Giao Trinh Dien Tu Co Ban MBDMTf9Rhe 20130125021115 617

download Giao Trinh Dien Tu Co Ban MBDMTf9Rhe 20130125021115 617

of 116

Transcript of Giao Trinh Dien Tu Co Ban MBDMTf9Rhe 20130125021115 617

  • 7/26/2019 Giao Trinh Dien Tu Co Ban MBDMTf9Rhe 20130125021115 617

    1/116

    Gio Trnh

    in t c bn

  • 7/26/2019 Giao Trinh Dien Tu Co Ban MBDMTf9Rhe 20130125021115 617

    2/116

    MCLC

    BI 1: NGUN MT CHIU

    BI 2: INTTRNGBI 3: NGUNXOAY CHIU

    BI 4: NGHVNNNG

    BI 5: INTR- TIN

    BI 6: CUNDY - BINP

    BI 7: I T TRANSISTOR

    BI 8: MCHKHUCHI

    BI 9: MCHNP NGUN

    BI 10: MCHTODAO NGBI 11: MOSFET THYRISTOR

  • 7/26/2019 Giao Trinh Dien Tu Co Ban MBDMTf9Rhe 20130125021115 617

    3/116

    BI 1NGUN MT CHIU

    I - KHI NIM C BN V DNG IN

    1. Cu trc nguyn t :

    Tt c cc nguyn t u c cu to ln t cc nguyn t v minguyn t ca mt cht

    cu to bi hai phn l

    - Mt ht nhn gia cc ht mang in tch dng gi l Proton v cc ht trung ho in g

    l Neutron.

    - Cc Electron (in t ) mang in tch m chuyn ng xung quanh ht nhn .

    - Bnh thng cc nguyn t c trng thi trung ho v in ngha l s Proton ht nhn bng

    electron bn ngoi nhng khi c tc nhn bn ngoi nh p xut, nhit , ma st tnh in, t

    ng ca t trng .. th cc in t electron lp ngoi cng c th tch khi qu o tr

    thnh cc in t t do.

    - Khi mt nguyn t b mt i mt hay nhiu in t, chng b thiu in t v tr thnh iondng v ngc li khi mt nguyn t nhn thm mt hay nhiu in t th chng tr thnh ion

    m.

    2 . Bn cht dng in v chiu dng in .

    Khi cc in t tp trung vi mt cao chng to ln hiu ng tch in

    - Dng in chnh l dng chuyn ng ca cc ht mang in nh in t , ion.

    - Chiu dng in c quy c i t dng sang m ( ngc vi chiu chuyn ng ca cc

    in t - i t m sang dng )

    3. Tc dng ca dng in :

    Khi c mt dng in chy qua dy dn in nh th nghim sau :

  • 7/26/2019 Giao Trinh Dien Tu Co Ban MBDMTf9Rhe 20130125021115 617

    4/116

    Ta thy rng dng in to ra mt t trng xung quanh lm lch hng ca nam chm,

    khi i chiu dng in th t trng cng i hng => lm nam chm lch theo hng ng

    li.

    - Dng in chy qua bng n lm bng n pht sng v sinhnhit nng

    - Dng in chy qua ng c lm quay ng c quay sinh ra c nng

    - Khi ta np c quy cc cc ca c quy b bin i v dng in c tc dng ho nng..

    Nh vy dng in c cc tc dng l tc dng v nhit , tcdng v c nng , tc dng v t

    trng v tc dng v ho nng.

    II- DNG IN V IN P MT CHIU.

    1. Cng dng in :

    L i lng c trng cho mnh yu ca dng in hay c trng cho s lng cc in t

    qua tit din ca vt dn trongmt n v thi gian

    K hiu l I

    - Dng in mt chiu l dng chuyn ng theo mt hng nht nh t dng sang m theo

    quy c hay l dng chuyn ng theo mt hng ca cc in t t do.

    n v ca cng dng in l Ampe

    n v

    Kilo Ampe = 1000 Ampe

  • 7/26/2019 Giao Trinh Dien Tu Co Ban MBDMTf9Rhe 20130125021115 617

    5/116

    Mega Ampe = 1000.000 Ampe

    Mili Ampe = 1/1000 Ampe

    Micro Ampe = 1/1000.000 Ampe

    2. in p :

    Khi mt cc in t tp trung khng u ti hai im A v B nu ta ni mt dy dn t A s

    B s xut hin dng chuyn ng ca cc in tch t ni c mt cao sang ni c mt th

    nh vy ngi ta gi hai im A v B c chnh lch v in p v p chnh lch chnh l hiu

    th.

    - in p ti im A gi l UA

    - in p ti im B gi l UB.

    - Chnh lch in p gia hai im A v B gi l hiu in th UAB

    UAB

    = UA

    - UB- n v ca in p l Vol k hiu l U hoc E,

    n v in p

    Kilo Vol ( KV) = 1000 Vol

    Mini Vol (mV) = 1/1000 Vol

    Micro Vol = 1/1000.000 Vol

    in p c th v nh cao ca mt bnh nc, nu hai bnh nc c cao khc nhau th k

    ni mt ng dn s c dng nc chy qua t bnh cao sang bnh thp hn, khi hai bnh nc c

    cao bng nhau th khng c dng nc chy qua ng dn. Dng in cng nh vy nu hai im

    c in p chn lch s sinh ra dng in chy qua dy dn ni vi hai im t in p cao

    sang in p thp v nu hai im c in p bng nhau th dng in trong dy dn s = 0

    III- MT S NH LUT C BN

    1. nh lut m

  • 7/26/2019 Giao Trinh Dien Tu Co Ban MBDMTf9Rhe 20130125021115 617

    6/116

    Cng dng in trong mt on mch t l thun vi in p hai u on mch v

    t l nghch vi in tr ca on mch .

    Cng thc : I = U / R

    Trong

    I l cng dng in , tnh bng Ampe (A)

    U l in p hai u on mch , tnh bng Vol (V)

    R l in tr ca on mch , tnh bng m

    2. nh lut m cho on mch

    2.1-on mch mc ni tip:

    Trong mt on mch c nhiu in tr mc ni tip th in p hai u on mch bng

    tng st p trn cc in tr .

    Theo s trn th : U = U1 + U2 + U3

    Theo nh lut m ta li c U1 =I1 x R1 , U2 = I2 x R2,

    U3 = I3 x R3 nhng on mch mc ni tip th I1 = I2 = I3

    St p trn cc in tr => t l thun vi cc in tr .

    2.2on mch mc song song

    Trong on mch c nhiu in tr mc song song th cng dng in chnh bng

    tng cc dng in i qua cc in tr v st p trn cc in tr l nh nhau:

  • 7/26/2019 Giao Trinh Dien Tu Co Ban MBDMTf9Rhe 20130125021115 617

    7/116

    Mch trn c U1 = U2 = U3 = E

    I = I1 + I2 + I3 v U1 = I1 x R1 = I2 x R2 = I3 x R3

    Cng dng in t l nghch vi in tr .

    3. in nng v cng xut :

    3.1-in nng.

    Khi dng in chy qua cc thit b nh bng n => lm bng n sng, chy qua ng c

    => lm ng c quay nh vy dng in sinh ra cng. Cng ca dng in gi l in nn

    k hiu l W, trong thc t ta thng dng Wh, KWh ( Kilo wat gi)

    Cng thc tnh in nng l :

    W = U x I x t

    Trong W l in nng tnh bng June (J)

    U l in p tnh bng Vol (V)

    I l dng in tnh bng Ampe (A)

    t l thi gian tnh bng giy (s)

    3.2- Cng xut .

    Cng xut ca dng in l in nng tiu th trongmt giy , cng xut c tnh bi cn

    thc

    P = W / t = (U. I .t ) / t = U .I

    Theo nh lut m ta c P = U.I = U2 / R = R.I2

  • 7/26/2019 Giao Trinh Dien Tu Co Ban MBDMTf9Rhe 20130125021115 617

    8/116

    BI 2:

    IN T TRNG

    I. Khi nim v t trng.

    * Nam chm v t tnh .Trong t nhin c mt s cht cth ht c st gi l nam chm t nhin.Trong cng nghipngi ta luyn thp hoc hp cht thp to thnh nam chm nhn to

    Nam chm lun lun c hai cc l cc bc North (N) v cc nam South (S) , nu cht thanhnam chm ra lm 2 th ta li c hai nam chm mi cng c hai cc N v S - l nam chmc tnh cht khng phn chia..

    Nam chm thng c ng dng sn xut loa in ng, micro hoc m t DC.

    * T trngT trng l vng khng gian xung quanh nam chm c tnh cht truyn lc t ln cc vt

    liu c t tnh, t trng l tp hp ca cc ng sc i t Bc n cc nam.

    * Cng t trngL i lng c trng cho mnh yu ca t trng, k hiu l H n v l A/m

  • 7/26/2019 Giao Trinh Dien Tu Co Ban MBDMTf9Rhe 20130125021115 617

    9/116

    * t cmL i lng c trng cho vt c t tnh chu tc ng ca t trng, t cm ph thuc

    vo vt liu .

    VD St c t cm mnh hn ng nhiu ln .

    t cm c tnh bi cng thc

    B = .H

    Trong B : l t cm : l t thmH : l cng t trng

    * T thngL s ng sc i qua mt n v din tch, t thng t l thut vi cng t trng.

    * ng dng ca Nam chm vnh cu.Nam chm vnh cu c ng dng nhiu trong thit b in t, chng c dng sn xu

    Loa, Micro v cc loi M t DC.

    Loa

    II - T TRNG CA DNG IN

    1. T trng ca dng in i qua dy dn thng.

  • 7/26/2019 Giao Trinh Dien Tu Co Ban MBDMTf9Rhe 20130125021115 617

    10/116

    Th nghim trn cho thy, khi cng tc bn ngoi ng, dng in i qua bng n lmbng n sng ng thi dng in i qua dy dn sinh ra t trng lm lch hng kim namchm .

    Khi i chiu dng in, ta thy kim nam chm lch theo hng ngc li , nh vy dngin i chiu s to ra t trng cng i chiu.

    2. T trng ca dng in i qua cun dy.

    - Khi ta cho dng in chy qua cun dy, trong lng cun dy xut hin t trng l cc

    ng sc song song, nu li cun dy c thay bng li thp th t trng tp trung trn

    li thp v li thp tr thnh mt chic nam chm in, nu ta i chiu dng in th t

    trng cng i hng

    - Dng in mt chiu c nh i qua cun dy s to ra t trng c nh, dng in bini i qua cun dy s to ra t trng bin thin.

    - T trng bin thin c c im l s to ra in p cm ng trn cc cun dy t trong

    vng nh hng ca t trng , t trng c nh khng c c im trn.

  • 7/26/2019 Giao Trinh Dien Tu Co Ban MBDMTf9Rhe 20130125021115 617

    11/116

    ng dng:

    T trng do cun dy sinh ra c rt nhiu ng dng trong thc t, mt ng dng m ta

    thng gp trong thit b in t l R le in t.

    R le in t

    Khi cho dng in chy qua cun dy, li cun dy tr thnh mt nam chm in ht thanh

    st v cng tc oc ng li, tc dng ca r le l dng mt dng in nh iu khin

    ng mch cho dng in ln gp nhiu ln.

    3. Lc in t

    Nu c mt dy dn t trong mt t trng, khi cho dng in chy qua th dy dn c

    mt lc y => l lc in t, nu dy dn t do chng s chuyn ng trong t trng

    nguyn l ny c ng dng khi sn xut loa in ng.

  • 7/26/2019 Giao Trinh Dien Tu Co Ban MBDMTf9Rhe 20130125021115 617

    12/116

    Nguyn l hot ng ca Loa ( Speaker )

    Cun dy c gn vi mng loa v t trong t trng mnh gia 2 cc ca nam chm , c

    S l li , cc N l phn xung quanh, khi cho dng in xoay chiu chy qua cun dy , di

    tc dng ca lc in t cun dy s chuyn ng, tc ng chuyn ng ca cun dy phthuc vo tn s ca dng in xoay chiu, cun dy chuyn ng c gng vo mng loa

    lm mng loa chuyn ng theo, nu chuyn ng tn s > 20 Hz chng s to ra sng m

    tn trong di tn s tai ngi nghe c.

    4. Cm ng in t .

    Cm ng in t l hin tng xut hin in p cm ng ca cun dy c t trong m

    t trng bin thin.

    V d : mt cun dy qun quanh mt li thp , khi cho dng in xoay chiu chay qua,trn li thp xut hin mt t trng bin thin, nu ta qun mt cun dy khc ln cng li

    thp th hai u cun dy mi s xut hin in p cm ng. Bn thn cun dy c dng in

    chy qua cng sinh ra in p cm ng v c chiu ngc vi chiu dng in i vo

    BI 3:

    NGUN XOAY CHIU

  • 7/26/2019 Giao Trinh Dien Tu Co Ban MBDMTf9Rhe 20130125021115 617

    13/116

    1. Dng in xoay chiu :Dng in xoay chiu l dng in c chiu v gi tr bin i theo thi gian, nhng

    thay i ny thng tun hon theo mt chu k nht nh.

    trn l cc dng in xoay chiu hnh sin, xung vung v xung nhn.

    Chu k v tn s ca dng in xoay chiu.Chu k ca dng in xoay chiu k hiu l T l khong thi gian m in xoay chiu

    lp liv tr c , chu k c tnh bng giy (s)Tn s in xoay chiu : l s ln lp li trang thi c ca dng in xoay chiu trong

    mt giy k hiu l F n v l Hz

    F = 1 / TPha ca dng in xoay chiu :

    Ni n pha ca dng xoay chiu ta thng ni ti s so snh gia 2 dng in xoaychiu c cng tn s .

    * Hai dng in xoay chiu cng pha l hai dng in c cc thi im in p cngtng v cng gim nh nhau:

    Hai dng in xoay chiu cng pha

    * Hai dng in xoay chiu lch pha : l hai dng in c cc thi im in p tng

  • 7/26/2019 Giao Trinh Dien Tu Co Ban MBDMTf9Rhe 20130125021115 617

    14/116

    gim lch nhau .

    Hai dng in xoay chiu lch pha

    * Hai dng in xoay chiu ngc pha : l hai dng in lch pha 180 , khi dngin ny tng th dng in kia gim v ngc li.

    Hai dng in xoay chiu ngc pha

    Bin ca dng in xoay chiuBin ca dng xoay chiu l gi tr in p nh ca dng in.xoay chiu, bin

    ny thng cao hn in p m ta o c t cc ng h

    Gi tr hiu dng ca dng in xoay chiuThng l gi tr o c t cc ng h v cng l gi tr in p c ghi trn zc

    cm ngun ca cc thit b in t., V d ngun 220V AC m ta ang s dng chnh lch gi tr hiu dng, thc t bin nh ca in p 220V AC khong 220V x 1,4 ln =khong 300V

    Cng xut ca dng in xoay chiu .Cng xut dng in xoay chiu ph thuc vo cng , in p v lch pha gia

    hai i lng trn , cng xut c tnh bi cng thc :

    P = U.I.cos

    Trong U : l in p

    I l dng in

    l gc lch pha gia U v I

  • 7/26/2019 Giao Trinh Dien Tu Co Ban MBDMTf9Rhe 20130125021115 617

    15/116

    => Nu dng xoay chiu i qua in tr th lch pha ga U v I l = 0 khi cos = 1 v P = U.I

    => Nu dng xoay chiu i qua cun dy hoc t in th lch pha gia U v I l+90 hoc -90, khi cos = 0 v P = 0 ( cng xut ca dng in xoay chiu khii qua t in hoc cun dy l = 0 )

  • 7/26/2019 Giao Trinh Dien Tu Co Ban MBDMTf9Rhe 20130125021115 617

    16/116

    Ch nghin cu: Dng xoay chiu qua tr thun, qua t in, qua cun dy, khi nimv dung khng ca t in v cm khng ca cun dy, tng hp hai dng in xoay chiu.

    II -DNG XOAY CHIU QUA R,L,C

  • 7/26/2019 Giao Trinh Dien Tu Co Ban MBDMTf9Rhe 20130125021115 617

    17/116

    1. Dng in xoay chiu i qua in tr

    Dng in xoay chiu i quain tr th dng in v in p cng pha vi nhau , ngha

    l khi in p tng cc i th dng in qua tr cng tng cc i. nh vy dng xoay

    chiu c tnh cht nh dng mt chiu khi i qua tr thun.do c th p dng cc cng

    thc ca dng mt chiu cho dng xoay chiu i qua in tr

    I = U / R hay R = U/I Cng thc nh lut ohm

    P = U.I Cng thc tnh cng xut

    2 . Dng in xoay chiu i qua t in .

    Dng in xoay chiu i qua t in th dng in s sm pha hn in p 90

    Dng xoay chiu c dng in sm

    pha hn in p 90 khi i qua t

    * Dng xoay chiu i qua t s b t cn li vi mt tr khng gi l Zc, v Zc c tnhbi cng thc

    Zc = 1/ ( 2 x 3,14 x F x C )

    Trong Zc l dung khng ( n v l Ohm )

    F l tn s dng in xoay chiu ( n v l Hz)

    C l in dung ca t in ( n v l Fara)

    Cng thc trn cho thy dung khng ca t in t l nghch vi tn s dng xoay chiu

    (ngha l tn s cng cao cng i qua t d dng) v t l nghc vi in dung ca t ( ngha

    l t c in dung cng ln th dng xoay chiu i qua cng d dng)

    => Dng mt chiu l dng c tn s F = 0 do Zc = v vy dng mt chiu khng i

  • 7/26/2019 Giao Trinh Dien Tu Co Ban MBDMTf9Rhe 20130125021115 617

    18/116

    qua c t.

    3. Dng in xoay chiu i qua cun dy.

    Khi dng in xoay chiu i qua cun dy s to ra t trng bin thin v t trng bin

    thin ny li cm ng ln chnh cun dy mt in p cm ng c chiu ngc li , do

    cun dy c xu hng chng li dng in xoay chiu khi i qua n, s chng li ny chnh

    l cm khng ca cun dy k hiu l ZL

    ZL = 2 x 3,14 x F x L

    Trong ZL l cm khng ( n v l Ohm)

    L l h s t cm ca cun dy ( n v l Henry) L ph thuc vo s vng dy qun v

    cht liu li .

    F l tn s dng in xoay chiu ( n v l Hz)

    T cng thc trn ta thy, cm khng ca cun dy t l thun vi tn s v h s t cm

    ca cun dy, tn s cng cao th i qua cun dy cng kh khn => tnh cht ny ca cun

    dy ngc vi t in.

    => Vi dng mt chiu th ZL ca cun dy = 0 ohm, d dng mt chiu i qua cun

    dy ch chu tc dng ca in tr thun R m thi ( tr thun ca cun dy l in tr o

    c bng ng h vn nng ), nu tr thun ca cun dy kh nh th dng mt chiu quacun dy s b on mch.

    * Dng in xoay chiu i qua cun dy th dng in b chm pha so vi in p 90

    ngha l in p tng nhanh hn dng in khi qua cun dy .

    Dng xoay chiu c dng in chm

    pha hn in p 90 khi i qua cun dy

  • 7/26/2019 Giao Trinh Dien Tu Co Ban MBDMTf9Rhe 20130125021115 617

    19/116

    =>> Do tnh cht lch pha gia dng in v in p khi i qua t in v cun dy, nn ta

    khng p dng c nh lut Ohm vo mch in xoay chiu khi c s tham gia ca L v C

    c.

    =>> V cng xut th dng xoay chiu khng sinh cng khi chng i qua L v C mc d c

    U > 0 v I >0.

    4. Tng hp hai dng in xoay chiu trn cng mt mch in

    * Trn cng mt mch in , nu xut hin hai dng in xoay chiu cng pha th bin

    in p s bng tng hai in p thnh phn.

    Hai dng in cng pha bin s tng.

    * Nu trn cng mt mch in , nu xut hin hai dng in xoay chiu ngc pha thbin in p s bng hiu hai in p thnh phn.

    Hai dng in ngc pha, bin gim

  • 7/26/2019 Giao Trinh Dien Tu Co Ban MBDMTf9Rhe 20130125021115 617

    20/116

    2

  • 7/26/2019 Giao Trinh Dien Tu Co Ban MBDMTf9Rhe 20130125021115 617

    21/116

    2

    BI 4:

    HNG DN S DNG NG H VN NNG

    1. Gii thiu v ng h vn nng ( VOM)

    ng h vn nng ( VOM ) l thit b o khng th thiu c vi bt k mt k thut vinin t no, ng h vn nng c 4 chc nng chnh l o in tr, o in p DC, o in pAC v o dng in.

    u im ca ng h l o nhanh, kim tra c nhiu loi linh kin, thy c s phngnp ca t in , tuy nhin ng h ny c hn ch v chnh xc v c tr khng thpkhong 20K/Vol do vy khi o vo cc mch cho dng thp chng b st p.

    2. Hngdn o in p xoay chiu.

    S dng ng h vn nng o p AC

  • 7/26/2019 Giao Trinh Dien Tu Co Ban MBDMTf9Rhe 20130125021115 617

    22/116

    2

    Khi o in p xoay chiu ta chuyn thang o v cc thang AC, thang AC cao hn ip cn o mt nc, V d nu o in p AC220V ta thang AC 250V, nu ta thang thphn in p cn o th ng h bo kch kim, nu thanh qu cao th kim bo thiu chnhxc.

    * Ch - ch :

    Tuyt i khng thang o in tr hay thang o dng in khi o vo in p xoay chi=> Nu nhm ng h s b hng ngay lp tc !

    nhm thang o dng in, o vongun AC => s hng ng h

    nhm thang o in tr, o vo ngun AC=> s hng cc in tr trong ng h

  • 7/26/2019 Giao Trinh Dien Tu Co Ban MBDMTf9Rhe 20130125021115 617

    23/116

    2

    * Nu thang o p DC m o vo ngun AC th kim ng h khng bo , nhng ng hkhng nh hng .

    thang DC o p AC ng h khng ln kimtuy nhin ng h khng hng

    3. Hng dn o in p mt chiu DC bng ng h vn nng.

    Khi o in p mt chiu DC, ta nh chuyn thang o v thang DC, khi o ta t que vo cc dng (+) ngun, que en vo cc m (-) ngun, thang o cao hn in p cn omt nc. V d nu o p DC 110Vta thang DC 250V, trng hp thang o thp hnin p cn o => kim bo kch kim, trng hp thang qu cao => kim bo thiu chnh x

    Dng ng h vn nng o in p mt chiu DC

  • 7/26/2019 Giao Trinh Dien Tu Co Ban MBDMTf9Rhe 20130125021115 617

    24/116

    2

    *. Trng hp sai thang o:

    Nu ta sai thang o, o p mt chiu nhng ta ng h thang xoay chiu th ng h s

    bo sai, thng thng gi tr bo sai cao gp 2 ln gi tr thc ca in p DC, tuynhin n

    h cng khng b hng .

    sai thang o khi o in p mt chiu => bo sai gi tr.

    * Trng hp nhm thang o

    Ch - ch : Tuyt i khng nhm ng h vo thang o dng in hoc thang o itr khi ta o in p mt chiu (DC) , nu nhm ng h s b hng ngay !!

    Trng hp nhm thang o dng inkhi o in p DC => ng h s b hng !

  • 7/26/2019 Giao Trinh Dien Tu Co Ban MBDMTf9Rhe 20130125021115 617

    25/116

    2

    Trng hp nhm thang o in tr khi o inp DC => ngh s b hng cc in tr bn trong!

    5. Hng dn o in tr v tr khng.

    Vi thang o in tr ca ng h vn nng ta c th o c rt nhiu th.

    o kim tra gi tr ca in tr

    o kim tra s thng mch ca mt on dy dn

    o kim tra s thng mch ca mt on mch in

    o kim tra cc cun dy bin p c thng mch khng

    o kim tra s phng np ca t in

    o kim tra xem t c b d, b chp khng.

    o kim tra tr khng ca mt mch in

    o kim tra i t v bng bn dn.

    * s dng c cc thang o ny ng h phi c lp 2 Pn tiu 1,5V bn trong,

    x dng cc thang o 1Kohm hoc 10Kohm ta phi lp Pin 9V.

  • 7/26/2019 Giao Trinh Dien Tu Co Ban MBDMTf9Rhe 20130125021115 617

    26/116

    2

    6. o in tr :

    o kim tra in tr bng ng h vn nng

    o tri s in tr ta thc hin theo cc bc sau :

    Bc 1 : thang ng h v cc thang o tr, nu in tr nh th thang x1 ohm hox10 ohm, nu in tr ln th thang x1Kohm hoc 10Kohm. => sau chp hai queo v chnh trit o kim ng h bo v tr 0 ohm.

    Bc 2 : Chun b o .

    Bc 3 : t que o vo hai u in tr, c tr s trn thang o , Gi tr o c= ch sthang oX thang oV d : nu thang x100 ohm v ch s bo l 27 th gi tr l = 100 x 27 = 2700 ohm= 2,7 K ohm

    Bc 4 : Nu ta thang o qu cao th kim ch ln mt cht , nh vy c tr s s khngchnh xc.

  • 7/26/2019 Giao Trinh Dien Tu Co Ban MBDMTf9Rhe 20130125021115 617

    27/116

    2

    Bc 5 : Nu ta thang o qu thp , kim ln qu nhiu, v c tr s cng khng chnhxc.

    Khi o in tr ta chn thang o sao cho kim bo gn v tr gia vch ch s s cho chnh xc cao nht.

    7. Dng thang in tr o kim tra t in

    Ta c th dng thang in tr kim tra phng np v h hng ca tin , khi o tin , nu l t gm ta dng thang o x1K ohm hoc 10K ohm, nu l t ho ta dng thang x ohm hoc x 10 ohm.

    Dng thang x 1K ohm kim tra t gm

    Php o t gm trn cho ta bit :

    T C1 cn tt => kim phng np khi ta o T C2 b d => ln kim nhng khng tr v v tr c T C3 b chp => kim ng h ln = 0 ohm v khng tr v.

  • 7/26/2019 Giao Trinh Dien Tu Co Ban MBDMTf9Rhe 20130125021115 617

    28/116

    2

    Dng thang x 10 ohm kim tra t ho

    trn l php o kim tra cc t ho, t ho rt t khi b d hoc chp m ch yu l b kh gim in dung) khi o t ho bit chnh xc mc hng ca t ta cn o so snh vi mt mi c cng in dung.

    trn l php o so snh hai t ho cng in dung, trong t C1 l t mi cn C2 lt c, ta thy t C2 c phng np yu hn t C1 => chng t t C2 b kh ( gimin dung )

    Ch khi o t phng np, ta phi o chiu que o vi ln xem phng np.

    8. Hng dn o dng in bng ng h vn nng.

    Cch 1 : Dng thang o dng

    o dng in bng ng h vn nng, ta o ng h ni tip vi ti tiu th v ch lch o c dng in nh hn gi tr ca thang o cho php, ta thc hin theo cc bc sau

    Bc 1 : t ng h vo thang o dng cao nht . Bc 2: t que ng h ni tip vi ti, que v chiu dng, que en v chiu m Nu kim ln thp qu th gim thang o Nu kim ln kch kim th tng thang o, nu thang o thang cao nht th ng h

    khng o c dng in ny. Ch s kim bo s cho ta bit gi tr dng in .

    Cch 2 : Dng thang o p DC

    Ta c th o dng in qua ti bng cch o st p trn in tr hn dng mc ni vi ti,in p o c chia cho gi tr tr hn dng s cho bit gi tr dng in, phng php ny cth o c cc dng in ln hn kh nng cho php ca ng h v ng h cmg an tonhn.

  • 7/26/2019 Giao Trinh Dien Tu Co Ban MBDMTf9Rhe 20130125021115 617

    29/116

    2

    Cch c tr sdng in v in p khi o nh th no ?

    * c gi tr in p AC v DCKhi o in p DC th ta c gi tr trn vch ch s DCV.A

    Nuta thang o 250V th ta c trn vch c gi tr cao nht l 250, tng t thang 10V th c trn vch c gi tr cao nht l 10. trng hp thang 1000V nhnkhng c vch no ghi cho gi tr 1000 th c trn vch gi tr Max = 10, gi tr oc nhn vi 100 ln

    Khi o in p AC th c gi tr cng tng t. c trn vch AC.10V, nu o thanc gi tr khc th ta tnh theo t l. V d nu thang 250V th mi ch s ca vch 1s tng ng vi 25V.

    Khi o dng in th c gi tr tng t c gi tr khi o in p

    9. Gii thiu v ng h s DIGITAL

    ng h s Digital c mt s u im so vi ng h c kh, l chnh xc cao hn,

    tr khng ca ng h cao hn do khng gy st p khi o vo dng in yu, o c tns in xoay chiu, tuy nhin ng h ny c mt s nhc im l chy bng mch in tln hay hng, kh nhn kt qu trong trng hp cn o nhanh, khng o c phng npca t.

  • 7/26/2019 Giao Trinh Dien Tu Co Ban MBDMTf9Rhe 20130125021115 617

    30/116

    3

    ng h vn nng s Digital

    Hng dn s dng :

    * o in p mt chiu ( hoc xoay chiu )

  • 7/26/2019 Giao Trinh Dien Tu Co Ban MBDMTf9Rhe 20130125021115 617

    31/116

    3

    t ng h vo thang o in p DC hoc AC

    - que ng h vo l cm " V mA" que en vo l cm "COM"

    - Bm nt DC/AC chn thang o l DC nu o p mt chiu hoc AC nu o p xoay

    chiu.

    - Xoay chuyn mch v v tr "V" hy thang o cao nht nu cha bit r in p, n

    gi tr bo dng thp phn th ta gim thang o sau.

    - t thang o vo in p cn o v c gi tr trn mn hnh LCD ca ng h.

    - Nu t ngc que o(vi in mt chiu) ng h s bo gi tr m (-)

    * o dng in DC(AC)

    Chuyn que ng h v thang mA nu o dng nh, hoc 20A nu o dng ln. Xoay chuyn mch v v tr "A"

    Bm nt DC/AC chn o dng mt chiu DC hay xoay chiu AC

    t que o ni tip vi mch cn o

    c gi tr hin th trn mn hnh.

    * o in tr

    Tr li v tr dy cm nh khi o in p . Xoay chuyn mch v v tr o " ", nu cha bit gi tr in tr th chn thang o

    cao nht , nu kt qu l s thp phn th ta gim xung.

    t que o vo hai u in tr.

    c gi tr trn mn hnh.

    Chc nng o in tr cn c th o s thng mch, gi s o mt on dy dn bng

    thang o tr, nu thng mch th ng h pht ra tin ku

  • 7/26/2019 Giao Trinh Dien Tu Co Ban MBDMTf9Rhe 20130125021115 617

    32/116

    3

    * o tn s

    Xoay chuyn mch v v tr "FREQ" hoc " Hz"

    thang o nh khi o in p .

    t que o vo cc im cn o

    c tr s trn mn hnh.

    * o Logic

    o Logic l o vo cc mch s ( Digital) hoc o cc chn ln ca vi x l, o Logic

    thc cht l o trng thi c in - K hiu "1" hay khng c in "0", cch o nh sau

    Xoay chuyn mch v v tr "LOGIC"

    t que vo v tr cn o que en vo mass

    Mn hnh ch "" l bo mc logic mc cao, ch "" l bo logic mc thp

    * o cc chc nng khc

    ng h vn nng s Digital cn mt s chc nng o khc nh o i t, o t in,

    o Transistor nhng nu ta o cc linh kin trn, ta ln dng ng h c kh s cho k

    qu tt hn v o nhanh hn.

  • 7/26/2019 Giao Trinh Dien Tu Co Ban MBDMTf9Rhe 20130125021115 617

    33/116

    3

    BI 5.

    IN TR - T IN

    1. Khi nim v in tr.

    in tr l g ? Ta hiu mt cch n gin - in trl s cn tr dng in ca mt vtdn in, nu mt vt dn in tt th in tr nh, vt dn in km th in tr ln, vt cchin th in tr l v cng ln.

    in tr ca dy dn :in tr ca dy dn ph thc vo cht liu, di v tit din ca dy. c tnh theo cng

    thc sau:

    R = .L / S

    Trong l in tr xut ph thuc vo cht liu L l chiu di dy dn S l tit din dy dn R l in tr n v l Ohm

    2. in tr trong thit b in t.

    a) Hnh dng v k hiu : Trong thit b in t in tr l mt linh kin quan trng,chng c lm t hp cht cacbon v kim loi tu theo t l pha trn m ngi ta to ra cc loi in tr c tr s khc nhau.

    Hnh dng ca in tr trong thit b in t.

    K hiu ca in tr trn cc s nguyn l.

    b) n v ca in tr

    n v in tr l (Ohm) , K , M 1K = 1000

  • 7/26/2019 Giao Trinh Dien Tu Co Ban MBDMTf9Rhe 20130125021115 617

    34/116

    3

    1M = 1000 K = 1000.000

    C) Cch ghi tr s ca in tr

    Cc in tr c kch thc nh c ghi tr s bng cc vch mu theo mt quy cchung ca th gii.( xem hnh trn )

    Cc in tr c kch thc ln hn t 2W tr ln thng c ghi tr s trc tip trn

    thn. V d nh cc in tr cng xut, in tr s.

    Tr s cng xut ln , tr s c ghi trc tip.

    3. Cch c tr s in tr .

    Quy c mu Quc t

    Mu sc Gi trMu sc

    Gi tr

    en 0 Xanh l 5Nu 1 Xanh l 6 2 Tm 7Cam 3 Xm 8Vng 4 Trng 9

    Nh vng -1

    Nh bc -2

    in tr thngc k hiu bng 4 vng mu , in tr chnh xcth k hiu bng 5vng mu.

  • 7/26/2019 Giao Trinh Dien Tu Co Ban MBDMTf9Rhe 20130125021115 617

    35/116

    3

    * Cch c tr s in tr 4 vng mu :

    Cch c in tr 4 vng mu

    - Vng s 4 l vng cui lun lun c mu nh vng hay nh bc, y l vng ch sai

    s ca in tr, khi c tr s ta b qua vng ny.

    - i din vi vng cui l vng s 1, tip theo n vng s 2, s 3

    - Vng s 1 v vng s 2 l hng chc v hng n v- Vng s 3 l bi s ca c s 10.

    - Tr s = (vng 1)(vng 2) x 10( m vng 3)

    - C th tnh vng s 3 l s con s khng "0" thm vo

    - Mu nh ch c vng sai s hoc vng s 3, nu vng s 3 l nh th s m ca c s

    10 l s m.

  • 7/26/2019 Giao Trinh Dien Tu Co Ban MBDMTf9Rhe 20130125021115 617

    36/116

    3

    * Cch c tr s in tr 5 vng mu : ( in tr chnh xc )

    - Vng s 5 l vng cui cng , l vng ghi sai s, tr 5 vng mu th mu sai s c nhi

    mu, do gy kh khn cho ta khi xc inh u l vng cui cng, tuy nhin vng

    cui lun c khong cch xa hn mt cht.

    - i din vng cui l vng s 1

    - Tng t cch c tr s ca tr 4 vng mu nhng y vng s 4 l bi s ca c s

    10, vng s 1, s 2, s 3 ln lt l hng trm, hng chc v hng n v.- Tr s = (vng 1)(vng 2)(vng 3) x 10( m vng 4)

    - C th tnh vng s 4 l s con s khng "0" thm vo

    1. Thc hnh c tr s in tr.

    Cc in tr khc nhau vng mu th 3

  • 7/26/2019 Giao Trinh Dien Tu Co Ban MBDMTf9Rhe 20130125021115 617

    37/116

    3

    - Khi cc in tr khc nhau vng mu th 3, th ta thy vng mu bi s ny thng

    thay i t mu nh bc cho n mu xanh l , tng ng vi in tr < 1 n

    hng M.

    Cc in tr c vng mu s 1 v s 2 thay i .

    hnh trn l cc gi tr in tr ta thng gp trong thc t, khi vng mu s 3 thay

    i th cc gi tr in tr trn tng gim 10 ln.

    2. Cc tr s in tr thng dng.

    Ta khng th kim c mt in tr c tr s bt k, cc nh sn xut ch a ra khong

    150 loi tr s in tr thng dng , bng di y l mu sc v tr s ca cc in tr thng

    dng.

    Cc gi tr in tr thng dng.

  • 7/26/2019 Giao Trinh Dien Tu Co Ban MBDMTf9Rhe 20130125021115 617

    38/116

    3

    1. Phn loi in tr.

    - in tr thng : in tr thng l cc in tr c cng xut nh t 0,125W n0,5W

    - in tr cng xut : L cc in tr c cng xutln hn t 1W, 2W, 5W, 10W.- in tr s, in tr nhit: L cch gi khc ca cc in tr cng xut , in tr ny c

    v bc s, khi hot ng chng to nhit.

    Cc in tr : 2W - 1W - 0,5W - 0,25W

    in tr s hay tr nhit

    2. Cng xut ca in tr.

    Khi mc in tr vo mt on mch, bn thn in tr tiu th mt cng xut P tnh c

    theo cng thc

    P = U . I = U2/ R = I2.R

    - Theo cng thc trn ta thy, cng xut tiu th ca in tr ph thuc vo dng in i qu

    in tr hoc ph thuc vo in p trn hai u in tr.

    - Cng xut tiu th ca in tr l hon ton tnh c trc khi lp in tr vo mch.

    - Nu em mt in tr c cng xut danh nh nh hn cng xut n s tiu th th in tr

    s b chy.

    - Thng thng ngi ta lp in tr vo mch c cng xut danh nh > = 2 ln cng xu

    m n s tiu th.

    in tr chy do qu cng xut

  • 7/26/2019 Giao Trinh Dien Tu Co Ban MBDMTf9Rhe 20130125021115 617

    39/116

    3

    - s trn cho ta thy : Ngun Vcc l 12V, cc in tr u c tr s l 120 nhng c

    cng xut khc nhau, khi cc cng tc K1 v K2 ng, cc in tr u tiu th mt cng

    xut l

    P = U2/ R = (12 x 12) / 120 = 1,2W

    - Khi K1 ng, do in tr c cng xut ln hn cng xut tiu th , nn in tr khngchy.

    - Khi K2 ng, in tr c cng xut nh hn cng xut tiu th , nn in tr b chy .

    3. Bin tr, trit p :

    Bin tr L in tr c th chnh thay i gi tr, c k hiu l VR chng c hnh dn

    nh sau :

    Hnh dng bin tr K hiu trn s

    Bin tr thng rp trong my phc v cho qu trnh sa cha, cn chnh ca k thut vinbin tr c cu to nh hnh bn di.

    Cu to ca bin tr

    - Trit p : Trit pcng tng t bin tr nhng c thm cn chnh v thng b tr pha

    trc mt my cho ngi s dng iu chnh. V d nh - Trit p Volume, trit p Bass,

    Treec v.v.. , trit p ngha l trit ra mt phn in p t u vo tu theo mc chnh.

  • 7/26/2019 Giao Trinh Dien Tu Co Ban MBDMTf9Rhe 20130125021115 617

    40/116

    4

    K hiu trit p trn s nguyn l.

    Hnh dng trit p Cu to trong trit p

    Trong thc t , khi ta cn mt in tr c tr s bt k ta khng th c c , v in tr chc sn xut khong trn 100 loi c cc gi tr thng dng, do c mt in tr bt kta phi u in tr song song hoc ni tip.

    1. in tr mc ni tip .

    in tr mc ni tip.

    - Cc in tr mc ni tip c gi tr tng ng bng tng cc in tr thnh phn cngli. Rtd = R1 + R2 + R3

  • 7/26/2019 Giao Trinh Dien Tu Co Ban MBDMTf9Rhe 20130125021115 617

    41/116

    4

    - Dng in chy qua cc in tr mc ni tip c gi tr bng nhau v bng I

    I = ( U1 / R1) = ( U2 / R2) = ( U3 / R3 )

    - T cng thc trn ta thy rng , st p trn cc in tr mc ni tip t l thun vi gi trint tr .

    2. in tr mc song song.

    in tr mc song song

    Cc in tr mc song song c gi tr tng ng Rtd c tnh bi cng thc (1Rtd) = (1 / R1) + (1 / R2) + (1 / R3)

    Nu mch ch c 2 in tr song song thRtd = R1.R2 / ( R1 + R2)

    Dng in chy qua cc in tr mc song song t l nghch vi gi tr in tr .I1 = ( U / R1) , I2 = ( U / R2) , I3 =( U / R3 ) in p trn cc in tr mc song song lun bng nhau

    3. in tr mc hnhp

    in tr mc hn hp.

    - Mc hn hp cc in tr to ra in tr ti u hn .

  • 7/26/2019 Giao Trinh Dien Tu Co Ban MBDMTf9Rhe 20130125021115 617

    42/116

    4

    - V d: nu ta cn mt in tr 9K ta c th mc 2 in tr 15K song song sau mc nitip vi in tr 1,5K .

    4 . ng dng ca in tr :in tr c mt mi ni trong thit b in t v nh vy in tr l linh kin quan trng

    khng th thiu c , trong mch in , in tr c nhng tc dng sau :

    Khng ch dng in qua ti cho ph hp,V d c mt bng n 9V, nhng ta ch cngun 12V, ta c th u ni tip bng n vi in tr st p bt 3V trn in tr.

    -- u ni tip vi bng n mt in tr.

    - Nh hnh trn ta c th tnh c tr s v cng xut ca in tr cho ph hp nh sau:Bng n c in p 9V v cng xut 2W vy dng tiu th l I = P / U = (2 / 9 ) = Ampe cng chnh l dng in i qua in tr.

    - V ngun l 12V, bng n 9V nn cn st p trn R l 3V vy ta suy ra in tr ctm l R = U/ I = 3 / (2/9) = 27 / 2 = 13,5

    - Cng xut tiu th trn in tr l : P = U.I = 3.(2/9) = 6/9 W v vy ta phi dngin tr c cng xut P > 6/9 W

    Mc in tr thnh cu phn p c c mt in p theo mun t mt in p chtrc.

    Cu phn p ly ra p U1 tu .

    T ngun 12V trn thng qua cu phn p R1 v R2 ta ly ra in p U1, p U1 ph thuvo gi tr hai in tr R1 v R2.theo cng thc .

    U1 / U = R1 / (R1 + R2) => U1 = U.R1(R1 + R2)

  • 7/26/2019 Giao Trinh Dien Tu Co Ban MBDMTf9Rhe 20130125021115 617

    43/116

    4

    Thay i gi tr R1 hoc R2 ta s thu c in p U1 theo mun.

    Phn cc cho bng bn dn hot ng .

    Mch phn cc cho Transistor

    Tham gia vo cc mch to dao ngR C

    Mch to dao ng s dng IC 555

    T in : T in l linh kin in t th ng c s dng rt rng ri trong cc mch it, chng c s dng trong cc mch lc ngun, lc nhiu, mch truyn tn hiu xoay chiumch to dao ng .vv...

    1. Cu to ca t in .

    Cu to ca t in gm hai bn cc t song song, gia c mt lp cch in gi l inmi.

    Ngi ta thng dng giy, gm , mica, giy tm ho cht lm cht in mi v t in cnc phn loi theo tn gi ca cc cht in mi ny nh T giy, T gm, T ho.

  • 7/26/2019 Giao Trinh Dien Tu Co Ban MBDMTf9Rhe 20130125021115 617

    44/116

    4

    Cu to t gm Cu to t ho

    2.Hnh dng thc t ca t in.

    Hnh dng ca t gm.

    Hnh dng ca t ho

  • 7/26/2019 Giao Trinh Dien Tu Co Ban MBDMTf9Rhe 20130125021115 617

    45/116

    4

    3. in dung , n v v k hiu ca t in.* in dung : L i lng ni ln kh nng tch in trn hai bn cc ca t in, in

    dung ca t in ph thuc vo din tch bn cc, vt liu lm cht in mi v khong cchgi hai bn cc theo cng thc

    C = . S / d

    Trong C : l in dung t in , n v l Fara (F) : L hng s in mi ca lp cch in. d : l chiu dy ca lp cch in. S : l din tch bn cc ca t in.

    * n v in dung ca t : n v l Fara (F) , 1Fara l rt ln do trong thc tthng dng cc n v nh hn nh MicroFara (F) , NanoFara (nF), PicoFara (pF).

    1 Fara = 1000 Fara = 1000.000 n F = 1000.000.000 p F 1 Fara = 1000 n Fara 1 n Fara = 1000 p Fara

    * K hiu :T in c k hiu l C (Capacitor)

    K hiu ca t in trn s nguyn l.

    phng np ca t in .

    Mt tnh cht quan trng ca t in l tnh cht phng np ca t , nh tnh cht ny m t ckh nng dn in xoay chiu.

  • 7/26/2019 Giao Trinh Dien Tu Co Ban MBDMTf9Rhe 20130125021115 617

    46/116

    4

    Minh ho v tnh cht phng np ca t in.

    * T np in :Nh hnh nh trn ta thy rng , khi cng tc K1 ng, dng in tngun U i qua bng n np vo t, dng np ny lm bng n lo sng, khi t np yth dng np gim bng 0 v vy bng n tt.

    * T phng in : Khi t np y, nu cng tc K1 m, cng tc K2 ng th dng int cc dng (+) ca t phng qua bng n v cc m (-) lm bng n lo sng, khi t

    phng ht in th bng n tt.

    => Nu in dung t cng ln th bng n lo sng cng lu hay thi gian phng np cnglu.

    2 . Cch c gi tr in dung trn t in.

    * Vi t ho : Gi tr in dung ca t ho c ghi trc tip trn thn t

    => T ho l t c phn cc (-) , (+) v lun lun c hnh tr .

    T ho ghi in dung l 185 F / 320 V

    * Vi t giy , t gm : T giy v t gm c tr s ghi bng k hiu

  • 7/26/2019 Giao Trinh Dien Tu Co Ban MBDMTf9Rhe 20130125021115 617

    47/116

    4

    T gm ghi tr s bng k hiu.

    Cch c : Ly hai ch s u nhn vi 10(M s th 3 ) V d t gm bn phi hnh nh trn ghi 474K ngha l

    Gi tr = 47 x 104= 470000p ( Ly n v l pic Fara)= 470 n Fara = 0,47 F

    Ch K hocJ cui l ch sai s 5% hay 10% ca t in .

    * Thc hnh c tr s ca t in.

    Cch c tr s t git v t gm .Ch : ch K l sai s ca t .50V l in p cc i m t chu c.

    * T giy v t gm cn c mt cch ghi tr s khc l ghi theo s thp phn v ly n v lMicroFara

    Mt cch ghi tr s khc ca t giy v t gm.

    3. ngh ca gi tr in p ghi trn thn t :

    Ta thy rng bt k t in no cng c ghi tr s in p ngay sau gi tr in duny chnh l gi tr in p cc i m t chu c, qu in p ny t s b n.

  • 7/26/2019 Giao Trinh Dien Tu Co Ban MBDMTf9Rhe 20130125021115 617

    48/116

    4

    Khi lp t vo trong mt mch in c in p l U th bao gi ngi ta cng lp tin c gi tr in p Max cao gp khong 1,4 ln.

    V d mch 12V phi lp t 16V, mch 24V phi lp t 35V. vv...

    T in c nhiu loinh T giy, T gm, T mi ca , T ho nhng v tnh cht th ta phn l hai loi chnh l t khng phn cc v t phn cc

    1. T giy, T gm, T mica. (T khng phn cc )Cc loi t ny khng phn bit m dng v thng c in dung nh t 0,47 F tr

    xung, cc t ny thng c s dng trong cc mch in c tn s cao hoc mch lcnhiu.

    T gm - l t khng phn cc.

    2. T ho ( T c phn cc )T ho l t c phn cc m dng , t ho c tr s ln hn v gi tr t 0,47F n

    khong 4.700 F , t ho thng c s dng trong cc mch c tn s thp hoc dng lngun, t ho lun lun c hnh tr..

    T ho - L t c phn cc m dng.

  • 7/26/2019 Giao Trinh Dien Tu Co Ban MBDMTf9Rhe 20130125021115 617

    49/116

    4

    3. T xoay .T xoay l t c th xoay thay i gi tr in dung, t ny thng c lp trong Radi

    thay i tn s cng hng khi ta d i.

    T xoay s dng trong Radio

    1. o kim tra t giy v t gm.

    T giy v t gm thng hng dng b d r hoc b chp, pht hin t d r hoc bchp ta quan st hnh nh sau y .

    o kim tra t giy hoc t gm .

    hnh nh trn l php o kim tra t gm, c ba t C1 , C2 v C3 c in dung bngnhau, trong C1 l t tt, C2 l t b d v C3 l t b chp.

  • 7/26/2019 Giao Trinh Dien Tu Co Ban MBDMTf9Rhe 20130125021115 617

    50/116

    5

    Khi o t C1 ( T tt ) kim phng ln 1 cht ri tr v v tr c. ( Lu cc t nh qu< 1nF th kim s khng phng np )

    Khi o t C2 ( T b d ) ta thy kim ln lng chng thang o v dng li khng tr vv tr c.

    Khi o t C3 ( T b chp ) ta thy kim ln = 0 v khng tr v. Lu : Khi o kim tra t giy hoc t gm ta phi ng h thang x1K hoc

    x10K, v phi o chiu kim ng h vi ln khi o.

    2. o kim tra t ho

    T ho t khi b d hay b chp nh t giy, nhng chng li hay hng dng b kh ( khho cht bn trong lp in mi ) lm in dung ca t b gim , kim tra t ho , ta thnso snh phng np ca t vi mt t cn tt c cng in dung, hnh nh di y minhho cc bc kim tra t ho.

    o kim tra t ho

    kim tra t ho C2 c tr s 100F c b gim in dung hay khng, ta dng t C1cn mi c cng in dung v o so snh.

    ng h thang t x1 n x100 ( in dung cng ln th thang cng thp ) o vo hai t v so snh phng np , khi o ta o chiu que o vi ln. Nu hai t phng np bng nhau l t cn kim tra cn tt, trn ta thy t C2 phngnp km hn do t C2 trn b kh. Trng hp kim ln m khng tr v l t b d.

    Ch : Nu kim tra t in trc tip trn mch , ta cn phi ht rng mt chn t khimch in, sau kim tra nh trn.

  • 7/26/2019 Giao Trinh Dien Tu Co Ban MBDMTf9Rhe 20130125021115 617

    51/116

    5

    1 . T in mc ni tip .

    Cc t in mc ni tip c in dung tng ng C t c tnh bi cng thc : 1C t = (1 / C1 ) + ( 1 / C2 ) + ( 1 / C3 )

    Trng hp ch c 2 t mc ni tip th C t = C1.C2 / ( C1 + C2 ) Khi mc ni tip th in p chu ng ca t tng ng bng tng in p ca cc

    t cng li. U t = U1 + U2 + U3

    Khi mc ni tip cc t in, nu l cc t ho ta cn ch chiu ca t in, cc m trc phi ni vi cc dng t sau:

    T in mc ni tip T in mc song song

    2 . T in mc song song.

    Cc t in mc song song th c in dung tng ng bng tng in dung ca ct cng li . C = C1 + C2 + C3

    in p chu ng ca t in tng tng bng in p ca t c in p thp nht. Nu l t ho th cc t phi c u cng chiu m dng.

    3. ng dng ca t in .

    T in c s dng rt nhiu trong k thut in v in t, trong cc thit b in t, tin l mt linh kin khng th thiu c, mimch in t u c mt cng dng nht nhnh truyn dn tn hiu , lc nhiu, lc in ngun, to dao ng ..vv...

    Di y l mt s nhng hnh nh minh ho v ng dng ca t in.

  • 7/26/2019 Giao Trinh Dien Tu Co Ban MBDMTf9Rhe 20130125021115 617

    52/116

    5

    * T in trong mch lc ngun.

    T ho trong mch lc ngun.

    Trong mch lc ngun nh hnh trn , t ho c tc dng lc cho in p mt chiu saukhi chnh lu c bng phng cung cp cho ti tiu th, ta thy nu khng c tth p DC sau i t l in p nhp nh, khi c t in p ny c lc tng i phn

    t in cng ln th in p DC ny cng phng.

    * T in trong mch dao ng a hi to xung vung.

    Mch dao ng a hi s dng 2 Transistor

    Bn c th lp mch trn vi cc thng s cho trn s . Hai n bo sng s dng n Led du song song vi cc CE ca hai Transistor, ch

    u ng chiu m dng.

    CUN DY - BIN P

    1. Cu to ca cun cm.Cun cm gm mt s vng dy qun li thnh nhiu vng, dy qun c sn emay cch

    in, li cun dy c th l khng kh, hoc l vt liu dn t nh Ferrite hay li thp k thu.

  • 7/26/2019 Giao Trinh Dien Tu Co Ban MBDMTf9Rhe 20130125021115 617

    53/116

    5

    Cun dy li khng kh Cun dy li Ferit

    K hiu cun dy trn s : L1 l cun dy likhng kh, L2 l cun dy li ferit, L3 l cun

    dy c li chnh, L4 l cun dy li thp k thut

    2. Cc i lng c trng ca cun cm.

    a) H s t cm ( nh lut Faraday)H s t cm l i lng c trng cho sc in ng cm ng ca cun dy khi c dng

    in bin thin chy qua.

    L = ( r.4.3,14.n2.S.10-7) / l

    o L : l h s t cm ca cun dy, n v l Henrry (H)o

    n : l s vng dy ca cun dy.o

    l : l chiu di ca cun dy tnh bng mt (m)o S : l tit din ca li, tnh bng m2o r : l h s t thm ca vt liu lm li .

    b) Cm khngCm khng ca cun dy l i lng c trng cho s cn tr dng in ca cun dy i

    vi dng in xoay chiu .

    ZL = 2.3,14.f.L

    o Trong : ZL l cm khng, n v l o

    f : l tn s n v l Hzo L : l h s t cm , n v l Henry

  • 7/26/2019 Giao Trinh Dien Tu Co Ban MBDMTf9Rhe 20130125021115 617

    54/116

    5

    Th nghim v cm khng ca cundy vi dng in xoay chiu

    * Th nghim trn minh ho: Cun dy ni tip vi bng n sau c u vo cc

    ngun in 12V nhng c tn s khc nhau thng qua cc cng tc K1, K2 , K3 , khi K1 n

    dng in mt chiu i qua cun dy mnh nht ( V ZL = 0 ) => do bng n sng nht,

    khi K2 ng dng in xoay chu 50Hz i qua cun dy yy hn ( doZL tng ) => bng n

    sng yu i, khi K3 ng , dng in xoay chiu 200Hz i qua cun dy yu nht ( do ZL tncao nht) => bng n sng yu nht.

    =>Kt lun: Cm khng ca cun dy t l vi h s t cm ca cun dy v t l vi tn

    s dng in xoay chiu, ngha l dng in xoay chiu c tn s cng cao th i qua cun d

    cng kh, dng in mt chiu c tn s f = 0 Hz v vy vi dng mt chiu cun dy c cm

    khng ZL = 0

    c) in tr thun ca cun dy.in tr thun ca cun dy l in tr m ta c th o c bng ng h vn nng, thng

    thng cun dy c phm cht tt th in tr thun phi tng i nh so vi cm khng,

    in tr thun cn gi l in tr tn hao v chnh in tr ny sinh ra nhit khi cun dy ho

    ng.

    3. Tnh cht np , x ca cun cm

    * Cun dy np nng lng : Khi cho mt dng in chy qua cun dy, cun dy np mt

    nng lng di dng t trng c tnh theo cng thc

    W = L.I2/ 2

    W : nng lng ( June ) L : H s t cm ( H ) I dng in.

  • 7/26/2019 Giao Trinh Dien Tu Co Ban MBDMTf9Rhe 20130125021115 617

    55/116

    5

    Th nghim v tnh np x ca cun dy.

    th nghim trn : Khi K1 ng, dng in qua cun dy tng dn ( do cun dy sinh racm khng chng li dng in tng t ngt ) v vybng n sng t t, khi K1 va ngt vK2 ng , nng lng np trong cun dy to thnh in p cm ng phng ngc li qua

    bng n lm bng n lo sng => l hin tng cun dy x in.

    1. Loa ( Speaker )

    Loa l mt ng dng ca cun dy v t trng.

    Loa 4- 20W ( Speaker )

  • 7/26/2019 Giao Trinh Dien Tu Co Ban MBDMTf9Rhe 20130125021115 617

    56/116

    5

    Cu to v hot ng ca Loa ( Speaker )

    Cu to ca loa :Loa gm mt nam chm hnh tr c hai cc lng vo nhau , cc N giv cc S xung quanh, gia hai cc to thnh mt khe t c t trng kh mnh, mt cun

    dy c gn vi mng loa v c t trong khe t, mng loa c bng gn cao su mm

    gip cho mng loa c th d dng dao ng ra vo.

    Hot ng : Khi ta cho dng in m tn ( in xoay chiu t 20 Hz => 20.000Hz ) chy

    qua cun dy, cun dy to ra t trng bin thin v b t trng c nh ca nam chm y

    ra, y vo lm cun dy dao ng => mng loa dao ng theo v pht ra m thanh.

    Ch : Tuyt i ta khng c a dng in mt chiu vo loa , v dng in mt chiu

    ch to ra t trng c nh v cun dy ca loa ch lch v mt hng ri dng li, khi

    dng mt chiu qua cun dy tng mnh ( do khng c in p cm ng theo chiu ngc lai

    v vy cun dy s b chy .

    2 . Micro

    Micro

  • 7/26/2019 Giao Trinh Dien Tu Co Ban MBDMTf9Rhe 20130125021115 617

    57/116

    5

    Thc cht cu to Micro l mt chic loa thu nh, v cu to Micro ging loa nhng Micro

    c s vng qun trn cun dy ln hn loa rt nhiu v vy tr khng ca cun dy micro l r

    ln khong 600 ( tr khng loa t 4 - 16 ) ngoi ra mng micro cng c cu to rt

    mng d dng dao ng khi c m thanh tc ng vo. Loa l thit b chuyn dng in

    thnh m thanh cn micro th ngc li , Micro i m thanh thnh dng in m tn.

    3.R le ( Relay)

    R le

    R le cng l mt ng dng ca cun dy trong sn xut thit b in t, nguyn l hot

    ng ca Rle l bin i dng in thnh t trng thng qua qun dy, t trng li to

    thnh lc c hc thng qua lc ht thc hin mt ng tc v c kh nh ng m cng t

    ng m cc hnh trnh ca mt thit b t ng vv...

    Cu to v nguyn l hot ng ca R le

    1. Cu to ca bin p.

    Bin p l thit b bin i in p xoay chiu, cu to bao gm mt cun s cp ( a

    in p vo ) v mt hay nhiu cun th cp ( ly in p ra s dng) cng qun trn mt li

    t c th l l thp hoc li ferit .

  • 7/26/2019 Giao Trinh Dien Tu Co Ban MBDMTf9Rhe 20130125021115 617

    58/116

    5

    K hiu ca bin p

    2. T s vng / vol ca bin p .

    Gi n1 v n2 l s vng ca qun s cp v th cp. U1 v I1 l in p v dng in i vo cun s cp U2 v I2 l in p v dng in i ra t cun th cp.

    Ta c cc h thc nh sau :

    U1 / U2 = n1 / n2 in p trn hai cun dy s cp v th cp t l thun vi svng dy qun.

    U1 / U2 = I2 / I1 Dng in trn hai u cun dy t l nghch vi in p, ngha lnu ta ly ra in p cng cao th cho dng cng nh.

    3. Cng xut cabin p .

    Cng xut ca bin p ph thuc tit din ca li t, v ph thuc vo tn s ca dng inxoay chiu, bin p hot ng tn s cng cao th cho cng xut cng ln.

    4. Phn loi bin p .

    * Bin p ngun v bin p m tn:

    Bin p ngun Bin p ngun hnh xuyn

    Bin p ngun thng gp trong Cassete, mply .. , bin p ny hot ng tn s in

    li 50Hz , li bin p s dng cc l Tnsilic hnh ch E v I ghp li, bin p ny c t s

    vng / vol ln.

  • 7/26/2019 Giao Trinh Dien Tu Co Ban MBDMTf9Rhe 20130125021115 617

    59/116

    5

    Bin p m tn s dng lm bin p o pha v bin p ra loa trong cc mch khuych i

    cng xut m tn,bin p cng s dng l Tnsilic lm li t nh bin p ngun, nhng l

    tnsilic trong bin p m tn mng hn trnh tn hao, bin p m tn hot ng tn s ca

    hn , v vy c s vng vol thp hn, khi thit k bin p m tn ngi ta thng ly gi tr t

    s trung bnh khong 1KHz - n 3KHz.

    * Bin p xung & Cao p .

    Bin p xung Cao p

    Bin p xung l bin p hot ng tn s cao khong vi chc KHz nh bin p trong cc

    b ngun xung , bin p cao p . li bin p xung lm bng ferit , do hot ng tn s cao

    nn bin p xung cho cng xut rt mnh, so vi bin p ngun thng thng c cng trng

    lng th bin p xung c th cho cng xut mnh gp hng chc ln.

  • 7/26/2019 Giao Trinh Dien Tu Co Ban MBDMTf9Rhe 20130125021115 617

    60/116

    6

    BI 7.

    DIODE TRANSISTOR

    1. Cht bn dn.

    Cht bn dn l nguyn liu sn xut ra cc loi linh kin bn dn nh Diode, Transistor

    IC m ta thy trong cc thit b in t ngy nay.

    Cht bn dn l nhng cht c c im trung gian gia cht dn in v cht cch in, v

    phng din ho hc th bn dn l nhng cht c 4 in t lp ngoi cng ca nguyn t.

    l cc cht Germanium ( Ge) v Silicium (Si)

    T cc cht bn dn ban u ( tinh khit) ngi ta phi to ra hai loibn dn l bn dn lo

    N v bn dn loi P, sau ghp cc ming bn dn loi N v P li ta thu c Diode hay

    Transistor.

    Si v Ge u c ho tr 4, tc l lp ngoi cng c 4 in t, th tinh khit cc nguyn t

    (Ge) lin kt vi nhau theo lin kt cng ho tr nh hnh di.

    Cht bn dn tinh khit .

    2. Cht bn dn loi N

    * Khi ta pha mt lng nh cht c ho tr 5 nh Phospho (P) vo cht bn dn Si th mt

    nguyn t P lin kt vi 4 nguyn t Si theo lin kt cng ho tr, nguyn t Phospho ch c 4in t tham gia lin kt v cn d mt in t v tr thnh in t t do => Cht bn dn lc

    ny tr thnh tha in t ( mang in m) v c gi l bn dn N ( Negative : m ).

  • 7/26/2019 Giao Trinh Dien Tu Co Ban MBDMTf9Rhe 20130125021115 617

    61/116

    6

    Cht bn dn N

    3. Cht bn dn loi P

    Ngc li khi ta pha thm mt lng nh cht c ho tr 3 nh Indium (In) vo cht bn d

    Si th 1 nguyn t Indium s lin kt vi 4 nguyn t Si theo lin kt cng ho tr v lin kt

    b thiu mt in t => tr thnh l trng ( mang in dng) v c gi l cht bn dn P

    Cht bn dn P

    1. Tip gip P - N v Cu to ca Diode bn dn.

    Khi c c hai cht bn dn l P v N , nu ghp hai cht bn dn theo mt tip gip

    -N ta c mt Diode, tip gip P-N c c im : Ti b mt tip xc, cc in t d tha

    trong bn dn N khuych tn sang vng bn dn P lp vo cc l trng => to thnh mt

    lp Ion trung ho v in => lp Ion ny to thnh min cch in gia hai cht bn dn.

    Mi tip xc P - N => Cu to ca Diode .

  • 7/26/2019 Giao Trinh Dien Tu Co Ban MBDMTf9Rhe 20130125021115 617

    62/116

    6

    * hnh trn l mi tip xc P - N v cng chnh l cu to ca Diode bn dn.

    K hiu v hnh dng ca Diode bn dn.

    2. Phn cc thun cho Diode.

    Khi ta cp in p dng (+) vo Ant ( vng bn dn P ) v in p m (-) vo Katt (

    vng bn dn N ) , khi di tc dng tng tc ca in p, min cch in thu hp li, kh

    in p chnh lch gi hai cc t 0,6V ( vi Diode loi Si ) hoc 0,2V ( vi Diode loi Ge )

    th din tch min cch in gim bng khng => Diode bt u dn in. Nu tip tc tngin p ngun th dng qua Diode tng nhanh nhng chnh lch in p gia hai cc ca

    Diode khng tng (vn gi mc 0,6V )

    Diode (Si) phn cc thun - Khi Dode dnin p thun c gim mc 0,6V

    ng c tuyn ca in p thun qua Diode

    * Kt lun : Khi Diode (loi Si) c phn cc thun, nu in p phn cc thun < 0,6V t

    cha c dng i qua Diode, Nu p phn cc thun t = 0,6V th c dng i qua Diode sau

    dng in qua Diode tng nhanh nhng st p thun vn gi gi tr 0,6V .

    3. Phn cc ngc cho Diode.

    Khi phn cc ngc cho Diode tc l cp ngun (+) vo Katt (bn dn N), ngun (-) vo

  • 7/26/2019 Giao Trinh Dien Tu Co Ban MBDMTf9Rhe 20130125021115 617

    63/116

    6

    Ant (bn dn P), di s tng tc ca in p ngc, min cch in cng rng ra v ngn

    cn dng in i qua mi tip gip, Diode c thchiu c in p ngc rt ln khong

    1000V th diode mi b nh thng.

    Diode ch b chy khi p phn cc ngc tng > = 1000V

    4. Phng php o kim tra Diode

    o kim tra Diode

    t ng h thang x 1 , t hai que o vo hai u Diode, nu :

    o chiu thun que en vo Ant, que vo Katt => kim ln, o chiu o kim

    khng ln l => Diode tt

    Nu o c hai chiu kim ln = 0 => l Diode b chp. Nu o thun chiu m kim khng ln => l Diode b t.

    php o trn th Diode D1 tt , Diode D2 b chp v D3 b t

    Nu thang 1K m o ngc vo Diode kim vn ln mt cht l Diode b d.

    5. ng dng ca Diode bn dn .

  • 7/26/2019 Giao Trinh Dien Tu Co Ban MBDMTf9Rhe 20130125021115 617

    64/116

    6

    * Do tnh cht dn in mt chiu nn Diode thng c s dng trong cc mch chnh l

    ngun xoay chiu thnh mt chiu, cc mch tch sng, mchgim p phn cc cho transistor

    hot ng . trong mch chnh lu Diode c th c tch hp thnh Diode cu c dng .

    Diode cu trong mch chnh lu in xoay chiu .

    1. Diode Zener

    * Cu to :Diode Zener c cu to tng t Diode thng nhng c hai lp bn dn P - N

    ghp vi nhau, Diode Zener c ng dng trong ch phn cc ngc, khi phn cc thun

    Diode zener nh diode thng nhng khi phn cc ngc Diode zener s gim li mt mc

    in p c nh bng gi tr ghi trn diode.

    Hnh dng Diode Zener ( Dz )

    K hiu v ng dng ca Diode zener trong mch.

    - S trn minh ho ng dng ca Dz, ngun U1 l ngun c in p thay i, Dz l diod

    n p, R1 l tr hn dng.

    - Ta thy rng khi ngun U1 > Dz th p trn Dz lun lun c nh cho d ngun U1 thay

    i.

  • 7/26/2019 Giao Trinh Dien Tu Co Ban MBDMTf9Rhe 20130125021115 617

    65/116

    6

    - Khi ngun U1 thay i th dng ngc qua Dz thay i, dng ngc qua Dz c gi tr gi

    hn khong 30mA.

    - Thng thng ngi ta s dng ngun U1 > 1,5 => 2 ln Dz v lp tr hn dng R1 sao

    cho dng ngc ln nht qua Dz< 30mA.

    Nu U1 < Dz th khi U1 thay i p trn Dz cng thay iNu U1 > Dz th khi U1 thay i => p trn Dz khng i.

    2. Diode Thu quang. ( Photo Diode )

    Diode thu quang hot ng ch phn cc nghch, v diode c mt ming thu tinh nh sng chiu vo mi P - N , dng in ngc qua diode t l thun vi cng nh sng

    chiu vo diode.

    K hiu ca Photo Diode

    Minh ho s hot ng ca Photo Diode

    3. Diode Pht quang ( Light Emiting Diode : LED )

    Diode pht phang l Diode pht ra nh sng khi c phn cc thun, in p lm vic c

    LED khong 1,7 => 2,2V dng qua Led khong t 5mA n 20mA

  • 7/26/2019 Giao Trinh Dien Tu Co Ban MBDMTf9Rhe 20130125021115 617

    66/116

    6

    Led c s dng lm n bo ngun, n nhy trang tr, bo trng thi c in . vv...

    Diode pht quang LED

    4. Diode Varicap ( Diode bin dung )

    Diode bin dung l Diode c in dung nh t in, v in dung bin i khi ta thay i

    in p ngc t vo Diode.

    n dng ca Diode bin dung Varicap ( VD )

    trong mch cng hng

    - hnh trn khi ta chnh trit p VR, in p ngc t vo Diode Varicap thay i , in

    dung ca diode thay i => lm thay i tn s cng hng ca mch.

    - Diode bin dung c s dng trong cc b knh Ti vi mu, trong cc mch iu chnh ts cng hng bng in p.

    5. Diode xung

    Trong cc b ngun xung th u ra ca bin p xung , ta phi dng Diode xung chn

    lu. diode xung l diode lm vic tn s cao khong vi chc KHz , diode nn in thng

    thng khng th thay th vo v tr diode xung c, nhng ngc li diode xung c th tha

    th cho v tr diode thng, diode xung c gi thnh cao hn diode thng nhiu ln.

    V c im , hnh dng th Diode xung khng c g khc bit vi Diode thng, tuy nhinDiode xung thng c vng dnh du t nt hoc nh du bng hai vng

    K hiu ca Diode xung

  • 7/26/2019 Giao Trinh Dien Tu Co Ban MBDMTf9Rhe 20130125021115 617

    67/116

    6

    6. Diode tch sng.

    L loi Diode nh v bng thu tinh v cn gi l diode tip im v mt tip xc gia hai

    cht bn dn P - N ti mt im trnh in dung k sinh, diode tch sng thng dng tron

    cc mch cao tn dng tch sng tn hiu.

    7. Diode nn in.

    L Diode tip mt dng nn in trong cc b chnh lu ngun AC 50Hz , Diode nythng c 3 loi l 1A, 2A v 5A.

    Diode nn in 5A

    1. Cu to ca Transistor. ( Bng bn dn )

    Transistor gm ba lp bn dn ghp vi nhau hnh thnh hai mi tip gip P-N , nu ghp

    theo th t PNP ta c Transistor thun , nu ghp theo th t NPN ta c Transistor

    ngc. v phng din cu to Transistor tng ng vi hai Diode u ngc chiu nhau

    Cu to Transistor

    - Ba lp bn dn c ni ra thnh ba cc , lp gia gi l cc gc k hiu l B ( Base ), l

    bn dn B rt mng v c nng tp cht thp.

    - Hai lp bn dn bn ngoi c ni ra thnh cc pht ( Emitter ) vit tt l E, v cc thu

    hay cc gp ( Collector ) vit tt l C, vng bn dn E v C c cng loi bn dn (loi N

  • 7/26/2019 Giao Trinh Dien Tu Co Ban MBDMTf9Rhe 20130125021115 617

    68/116

    6

    hay P ) nhng c kch thc v nng tp cht khc nhau nn khng hon v cho nhau

    c.

    2. Nguyn tc hot ng ca Transistor.

    * Xt hot ng ca Transistor NPN .

    Mch kho st v nguyn tc hotng ca transistor NPN

    - Ta cp mt ngun mt chiu UCE vo hai cc C v E trong (+) ngun vo cc C v (-)

    ngun vo cc E.

    -

    Cp ngun mt chiu UBE i qua cng tc v tr hn dng vo hai cc B v E , trong cc (+) vo chn B, cc (-) vo chn E.

    - Khi cng tc m , ta thy rng, mc d hai cc C v E c cp in nhng vn khng

    c dng in chy qua mi CE ( lc ny dng IC = 0 )

    - Khi cng tc ng, mi P-N c phn cc thun do c mt dng in chy t (+)

    ngun UBE qua cng tc => qua R hn dng => qua mi BE v cc (-) to thnh dng IB

    - Ngay khi dng IB xut hin => lp tc cng c dng IC chy qua mi CE lm bng n

    pht sng, v dng IC mnh gp nhiu ln dng IB

    - Nh vy r rng dng IC hon ton ph thuc vo dng IB v ph thuc theo mt cngthc .

    IC = .IB

    - Trong IC l dng chy qua mi CE- IB l dng chy qua mi BE- l h s khuych i ca Transistor

  • 7/26/2019 Giao Trinh Dien Tu Co Ban MBDMTf9Rhe 20130125021115 617

    69/116

    6

    Gii thch: Khi c in p UCE nhng cc in t v l trng khng th vt qua mi tip

    gip P-N to thnh dng in, khi xut hin dng IBE do lp bn dn P ti cc B rt mng

    v nng pha tp thp, v vys in t t do t lp bn dn N ( cc E ) vt qua tip gip

    sang lp bn dn P( cc B ) ln hn s lng l trng rt nhiu, mt phn nh trong s cc

    in t th vo l trng to thnh dng IB cn phn ln s in t b ht v pha cc C d

    tc dng ca in p UCE => to thnh dng ICE chy qua Transistor.

    * Xt hot ng ca Transistor PNP .

    S hot ng ca Transistor PNP hon ton tng t Transistor NPN nhng cc tnh ca

    cc ngun in UCE v UBE ngc li . Dng IC i t E sang C cn dng IB i t E sang B.

    1. K hiu & hnh dng Transistor .

    K hiu ca Transistor

    Transistor cng xut nh Transistor cng xut ln

    2. K hiu ( trn thn Transistor )

    * Hin nay trn th trng c nhiu loi Transistor ca nhiu nc sn xut nhng thng

    dng nht l cc transistor ca Nht bn, M v Trung quc.

    Transistor Nht bn: thng k hiu l A..., B..., C..., D... V d A564, B733, C82

    D1555trong cc Transistor k hiu l A v B l Transistor thun PNP cn k hiu

    C v D l Transistor ngc NPN. cc Transistor A v C thng c cng xut nh v

    tn s lm vic cao cn cc Transistor B v D thng c cng xut ln v tn s lm

    vic thp hn.

  • 7/26/2019 Giao Trinh Dien Tu Co Ban MBDMTf9Rhe 20130125021115 617

    70/116

    7

    Transistor do M sn xut. thng k hiu l 2N... v d 2N3055, 2N4073 vv...

    Transistor do Trung quc sn xut: Bt u bng s 3, tip theo l hai ch ci. Ch

    ci thc nht cho bit loi bng : Ch A v B l bng thun , ch C v D l bng

    ngc, ch th hai cho bit c im : X v P l bng m tn, A v G l bng cao tn.

    Cc ch s sau ch th t sn phm. Th d : 3CP25 , 3AP20 vv..

    3. Cch xc nh chn E, B, C ca Transistor.

    - Vi cc loi Transistor cng xut nhth th t chn C v B tu theo bng ca nc n

    s xut , nhng chn E lun bn tri nu ta Transistor nh hnh di

    - Nu l Transistor do Nht sn xut : th d Transistor C828, A564 th chn C gia ,

    chn B bn phi.

    - Nu l Transistor Trung quc sn xut th chn B gia , chn C bn phi.

    - Tuy nhin mt s Transistor c sn xut nhi th khng theo th t ny => bit chn

    xc ta dng phng php o bng ng h vn nng.

    Transistor cng xut nh.

    Vi loi Transistor cng xut ln(nh hnh di ) th hu ht u c chung th t

    chn l : Bn tri l cc B, gia l cc C v bn phi l cc E.

    Transistor cng xut ln thng c th t chn nh trn.

  • 7/26/2019 Giao Trinh Dien Tu Co Ban MBDMTf9Rhe 20130125021115 617

    71/116

    7

    * o xc nh chn B v C

    - Vi Transistor cng xut nh th thng thng chn E bn tri nh vy ta ch xc nh

    chn B v suy ra chn C l chn cn li.

    - ng h thang x1 , t c nh mt que o vo tng chn , que kia chuyn sang hai

    chn cn li, nu kim ln = nhau th chn c que t c nh l chn B, nu que ng h c

    nh l que en th l Transistor ngc, l que th l Transistor thun..

    1. Phng php kim tra Transistor .

    Transistor khi hot ng c thh hng do nhiu nguyn nhn, nh hng do nhit ,

    m, do in p ngun tng cao hoc do cht lng ca bn thn Transistor, kim tra

    Transistor bn hy nh cu to ca chng.

    Cu to ca Transistor

    - Kim tra Transistor ngc NPN tng t kim tra hai Diode u chung cc Ant, im

    chung l cc B, nu o t B sang C v B sang E ( que en vo B ) th tng ng nh o

    hai diode thun chiu => kim ln , tt c cc trng hp o khc kim khng ln.

    - Kim tra Transistor thun PNP tng t kim tra hai Diode u chung cc Katt, im

    chung l cc B ca Transistor, nu o t B sang C v B sang E ( que vo B ) th tng

    ng nh o hai diode thun chiu => kim ln , tt c cc trng hp o khc kim khng

    ln.

    - Tri vi cc iu trn l Transistor b hng.

    Transistor c th b hng cc trng hp .

    * o thun chiu t B sang E hoc t B sang C => kim khng ln l transistor

    BE hoc t BC

  • 7/26/2019 Giao Trinh Dien Tu Co Ban MBDMTf9Rhe 20130125021115 617

    72/116

    7

    * o t B sang E hoc t B sang C kim ln c hai chiu l chp hay d BE hoc

    BC.

    * o gia C v E kim ln l b chp CE.

    * Cc hnh nh minh ho khi o kim tra Transistor.

    Php o cho bit Transistor cn tt .

    Minh ho php o trn : Trc ht nhn vo k hiu ta bit c Transistor trn l

    bng ngc, v cc chn ca Transistor ln lt l ECB ( da vo tn Transistor ).

    Bc 1 : Chun b o ng h thang x1

    Bc 2 v bc 3 : o thun chiu BE v BC => kim ln .

    Bc 4 v bc 5 : o ngc chiu BE v BC => kim khng ln.

    Bc 6 : o gia C v E kim khng ln

    => Bng tt.

    ----------------------------------------------------------------------

  • 7/26/2019 Giao Trinh Dien Tu Co Ban MBDMTf9Rhe 20130125021115 617

    73/116

    7

    Php o cho bit Transistor b chp BE

    Bc 1 : Chun b .

    Bc 2 : o thun gia B v E kim ln = 0

    Bc 3: o ngc gia B v E kim ln = 0

    => Bng chp BE

    -----------------------------------------------------------------

    Php o cho bit bng b t BE

  • 7/26/2019 Giao Trinh Dien Tu Co Ban MBDMTf9Rhe 20130125021115 617

    74/116

    7

    Bc 1 : Chun b .

    Bc 2 v 3 : o c hai chiu gia B v E kim khng ln.

    => Bng t BE

    ---------------------------------------------------------

    Php o cho thy bng b chp CE

    - Bc 1 : Chun b .

    - Bc 2 v 4 : o c hai chiu gia C v E kim ln = 0

    - => Bng chp CE

    - Trng hp o gia C v E kim ln mt cht l b d CE.

    1. Cc thng s k thut ca Transistor

    - Dng in cc i : L dng in gii hn ca transistor, vt qua dng gii hn nyTransistor s b hng.

    - in p cc i : L in p gii hn ca transistor t vo cc CE , vt qua in p

    gii hn ny Transistor s b nh thng.

    - Tn s ct : L tn s gii hn m Transistor lm vic bnh thng, vt qu tn s ny t

    khuych i ca Transistor b gim .

    - H s khuych i : L t l bin i ca dng ICE ln gp bao nhiu ln dng IBE

  • 7/26/2019 Giao Trinh Dien Tu Co Ban MBDMTf9Rhe 20130125021115 617

    75/116

    7

    - Cng xut cc i : Khi hoat ng Transistor tiu tn mt cng xut P = UCE . ICE nu

    cng xut ny vt qu cng xut cc i ca Transistor th Transistor s b hng .

    2. Mt s Transistor c bit .

    * Transistor s ( DigitalTransistor ): Transistor s c cu to nh Transistor thng

    nhng chn B c u thm mt in tr vi chc K

    Transistor s thng c s dng trong cc mch cng tc , mch logic, mch iu khin

    khi hot ng ngi ta c th a trc tip p lnh 5V vo chn B iu khin n ngt m

    Minh ho ng dng ca Transistor Digital

    * K hiu : Transistor Digital thng c cc k hiu l DTA...( dn thun ), DTC...( n

    ngc ) , KRC...( n ngc ) KRA...( n thun), RN12...( n ngc ), RN22...(n thun), UN...., KSR... . Th d : DTA132 , DTC 124 vv...

    * Transistor cng xut dng ( cng xut ngang )

    Transistor cng xut ln thng c gi l s. S dng, S ngun vv..cc s ny c

    thit k iu khin b cao p hoc bin p ngun xung hot ng , Chng thng c in

  • 7/26/2019 Giao Trinh Dien Tu Co Ban MBDMTf9Rhe 20130125021115 617

    76/116

    7

    p hot ng cao v cho dng chu ng ln. Cc s cng xut dng( Ti vi mu) thng c

    u thm cc diode m trong song song vi cc CE.

    S cng xut dng trong Ti vi mu

    1. ng dng ca Transistor.

    Thc ra mt thit b khng c Transistor th cha phi l thit b in t, v vy Transistor

    c th xem l mt linh kin quan trng nht trong cc thit b in t, cc loi IC thc cht l

    cc mch tch hp nhiu Transistor trong mt linh kin duy nht, trong mch in , Transistor

    c dng khuych i tn hiu Analog, chuyn trng thi ca mch Digital, s dng lm

    cc cng tc in t, lm cc b to dao ng v v...

    2. Cp in cho Transistor ( Vcc - in p cung cp )

    s dng Transistor trong mch ta cn phi cp cho n mt ngun in, tu theo mc cs dng m ngun in c cp trc tip vo Transistor hay i qua in tr, cun dy v v...

    ngun in Vcc cho Transistor c quy c l ngun cp cho cc CE.

    Cp ngun Vcc cho Transistor ngc v thun

  • 7/26/2019 Giao Trinh Dien Tu Co Ban MBDMTf9Rhe 20130125021115 617

    77/116

    7

    Ta thy rng : Nu Transistor l ngc NPN th Vcc phi l ngun dng (+), nu

    Transistor l thun PNP th Vcc l ngun m (-)

    3. nh thin ( phn cc ) cho Transistor .

    * nh thin: l cp mt ngun in vo chn B ( qua tr nh thin) t Transistor v

    trng thi sn sng hot ng, sn sng khuych i cc tn hiu cho d rt nh.

    * Ti sao phi nh thin cho Transistor n mi sn sng hot ng ? : hiu c

    iu ny ta hy xt hai s trn :

    - trn l hai mch s dng transistor khuych i tn hiu, mt mch chn Bkhng

    c nh thin v mt mch chn B c nh thin thng qua Rt.- Cc ngun tn hiu a vo khuych i thng c bin rt nh ( t 0,05V n 0,5V )

    khi a vo chn B( n cha c nh thin) cc tn hiu ny khng to ra dng IBE

    ( cim mi P-N pha c 0,6V mi c dng chy qua ) => v vy cng khng c dng

    ICE => st p trn Rg = 0V v in p ra chn C = Vcc

    - s th 2 , Transistor c Rt nh thin => c dng IBE, khi a tn hiu nh vo ch

    B => lm cho dng IBE tng hoc gim => dng ICE cng tng hoc gim , st p trn R

    cng thay i => v kt qu u ra ta thu c mt tn hiu tng t u vo nhng c

    bin ln hn.

    =>Kt lun: nh thin ( hay phn cc) ngha l to mt dng in IBE ban u, mt s

    p trn Rg ban u khi c mt ngun tn hiu yu i vo cc B , dng IBE s tng hoc

    gim => dng ICE cng tng hoc gim => dn n st p trn Rg cng tng hoc gim => v

    st p ny chnh l tn hiu ta cn ly ra .

  • 7/26/2019 Giao Trinh Dien Tu Co Ban MBDMTf9Rhe 20130125021115 617

    78/116

    7

    3. Mt s mach nh thin khc .

    * Mch nh thin dng hai ngun in khc nhau .

    Mch nh thin dng hai ngun in khc nhau

    * Mach nh thin c in tr phnp

    c th khuch i c nhiu ngun tn hiu mnh yu khc nhau, th mch nh thin

    thng s dng thm in tr phn p Rpa u t B xung Mass.

    Mch nh thin c in tr phn p Rpa

    * Mch nh thin c hi tip .

    L mch c in tr nh thin u t u ra (cc C ) n u vo ( cc B) mch ny c tc

    dng tng n nh cho mch khuych i khi hot ng.

  • 7/26/2019 Giao Trinh Dien Tu Co Ban MBDMTf9Rhe 20130125021115 617

    79/116

    7

    BI 8.

    MCH KHUCH I

    1. Khi nim v mch khuyh i .

    Mch khuych i c s dng trong hu ht cc thit b in t, nh mch khuych im tn trong Cassete, mply, Khuych i tn hiu video trong Ti vi mu v.v ...

    C ba loi mch khuych i chnh l:

    - Khuych i v in p :L mch khi ta a mt tn hiu c bin nh vo, u ra ta s

    thu c mt tn hiu c bin ln hnnhiu ln.

    - Mch khuych i v dng in :L mch khi ta a mt tn hiu c cng yu vo,

    u ra ta s thu c mt tn hiu cho cng dng in mnh hn nhiu ln.

    - Mch khuych i cng xut:L mch khi ta a mt tn hiu c cng xut yu vo ,

    ra ta thu c tn hiu c cng xut mnh hn nhiu ln, thc ra mch khuych i cng

    xut l kt hp c hai mch khuych i in p v khuych i dng in lm mt.

    2. Cc ch hot ng ca mch khuych i.

    Cc ch hot ng ca mch khuych i l ph thuc vo ch phn cc cho

    Transistor, tu theo mc ch s dng m mch khuych i c phn cc K ch

    A, ch B , ch AB hoc ch C

    a) Mch khuych i ch A.

    L cc mch khuych i cnly ra tn hiu hon ton gin vi tn hiu ng vo.

    Mch khuych i ch A khuych i c hai bn chu k tn hiu ng vo

  • 7/26/2019 Giao Trinh Dien Tu Co Ban MBDMTf9Rhe 20130125021115 617

    80/116

    8

    * Transistor hot ng ch A, ta phi nh thin sao cho in p UCE ~ 60%

    70% Vcc.

    * Mch khuych i ch A c s dng trong cc mch trung gian nh khuych i

    cao tn, khuych i trung tn, tin khuych i v v..

    b) Mach khuych i ch B.

    Mch khuych i ch B l mch ch khuych i mt na chu k ca tn hiu, nukhuych i bn k dng ta dng transistor NPN, nu khuych i bn k m ta dng

    transistor PNP, mch khuych i ch B khng c nh thin.

    Mch khuych i ch B ch khuych i mt bn chu k ca tn hiu ng vo.

    * Mch khuych i ch B thng c s dng trong cc mch khuch i cng xut

    y ko nh cng xut m tn, cng xut mnh ca Ti vi, trong cc mch cng xut y ko

    ngi ta dng hai n NPN v PNP mc ni tip , mi n s khuych i mt bn chu k c

    tn hiu, hai n trong mch khuych i y ko phi c cc thng s k thut nh nhau :

    * Mch khuych i cng xut kt hp c hai ch A v B .

    Mch khuych i cng xut mply c : Q1 khuych i ch A, Q2 v Q3 khuych i

    ch B, Q2 khuych i cho bn chu k dng, Q3 khuych i cho bn chu k m.

  • 7/26/2019 Giao Trinh Dien Tu Co Ban MBDMTf9Rhe 20130125021115 617

    81/116

    8

    c) Mch khuych i ch AB.

    Mch khuych i ch AB l mch tng t khuych i ch B , nhng c nh

    thin sao cho in p UBE sp s 0,6 V, mch cng ch khuych i mt na chu k tn hiu v

    khc phc hin tng mo giao im ca mch khuych i ch B, mch ny cng c s

    dng trong cc mch cng xut y ko .

    d) Mch khuych i ch CL mch khuych i c in p UBE c phn c ngc vi mc ch ch ly tn hiu

    ra l mt phn nh ca tn hiu u vo, mch ny thng s dng trong cc mch tch tn

    hiu : Th d mch tch xung ng b trong ti vi mu.

    ng dng mch khuych i ch C trong mch tch xung ng b Ti vi mu.

    1. Transistor mc theo kiu E chung.

    Mch mc theo kiu E chung c cc E u trc tip xung mass hoc u qua t xung

    mass thot thnh phn xoay chiu, tn hiu a vo cc B v ly ra trn cc C, mch c s

    nh sau :

    Mch khuychi in p mc kiu E chung,Tn hiu a vo cc B v ly ra trn cc C

    Rg : l in tr ghnh , Rt : L in tr nh thin, Rpa : L in tr phn p .

  • 7/26/2019 Giao Trinh Dien Tu Co Ban MBDMTf9Rhe 20130125021115 617

    82/116

    8

    c im ca mch khuych i E chung.

    - Mch khuych i E chung thng c nh thin sao cho in p UCE khong 60%

    70 % Vcc.

    - Bin tn hiu ra thu c ln hn bin tn hiu vo nhiu ln, nh vy mch khuyc

    i v in p.

    - Dng in tn hiu ra ln hn dng tn hiu vo nhng khng ng k.- Tn hiu u ra ngc pha vi tn hiu uvo : v khi in p tn hiu vo tng => dng

    IBE tng => dng ICE tng => st p trn Rg tng => kt qu l in p chn C gim , v

    ngc li khi in p u vo gim th in p chn C li tng => v vy in p u ra

    ngc pha vi tn hiu u vo.

    - Mch mc theo kiu E chung nh trn c ng dng nhiu nht trong thit b in t.

    2. Transistor mc theo kiu C chung.

    Mch mc theo kiu C chung c chn C u vo mass hoc dng ngun ( Lu : v

    phng din xoay chiu th dng ngun tngng vi mass ) , Tn hiu c a vo c

    B v ly ra trn cc E , mch c s nh sau :

    Mch mc kiu C chung , tn hiu a vo cc B v ly ra trn cc E

    c im ca mch khuych i C chung .

    - Tn hiu a vo cc B v ly ra trn cc E

    - Bin tn hiu ra bng bin tn hiu vo : V mi BE lun lun c gi tr khong 0,6V

    do khi in p chn B tng bao nhiu th p chn C cng tng by nhiu => v vy bin

    tn hiu ra bng bin tn hiu vo .

    - Tn hiu ra cng pha vi tn hiu vo : V khi in p vo tng => th in p ra cng tng

    in p vo gim th in p ra cng gim.

  • 7/26/2019 Giao Trinh Dien Tu Co Ban MBDMTf9Rhe 20130125021115 617

    83/116

    8

    - Cng ca tn hiu ra mnh hn cng ca tn hiu vo nhiu ln : V khi tn hiu

    vo c bin tng => dng IBE s tng => dng ICE cng tng gp ln dng IBE v

    ICE = .IBE gi s Transistor c h s khuych i = 50 ln th khi dng IBE tng

    1mA => dng ICE s tng 50mA, dng ICE chnh l dng ca tn hiu u ra, nh vy tn

    hiu u ra c cng dng in mnh hn nhiu ln so vi tn hiu vo.

    - Mch trn c ng dng nhiu trong cc mch khuych i m (Damper), trc khi

    chia tn hiu lm nhiu nhnh , ngi ta thng dng mch Damper khuych i cho t

    hiu kho hn . Ngoi ra mch cn c ng dng rt nhiu trong cc mch n p ngun

    ta s tm hiu trong phn sau )

    3. Transistor mc theo kiu B chung.

    Mch mc theo kiu B chung c tn hiu a vo chn E v ly ra trn chn C , chn B

    c thot mass thng qua t.

    Mach mc kiu B chung rt t khi c s dng trong thc t.

    Mch khuych i kiu B chung , khuych i v in p v khng khuych i v dng in

    Khi nim v ghp tng: Mt thit b in t gm c nhiu khi kt hp li, mi khi li c

    nhiu tng khuych i c mc ni tip vi nhau v khi mc ni tip thng s dng mt

    trong cc kiu ghp sau :

    Ghp tng qua t in.

    Ghp tng qua bin p .

    Ghp tng trc tip.

    Ta hy xt cc trng hp c th :

  • 7/26/2019 Giao Trinh Dien Tu Co Ban MBDMTf9Rhe 20130125021115 617

    84/116

    8

    1. Ghp tng qua t in.

    * S mch ghp tng qua t in

    Mch khuych i u t - c hai tng khuychi c ghp vi nhau qua t in.

    - trn l s mch khuych i u t trong i Cassette, mch gm hai tng khuych

    i mc theo kiu E chung, cc tng c ghp tn hiu thng qua t in, ngi ta s dncc t C1 , C3 , C5 lm t ni tng cho tn hiu xoay chiu i qua v ngn p mt chiu

    li, cc t C2 v C4 c tc dng thot thnh phn xoay chiu t chn E xung mass, C6 l

    t lc ngun.

    - u im ca mch l n gin, d lp do mch c s dng rt nhiu trong thit b

    in t, nhc im l khng khai thc c ht kh nng khuych i ca Transistor do

    h s khuych i khng ln.

    - trn l mch khuych i m tn, do cc t ni tng thng dng t ho c tr s t

    1F 10F.

    - Trong cc mch khuych i cao tn th t ni tng c tr s nh khong vi nan Fara.

    2.Ghp tng qua bin p .

    * S mch trung tn ting trong Radio s dng bin p ghp tng

    Tng Trung tn ting ca Radio s dng bin p ghp tng.

  • 7/26/2019 Giao Trinh Dien Tu Co Ban MBDMTf9Rhe 20130125021115 617

    85/116

    8

    - trn l s mch trung tn Radio s dng cc bin p ghp tng, tn hiu u ra ca

    tng ny c ghp qua bin p i vo tng pha sau.

    - u im ca mch l phi hp c tr khng gia cc tng do khai thc c ti u

    h s khuych i , hn na cun s cp bin p c th u song song vi t cng

    hng khi mch khuych i mt tn s c nh.

    - Nhc im : nu mch hot ng di tn s rng th gy mo tn s, mch ch to ph

    tp v chim nhiu din tch.

    2.Ghp tng trc tip .

    * Kiu ghp tng trc tip thng c dng trong cc mch khuych i cng xut m tn

    Mch khuych i cng xut m tn c n o pha Q1c ghp trc tip vi hai n cng

    xut Q2 v Q3.

    1. Trong cc mch khuych i ( ch A ) th phn cc nh th no l ng.

    Mch khuych i c phn cc ng.

  • 7/26/2019 Giao Trinh Dien Tu Co Ban MBDMTf9Rhe 20130125021115 617

    86/116

    8

    - Mch khuych i ( ch A) c phn cc ng l mch c

    UBE ~ 0,6V ; UCE ~ 60% 70% Vcc

    - Khi mch c phn cc ng ta thy , tn hiu ra c bin ln nht v khng b mo tn

    hiu .

    1. Mch khuych i ( ch A )b phn cc sai.

    Mch khuych i b phn cc sai, in p UCE qu thp .

    Mch khuych i b phn cc sai, in p UCE qu cao .

    - Khi mch b phn ccsai ( tc l UCE qu thp hoc qu cao ) ta thy rng tn hiu ra b

    mo dng, h s khuych i ca mch b gim mnh.

  • 7/26/2019 Giao Trinh Dien Tu Co Ban MBDMTf9Rhe 20130125021115 617

    87/116

    8

    - Hin tng mo dng trn s gy hin tng m thanh b r hay b nght cc mch

    khuych i m tn.

    Phng php kim tra mt tng khuych i.

    - Mt tng khuych i nu ta kim tra thy UCE qu thp so vi ngun hoc qu cao sp

    bng ngun => th tng khuych i c vn .- Nu UCE qu thp th c th do chp CE( hng Transistor) , hoc t Rg.

    - Nu UCE qu cao ~ Vcc th c th t Rt hoc hng Transistor.

    - Mt tng khuych i cn tt thng thng c :

    UBE ~ 0,6V ; UCE ~ 60% 70% Vcc

  • 7/26/2019 Giao Trinh Dien Tu Co Ban MBDMTf9Rhe 20130125021115 617

    88/116

    8

    BI 9:

    MCH N P NGUN

    1. B ngun trong cc mch in t .

    Trong cc mch in t ca cc thit b nh Radio -Cassette, mlpy, Ti vi mu, u VCDv v... chng s dng ngun mt chiu DC cc mc in p khc nhau, nhng ngoi zc

    cm ca cc thit b ny li cm trc tip vo ngun in AC 220V 50Hz , nh vy cc thit b

    in t cn c mtb phn chuyn i t ngun xoay chiu ra in p mt chiu , cung c

    cho cc mch trn, b phn chuyn i bao gm :

    - Bin p ngun : H th t 220V xung cc in p thp hn nh 6V, 9V, 12V, 24V v v ..

    - Mch chnh lu : i in AC thnh DC.

    -

    Mchlc Lc gn xoay chiu sau chnh lu cho ngun DC phng hn.- Mch n p : Gi mt in p c nh cung cp cho ti tiu th

    S tng qut ca mch cp ngun.

    2. Mch chnh lu bn chu k .

    Mch chnh lu bn chu k s dng mt Diode mc ni tip vi ti tiu th, chu k dn

    => Diode c phn cc thun do c dng in i qua diode v i qua ti, chu k m ,

    Diode b phn ccngc do khng c dng qua ti.

    Dng in p u ra ca mch chnh lu bn chu k.

  • 7/26/2019 Giao Trinh Dien Tu Co Ban MBDMTf9Rhe 20130125021115 617

    89/116

    8

    2. Mch chnh lu c chu k

    Mch chnh lu c chu k thng dng 4 Diode mc theo hnh cu (cn gi l mch chnh

    lu cu) nh hnh di.

    Mch chnh lu c chu k .

    - chu k dng ( u dy pha trn dng, pha di m) dng in i qua diode D1 =>

    qua Rti => qua diode D4 v u dy m

    - chu k m, in p trn cun th cp o chiu ( u dy trn m, di dng) dn

    in i qua D2 => qua Rti => qua D3 v u dy m.

    - Nh vy c hai chu k u c dng in chy qua ti.

    1. Mch lc dng t in.

    Sau khi chnh lu ta thu c in p mt chiu nhp nh, nu khng c t lc th in pnhp nh ny cha th dng c vo cc mch in t , do trong cc mch ngun, ta ph

    lp thm cc t lc c tr s t vi trm F n vi ngn F vo sau cu Diode chnh lu.

    Dngin p DC ca mch chnh lu trong hai trnghp c t v khng c t

    - S trn minh ho cc trng hp mch ngun c t lc v khng c t lc.

  • 7/26/2019 Giao Trinh Dien Tu Co Ban MBDMTf9Rhe 20130125021115 617

    90/116

    9

    - Khi cng tc K m, mch chnh lu khng c t lc tham gia , v vy in p thu c c

    dng nhp nh.

    - Khi cng tc K ng, mch chnh lu c t C1 thamgia lc ngun , kt qu l in p u

    ra c lc tng i phng, nu t C1 c in dung cng ln th in p u ra cng

    bng phng, t C1 trong cc b ngun thng c tr s khong vi ngn F .

    Minh ho :in dng ca t lc cng ln th in p u ra cng bng phng.

    Trong cc mch chnh lu, nu c t lc m khng c ti hoc ti tiu th mt cng

    xut khng ng k so vi cng xut ca bin p th in p DC thu c l DC =

    1,4.AC

    3. Mch chnh lu nhn 2 .

    S mch ngun chnh lu nhn 2

    - tr thnh mch chnh lu nhn 2 ta phi dng hai t ho cng tr s mc ni tip, sau

    u 1 u ca in p xoau chiu vo im gia hai t => ta s thu c in p tng

    gp 2 ln.

  • 7/26/2019 Giao Trinh Dien Tu Co Ban MBDMTf9Rhe 20130125021115 617

    91/116

    9

    - mch trn, khi cng tc K m, mch tr v dng chnh lu thng thng .

    - Khi cng tc K ng, mch tr thnh mch chnh lu nhn 2, v kt qu l ta thu c i

    p ra tng gp 2 ln.

    1. Mch n p c nh dng Diode Zener.

    .

    Mch n p to p 33V c nh cung cp cho mch d knh trong Ti vi mu

    - T ngun 110V khng c nh thng qua in tr hn dng R1 v gim trn Dz 33V l

    ra mt in p c nh cung cp cho mch d knh

    - Khi thit k mt mch n p nh trn ta cn tnh ton in tr hn dng sao cho dng in

    ngc cc i qua Dz phi nh hn dng m Dz chu c, dng cc i qua Dz l khi

    dng qua R2 = 0

    - Nh s trn th dng cc i qua Dz bng st p trn R1 chia cho gi tr R1 , gi dng

    in ny l I1 ta c

    I1 = (110 - 33 ) / 7500 = 77 / 7500 ~ 10mA

    Thng thng ta nn dng ngc qua Dz 25 mA

    2. Mch n p c nh dng Transistor, IC n p .

    Mch n p dng Diode Zener nh trn c u im l n gin nhng nhc im l cho

    dng in nh ( 20mA ) . c th to ra mt in p c nh nhng cho dng in mnh

    hn nhiu ln ngi ta mc thm Transistor khuych i v dng nh s di y.

  • 7/26/2019 Giao Trinh Dien Tu Co Ban MBDMTf9Rhe 20130125021115 617

    92/116

    9

    Mch n p c Transistor khuych i

    - mch trn in p ti im A c th thay i v cn gn xoay chiu nhng in p ti

    im B khng thay iv tng i phng.- Nguyn l n p : Thng qua in tr R1 v Dz gim c nh in p chn B ca Transisto

    Q1, gi s khi in p chn E n Q1 gim => khi in p UBE tng => dng qua n

    Q1 tng => lm in p chn E ca n tng , v ngc li ...

    - Mch n p trn n gin v hiu qu nn c s dng rt rng di v ngi ta sn

    xut cc loi IC h LA78.. thay th cho mch n p trn, IC LA78.. c s mch nh

    phn mch c mu xanh ca s trn.

    IC n p h LA78.. IC n p LA7805

    LA7805 IC n p 5V

    LA7808 IC n p 8V

    LA7809 IC n p 9V

    LA7812 IC n p 12V

  • 7/26/2019 Giao Trinh Dien Tu Co Ban MBDMTf9Rhe 20130125021115 617

    93/116

    9

    Lu : H IC78.. ch cho dng tiu th khong 1A tr xung, khi rp IC trong mch th U

    in > Uout t 3 n 5V khi IC mi pht huy tc dng.

    3. ng dng ca IC n p h 78..

    IC n p h 78.. c dng rng ri trong cc b ngun , nh B ngun ca u VCD, trong

    Ti vi mu, trong my tnh v v...

    ng dng ca IC n p LA7805 v LA7808 trong b ngun uVCD

    1. S khi ca mch n p c hi tip .

    S khi ca mch n p c hi tip .

    * Mt s c im ca mch n p c hi tip:

    - Cung cp in p mt chiu u ra khng i trong hai trng hp in p u vo thay

    i hoc dng tiu th ca ti thay i , tuy nhin s thay i ny phi c gii hn.

  • 7/26/2019 Giao Trinh Dien Tu Co Ban MBDMTf9Rhe 20130125021115 617

    94/116

    9

    - Cho in p mt chiu u ra c cht lng cao, gim thiu c hin tng gn xoay

    chiu.

    - Nguyn tc hot ng ca mch.

    - Mch ly mu s theo di in p u ra thng qua mt cu phn p to ra ( Ulm : p ly

    mu)

    - Mch to p chun => gim ly mt mc in p c nh (Uc : p chun )

    - Mch so snh s so snh hai in p ly mu Ulm v p chun Uc to thnh in p i

    khin.

    - Mch khuch i sa sai s khuch i p iu khin, sau a v iu chnh s hot

    ng ca n cng xut theo hng ngc li, nu in p ra tng => thng qua mch hi

    tip iu chnh => n cng xut dn gim =>in p ra gim xung . Ngc li nu in

    p ra gim => thng qua mch hi tip iu chnh => n cng xut li dn tng => v i

    p ra tng ln =>> kt qu in p u ra khng thay i.

    2. Phn tch hot ng ca mch ngun c hi tip trong Ti vi en trng Samsung

    in p u vo cn gn xoay chiu in p u ra bng phng

    Mch n p tuyn tnh trong Ti vi Samsung en trng .

    * ngha cc linh kin trn s .

    - T 2200F l t lc ngun chnh, lc in p sau chnh lu 18V , y cng l in p u

    vo ca mch n p, in p ny c th tng gim khong 15%.

  • 7/26/2019 Giao Trinh Dien Tu Co Ban MBDMTf9Rhe 20130125021115 617

    95/116

    9

    - Q1 l n cng xut ngun cung cp dng in chnh cho ti , in p u ra ca mc n

    ly t chn C n Q1 v c gi tr 12V c nh .

    - R1 l tr phn dng c cng xut ln ghnh bt mt phn dng in i qua n cng xut

    - Cu phn p R5, VR1 v R6 to ra p ly mu a vo chn B n Q2 .

    - Diode zener Dz v R4 to mt in p chun c nh so vi in p ra.

    - Q2 l n so snh v khuych i in p sai lch => a v iu khins hot ng ca

    n cng xut Q1.

    - R3 lin lc gia Q1 v Q2, R2 phn p cho Q1

    * Nguyn l hot ng .

    - in p u ra s c xu hng thay i khi in p u vo thay i, hoc dng tiu th

    thay i.

    - Gi s : Khi in p vo tng => in p ratng => in p chn E n Q2 tng nhiu h

    chn B ( do c Dz gim t chn E n Q2 ln Ura, cn Ulm ch ly mt phn Ura ) do UBE gim => n Q2 dn gim => n Q1 dn gim => in p ra gim xung. Tng t

    khi Uvo gim, thng qua mch iu chnh =>ta li thu c Ura tng. Thi gian iu

    chnh ca vng hi tip rt nhanh khong vi giy v c cc t lc u ra loi b,

    khng lm nh hng n cht lng ca in p mt chiu => kt qu l in p u ra

    tng i phng.

    - Khi iu chnh bin tr VR1 , in p ly mu thay i, dn n Q2 thay i , dn

    n Q1 thay i => kt qu l in p ra thay i, VR1 dng iu chnh in p ra theo

    mun .

    3. Mch ngun Ti vi ni a nht.

    S mch ngun n p tuyn tnh trong Ti vi mu ni a Nht .

  • 7/26/2019 Giao Trinh Dien Tu Co Ban MBDMTf9Rhe 20130125021115 617

    96/116

    9

    - C1 l t lc ngun chnh sau cu Diode chnh lu.

    - C2 l t lc u ra ca mch ngun tuyn tnh.

    - Cu phn p R4, VR1, R5to ra in p ly mu ULM

    - R2 v Dz to ra p chun Uc

    - R3 lin lc gia Q3 v Q2, R1 nh thin cho n cng xut Q1

    - R6 l in tr phn dng, l in tr cng xut ln .

    - Q3 l n so snh v khuch i p d sai

    - Khuch i in p d sai

    - Q1 n cng xut ngun

    - => Ngun lm vic trong di in p vo c th thay i 10%,in p ra lun lun c n

  • 7/26/2019 Giao Trinh Dien Tu Co Ban MBDMTf9Rhe 20130125021115 617

    97/116

    9

    BI 10.

    MACH TO DAO NG

    1. Khi nim v mch dao ng.

    Mch dao ng c ng dng rt nhiu trong cc thit b in t, nh mchdao ng nitrong khi RF Radio, trong b knh Ti vi mu, Mch dao ng to xung dng , xung mnh

    trong Ti vi , to sng hnh sin cho IC Vi x l hot ng v v...

    - Mch dao ng hnh Sin

    - Mch dao ng a hi

    - Mch dao ng nght

    - Mch dao ng dng IC

    2. Mch dao ng hnh Sin

    Ngi ta c th to dao ng hnh Sin t cc linh kin L - C hoc t thch anh.

    * Mch dao ng hnh Sin dng L - C

    Mch dao ng hnh Sin dng L - C

    - Mach dao ng trn c t C1 // L1 to thnh mch dao ng L -C duy tr s dao ng

    ny th tn hiu dao ng c a vo chn B ca Transistor, R1 l tr nh thin cho

    Transistor, R2 l tr gnh ly ra tn hiu dao ng ra , cun dy u t chn E

  • 7/26/2019 Giao Trinh Dien Tu Co Ban MBDMTf9Rhe 20130125021115 617

    98/116

    9

    Transistor xung mass c tc dng ly hi tip duy tr dao ng. Tn s dao ng ca

    mch ph thuc vo C1 v L1 theo cng thc

    - f = 1 / 2. .( L1.C1 ) 1/2

    * Mch dao ng hnh sin dng thch anh.

    Mch to dao ng bng thch anh .

    - X1 : l thch anh to dao ng , tn s dao ng c ghi trn thn ca thach anh, khi

    thch anh c cp in th n t dao ng ra sng hnh sin.thch anh thng c tn s da

    ng t vi trm KHz n vi chc MHz.

    - n Q1 khuych i tn hiu dao ng t thch anh v cui cng tn hiu c ly ra

    chn C.

    - R1 va l in tr cp ngun cho thch anh va nh thin cho n Q1

    - R2 l tr ghnh to ra st p ly ra tn hiu .

    Thch anh dao ng trong Tivi mu, my tnh

  • 7/26/2019 Giao Trinh Dien Tu Co Ban MBDMTf9Rhe 20130125021115 617

    99/116

    9

    3. Mch dao ng a hi.

    Mch dao ng a hi to xung vung

    * Bn c th t lp s trn vi cc thng s nh sau :

    - R1 = R4 = 1 K ohm- R2 = R3 = 100K ohm

    - C1 = C2 = 10F/16V

    - Q1 = Q2 = n C828

    - Hai n Led

    - NgunVcc l 6V DC

    - Tng gi thnh lnh kin ht khong 6.000 VN

    * Gii thch nguyn l hot ng: Khi cp ngun , gi s n Q1 dn trc, p Uc n Qgim => thng qua C1 lm p Ub n Q2 gim => Q2 tt => p Uc n Q2 tng => thng qu

    C2 lm p Ub n Q1 tng => xc lp trng thi Q1 dn bo ho v Q2 tt , sau khong thi

    gian t , dng np qua R3 vo t C1 khi in p ny > 0,6V th n Q2 dn => p Uc n Q2

    gim => tip tc nh vy cho n khi Q2 dn bo ho v Q1 tt, trng thi lp i lp li v t

    thnh dao ng, chu k dao ng ph thuc vo C1, C2 v R2, R3.

  • 7/26/2019 Giao Trinh Dien Tu Co Ban MBDMTf9Rhe 20130125021115 617

    100/116

    10

    1. IC to dao ng XX555 ; XX c th l TA hoc LA v v ...

    Mch dao ng to xung bng IC 555

    - Bn hy mua mt IC h 555 v t lp cho mnh mt mch to dao ng theo s nguy

    l nh trn.

    - Vcc cung cp cho IC c th s dng t 4,5V n 15V , ng mch mu l dng

    ngun, mch mu en di cng l m ngun.

    - T 103 (10nF) t chn 5 xung mass l c nh v bn c th b qua ( khng lp cng

    c )

    - Khi thay i cc in tr R1, R2 v gi tr t C1 bn s thu c dao ng c tn s v

    rng xung theo mun theo cng thc.

    T = 0.7 (R1 + 2R2) C1 v f =1.4

    (R1 + 2R2) C1

    T = Thi gian ca mt chu k ton phn tnh bng (s)

    f = Tn s dao ng tnh bng (Hz)R1 = in tr tnh bng ohm

    R2 = in tr tnh bng ohm

    C1 = T in tnh bng Fara

  • 7/26/2019 Giao Trinh Dien Tu Co Ban MBDMTf9Rhe 20130125021115 617

    101/116

    10

    T = Tm + Ts T : chu k ton phn

    Tm = 0,7 x ( R1 + R2 ) x C1 Tm : thi gian in mc cao

    Ts = 0,7 x R2 x C1 Ts : thi gian in mc thp

    Chu k ton phn T bao gm thi gian c in mc cao Tm v thi gian c in mc thp Ts

    - T cc cng thc trn ta c th to ra mt dao ng xung vung c rng Tm v Ts bt

    k.

    - Sau khi to ra xung c Tm v Ts ta c T = Tm + Ts v f = 1/ T

    * Th d bn thit k mch to xung nh hnh di y.

    Mch to xung c Tm = 0,1s , Ts = 1s

    Bi tp : Lp mch dao ng trn vi cc thng s :

    C1 = 10F = 10 x 10-6 = 10-5 F

    R1 = R2 = 100K = 100 x 103

    Tnh Ts v Tm = ? Tnh tn s f = ?

    Bi lm :

  • 7/26/2019 Giao Trinh Dien Tu Co Ban MBDMTf9Rhe 20130125021115 617

    102/116

    10

    Ta c Ts = 0,7 x R2 x C1 = 0,7 x 100.103x 10-5 = 0,7 s

    Tm = 0,7 x ( R1 + R2 ) x C1 =

    = 0,7 x 200.103 x 105 = 1,4 s

    => T = Tm + Ts = 1,4s + 0,7s = 2,1s

    => f =1 / T = 1/2,1 ~ 0,5 Hz

    1. Mch dao ng nght ( Blocking OSC )

    Mh dao ng nght c nguyn tc hot ng kh n gin, mch c s dng rng ri

    trong cc b ngun xung ( switching ), mch c cu to nh sau :

    Mch dao ng nght

    Mch dao ng nght bao gm :

    - Bin p : Gm cun s cp 1-2 v cun hi tip 3-4, cun th cp 5-6

    - Transistor Q tham gia dao ng v ng vai tr l n cng xut ngt m to ra dng in

    bin thin qua cun s cp.

    - Tr nh thin R1 ( l in tr mi )

    - R2, C2 l in tr v t in hi tip

    C hai kiu mc hi tip l hi tip dng v hi tip m, ta xt cu to v nguyn tc ho

    ng ca tng mch.

  • 7/26/2019 Giao Trinh Dien Tu Co Ban MBDMTf9Rhe 20130125021115 617

    103/116

    10

    * Mch dao ng nght hi tip m .

    - Mch hi tip m c cun hi tip 3-4 qun ngc chiu vi cun s cp 1-2 , v in tr

    mi R1 c tr s nh khong 100K , mch thng c s dng trong cc b ngun

    cng xut nh khong 20W tr xung

    - Nguyn tc hot ng : Khi cp ngun, dng nh thin qua R1 kch cho n Q1 dn kh

    mnh, dng qua cun s cp 1-2 tng nhanh to ra t trng bin thin => cm ng sang

    cun hi tip, chiu m ca cun hi tip c a v chn B n Q thng qua R2, C2 lm

    in p chn B n Q gim < 0V => n Q lp tc chuyn sang trng thi ngt, sau

    khong thi gian t dng in qua R1 np vo t C2 lm p chn B n Q tng => n Q

    dn lp li chu k th hai => to thnh dao ng .

    - Mch dao ng nght hi tip m c u im l dao ng nhanh, nhng c nhc im d

    b xc in lm hng n Q do mch thng khng s dng trong cc b ngun cngxut ln.

    * Mch dao ng nght hi tip dng .

    - Mch dao ng nght hi tip dng c cun hi tip 3-4 qun thun chiu vi cun s c

    1-2, in tr mi R1 c tr s ln khong 470K

    - V R1 c tr s ln, ln dng nh thin qua R1 ban u nh => n Q dn tng dn =>

    sinh ra t trng bin thin cm ng ln cun hi tip => in p hi tip ly chiu dng

    hi tip qua R2, C2 lm n Q dn tng => v tip tc cho n khi n Q dn bo ho, Kn Q dn bo ho, dng in qua cun 1-2 khng i => mt in p hi tip => p chn

    B n Q gim nhanh v n Q lp tc chuyn sang trng thi ngt, chu k th hai lp li

    nh trng thi ban u v to thnh dao ng.

    - Mch ny c u im l rt an ton dao ng t t khng b xc in, v c s dng

    trong cc mch ngun cng xut ln nh ngun Ti vimu.

  • 7/26/2019 Giao Trinh Dien Tu Co Ban MBDMTf9Rhe 20130125021115 617

    104/116

    10

    * Xem li l thuy v cm ng in t :

    Th nghim v hin tng cm ng in t trong bin p.

    th nghim trn ta thy rng , bng n c