GI HA DN S, CHNH SCH

S liu thng k dn s cho thy Vit Namang cui ca thi k qu dn s viba c trng r. rt, l t sut sinh gim, tsut cht gim v tui th tng. Kt qu l dns tr em c xu hng gim nhanh, dn strong tui lao ng tng nhanh v dn scao tui cng tng. D bo dn s ca Tngcc Thng k nm 2010 (GSO, 2010) cho thyt l dn s t 60 tui tr ln Vit Nam schm ngng 10% tng dn s vo nm2017, tc l dn s Vit Nam chnh thc bcvo giai on gi ha t nm 20171. Tip ,cng theo d bo ny th. ch sau hai thp kna dn s Vit Nam s bc vo giai ongi khi m ch s gi ha tng t 35,5 nm2009 ln hn 100 vo nm 2032. Xu hngv tc bin ng dn s theo hng giha ang t ra nhng c hi v thch thcln cho Vit Nam trong vic chun b ngunlc n nhn s lng dn s cao tuingy cng tng. Phn tch thc trng, d bov qu tr.nh gi ha dn s v ngi cao tuis cung cp nhng lun c quan trng chovic xut cc chnh sch, chng tr.nhthc hin mc tiu gi ha thnh cng, l mc tiu m bo an sinh x. hi (nhmm bo thu nhp cho ngi cao tui thngqua lao ng v hng hu tr), dch vchm sc ngi cao tui pht trin (nhmm bo dn s cao tui khe mnh, t ltn tt, thng tt v au m thp) v hotng cng ng, x. hi phong ph (nhmkhuyn khch ngi cao tui ch ng thamgia cc hot ng x. hi, ng gp cho cngng v x. hi).Sau y l nhng c trng ni bt ca qutr.nh gi ha dn s, sc khe, i sng gia.nh, lao ng, vic lm v an sinh x. hi cangi cao tui Vit Nam.Th nht, dn s cao tui Vit Nam tngnhanh c v s tng i v tuyt i, vtng nhanh hn cc nhm dn s khc. Chs gi ha tng ln nhanh chng. So vi ccnc trong khu vc v trn th gii, thi gian Vit Nam chun b n nhn gi ha dns ngn hn rt nhiu. Bn cnh , dn scao tui Vit Nam c xu hng gi nhmgi nht, tc l t l ngi cao tui nhmln tui nht (t 80 tr ln) . v ang tngln nhanh chng.Th hai, i sng gia .nh, i sng tinhthn v vn ha ca ngi cao tui thay inhanh chng. T l ngi cao tui sng vicon ci . gim nhanh, trong khi t l h gia.nh ngi cao tui sng c n hoc ch cv chng ngi cao tui tng ln ng k.Phn ln ngi cao tui sng khu vc nngthn. Dn s cao tui phn b khng ngu v rt khc bit gia cc vng v tnh. Dic t nng thn ra thnh th l mt nguynnhn ca t.nh trng ny v cng l nguynnhn dn n s gia tng ca t l h gia.nh ngi cao tui b khuyt th h2.Th ba, m h.nh v nguyn nhn bnh ttca ngi cao tui ang thay i nhanhchng, t bnh ly nhim sang nhng bnhkhng ly nhim theo m h.nh bnh tt caTM TT TON VN1. Kt qu Tng iu tra Dn s v Nh nm 2009 cho thy t l dn s cao tui Vit Nam l 9%. Mt s iu tra khcc.n cho thy tc gi ha dn s Vit Nam thm ch c.n cao hn (v d, theo iu tra mc sng h gia .nh (VHLSS)nm 2008 th. t l dn s t 60 tui Vit Nam . chim 10,3% tng dn s, tc l Vit Nam . bc vo giai on dns gi ha). Tuy nhin, thng nht trong cc phn tch, bo co ny s dng kt qu d bo dn s ca Tng ccThng k nm 2010 (GSO, 2010).2. H gia .nh khuyt th h l h gia .nh m ch c ng b sng vi chu.mt x. hi hin i. Chi ph trung b.nh chovic khm cha bnh ca ngi cao tui caogp 7-8 ln chi ph tng ng ca mt trem. Mc tip cn dch v chm sc y tgia cc nhm dn s cao tui rt khc nhau,trong dn s cao tui nng thn, minni hoc l dn tc thiu s c mc tipcn vi cc dch v y t c cht lng c.nthp. S lng ngi cao tui ngy cngln nhng h thng chm sc sc khe chongi cao tui cha thc s c coi trngv u t pht trin tng xng. Bn thnngi cao tui cng cha . thc c nhngnguy c bnh tt. Tui th ca ngi caotui tng ln, nhng tui th khe mnh lici thin chm.Th t, v lao ng, vic lm v thu nhp.Theo s liu iu tra mc sng h gia .nh(VHLSS) nm 2008, khong 43% ngi caotui vn ang lm vic vi cc cng vic khcnhau, nhng hu ht l trong cc hot ngsn xut nng nghip vi mc thu nhp c.nthp v bp bnh. T l hot ng kinh tgim theo tui. Ngi cao tui nngthn tham gia hot ng kinh t nhiu hnng k so vi ngi cao tui thnh th.Th nm, t l ngi cao tui ang tham giah thng hu tr v tr cp x. hi c.n thpv mc hng c.n thp v chim t l nh sovi tng thu nhp ca h gia .nh cao tui.Tuy nhin, h thng an sinh x. hi cho ngicao tui hin nay li khng c tnh h tr ivi phn ln ngi cao tui, c bit l nhmngi cao tui d tn thng, v. h khngth tham gia h thng hu tr do cc quynh hin hnh hoc nhn c mc tr cpx. hi qu thp. H thng hu tr ng gpvn hnh theo c ch ti chnh thc thanhthc chi nh hin nay s nhanh chng btcn i v ti chnh v s cn i ny s khincho quan h ng - hng gia cc th h vgia nam v n trong cc thnh phn kinh tkhc nhau tr nn bt cng bng.T nhng c trng trn, t c giha thnh cng, bo co ny xut mt skhuyn ngh chnh sch sau.Khuyn ngh 1: Nng cao . thc v hiu bitca cc nh qun l., hoch nh chnh schcng nh ca ton b cng ng v nhngthch thc ca gi ha dn s v i sngca ngi cao tui.Khuyn ngh 2: Gii quyt ng b cc chnhsch tng trng, pht trin kinh t v mbo an sinh x. hi nhm m bo v ci thinthu nhp ca ngi cao tui t lao ng vhu tr.Vit Nam c th thc y tng trng vpht trin kinh t bng vic tn dng c hidn s vng ang c c c mt dn sgi c thu nhp cao v sc khe tt trongtng lai. H thng hu tr cn ci cch theol tr.nh chuyn i dn h thng hu trPAYG DB sang h thng hu tr ti khon cnhn thng qua bc chuyn i l h thngti khon c nhn tng trng (NDC) nhmm bo s cng bng, n nh v pht trinqu v ph hp vi t.nh h.nh pht trin thtrng ti chnh Vit Nam. Cc loi h.nhbo him cng cn c a dng nhm tngcng kh nng tip cn ca cc nhm dns, c bit ch trng n m rng h thngbo him t nguyn vi thit k linh hot,ph hp vi kh nng ng gp v chi trca i tng v c kh nng lin thng vicc loi h.nh bo him khc.Bn cnh , thc y ngi cao tui thamgia hot ng kinh t, c bit vi cc ngnhsn xut m o to thng qua thc hnh lch yu nhm tit kim c mt ngun lcln cho o to.Tr cp x. hi cho nhm ngi cao tui dtn thng cn c m rng v tin ti mth thng ph cp cho mi ngi cao tui,c bit ch trng h tr ngi cao tui nng thn v ph n cao tui. Mc hngv cch thc tr cp cn c xem xt choph hp vi iu kin sng v sc khe cangi cao tui. Vic xc nh i tng cnphi ci cch trnh sai st trong vic chpnhn hoc loi tr i tng.Khuyn ngh 3: Tng cng chm sc sckhe, xy dng v m rng cc dch v chmsc ngi cao tui vi s tham gia tch cc,ch ng ca mi thnh phn x. hi v nngcao nng lc quc gia v chm sc ngicao tui. Trong cc cng tc truyn thnggio dc sc khe v nng cao nhn thc, .thc v sc khe cho mi la tui chunb cho mt tui gi khe mnh, trnh bnhtt, thng tt v tn ph. Cn ch trng nvic qun l. v kim sot cc bnh m.n tnh(c bit nh tim mch, tng huyt p, thoikhp, tiu ng, ung th) cng vi vicng dng cc k thut mi trong chn onv iu tr sm, iu tr lu di cc bnh m.ntnh. Cn to ra mi trng sng thn thincho ngi cao tui. c bit, cn phi c mtchng tr.nh mc tiu quc gia ton din vchm sc ngi cao tui m trong cn xcnh mt s mc tiu lng ho c v ctnh c trng gii ci thin t.nh trng sckhe ngi cao tui, gim thiu cc bnhmn tnh, tn ph v t vong khi bc votui gi.Bn cnh , cn xy dng v cng c mngli y t chm sc sc kho ngi cao tui,c bit l mng li kim sot cc bnhm.n tnh. Mng li y t ny cn m boc s tip cn thun li cho cc nhmngi cao tui thit th.i hoc bt li nhngi cao tui nng thn, ph n cao tuihoc ngi cao tui dn tc t ngi. Nhnc cn y mnh cc hot ng h tr cth cho cc trung tm bo tr x. hi v cctrung tm chm sc, nui dng ngi caotui do t nhn cung cp. Kt hp h.nh thcchm sc ti cc c s bo tr x. hi vi vickhuyn khch chm sc ngi cao tui davo cng ng v tng bc nng cao v mrng dch v chm sc ngi cao tui ti nh.Cn xy dng h thng bnh vin v t chcnghin cu l.o khoa trn phm vi c nc.Tng bc xy dng v pht trin cc chngtr.nh o to iu dng L.o khoa ph hpvi nhu cu, iu kin thc t ca tng aphng. Cc ni dung v nguyn tc, cchtip cn trong chm sc sc kho ngi caotui cn phi c a vo chng tr.nho to y khoa cng nh cc chng tr.nhtp hun cho nhn vin dch v dn s, y t,x. hi v truyn thng. V di hn, vi ngunnhn lc di do v c cht lng, Vit Namc th cung cp nhn lc iu dng l.okhoa cho khu vc v quc t.Cc chng tr.nh o to Ngi chm sckhng chnh thc nh cc thnh vin gia.nh, bn b ng nin ca ngi caotui cng cn c xy dng v pht trint cng ng.Khuyn ngh 4: Tng cng vai tr. ca cct chc chnh tr, x. hi, ngh nghip trongvic xy dng, vn ng v thc hin chnhsch cho gi ha dn s v ngi cao tui.Cc hot ng vn ng gia .nh, cng ngv ton x. hi tham gia chm sc ngi caotui cn c thc y v nhn rng. Cnkt hp vi cc c quan chuyn mn trongnghin cu v xut vic a dng ha cchthc, m h.nh t chc cuc sng cho ngicao tui nh sng cng con chu, sng tinh dng l.o hoc ti cc c s chm scngi cao tui ti cng ng T chc cchot ng cng ng cho ngi cao tuimt cch thng xuyn nhm nng cao hiubit v ng gp . kin ca ngi cao tuivi cc chnh sch ca nh nc cng nhi sng ca cng ng.Khuyn ngh 5: Cn phi xy dng c c sd liu c tnh i din quc gia v thc hincc nghin cu ton din v dn s cao tui.y s l nhng u vo quan trng chovic xut cc chnh sch, chng tr.nhcan thip thit thc, c trng tm v hiuqu. Cn khc phc s kt ni lng lo gianghin cu v chnh sch v. y l im yunht khi bn n gi ha dn s v dn scao tui Vit Nam v l mt nguyn nhnkhin cho vic bn lun cc chnh sch chongi cao tui vn c.n hi ht v hu htngi cao tui c xem l gnh nng cnphi gii quyt thay v. coi h l nhng ngic ng gp ln cho nn kinh t v gia .nhthng qua cc hot ng kinh t v x. hi.Hin nay, vic cha c s liu mang tnh iin quc gia v thc trng ngi cao tuiang gy kh khn khng nh cho vic khaithc, nghin cu chuyn su v ngi caotui c th xut chnh sch can thipph hp.Vn gi ha dn s cn c coi trng trong cc vn pht trin ton cu. Hin nay, ngi caotui l nhm dn s tng nhanh nht nhng cng l nhm dn s ngho nht. By gi c 10 ngith. mi c 1 ngi t 60 tui tr ln, nhng vo nm 2050 th. c 5 ngi . c 1 ngi cao tui. Chngta cn p ng c nhu cu ca ngi cao tui hin nay v lp k hoch p ng nhu cu ngicao tui trong tng lai. Phn ln trong s khong 400 triu ngi t 60 tui tr ln ang sng ccnc ang pht trin l ph n v con s ny s tng rt nhanh trong thp k ti.Pht biu ca B Thoraya Obaid - Nguyn Gim c iu hnh Qu Dn s Lin hp quc- ti Hi ngh quc t ln th hai v Gi ha dn s ti Madrid nm 2002.Do t l ngi cao tui trn th gii ngy cng tng nn nhu cu v thng tin v phn tch gi hadn s ngy cng ln. Nhng thng tin v phn tch rt cn thit cho cc nh hoch nh chnhsch trong vic xc nh, xy dng v nh gi cc mc tiu v chng tr.nh cng nh nng cao nhnthc v s h tr ca ton x. hi trong nhng thay i chnh sch.Lin hp quc. 2009. Gi ha dn s Th gii 2009.