Giao Trinh Pptinh

download Giao Trinh Pptinh

of 68

Transcript of Giao Trinh Pptinh

  • 7/31/2019 Giao Trinh Pptinh

    1/68

    I HC NNGTRNG I HC BCH KHOA

    KHOA CNG NGH THNG TIN^[]\\][^

    Bin son: GV. Th Tuyt Hoa

    BI GING MN

    PHNG PHP TNH

    (Dnh cho sinh vin khoa Cng ngh thng tin)

    ( TI LIU LU HNH NI B )

    NNG, NM 2007

  • 7/31/2019 Giao Trinh Pptinh

    2/68

    2

    MC LC

    CHNG I NHP MN.................................................................................. 5

    1.1. Gii thiu mn phng php tnh .............................................................. 5

    1.2. Nhim v mn hc ..................................................................................... 5

    1.3. Trnh t gii bi ton trong phng php tnh........................................... 5

    CHNG II SAI S ...................................................................................... 7

    2.1. Khi nim ................................................................................................... 7

    2.2. Cc loi sai s............................................................................................. 7

    2.3. Sai s tnh ton ........................................................................................... 7

    CHNG III TNH GI TR HM ..............................................................93.1. Tnh gi tra thc. S Hoocner........................................................... 9

    3.1.1. t vn ............................................................................................ 9

    3.1.2. Phng php........................................................................................ 9

    3.1.3. Thut ton............................................................................................ 9

    3.1.4. Chng trnh ..................................................................................... 10

    3.2. S Hoocner tng qut.......................................................................... 10

    3.2.1. t vn .......................................................................................... 10

    3.2.2. Phng php...................................................................................... 10

    3.2.3. Thut ton.......................................................................................... 12

    3.3. Khai trin hm qua chui Taylo............................................................... 12

    CHNG IV GII GN NG PHNG TRNH........................... 14

    4.1. Gii thiu.................................................................................................. 14

    4.2. Tch nghim............................................................................................. 14

    3.3. Tch nghim cho phng trnh i s...................................................... 16

    4.4. Chnh xc ho nghim.............................................................................. 174.4.1. Phng php chia i........................................................................ 17

    4.4.2. Phng php lp................................................................................ 19

    4.4.3. Phng php tip tuyn..................................................................... 21

    4.4.4. Phng php dy cung...................................................................... 22

  • 7/31/2019 Giao Trinh Pptinh

    3/68

    3

    CHNG V GII H PHNG TRNH

    I S TUYN TNH .................................................. 26

    5.1. Gii thiu.................................................................................................. 26

    5.2. Phng php Krame................................................................................. 26

    5.3. Phng php Gauss.................................................................................. 27

    5.3.1. Ni dung phng php...................................................................... 27

    5.3.2. Thut ton.......................................................................................... 27

    5.4. Phng php lp Gauss - Siedel (t sa sai) ...........................................28

    5.4.1. Ni dung phng php...................................................................... 28

    5.4.2. Thut ton.......................................................................................... 30

    5.5. Phng php gim d .............................................................................. 31

    5.5.1. Ni dung phng php...................................................................... 31

    5.5.2. Thut ton.......................................................................................... 32

    CHNG VI TM GI TR RING - VECT RING........................... 34

    6.1. Gii thiu.................................................................................................. 34

    6.2. Ma trn ng ng.................................................................................... 34

    6.3. Tm gi tr ring bng phng php anhilepski....................................35

    6.3.1. Ni dung phng php...................................................................... 35

    6.3.2. Thut ton.......................................................................................... 37

    6.4. Tm vectring bng phng php anhilepski..................................... 386.4.1. Xy dng cng thc .......................................................................... 38

    6.4.2. Thut ton.......................................................................................... 39

    CHNG VII NI SUY V PHNG PHP

    BNH PHNG B NHT........................................... 41

    7.1. Gii thiu.................................................................................................. 41

    7.2. a thc ni suy Lagrange ........................................................................ 42

    7.3. a thc ni suy Lagrange vi cc mi cch u ..................................... 43

    7.4. Bng ni suy Ayken................................................................................. 44

    7.4.1. Xy dng bng ni suy Ayken.......................................................... 45

    7.4.2. Thut ton.......................................................................................... 46

    7.5. Bng Ni suy Ayken (dng 2).................................................................. 46

    7.6. Ni suy Newton........................................................................................ 48

    7.6.1. Sai phn............................................................................................. 48

  • 7/31/2019 Giao Trinh Pptinh

    4/68

    4

    7.6.2. Cng thc ni suy Newton................................................................ 49

    7.7. Ni suy tng qut (Ni suy Hecmit) ........................................................51

    7.8. Phng php bnh phng b nht .......................................................... 53

    CHNG VIII TNH GN NG TCH PHN XC NH.................. 57

    8.1. Gii thiu.................................................................................................. 578.2. Cng thc hnh thang ............................................................................... 57

    8.3. Cng thc Parabol.................................................................................... 58

    8.4. Cng thc Newton-Cotet ......................................................................... 59

    MT S CHNG TRNH THAM KHO..................................................... 62

    TI LI U THAM KHO.................................................................................. 68

  • 7/31/2019 Giao Trinh Pptinh

    5/68

    5

    CHNG I NHP MN

    1.1. Gii thiu mn phng php tnh

    Phng php tnh l b mn ton hc c nhim v gii n kt qu bng s

    cho cc bi ton, n cung cp cc phng php gii cho nhng bi tontrong thc t m khng c li gii chnh xc. Mn hc ny l cu ni gia

    ton hc l thuyt v cc ng dng ca n trong thc t.

    Trong thi i tin hc hin nay th vic p dng cc phng php tnh cng

    trnn ph bin nhm tng tc tnh ton.

    1.2. Nhim v mn hc

    - Tm ra cc phng php gii cho cc bi ton gm: phng php (PP)

    ng v phng php gn ng.+ Phng php: ch ra kt qu di dng mt biu thc gii tch c th.

    + Phng php gn ng: thng cho kt qu sau mt qu trnh tnh

    lp theo mt quy lut no , n c p dng trong trng hp bi

    ton khng c li gii ng hoc nu c th qu phc tp.

    - Xc nh tnh cht nghim

    - Gii cc bi ton v cc tr

    - Xp x hm: khi kho st, tnh ton trn mt hm f(x) kh phc tp, ta cth thay hm f(x) bi hm g(x) n gin hn sao cho g(x) f(x). Vic lachn g(x) c gi l php xp x hm

    - nh gi sai s : khi gii bi ton bng phng php gn ng th sai s

    xut hin do s sai lch gia gi tr nhn c vi nghim thc ca bi

    ton. V vy ta phi nh gi sai s t chn ra c phng php ti

    u nht

    1.3. Trnh tgii bi ton trong phng php tnh- Kho st, phn tch bi ton

    - La chn phng php da vo cc tiu ch sau:

    + Khi lng tnh ton t

    + n gin khi xy dng thut ton

    + Sai s b

  • 7/31/2019 Giao Trinh Pptinh

    6/68

    6

    + Kh thi

    - Xy dng thut ton: s dng ngn ng gi hoc s khi (cng mn

    cng tt)

    - Vit chng trnh: s dng ngn ng lp trnh (C, C++, Pascal,

    Matlab,)- Thc hin chng trnh, th nghim, sa i v hon chnh.

  • 7/31/2019 Giao Trinh Pptinh

    7/68

    7

    CHNG II SAI S

    2.1. Khi nim

    Gi s x l s gn ng ca x* (x* : sng),

    Khi = xx gi l sai s thc s ca x

    V khng xc nh c nn ta xt n 2 loi sai s sau:

    - Sai s tuyt i: Gi s xxxchosaobedu0x * >

    Khi x gi l sai s tuyt i ca x

    - Sai s tng i :x

    xx

    =

    2.2. Cc loi sai sDa vo nguyn nhn gy sai s, ta c cc loi sau:

    -Sai s gi thit: xut hin do vic gi thit bi ton t c mt siukin l tng nhm lm gim phc tp ca bi ton.

    -Sai s do s liu ban u: xut hin do vic o c v cung cp gi truvo khng chnh xc.

    -Sai s phng php : xut hin do vic gii bi ton bng phng phpgn ng.

    -Sai s tnh ton : xut hin do lm trn s trong qu trnh tnh ton, qutrnh tnh cng nhiu th sai s tch lu cng ln.

    2.3. Sai s tnh ton

    Gi s dng n s gn ng )n,1i(xi = tnh i lng y,

    vi y = f(xi) = f(x1, x2, ...., xn)

    Trong : f l hm kh vi lin tc theo cc i s xi

    Khi sai s ca y c xc nh theo cng thc sau:

    Sai s tuyt i: =

    =n

    1ii

    i

    xx

    fy

    Sai s tng i: =

    =

    n

    1ii

    i

    xx

    flny

    - Trng hp f c dng tng: n21i x......xx)x(fy ==

  • 7/31/2019 Giao Trinh Pptinh

    8/68

    8

    i1x

    f

    i

    =

    suy ra =

    =n

    1iixy

    - Trng hp f c dng tch:

    nx*...*1kx

    kx*...*2x*1x)ix(fy

    +

    ==

    )xln...x(ln)xln...xlnx(lnx......x

    x...x.xlnfln n1mm21

    n1m

    m21 +++++== ++

    ix

    1

    x

    fln

    ii

    =

    =>

    ==

    =

    =n

    1ii

    n

    1i i

    iy xx

    x

    Vy =

    =n

    1iiy x

    - Trng hp f dng lu tha: y = f(x) = )0(x >

    xlnflnyln ==

    xx

    fln =

    Suy ra xx

    x.y =

    =

    V d. Cho 13.12c;324.0b;25.10a

    Tnh sai s ca:

    cb

    ay

    3

    1 = ; cbay3

    2 =

    GiI c2

    1ba3)cb()a(y 31 ++=+=

    =cc

    21

    bb

    aa3 ++

    )cb(cb)a(a)cb()a(y 3332 +=+=

    )c

    c

    2

    1

    b

    b(cb

    a

    aa3y 32

    +

    +

    =

  • 7/31/2019 Giao Trinh Pptinh

    9/68

    9

    CHNG III TNH GI TR HM

    3.1. Tnh gi tra thc. S Hoocner

    3.1.1.t vn

    Cho a thc bc n c dng tng qut :

    p(x) = a0xn + a1x

    n-1 + ... + an-1x+ an (a#0)

    Tnh gi tra thc p(x) khi x = c (c: gi tr cho trc)

    3.1.2. Phng php

    p dng s Hoocner nhm lm gim i s php tnh nhn (ch thchin n php nhn), phng php ny c phn tch nh sau:

    p(x) = (...((a0x + a1)x +a2)x+ ... +an-1 )x + an p(c) = (...((a0c + a1)c +a2)c+ ... +an-1 )c + an t p0 = a0p1 = a0c + a1 = p0c + a1

    p2 = p1c+ a2

    . . . . . . . .

    pn = pn-1c + an = p(c)

    S Hoocnera0 a1 a2 .... an-1 an

    p0*c p1*c .... pn-2*c pn-1*c

    p0 p1 p2 ... pn-1 pn= p(c)

    Vd: Cho p(x) = x6 + 5x4 + x3 - x - 1 Tnh p(-2)

    p dng s Hoocner:

    1 0 -5 2 0 -1 -1

    -2 4 2 -8 16 -30

    1 -2 -1 4 -8 15 -31

    Vy p(-2) = -31

    3.1.3. Thut ton

    + Nhp vo: n, c, cc h s ai ( n,0i = )

  • 7/31/2019 Giao Trinh Pptinh

    10/68

    10

    + X l: t p = a0

    Lp i = 1 n : p = p * c + ai

    + Xut kt qu: p

    3.1.4. Chng trnh

    #include

    #include

    main ( )

    { int i, n; float c, p, a [10];

    clrsr ();

    printf (Nhap gia tri can tinh : ); scanf (%f,&c);

    printf (Nhap bac da thuc : ); scanf (%d,&n);printf (Nhap cc h s: \n);

    for (i = 0, i

  • 7/31/2019 Giao Trinh Pptinh

    11/68

    11

    Xc nh bnXt y=0, t (2) => p(c) = bn

    Xc nh bn-1p(x) = (x-c) p1 (x) + p(c) (1

    )

    Trong p1(x) : a thc bc n-1

    n1n2n2n

    11n

    0 b)byb...ybyb(y)cy(p +++++=+

    t x=y+c ta c:

    n1n2n2n

    11n

    0 b)byb...ybyb)(cx()x(p +++++= (2)

    ng nht (1) & (2) suy ra:

    p1(x) = b0yn-1 + b1y

    n-2 + ...+ bn-2y + bn - 1

    Xt y = 0, p1(c) = bn-1Tng t ta c: bn-2 = p2(c), , b1 = pn-1(c)

    Vy bn-i = pi(c) (i = 0-->n) , b0 =a0

    Vi pi(c) l gi tra thc bc n-i ti c

    S Hoocner tng qut:

    a0 a1 a2 .... an-1 an

    p0*c p1*c .... pn-2*c pn-1*c

    p0 p1 p2 ... pn-1 pn= p(c)=bn

    p0*c p1

    *c .... pn-2

    *c

    p0 p1 p2

    ... pn-1 = p1(c)=bn-1

    ...

    V d: Cho p(x) = 2x6 + 4x5 - x2 + x + 2. Xc nh p(y-1)

  • 7/31/2019 Giao Trinh Pptinh

    12/68

    12

    p dng s Hoocner tng qut :

    \p(x) 2 4 0 0 -1 1 2

    -2 -2 2 -2 3 -4

    p1(x) 2 2 -2 2 -3 4 -2

    -2 0 2 -4 7p2(x) 2 0 -2 4 -7 11

    -2 2 0 -4

    p3(x) 2 -2 0 4 -11

    -2 4 -4

    p4(x) 2 -4 4 0

    -2 6

    p5(x) 2 -6 10

    -22 -8

    Vy p(y-1) = 2y6 - 8y5 + 10y4 - 11y2+11y- 2

    3.2.3. Thut ton

    - Nhp n, c, a [i] (i = n,0 )

    - Lp k = n 1

    Lp i = 1 k : ai = ai-1 * c + ai

    - Xut ai (i = n,0 )

    3.3. Khai trin hm qua chui Taylo

    Hm f(x) lin tc, kh tch ti x0 nu ta c th khai trin c hm f(x) qua

    chui Taylor nh sau:( )

    !n

    )xx)(x(f...

    !2

    )xx)(x(f

    !1

    )xx)(x(f)x(f)x(f

    n00

    n20000

    0

    ++

    +

    +

    khi x0 = 0, ta c khai trin Macloranh:

    !n

    x)0(f...

    !2

    x)0(f...

    !1

    x)0(f)0(f)x(f

    n)n(2

    ++

    ++

    ++

    V d: ...!6

    x

    !4

    x

    !2

    x1Cosx

    642

    ++

  • 7/31/2019 Giao Trinh Pptinh

    13/68

    13

    BI TP

    1. Cho a thc p(x) = 3x5 + 8x4 2x2 + x 5a.

    Tnh p(3)b. Xc nh a thc p(y-2)

    2. Khai bo (nh ngha) hm trong C tnh gi tra thc p(x) bc ntng qut theo s Hoocner

    3. Vit chng trnh (c s dng hm cu 1) nhp vo 2 gi tr a, b.Tnh p(a) + p(b)

    4. Vit chng trnh nhp vo 2 a thc pn(x) bc n, pm(x) bc m v gi trc. Tnh pn(c) + pm(c)

    5. Vit chng trnh xc nh cc h s ca a thc p(y+c) theo s Hoocner tng qut

    6. Khai bo hm trong C tnh gi tr cc hm ex, sinx, cosx theo khaitrin Macloranh.

  • 7/31/2019 Giao Trinh Pptinh

    14/68

    14

    CHNG IV GII GN NG PHNG TRNH

    4.1. Gii thiu

    tm nghim gn ng ca phng trnh f(x) = 0 ta tin hnh qua 2 bc:

    - Tch nghim: xt tnh cht nghim ca phng trnh, phng trnh c

    nghim hay khng, c bao nhiu nghim, cc khong cha nghim nu c.

    i vi bc ny, ta c th dng phng php th, kt hp vi cc nh

    l m ton hc h tr.

    - Chnh xc ho nghim: thu hp dn khong cha nghim hi tc

    n gi tr nghim gn ng vi chnh xc cho php. Trong bc ny ta

    c th p dng mt trong cc phng php:

    + Phng php chia i+ Phng php lp

    + Phng php tip tuyn

    + Phng php dy cung

    4.2. Tch nghim

    * Phng php th:

    Trng hp hm f(x) n gin

    - V th f(x)

    - Nghim phng trnh l honh giao im ca f(x) vi trc x, t suy

    ra s nghim, khong nghim.

    Trng hp f(x) phc tp

    - Bin i tng ng f(x)=0 g(x) = h(x)

    - V th ca g(x), h(x)

    - Honh giao im ca g(x) v h(x) l nghim phng trnh, t suyra s nghim, khong nghim.

    *nh l 1:

    Gi s f(x) lin tc trn (a,b) v c f(a)*f(b)

  • 7/31/2019 Giao Trinh Pptinh

    15/68

    15

    V d 1. Tch nghim cho phng trnh: x3 - x + 5 = 0

    Gii: f(x) = x3 - x + 5

    f(x) = 3x2 - 1 , f(x) = 0 x = 3/1

    Bng bin thin:

    x - 3/1 3/1 +

    f(x) + 0 - 0 +

    f(x)yC phng trnh co 1 nghim x (1, 2)

    4

    421

    1

    y = 2x

    y = -x + 42

  • 7/31/2019 Giao Trinh Pptinh

    16/68

    16

    * nh ly 2: (Sai s)

    Gia s la nghim ung va x la nghim gn ung cua phng trnhf(x)=0, cung nm trong khoang nghim [ a,b] va f '(x) = m 0 khi a x

    b. Khi o

    m

    )x(fx

    V du 3. Cho nghim gn ung cuaphng trnh x4 - x - 1 = 0 la 1.22.Hay c lng sai s tuyt i la bao nhiu?

    Gii: f (x) = f (1.22) = 1.224 - 1.22 - 1 = - 0,0047 < 0

    f(1.23) = 0.588 > 0

    nghim phng trnh x (1.22 , 1.23)

    f '(x) = 4 x3 -1 > 4*1.223 - 1 = 6.624 = m x (1.22 , 1.23)

    Theo nh ly 2 : x = 0.0047/6.624 = 0.0008 (v |x - | < 0.008)

    3.3. Tch nghim cho phng trnh i s

    Xt phng trnh i s: f(x) = a0xn + a1x

    n-1 + + an-1x + an = 0 (1)

    nh l 3:

    Cho phng trnh (1) c m1 = max {ai} i = n,1

    m2 = max {ai} i = 1n,0

    Khi mi nghim x ca phng trnh u tho mn:

    20

    1

    n2

    n1 xa

    m1xam

    ax =++

    =

    nh l 4:

    Cho phng trnh (1) c a0 > 0, am l h s m u tin. Khi mi nghim

    dng ca phng trnh u m 0a/a1N += ,

    vi a = max {ai} n,0i = sao cho ai < 0.

    V d 4. Cho phng trnh: 5x5 - 8x3 + 2x2 - x + 6 = 0

    Tm cn trn nghim dng ca phng trnh trn

    Gii: Ta c a2 = -8 l h s m u tin, nn m = 2

    a = max( 8, 1) = 8

    Vy cn trn ca nghim dng: 5/81N +=

    *nh ly 5:

  • 7/31/2019 Giao Trinh Pptinh

    17/68

    17

    Cho phng trnh (1), xet cac a thc:

    1(x) = xn f (1/x) = a0 + a1x + ... + anxn

    2(x) = f(-x) = (-1)n (a0x

    n - a1xn-1 + a2x

    n-2 - ... + (-1)nan)

    3(x) = xn f(-1/x) = (-1)n (anx

    n - an-1xn-1 + an-2x

    n-2 - ... + (-1)na0)

    Gia s N0, N1, N2, N3 la cn trn cac nghim dng cua cac a thc f(x),1(x), 2(x), 3(x). Khi o moi nghim dng cua phtrnh (1) u nmtrong khoang [1/N1, N0] va moi nghim m nm trong khoang [-N2,-1/N3]

    V du 5. Xt phng trnh

    3x2 + 2x - 5 = 0 N0 = 1 + 3/5 (nh ly 4)

    1(x) = 3 + 2x - 5x2 N1 khng tn tai (a0 < 0)

    2(x) = 3x2 - 2x - 5 N2 = 1 + 5/3 (nh ly 4)

    3(x) = 3 - 2x - 5x2 N3 khng tn tai (a0 < 0)

    Vy: moi nghim dng x < 1 + 3/5

    moi nghim m x > - (1 +5/3) = - 8/3

    4.4. Chnh xc ho nghim

    4.4.1. Phng php chia i

    a. tngCho phng trnh f(x) = 0, f(x) lin tc v tri du ti 2 u [a,b]. Gi s

    f(a) < 0, f(b) < 0 (nu ngc li th xt f(x)=0 ). Theo nh l 1, trn [a,b]

    phng trnh c t nht 1 nghim .

    Cch tm nghim :

    t [a0, b0] = [a, b] v lp cc khong lng nhau [ai , bi ] (i=1, 2, 3, )

    [ai, (ai-1+ bi-1)/2] nu f((ai-1+ bi-1)/2) >0

    [ai, bi] =[(ai-1+ bi-1)/2,bi] nu f((ai-1+ bi-1)/2) < 0

    Nh vy:

    - Hoc nhn c nghim ng mt bc no :

    = (ai-1+ bi-1)/2 nu f((ai-1+ bi-1)/2) = 0

    - Hoc nhn c 2 dy {an} v {bn}, trong :

  • 7/31/2019 Giao Trinh Pptinh

    18/68

    18

    {an}: l dy n iu tng v b chn trn

    {bn}: l dy n iu gim v b chn di

    nn == nnn

    blimalim l nghim phng trnh

    V d 6. Tm nghim phng trnh: 2x + x - 4 = 0 bng pphp chia i

    Gii:

    - Tch nghim: phng trnh c 1 nghim x (1,2)

    - Chnh xc ho nghim: p dng phng php chia i ( f(1) < 0)

    Bng kt qu:

    an bn )2

    ba(f nn

    +

    1 2 +

    1.5 -

    1.25 -

    1.375 +

    1.438 +

    1.406 +

    1.391 -

    1.383 +

    1.387 -1.385 -

    1.386 1.387

    386.1blimalim n11n

    nn

    ==

    Kt lun: Nghim ca phng trnh: x 1.386

    b. Thut ton

    - Khai bo hm f(x) (hm a thc, hm siu vit)

    - Nhp a, b sao cho f(a)0

    - Lp

    c = (a+b)/2

    nu f(c) > 0 b = c

    ngc li a = c

    trong khi (f(c)> ) /* a - b > v f(c) != 0 */

  • 7/31/2019 Giao Trinh Pptinh

    19/68

    19

    - Xut nghim: c

    4.4.2. Phng php lp

    a. tngBin i tng ng: f(x) = 0 x = g(x)

    Chn gi tr ban u x0 khong nghim (a,b),tnh x1 = g(x0), x2 = g(x1), , xk= g(xk-1)Nh vy ta nhn c dy {xn}, nu dy ny hi t th tn ti gii hn

    = nn xlim (l nghim phng trnh )

    b. ngha hnh hcHonh giao im ca 2 th y=x v y=g(x) l nghim phng trnh

    Trng hp hnh a: hi tn nghim Trng hp hnh a: khng hi tn nghim (phn ly nghim)

    Sau y ta xt nh l viu kin hi tn nghim sau mt qu trnh lp

    nh l (iu kin )

    Gi s hm g(x) xc nh, kh vi trn khong nghim [a,b] v mi gi tr g(x)

    u thuc [a,b]. Khi nu q > 0 sao cho g(x)q

  • 7/31/2019 Giao Trinh Pptinh

    20/68

    20

    - Trong trng hp tng qut, nhn c xp x xn vI chnhxc cho trc, ta tin hnh php lp cho n khi 2 xp x lin tiptho mn:

    + qq1

    xx n1n

    V d 7. Tm nghim: x3 - x - 1 = 0 bng phng php lp

    Gii: - Tch nghim: phng trnh c mt nghim (1,2)

    - Chnh xc ho nghim:

    32

    33 1xx;x

    1xx;1xx01xx +=

    +===

    Chn g(x) = 3 1x +

    1)1x(

    131)x('g3

    2 p dng phng php lp (chn x0 = 1)

    x g(x) =3 1x +

    1 1.260

    1.260 1.312

    1.312 1.322

    1.322 1.3241.324 1.325

    1.325 1.325

    x4 - x5 < = 10-3

    Nghim phng trnh x 1.325

    c. Thut ton

    - Khai bo hm g(x)

    - Nhp x- Lp: y= x

    x = g(x)

    trong khi x - y>

    - Xut nghim: x (hoc y)

  • 7/31/2019 Giao Trinh Pptinh

    21/68

    21

    4.4.3. Phng php tip tuyn

    a. tngChn x0 khong nghim (a, b)

    Tip tuyn ti A0 (x0, f(x0)) ct trc x ti im c honh x1,

    Tip tuyn ti A1 (x1, f(x1)) ct trc x ti im c honh x2, ,Tip tuyn ti Ak(xk, f(xk)) ct trc x ti im c honh xk,

    C tip tc qu trnh trn ta c th tin dn n nghim ca phng trnh.

    * Xy dng cng thc lp:

    Phng trnh tip tuyn ti Ak(xk, f(xk))

    y - f(xk) = f(xk)*(x - xk)

    Tip tuyn ct trc x ti im c to (xk+1, 0)

    Do vy: 0 f(xk) = f(xk)*(xk+1 - xk)

    )x('f

    )x(fxx

    k

    kk1k =+

    b. ngha hnh hc

    nh l (iu kin hi t theo Furi_iu kin )

    Gi s [a,b] l khong nghim ca phng trnh f(x)=0. o hm f(x),

    f(x) lin tc, khng i du, khng tiu dit trn [a,b]. Khi ta chn xp

    x nghim ban u x0[a,b] sao cho f(x0)*f(x0) > 0 th qu trnh lp s hitn nghim.

    V d 8. Gii phng trnh: x3 + x - 5 = 0 bng phng php tip tuyn

    Gii: - Tch nghim:

    f(x) = x3 + x - 5

    a x2 x1 x0 b

    x[ ]

    A1

    f(x)

    tip tuynA0

  • 7/31/2019 Giao Trinh Pptinh

    22/68

    22

    f(x) = 3x2 + 1 > 0 x

    = )x(flimn , +=+ )x(flimn

    Phng trnh trn c 1 nghim duy nht

    f(1)* f(2) = (-3)*5 < 0

    Vy phng trnh c 1 nghim duy nht x (1, 2)

    - Chnh xc ho nghim:

    f(x) = 6x > 0 x (1, 2)

    f(x) > 0 x

    Tho mn iu kin hi t Furi, p dng phng php tip tuyn

    Chn vi x0 = 2 ( v f(2). f(2) > 0)

    x f(x)/f(x)2 0.3851.615 0.0941.521 0.0051.516 0.0001.516

    Vy nghim x 1.516

    c. Thut ton

    - Khai bo hm f(x), fdh(x)- Nhp x

    - Lp y= x

    x = y f(y)/fdh(y)

    trong khi x - y>

    - Xut nghim: x (hoc y)

    4.4.4. Phng php dy cunga. tng

    Gi s [a, b] l khong nghim phng trnh f(x)=0. Gi A, B l 2 im

    trn th f(x) c honh tng ng l a, b. Phng trnh ng thng

    qua 2 im A(a,f(a)), B(b, f(b)) c dng:

    ab

    ax

    )a(f)b(f

    )a(fy

    =

  • 7/31/2019 Giao Trinh Pptinh

    23/68

    23

    Dy cung AB ct trc x ti im c to (x1, 0)

    Do :ab

    ax

    )a(f)b(f

    )a(f0 1

    =

    )a(f)b(f

    )a(f)ab(ax1

    =

    Nu f(a)*f(x1)

  • 7/31/2019 Giao Trinh Pptinh

    24/68

    24

    Bng kt qu:

    a b x f(x)

    1

    1.333

    1.379

    1.385

    1.386

    2 1.333

    1.379

    1.385

    1.386

    1.386

    -0.447

    -0.020

    -0.003

    -0.000

    Vy nghim phng trnh: x 1.386

    c. Thut ton

    - Khai bo hm f(x)

    - Nhp a, b

    - Tnh x = a (b-a)f(a) / (f(b)-f(a))

    - Nu f(x)*f(a) Ngc li

    Lp a = x

    x = a (b-a)f(a) / (f(b)-f(a))

    trong khi x - a>

    - Xut nghim: x

  • 7/31/2019 Giao Trinh Pptinh

    25/68

    25

    BI TP

    1. Tm nghim gn ng cc phng trnh:a. x

    3

    x + 5 = 0 b. x

    3

    x 1 = 0c. sinx x + 1/4 = 0 d. x4 4x 1= 0

    bng phng php chia i vi sai s khng qu 10-3

    2. Tm nghim gn ng cc phng trnh:a. x3 x + 5 = 0 b. x4 4x 1 = 0

    bng phng php dy cung vi sai s khng qu 10-2

    3. Tm nghim gn ng cc phng trnh:a. ex 10x + 7 = 0 b. x3 + x 5 = 0

    bng phng php tip tuyn vi sai s khng qu 10-34. Dng phng php lp tm nghim dng cho phng trnh

    x3 x 1000 = 0 vi sai s khng qu 10-3

    5. Tm nghim dng cho phng trnh: x3 + x2 2x 2 = 06. Tm nghim m cho phng trnh: x4 - 3x2 + 75x 1000 = 07. Dng cc phng php c th tm nghim gn ng cho phng trnh

    sau: cos2x + x 5 = 0

    8. Vit chng trnh tm nghim cho c dng tng qut:f(x) = a0xn + a1xn-1 + + an-1x + an = 0a. p dng phng php chia ib. p dng phng php dy cung

    9. Vit chng trnh tm nghim cho phng trnh ex 10x + 7 = 0 bngphng php tip tuyn.

    10.Vit chng trnh xc nh gi tr x1, x2 theo nh l 3.11.Vit chng trnh tm cn trn ca nghim dng phng trnh i s

    theo nh l 4.

  • 7/31/2019 Giao Trinh Pptinh

    26/68

    26

    CHNG V GII H PHNG TRNH

    I S TUYN TNH

    5.1. Gii thiu

    Cho h phng trnh tuyn tnh:

    a11x1 + a12x2 + ... + a1nxn = a1n+1

    a21x1 + a22x2 + ... + a2nxn = a2n+1

    an1x1 + an2x2 + ... + annxn = ann+1

    H phng trnh trn c thc cho bi ma trn:

    a11 a12 ... a1n a1n+1

    a21 a22 ... a2n a2n+1

    ....Ann+1 =

    an1 an2 ... ann ann+1

    Vn : Tm vectnghim )x,...,x,x(x n21=

    * Phng php:

    - Phng php ng (Krame, Gauss, khai cn): c im ca cc phng

    php ny l sau mt s hu hn cc bc tnh, ta nhn c nghim ng

    nu trong qu trnh tnh ton khng lm trn s

    - Phng php gn ng (Gauss Siedel, gim d): Thng thng ta cho

    n s mt gi tr ban u, t gi tr ny tnh gi tr nghim gn ng tt hn

    theo mt qui tc no . Qu trnh ny c lp li nhiu ln v vi mt s

    iu kin nht nh, ta nhn c nghim gn ng.

    5.2. Phng php Krame

    - Khai bo hm Dt tnh nh thc ma trn vung cp n

    - Nhp n, aij (i = 1n,1j;n,1 += )

    - d = Dt (A)

    - Xt + d = 0

    + d # 0 {di = Dt(Ai) ; xi = di/d }

  • 7/31/2019 Giao Trinh Pptinh

    27/68

    27

    5.3. Phng php Gauss

    5.3.1. Ni dung phng php

    - Bin i Ma trn A v ma trn tam gic trn

    a11 a12 ... a1n a1n+1

    a21 a22 ... a2n a2n+1

    ........A =

    an1 an2 ... ann ann+1

    a11 a12 ... a1n a1n+1

    0 a'22 ... a'2n a'2n+1

    ...... A=

    0 0 ... a'nn a'nn+1Cch bin i A A: Thc hin n-1 ln bin i

    Ln bin i i (lm cho aji = 0; j = i + 1 n) bng cch:

    dng j = dng j + dng i * m (m = -aji / aij )

    - Tm nghim theo qu trnh ngc: xn nn-1 ... x1

    V d 1. Gii h phng trnh

    1 2 -1 3 5 1 2 -1 3 5

    -2 X 2 1 0 -1 2 0 -3 2 -7 -8

    1 X -1 3 2 4 8 5/3 0 5 1 7 13

    1 X -2 0 5 1 4 4/3 0 4 3 7 14

    1 2 -1 3 5 1 2 -1 3 5

    0 -3 2 -7 -8 0 -3 2 -7 -8

    0 0 13/3 -14/3 -1/3 0 0 13/3 -14/3 -1/313

    17

    0 0 17/3 -7/3 10/3

    0 0 0 49/13 49/13

    x4 = 1; x3 = 1; x2 = 1; x1 = 1

    Vy nghim h phng trnh )1,1,1,1(x =

    5.3.2. Thut ton

    - Nhp n, aij ( 1n,1j,n,1i +== ) (nhp trc tip hoc t file)

  • 7/31/2019 Giao Trinh Pptinh

    28/68

    28

    - Bin i A A (ma trn tam gic trn)

    Lp i = 1 n -1Tm j sao cho aji # 0

    + Xt aij = 0 Hon i dng i v dng j cho nhau

    + Lp j = i + 1 n m = -aij/aii

    Lpk = i n +1 ajk= ajk+ aik* m- Tm nghim

    iij

    n

    1ijij1ini a/xaax

    =

    +=+ ( i =n 1)

    Lp i = n 1s = 0

    lp j = i + 1 n S = S + aij * xjxi = (ain+1 - s)/aii

    - Xut xi (i=1n)

    5.4. Phng php lp Gauss - Siedel (tsa sai)

    5.4.1. Ni dung phng php

    Bin i h phng trnh v dng:

    += gxBx)x,......,x,x(x n21=

    ; )g,......,g,g(g n21=

    ; B = {bij}n

    Cch bin i:

    a11x1 +a12x2 + ....+ a1nxn = a1n+1

    a21x1 +a22x2 + ....+ a2nxn = a2n+1

    .......

    an1x1 +an2x2 + ....+ annxn = ann+1

    )1j(a/)xaa(x 11jn

    1jj11n1 = =+

    ....

    )nj(a/)xaa(x nnjn

    1jnj1nnn =

    =+

    Tng qut:

  • 7/31/2019 Giao Trinh Pptinh

    29/68

    29

    )ij(a/)xaa(x iijn

    1jij1ini =

    =+ (*)

    Cho h phng trnh xp x nghim ban u: )x,...,x,x(x 0n02

    000 =

    Thay 0x

    vo (*) tnh: )x,...,x,x(x 1n12

    101 =

    )ij(a/)xaa(x ii0j

    n

    1jij1in

    1i =

    =+

    Tng t, tnh 2x

    , 3x

    ,

    Tng qut: )ij(a/)xaa(x iikj

    n

    1jij1in

    1ki =

    =+

    +

    Qu trnh lp s dng khi tho mn tiu chun hi t tuyt i:

    )n,1i(xxk

    i

    ik

    i =

  • 7/31/2019 Giao Trinh Pptinh

    30/68

    30

    0 -0,2 -0,1

    -0,1 0 -0,2B =-0,1 -0,1 0

    )8.0,2.1,1(g = Do 13.0bmax1r

    3

    1jij

    i

  • 7/31/2019 Giao Trinh Pptinh

    31/68

    31

    xi = yi }

    trong khi (t)

    - Xut xi (i =1n)

    5.5. Phng php gim d

    5.5.1. Ni dung phng php

    Bin i h phng trnh v dng:

    a1n + 1 - a11x1 - a12x2 - ... - a1nxn = 0

    a2n +1 - a21x1 - a22x2 - ... - a2nxn = 0 (1)

    .......

    ann + 1 - an1x2 - an2x2 - ... - annxn = 0

    Chia dng i cho aii # 0b1n + 1 - b12x2 - b13x2 - ... - x1 = 0

    b2n + 1 - b21x1 b23x3 - ... - x2 = 0 (2)

    .......

    bnn + 1 - bn1x1 - bn2x2 - ... - xn = 0

    Cho vectnghim ban u )x,...,x,x(x 0n02

    010 =

    V 0x

    khng phi l nghim nn:

    b1n+1 - b12x20 - b13x3

    0 - ... - x10 = R1

    0

    b2n+1 - b21x10 - b23x3

    0 - ... - x20 = R2

    0

    .............................

    bnn+1 - bn1x10 - bn2x2

    0 - ... - xn0 = Rn

    0

    0n

    02

    01 R,.......,R,R l cc s d do s sai khc gia 0x

    vi nghim thc ca

    h phng trnh

    Tm Rs0 = max {|R1

    0|, | R20|, ... | Rn

    0|} va lam trit tiu phn t o bng

    cach cho xs mt s gia xs = Rs0, ngha la xs1 = xs0 + Rs0

    Tnh li cc s d :

    Rs1 = 0

    Ri1 = Ri

    0 - bis * xs = Ri0 - bis * Rs0 (i = 1 n)

    C tip tuc qua trnh lp trn cho n khi : Rik< (i = 1n) th Xk =(x1

    k, x2k,... xn

    k) la nghim cua h phtrnh.

  • 7/31/2019 Giao Trinh Pptinh

    32/68

    32

    V d 3. Gii h phng trnh:

    10 -2 -2 6

    -2 10 -1 7

    1 1 -10 8

    Gii: Bin i v h phng trnh tng ng

    0,6 + 0,2 x2 + 0,2x3 - x1 = 0

    0,3 + 0,2 x1 + 0,2x3 - x2 = 0

    0,8 + 0,1 x1 + 0,1x2 - x3 = 0

    Cho )8.0,7.0,6.0(R)0,0,0(x 00 ==

    }Rmax{R 0i03 = 3,1i =

    x31 = 8.0Rx

    0

    3

    0

    3 =+ R2 = 78.08.01.07.0R.bR

    0323

    02 =+=+

    76.08.02.06.0R.bRR 031301

    11 =+=+=

    )0,78.0,76.0(R1 =

    Tng t ta c bng kt qu:

    x1 x2 x3 R1 R2 R30 0 0 0.6 0.7 0.8

    0.8 0.76 0.78 00.78 0.92 0 0.08

    0.92 0 0.18 0.170.96 0.04 0 0.19

    0.99 0.07 0.02 00.99 0 0.03 0.01

    0.99 0.01 0 0.011 0.01 0 0

    1 0 0.01 0

    1 0 0 0Vy nghim h phng trnh x = (1, 1, 1)

    5.5.2. Thut ton

    - Nhp n, aij, xi

    - Bin i h phng trnh (1) v dng (2)

  • 7/31/2019 Giao Trinh Pptinh

    33/68

    33

    for (i=1, i

  • 7/31/2019 Giao Trinh Pptinh

    34/68

    34

    CHNG VI TM GI TR RING - VECTRING

    6.1. Gii thiu

    Cho ma trn vung cp n

    a11 a12 ... a1na21 a22 ... a2n

    ....... A =

    an1 an2 ... ann

    Tm gi tr ring, Vectring

    x ca ma trn A

    Ngha l: tm v

    x sao cho :

    det (A - E) = 0 ( E : Ma trn n v)

    (A - E) x = 0

    trnh vic khai trin nh thc (i hi s php tnh ln) khi tm ta cth p dng phng php anhilepski. phng php ny ta ch cn tm

    ma trn B sao cho B ng dng vi ma trn A v B c dng ma trn

    Phrbemit.

    p1 p2 ... pn-1 pn

    1 0 ... 0 00 1 ... 0 0

    ....

    P =

    0 0 ... 1 0

    Khi gi tr ring ca ma trn A cng l gi tr ring ca ma trn B.

    6.2. Ma trn ng ng

    6.2.1.nh ngha

    Ma trn B gi l ng dng vi ma trn A (B A) nu tn ti ma trnkhng suy bin M (det(M) 0) sao cho B = M-1A M

    6.2.2. Tnh cht:

    A B B A

    A B, B C A C

    A B gi tr ring ca A v B trng nhau.

  • 7/31/2019 Giao Trinh Pptinh

    35/68

    35

    6.3. Tm gi tr ring bng phng php anhilepski

    6.3.1. Ni dung phng php

    Thc hin n-1 ln bin i:

    * Ln bin i 1: Tm M-1 , M sao cho A1 = M-1 A M A

    v dng n ca A1 c dng: 0 0 0 ... 1 0

    1 0 ... 00 1 ... 0

    an1 an2 ... annM-1 =

    0 0 ... 1

    M-1n-1j = anj

    1 0 ... 0 00 1 ... 0 0

    1nn

    1n

    a

    a

    1nn

    2n

    a

    a

    1nna

    1

    1nn

    nn

    a

    a

    M =

    0 0 ... 0 1

    1nna

    1

    nu j = n -1

    Mn-1j =

    1nn

    nj

    a

    a

    nu j # n - 1

    A1 = M-1 A M A

    * Ln bin i 2: Chn M-1, M sao cho A2 = M-1 A1 M A1

    v dng n-1 ca A2 c dng: 0 0 0 ... 1 0 0

    A2 A1 , A1 A => A2 A (tnh cht)

    . * Ln bin i th n-1

    Ta nhn c ma trn An-1 A v An-1 c dng ca P.

    Khi nh thc

    det (P-E) = (-1)n (n - p1n-1 - - pn-1 - pn)

    det (p-E) = 0 n - p1n-1 - - pn-1 - pn = 0

  • 7/31/2019 Giao Trinh Pptinh

    36/68

    36

    Gii phng trnh, suy ra

    V d 1. Tm gi tr ring ca ma trn:

    2 1 0

    1 3 1A =0 1 2

    n = 3

    ta tm:

    p1 p2 P31 0 0P =

    0 1 0

    Ln 1: Chn

    2 1 -2

    1 5 -5A1 = M-1A M =

    0 1 0

    Ln 2: Chn

    7 -14 81 0 0A2 = M

    -1A1M=

    0 1 0

    =P

    Gi tr ring l nghim phng trnh: 3 - 72 + 14 - 8 = 0

    (-2) (-1) (-4) = 0 = 2; =1; =4

    1 0 00 1 2M-1 =

    0 1 0

    1 0 00 1 -2M =

    0 0 1

    1 5 -50 1 0M-1 =

    0 0 1

    1 -5 5

    0 1 0M =

    0 0 1

  • 7/31/2019 Giao Trinh Pptinh

    37/68

    37

    6.3.2. Thut ton

    - Nhp n, aij ( i,j = 1n)

    - Khai bo hm nhn 2 ma trn vung cp n

    (C = A x B => kjikn

    1kij bac = = )

    - Lp k = n -1 1 (phn t bin i : ak+1 k)

    /* Tnh 2 ma trn M, M1 (M1 la ma tran nghich dao cua M) */

    for i = 1 n

    for j = 1 n

    if i k

    if i = j {M[i,j] = 1; M1[i,j] = 1 }else {M[i,j] = 0; M1[i,j] = 0 }

    else { M1[i,j] = a[k+1,j]

    if (j = k) M[i,j] = 1/a[k+1,k]

    else M[i,j] = - a[k+1,j]/a[k+1,k] }

    /* Gi hm nhn 2 ln */

    Ln 1 : vo A, M; ra B

    Ln 2 : vo M1; B; ra A- Xut aij ( i,j = 1n)

    Thut ton nhn 2 ma trnfor (i=1, i < = n; i++)

    for (j=1; j< = n; j++) {

    c[i] [j] = 0

    for (k=1; k < = n; k++) c[i] [j] + = a [i] [k] * b [k] [j]

    }

  • 7/31/2019 Giao Trinh Pptinh

    38/68

    38

    6.4. Tm vectring bng phng php anhilepski

    6.4.1. Xy dng cng thc

    Gi

    y l vectring ca ma trn P A

    Ta c: (P - E)

    y = 0

    P y = E y

    M-1. A. M .

    y = E

    y

    Nhn 2 v cho M:

    M M-1. A M

    y = M E

    y

    A M

    y = E M

    y

    t

    x = M

    y

    A

    x= E

    x

    (A - E)

    x = 0

    Vy

    x = M

    y l vectring ca A

    1n211

    11

    2n1

    1n M.M.M.A.M...M.MP

    =

    Mi: Ma trn M xc nh c ln bin i th i

    v M = M1 M2 ... Mn-1

    Xc nh

    y

    (P-E)

    y = 0

    p1 - p2 ... pn-1 pn y1

    1 ... 0 0 y2...... ...

    0 0 ... 1 - yn

    = 0

    (p1 - )y1 + p2y2 + ... + pn-1yn-1 + pnyn = 0y1 - y2 = 0

    .....

    yn-1 - yn = 0

    cho: yn = 1 yn-1 = ,

    yn-2 = yn-1 = 2 , ... , y1 = n-1

  • 7/31/2019 Giao Trinh Pptinh

    39/68

    39

    Vy

    y = (n-1, n-2, ... , 2, , 1)

    V d 2. Tm vectring ca A

    2 1 0

    1 3 1A =

    0 1 2Gii: Gi

    y l vectring ca ma trn P A

    v d 1 ta c:

    1 = 2

    y 1 = (4, 2, 1)

    2 = 1

    y 2 = (1, 1, 1)

    3 = 4

    y 3 = (16, 4, 1)

    Tm M:

    1 0 0 1 -5 -5 1 -5 50 1 -2 0 1 0 0 1 -2M = 12

    11 M.M =

    0 1 0 0 0 1

    =

    0 0 1

    x = M

    y

    1 -5 5 4 -1

    0 1 -2 2 0

    x1 =

    0 0 1 1

    =

    1

    1 -5 5 1 1

    0 1 -2 1 -1

    x2 =

    0 0 1 1

    =

    1

    1 -5 5 16 1

    0 1 -2 4 2

    x3 =

    0 0 1 1

    =

    1

    Vy vectring ca A:

    x1 = (-1, 0, 1)

    x2 = (1, -1, 1)

    x3 = (1, 2, 1)

    6.4.2. Thut ton

    B sung thm lnh trong thut ton tm tr ring nh sau:

  • 7/31/2019 Giao Trinh Pptinh

    40/68

    40

    - Khi to B1 = E

    - Lp k = n-1 1

    /* Tnh 2 ma trn M, M1 */

    /* Gi hm nhn 3 ln */

    Ln 1: vo A, M; ra B

    Ln 2: vo M1, B; ra A

    Ln 3: vo B1, M; ra B

    /* Gn li ma trn B1=B */

    - Xut aij, bij

  • 7/31/2019 Giao Trinh Pptinh

    41/68

    41

    CHNG VII NI SUY V PHNG PHP

    BNH PHNG B NHT

    7.1. Gii thiu

    Trong ton hc ta thng gp cc bi ton lin quan n kho st v tnh

    gi tr cc hm y = f(x) no . Tuy nhin trong thc t c trng hp ta

    khng xc nh c biu thc ca hm f(x) m ch nhn c cc gi tr

    ri rc: y0, y1, ..., yn ti cc im tng ng x0, x1, ..., xn.

    Vn t ra l lm sao xc nh gi tr ca hm ti cc im cn li.

    Ta phi xy dng hm (x) sao cho:

    (xi) = yi = f (xi) vi n,0i =

    (x) f (x) x thuc [a, b] v x xi

    - Bi ton xy dng hm (x) gi l bi ton ni suy

    - Hm (x) gi l hm ni suy ca f(x) trn [a, b]

    - Cc im xi ( n,0i = ) gi l cc mc ni suy

    Hm ni suy cng c p dng trong trng hp xc nh c biu

    thc ca f(x) nhng n qu phc tp trong vic kho st, tnh ton. Khi

    ta tm hm ni suy xp x vi n n gin phn tch v kho st hn.

    Trong trng hp ta chn n+1 im bt k lm mc ni suy v tnh gitr ti cc im , t xy dng c hm ni suy (bng cng thc

    Lagrange, cng thc Newton,).

    Trng hp tng qut: hm ni suy (x) khng ch tho mn gi tr hm timc ni suy m cn tho mn gi tro hm cc cp ti mc .

    (x0) = f(x0); (x1) = f(x1);

    (x0) = f(x0); (x1) = f(x1);

    Ngha l ta tm hm ni suy ca f(x) tha mn bng gi tr sau:

  • 7/31/2019 Giao Trinh Pptinh

    42/68

    42

    xi x0 x1 ... xn

    yi =f(xi) y0 y1 ... yn

    y'i=f(xi) y'0 y'1 ... y'n

    y'i=f(xi) y'0 y'1 ... y'n

    7.2. a thc ni suy Lagrange

    Gi s f(x) nhn gi tr yi ti cc im tng ng xi ( n,0i = ), khi a thc

    ni suy Lagrange ca f(x) l a thc bc n v c xc nh theo cng thc sau:

    =

    =n

    0i

    inin )x(py)x(L

    MS

    )x(TS

    )xx)...(xx)(xx)...(xx)(xx(

    )xx)...(xx)(xx)...(xx)(xx()x(p

    ni1ii1ii1i0i

    n1i1i10in =

    =

    +

    +

    t W(x) = (x - x0)(x - x1)... (x - xn)

    Suy ra: TS(x) =ix-x

    W(x); )(xW'MS i=

    Ln(x) = W(x) =

    n

    0i ii

    i

    )(xW')x-(x

    y

    V d 1. Cho hm f(x) tho mn:

    xi 0 1 2 4

    f(xi) 2 3 -1 0

    Tm hm ni suy ca f(x), tnh f(5)

    Gii:

    Cch 1: W(x) = x (x - 1) (x - 2) (x - 4)

    W(0) = (-1) (-2)(-4) = -8

    W(1) = 1 (-1) (-3) = 3

    W(2) = 2 (1) (-2) = -4

    W(4) = 4 (3) (2) = 24

    L3(x) = ))2x(4

    1

    )1x(3

    3

    )8(x

    2)(4x)(2x)(1x(x

    +

    +

  • 7/31/2019 Giao Trinh Pptinh

    43/68

    43

    = ))4x)(1x(x)4x)(2x(x4)4x)(2x)(1x((4

    1++

    = ))1x(x)2x(x4)2x)(1x()(4x(4

    1++

    = )2x6x4)(4x(

    4

    1 2

    Cch 2:

    L3(x) =)2)(1(2

    )4x)(1x(x1

    )3)(1(1

    )4x)(2x(x3

    )4)(2)(1(

    )4x)(2x)(1x(2

    +

    = )2x6x4)(4x(4

    1 2

    7.3. a thc ni suy Lagrange vi cc mi cch u

    Gi s hm f(x) nhn gi tr yi ti cc im tng ng xi ( n,0i = ) cch umt khong h.

    th

    xxt 0

    = , khi :

    x - x0 = h*t xi - x0 = h *i

    x- x1 = h(t - 1) xi = x1 = h(i-1)

    ... ...

    x - xi-1 = h(t- (i-1)) xi - xi-1 = h

    x - xi+1 = h(t -(i+1)) xi - xi+1 = -h

    ... ...

    x - xn = h(t - n) xi - xn = -h(n - i)

    )in(*...*2*1*)1(1*...*)1i(i

    )nt(*...*))1i(t)(1i(t(*...*)1t(t)htx(p

    in0'n

    +=+

    =in)1)!*(in(!i*)it(

    )nt(*...*)1t(t

    Ln(x0 + ht) = t(t -1) ... (t - n)=

    n

    0i

    ini

    )!in(!i)it(

    )1(y

    Ln(x0 + ht) = =

    n

    0i

    in

    iin

    it

    cy.)1(

    !n

    )nt)...(1t(t

    V d 2. Tm hm ni suy ca f(x) tho mn:

  • 7/31/2019 Giao Trinh Pptinh

    44/68

    44

    xi 0 2 4

    f(x0) 5 -2 1

    Gii:

    Cch 1:

    W(x) = x (x - 2) (x - 4)

    W(0) = (0 - 2) (0 - 4) = -8

    W(2) = (2 - 0) (2 - 4) = -4

    W(4) = (4 - 0) (4 - 2) = 8

    L2(x) = )8).4x(

    1

    )4)(2x(

    2

    )0x(8

    5)(4x)(2x(x

    +

    = ))4x(4

    1

    )2x(

    2

    x4

    5()4x)(2x(x8

    1

    ++

    = ))2x(x)4x(x4)4x)(2x(5(8

    1++

    = )20x24x5(4

    1)40x48x10(

    8

    1 22 +=+

    Cch 2:

    )2t

    C.1

    1t

    C2

    0t

    C5

    (!2

    )2t)(1t(t

    )t2(L

    22

    12

    02

    2 +

    =

    = )2t

    1

    1t

    4

    t

    5(

    2

    )2t)(1t(t

    +

    +

    = )1t(t)2t(t4)2t)(1t(5(2

    1 2 ++

    = 5t12t5)10t24t10(2

    1 22 +=+

    Vy 5x6x45)x(L 22 +=

    7.4. Bng ni suy Ayken

  • 7/31/2019 Giao Trinh Pptinh

    45/68

    45

    Khi tnh gi tr ca hm ti mt im x=c no bt k m khng cn phi

    xc nh biu thc ca f(x). Khi ta c th p dng bng ni suy Ayken

    nh sau

    7.4.1. Xy dng bng ni suy Ayken

    c-x0 x0-x1 x0-x2 x0-xn d1

    x1-x0 c-x1 x1-x2 x1-xn d2

    x2-x0 x2-x1 c-x2 x2-xn d3

    xn-x0 xn-x1 xn-x2 c-xn dn

    W(c) = (c- x0)( c- x1)( c- xn) : Tch cc phn t trn ng choW(xi) = (xi - x0)( xi x1) (xi - xi-1) (xi - xi+1) ... (xi - xn)

    (c- xi) W(xi) = (xi - x0)( xi x1) (xi - xi-1) (c- xi)(xi - xi+1) ... (xi - xn)

    di = (c-xi) W(xi) : Tch cc phn t trn dng i (i=0,1, ,n)

    f(c) Ln(c) = W(c).=

    n

    0i ii

    i

    )(xW')xc(

    y

    f(c) W(c) =

    n

    0i i

    i

    d

    y

    V d 3. Tnh f (3. 5) khi bit f(x) tho mn

    xi 1 2 3 4 5

    yi 3 2 7 -1 0

    Gii Xy dng bng ni suy Ayken

    2.5 -1 -2 -3 -4 60

    1 1.5 -1 -2 -3 -9

    2 1 0.5 -1 -2 2

    3 2 1 -0.5 -1 3

    4 3 2 1 -1.5 -36

    W(3.5) = 1.40625

  • 7/31/2019 Giao Trinh Pptinh

    46/68

    46

    f(3.5) L4 (3.5) =3

    1

    2

    7

    9

    2

    20

    1+

    7.4.2. Thut ton

    - Nhp: n, xi, yi (i = 0, n), c

    - w = 1; s = 0;- Lp i = 0 n

    { w = w*(c - xi)

    d = c - xi

    Lp j = 0 n

    Nu j != i th d = d * (xi - xj)

    s = s + yi/d }

    - Xut kt qu: w * s

    7.5. Bng Ni suy Ayken (dng 2)

    Xt hm ni suy ca 2 im: x0, x1

    L01 =01

    01

    10

    10 xx

    xxy

    xx

    xxy

    +

    =01

    0110

    xx

    )xx(y)xx(y

    =

    Hm ni suy ca hai im x0, xi

    Xt hm p(x) c dng:

    y0 x0-x

    y1 x1-x

    x1-x0

    y0 x0-x

    yi xi-xL0i(x) =

    xi-x0

    L01(x) x1-x

    L0i(x) xi-xp(x) =

    xi - x1

  • 7/31/2019 Giao Trinh Pptinh

    47/68

    47

    L01(x0) (xi x0) - L0i(x0) (x1 x0) y0(xi - x1)p(x0) =

    xi - x1=

    xi - x1= y0

    y1 (xi - x1)P(x1) =

    xi - x1= y1

    -y1 (x1 - xi)P(xi) = xi - x1= yi

    Vy p(x) l hm ni suy ca 3 im x0, x1, xi

    Tng qut: Hm ni suy ca n+1 im x0, x1,... xn

    L012...n-2 n-1(x) xn-1-x

    L012...n-2 n(x) xn-xL012...n(x) =

    xn - xn-1

    Bng Ni suy Ayken (dng 2)

    xi yi Loi(x) Lo1i(x) Lo12i(x) ... Lo12...n(x) xi - x

    x0 y0 x0 - x

    x1 y1 Lo1(x) x1 - x

    x2 y2 Lo2(x) Lo12(x) x2 - x

    x3 y3 Lo3(x) Lo13(x) Lo123(x)

    .... .... ... ...

    xn yn Lon(x) Lo1n(x) Lo12n(x) ... Lo12...n(x) xn - x

    V d 4. Cho f(x) tho mn:

    xi 1 2 3 4 5

    yi

    2 4 5 7 8

    Tnh f (2.5)

  • 7/31/2019 Giao Trinh Pptinh

    48/68

    48

    Gii: p dng bng Ayken (dng 2)

    xi yi Loi(x) Lo1i(x) Lo12ix Lo123ix xi - x

    1 2 -1.5

    2 4 5 -0.5

    3 5 4.25 4.625 0.5

    4 7 4.5 4.875 4.5 1.5

    5 8 4.25 4.875 4.562 4.407 2.5

    Vy f(2.5) 4.407

    Ch thch : L01(-2.5) = (2(-0.5) - 4(-1.5)) / (2-1) = 5

    7.6. Ni suy Newton

    7.6.1. Sai phn

    Cho hm f(x) v h l hng s, khi :

    f(x) = f (x + h) - f(x) c gI l sai phn cp 1 I vI bc h.

    2f(x) = [f(x)] : sai phn cp 2

    Tng qut: kf(x) = [k-1 f(x)] : sai phn cp k

    Cch lp bng sai phn:

    xi f(xi) f(xi) 2f(xi) 3f(xi) nf(xi)

    x0 y0

    x1 y1 f(x0)

    x2 y2 f(x1) 2f(x0)

    x3 y3 f(x2) 2f(x1) f3(x0)

    .... .... ...

    xn yn f(xn-1) nf(x0)

  • 7/31/2019 Giao Trinh Pptinh

    49/68

  • 7/31/2019 Giao Trinh Pptinh

    50/68

    50

    V Ln(x) f(x) nn:

    Ln(x0) f(x0) ; Ln(x0) f(x0) ;

    2Ln(x0) 2f(x0) ; ; nLn(x0) nf(x0)

    Vy :

    !nh

    )xx)...(xx)(xx()x(f...

    !2h

    )xx)(xx()x(f

    h

    xx)x(f)x(f)x(L

    n1n10

    0n

    210

    020

    00n

    ++

    +

    +

    V d 5. Xy dng hm ni suy Newton tho mn:

    xi 1 2 3 4 5yi 2 4 5 7 8

    Gii

    Lp bng sai phn:

    xi f(xi) f(xi) 2f(xi) 3f(xi) 4f(xi)

    1 2

    2 4 2

    3 5 1 -1

    4 7 2 1 2

    5 8 1 -1 -2 -4

    Hm ni suy Newton:

    !4

    )xx)(xx)(xx)(xx(4

    !3

    )xx)(xx)(xx(

    2!2

    )xx)(xx(

    1

    xx

    22)x(L3210

    210100

    n

    +

    +

  • 7/31/2019 Giao Trinh Pptinh

    51/68

    51

    7.7. Ni suy tng qut (Ni suy Hecmit)

    Xy dng hm ni suy ca f(x) tho mn gi tr hm v gi tro hm cc

    cp theo bng gi tr sau:

    xi x0 x1 ... xn

    yi =f(xi) y0 y1 ... yn

    y'i=f(xi) y'0 y'1 ... y'n

    yi'= f(xi) y''0 y1 ... yn

    ...

    yi(k) =f(k)(xi)

    y1(k) y2

    (k) yn(k)

    Gi s hm ni suy cn tm l a thc bc m: Hm(x)

    m = n + =

    k

    1iis (Si : s gi thit c cho o hm cp i )

    Hm(x) = Ln(x) + W(x) Hp(x)

    ( V Hm(xi) = Ln(xi) + W(xi) Hp(xi) = yi )

    Vi: W(x) = (x-x0) * (x-x1)*....*(x-xn)

    p= m - (n + 1)

    o hm cp 1:

    Hm(x) = Ln(x) + W(x) Hp(x) + W(x)Hp(x)

    Xt ti cc im xi:

    Hm(xi) = Ln(xi) + 2W(xi) Hp(xi) + W(xi)Hp(xi) = yi

    => Hp(xi)

    o hm cp 2:

    Hm(x) = Ln(x) + 2W(x) Hp(x) + W(x) Hp(x) + W(x)Hp(x)

    0

  • 7/31/2019 Giao Trinh Pptinh

    52/68

    52

    Xt ti cc im xi:

    Hm(xi) = Ln(xi) + 2W(xi) Hp(xi) + W(xi) Hp(xi) + W(xi)Hp(xi) =yi

    => Hp(xi)

    Tng t: o hm n cp k suy ra Hp(k-1)

    (xi)

    Ta xc nh hm Hp(x) tho mn:

    xi x0 x1 ... xn

    Hp(xi) h0 h1 ... hn

    Hp(xi) h'0 h'1 ... h'n

    ...

    Hp(k-1)(xi)

    h0(k-1) h1

    (k-1) ... hn(k-1)

    V bn cht, bi ton tm hm Hp(x) hon ton ging bi ton tm hm

    Hm(x). Tuy nhin y bc ca n gim i (n+1) v gi thit vo hm

    gim i mt cp.

    Tip tc gii tng t nh trn, cui cng a v bi ton tm hm nI suyLagrange (khng cn o hm). Sau thay ngc kt qu ta c hm ni

    suy Hecmit cn tm Hm(x).

    V d 6. Tm hm ni suy ca hm f(x) tho mn:

    xi 0 1 3

    f(xi) 4 2 0

    f(xi) 5 -3

    Gii: Hm ni suy cn tm l a thc H4(x)

    H4(x) = L2(x) + W(x) H1(x)

    0

  • 7/31/2019 Giao Trinh Pptinh

    53/68

  • 7/31/2019 Giao Trinh Pptinh

    54/68

    54

    nhng cha xc nh c gi tr ca cc tham s a, b, c. xc nh

    c cc tham s ny, ta tm cch tnh mt s cp gi tr tng ng (xi,

    yi), i=1, 2, ,n bng thc nghim, sau p dng phng php bnh

    phng b nht.

    * Trng hp: y = ax + b

    Gi i sai s ti cc im xi

    i = yi - a - bxi

    Khi tng bnh phng cc sai s: =

    =n

    1i

    2iS

    Mc ch ca phng php ny l xc nh a, b sao cho S l b nht. Nh

    vy a, b l nghim h phng trnh:

    0a

    S=

    0b

    S=

    Ta c: S = (yi2 + a2 + b2xi2 - 2ayi - 2bxiyi + 2abxi)

    =

    += n

    1iii )bx2y2a2(a

    S

    =

    += n

    1iiii

    2i )ax2yx2bx2(b

    S

    ==

    =+n

    1ii

    n

    1ii yxbna

    ===

    =+n

    1i

    ii

    n

    1i

    2i

    n

    1i

    i yxxbxa

    Gii h phng trnh ta c: a, b

    * Trng hp y = a + bx + cx2

    Gi i sai s ti cc im xi

    i = yi - a - bxi - cxi2

    1

    1

  • 7/31/2019 Giao Trinh Pptinh

    55/68

    55

    Khi tng bnh phng cc sai s: =

    =n

    1i

    2iS

    Cc h s a, b xc nh sao cho S l b nht. Nh vy a, b, c l nghim

    ca h phng trnh:

    0a

    S=

    === =++

    n

    1ii

    n

    1i

    2

    i

    n

    1ii yxcxbna

    0a

    S=

    =====++

    n

    1iii

    n

    1i

    3i

    n

    1i

    2i

    n

    1ii yxxcxbxa

    0c

    S=

    =====++

    n

    1ii

    2i

    n

    1ii

    n

    1i

    3i

    n

    1i

    2i yx4xcxbxa

    Gii h phng trnh ta c a, b, c

    * Trng hp: y = aebx

    Ly Logarit cs e hai v: Lny = lna + bx

    t Y = lny; A = lna; B = b; X = x

    Ta a v dng: Y = A + BX

    Gii h phng trnh ta c A, B => a = eA, b=B

    * Trng hp y = axb

    Ly Logarit cs 10 hai v: Lgy = lga + blgx

    t Y = lgy; A = lga; B = b; X = lgx

    Ta a v dng: Y = A + BX

    Gii h phng trnh ta c A, B => a = 10A, b=B

    V d 7. Cho bit cc cp gi tr ca x v y theo bng sau:

    xi 0.65 0.75 0.85 0.95 1.15

    yi 0.96 1.06 1.17 1.29 1.58

    Lp cng thc thc nghim ca y dng aebx

  • 7/31/2019 Giao Trinh Pptinh

    56/68

    56

    Gii

    Ta c: y = aebx

    Ly Logarit cs e hai v: Lny = lna + bx

    t Y = lny; A = lna; B = b; X = x

    Ta a v dng: Y = A + BX

    Xi = xi 0.65 0.75 0.85 0.95 1.15

    Yi = lnyi -0.04 0.06 0.18 0.25 0.46

    Xi Xi2 XiYi Yi

    4.35 3.93 0.92 0.89

    Phng php bnh phng b nht: A, B l nghim h phng trnh

    ==

    =+n

    1ii

    n

    1ii YXBnA

    ===

    =+n

    1iii

    n

    1i

    2i

    n

    1ii YXXBXA

    5A + 4.35B =0.89

    4.35A + 3.93B = 0.92

    Gii h phng trnh ta c: A = -.069, B = 1

    Suy ra: a = eA = , b = B =1

    Vy f(x) = xe21

  • 7/31/2019 Giao Trinh Pptinh

    57/68

    57

    CHNG VIII TNH GN NG TCH PHN XC NH

    8.1. Gii thiu

    Xt hm s f(x) lin tc trn [a,b], nu xc nh c nguyn hm F(x) ta

    c cng thc tnh tch phn:

    =b

    a

    )a(F)b(Fdx)x(f

    Nhng trong a s cc trng hp ta khng xc nh c nguyn hm ca,

    hoc khng xc nh c biu thc ca f(x) m ch nhn c cc gi tr

    ca n tI nhng im ri rc. Trong trng hp nh vy ta c th s dng

    cc cng thc gn ng sau tnh tch phn:

    - Cng thc hnh thang.

    - Cng thc Parabol

    - Cng thc Newton _Cotet

    8.2. Cng thc hnh thang

    Chia [a, b] thnh n on bng nhau vi khong cch h = (b - a)/n theo cc

    im chia: x0=a, x1=a+h, ..., xn = b

    =+++==

    b

    a

    2x

    x

    x

    x

    x

    ax 1

    n

    1n

    1

    0

    Sdx)x(f...dx)x(fdx)x(fdx)x(f

    S l din tch gii hn bi ng cong f(x), x=a, x=b, v trc x

    Xt trn [x0, x1], ta xem ng cong f(x) l ng thng

    Sf(x)

    x0 =a

    S1

    Sn

    x1 xn-1 xn = b

  • 7/31/2019 Giao Trinh Pptinh

    58/68

    58

    )yy(h2

    1SS 10hthang1 +=

    Tng t:

    )yy(h2

    1

    S 212 + ...

    )yy(h2

    1S n1nn +

    Vy: +++++ b

    an1n210 )yy2...y2y2y(2

    hdx)x(f

    8.3. Cng thc Parabol

    Chia [a, b] thnh 2n on bng nhau vi khong cch h = (b - a)/2n theo cc

    im chia: x0=a, x1=a+h, ..., x2n = b

    +++=b

    a

    x

    x

    x

    x

    x

    x

    n2

    2n2

    4

    2

    2

    0

    dx)x(f...dx)x(fdx)x(fdx)x(f

    Xt trn [x0, x2] xem ng cong f(x) l Parabol (ni suy bc 2 ca 3 im

    x0, x1, x2)

    )xx)(xx(

    )xx)(xx(y

    )xx)(xx(

    )xx)(xx(y

    )xx)(xx(

    )xx)(xx(y)x(L)x(f

    1202

    102

    2101

    201

    2010

    2102

    +

    +

    +

    =

    2

    0

    2

    0

    x

    x

    x

    x2 dx)x(Ldx)x(f

    Thay x0 = a, x1 = a + h , x2 = a+2h vo, ta c:

    ++2

    0

    x

    x210 )yy4y(3

    hdx)x(f

    Tng t:

  • 7/31/2019 Giao Trinh Pptinh

    59/68

    59

    ++4

    2

    x

    x432 )yy4y(3

    hdx)x(f

    ++ n2

    2n2

    x

    x21n22n2 )yy4y(3

    hdx)x(f

    Vy: ++++++ b

    an21n22n2210 )yy4y2...y2y4y(3

    hdx)x(f

    V d. Tnh J = +5

    12x1

    dx theo 3 cch

    Gii

    Cch 1: 4/5arctgarctgxJ 51 == 0.588

    Cch 2: chia [1, 5] thnh 4 on bng nhau (h=1) vi cc im chiaxi 1 2 3 4 5

    yi 1/2 1/5 1/10 1/17 1/26

    Cng thc hnh thang:

    J (1/2 + 2/5 +2/10 +2/17 + 1/26) /2 0.628

    Cch 3: Cng thc Parabol:

    J (1/2 + 4/5 +2/10 +4/17 + 1/26) /3 0.591

    8.4. Cng thc Newton-Cotet

    Chia [a, b] thnh n on bng nhau vi khong cch h = (b - a)/n vi x0=a;

    x1 = a + h , ...., xn = b.

    t x = a + (b - a)t => dx = (b - a) dt

    xi a a+h a + 2h ... b

    ti 0 1/n 2/n ... 1

    Khi :

    =+=b

    a

    1

    0

    1

    0

    dt)t()ab(dt)t)ab(a(f)ab(dx)x(f

    Vi (t)= f(a + (b - a)t

    Xem (t) l hm ni suy Lagrange ca n + 1 im: t0, t1, ..., tn

  • 7/31/2019 Giao Trinh Pptinh

    60/68

    60

    )n

    1n1)...(

    n

    11)(01(

    )

    n

    1nt)...(

    n

    1t)(0t(

    y

    ...)1

    n

    1)...(

    n

    2

    n

    1)(0

    n

    1(

    )1t)...(n

    2t)(0t(

    y)1)...(

    n

    2)(

    n

    1(

    )1t)...(n

    2t)(

    n

    1t(

    y)t(L)t(

    n

    10n

    +

    +

    +

    =

    Khi : 1

    0

    1

    0n dt)t(Ldt)t(

    t

    +

    +

    =

    1

    0

    in dt

    )1n

    i(...)

    n

    1i

    n

    i)(

    n

    1i

    n

    i(...)

    n

    1

    n

    i)(0

    n

    i(

    )1t...()n

    1it)(

    n

    1it(...)

    n

    1t)(0t(

    P

    Vy: =

    b

    a

    n

    0i

    inipy)ab(dx)x(f

    Xt n = 1 ( h = b-a )

    =

    =1

    0

    01 2

    1dt

    10

    1tP ; =

    =

    1

    0

    11 2

    1dt

    01

    0tP

    +=+=b

    a

    1010 )yy(

    2

    h)

    2

    y

    2

    y)(ab(dx)x(f Cng thc hnh thang

    Lu : Gi tr ca inP c th tra trong bng sau:

    n inP

    1 1/2 1/2

    2 1/6 4/6 1/6

    3 1/8 3/8 3/8 1/8

    4 9/71 16/45 2/15 16/45 9/70

    5 19/288 25/95 25/144 25/144 25/95 19/288

  • 7/31/2019 Giao Trinh Pptinh

    61/68

    61

    BI TP

    1. Khai bo (nh ngha) hm trong C tnh gn ng tch phn xc nhca f(x) tr n [a, b] (i kiu con tr hm)

    a. Dng cng thc hnh thangb. Dng cng thc Parabolc. Dng cng thc Newton-cotet

    2. Vit chng trnh tnh gn ng tch phn xc nh trn [a, b] ca 1 hm

    f(x) c th (s dng cc hm khai bo trong cu 1). So snh kt qu,

    nhn xt.

  • 7/31/2019 Giao Trinh Pptinh

    62/68

    62

    MT S CHNG TRNH THAM KHO

    1. Tnh gn ng tch phn xc nh

    # include # include "conio.h"# include "math.h"# define PI 3.14159float d[10];int n;double g(double x){

    return 1/(1+x*x);}double tp(double (*f)(double),float a,float b){

    int n=100,i;float s,h=(b-a)/n;s=(f(a)+f(b))/2;for (i=1; i

  • 7/31/2019 Giao Trinh Pptinh

    63/68

    63

    while (1) {printf("\n Nhap can de tinh tich phan: "); scanf("%f%f",&a,&b);

    /*printf("a= "); scanf("%f",&a);printf("b= "); scanf("%f",&b);*/printf("\nS1=%.3f",tp(sin,0,PI));

    printf("\nS2=%.3f",tp(cos,0,PI/2));printf("\nS3=%.3f",tp(g,a,b));nhap(d,&n);printf("\nS4=%.3f",tp(f,a,b));

    printf("\n\n Ban tiep tuc ko(c/k)?");tt=getch();if (tt!='c') break;

    }}

    2. Tim nghiem gan dung cua phtrinh da thuc bac n bang PP chia doi

    # include # include "conio.h"# include "math.h"# define eps 1e-3float f(float);

    void nhap(float *, int );float d[10]; int n;

    void main(){ float a,b,c; char tt;

    while (1) {printf("\n Nhap bac phuong trinh: ");scanf("%d",&n);nhap(d,n);printf("\n Nhap khoang nghiem: "); scanf("%f%f",&a,&b);

    /* printf("a= "); scanf("%f",&a);

    printf("b= "); scanf("%f",&b);*/if (f(a)*f(b)= 1e-3 && f(c)!=0) {

    printf("\n%.3f %.3f %.3f",a,b,f(c));if (f(b)*f(c)>0)b=c;else a=c;c=(a+b)/2;

  • 7/31/2019 Giao Trinh Pptinh

    64/68

    64

    }printf("\n\n Nghiem phtrinh: %.3f",c);

    }else

    if (f(a)*f(b)>0) printf(" ( %f, %f) khong phai la khoangnghiem",a,b);

    else if (f(a)==0) printf(" \n Nghiem phtrinh: %.3f",a);else printf(" \n Nghiem phtrinh: %.3f",b);

    printf("\n\n Ban tiep tuc ko(c/k)?");tt=getch();if (tt!='c') break;}

    }

    void nhap(float *a, int n)

    { int i;printf("\n Nhap he so cua phuong trinh:\n");for (i=0;i

  • 7/31/2019 Giao Trinh Pptinh

    65/68

    65

    printf("\n%.3f %.3f %f",a,-f(a)/fdh(a),b);*/do {b=a;a=b-f(b)/fdh(b);printf("\n%.3f %.3f %f",b,-f(b)/fdh(b),a);}

    while (fabs(a-b) >= 1e-3 );printf("\nNghiem phtrinh: %.3f",a);printf("\nTiep tuc ko(c/k)?");tt=getch();if (tt=='k' || tt=='K') break;}

    }float f(float x){

    return exp(x)-10*x+7;}

    float fdh(float x){return exp(x)-10;

    }

    4. Gii h phtrnh i s tuyn tnh bng PP Gauss

    # include # include "conio.h"

    # include "math.h"void nhap(float *a, int n,int m);void xuatmt(float *a, int n,int m);

    main(){ float a[10][10];

    float x[10],m,s;char tt;int n,i,j,k;while (1) {

    printf("\n Nhap n= "); scanf("%d",&n);

    printf("\n Nhap he so cua he phuong trinh:\n");for (i=1;i

  • 7/31/2019 Giao Trinh Pptinh

    66/68

    66

    for (i=1;i

  • 7/31/2019 Giao Trinh Pptinh

    67/68

    67

    for (i=1;i

  • 7/31/2019 Giao Trinh Pptinh

    68/68

    TI LI U THAM KHO

    [1] ng Quc Lng, Phng php tnh trong k thut, Nh xut bn xydng H ni, 2001

    [2] Phan Vn Hp, Gio trnh C s phng php tnh tp I,II. Trng HTng hp H ni, 1990

    [3] Cao quyt Thng, Phng php tnh v Lp trnh Turbo Pascal. Nh XBgio dc, 1998

    [4] T Vn nh,Phng php tnh. Nh XB gio dc, 1994

    [5] Dng Thy V, Phng php tnh. Nh XB khoa hc & k thut, 2001

    [6] Phan Vn Hp,Bi tpphng php tnh v lp chng trnh cho my tnhin t. Nh XB i hc v trung hc chuyn nghip, 1978

    [7] Ralston A,A first course in numberical analysis. McGraw Hill, NewYork,1965