisowego i udziału) i działalność spółdzielni mieszkaniowych, co powoduje zagrożenie w
działalności szeregu spółdzielni.
Zablokowany obrót ziemią rolniczą spowodował wycofanie podstawowego zabezpieczenia
kredytowego rolników, co uniemożliwia kredytowanie gospodarstw.
Przywrócenie ulgi dla rolniczych spółdzielni w podatku dochodowym, od ograniczonej w zakresie
produkcji nierolniczej, pod warunkiem przeznaczenia dochodu na fundusze stałe spółdzielni.
Dodatkowe obciążenia podatkowe spółdzielni finansowych od naliczonych odsetek
przeterminowanych i dodatkowe opłaty na nowe instrumenty zabezpieczające płynność
funkcjonowania organizacji, powodują nadmierne obciążenia i koszty działania.
Brak szczegółowych uregulowań o zakazie handlu w niedzielę do spółdzielni.
Brak preferencji we współpracy gospodarczej spółdzielnia-członek i między organizacjami
spółdzielczymi, ogranicza działalność.
Gospodarczy Gabinet Cieni BCC, XXV posiedzenie 21.06.2018 r. 25
Przemysł obronny
GEN. LEON KOMORNICKI minister ds. przemysłu obronnego Gospodarczego Gabinetu Cieni BCC Generał dywizji Wojska Polskiego w stanie spoczynku. Od 1968 r. do 1998 r. żołnierz zawodowy WP. Od 1991 prezes
Fundacji Poległym i Pomordowanym na Wschodzie. Przedsiębiorca i właściciel firmy doradczej. Członek Stowarzyszenia Euro-Atlantyckiego. Ekspert spraw wewnętrznych i administracji. Członek Loży Założycieli i Rady Organizatorów BCC.
723 970 632 [email protected]
WSKAZANIA dla rządu
Problemy, które wymagają pilnego podjęcia są nadal te same, które były podnoszone w pierwszym
kwartale br.
Zapowiedź ministra Mariusza Błaszczaka o powołaniu Agencji Uzbrojenia, jak na razie, nie znalazła
praktycznego przełożenia w realizacji tego pomysłu.
Nie jest realizowany Program Technicznej Modernizacji Sił Zbrojnych RP.
Nie ruszyły z miejsca programy mające decydujący wpływ na zdolności operacyjne i bojowe SZRP w
całości i poszczególnych rodzajach oraz rodzajach wojsk. Tymi programami są:
Program 2 – śmigłowce wsparcia bojowego i zabezpieczenia, gdzie pilną sprawą są
śmigłowce dla Wojsk Specjalnych i Marynarki Wojennej RP;
Program 3 - zintegrowane systemy wsparcia dowodzenia oraz zobrazowania pola walki –
C41SR;
Program 5 – zwalczanie zagrożeń na morzu - w tym programie nadal nie dokonano wyboru
oferty okrętu podwodnego dla Marynarki Wojennej RP;
Program 6 – rozpoznanie obrazowe i satelitarne.
Program 2 ma istotne znaczenie dla zdolności Wojsk Lądowych Marynarki Wojennej i Wojsk
Specjalnych. Brak nowoczesnych śmigłowców i zabezpieczenia znacząco osłabia zdolności tych
rodzajów wojsk.
Program 5 – dedykowany Marynarce Wojennej, ma decydujące znaczenie dla zdolności tego rodzaju
SZRP, której stan techniczny jest w krytycznym stanie!
Natomiast Programy 3 i 6 mają decydujący wpływ na efektywność operacyjną i bojową całych Sił
Zbrojnych i wyzyskanie efektywności bojowej wszystkich systemów walk i uzbrojenia, które znajdują
się na ich wyposażeniu i także tych, które trafiać będą do nich w bliższej i dalszej perspektywie czasu.
Gospodarczy Gabinet Cieni BCC, XXV posiedzenie 21.06.2018 r. 26
PODSUMOWANIE dotychczasowych działań rządu
Pozytywy:
W minionym kwartale br. nie odnotowano w obszarze polskiego przemysłu obronnego i w realizacji
„Programu Technicznej Modernizacji Sił Zbrojnych RP” żadnych istotnych decyzji i wydarzeń, które
warte byłyby podkreślenia i uznania.
Zagrożenia:
Zagrożeniem dla polskich przedsiębiorstw i polskiej gospodarki jest w wersji formalno-prawnej
projekt ustawy o świadczeniach polskich firm na rzecz obronności w ramach Programu Mobilizacji
Gospodarki (PMG).
Projekt ten, w obecnej wersji, jest nie do zaakceptowania przez polskie firmy, bowiem
zobowiązania jakie są w nim przewidywane, a które będą nałożone na te podmioty, mogą
spowodować ich upadek.
Gospodarczy Gabinet Cieni BCC – think tank, który powstał 2 kwietnia 2012 r., aby wspierać działania rządu
służące gospodarce oraz inspirować i monitorować prace resortów kluczowych z punktu widzenia rozwoju przedsiębiorczości. To gabinet gospodarczych fachowców, będących najbliżej problemów, z którymi na co dzień zmagają się polscy przedsiębiorcy i gospodarka. Więcej: http://www.bcc.org.pl/Gospodarczy-Gabinet-Cieni.4241.0.html
Relacje z posiedzeń: http://www.bcc.org.pl/Relacje-z-posiedzen-GGC.5471.0.html