· GGD-Richtlijn Ventilatie Scholen definitieve versie 20-12- 2006, actualisatie febr. 2008 $
Transcript of · GGD-Richtlijn Ventilatie Scholen definitieve versie 20-12- 2006, actualisatie febr. 2008 $
� � �
�
�
�
�
�
�
�
�
�
�
������������
�
�
����������������������������
�
�
�
�
�
�
�
�
�
�
�
�
�
�
����������� � ��� ����� �
��������������� ���� ������
� � � ���������
� � � ����������
� � � ���� ���
�!���� ���� � "��� ��#���������
� � � �
�
� � �
GGD-Richtlijn Ventilatie Scholen definitieve versie 20-12- 2006, actualisatie febr. 2008 $
� � �
GGD-Richtlijn Ventilatie Scholen definitieve versie 20-12- 2006, actualisatie febr. 2008 %
�������
�
� ����������� ��!"#!�$%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%& �
' ���(!�)(!�����#��(!�)(!��*�(����%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%+ $�& '�������� ������������������������������������������������������������������������������������������������������ ( $�$ )����� ��� ����������������������������������������������������������������������������������������������������� ( $�% )����� ����*���������������������������������������������������������������������������������������������&+
�
, !������ �(����$�-�����!�%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%�& %�& '�������� �����������������������������������������������������������������������������������������������������&, %�$ ��-���.�����//�0���1���������0.��2 ���������������� ������������������������������������������&, %�% ��0����� ����������������������������������������������������������������������������������������������������&3
�
. ��(�!�$�/)���%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%�+ 4�& ���5����6�����������������������������������������������������������������������������������������������&( 4�$ ��-���.�����������������2 ����������������������������������������������������������������������$, 4�%� )������������� ����� 7$50��0���� ��������������2 0.����������������� �����2��������������������0.�������������������-���.�����������������2 ��������������������������������������$8
�
& ��#!���!�$������������%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%'+ ,�& � �� ��������������������������������������������������������������������������������������������������������$( ,�$ ��-���.������ 0.����� ���������������������������������������������������������������������������$( ,�% 7����-����� �������� ��� ������������������������������������������������������������������������������%+ ,�%�& '����0�������������������������������������������������������������������������������������������������%& ,�%�$ ������������������������������������������������������������������������������������������������������%, ,�4 �������������������������������������������������������������������������������������������������������������%3
�
0 ��1���)(!��������%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%.� 8�& �����0 �������������������������������������������������������������������������������������������������������4& 8�$ �������������������������������������������������������������������������������������������������������������44
�
2 �(��//���!��()�(!��%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%.& �
3 ��1!�!(!��%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%.2 �
+ ���))�4���$������/���!$��%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%.+ �
�5 �)����(���!�$�6��/$���4%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%.+ �
�
�
� � �
GGD-Richtlijn Ventilatie Scholen definitieve versie 20-12- 2006, actualisatie febr. 2008 4
�
�
������77777777777777777777777777777�77777777%%&� �
!"�)$��� ���"� (#����(���� (�)�!���!�$������! �(�!"�����(!�)(!��#)��� ������������
/6)�!(�!(�#)����(��!�����!�!��%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%&, �
!"�)$��' ��6�����!(�'55,8����1��(�/�,%�5�9)�(!/���,%.0�,%&+:;�� �(#��#���!�$�
#)������#����!"1�$��!��8�#����!"1���!�(�8�(�!��(��!�(������)���!�(��9���<8�'550:&& �
!"�)$��, ��(�6))�����#����#��(!�)(!��!��� ���������/!���� ��(�)%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%0, =!������/���!���(8�-��/�������,&3+5�9>%���!"�8�'550:%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%0, �
!"�)$��. ��)$���!"�(�(�����������!�$�#)�����#��(!�)(!�#���-!��!�$���!��� ���������
?�! /� )���!�����!�!���#������=%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%0& �
!"�)$��& ���/��!�$�#)����������!$����44��#�)/(��#)������4��!�$�#)��
#��(!�)(!�#���-!��!�$���!�����������!�(�%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%0+ �
!"�)$��0 <��(��(�����#������(���4)����#)�������'� �� ��(�)(!��!��� �����%%%%2, �
!"�)$��2 ���/��!�$�#)����(�#��(!�)(!�#����)%�%#%�)1�)�����'%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%3+�
�
!"�)$��3� �����(��!�$�#��(!�)(!���)�!�� �����%��()44��4�)��@@��)$���(����77+��
�
� � �
GGD-Richtlijn Ventilatie Scholen definitieve versie 20-12- 2006, actualisatie febr. 2008 ,
�� ����������� ��!"#!�$�
�
����������
��-����0.���������� ����������5��0.��������9)����� ����� ���0.������������2 �������� ��.���
������������:��;<��� ����� ��1�$++$=����9��������������>��������0.��������
������� �����������:�;���������� ��1�$++$=��#���.������������ ����-����0.��������-�����������
�������������0���� ������2 ������.��-�����������- ������������ 0.��;-������� ���&=���
�
��� ����
7����-�������"����� ���.��/�� ���������� ��.�������.��������������������0.����������.���
�����������0.��������������?������0.���������������� ��� ��������//�0����.������������
��-���.�������� �����.������-�������.������ ��-�2�������������� ��������� 0.�����
#���������� ���������0.�������������������� ���������������.����������������5����
��0�������� ������
�
����������
7�����.��������������������� ������ ����/*���0.�1�0.����0.�������������0.��/ 0����������
� ����������-������������-���.�������.���2��-����� �����������������
����2 �������� ��.����������������2����������-���������/ 0��������� ����@���� ����
������������������������0.�1�.��� �������0.��;������=����.����.�����0.������ ��
;2 ����A���A��0.�=1���0.��������-�0.��.�������������������-����0.��������������-�0.��������
�2 �������� �������������0.���
�
����2 �������� �������������0.������0.�����. ���� /�� �����������/ 0������
• #�������� �������������������������� ��
• � �2�-�������������;������ 0.�����������������=�
• �����0����� ���������>����; 7$=����2 ���� ������� ���. ������
• �����0����� ��-2���5�����������//����
• )������������� ����0.������������//�������� �����������������
• )������������� ����0��5��� �������;������������� 0����B�=���� ���������&��
• )�����������������2���������� ��/�������/��
• '������0.���� �2�-������������� �������������
• )������������� ��;����5=���0.��������//�����������251� /2������51�����0.����5�
������� ���� �����
• )������������� �� ������������������ ������ ������/����������
• )������������� ����0��5��� �������;�0.����������� 0����B�=��/�������
� �� ���� ���������0.������������
• �/������ �����������������������-��������� �� /. ��������� �����2��0.���0.��
���������������������� ��.��������2�
������������������������������ ����������������
����������� �������������������������������������������������������������
� � �
GGD-Richtlijn Ventilatie Scholen definitieve versie 20-12- 2006, actualisatie febr. 2008 8
• � �2�-��.����� ��������������������� ��������� �������-������������.�����������
� �� ���
• 6������ �.����� ��� ���� ������������������0.���� ���
• ����2 �������� �������������0.��
• ��0 ����� ������0.��������������������������� ����������������������������0���
���������� ������0.���1�-� ��������������������������
�
����2 �������� �������������0.��� ��2�������������������������������� ������ �������A�/�
����������� ������������������ �������� ����2�����������������������0.��� ��������� /��������
���������0.��������������0.�$����� ������� ���������������������2������������������
.��������������������������-�0.����.������ ������7�� ������0.������ ���������-��������� ��
.������1����������� �2�-�����-��/������ �������� ���������������� �������������������
@���� ������������������ �� ��������������������.��� �� ����������������� �����
���������������������������� ����������� ��������������)����� ���������� ������� ���������
�������B���/ 0�������� ����.����.�� �� ����-����0.��������
�
�����������/ 0������2������.�����������. ��������
• #����2��/������������������������25���� /2������� ���� ���� ������������������� ��
���������������1�� ��0��� 0��2����������������������� /�������9#��25����
���������-�0.�:�� ��������������
• )������������-�0.��� ������ �� ��� ����������������������������������0.����� ��
�����������0.��� ������� ����C��������1�2��������2�-���� ��.���0 .����
9#���������������� ����0.����:�� ��� ������ ���;$++4=����� ��.����������9" ������
������������������:�;� ��������� ��1�$++,=��
• #����2��/������������2 �������� �������������0.��� ��0��� 0��2��������������������
��� /�������9������:�� ���������������
�
��-����0.�������������������������:��������������-�0.�� ����D� ��//�0�������������������
�������������������������
�
'��$++8�.��/��.��������������� ��)67�����������������������EE��0.����1����������������
"����� ��1���������-�����������������-���� ����FF�� �����.�������-�����.�������
���� ������0.�������2���2�������������� ����� ������������������ 0.�������� �-����� ��
����������������������������0 ������������������������- �����������2��0.���0.��
�� ������������FF�� �����.��������������� ������������/�� ��� � ������������ ������
�2�������������������0��������������� ��.��� 7$5��. �������������0����������������� ������
������.����-� ����������.��/������,�%�&�2��������������������������� ��.��� 7$5��. ����
�����������FF�� �����.�������������������������� �������������������������� ���
���������0���������������������2�������� ����2��������FF�� �����.��������� ��� � ����
������������������������������ ����������������
������������ ����������������������������������������������� ��������������������� ��������������������� ����������������� ��������������������� �� ����������������������� ����������������� ��������������� ���������������!����������������������
� � �
GGD-Richtlijn Ventilatie Scholen definitieve versie 20-12- 2006, actualisatie febr. 2008 3
���.�������������������-����0.�������?��������������������������������� ��.��������� ��
��-����0.������;#��� ���E=��
�
�� �������������""�
?�������������������������� �����������-������������-������������� ����������� �������
�0.�����
• ?��2��������-���.������ 0.�������������������������������������1������� 0.���1�
�0.�������0���A���������/�����������
• ?��2����������� ���������������.�����������������
• ���������������-��/�����;������ ��������=������-���� �������������
��-����0.����������������. ��� �������.���;���� ������������ ��=� �����������������
������ ����� ���0.�������������������� �� ����������������0.��2 ����������� �����������
��-���.����� ��������������
�
#������!��
'��.��/������$�2���������� ����������� ������������� �������-����������
'��.��/������%�2���������� ����������� �������������-���.�����//�0���1� 7$50��0���� ����
��������� ������
'��.��/������4�2���������� �����.������������� ������������2���������2���������������������
������ �������-��������1�2 ������������� ���0 � 0�����1����������������-���.������������
�����2 ������
�����������.���������������-���1�2 ������������� ������ ����� 7$50��0���� ���1�2������
���.��/������,����������1�� �������������������.���������� �����������
� � �
GGD-Richtlijn Ventilatie Scholen definitieve versie 20-12- 2006, actualisatie febr. 2008 E
� � �
GGD-Richtlijn Ventilatie Scholen definitieve versie 20-12- 2006, actualisatie febr. 2008 (
'� ���(!�)(!�����#��(!�)(!��*�(�����
'%�� ����!�!�$�
� ��������� �2�-������������������� ���������������������1��������2 �������� �����
��������0.����������� ���� �� /. ��������� ��������������/ 0������
• .��� �� ������������ �� �2�-�������
• ���� ���� �� 0���������� ����-������������
• .����������� �������������
• ��������� �������-�������
• ��� �2�-��.����� ������������������ �������-�������
• ��������� �.����� ����������� �������-�������
• .������������ ����������� �������-�������
• ����//�0���������� ����������� �������-�������
�
'������.��/������2����� ��������������� ���������������������������//�������0.�������������
)����������2�������������0.�������������� ����*����������.�������5����� �����������������
�
'%'� ���(!�)(!��
��0.����������������������� ��������;����0����� ����� �=������� ���1�������1���/���� �������
��0.������
7����� ���������2���������� ���
�$��������������� ������������� ��� �� ������������� ��� �� �� �����
��������������������� �� ���!�������� ����������������%�������������
�������������������� ���!������������������������ ������������������������������
��%�������&%������������������������� �������� ���!��������'!����������������
������(��� ����������������������!��� �������� ������������� ����������)������
�
7�������������/���0.����2���������� ��
9$�������� ����� ������� ����������������������������������������������������
������������� �����������������������������������������������#�����������
������������������������������� ������������������������������� ������$��
������� ������� ������������������������ ��!�������������������������
�������������� �� ������
�
7�����������������2���������� ��
9*������������� �������������������������������!�����������!������������
������������������� ��������� ����+�����������������������������!�����
���������������� ������� �������������� ��������������������������
��������������
�
� � �
GGD-Richtlijn Ventilatie Scholen definitieve versie 20-12- 2006, actualisatie febr. 2008 &+�
�
�
) �2��������������� �����2�����������2����������������0.������������������/���� ���� /��
���������������.������ �������� �������� �������-�������������������������������� ���
0 � 0���������� ��.�����2���������������� ���#�2����������������������������������.���
�������� ������� ���/�.���.�����-������� �������0. ���0.�������� ����-��� ��������������
������� �� �2�-���-������
�
7����������� �������-�������2���������� ��;"?"�&+E31�""'�$++&=�
�$������������������������������ �������� ��� �� ��������� ������������
� ��������� �� ������������������������������������!���������������� ���
������������������������������������������',��-�����( �����������������
����������������� �
7�����0�����������2���������� ����������1�� ���1�� � ������0��
�
'%,� ���(!�)(!��*�(�����
)���������� �������� �����������0.���������*��������?������ ���������� ��
������ ����*�������?��������� ����*������.��/������5����� �����������������2���������
��� ���������������� ����*������������������
�
�)(����!"/��#��(!�)(!��
#���� ���������������� ���������� ���� �����5���� /������ ����0.������������ �������������
����0.���������2����������������� ��������������������������������5���� /������������
�� ����� �;������ ��=������� �������-���������������������1���������������-������������
������2 ��������;�����0 ��=� /����� � ������
�
.�������� ������������� ���������
• ������������������-��/���������� ��������������������������� ������-�������
��������.����������/�������������.������2�����.�������������������������������������
�������������������������
• ��������� ����������2�������. ���� ��2�����1����� ���������� ���������%1�2 ������
.����*������������ ��/��0�����������
� �
/������ ������������� ���������
• �����*���������2��������� /. ��������� ��.����������1���������� �.����������
�//�0���������� ����������� �������-��������'��.��/������,�2������ ��������� �����
��-������� ���0�����
• " ���������������� ������� /. ��������� �����2�������� ����.�����������0.��������
2������ �������� �����������2�������1������ ���� ����������� ���� � ��������
������������������������������ ����������������
0/*/�123��/*/2123������ �� �������� ��������������������������456 �������������!������!����������������������������������� ��������� ������������������������������������������������������7��������� ���������������������������������������� �������������
� � �
GGD-Richtlijn Ventilatie Scholen definitieve versie 20-12- 2006, actualisatie febr. 2008 &&�
5�������������������-�0.���� �����2�����0.�������������.�������0.����������������5�
��������������� ������� ��������������������� ������ �����������
������������ ��������� �1����.���������������-��������0.�����������������7�����
��������� ��.���2�����������������1�2����������0.����������-��/����������� ����������
���������������������� ������-��������������������������������2�����
• ?������������� �������� ������ ��� ���������������� ������������������.����� ��
.�������������������� 2 ����������������2�����������������������������-���������
����0.������������������������������� �������� ���������������������� ����������
���� �������������������������2������������������
�
<� �)�!� ���#��(!�)(!�8��#��(�����!�� ���!�)(!����(��)(����!"/��#��(!�)(!��
��� ��0. ���0.�������������� ���������� /������ ����0.��
��������2������� ������ � ����*��������0. ���0.���0.������������������� 0.�����-������
/�����������������������������A�/������0 ��������� ���� � ������������� ���������� /������
�����*������� ���������������� ����2�����-������������ ��1�� ��� ���������-�����������������
��������0.�5��/�����������������������'������������������� ��� ����������������������0���/�
��0.��2������ ����������� �����0.����-������ ��.��������2���
�
#�� " �����������������������0. ���0.�� /������ ����0.��
)���������������� ����0.��-���������� ��������� �������-��������������� ���������������� ����
�2�-���������������1�-� ���� �������������������� /������������� ����� ������*������� ��
��0. ���0.���0.���������������� /-�����������*������2���������� ������ ����� ����
����2 ������������ ���@������������0. ���0.�� /����������� ��-����-�� ����-��
���� ���� ��2������ ��.��� �� ��������������.������ �������� 0������������#������
������ 0.�������������������� �2�-���-������������� ���� �������� ����������������� ����
���� ����.���������- ������������ �����������0. ���0.�� /����� ���� ���2����1����������
���������������2������ ���� ����7�����������0 � 0������� ����� /����������� ����
��0�����������2�������#��������*�������������������������2�������� ����.���������������
�
�� ��� � �0������������ ������0. ���0.�����5���� /������ ����0.��
��0.��2������� ������ � ����*��������0. ���0.�������������������������������0. ���0.�
������-��/����/����� �����-������������ /����������
#������������*�������������2 ����5���2����������� ������������������� -�����������0.�����
��� /�����������������0.���'��� ����� ��2�����.���2 ������������������2��������������
��.�������?���� ��������� ������������������-��������0.���-����� ��- �� /�����1����-������
��������.�������� �������0.������������������2 ����2����� �����������������
�
��� �*������*������
�����������0����� ����� ��� ���������������0. ���0.�������� ���������� ���������������� ����
�������0.����2����������0. ���0.�������� ���������0. �������
�
� � �
GGD-Richtlijn Ventilatie Scholen definitieve versie 20-12- 2006, actualisatie febr. 2008 &$�
'�������� ������0. ���0.�������� �����������2 ������� ��������������� �������1������� ���
� ����0.����2 �������'�����������0.���� ������*��������������� ��2�����1������� ���� ��
��0�������������������� ������� ����0.����2 �������/� ��0����������������0.��������2������
���"����� ������������������-����������������
�
.�������� ������������� ���������
• ��0. ���0.�������� �������������� /. ��������� �����2�������� ����.������ ��
� ���������������� �����@�����.�����0. ���0.����� �������������������/������0���� ����
���� ���������� /���������*��������������� ����������������������*������#���������2���
����� /. ��������� ��2����������������� ������
• G*�������������0. ���0.�������������������������.����������0.�� �����-������
� � /������� ���/��0.����-�����;�����������������������0 ����� ���������������2��=������
��������������� �������������
�
/������ ������������� ���������
• ������2����������� �������0 � 0������� ��.����*������-�������� ���
• �����*�����������������������/��������� ����1������������������������������.�����
#���������� �����0 � 0������������������ ���������� �-������������������� ���.���
������ ����*����������������2����������.�����������.��/����������� �����������������
� �������������.��������������2�������������������.��/������,�%�&���������
������ �.����� ����������� �������-����������
� ?������������������� ��/������������ �����-����
• ��������� ����������-2 ���/����/�����/���C��� ������H�
• ���� � ������� �������������.�������/�����0.��������������������������H�
• �������������;���������=�-�������������� /��������������������������� ��
/�������1�2 �������������������� �������0.��������������������0.��������
���������A��������������������0.����������� �������������������������H�
• ����������5������� /����0 � 0������-�������������������� �� /�������H�
• ���� � ����-����������0.���������������;������������������������������=��
• G*�������2 ����-�0.�2 ���;� ��=��������1�-� ������������0������/�
����0.���������0����1��������9.�����/���:��������;����2������� *���������/�����
�������=�������- ���������.���������������� ��������>������ ����0��5��� �������
;���2�� 1�&((%=����0��5��� ��������������-�0.���������*�����������
��0.�����0.����������2������������� �����.����*������0������ ����� ����0.��� ��
��������1�2 �����������������������������0��5��� �������� ��-���������������������
�����.�����0.�� �� ������������������
• #������������������� �� ����������� �������0.�����2������������ ��������������� ��
-��������0.�����0.�������-��������������1����������������������� �������
�0.������������������������� � ������
• �����*������� ��-��/������������� ���������- �����
�
�
� � �
GGD-Richtlijn Ventilatie Scholen definitieve versie 20-12- 2006, actualisatie febr. 2008 &%�
���(!�)(�����
������������� �������� ������.��/�� ����������2 ������-�����������������0.�� ��������I/�
������������������0.�� /��������?���� /��5��/��� /��������� ��������� ���� ��������0.���������
.������ �1�� ��-������������������ �5��/� /������ ����0.���?����� /��������� ����-�����2���
������������������������ �������0.������������ ������������� ��������.������� �����
��0.�����.����������������������������� ��2������������-����������� ����.��������
�
� � �
GGD-Richtlijn Ventilatie Scholen definitieve versie 20-12- 2006, actualisatie febr. 2008 &4�
� � �
GGD-Richtlijn Ventilatie Scholen definitieve versie 20-12- 2006, actualisatie febr. 2008 &,�
,� !������ �(����$�-�����!��
,%�� ����!�!�$�
����2 �������� �������������0.��.��/������������������-���.����������������0.��2 ����������
/. ��������� �������������������1�� ����������� �������� �������������0.��2 ���������
�
� � � � ���(!�)(!��
� � � � � ��
��������!����� ����� !������ �(� ����� ��-�����!���11� (���
� � � � � ��
� � � � �!(���� �(/6)�!(�!(�
�
?���������������-����� ����� �������������-���.������� ����-��/ 0��������������������������
�����-����� �������������� ������� ��/ 0��������������-���.�����
'��.��������-����2�����.��� 7$J��. ����� ����. ������� �������0 ��������������� �������
��������0.��2 ���������������� ���� �������������0.��2 ������������������� ��������� ���������
����������������������� 7$5�����0�������������������������� �����������������������-����
����� �2�-��.������� 0������������� ���� ������������-�������������������� 7$5
�����0��������0.�����-���������� ����� �������������� ������-���������� �������
��������0.��2 ������������������� �������������� ����� ������� ��������
7$�������-�0.�� �������������������0��0���� ������ ��,�+++�����$,�+++������
�
�����������!�������'8�(��������������������������!�����98������!��������
����������������:�������������!������ ����������������������� �� �����������
����������98�&������������������������ ��� ����������� �������������� ����
������������$������������������������������������� �������������������� ��
���������������+�����������������������!������������������ ����98�&������������
������������������� �������������� ����������������8����!��������� ����98�&
����������������!�������!������������ ������������� ����������������
�
,%'� ��-�����!���11� (��8��!������ �(/6)�!(�!(����#��(!�)(!��
��-���.������ 0.��������������� ���-�������� 0.�������������0.����2 �������� ��.���
�������������-�������� �� ��������� �� ����?������0.����������������2 �������� �������������
�� 0.���� ��� �������������������������������������������;��*������ ��1�$++4=��7���
��������� ������������������������� �����;� �� ������� ��1�&(($H��������� ��1�$+++=�����
0����� ����� ���� 0.����-� ���.��/�����1���������.������������ ����� ������1��������������
2���������2���� ������ �� ���KG�0��#��������G*������L��M������������2�� ��G��� ������� ���
;&(((=��������� ������������������2����� ��������*�������������/�0 ��� /������ ������ 7$5
0��0���� ����������������E++������ ����/� ��������0.����������������� ��&+��A������
� � �
GGD-Richtlijn Ventilatie Scholen definitieve versie 20-12- 2006, actualisatie febr. 2008 &8�
���������7�������-������ ����.������������������������������ ������������0.��2 �������
�����/�0 ����
�
?����������������0.��2 ����������������������� ��� ��������������� ����� ���� ������
����������������������������������������������������0������� ������������ ���?��-����
� ������� �2��-������������������ ��������������0.��������� �������0��0���� ���������������
�������������������� 0.������*�.�������� ���;&((8=���������������� ��� ������������ 7$5
0��0���� ������������������� ������ �������������.���.��������0��0���� ���1�.������0.�������
����� ������?�������-�0.��� ���������������������������������.����������0�������������������
.�������� ������� ��N�O�;� � ��$++81���-��$%54=�����������<���������;-����������
%,EEE=��
�
)������������� ������.��������� ����� ��������������!�������������� �� ������������ ����
� ��������M���������������������� ��6����0��P��������;$++%=���������������� ���� ������ ���
���������������������0��5��� ���������������������� 7$50��0���� ������� /��������
������ ������������ ���;$+++=�.��/�� ���������� ��.��� �� ����0��5��� �������������
��������0.��� ���0.����������������������.��� 7$5��. �������>���� ���;$++%=����0.������� ��
��� �2�-��.����� ������������������� ������� ����������������� �� ��� 0����B���� ������� ��
�����������0.������������� ��������2 ��� �����FF��� �������� ������������������������
�
?������0.�����������������0.������� ������� ����������� ��������������������������0.�����
��� ���������1��� ��� ��� ����1�����������������. ���������.�����������-������� ��� ��������
��������������0.����-��/�.������������������2����� ������ �� ��� ����������- ����;�����1�
&((%=�����.������.����� ���� ���������� ������0.�����.�����-����� �����2��������-������
� �������
?�������������������������������� /� ���� �� ��� �� 0.�������������������� �.���
���������� ������2�������� �������-�������������0.�����-��������� �������
��-���.��������������;G�����1�$+++=��������0.��������� ������� ��&�%�����&$�E��A������
�����������.�������������� 7$5��. ����� ����� ��&+,+�� ��3E+������
�
�����-����-���.��������������������� ���������-��������!����� ��!���1�-�2������������������
������������� 0.�����G.���������� ���;$++4=������������������/�0 ������� ���� ������������
.������� ����� 7$50��0���� ������������� ���� �����.���-��������-����� ������������������
��������������-����2 ��������������� ��������������������� ����31,Q���������������������
��� ����,Q��
#���� �������������������������������� ���;$+++=������-��������-��������������������������
��0.������������� ��&$��A��������������� ����������������������0.������������� ��$4��A������
���������
�
" �����-���.������ 0.���������/�0���-�������� ���������0.����������������2 �����������
�������������������������������M��������-������������������ �������������� 7$50��0���� ����
�������.������;�������1�&(E3H�� ���������P�G�����������1�&((%=���
� � �
GGD-Richtlijn Ventilatie Scholen definitieve versie 20-12- 2006, actualisatie febr. 2008 &3�
�������//���� ����� �������0.������������������������������2 �����2������2�����
������������������������� ��2 ������ ���������� ����������������������.���������
������������)������� �2�-���������������� ��� �2�������������������������� �������
��2��������������������������2 ��������������/��;#����������� ��1�&(E4=���0.�.��/������
����� �� ���������//���������� �������������������� �2�-����1�����������������������
����� ��� �����������
���������������������//���-���� ������������������2 ������ �������������//���-��/�-����
� ���������� �����������0����� ���������//���� ��� ������������������>��������0����������
/. ��������� ������ ���� �� 0�����������
�
,%,� ��� ���!��
?������0.����2 �������� �������������0.��� ��������� ��������������.������������
��-���.�����
��-���.�����//�0�������������������� ��-����
• ��-���.������ 0.����-� ���
• ���/�����1���������.���������/.�����
• G�������������� ����� ���������������������0.�2������
• ���� ���� �������0.���� 0������
• '�/�0���-��������
• ����.��������
?������0.����2 �������� ��.����������������� �1�����0���/�������0�1������ ����������-����������
��������� ������ ���������������� ��������������������������.�����-��������-������
�
������������� ���������0.����������0.��2 �������-����� ������� ���0�/����-������������������
���������- ��������� �������-�� �2�-���-���1����.����������������-������-����.�����������
�0.������� ������������������/ 0�����?��� ��.������������������� ��2��������� ��� ��
���� ������ 0.����� �����������0���� ������������������������������
�
� � �
GGD-Richtlijn Ventilatie Scholen definitieve versie 20-12- 2006, actualisatie febr. 2008 &E�
� � �
GGD-Richtlijn Ventilatie Scholen definitieve versie 20-12- 2006, actualisatie febr. 2008 &(�
.� ��(�!�$�/)����
.%�� A�(�������$��$�#!�$�
'��$++%������������2�#��2��������� ���� 0.����2�������G�����$++%�-�����������2��-��������
����� 0.�1����� ��������&,� ��������$++8������������ ����-��2����������������������
9#��2��������$++%:�����������
'�����96��������#��2��������$++%:�;�)67�1�������$++8=������� /�������������������������.���
#��2��������$++%������ ��"?"5������4��
����������������������� �����222������������2�����������������������������2��������������
����������������� /����������25����2��������-�0.�������� ��2������������������
��������������������������. ��. �������
�
/�������������������������������� ���������� ���
'��������2������������2�����������0.������� ���������������������������������������
��������0.��/�������������2���2��������������������������������������������������.���
���2����" ������������������������������0.��/������������� �������2� �����������
���� ���� ���������������� ��������������� ���� 0.��2 ������������.������2���������
������0. ���������� ���������-�������������2�������������������.����������� ��������
�� ������
�
)���������0.��������2�;�/�.��������� �� �=�2 �� ��������2������������������������ �&�
� �� ���$++%������������������ ��.���#��2��������$++%������������������0.������������-����
������$++%��������2��-�����7����-��������2�����������0.����1������2��� � /�$++%1�
���2�-���� ��.���#��2��������$++%1�������� ����$++8��
)�������������2;����=�� �����������������.��/������������������&(($����$++%�����������
���������������� ���������2���2�; �������$+&����$+$H�)67�1�&((,=���
)�������������2�� ���II����������&(($��������������������������� ��������� �������2�
; �������%&&����%&$H�)67�1�&(($=1����������� ���������������������������������������
���2����������������� ���� 0.��2 ������������� ������������������������������������
����������. ������������2���������������������������.��-��/���2 �� ������
�������� �������������������������2 ����������)"�������������������� /������0.��/����
����������� ����� ���0.��������2���2 ��������2�-���2����� ��"?"�&+E(��
�
)���������0.��������������������������������� ������� ������������������� ���0 � 0���������
������� �����������2����������������&(($������2�-�����������0.������������������������������
�����0.���������II��&(($���������2��2 ���������������������������������2���������������
"?"�&+E(�� ������ ������2 ���
�
������������������������������ ����������������
;*�!������/*/&����������������������� ����!�������7������������������������������������� ��������������/*/&�������������������������������������!��������������� �������������������������������
� � �
GGD-Richtlijn Ventilatie Scholen definitieve versie 20-12- 2006, actualisatie febr. 2008 $+�
" ���������2��������������������������0.��/����������0.��������2�������������������
� ������������������0.��/���������������������������2������������������������������������
��� ���� ����������������������������������-��������� �������� ��2�����������0.������
;-���������� ���������0.��/�����������0.��������������������2���2=�������������
����������������� ��2���������.�����'����������/� �����2�����< ����.����������������
� ���������� �������������� ����� ��;-���� ���=��
�
���2���������0.��/���������� ���������85$5$++8�� �����2�����< �����
$������ �������������������2 ����:��������������������������������������
�������!���������������������������������-������������������������������
�������� ����������������������8������������� �������� �������������������
����������������������� �������!���������������������������������������������
� ������������������ ���������������������������������'����������������������(�
�
7�����������110
'��.���#��2��������$++%�;)67�1� ����$++8=�-�������.��/������%�9)����0.��/��������.���
��������� ����-���.���:������0.��/���������������������0.������������2 ������������
�����2������������2���/��0���,��'��.��/������%�&+�-���������0.��/�������������������
��0.������������� ���������/���������1��������/��������1������������������� ���������������
.��/������%�&$����������������������;�����������1���/�����1���/��0. 0.�1������������� /� �����
� ��=��#�����.��/���������� ��-�2�������������2���2� ������� �������2��'������ ���$����
�������� ����������� ��.��/������%�&+������������
�
+����7�����������110����������������������������� ������������������ ��������&
����������������<����������������������������������������������4�$��������������
����������� ������������������� ��������������������==�������������!��������
�������������������������������������������*�� �����������������������&��
�)��������������������������������������� ����������� ������������������������>�
����������������� �������������������������������� �������������������������
�
'��.���#��2��������$++%�;)67�1� ����$++8=�-�������.��/������&1� �������&�&%1������0.��/����
�������������� �-����� ������&����������������������)��������2���2�������� �����
����0���������2���������� �� ����������0.��/�������������2���2�������������-��������
���0.��� ��-���1�� �� �������0.��/������������� �������2��?������� ����/������ ����
����5���� ��������22����������������� ����������0.��/������������� �������2��
�
����#��2��������$++%����������0.�������� ���5������ ��.��������2��)���������� �������������
����� ������.�������0.��0 � 0������� ���������-�������������������0.�����������������
����������������0 � 0���������. �����7������������ ���������2���������� ������0 � 0������
������������������������������ ����������������
5?������� ��� ��������������������������������������������������������$��� ��������������������� ������������� ��������������������
� � �
GGD-Richtlijn Ventilatie Scholen definitieve versie 20-12- 2006, actualisatie febr. 2008 $&�
��������������2�����1������������2�������0.���������/���0.��2 �������� ��������� ��������
�����2��������
�
7�����������110&/��������
��������0.��/�����������0.��������������������������� ���������/���������1��������/��������1�
������������������ �����������������������.�������������
• )����0.��/��������������!�����������-�������; ����%�43=�
@�2����������/���������1��������/��������1��������������� ���� ���������.����������
����-��������������������� ����������0.����� /������ ����������0.���
• )����0.��/��������������������; �������%�4E=��;"�#�������-�2������5� ��� /����O=�
• )���������������/�������������������������/��������;�� ����� �=�������0 � 0������
/. ��������� �������-��������� ��������-��������� ����� ���������������
���2�������������������� ������������.���������-�����������2��������2 0.���'��
����������������0.��/����� ����������������������2������������������ ���� ��
.������������� �� �������� ��2�����������0.�������#������������
��������/��0��������������-2 ���������;-������ �� �������0.�����#��2��������$++%�
���222���������=��
• )������� �������.��������0.��/������������
• 3���%A��0A�$�����������-��������� ��� ��+1E�5�$��$������������������������
• $1E���%A��0A�$�����������-��������� ��� ��$�J�,��$������������������������
• &1&���%A��0A�$�����������-��������� ��� ��,�5�&$��$������������������������
• #��� ������-��������� ����������������������� ��3���%A��0��
• )���������������/�������������������������/�����2 ��2 �����������;R�&,���=����
$&���%A���
• )������������������������3���%A���
• )��������� �������1��������������0����� ������������������������1����&4���%A��
• )���� ���������������������������� ��3���%A��0�������2 ��������� ���������
������������������������������� ���� �2�-������;-������ �� �������0.����=��
• )����0.��/��������������������������; ����%�4(=�
�����0.�����.������������������/��������� ��������/���� ��������������-����� ��+1$�
�A������������2�������0.���������������������������
• )����0.��/�����������������������; ����%�,+=�
������������ ����������0.����������� ����������������������� ����1�2 ��������
����� ���� >�� ��&+Q�� �����0 � 0���������� ���������������� �� /������ ��-������
• )����0.��/���������������������������; ����%�,&=�
)����0.��/����2 �����������0.������ �������0.��������2�������� ��1�-�� ��
����������������� /��������-������������ ������������ ��2�������
• )����0.��/��������������� ����������%����������; ����%�,$=�
�������������������� ����������0.�������������������� ����� /������ ����������0.��
-����-�� �������� ����� �������.��������2� /�������������������������0.�������2����
.��������2�2�����9����-����:���
�
� � �
GGD-Richtlijn Ventilatie Scholen definitieve versie 20-12- 2006, actualisatie febr. 2008 $$�
• )����0.��/������������������������; ����%�,%=�
������������ ����������0.��� �������������/����������������0.���������� ���������
�� �����
��� /������ ����������0.�����������������/�������1������������/������������
�����������1�������������������/������ ����������������0.���������� ����������� ����
�
7��� ����� ���/���������-��������������0.������������ ���������������������������1��������
������ ��������.������������"?"�&+E3�;""'1�$++&=��'�����"?"�&+E3�-����
��� ��������.���������������������
• ������ ���0 � 0������
• ������ �.����� �������� ���0�����������
• �.�����0.�0��/����
• �����������0.�����
• �����������/ 0���1���������� �����������A����������
�
'��.���#��2��������$++%�-����������0.���������������0.��/�������������������
��������-����������
�
?��� ������������������������ ��"?"�&+E3�;""'1�$++&=����
� )����� �������-���������-����������������&�E+�����������������������
�
7�����������110&7������������
��������0.��/������������� �������2�������� ��������������������- ����2 �����������
������������������������G��������������� ��.��������2;����=��������� ���� 0.��-���������
.�����0.������������������� ���������0.������������������� ����� /. ��������� �����
�����0.�/�������������2���2������ ���� 0.��2 ������������.������������� �����
���2�������������
�
�������� �����������2���2�-���������������� �������2����.���#��2�������������������
�������� ���������0.������ ����������� �������-������1���2�-�����2��-��2 �������
��0.�������������� �������1�� �� ������ �����0 � 0�������#������� �������2�������� ����
�������������� ��������� �������-�������2������ ���������;-������ �� �������0.����=���
���������� ������������0.������-����� ����������� �������2�����������0.��/����-����
�����������������0.������������� ���������/�������������� ���������� �����������0 � 0������
�������0.����������������� /. ������������ �������-��������� ���7����������������0.��/��
���������� ����0.�����.�������������������� ����0.�1� �������� �.���1� ��
�����������0.�������� ������� ���� �����������������������������
�
�
�
�
� � �
GGD-Richtlijn Ventilatie Scholen definitieve versie 20-12- 2006, actualisatie febr. 2008 $%�
��������0.��/�����������0.�������������������������������� ���������/��������1���������������
���� �����������������������.�������������
• )����0.��/��������������!������ �� ���!�������; ����%�,,=�
� @�2����������/��������1��������������� ���� ���������.��������������-������������
��������� ����������0.����� /������ ����������0.���
• )����0.��/��������������������; �������%�,8=�
• )���������������/�����������&1&���%A�A�$���
• 7�����2 ��������� ���������������������������������������� ���� �2�-�����1����
������������������0 � 0������� ��3���%A��0��������0.������;-������ �� ��
�����0.����=��
• )���������������/�������������������������/�����2 ��2 �����������;R�&,���=����
$&���%A����
• )������������������������3���%A����
• )��������� �������1��������������0����� ������������������������1����&4���%A���
• )����0.��/������������������������; ����%�,(=�
� ��� /������ ����������0.�����������������/�����������������������1�������������������/�
����� ����������������0.���������� ����������� ����
�
7��� ����� ���/���������-��������������0.������������ ���������������������������1��������
������ ��������.������������"?"�E+E3�;""'1�$++&=��
�
7�����������44�@�������������������
)�����0.����������������&���������&(($����&�� �� ���$++%������2��-�����/�2 ������������
����������������������������� ���� ��FF���/������� ������������.��/���� ����������1�-����
�� ������0.������������ �������$+&����$+$�����.�������� �����#��2��������� ������ ������
;)67�1�&((,=��
�
'��.���#��2��������&(($�;)67�1�&(($=�2����� ���������������0.������� ����������
�������/�������������������/������������
.����������������������������������������������==������������������ ���������
������������!�������������������� �������������������������!������������������
������������������&������������������������������������������������
��������������
.����������������������������������������� ������ ������ �� ���������
#��������� ���������� ����������������
�
������ ��������������������������������/�������1������������/�������1�����������������
� ��������-����
• ��� �2�-��.����� ����������-������������������ ����� ����������0.��������� ����
� ����������0.����
• ������������ ����������0.��� �������������/���������������0.���������� ���������
�� ����������
� � �
GGD-Richtlijn Ventilatie Scholen definitieve versie 20-12- 2006, actualisatie febr. 2008 $4�
• ��� /������ ����������0.����������������������1�������������������/������ ��������
�������0.���������� ����������� �����������
• ?�������� ��� /�� ���� ����������� �������-���������� ��$���������-�0.���� �����
���0�����������#���������-���� ������� ���2��1������ ��2 �����/������ ��������
������� ��������������
• ������������ ������������������������������������/�������������������������/��������
;�� ����� �=���� /. ��������� �������-��������� ����
� ���������0.��/���������������� ����������0.����� /������ ����������0.����������
• ��� ����
• ����������-��������� ��� ��S�&1%��$�����������������������3���%A��0A�$��
• ����������-��������� ��� ��&1%J%1%��$�����������������������$1E�
�%A��0A�$�
• ����������-��������� ��� ��%1%�5�E��$�����������������������&1&�
��%A��0A�$�
• �����������/���������/�J�����������������������$&���%A���
• �����������������3���%A���
• ����� ��������&4���%A���
�
7��� ����� ���/���������-��������������0.������������ ���������������������������1���������
������ ��������.������������"?"�&+E3�;""'1�$++&=��
'��.���#��2��������&(($��� ����������������� �-����� ������������ �����
�
'��.���#��2��������&(($�2�����1����� ������.���#��2��������$++%1������ ���5��������������
����������� ���0 � 0�������)���������� ������������������ ������.�������0.��0 � 0������� �����
����-�������������������0.���������������������������������0 � 0���������. �����7�����������
� ���������2���������� ������0 � 0��������������������2�����������������2�������0.��������
�/���0.��2 ����������� �������������2�������
�
�������� ��������� ����������� ���0 � 0���������������������������������������,1,���%�������
��0.��������0������������������;"?"�&+E(1���-��%=����-������������ ������������� 7$5
�����2 ����� ��+1&$Q�;&$++����=��'��.���#��2��������������"?"�&+E3�;$++&=�2���������
���� ���������0.����������������������������� ��2��������������.���� ������9#��2�������H�
�����2 ����������� ���:�;��������P�G0.�����1�&((,=�� �� ���� ������������������
0 � 0��������� ������
�
)����-�2������� ���� ������������2������ ������������ �����.���#��2���������>�� �������-����
�������� ����������� �������-��������������0 �����2 ��.����������� ���� ������������ ���
� ��.��������2�.��������� ��,,��#;�=���������������������� ��� �������� ���������
�� ����������� �������2�����������-���������;���� ����=��/�-���������������������������1�
�������������������������� ����� � �0������������ �����
�
�
� � �
GGD-Richtlijn Ventilatie Scholen definitieve versie 20-12- 2006, actualisatie febr. 2008 $,�
A������������� �����������44��
��-���0.�������������������� ����������������������������������2������������-� �������
���.����������� ��������2�� ������0.����� ������ ������2 ���'����������������������
������������2�������������������������2 �� �������������2������������� �����)"������
��������2���������������2����� � /�&(E8������������ ��������0.��/����� ����������1�"?"�
&+E(��������2����������"�6�&+(+��
�������� ��������� ��"?"�&+E(������������������������������� ��,1,���%���������0.������
��0������������������;"?"�&+E(1���-��%=����-������������ ������������� 7$5�����2 ����� ��
+1&$Q�;&$++����=��
�������"?"�&+E(����"�6�&+(+�-���� ������� ������ ������������������������
�����������������������������0.����.���� �������������������������2������������2����
���2�-����������0.�������� �������-���.�������.������������������������ �������-���������
� �� �����0.��������������&(($������2��-���1�����������������������������-� ����������"?"�
&+E(���������-���������������0.�����������/������������ �� ��������������������������/�
��-�������/�������� ������ ����������/�������
�
� �������������������"?"�&+E(�-����
• #���� ���������������� ��������������������������������������� �����������2����������
• ����2�������.����� ��$��A��;����2���2�������=H�
• ���������� ��������0.���� ������.�������&+�<�;T&+�� =��
• ��������.����������������� ��������������1�� ��2���-����������.���A� ����������
�������0. ���0.�������� ������������� ���-���������������������� ��������������
• )������� ������������������������������2 �����������������������������������/�
�����-��������0.�.������� ��2���������� �������1���������0. ���0.�������� �������
2������������ ����
• )����� �������-���������-����������������$14�����������������������
.%'� ��-�����!��/���!$��(��(�6))�����
7������������������������/���������� ��������2��������� ��D� ����1�� ��������� 7$J
0��0���� ����2������������������) ��2���������0��0���� ����� �������� ��&$++����� ������
.�������0.��2�1�� ����-��2 ����.��/�������2������������ �������������0.�������-��������
.������������� ����������������������
'��$++8��������� ���� ��������������0�����;� �1�$++8=���������2����-���.������������
�����2 �������������������������������������� ����0�����2�����0. �������������� ��������
���� �� �� ���������� ����������;�����1�$++8H����� ���%=����-������ ����������-���� ���
������
• ��������2 ������������ ���������������������*���� ������ �����"?"�&%33(���
• ��������������"?"�&%33(���������������2 ������ ��81�&+����&,������A��0���������
��������2������������0.��������������0���� � �������������������������2 ����
� ��$,��A�������������1������������ ����� ��������/2 �������������2���2��
$,��A������������������������ ��(+��%A���������������������������������� ������
� � �
GGD-Richtlijn Ventilatie Scholen definitieve versie 20-12- 2006, actualisatie febr. 2008 $8�
���������������� 7$5��. ����� ����������������� ��$,+�����;� ���������������=�
.��������� �����������
• ������� 7$5��. ���������������������-���1�2����������� ��� ��������. ����� ��4++�
����������. �������������������� ��B�����������%,+����,++����1� /. ��������� ��
�� �������������
• ) ���������2 ��������������(E5���0�������-�� �����$Q�.�������2 ����������
����������������������������1���� �����.������� 7$5����2 ������ ��������������
���������������� ������������������ ������-����������������������������>�� �����0��
�������
�
������-���.�����������������2 ���������������� ��������0.��������������0���� �
#��(!�)(!�/�)���� U� 7$5��. ���1�(E5���0��������
;������5������=�
7$5��. ���1�(E5���0�������
;��0��� 0.��������0��0�=V��
� ���� ����
+��-��������� R�$,+� R�8,+�
'������� $,+�J�4++�� 8,+�J�E++�
''��� ���� 4++�J�8++�� E++�J�&+++��
'''�������������� 8++�J�&+++�� &+++�J�&4++�
')�����0.�� W�&+++� W�&4++�
V����� 0.��������0��0���� ����2�����4++����� ���.������
�
.%,�� ����)���(���������$���(�����'� �� ��(�)(!��������
�� �(#��#���!�$�
M�������������� 7$50��0���� ����� ��������.����� ��������� ����� ���������0.������������
������������������2���������0. �����-��� �������������2��������������������������.���
#��2��������2����������������������������������������2����� ���������������������
����2�0.��� ������ ������������� ������������������ 7$5�����0�����������������������
��0.�������������#���.������������� ����������������.���� ����� ���.���.����.��� 7$5
��. �������������������������������������2 ���������� ���/������������0.����������������
�
����)��� ������������������X 7$Y���������� ������������������������� ���� ��
U� 7$5��. ����;��(E=�
�;������5������=�
7$5��. ����;��(E=�
�;��0��� 0.��������0��0�=V��
)�������0.��������������������
�
���� ���� ������������0�� �%���������
R�$,+� R�8,+� W�$,� W�(+�
$,+�J�4++� 8,+�J�E++� &,�J�$,� ,4�J�(+�
4++�J�8++� E++�J�&+++� &+�J�&,� %8�J�,4�
8++�J�&+++� &+++�J�&4++� 8�J�&+� $$�J�%8�
W�&+++� W�&4++� R�8� R�$$�
V����� 0.��������0��0���� ����2�����4++����� ���.�������
Z������0.������������������������������>�� ��� ����� ���������������������0.����������������� ��� 7$5
��. �����-������������� ���������������������������������0.������������� ��.��������������1�������������
�//�0�B���������� �������� ���
� � �
GGD-Richtlijn Ventilatie Scholen definitieve versie 20-12- 2006, actualisatie febr. 2008 $3�
�
�������� ������������������ 7$5��. ���������0.������������ �������/ 0������ /. ���������'��
���� ������������� ��� ��������������� ��"?"�&%%3(������������ �������������
����2�0.������� �������������� �������������� ����� ��������0.����������0.��� ��.���.����
��� ������� 7$5��. ����. ����� �� /�� ��������.�������� �� 7$5�����0�������
��0.����������������/��������� �����������;$++81���-��8����3=1����� �������� ����2 �������
-�������.���-2 ��.������� ����������� ������������������������ 7$��������������0.���������
�
������0. ������0.������������� �������������2��������������������0.��������0.������������
;-���[�4�&=��
• �/. ��������� ��.������2� ���/��������� ����� �������0.����� �����2���������
��������������� ���0 � 0������2������� �������������-���������� �� /. ��������� �����
��-��������� ���
• 7��������� ����������������������2������������-��������� �����.��������������� ��
2�������� ���2 �������������������� ���0 � 0����������������������
�
.��������B.���������7�����������110����������������!������������'7�,C1�2&D
�����(�� ������� �������������������3��0%�%���7������������������������� ���51
���������������� ������������������� ��051��0%��������E1�0%��+��������5
���������������!��!��������51�;�0%�������01����������;��0%����
� � �
GGD-Richtlijn Ventilatie Scholen definitieve versie 20-12- 2006, actualisatie febr. 2008 $E�
� � �
GGD-Richtlijn Ventilatie Scholen definitieve versie 20-12- 2006, actualisatie febr. 2008 $(�
&� ��#!���!�$�������������
���/������,���. ��������� ���������������������� ���0.�������A�/���������������/������
,�&���. ��������� �� ��� ����������'�����/������,�$�2���������� ����� �� 0.���������
���������������� ����-���.������ 0.����� ��������������'��.��/������,�%�2���������� �����
�����������.������ �������-����� ����������0.��2 ���������������� �����
�
&%�� �)�4)/�
F������ ����������� ��� �������
�������� ��-�2����� 0���/� ������ 0���/� �������������������������0.��2 ���������������� ����
����0.������6� 0���/�� ��������������������-����� ������������������������1��0.�����������
�/�����������������-���.������ 0.���������������������������� ��������� 0���/� ���������
����� ��.����0.��������������������-������������������������������-����� ��FF�� ����-����
�/��������������� ����� ������������������������0�������� ��-�0.�-�2�������������������
��������0.��2 ������� �����0.�����������������������-����� �������-���.��������� �������
���� ����.�������������0.�����
�
�������5 ������������� �������0.�� ��.����0.�����������������0.��������������
��� ��2�������������������������������2 �������� ���0.�����;�0.��/�����������0.��� ��
��/��� ���0�������)"�1�35&$5$++8=���������� �������� ��2������������������������� ���� ��
.����0.��������21���0�����/����� �������.������������� �������-����������'��.���������-���
�����2�������.������-�����������2������������ ��.����0.������������'��.�������� ��
� ��������2������������������ ���������������������� ��� ������0.��������2����
���������/������������������ ��. ��� �)5� ��-�����������������������;#P�=���������
���� ��� ����� ��� ���.���2��-����� ���0.���������������.��������������/� �������0.����
;��������=�������������� �����;��0.�������������=������� ���5�������
�
)���� ��2������������ �����������-������� ����������� ��.����������-�������0��� 0��������
������������������������ /����������@��� ����� /������������2�������� ���2������� ��
.�������0.��������������� ����-���.������ 0.�������.���������������� /����������25����
2��������-�0.��� ������ ���2������� ��������2�����������������������������������-����
���� �-����� �������� ���0 � 0���������������� ���������� �����2���������������
�������������0.��/���������������������������2������������ ��� 0��������� /����������25�
���2��������-�0.������������� ����� ������ ����-�� /���������� ��2���������������������
. ��. ������ ���������������.���#��2���������
�
&%'� ��-�����!��/�) �(���#)����������!�$���
��-���.������ 0.����� �������������;��������� 0.���=�2������� ��������� ������� 0.������
����2 �������� ��.��������������������0.�����7��� ������0.���FF���/������������������� 0.����
������1�� �������������� ��-����� ���������������������.���������������������
� � �
GGD-Richtlijn Ventilatie Scholen definitieve versie 20-12- 2006, actualisatie febr. 2008 %+�
�� 0.���� ������� ������ �2��-����������2 ����� �����. �������� �������.���� ����� ���
� ����� ��2��1�2 �����2 �������� 0.����.��/����������� �- ��������������� ������
��������� 0.��������� ��� ����� ����� ���/�������� ���������������0.����������������2 �������
�����������������/���������������������������� ����� ��2������������- ����/����������
����������25����� ���������������������������� ������� 0.�������������� ����������2������
����������������������� ����� ��� ���������-����2�������� ���������� �� ����������������
�������1�-� ����������������������������������0.�����@� ��������������������0.�������� ��
�������1�2�����.�����������-����0.���������������� ���
G����2��������������������������������� ������� ����� ���/�.������0��� ������������
������ 0.����.���������������� ��.�������������������� 0.��2����� ������- ��� ��
��-���.������ 0.���1�.��/��.���2������-���� ����� ��2 �����/��D�������� �������� 0.����
���0��������@������������0��/��0����� �����������.����������� ��.��� �� ���� 0.����2������
��/��� ��������#������������.���� ������/��������������� ����/�������2 �����������������
.������0��� ����� 0.��������������������'��������� �����.��� ���������������������-��������
��������������������� ��������� ���� 0.����� ��2��������������.������0�/�0������ �����������
�� 0.������������ ���2 ��-�����0�������������������/��� ����� ������������������2������
����.��������������� ����������� ����� ����������� ����������
�
&%,� �����-��/��))��#��(!�)(!��
7����-����� �������� ����� ������0.��-�������.����� ��2�������� ������0.���������� �����
&� @����������������������� �������-��������\�
$� @������������� �������-�������������������� �\�
%� ���������������� �������-����������������������\�
4� '�������������0.��2 ���������������;2 �������� 7$50��0���� ���=\�
,� � �������������� ���0 � 0�������/�.��������� ��������
����������������� ����2�����������-�0.�����������0���1������ ����4����,���������������
�
��� �� ��� ��.��������-������� /. ��������� ��������� ������ ���
• 7����-����� �������� �������-��������1������ ����&1�$����%1���������� ���������
�������
• �������FF�� ������/���������������-���������� ����������� �������-����������
• ������������-���������� �������� �������-��������� ����������������- ��� ��
������������0���� ���������������������0.��2 ��������
• 7����-����� �������������0.��2 �������;�� ��4=������ ������������� ���������
�������
• ���������� ������2��������� ���� �2���������������� ��
��-���.������ 0.����������������������� ������ �������������0.�����0.��2 ��������
• �������FF�� �����/���������������-���������� �������������0.��2 �������� ��
�0.������'�������������� �������0.��2 ����������������������� ��� ��������- ��
� �� ��� �������������������.����� ��2�������� ������� ����&1�$����%��
�
� � �
GGD-Richtlijn Ventilatie Scholen definitieve versie 20-12- 2006, actualisatie febr. 2008 %&�
• 7����-����� �������� ���0 � 0�������/������� ��������;�� ��,=����������� ��� �����
�������������
• ����.��������-������������ ����� ������� ���������0.�����������0.��2 ����������
��-�������;�����������=������ ���� ��2�����������������������
������ �������-����������/���������� �.�������.�������������� ���7�� ��
�����-����� �������� ���0 � 0���������0� ������0.������������������������25����
2��������-�0.����� ��2���������������������. ��. ����1�2��������������-�������
����������������� �� ����-�� /�������������� �����
�
'�������������� ������������������������� ��������������� ��-�2������� ���2��������������
�����0����� ����������� �������-���������;�� ����&1�$����%=� ������������������� �����
��������0.��2 �������;�� ��4=��'���������� ���2��������������0���1�� ������������ �� ��
2����������������/�������������0.������������- �����������'���������� ���2�������������
��������0.��������� �������0����2���������������������� �����2 ������� ������� ������
���0.�����������0.��2 ��������
#�������0.���������������������������-���� ����������-���������������������� �����
0������ ��?��������������� �������� �������������2 0.�����7���������-�������������������
����-�������������2����������� �����0������ ������� � �������������������������� �����
����������������� ����/��� ������������������2�������� ���������-�����������
'��������� ����2�����.��������-��������������������0.������ �����
&%,%�� ���4� (!��
#��������0�����������-�����������2 ������ �������0.���������� ���������0.��������� ����
2������� �������������2��������������� �������-������������������������������
�
���������������� ������������������� �����������
#��������0����� �������0.������ ��2������������������������������0.���������
• ?�����//�A���������������
• ���������������������
• )�0.����������/��0.����������������1�2 ������/��� /������
G0.������������ ��������������� ���2������������- ��1�� ���������� �� ���������� ���
���� �������� �2�-��.����� ��FF���/������� ����-������0.�����������������0 �������������
���0.��������� ������������/���0.�����������-�0.�����������- ���?���������� �������-�2���
���2��0.���0.�����- ���� ������������� ��������1��������������������������1� ���
������������������ ������
�
���������������������������������
#����������������0����� ����������� �������-���������2�����������0.������� �������������
�2�-��.����� ������������������ �������-��������������������� �.����������.�����������
��� ���'������ ���4������������������� �������� ��������������������
�
�
�
� � �
GGD-Richtlijn Ventilatie Scholen definitieve versie 20-12- 2006, actualisatie febr. 2008 %$�
�����!������ �� �������� ��������� ���!��������
#����������������0�������.���� �����������������������/�2��������� �� �����2����������
������ ���5����������������2 � �������2���������� ��-���� /. ��������� ��.������2� ���/�
� ��� ������� ����;-���.��/������4=����� /�������#��25����2��������-�0.�����������.������
� ����-���������)� ��� ���������� ����� /��� ��������������-��������� ��� �����
�� ���� �����7�������������������� ����� ����������0�����������������������������
��������� ��0��;-���[�,�$�$=������������������� /�������#��25����2��������-�0.����������
'��������� ���������������������������� �������������������������������0�����������
2�������������������2 � �� 0.��� /�� ��2�����������������
�
7������������ �������������� ���������!������ �� �������� ��������� ���!���������
• � ����������-��������� ��� ��.��������� ��; �� ����������������������������� �=\�
• ����������� ����*������2����������� ���;� �����������/���0. ���0.�����5���A�/� /����=\�
• � ��-�����������������2 ����� /����\��
• � ��-���������������.����������.������������ ����������� �����������.����\�
• < �����0�������2������������������1�����:��� 0.��������������.���2������\�
• � �������� /�� ���� ����������� �������-��������������������0���������\�
• #���� ���������������� ����
• '��2����������;�=�-������������A� ���� �2�-���
• � ����������������� ������ ���V�
• 7��2�����.������-�������� ���A������������� ���\�
• #�����0. ���0.�������� ����
• '�������������� ���������0.��� ��� ���������� ��FF��� �����\��
V'������ ���,�����������������������������2 ��������������� �������������������� ���0 � 0����������
.���#��2����������������������������� ������ ����� ��2����������������
�
7������������ ���� ��������� ���!��������
@�2���� ���������������� ���� ���������0. ���0.������� ����*������.������������.���������
������������������� ����������������������2������.������������������
" ���������������� ����
• ��-����� /. ��������� ��2�������� ����.������7����0.�����������������������
�� ���� ����������� �������-����������������2������ ���� ��������������.����������
������ ��������������� �.����� ���������-����������
����������� �����������������������0. ����������1���0.������������ ��;�� ����
�����������=��������-������������������ ��;�������������������� ��������-�����1�
�������������K�� ������������ �L=��� �������������������� ���������� �1����� �������
����-���������������������2����������-��2�����1������������/� ����������2�������
G��0.�������� �������������������������������������-����/���������-��������������0.���
�������� ���� ������ ���� ���
• ���� ���/����������������� ���������-������������.�������� ��� ����0.��. �����
��������� /�� �����.������2 �����������-���������-�0.�����������7���������� ��
�������� ����� ��&�E+������������������-����� ���������� ���������0.��2���1����-������
� /��������������� /�� ���� ���������-��������� ���
� � �
GGD-Richtlijn Ventilatie Scholen definitieve versie 20-12- 2006, actualisatie febr. 2008 %%�
• �������-��������������� ���������������� ��������������������-���������� �� �����1�
������������/����� �������.��/��� �������������.��������� ������� �1����� ���������
�0.�����������)����� ����������� �������������������0.�����������2������
��0������������)����� ������������0.��������������������������������������������
���//�������� ���� ���� /������������
• 7����������� ���0 � 0������� ���������������� ���������������������1��������-���
�0.�������-�����?���������������������������������������������������������0.������
����������������;���0.�������-������=������� ���1�� �������������� ��FF�����������
� �1����2�������0.������ ����
• #�������� ��������������� ����*������� ��-���������������� 2 �������������1�� ��
�����������-����������������� ������������� ��2�������������
�
��0. ���0.�������� ����
• ��0. ���0.�������� �����/������0. ���0.��0���������� ������������ ����*���������
����2����� /. ��������� �����2�������� ����.����1�� �����������������������������
�� ��� �������.���1�-�2�����0.���0.� ���.*��B���0.��
'��������������� ����������� � ��������������2�����������.������������������1�� ��
��������� ���0 � 0���������$�]�%�� ��2�������%+Q� /������;������������������������
����������1�"7=��#����2��/��� �����2��������/��������.����� ��������0. ���0.�
������ ����*������� �������� �� ��#��25�������������-�0.��2����������������1�
����������������������� ���������-���������.�������������� �� ���/����� �1�� ������
���/ ���� ��������������������������������������?���������� ��.���"����� ����)�������
� ��6������������0� �������� ����0.���. ��������*�������;")6�=�2������
�����0. ������
• #���������� �� ����.����������0.���� ��� ���������5���������
��� /����������������������� ��FF������������ ��2�������0.������ ������������
������������� ����� ��������� � �0������������ ����������������2��������� ���
2�����������������/����� ����1��/�-��/��� ���� ���-���������FF��� ��� ��-�0.�� ��
�����2����������� � ����������������� ����;���������&>������ �=�2������
��C����0�������/���������������- ����������������� ��������������������������
��0.��������1�� ��-��������������������� ��&>�����&+�� �����2�����������������
• #���������� �� ����.��������������.�����0.�� ��������������������� ����� �����
)����� ������.�����������������������������������������������0����� ����������&+5
&,�� ��2���������� �������
• ?�����0. ���0.������� ����*������� ��-��/�.�����������������������- ���1�������- ���
���������� 2 ����������� ���1������������ �����������.������0.�����.�����/������
������� ��;������� �����.�������0.�������� ��������������� ��������������
�������������� ������� ���� � ���=��'�� ������� ������ ��.�����������������������
�������� ��������������� ��2�������������������
�
�
�
� � �
GGD-Richtlijn Ventilatie Scholen definitieve versie 20-12- 2006, actualisatie febr. 2008 %4�
7������������ ���������������� ����������������� ���� ��������� ���!���������
• @������������ ���������� �������-�������������������� �\�
• < ����������� �������-�������2���������������-��������0.�.���������������/-����
;�����0�����������������=\�
• @������������� �������-������������ �����������/��������������\�
• '���������������� ����������� ������� ��������������� �����. ������ �\�
• @��������������������1�-� �������. ������������������/�-��2�����\�
• �������������������-��2�����������1�-�2����������� ����������������� ��1����
������ ������������������ /������� ���-����� ����������������������������0.��� ��
������������0�D����������0.��� ��2������ /���������
• '����������� �����������������������������.���\�
• �����������������������.������� ��.�����0.���0.�����.*��B���0.�������.���\�
• � ���������� ��� ��.*��B���0.������.���\�
• @���1������ ���������������� ���1���������������������0.���\�
• '��������0. ���0.�������� ������������� ������������ ������� ����������
�0.������ ��\�
• @����������0. ���0.����0.� /������������-������������������� �������\�
• @����������0. ���0.����0.������������/�������������������� �������������� �����������
�0.���\��
• @��������������� � ����� ��������0. ���0.�������� ������������ ������� ����������
��C����0����������0.������������\��
• � ���������� ��� ����0.���0.������.���\�
• ����������1�������0. ���0.�������� ���1���������� ������������-�� ������ ���������\�
• '������������������ ����������� �������-������������ ���� ��.�����������������;�����0���/��/�
W�%,��#�=\��
�
"������ ���� ��������� ���!��������
#������2������������������������ �������������� �������� ����������9��� 0.�������������� ����
�����������1��������������� �� ���� ������������,5&,��������������������2������;� �������
�������2��������=���� ������0.����������������
�
�������.������������ ��.����0.��������2�������������� �����������������0. ���������
��������0�������2���������������������
)���-������������������������� ����������������� ������������.��������� ��������0. �����
-����������������������1����-���������� �� ��������0 � 0������.��/���������������� �������� 7$5
��������.��/��;���� 7$5��������������������������������.��������� ����*�����=1�� ��������
�����������������-������� 00��� �����/���������� ��;� ����� ��&+++�������E++����=��
?�����0. ���0.������0 � 0������������������������� 0�����������2 ������>�� �������������������
����������2�������������2 ���2���� ���� 0.������� �������������������
)����� �������-������������������������� ����������.���������������0.������������� ������
� >�� �����2���������������������//�0������������������ /. ��������� ��.���2�������
2�����0.����1����2����� 0.�����.�������0.����������������5���������������� ����������
� � �
GGD-Richtlijn Ventilatie Scholen definitieve versie 20-12- 2006, actualisatie febr. 2008 %,�
������������ ��������� ����� �����������������������-������������ ����������������0.��
����� ���
�
*��������������� ���������������� ������������ ���� ��������� ���!��������
• @���� ���������� �������-�������������������1������ ��.������ ��� ������ ������� �����
� ���� ��������\�
• '������������������� �1���2�-��������������0.����� �����������2�����������������\�
• G� ������������������0. ���0.�������� ����������.��������� ��\�
• '���������������� 7$5����������������������������� ��&+++����\�
• ���������0�������������������1�����:��� 0.������������2�������\�
�
?��-��������0.���������������2 ��������������-�������������������2����������������
• �������-�0.��������2����� ��.������ ���� �������������� �����
• ����2��������� �����2 ��������������� ����� ������������������������.�����������/�.���
��������
• ����������FF��� ����������� �������-���������-��2����� �������0.��������������������
.���� �� ���.���� /���
• ?�������� 2 ���/��� ���� ����������
• �����0. ���0.�������� ����� ���� 2 ���
• ������������� ����������� �����������������
• ��������� ����������- ����� ���� �����0.����������
�
�(��4%�G����������������� �������0.������� /��������������������� ������������ ��� �����
������������� ���� �����������)��� ���������� ��� ��������2��������������� /�������� ��
�������������������������� ������� �����������0.������� ����������� ����������� ��������
2����� �����0.����� ��������������������-�0.���0.������;�����=��� �������� ���������������
������0.��������������������-������.���.������������1�������������� ���� �������� ���
) �������������������6̂ ^������������� -����;M52 ����&1$��A�$<=�� ��&E+�0��.������
-������ 0.����������2 0.����� ����������������R�+1,���� � /�-�������) ������� ��� ��%�
������.������������� 0.������������������������������������������ � /�-�������
?����������������������������������2��������.����������.������������ �������������������
������������ ��2 ���������� 0.���������� �����-�������������������0.���������������������
�� ��� ��-���������� ���-��������. ��������� ���1����������������� ��������������� ������
) ���������-���� ��� ��-���� ���.������� ��K��0.�L�����������-�0.��������������-�������������
���� ��������������� -����;M52 ����%1%��A�$<=��#����6̂ ^�;M52 ����&1$��A�$<=��������
�����������������
&%,%'� <�(!�$���
?��-��������0.����������.�����������/���������������� ������������������0.��2 ����������
������.���������� ����� 7$50��0���� ���1�.���������� ����������� ���0 � 0���������.���
������� ��.��������� ���������
�
� � �
GGD-Richtlijn Ventilatie Scholen definitieve versie 20-12- 2006, actualisatie febr. 2008 %8�
7�������98�&������������
7����-����� ��.������������� �������������������������:������2����������������1�������
7$5����������� 7$J0��0���� ���������������������0 ����� �� ����������������������������
����������������������2�����������������������0 ��������������� ���������������2 ��
��� ���/������������� �2�-���-����� 7$����� ������������� ���������� 7$����.���� �5
���������� �������0.��� ���
�
����������.������������ 7$50��0���� ������������2������������ ���8��7�������������������
������������ ��������� ��������������������������- �����������/���2�������� 7$50��0���� ����
��������,����������������0.���� ����������������������/��� ���/� ��������0��������������
��-���������������������������.�����������������������.��� �� �� �2�-������������1�.���
��������� ����������� �������-����������������2 ��������� ��.������������� �������� ��
�����.���������������� ������������������.�������
'����� ����. ������ ��������������� ���� ����� 7$50��0���� ������/��� ���/�-���1�-�����
������0��0���� ����.����������-���������.����2����������-����0.������������������
���0.�������
�
7�������.�������������������
� ����������� �������-��������������0.������������-����2��������������������������������������
������ ���0 � 0�������� �������������������2������������
'���������������"?"�-������� ��������.�����-�����������������������2 �� ��� ��2������
� ��� ���/��������-������1������-�2�������������� ������ /����1��������� ������������
) �2�������0�����>������� ����-����� ��������.���������������2 �����2 � ������ ��
�����2�����1����.������.��� ��������� �- ����������������� ��������������������
�����0� ��������������/���������� ������������������������ ����������������������������
����- ��� �����������-�����#��25����2��������-�0.����� ��1� ���. ��. ���1����
��� ��������.���������������������
) ���������������� �������-���������� �����/ ���� �������� ��������������2 ������ ��2 ��
���0 � 0��������1��������������������"?"5��� ��������.���1�
�
7������� ��������� ���
���������� ����������������0.������������������_A�����������������.��������������������_���
������������������� ����� ����� �����������2�������.������������� /���������� �����
�����//����������������������� ��������2������ �����0.������ ���.��� �� ����������������
� �������������0.��� ����������������������2���������������������������.���� ����������� ��
����������������������.���������������� ��-����� ����0.��������������� ���������������
�
��������� ���� ��������������� ��������� ��.��������� ����������������� ��������������� ��
������������������� ��2��������������� ��.���#��2���������
7��������� ������ �5�����2 ������������� 7$50��0���� ����� ��2������ /�������� ������
���������� 7$50��0���� ����;R�E++����=����������� ��������.������ ��0 ��3������������
00��� ����� 7$50��0���� �������������� ��������� ��0 ��,��
� � �
GGD-Richtlijn Ventilatie Scholen definitieve versie 20-12- 2006, actualisatie febr. 2008 %3�
��������� �������������������� �����������-����-��������0 ���/����������� ���������-�������
� ���������-������������� ����������� �������-�����������A�/�� ���������-������� ���������
� ����������� ���0 � 0�������
�
?��-������������.�������������������.������ ����� ��.��������� ����������
• #����������������.����2�����.��������� ��������������������������� ����� /� ���
� ����� 7$J0��0���� ����� � �����������������������������������.��/������ �������������
������.��-��/�������0���� ����������������������������������� 0��� ��;-���%��
���.���=1������ �������������� 7$5����������������������2�������B��������)����
�������0.��������� ��������.����-���N �0���0���� ��1�&((8��'��#��� ���3�������
������������������������������� /� ���� ����� 7$50��0���� ����.��������� ��������
��������������
• M���.��������� ��� ������������������5��/��������������;�����%A��0=�������
/���������� ������������;��%=�� ��.��������� ��������2������������������-��
���.���������������0� ������������.����������������������5����2������ ������
���� �� ������������ ������� ����0. ���0.�������� ������ ����������������������
�������������������� �2���������� ����������������2�������.����������
��0.������������ �� ���������������
• ?������������.�������.��������� �������������� �������.������������ ������
�� 0��� ���7��.��������� �����������������2�����0�������������������.������.����
�������� 0��� ������������������������2��������0��0���� ������� ��������������M������
0��0���� �������.����������� ������������� ��.��������� �����������������2�������
��-�����.�������� �2�������� �����������������0�����>��������������������
2�������������������
� ����������������������������� 0��� ��.��������� ����������������������������������
�������?���.������.����� ��2�������������������������������� ����2 �� ����
����0.���������������������/�0����������0��0���� ������������2������M������ /� ���
� �����0��0���� ����� ���.��������� ������������������������-�����.��������������
������ ������� ���������������� ������� �������������������� /. ����� �����
2�������� ����.������
&%.� ��#!���!�$�
���������-����-� ������0.���������.��/������,�%�������� ��2������������������������ �����
&� @����������������������� �������-��������\�
$� @������������� �������-�������������������� �\�
%� ���������������� �������-����������������������\��
4� '�������������0.��2 ��������������1�2 �������/����� 7$50��0���� ���\�
,� � �������������� ���0 � 0�������/�.��������� �������\�
��� ��2������������ ��&����,��������2������������������������2�����������������
#���������������������������������� ����������� �.���1�.������������ �����
������ �������-�����������������������0.��2 ��������7��������� ����-������������ �� ���
������2�������� ����������
� � �
GGD-Richtlijn Ventilatie Scholen definitieve versie 20-12- 2006, actualisatie febr. 2008 %E�
�
7����������������� �����������������
'��.���#��2�������1������������2�����������������������.�������"?"5��������� ��������
����������0.�������������������������0.����-�0.������ ���������������������������������
!�������������������2����������0 � 0�������������������������� ��������2����������� ������������
0 � 0������2������ ���������� ����������� >�� ����� ���� �������0. ���0.�������� �����/�����
��������������������� ��� �����/�����������'������ ����������� ������2��������� �2�-����
������ �������-����������0.����-������������.��������/������������ �������������#���� ����������
������ ����� ������������.���2��������������������������
�����������.������������������������������� �����2����������������-�������������M���
�����-���1�������.����� �������0���1�� ����������� ������� �����0������ ������ �2�-��.����
� ������������������ �������-���������2��������� �1��/�� ��� �������2��/�������� ���'��
� ����� ��� ��2�������� ������������� �����������������1��/�� ���������-������������
�������.���������� ��� ��������������-2 �����������;#������������ �=������-����� �����
���������� ������������������0.��������������������� ��2���������.����� �������������������
/����������25����2��������-�0.���
�
7����������������� ����!����������������� ����������
7����������� ��������2����������� ���������������������1����������������� ����� ����� 7$5
�������2��������������� �������-���.������������2 �����;� �1�$++8=����-��.������
�����2������������ ���������� ������������ ������������������2 ��/�0 �������� �������������
�
B��'�$��)�(�C�
9�+3:CCC�
��'�$��)�(�CC��
9�+3:CCC�
44�� 44��
D6)�!1! )(!�� �)���#��!�$�
R�$,+� R�8,+� G����/���������2���2� 7��2����������������2���2A������ ����
$,+54++� 8,+5E++� G����/��������� ����
���2�
7���2���������� ��� ���������
�������������� ���������1�
������������������� ������� ��
4++58++� E++5&+++� �00��� ���� � ���������-����2��������1�� �����
������ ������� �1�� �����������
���2����������������������
8++5&+++� &+++5&4++� ��������� 00��� ���� @�������������������� ���������
��������������� ������� �����-�������
�������2�����������������
W�&+++� W&4++� 7� 00��� ���� �������� ���������������
V�U 7$5��. ���������� 7$50��0���� ������������������0.����������� 7$50��0���� ������������������0.���
VV���� 7$50��0���� ������������������0.�1���0�����/����� 0.��������0��0���� ����� ��4++������
VVV��(E����.���(E5���0�������
�
�� ���
'������ ������� ���������2����1�� ��������0.��������� ������� ����������������
�����-�������.���1���������2 �����������������-�������2 ���������������� ������������7��
.��� ������� ��������������������2������������� ����������������������2 �������� ��.���
� � �
GGD-Richtlijn Ventilatie Scholen definitieve versie 20-12- 2006, actualisatie febr. 2008 %(�
������������������������ ������������ �������1����.����������� �- ������������0.������
���������-���.���������������2���������������������-�0.����������� �����������������
���������2���������������������
• ���������������� ������������������� ����������� �������-��������������2����������
�������)�������2�����2 ����������� ����-����� ����������0����� ����� �2�-��.����
� ������������������ �������-����������
• ���������������� ��.��������-����� ����������� �.�������.������������ �����
������ �������-��������
)�������2��������2������-�0.����������� �������-�������������1�� �����/����0.��
������ ��-����������������������������2���������2 ��������.������ ������
• ��������� ����� ����� 7$5��������
����������� 7$50��0���� ����2�������������������������� �����
��-���.�����������������2 �����2���������� �������.��������2 ��/�0 ��������
���������������������
• ?����������������� ��������0. ������0.������������; ��� /��������� �������������
7$50��0���� ���=����������������0.��������0.�����������;-���[�4�%=���
�
�������������������0������������ �������������������������������� �������-���������-���1�� �����
.���� �- ��� ������������ �� 0.���������������������������� ��0��� 0��2������
����������������� /����������25����2��������-�0.���
��������.��������-������������ ����������� �.�������.������������ �����
������ �������-������������������� ��-���1�� ��� ��� ������������� ���������������-�������
������� ��������������������
�
��������� ����� ����� 7$5�������������� ���������-�������� ������������ ����������
����������������� ����� 7$50��0���� �������.�������1����2����2���2��������� �� �����
������ ���5������������������ �������-�������������������� ��-������������2����������������
����� ��2����������� �������� ��������� ����������������� ��-����� �� ����������������.���
����������� �����2�����������������/���� ������.�������������� �����2�������������������
������ ��� ���������� ��� 7$5�����0�����������������7�������������2������ ��� ���/�����
�����������2��"�6�� ��2��������0�����������
�������� �����. �� ������2��-��������-�����0��� ��������.������ ������ ��������� ������
������������� ����������� �����
�
G������
� ����������������������������-������������ ������� 0.���1��������������������������� ���
-�������� 0.�������������0.�����������0.��2 ������1����������� ����������2������������
������������������ ���1�� ���� ���������2������� ���������-�����������������1��������������
� ��������������������� ���������������������������������0.�����/�� ���������������
�������������������.�� �̀1�-� ������0.��������� ������.���������/��������0.��� ����������
� � �
GGD-Richtlijn Ventilatie Scholen definitieve versie 20-12- 2006, actualisatie febr. 2008 4+�
� � �
GGD-Richtlijn Ventilatie Scholen definitieve versie 20-12- 2006, actualisatie febr. 2008 4&�
0� ��1���)(!���������
0%�� ����! )(!���
����1�����1���N�������P�N����� ��*������0� ���������2����������� 7$�0��0���� ������ �����0��
����������*��������*����������M�G���//�0������������ �� � �*�����/��.��&((45&((8�#�G?�
����*�� � ��'���������1�&+1�$485$,31�$+++��
�
���1����� �1�������������P�N��������/��" ������������������������H����������������2�����
�2 �������� ��.������/�����������0.��������0�a0.��\�)"�1�"��2������-��������������1�����
� �1�$++,��-���222�����������������-����������%$(E&��
�
# ������1�<���1�G����<�����*1����#� ���1� ��� ��"������P����#�����?� �� ����� ���
�������� �����/� ��������� 0���� ��0��0���� ����������0.����0� ���������N��700����?��������
�*��1�&1�8%(58431�$++4��
�
#�������1�#�1�M��#��������P�������� ���� . � 0����- ������/��������D� ���*� ���K��0��
���������L���G�6�?1�&+4,5&+,,1�&(E4��
�
#������ 1��� �1������# ����1���<��6 ��1� ������G���� ������P� ���?��������#�����������H�
�����.�� 0 .�����G�M1������ �1�$+++�
�
� �� ���1�G�1����#� ��������P�<���������������D� ���*��������2���������b����0�� *50 ���
0������������N�������0��� ��.1�E$;%=1�4%$54%41�&(($��
������1�N��� ��P����G���������������-���.�����������������.�������������������2���������
"����� ����'����������������������������-���.����-����"71�������1�&((%�
�
�����1��������2 ���������������� ��������0.��������������0���� ������"����� ��1�$++8��
@���222�����������������-����������%,E(+�
�
����������1���1����� ��#������1�N�����2��1���N� ����N ������P����<��/������
��-���.����������� �����2 �������������������6')�1�#���.����1�$++4��
�
��>1���1����� ���*1� ��������*1����G �-����1����G�� ��� ��P����� ������'�0�� ������������/�
� 0���� ��� ������ ��� 7$�����00�������0.�����������N��?��������������1�,1$485$,$1�$++%��
�
����1���������P�"������G0.�������#��2�������H������2 ����������� �����"71�� ���������(45
##'56&,%31����/�1�&((,��
�
� ��1���1��� ��#������ �P� � ���������>�#���������������� ����0.������G������� ����������
��-����������2����'GG7AG#61�6������ �1�$++4��
� � �
GGD-Richtlijn Ventilatie Scholen definitieve versie 20-12- 2006, actualisatie febr. 2008 4$�
N �0���01�N������ �������������0 *���������'���N���� ��,3H�3,853,(1�&((8�
�
<��� �1�G�1�N��6 . � �5� ��������1����6�. ��P�"��� ��#���������;��������=�����5
��0.������)����� �����0.������������2 �������� ��.��������������������5"����� ��1�M���0.�1�
� ���$++$����!������������ �� ������
�
� �����-���.����������������2 ���������������� ��������0.��������������0���� ��� �1�
��/������/��� ������� �����$++8��@���222�������������1���-����������%,33(��
�
���1���N�1����<� .���1������>1� �?��������*1������ �.�������1����G � /�P����� �������
'������� ������/��.��0��0���� ������/�� 0���� � ����.����0�������������0��������������������
�������2��������� �*��0.������N������� ����� � �������0�1�,+1�&(,35&(831�$+++��
�
������1���1�6��"��� �1�������������P�"��� ��#���������;��������=�����5��0.�������������
�������>��������0.��������������� �����������������"����� ��1�M���0.�1�$++$����!����������
�� �� ������
�
�������1���N��P�������� �.������������������ ���� ����.��� ��0��������������0.�������/����0��
�����������/��� �0�\���0����0 �������2��/��.������� ������'���������1�&41�&581�$++4��
�
��*��1�����1�����c��-1����G� ��0 ��1�7��) ���d��1���G���� ���P�����*������������������
/���������� �����������5��� �����*���������� �����0�����0.����0.��������'���������1�&4�8,5
3$1�$++4��
�
������1���<�1����������0�����P������� ������6�����/���0���� ��� ���0� ����2��.��������� ���
�����*�� ��1�.�����/�0 ����1� ����00�� ���0���� ������'���������1�&+�$&$5$$&1�$+++��
�
�����1���<�1�6��?�� �����1� ��G0.������ �����������������0.����������'��.�� �������/��.��
� ����0 ��;������'=� �������; ��/�'=� �����������������/����G2����.��0.��������.��.������.�
������� ��*�0 ����������� ���*���������������0.�������2��.� ��.� �2.�� ����������-������
0 �� ��������N�������*� ����'�������(&1�&+835341�&((%��
�
�* ��1����1�G����N�.�����1�@��@��1����� ��1���<�� �-�1G��6����0��P���<�������������0�����
�/� ���������.��������� ���������� ���������������� ��������*�����//�0��������������������N��
6������� ����� �������1&8(�&&E35&&(+1�$++4��
�
�*.�����1���"�1�?��7�����P�7��� ���������'����������������������0.����H��������.� ��.� ���
���/��� �0�������� ������ 7$50��0���� ����������0��������'���������1������41�%8(5%341&((8��
�
""'�;"����� ����"��� ��� ���5���������=��)����� ����� �������2���5�#�� ��������.���������
����2���2�;"?"�&+E3=�����/�1�$++&��
� � �
GGD-Richtlijn Ventilatie Scholen definitieve versie 20-12- 2006, actualisatie febr. 2008 4%�
�
""'�;"����� ����"��� ��� ���5���������=��)����� ����� �������2���5�#�� ��������.���������
���� ���������2���;"?"�E+E3=�����/�1�$++&��
�
""'�;"����� ����"��� ��� ���5���������=��"����� ������� �������0.������;"�6�&+(+=�)����� ����
� ���0.��������2����)������������ �����2�������������������1� /�����������"?"�&+E(��
���/�1�&((%��
�
"����� ����"��� ��� ���5����������;""'(��"����� ������� �������0.������;"�6�&+EE=�)����� ����
� ��2�����������2��������2����� �2��-��������������������������� ����������������� ��
������ �������-�������������/�1���0������&(((��
�
"����� ����"��� ��� ���5����������;""'=��)����� ������������������������2��H������ ���5������
����������� �������< �����. ��������*���������"?"5?"�&%33(�����/�1�$++4��
�
�������1�N����1�'��� ������G ���1�#������� ��6����*5� 0.��1�#��#��������/�P�N�G����#�������
�� ��.�0���� ����1� 7$�������� ����������0��� ���������0.��0.���������0��������'���������1�%1�
,E$5,E81�&(E3��
�
6����0�1�G�"��P���<����������6�����/�������� ����������/�0������� ��������������� ����/����
0 ��������>����0��0���� ������'���������1�&%1�$%35$4,1�$++%��
�
G��� ���1�7���1���N�������P���N���������������0� ������/������� ������ ���� ��� 7$�
0��0���� ������2��.�.� ��.� �����.����������������0�����0� �� �������������� �������������
'���������1�(1�$$85$,$1�&(((��
�
G.������1�����1�6�������1���N���������� �������0� ���������2����0� ������� 7$50��0���� ������
����������� ����� �0������ �.������� ���'� .���'���������1�&41�%%%5%4&1�$++4��
�
G���1�6��� �������#�������������6�� 0������� ��1����)��.��//�P�N��� �������������P����
������� �1�������� �1�&((8��
�
G�����1���1����"���e0��P� ���?���������� �����/��� �0�������0��� �*��0.��������������
��� ���������.��D� ���*��/�������� �������0��������'���������1�4&%54&E1�&((8��
�
G�����1����P����"���e0���"�2������� ������*������ /�����0���0.��������G2����H��//�0������
��.� � ����>����������0.��?���������� ��.�,,1�&E5$,1�$+++��
�
���21�<�#�1�����N�?��� �����#���0��5�� ����P�N��)��.��/���0��5��� ���������������0.�����
.���9��0����������:5�*��������")��&%31�����$%1�&((%��
� � �
GGD-Richtlijn Ventilatie Scholen definitieve versie 20-12- 2006, actualisatie febr. 2008 44�
)67���#�������.����������0.���0.�������0.��/������������.������2���� �����22���������
����� ��� ������ �������22������;#��2�������=��G� ���� ������8E+1�&((&�
�
)67��#��2������������/������)'''������������0.���0.�������0.��/����������������� ��
� ������ ���������������2��������������������2��H���������%&&����%&$��G� ��0��� ��1�
&(($�
)67���#��2������������/������)'������������0.���0.�������0.��/������������.������2���
� �������������2��������������������2��H���������$+&����$+$��G� ��0��� ���$(,1�&((,��
�
)67��#��2��������$++%�������������� ��)67�1������ �1�&,� ��������$++8��
@���222����������������������2�����������1�2�����������������/�-���222�2���������
�
)67���6�������#��2��������$++%�������������� ��)67�1������ �1�&�����������$++8��
@���222����������������������2�����������1�2�����������������/�-���222�2���������
�
� ���0��1���1�N��G������1����#��0.�/���� ���)����� ����� ���.� ��.�������5�������� ���������
��������������������/���� �?����� ����������0����� �*�G0�����/�0� ����������������
;?M67)?"=��'���������1�&$1�&&%5&$E1�$++$��
0%'� A���!(���
���� /�����222� ��� /��������
�
��-����#������222���-�������������
�
��������������222�������/�������
�
����<���������222������������������
�
��-����������2���222���-���������2������
�
'��������������G���������G������������ ��7����-�������.����������� �������2���� �� �����
;'GG7=�222����������
�
"7)?��222����������������
�
))��222���������
�
M�G��?���������� �������0���������0*�222��� ����A��0�A� DA�0.������
�
)67��222�����������2�����������������������������2�������������
� � �
GGD-Richtlijn Ventilatie Scholen definitieve versie 20-12- 2006, actualisatie febr. 2008 4,�
2� �(��//���!��()�(!���
�
������(��
�/�������#��25����2��������-�0.��
�/�������7����2����
�/���������-���.���A���-����
�
�����-��/�!��()�(!���/6)�!(�!(��!�����!�!���
#�����������5�����-����2���������������0�����0�B������� ���������������G�������
��������� ����������� ��������������� ��������������.�������������� �� � ����������
���� ���.�������� ������0. //��1��/����� ���������������������������0.�1�������1���0.�������
���������� ����������� ����� ���/�.��������-����2����������� /. ������������
?�����1������-����������������1��� /. ������������� ���-����
�
#����#� �2�
"����,4�1�83+$��"�� ���������
���+%&354$,$++�
�
##��#������ �#�������������������
?���� 0.��2���4$�
��������3341�%+++���6������ ��
���+&+5$443+$,�
222������������������
�
#��6� ������������������- �.����
������ ����&E1�%E&&� �������/�����
���+%%5$33%88(�
222�����5 �������������
�
�����5��*����6 ���������'����������
G������� � ��8+1�8$&3�< �� ����0.��
���+4%5%483E3E�
�������������������������#��0.1�������� �1�6������ �����@2�����
222�0.�������
�
��)�������
� ��&(&4�
��������&&%$1�%E++�# ������/�����
���+%%548E$+++�
222��.������
�
� � �
GGD-Richtlijn Ventilatie Scholen definitieve versie 20-12- 2006, actualisatie febr. 2008 48�
�
�������� �� ���5������������ ������
������ ��2��1���������$341�$4&+����#����� ����
���+&3$58%,%++�
G��������� ��4E 1���������&%8�348+�� �6�������
���+,4E5,%,,4+�
222��2 �����
�
��0.������#����P�� �������
��������&43,1�%4%+�#��"���2������
���+%+5$%&&%33�
222���������
�
�2�
� ������ ���&&1�34&3��?����������
���+,3+58(((&&�
222�� �2�����
�
"7�#��2����7����������
) ���������#����� �2���8�
��������4(1�$8++�������/��
���+&,5$38%+++�
�
����������P�#���
) ��2�0������� ��$�
��������$%%1�34++��?����������
���+,3+58(3(&&�
�������������������������� �1�������1�������� �1�#��� 1�� ����0.�����6������ ��
222�2����������������
�
���6 �����������00����� �������0.�������������������� ����0����/�0���������� ������-�����������
���������������������222��� �����
�
�
�
�
� � �
GGD-Richtlijn Ventilatie Scholen definitieve versie 20-12- 2006, actualisatie febr. 2008 43�
3� ��1!�!(!���
�
#����������/��0���� ��������/��0���������.���� ���������� �������������������1�
0������1�����������1�0������0 ���1���������� ��1�.���������������
� ��0����������������.����������������� �������.��� ��0.��2���
� ��������;#����#��2�������=��
�
#�-��������� ��� ����������������� ���� �� ���$���������������� �����������������
�
#�-��������� ��� �������������� ���� � �� ���$������������� ����� ������
�������/���������������������
�
<� ���� #�-��������� ��
� '���$���������������� ��������� '���$����������� ���������/�������������
#&� W�+1E�5�S�$� W�+1,�5�S�&1%�
#$� W�$����5�S�,� W�&1%�5�S�%1%�
#%� W�,�5�S&$� W�%1%�5�S�E�
�
�2 �������� ����� )����� ����2 �������������0.���� ����������������������������
��������0.���� �������������FF���/������ ������������1� ��� ��������� �
��������������-��������1�2����� /��������;"?"�&(E3=��
�
��������/��0���� �������������� �������/���������22����������������0�����/�
�� ���� ��1�������-��/����������������������.�������������� ����
���������������.�����������;#����#��2�������=��
�
"?";5����=�� ?��������.���"����� ����"��� ��� ����'�����������������������������
�� ����� ���������� ������0.�������?��-��������������������.���
#��2��������-���� ���2�-������-��-���� ������� ������ �������?��� ��
.���� ������� /��2�����2�������
"��������������������.���#��2���������/���������� ������2����������
���������-���� ���2�-��1�����������������2�������������� �������
� ��� ����� ��� �����-������ ���������.�����������. ��. /��
2����������������������� ���2�-����������� �� ���������������
��������������
�
"�6�� "����� ������� �������0.�������?���"�6���������� ����0.�����2�������
� �����������2 �������-��.���������� �����"�6�2��������� ��� ��
� ������������2�������2 0.��2������� ������ �������������� ��
2������
�
� � �
GGD-Richtlijn Ventilatie Scholen definitieve versie 20-12- 2006, actualisatie febr. 2008 4E�
7����2��������2�� �����2��/����������� �����������21�2���������2��/�2�������������
���������-����0������0�����������0.��������������������������������� ��
�����2�����
�
7����2���/��0���� ��������/��0���������.���������� �������2�����
�
7����������� ����-�0.������ ������ ����0.��� ����������������� ������ ������
��������
�
�0.��� ?�����0.�������������� ���� �����������������0����� ����� ��
. ����������������� ��������� ����������� ������������� ������ ��
�����0.���������1���������������������������������������.�������������
-�����
�
)����� ���0 � 0������ )����������������������������0.���� ��&�� �0 ���
�
)����� �������-������� ��.���� ��0����������1�������������������������� ����������0.��
� ��������1�.���������������� ����������0.���/���������0.��� ������
�����-������������������ /������ ����������0.��� ��������1�
2 �������������� ��������� ���������� ���� ��2���������� 0.��
;�����"?"�&(E31�$++&=�
�
)����� �������� � ��������������������_A�����������������.��������������������_���
�
)������/�������� ���������� ��������������/��0�����������������������������/�������1�
���� �������������/�����������-��/������2� ���������� ����� ��
����-������������� ������� ������������������1������ �������1�����
��0.���0.����������/��������������������;#����#��2�������1�$++8=��
�
)������/�������� 6�����������.��������������� ��������1�� ��2��������������2 ����
��������������������/��0���������������� 0������������� ���������
;#����#��2�������1�$++8=��
�
)������������ �������.������0.������������������.���������������� �����������
�������������� ��2����� �����������.����FF�������������1�-�� �����
�������������2��������������������%���0.�����������;#����� �������
#�����������=��
� � �
GGD-Richtlijn Ventilatie Scholen definitieve versie 20-12- 2006, actualisatie febr. 2008 4(�
�
+� ���))�4���$������/���!$����
�
���������������������.������������-����FF���/������0��0���������;�=�����-����� ��
0������ ��
�
�.��� ��� ������#�� ��1�)67�5'����0���1������)67�1������ ��
�.���#��#���-�� 1�#���0�������
�.������� �������1�����@�������5#� � ����
�.�������������1�"7����/��
�.���N��� ��������1�M����/��P�����������'N����5)�0.��
�.���<��G���� �����1�7����-���������������������-���������1�#��� �
�.���6��� ��G�����1������������ ��
�2��� �����1�����������������1� /�������N�@�
�
�
�
�5� �)����(���!�$�6��/$���4�
�
�����������
�2����� ����1������0.������������������2�����1�����6������ �������
�
������2���������
�2������ ��1�##��#������ �#������������������1�6������ ��
�2�����������1���������-���.�����������1�#��� ����<����:���#� � ��A@��� ��1�#��� �
�2����� �����1���������-���.�����������1�����6�����'N����5)�0.�1�@2�����
�.�����������1������0.��������������1��������������������������������
�
�����0�0�!���� �������������� 0����
�2��"��� ��#��������1������0.��������������1�� �1�6������ ��
� � �
GGD-Richtlijn Ventilatie Scholen definitieve versie 20-12- 2006, actualisatie febr. 2008 ,+�
� � �
GGD-Richtlijn Ventilatie Scholen definitieve versie 20-12- 2006, actualisatie febr. 2008 ,&�
�������
�
#'N���?�&� �����0�����������0�� ������������5��0.������)����� ����� ���0.�����������
�2 �������� ��.����������������
�
#'N���?�$� #��2��������$++%1�.��/������%�&+�; �������%�485%�,(=�
�
#'N���?�%�� ����2 ���������������� ��������0.��������������0���� �
�
#'N���?�4� )� �������������������������� ����������� �������-�������������0.��������
b��0��0 ��������������������N�@�
�
#'N���?�,� #����������� ���������������������� ����� �������������� ��
������ �������-���������������������������
�
#'N���?�8� �������.���������.������ ����� ����� 7$50��0���� ��������0.�����
�
#'N���?�3� #����������� ��.��������� �������� ������ /� ��� 7$�
�
#'N���?�E� )����������������� ����� ����0.������G� ������ ��FF�� �����.�����
�
�
� � �
GGD-Richtlijn Ventilatie Scholen definitieve versie 20-12- 2006, actualisatie febr. 2008 ,$�
� � �
GGD-Richtlijn Ventilatie Scholen definitieve versie 20-12- 2006, actualisatie febr. 2008 ,%�
!"�)$���� ���"� (#����(���� (�)�!���!�$������! �(�!"�����(!�)(!��#)��
� ������������/6)�!(�!(�#)����(��!�����!�!���
�
'��� ���$++$����������5��0.������K)����� ����� ���0.������������2 �������� ��.���
������������L�������������������� �������������.�������������� �������0.������2 �����
0���� �������� ������2 �������� ��.����������������� ���0.��������2���� �����0.��2 �������
� ������� �������//�0��.��������������-���.���������������� ������ ��������������
�
������ ����-����0.����������$++$�2 ��������� ������������ ������������� ��������������
����������������2 �������� ���0.���������������������� ���������������� �� ��������
��-���.����� ��������������
'�����������������������0.������;$++$=�2����� ��������������� �����.���������������� ����������
������ ����*��������)����������2���������� �������������� ����-��/��)����� ����2�������� ���
�������� �2�-��.����� �������� �����������.����1���������� �.����.���� �����.���/����������
���������'�����������������������0.������2������������������2�����2��-����-������� ���0����
������������� �������0�������� ���������2�����������-�0.���)����������2�������������
� � �������� ���������������2 ����������������1������������������������0�����������
2��������� ������������2��������������0.�����������������.���������������������
������ ���0 � 0�������������2 �������� ��.��������������������������-�����������0��������������
���������
�
'������������������ ����� ���������� ������.������������ �������0.���������������-�����������
�������������0���� ���������-�������������.�����������������.��������������������0.������
������ ������#������������.���#��2��������.��-�����
�
�������������������-�������������������� 0�� ���������� �����.���������0.�������
�����0.������� ������� �����������0������ �� ��� �������� ����.��������� ���-�������� 0.�1�
2����������������������������.���������� �� 7$� �������� ����� � ������������2����������
������ �������� �������������������� ������/�.���������� ������ � ������������ ��������������
��������� ���������������������2�������
'�������0.������2����� ������������2 ���������.��� 7$5��. �������2 ����� ��&$++�����
���.������������������.���������� ����-�� �� ���������������2������������0.�����
��������2����������0.�������7������ ������������������2 ���������������0.��������
2��������������������������2������������0.���
?�������.��/��� ������0.�0�������������������0�������1�����������������1�������
������ ���� ������������ ��������� ����0.�0��������������0.������;$++$=��
?�������.��/��� ��0������ ��������������� �������������� ��������0.���0.���.����������
�� ���� �����
�
���2���������.��/����������������0.����������$++$����.��-�������������-�����������0�������.���
������� ��.��� 7$5��. ��������������2 �������������������������5��0.������K�������
� � �
GGD-Richtlijn Ventilatie Scholen definitieve versie 20-12- 2006, actualisatie febr. 2008 ,4�
�������>��������0.��������������� �����������L�2����� ������� �����������������������2��
��0.��������
?��������������� ���� ���0�������������������������2 �������� ��.����������������
��C��������1�2���������������������������-��������������������.��������2����0.��������������
���� 0�� ���������� �������0.����������$++$��)�������������������� ����-�� ���0����- ��2������
���2�-���� �� ���������������
'�������0.����������$++$������� 0.���������� ��������������2 ���������.��� 7$5��. ����2���
�������0.�1�� ��������������� ����� 7$5��. �������� ���������- ��� ����2������
��������2����
������- ����������� �������������������2������������������������� ���� ����������
�����41����0������ ������������ ����������� ��������0.���0.���.���1�2������������.��-�����
�������� ��.���� �������#�����������������������
� � �
GGD-Richtlijn Ventilatie Scholen definitieve versie 20-12- 2006, actualisatie febr. 2008 ,,�
!"�)$��'� ��6�����!(�'55,8����1��(�/�,%�5�9)�(!/���,%.0�,%&+:;�
� �(#��#���!�$�#)������#����!"1�$��!��8�#����!"1���!�(�8�
(�!��(��!�(������)���!�(��9���<8�'550:�
�
E�,%�5%�%��!��6���6��
�������0�;E
&��?���������2������22����.��/������-�� ���������-��������������0.������������� ������
�������/�������1������������/�������1�������������������������� �������1�� ��.�������� ��� ��
��������������-���.����� ��������2 �������� �������������0.������������2���������������
$��)���-����������������������/��0�������� ����%�48�&����� ����%�48�$������0.��/����-����
���2�-��1�2����������������������/��0���� ��������.������������������������������� ��
��������� ������� �����������0.��/������
%�������������������������� ������ ��������������������/��0�����2 ���������� ����%�48�&����
� ����%�48�$�����������0.��/����� ���2�-�����
�
����%�48�&����%�48�$�;����� ����� �� ���=�
��������������.��/������%�&+������ ������ ������-���������!��6���6�����������2���/��0����
V6����������� 0��������������������������0.���������������������.��������#��2������������������� ��
.���������������/����������� �1�� ��� �������������2 ��������.������������/��0. �����������//���2�����
��2����1�-� �����������0.���������� �������� �������������������������������������������������
��������������� �2�-��.���������0. �������� 0���������� ����������?������5��/��*�� �������� ��� ���
������9��������������:��
�
)������/�������� )������/���������
��%A�A�$� ��%A�� ��%A�A�$� ��%A��
����������#�-��������� ��
6������
#&� #$� #%� #4� #,� 5� #&� #$� #%� #4� #,� 5�
������������0.��
�����������������
0���������
&,� 8� $14� 5� 5� 3� &$� 41E� &1(� 5� 5� 3�
7�������������� E1E� %1,� &14� 5� 5� 3� 3� $1E� &1&� 5� 5� 3�
#T�#�-��������� �H�)������ ���5����������-�����/���������<� ���� ����� ���������� ��������0 ��������#&��
�
�
�
�
�
���0���� %�43� %�4E� %�4(� %�,+� %�,&� %�,$� %�,%�
6������
0��������V�
&� $� &� $� %� 4� 5� 8� 5� ^� &� $� 5� &� $� %� 4� &� $� %� 4� 5� 5� %� 4� ,� 8�
7�������
�������
&� $� &� $� %� 4� 5� 8� 5� ^� &� $� 5� &� $� %� 4� &� $� %� 4� 5� 5� %� 4� ,� 5�
� � �
GGD-Richtlijn Ventilatie Scholen definitieve versie 20-12- 2006, actualisatie febr. 2008 ,8�
�����!������
�������0�;3
&��?����������/����������������������/��������.��������������-��������������0.�����������1�
���� ������������0����������������������� ����������0.���������0�������������� /�����
� ����������0.����
�
$��?������������������������ ��������.��������������-��������������0.�����������1�
���� ������������0����������������������� ����������0.���������0�������������� /�����
� ����������0.����
�
9���������
�������0�;2
&��?�������-��������������0.����������������������������/��������.��/��������������"?"�&+E3�
��� ����0 � 0������� ��������������������2 ���1� ��� ������������� ����%�48�&���
$��?�������-��������������0.����������������������������/��������.��/��������������"?"�&+E3�
��� ����0 � 0������� ��������������������2 ���1� ��� ������������� ����%�48�&���
%��?�������-��������������0.����������������������������/���������/������������/�������1�����
������������ �������������������������/����������������� ������������2 ��2 �����������
.��/��������������"?"�&+E3���� ����0 � 0������� ������������$&���_A���#���������� ������
� �����������0.��/��������������������0.��2�����
�������������� ������������������������������������� ������ ������� �������� ��&,��������
��������������� ������������2 ��2 ������������������������ ������ ������� �������� ��&,�
����/����������2 ��2 ������������ ����������������� �������������������
4��?�������-��������������0.����������������������������������.��/��������������"?"�&+E3�
��� ����0 � 0������� ������������3���_A���?�������-��������������0.���������������������
� ��������.��/��������������"?"�&+E3���� ����0 � 0������� ������������&4���_A�������
����������������������������������������� ������������� ����������
,��?�������-��������������0.����������������������� �������������/��������.��/������
0 � 0��������������������������� �����.�������2 ����������������.�����������������������������
��������� /-�����������������/����������
8��?�������-��������������0.����������������������� �������������/���������/��������/��������
.��/������0 � 0��������������������������� �������� ���2 ����������������.���������1��2�����
������������������������ �����������/��������������������/��������1���������������-�������-����
���2�-�����
3��'�� /2�������� ��.������/������1�.��/����������-��������������0.����������������������� ��
�����������0. ���������������/������������0 � 0��������������������������� �������� ���2 ����
������������.���������������������������������� �����������0. ����������������/��������������
����������-�������-���� ���2�-�����
�
�
�
�
� � �
GGD-Richtlijn Ventilatie Scholen definitieve versie 20-12- 2006, actualisatie febr. 2008 ,3�
G���������������
�������0�;4
������������ ����������0.��������- ������������/-����� �������������/�������������.���
������������ ���������������������"?"�&+E3���� ������0.�����.������������������������ ��
+1$��A����
�
F������������
�������0�51
&��?���0����������������������� ����������0.����������������������������� �����.����������
� ��+Q�����$,Q�� �����0 � 0������ �������������� �������%�4E���������-�������� ��������
����� ������������������� ��&+Q�� �����0 � 0����������/������������.��/�1���� �����������
"?"�&+E31�� ����������� ��1������������2����������� �����������������������������&+Q�
� �����0 � 0����������0.������������0.�����������������������-��/��������������-�������� ��
�����.�����������0.���� ��&�� �����$,�� ������������ ��$+Q�� ���������� ���0 � 0������
����0.��������
$��'�� /2�������� ��.�������������1���.��/����������������0��������� ��������������"?"�
&+E3������������ �����-������
%��?������������ ����������-��������������0.�������������������� /������ ����
�
A����������������
�������0�5�
&�������������"?"�&+E3���� ������0.������ �������0.��������������������������� ��������
��0.��� ��� �������������-��������������0.������������� �������������/���������/�����
�������/���������#���.������ ����� �������0.������ �������0.���������������������22���������
� ������������������������������������������������ ��������0����������1��������
���0.��2������
$�������������"?"�&+E3���� ������0.������ �������0.��������������������������� ��������
��0.��� ��� �������������-��������������0.������������� ��������������������/�����
� ���������#���.������ ����� �������0.������ �������0.���������������������22���������
� ������������������������������������������������ ��������0����������1��������
���0.��2������
%�������������"?"�&+E3���� ������0.������ �������0.������������������ /������ ��
��������0.��� ��� ����������������/���������/������������/��������� ���������-������������
��0.�������������#���.������ ����� �������0.������ �������0.���������������������22���������
� ������������������������������������������������ ��������0����������1��������
���0.��2������
4�������������"?"�&+E3���� ������0.������ �������0.������������������ /������ ��
��������0.��� ��� �����������������������/������ ��������� ���������-������������
��0.�������������#���.������ ����� �������0.������ �������0.���������������������22���������
� ������������������������������������������������ ��������0����������1��������
���0.��2������
�
� � �
GGD-Richtlijn Ventilatie Scholen definitieve versie 20-12- 2006, actualisatie febr. 2008 ,E�
H����� �����������
�������0�5�
&��?������������������������������������ ����������0.��� ����������-������������
��0.������������ �������������� �������%�431����-�� �������� ���1�� �������������"?"�&+E3�
��� ���������������/ 0����� ������������������������/ 0����� �������������0.������
/������������ ������������������ ���
����������-��������������� /������ ������1�����
�����������-��������������0.�������������������� /������ ����������0.�1��
������������-����� ����������� /��������-���������� ������������� ����%�,$��#���.������ ����
� ������� ���� ������������������������������������������� ����������-���������������
/������ ������������������������������������� /������ ����������0.��� ����������-�������
�������0.�����������1������������ ��������0����������1�����������0.��2������
$��?���������������������� /������ ����������0.��� ����������-��������������0.������������
�������������� �������%�431����-�� �������� ���1�� �������������"?"�&+E3���� ����
�����������/ 0������� �������������0.�������� ����� ����������������������� ���
����������-������������������������ ������� ��������0.�1������� ������������/���������/�����
�������/��������� ����������� ���������������������1�����
�����������-��������������0.����������������������������� ����������0.��� ������
�������/���������/������������/�������1��
������������-����� ���������� /��������-���������� ������������� ����%�,$��#���.������ ����
� ������� ���� �����������������������������������0.��2����������������������� ������
����-������������������������ ������� ��������0.������ ����������-������������
��0.����������������������������� ����������0.�1������������ ��������0������������)������
������������������0.��2����������������������� ����������-������������������������ ��
����� ��������0.�1����������������������2��������0.�������0������0����� �������������/��������
������� �������.��������������� ��������1��������-��������������.��������������� /�������
� �������������������������0.����
%��#���.������ ����� ����������������/ 0������ ��������������.��������������2��������1���������
���22���������� ������������������������������������1������������ ��������0����������1�
����������0.��2������
4��?�������������������������������������������� ����������-��������������0.������������
������1���������������0.�����������2��������0.�������0������0����� ��������������/��0���1�
������� /�� ���� ������������$���� ��������0�����������'������.������0����2 �������
��������/��0��������1�������� ����������� ���2��1������ ��2 �����/������ �������1�2�����
���� /�� ��� ���.����������.���. ���� ������2��1�� ��2 �����/�� ����������
�
����%�,$�)����������/ 0���������������0.���������������� /���������
����(�)1#����� #������!�$�1) (����
��0.������������� +1+&��
���� /��������������� ������������������������ +1+&��
���� /������������������������� �������� �����//���� +1++&,��
�
� � �
GGD-Richtlijn Ventilatie Scholen definitieve versie 20-12- 2006, actualisatie febr. 2008 ,(�
#�������������
�������0�50
&�������������� ����������0.��� ����������5�������0. ���������������/��������������
��0.����������/��� ����� ���������5�������0. ���������������/���������/��� ���������5
�������0. �������������������������� �������������,+�Q�� �������������0 � 0������
��� ����������� �������%�4E1���������0.���������� ����������� �����
$�������������� ����������0.��� �������������0. ���������������/����������������0.���������
� ����������� �����
%�������������� ����������0.��� �������������/����������������0.���������� ����������� �����
4�����������$&���_A��� �����0 � 0������� ����� /������ ����������0.����������
�������/���������/������������/��������2 ����-�0.������������� �����������������������1� ���
����������� �������%�4E1����������1��������1�2�������0.���������� ��������� /����������
,����� /������ ����������0.������������������������/������ ����������������0.���������� ��
��������� �����
8����� /������ ����������0.�������������������������0.���������� ����������� �����
�
��������������.��/������%�&+������� ������ ������-�����������())�������6������
�����2���/��0�����
���0���� %�,,� %�,8� %�,3� %�,E� %�,(�
6������
0��������V�
&� $� &� $� %� 5� 5� 8� 5� 5� 5� 5� &� $� %�
7�������
�������
&� $� &� $� %� 5� 5� 8� 5� 5� 5� 5� &� $� 5�
V6����������� 0��������������������������0.�����������������
�
E�,%�5%'%� ��())�������6��
�������0�5;
&��?������� ������22����.��/������-�� ���������-��������������0.������������� ������
�������/�������1�������������������������� �������1�� ��.�������� ��� ��������������
��-���.����� ��������2 �������� �������������0.������������2���������������
$��)���-����������������������/��0�������� ����%�,4������0.��/����-���� ���2�-��1�2�����
�����������������/��0���� ��������.������������������������������� ����������� ������� ������
�����0.��/������
%�������������������������� ������ ��������������������/��0�����2 ���������� ����%�,4������
�����0.��/����� ���2�-�����
�
�����!������
�������0�55
&��?����������/��������.��/����������-��������������0.�����������1����� ������������
0����������������������� ����������0.���������0�������������� /������ ����������0.����
$��?������������������������ ��������.��������������-��������������0.�����������1�
���� ������������0����������������������� ����������0.���������0�������������� /�����
� ����������0.����
� � �
GGD-Richtlijn Ventilatie Scholen definitieve versie 20-12- 2006, actualisatie febr. 2008 8+�
�
9���������
�������0�5E
&��?�������-��������������0.����������������������������/��������.��/��������������"?"�E+E3�
��� ����0 � 0������� ������������������� ����%�,4� ��������������2 ������
$��?�������-��������������0.����������������������������/������������������������ ��������
�����������������/����������������� ������������2 ��2 �����������.��/��������������"?"�
E+E3���� ����0 � 0������� ������������$&���_A���#���������� ������� �����������0.��/��
������������������0.��2�����
�������������� ������������������������������������� ������ ������� �������� ��&,��������
��������������� ������������2 ��2 ������������������������ ������ ������� �������� ��&,�
����/����������2 ��2 ������������ ����������������� �������������������
%��?�������-��������������0.����������������������������������.��/��������������"?"�E+E3�
��� ����0 � 0������� ������������3���_A���?�������-��������������0.���������������������
� ��������.��/��������������"?"�E+E3���� ����0 � 0������� ������������&4���_A�������
����������������������������������������� ������������� ����������
4��?�������-��������������0.����������������������� �������������/��������.��/������
0 � 0��������������������������� �����.�������2 ����������������.��������������2���������
���������������� /-������������������/����������������������-���������� ���2�-�����
,��'�� /2�������� ��.�������������1�.��/����������-��������������0.����������������������� ��
�����������0. ����������������/������������0 � 0��������������������������� �������� ���
2 ����������������.��������������2�������������������� �����������0. ���������
�������/�����������������������-�������-���� ���2�-�����
8��?�������-��������������0.����������������������� �������������/��������.��/������
0 � 0��������������������������� �������� ���2 ����������������.��������������2���������������
����� �����������/�����������������������-�������-���� ���2�-�����
�
F������������
�������0�53
?������������ ���������-��������������0.������������� ��������������/��0������������
/������ ���
�
A����������������
�������0�52
&�������0.������ �������0.��������������������������� ����������0.��� ��� ��������
����-��������������0.������������� �������������/�������1�������������������������
� ����������
$�������0.������ �������0.������������������ /������ ����������0.��� ��� ���������
�������/�������1�������������������/������ ��������� ���������-��������������0.��������������
%��#���.������ ����� �������0.������ ��������0.���������� ��������������.�������������.���
�2��������1������������22���������� ������������������������������������������������
��������0����������1�����������0.��2������
� � �
GGD-Richtlijn Ventilatie Scholen definitieve versie 20-12- 2006, actualisatie febr. 2008 8&�
�
#�������������
�������0�54
&�����������$&���_A��� �����0 � 0������� ����� /������ ����������0.����������
�������/��������2 ����-�0.������������� �����������������������1� �������������� �������%�,81�
�2��������1��������1�2�������0.���������� ��������� /����������
$����� /������ ����������0.������������������������/������ ����������������0.���������� ��
��������� �����
%����� /������ ����������0.�������������������������0.���������� ����������� �����
�
� � �
GGD-Richtlijn Ventilatie Scholen definitieve versie 20-12- 2006, actualisatie febr. 2008 8$�
� � �
GGD-Richtlijn Ventilatie Scholen definitieve versie 20-12- 2006, actualisatie febr. 2008 8%�
�
!"�)$��,� ��(�6))�����#����#��(!�)(!��!��� ���������/!���� ��(�)�
@����������������1�-����������%,E(+�;��������1�$++8=�
� � �
GGD-Richtlijn Ventilatie Scholen definitieve versie 20-12- 2006, actualisatie febr. 2008 84�
� � �
GGD-Richtlijn Ventilatie Scholen definitieve versie 20-12- 2006, actualisatie febr. 2008 8,�
!"�)$��.� ��)$���!"�(�(�����������!�$�#)�����
#��(!�)(!�#���-!��!�$���!��� ���������?�! /� )���!�����!�!���#����
��=�
�
����D����������������D���
�0.����ffffff��� �
��� ��fff�fff�� ��
� ����ff�AffAff�
2 ��������fffffff���
�%���1���)(!��#)�� �� !F�$�8�����/�) �(��1��!�� (�����
• � �� ������������ ������� ��� �2�-�����1���^��� � � � f^f���
�
• �������������������� ������� ������A�/��������������\� � � N A����
�
• �������������������� ������������������\� � � � � N A����
�
A��/�#��(!�)(!��*�(����!��))�6�-!$;�
• G�������-��������� � � � � � � � N A����
�
• " ���������������� ���� � � � � � � � N A����
�
• ��0. ���0.���������� � � � � � � � N A����
� ��-�������������\�fffffffffffffffffff�
�������������������\�
� �A���fffffffffffffffffffffffff��
G� ����fffffffffffffffffffffffff�
)� �������ffffffffffffffffffffffff�
6����� ��������� �\fffffffffffffffffff���
�
• ��0. ���0.�� /����� � � � � � � � N A����
� ��-������ /����\�ffffffffffffffffffff�
�������������������\�
� �A���fffffffffffffffffffffffff��
G� ����fffffffffffffffffffffffff�
)� �������ffffffffffffffffffffffff�
6����� ��������� �\fffffffffffffffffff���
�
��!/�))���!��
• < �����0�������2������������������1�����:��� 0.���������.���2������\� N A����
�
• ���������0�������������������\�� � � � � � N A����
� � �
GGD-Richtlijn Ventilatie Scholen definitieve versie 20-12- 2006, actualisatie febr. 2008 88�
'�����������0�������2�����������������1�2������������������ ���������� ��\�� N A����
�
• < ������ ���������������2�������������������-��������0.�\�� � N A����
�
• � ���������� ��� ����0.���0.������.����� ����0. ���0.�������� �������-��������\�
�������������.�����������.*��B���0.������0.���0.������.���\� � N A����
�
• '����� �� � ����������������� ���� ����������� �.�����������\� � N A����
�
• <�������� ����������������� ����������� �.����� �������� �������-����������������\�
N A����
�
%��!$���6))����!�$�
• 6����������������0.�����/���\� � � � � � � N A����
�
• ���������������� �������-������������� >�� ����������\� � � N A����
�
• @��������2 �������� �������-����������������0.��������2 ����\�� � N A����
�
• '������0.������-�0.�� ��������2 ���������� /������ ��.������ �\� � N A����
�
• ��������� ������������������ff�1��������ff��1�.�����ff��1�'�.���fff��%�
� � �
��!/�))���!��
" ���������������� �������-���������
• < �����0�������2������������������1�����:��� 0.���������.���2������\�� N A����
�
• #��� ������������������������.������������ ����-�������� �������-���������
������� �1�� �� �����1������� �1������������/� ������f�ffffffffff� N A����
�
• 6������������ �������� �����A������� ����A�������0.��������� �\� � N A����
�
• '����-����������������������� �\�� � � � � � N A����
)��������A����2 �����A����2 ��������������A��������� �\�� � � N A���
� � � � � � � � � �
• @���������������������������������������� ��� �����/���������\� � N A����
�
• '��������������� �2�-��1�-������-�� � � ��0.���1�� �����0.���1������
�
�
�
�
� � �
GGD-Richtlijn Ventilatie Scholen definitieve versie 20-12- 2006, actualisatie febr. 2008 83�
��0. ���0.�������� ����
• '����-������-������� � � � � �0.���A�� �����0.���A�����
� �
�
• @������������� �������-�����������������0 � �������������������/� /����-�����\�� N A����
�
• '����������� /-������������>�� ���������� �����������������\� � �
• ���������� � � � � � � � � N A����
• �������� 0.���� � � � � � � � N A����
• ��������� � � � � � � � � N A����
�
�)4) !(�!(�
'�������������0. ���0.��*�������
6�������\� � � � � � � � � � N A����
� �� �ffff�
������ffff�������������������ffff�1�.������� � /������ff��
������ffff�������������������ffff�1�.������� � /������ff��
�
�� ��������� ��ffff�$�
G� ���������������������\� � � � � � � � N A����
�
6 ���\� � � � � � � � � � N A���
� �
� �� �ffff��
������ffff�������������������ffff�1�.������� � /������ff��
������ffff�������������������ffff�1�.������� � /������ff��
������ffff�������������������ffff�1�.������� � /������ff��
������ffff�������������������ffff�1�.������� � /������ff��
*���� ���\�
�
�� ��������� ������������� ����;�������������-������=ffff�$���
������� ������ ������\ffffffffffffffffff���
�
G��������� �������������� � � � � � � � N A�����
���\���fffffffffffffffffffffffffff�
ffffffffffffffffffffffffffffff�
� �
@������������������������������������ ����-� �������� ��� ����1����� �1�� �� �����\�N A"���
�
'��������0. ���0.��*������
����������������� �� �\��� � � � � � � � N A����
� � �
GGD-Richtlijn Ventilatie Scholen definitieve versie 20-12- 2006, actualisatie febr. 2008 8E�
?�! /� )�� !�����!�!���#������=� � � � >�'550����5��
" ���0.���fffffffffffff� " ������0����ffffffffffff��
�� ��fffffffffffffffff� � �����������ffffffffffff���
������ffffffffffffffff�� " ��N�@5���������������ff���ff�
'"�76��'?�)�"��?��'6? ?M6�
��-���.������ 0.���� ��2�����
'���������������������/������� 0.���������� ������� ���� ���� 0.���������������������/�
��������������������� �\�;'���� �����/���������� ���������1�����1�������/�����1�.������1�
���-��1�� ���� �����-��1���/.���1���������.���1�������1�.��/�����1������������ �� 0.���/�
����������1���0�=��
'�����.����-��������-��������������������/������� 0.����� ������� � ������0.���/�\�
'�����.������� �����������-��������-���\��
8����������7�����
�
�
�
8����������7�����
8����������7�����
����� ����������0.�� �
'��.��������� �������2 ��\�
'��.��������� �����������\�
'��������2 ���������������������������\�
'���������������-��2������;T�������-��2�����=� �2�-��\�
'�����������-������ 0.������� ������������\�
@�������� ������������.�����������-���������� �������� ���\�
@�������-�0.�� ���0.��������/��������� ����0.���/����� ���� �2�-��\�
8����������7�����
8����������7�����
7�� ��������8����
7�� ��������8����
8����������7�����
8����������7�����
8����������7�����
)����� ����� �
'�������0.���������;� ���/��������=���������.������������ ����� ���� �����������/������
�������\�;�������� �� ������=\�
<���������� ����-����������� �����������\�
���/������������ ����� ���� ����0.�\�
@���������� ����2 ��.���������������������/���A�/���� �2�������\�
������� �����������/���������� ������������0.��;����������=\��
@�������� ���������� /��� �������������������������0.���\�
7�� ��������8����
�
7�� ��������8����
8����������7�����
8����������7�����
7�� ��������7�����
7�� ��������7�����
7�������;-�������������0.����K/�����������������������L=� �
������� ������� �������� ����������� ���������\�
���������� ���2�������������������0.������ ��\�
@�������2������������������������� �\�
�������� ��������� /� ��� ��/������������������ ���������\�
@�����������0.������ ����� �2�-������2������-�����/�����0.������������.�����\��
G� ������������� 0.������/��������������� �����-��������0.� /-������\�
���������������������������2�������������������;������� �������/�����=\�
6����������������������/���1����/���������� ���������������\�
����������0.����0.�����//���-� ����2������������������������\�
�������������/����.��������2��������\� �
7�� ��������7�����
7�� ��������7�����
7�� ��������7�����
7�� ��������7�����
7�� ��������7�����
7�� ��������7�����
7�� ��������7�����
7�� ��������7�����
7�� ��������7�����
7�� ��������7�����
7������������ �
� �
#�������������� �� ��2������������������������� ���� :������� ������0.������������ /�������
��@��������0. ��������������������A��/������� ���� ���������� ��;����������������0.���=�
�
7�� ��������7������
�
� � �
GGD-Richtlijn Ventilatie Scholen definitieve versie 20-12- 2006, actualisatie febr. 2008 8(�
!"�)$��&� ���/��!�$�#)����������!$����44��#�)/(��#)�����
�4��!�$�#)��#��(!�)(!�#���-!��!�$���!�����������!�(���
�
�%��4�$�����#)�� ��6�����!(��++��9���<��++�8��++'�����++&:�
#����"����� ������� �������0.������;"�6�&+(+=1������� ����� ���0.��������2���������������
� �����2�������������������1� /�����������"?"�&+E(�;�""'1�����&((%1�� ��� �8(�
�
G!($)�$�$�$�#���;�
%$���������������&���0����
����!$���#��(!�)(!� )4) !(�!(;�
; �� ������������=�>�;������=�^�;��0���=�>�;��������������2 ���=T�%$�>�,1,�^�&�>�&+���%A��
T�&E8���%A��T�+1&(��%A���
����!$��#��(!�)(!��44��#�)/��!"��6)��#��(!�)(!�;�
� ��������������� ����������������$��������-�����1���������������������� ��� ������
������ �����������&��$������%A���#��������������������� ��+1&(��%A�������������� ��� ��&�
�$�;"�6&+(+=��������������������������������� ����� ��+1&(��$������������
����!$��#��(!�)(!��44��#�)/�!��!���$�����6)��#��(!�)(!�H�
)�������������� ��������������&���������������������������� ��,��$������%A��;"�6�&+(+=��
�������������� ������������ ����� ����������� �����������,>+1&E8��%A��T�+1(%��$������-�����
�
�
�
�
�
�
�
�
�
?F�������� 0.�����
>������������
#�������������� ���������� ������������
�����2 �������� ����;�$=�
#�������������� ���������� ��������������
�2 �������� ����;�$=�
%$������������ +1&(� +1(%�
%+� +1&E� +1EE�
$E� +1&8� +1E$�
$8� +1&,� +133�
$4� +1&4� +13&�
$$� +1&%� +188�
$+� +1&$� +18+�
&E� +1&&� +1,,�
&8� +1&+� +14(�
&4� +1+(� +144�
&$� +1+E� +�%E�
���������������������� ����������� �����������T�������� �A��������
� � �
GGD-Richtlijn Ventilatie Scholen definitieve versie 20-12- 2006, actualisatie febr. 2008 3+�
�
)���������
#����2 �������� ��������������������������� ���������� ��� ��+1&(��$��������� ��������� ��
$���������������������������+1&(��$�A$���T�+�+(,���T�&+�0���
#����������������.���������2 �������� ��������������������������� ���������� ��� ��+1(%��$��
�������� ��������� ��$���������������������������+�(%��$�A$���T�+148���T�48�0���
�
%��4�$�����#)�� ��6�����!(�'55,�9���<8�'550:�
#������"?"�&+E31�)����� ����� �������2����;�""'1���0������$++&=1�"����� �����
�� �������0.������;"�6�&+EE1���0������&(((H���� /2 0.������ ������2��"�6=1������� ����� ��
2�����������2��������2���� �2��-��������������������������� ����������������� ��
������ �������-����������
�
G!($)�$�$�$�#���;�
%$���������������&���0������/����������� ���� ��3�>�3��$�
�
�%��!��6���6�
����!$���#��(!�)(!� )4) !(�!(;�
#������������-��������� ��� ����
#�T�;��������������� ��;��������"?"�$,E+=�� ��.����� ���� �=�A�;� �� ����������=��
#�T�4(A%%�T�&14E��$�H������-��������� ��� �������� ��#&�;-�����/��������.���E=�
#�����-����-��������� ���� ������.����������������������� ����������� ��3��A�A�$��'������
��� �������� ����������3�>�4(�T�%4%��A��;�T�+1%4%��%A�=���
����!$���#��(!�)(!��44��#�)/��!"��6)��#��(!�)(!�;�
� ��������������� ����������������$��������-�����1���������������������� ��� ������
������ ���5��������&��$������%A���#��������������������� ��+1%4%��%A���������� ���������
� ��&����������FF��� ��%41%�0������������ ���
����!$���#��(!�)(!��44��#�)/�!��!���$�����6)��#��(!�)(!�H�
)�������������� ��������������&���������������������������� ��,��$������%A���#�������
�������������� ��+1%4%��%A���������� ���������� ��&����������,�� ��������%41%�0��
���������� ���
�
'%� ��())�������6�
����!$���#��(!�)(!� )4) !(�!(;�
)�������� �������2�� ���.���#��2��������$++%������������0.����� ����-��������� ��
�� ����������������������� �������������&1&��A�A�$��)����.������������������������
&1&�>�4(�T�,4��A��;T�+1+,4��%A�=����������������������0 � 0������������.����������
#��2��������;&((&1&(($����&((,=�-�������������������� ������� ����%1,�� ��-������
���� ������
��
�
�
� � �
GGD-Richtlijn Ventilatie Scholen definitieve versie 20-12- 2006, actualisatie febr. 2008 3&�
����!$���#��(!�)(!��44��#�)/��!"��6)��#��(!�)(!�;�
� ��������������� ����������������$��������-�����1���������������������� ��� ������
������ ���5��������&��$������%A���#��������������������� ��+1+,4��%A���������� ���������
� ��&���������FF��� ��,14�0������������ ���
����!$���#��(!�)(!��44��#�)/�!��!���$�����6)��#��(!�)(!�H�
)�������������� ��������������&���������������������������� ��,��$������%A���#�������
�������������� ��+1+,4��%A���������� ���������� ��&����������,�� ��������,14�0�������
����� ��;�/�FF��� ��� ��&�����������$3�0�������=�
� � �
GGD-Richtlijn Ventilatie Scholen definitieve versie 20-12- 2006, actualisatie febr. 2008 3$�
� � �
GGD-Richtlijn Ventilatie Scholen definitieve versie 20-12- 2006, actualisatie febr. 2008 3%�
!"�)$��0� <��(��(�����#������(���4)����#)�������'� �� ��(�)(!��
!��� ������
��!�������� �� ������""�&���������I������������-��������������
��������� ������ ��J'������������11�(�+����������������11�!������������!�������
�����������B������������������ ����� ������������������� ����������!���
����������������������������������������������G� ��������������� ��
��������� ������ �������������������� ����������������������!����
�
��� ����!�!�$�
��-������ ���� ��� ������������� �� � ����1����.��������������� ���������� �������������
���������-�������������������� ����2�������� ��2�����
���� �������/����� �� � �����������.����� �� 7$5�������
• � ������ ����� �������������-��� �� �� � ����\�
• � ����������������2������������������������� ����� �� � ����\�
• � ��2�������� 7$5���������� ���\�
• � ���������.���� �����������������������2�����\�
• ����� �����������.��������*��������� ������������2�����\�
#��� �������/���������� ����������������� 7$5�������
• �������� ���������������� ��2��������2�������������������������� ��������\�
• ������������������� ����������������� ����� ��\�
�
'����������������������-��/����� �� � ����� ������0. //�����A�/������������������0.���1����
.������ �������� �������������������������� ������2 ����������.�������������� ��
���������2������� ����������
� ����������������������������� /��� ������� ������2������������
• ���/������� /. ��������� �� ��� ����������������������0.����H�
• ������������������.��� �������� ��������� 0.�������� /����������������
�0.��/������������ �H�
• ?������������ ������ ������������� �����������H�
• ���������� ��2���������������������������H�
• <2 �������2 �������
)������.��/��������-�������.��� ��������� ��������������������������� ��� �����0.��
0����D������������������������ ������������� ��������>�� ������������������� �����
����2�������#�����������������-������2������������������������ ��- �������.�������7��
��-���������2�������������0.����������������������� ����� ������ /. ������������ �����
��� ��� �������0������ ���������������������FF���� �� ������������� ��2�������
�
" ���.������������� ����� 7$5������� �������0������� ��������� ����������������
��-���.��������0�:��������������� ���������0.����2 �������� ��.���������������1�� ����-��
�����������2���������������������������0.������������������� ����������� �����
������ �������-����������7�� ��.��� 7$5��. ��������0���� ���������������� �����������
� � �
GGD-Richtlijn Ventilatie Scholen definitieve versie 20-12- 2006, actualisatie febr. 2008 34�
������ ���1����������� 7$52 �������������0�����������������������������.���
������ ������� ����������-�2�������������������� 7$52 ���������0�������������������� /����
��-��� ������������������� ������������� /�����7����-��� ��������������������������2����
2��������� ���� ��.��������� ������� �������������� ����� �� ���
�
'%� <��(��(������
'%�� <��()44)�)(����/����!�I!����
#���.������-���� �� �� � ��������.��������� ���������������������� �� �� ��������������
���������?��-����� �������������������� �0�������������0.���������������� �� � ��������
������������� ��������������.����� ����������������� ��������� ������������2����������
��������� �̀������ ����� �����.���������� 7$5����������
�
��������!������������!��������
• �������-���������������>������� �� � ������ ��B����� ��0��0 �g�&,++�����0��0 �g�
4,++��
• )���� �� � �����.��/�������������.���������������������� ���������>���� �������
@������������. ����������������������0����� ����� ���������>���1������� ��������
��� ��������0.���0.���.����;6�)�=��@�����������0.�����-������-������������ ����� ���
�������������������� ������2 �������� ��.�����������������
• )���������������� /�����2��������2������2���������5����������������������.�����
��� ������� � �������;���������������������� ���=���2�����-�����?��� ����� 0.��
2������ ������������������ �� � ������������������ ������������ ������
����������������������-� �����0.�����.����;�.�����0.����0��/���=1���������>�����/�
�������/���>����; /��������� ������� ������ �� � ����=���
�
*����������!��� ��������������
• ��� �� � ��������� ���������������������������������������������������
������������;� � ������=����-�������������-���� /-�������������0.��� �1�� ��
�����������������FF�� �� � �����2�����-�����?����� �� � �����-������������������ *��
7���������� *�� ����������� ����������>���2 ����2������ /����-����
'���������������� ���������������2����������������������� ����������������
����������������.��������� ������� �1�� ��� ���������� �� � ����������� *1�� ��
-������������� ���1������ ���
• �������������� ������������������ ����� ����
• 7������2 �������� ��.��������������������������������������������������
����0.����������-��������� ���1�����0.�������������0����������������0.���������������
� �������� �������-���������2���������������'������� ������2������ ���������� ����
��������2���������������� �� � ������������ �������������� � ���������������
��.�����0 � 0������� ������� ��%+�+++�����2 �����������0.���������������
��������������������������2����;�������������� ��� ��$��������=���������
� � ������� 7$1������� ����������� ��������0.���.���������� ����2�������������� ���
�����������������������������.�����0 � 0������� ��%+�+++�����2 ����1�-��������
� � �
GGD-Richtlijn Ventilatie Scholen definitieve versie 20-12- 2006, actualisatie febr. 2008 3,�
�������� ��%�� � �������&+�+++�����2 ���������� � ���������0.��� ���#�������
������ ��� ��$����������������� ��&+�+++>$T$+�+++��������������1�� �����&%1E�
� �������� � ����������������>���������� ��2������/�1�������� �����0.������������
����0�����2���2�������� ��.��������������� ������� ��������������0.�����.���������
• �������������� ����������������������������2������������������) �� �������.���� ���
������ ��������������� ����2������@��� ���������� �2��������������� ����� �����
2 ��������.��������� ������� ���� ����������
• ������������������.���� ��������������;�������� 0.��������0��0���� ����� ��%,+�
��������&,++����=�� �2����������-�����?���� �2������.����� ��,Q�� �����
����2 ��������������������� ����� ������ �����������2���������-��������.���
���0. ������ ����-���.��������0�:�������������������0.���������������� ������� ����
• � �������������.�����0.����������� ������������������;� �������������������2���=��
• '������ �����������������������������.���1�����2���� �.��������������- �.����
����������������������������������������.��������.��� �� � �� �2�-������-�����
• ?���E5�������0�����0������-�� ����������� 0.��� ����������� ����� � �� �����
0������������������������������������
• ?����������������������������������������.������������ ���������������.���
������ ������� �������������
• �����������������������/�2 ��������� �� � ������������������������ /���������� ���H�
.������������������������������ � ����FF��/������2���������������������2�������
'���������/��������������������������������������� ����������������������� ���5
������0������������1����.�����2�����������������.�������.��������������������������
�����/�������
• ����������������/������������������������������0.������2���������������������
2�����1�������������������2���� ����������0.�����������������
• ���� �� � ��������� ���������� ������������2���������-��� ���� ����������� ��
;�����������������%,+���������������������0.�0��0���� ���=������������2 ����� ��
&$++�����������������;����-���� ����$5������� ���� ���=��?��������.���5��/�
� ���� ���0���� 0����� ��������������< ���� ��������0.���������� � ��������������
��������������?����� ����������-������� ���� ������������������� �� � �����7���
������������ �� � ��������������.���� ��� ����������� ���������������������
����0.�������� �� � �����/�.�������0.������������ ���������.�������������� ������0.���
������� �� � ������
�
'%'� A��/6!"-��#����$����!/�#)�������'���(���
?��� 7$5������.��/������� ��������������2 ���� /������-������.���.����.��� 7$5��. �������
� ��������������������2 ��������������������� � �������2������������ ���1�-�� ������
�� /����� ������������������ ��2��������� ����) ��� ��������� �� � ������������������
��� ��������0.���0.���.������������� �����2������������������� � ��������� �� ����
������������������� � �������������-��/����� /�������2�����2�������
�
�
� � �
GGD-Richtlijn Ventilatie Scholen definitieve versie 20-12- 2006, actualisatie febr. 2008 38�
��������������� ������ 7$5�������������-�����2����� /��� ������� ����������.�������
������������ ������ �������2�������������������7����-��/������������.���������� ��
��� ��������0.���.����������-���������� �������-�������'�����-����1�2 �����������2�����
��������1��������������������������5���������������� ����1�-� �������� ���������������� �������
��0.���0.���.������������������������� �������������������� ������������������2 ����������
���-�������� ������-������ ��������*�������������0. ���0.����0.�����������A�/�
���� ���.��������2����������� ��1��������������� �����������������
�
.����������� ����������
• �����������/����� ����������������������������� ���
• G�����������2���������������� ������������2 ������������2������������ ������������
/. ��������� ��������������������2����� ������������������������������ �����
��������'���������� �����- ������������ ��� ��$�������������������%�����3�� ����
���������2�������#��������������������������1��������.��������� ���������������������
����������������������� ��������������� ��� ��.��������� �����������2�������
�
H�������98�@�����
#�������0.��������
• @�������������������0���� ����� ����������������������/.������;0��0 �&1,�������
��������������=��
• @������������������� �����������������1��������A�/�� �������������������� ��
����������
• �� ������������������������ ���� ������� ���/����������������������
� ����������0.���0.���.������������� �����2��������������
o @������������������������������ �����2 �����1���0.�����������A�/���������� ���
2 ����� ������-����0.��� ���������
• G�������������������.�������0��� 0�1�-������������ �����0�����������/�.��� �� � ��
2������'����������������������������� *����0.���1�����0.������ ����������������.���
7$5��. �������.������������
#�������0.��������
• )�������� ������������0.��������2���������������%+�����������������������0.��
��������������������0.�0��0���� ����- �1���������������������������/�����������
������������������� ���1�%,+54,+��������� �����'����������.�������/�� �����2 ����
2�������������� ��������������� �� � ��������2��������0������������)�������
��������0.��������� ��-��������������� �� � ������������ ����������2������
����������
�
/���������
• �������������� �����������������������0������������
• � ������������� ���������� ���;��������������2 ����=��
• � �������� /����� �����������1��� ���������������������������� /�����
� � �
GGD-Richtlijn Ventilatie Scholen definitieve versie 20-12- 2006, actualisatie febr. 2008 33�
#��������������1�� >�������������������2 ����� ���������� �����������������
)�����0.��������������������� �������������� �2�-���-�����
#�������.������0��� ���� ��������������������� 7$5���. �������������E++1�&+++�
������&4++������
• �����������/�������������>������2 �����������������������������;0.�0�����
-����A2���������=��
�
���(�� (!���#��������/�) �(�
�������2������������� �� � ������� ���1����/��������0����� ����������� 0.�������.��������
������������������ ���������������.������������� ������� ������� ��������� 7$5�������.�����
;���� ����=��
�
M�������������������� 0.�������������� 7$5������1����� ����� ��2 ��.�����������������
�//�0���������� ����������� ���������
��98�&������������!����!��-�������98�&���������������������������������K
����������������������������������������� ����������7����!���������������
�� ����� �������������+��������������������� ���� �� ��������������������
�����������!�������������������� ���$����������� �����������������
����!����������� ��������������������������������������������������������
���������7����������������� ��������������������!����� ������������>����������
����������� ����������������������������������� ���� ����
��������������������������� ������������������� ���
�
M�������������������� 0.�������������� 7$5����������� ���������0.�����������������
$������������ �������������98�&�����������������:��������98�L������������
�� ����������������������������������� ������������� ���������H�����������
����������� �������������������������98�&��������������������������������������
��������������������+��������������������� ����������������������� ���������������
�������� ��������������� ��������� ������������������ �������!�����������98�&
������������������������������������������:���������������������������������
�� ����������������������!�����!�������������������������������������H��
����������� ����������������������� ��� �� ���������������������������������
�����������������������������!���������������
�
G!(��$�1�����!�����
#����� ������� ��.������� �� � �������������/��������������������2�������������������
������� �� � ������� ����;#��� ����1��� �-�����&����$=������������������ 0.��;#��� ����1�
�� �-�����%����4=��
�
�
�
�
� � �
GGD-Richtlijn Ventilatie Scholen definitieve versie 20-12- 2006, actualisatie febr. 2008 3E�
K�����7�������M����!������
"������� �1� ����1��� ��1���������������� ���������� �������-�����"������� �� �������
����������0�/����������������������������� �����������.����1����2 ��������0��
• *������2 ������;.���������� ��������������2�����1������ ������� ����=H�
• *��������� ����; ��������������0.�1� /�����������������0.�=H��
• .�����0.�0��/����;.�����. ���������.������ �=H�
• )�0.�����������;���� ����� ���1���0.��������1��0.����������1���0.����������
����0���1�����=H�
• � ���������� �������������) �����������������-���.������ 0.�������������
��������������2������2������������
�
K�����7�������M����!�����
�������������0.�.���������������-�����������������/� ��2 ��-�0.�� ���1�
������ �������������������������������F��2 ��.������� �� � ������ �����������/����� ��
2 ��.��������������������������������� ����� ����������������������/����� ���1����������
���������� ����������������������������
�)���;� �8� 8��8��8��8�>��� ��������0.������������� �51��� �51�������51����
�0.��/� �����������������������2����������/����.������� ��.���� �� ��
.����;W$��=��/�� ��;R$��=��
����(���;� �8���8�����
������;� �8�'�
�
K�����7�������M����!����0��;�
��-��/�����������-������������������ 0.���� ��.������ �������2 ���������� ���1�
������ ��������������������������������0.��2��������� ���
7���������������� ������������������������� 0.��2����������������
���/�����������-����������2�������0.��������� ���������������������������������2������
����� ����� ����������/���������������������
�
A)������� ��!"#���
"������2 ����������� �1������� ������������/�������)�$����)��&��!��(����������������
����� ����������������.������ ����������� �����.����������������������2�����������������������
�������-��� �2����������������-��������� � ������������� ��������������>5 �� ��
��0����������� ��.��������������� ����-�������������������������-��������� �����������
'����������� ���������1���������.�������.��������������
• 7����������H�
• � ������������H�
• ������ ������. ����������������
�
�
�
�
� � �
GGD-Richtlijn Ventilatie Scholen definitieve versie 20-12- 2006, actualisatie febr. 2008 3(�
'%,� �#��)� !����#)��)44)�)(����
?��-�������������� �0��������� �� � ���������� 7$J�������������������'��������� ����� ����
2��������� �� ������� �0����������������-��� �������/��-������������� �����-�0.���'����-��
��0.������2�������2������������������������������������������� ��� �� � ���������-�����
� ������������� /. ��������� �����2������� ������������������.��������� ��.��������-�����
#��� /2����������� ��0. /�� �� �� � ��������������.��� ��������������0.��������
����� �0�������������������� ��������� ����������������������������:���������� �����
.���������� �� � ������
�
�#��)� !��� ��))(�� ���1���� ���)!��
����*�� � ��������#�)�� ����������� +3&�5�,E�&+�8&+� ����������h ���*�����
�� �� ���������� +$((�J�8%�+8�&+� ��/�h � ������
�����0������� ������� +&%�J�4,�,+�,34� ���0��h�� ��������
<��������'����������� ������� +%8�5�,4�E8�&E+� '�/�h��������5������������0���
6 �����G����*�#�)�� #������� +&E&�5�4&�(4�&(� ��/�h� ���������
����� ������� +%8�5�,4�E3�+++� '�/�h���������
��e����G /��*�#�)�� @���������� +3(�5�%4�44�888� ���������/����h�� �����0����
�� � � ��������� +&34�5�$3�$%�%+� '�/�h0 ��0�����
�
,� �����()(���
��������� ����� ����� 7$5�������2�������������� ���������0.�������'��.���� ������2�����
����������� � �� /��������������� 0.����������/��� ������������������������.����� ��
��-���.�����������������2 ������)������2�����.������������ ���������������0.���������
������������ ����� �����������������������2����� /���������������������0��0���������
�������������
�
?���������� �-����������������������� ������2�����.���������������������������� ���
���� ������2������ ��������0�/��������� �����'������ ���#������������������ ����� ������5
�� /���������������
�
��� �����
7����-����� ������2 �������� ��.����������������� �����ff���0.�������ffff��
�
��� ��������4$)#��
�
���� ����!�!�$�
������ �)���!�!�$�
�����2���������� �������� ���������������� �����������.��������� �������������
� ������������������ �����/��� 0.����� ����������;��=��/���0���;��=�-������A�/������������
� �������������������0����� ��.������ ���/�����������/����������
��������������������2��������������������������0�����������.���� ����� ����0.���0.��
.*��B��-����������0.������
�
� � �
GGD-Richtlijn Ventilatie Scholen definitieve versie 20-12- 2006, actualisatie febr. 2008 E+�
���� � ��$������!�1���)(!��
�����2����� ����������/��� �����������������.������ ���� ������������������� ��������
������������������������������������������ ��.�����������������2�������
�
.�������������� �������������������!��� ��������������������������������
���������� ���������������������������������!���������������� �������������
�� ���������������7���� ��������-���'98�(��������������������������������!�����
����������� ����������������������������������������������!���������� ��������
�����������������������������&���������������������� ���������������!�������
��������N� ��������� �����������������)����������������8��� �����������
�����������������98�@�������������������� ������������ ����� ���� ����������
+��������98�@����������������!���� �����������������������������������������
��������������������������� ������ ������������������ �����������
�
��� �����-��/�
������ D��(���!(�)(!�� ��(��
'���������� ����0.����2��������������� �����������.������ ���������������0.���������������
2��������������.����*��������� ����*������;� �����������A�/���0. ���0.=���� �5����
/������������.�������
#���� ���������������� ����2�������������������������������������.��� �� ��� ���1�.���
������� ���1����2�����2��-��� ��������������-���1� ��2�����-��������� ���������������-���1�
�/������������.�����������2 �������� ����-���1��/������������ ����� ��������������-����������
��������������������0.���
�
��� � <��(��(�����
����������2���������0.����������ffffff�� � ������������������������������ ��������
���fff��'����-����������.��/���������������.������ ������ ��;�� ��������� �� ������=��
��������� 0.��.��/������� �����������.�������������������������������������2�������� �����
������ ��� 0������������.��� �� �� �2�-������������������������
�
����� ��(�!�$�6))�����
)�������������2 �����-���.��/������,�� �������0.�������#�������0��0���� �����-���������������
.������2 ����� �� ��� ���7��.�������������������.������2���������������/���� 7$5
0��0���� ������������������������� ��$Q�� ������������/������.��������� �������2������
2 ����;(E5���0������=��
��'�$��)�(��9+3�4�� ��(!��:8�!� ���!�1�
) �(��$���� �� %�#)��.55�44��
��� ��!"#!�$�$�-�����!��/���!$��
)�#!��6))����
R�8,+� G����/���������2���2�
8,+5E++� G����/��������� �������2�
E++5&+++� �00��� ����
&+++5&4++� ��������� 00��� ����
W�&4++� 7� 00��� ����
�
� � �
GGD-Richtlijn Ventilatie Scholen definitieve versie 20-12- 2006, actualisatie febr. 2008 E&�
�� �����()(���
������������ ����������������������.������������������
'������� /����2�����.������������ ��������������2������������@����������������� /�����
�
����&� �������������� �1�����������0.�������� ����������� ����������� �2�-���-����
� �))$�(��6))���� ����$�(��6))���� ���!�������6))����
� 7$�;���=� � � �
�
��� ��4��/!�$����(�����()(���
�������������� ���� �������-���.������������ �����2 ������������������
��/�����������������
#��0.���/�.������������ ������� /���������.���������������������.����� ��.��������������� ����
� ����� 7$50��0���� ��������/����0��0���� ����������� 0.��� �������.��� 0.������������ ����
�
���� ��� ���!��
?������������������������� �2�-���������� �������-������������.��������� ������� �����������
2���������������� ���� ������ ����������������� /�����
�
����� �)���#��!�$�
���/��� ����0.������������������0.��� ����-����/���������������.������� ������� ������
���������������2����� ������������������ �����������
� � �
GGD-Richtlijn Ventilatie Scholen definitieve versie 20-12- 2006, actualisatie febr. 2008 E$�
!"�)$���;��)$���/�#������'���(!�$�!����(��!�����!�!���#)��
� ������
�
������� ���98�&����������������������� ���������M��!�� ��;
+��� ���������""�&����������
�
�?�?)?"G�)�"��?�6M'�?��
" ���0.����
G�� �1�� 1��� ����
��� 0����������0.����
��� 0�������������
������������� ������������������������������������������������������������������������������������������������������
*������2 ������
'�������0. ���0.�������� ����;�������A /����=\����� A���������������2 ����-������������\������� A����
'������2 �������� ������������\��������������������������� A����
'��������������������������������\���������������������� A����
<������� ����� ���\������������������������������������������ A����
#�����A�G� �����������������������\������������������� A���������������.�������0�\�ffff����
)�0.����������\���������������������������������������������� A���������������2����\�ffffff��f�
�
� ���������������������
�
��-���.������ 0.����� �������������
�
�
�
�
�
�
�
��-���.������ 0.����� �������� 0.����
�
�
�
�
�
�
�
�
� � �
GGD-Richtlijn Ventilatie Scholen definitieve versie 20-12- 2006, actualisatie febr. 2008 E%�
������� ���98�&����������������������� ���������M��!�� ��;
+��� ���������""�&����������M����������� �������������
�
" ���0.�����������������������������������������������������
����������������������������������������������������������������
�
�� ���������� ������������2 ����������2������
�
�
�
�
�
�
�
�
�
�
�
�
�
�
�
�
�
�
)���������������������������
&� ���� ������������� ��.������ ���
$� ����� ���� ��������� �� � �����;i=H�����������.������
%� /���������� ��.������ ��;���� ���������1������������.�����=�
4� ����� /��0.����������
,� ��0 ����� ��� ����;�1�#1� 1���0�=1����������;'1�''1�'''���0�=1��������;&1�$1�%���0�=1�
��0. ���0.�� /-���������0��
� "��������������� ��������2�����*���� ��.��������/��������.������2 ����.���� ��
-�0.���������
���������B����� �����-��� ����0. ���������� ��*��1������������ ��� �������������
��������B����� ����������-������0. ���������� ��*��1�2 �� ����������� ���
� ���������������2����H����� ������������ ���
����������B������ ��*������������0. ����������������������-��� ����1�2 �� �����
������ ���� ��� ���������������������
���������������� ��*���2 �����.���� ��� ��������2��������0.�����2 �����
����0.���������� ��������������-�����
� � �
GGD-Richtlijn Ventilatie Scholen definitieve versie 20-12- 2006, actualisatie febr. 2008 E4�
������� ���98�&����������������������� ���������M��!�0 ��;
+��� �������������������
�
��(����)$�����#)�������(!�$8��)(��;���������������������������������������
&�� ������� ���1������� ��������������A�/���������� ��� ������ ��,��������������
������������������������������.����������� �����\���(�������(!"��2 ����� ����
����5������0.�� ���'����������1�� ����������� ���������������������
• ������������
• . �������������
• ������ ������. ���������������
����� ������-���������������������������
�
6����
��������
7�?"�
�������
7�?"�
��������
�' ��
� ��������
7�?"�
�������
7�?"�
��������
�' ��
� ��������
7�?"�
�������
7�?"�
��������
�' ��
�� � � � � � � � � � � �
#� � � � � � � � � � � �
� � � � � � � � � � � �
�� � � � � � � � � � � �
?� � � � � � � � � � � �
�� � � � � � � � � � � �
677G?6� � � � � � � � � � � �
'� � � � � � � � � � � �
''� � � � � � � � � � � �
'''� � � � � � � � � � � �
�?M6� � � � � � � � � � � �
&� � � � � � � � � � � �
$� � � � � � � � � � � �
�
$�� M���.���������������������� ������� �\��������������������
�
%�� ����� ��������������������������� ��������\������������������
�
4�� @����������������������������� ������� ������������� �-����/� ���������������
2 ��������������������������.������ �� �2�-���-����;���������������������*����=\��
� N 1�� �-��� ������������������������
� N 1��������������� ������������ /2�-���� �������������������������
�
,�� ����� ������ ������������������.������ �� ��.���������� ��.����������� ������� ��
���������\� 7��������������
�
8�� @������������ ����������/�����������������.������ �� �2�-��\�
� N 1�������������������� ��������������������������
�
3�� #��-�����.�����
� � �
GGD-Richtlijn Ventilatie Scholen definitieve versie 20-12- 2006, actualisatie febr. 2008 E,�
������� ���98�&����������������������� ���������M��!�; ��;
+��� �������������������
�
'����)$�����#)�������(!�$8��)(��;���������������������������������������
&�� ������� ���1������� ��������������A�/���������� ��� ������ ��,��������������
������������������������������.����2������ �����\���(�������(!"��2 ����� ����
����5������0.�� ���'����������1�� ����������� ���������������������
• �������������
• . ��������������
• ������ ������. ���������������
����� ������-���������������������������
�
6����
��������
7�?"�
�������
7�?"�
��������
�' ��
� ��������
7�?"�
�������
7�?"�
��������
�' ��
� ��������
7�?"�
�������
7�?"�
��������
�' ��
�� � � � � � � � � � � �
#� � � � � � � � � � � �
� � � � � � � � � � � �
�� � � � � � � � � � � �
?� � � � � � � � � � � �
�� � � � � � � � � � � �
677G?6� � � � � � � � � � � �
'� � � � � � � � � � � �
''� � � � � � � � � � � �
'''� � � � � � � � � � � �
�?M6� � � � � � � � � � � �
&� � � � � � � � � � � �
$� � � � � � � � � � � �
�
$�� M���.���������������������� ������� �\��������������������
�
%�� ����� ��������������������������� ��������\������������������
�
4�� @����������������������2������ ������� ������������� �-����/� ���������������
2 ��������������������������.������ �� �2�-���-����;���������������������*����=\��
� N 1�� �-��� ������������������������
� N 1��������������� ������������ /2�-���� �������������������������
�
,��� ����� ������ ������������������.������ �� ��.���������� ��.����2������ ������� ��
���������\� 7��������������
�
8�� @������������ ����������/�����������������.������ �� �2�-��\�
� N 1�������������������� ��������������������������
�
3��� #��-�����.�����
� � �
GGD-Richtlijn Ventilatie Scholen definitieve versie 20-12- 2006, actualisatie febr. 2008 E8�
!"�)$�� ;�����������#)�����4��/!�$�#)�������()(���))������)���#)��
����$�)1!�/�
�
����������2������������������� ����� ����������� �����. ���� ��������������-� ���
�������������.��/������%�������������� ��������� ������ /����� ��� �� ��$8�� �� ���
$++&��
�
�����-��/��))�����/6)�!(�!(�#)����(��!�����!�!���#)�����77%� ������(��J%�
�����������
'������� /����2�����.������������ ��������������2������������������������ ��������������
��������.������������������
�
����&� 6����� ����� ����� 7$5������������ ������������������� ��������������.������ ��
�2�-���-���������-��0 �������$8�� �� ���� ��E&,���������&,++�������
�D����!�I!���944�:� �))$�(��6))���� ����$�(��6))���� ���!�������6))����
�� �� ��$8�� ���$++&� 48,� $3%&� &%&E�
�
�������������������������
?������-���'98�(
'������� /������ �� 0���������������.�������������� ��������������������������2�����
-�0.�� ��2 ������������������������.�����. �����������>������������/�� �����
@��������-���1�� ������ ���� �������������. �����������>����� �����������4++��������-��
2 ����������� ������ ������ �����-��2 ���������,+�����������.������� ��� ����������0.���
� ��2���-������� �������0.��������.���� �����������2�������
) � /�E++������������ �� 0������������� ��������������-���� ��.�����. �����������>����� ��
�������������7��E&,�������������������������������������. �����������>�������� �� ��
�������������&+++������#����������. �/�����2��������2 ����� ��&4++����������0.�������
��������� ����������������/�����2 ����;����=����������&4++�������������������������
&+4,���������.������ ������������1�2�����.������ �������������������������� ��
2 ��0.����������������������������/���� ���
'��������������� �� �-������/��.�����. �����������>����. �������������,++�������������
���������2����.������ �����������������2 ����2���������������������� �E++������#���
������������2����������2���� ���������������-��� �������������-�0.������� ����-��/���
-������ ��.������ �������.��/���������������//�0������������.����2 �����.����������>����
��������"��2������ ����������FF���������2 �������������-���.����������������������������
00��� ������1������0.��������
�
7����-���.��������������������-������������:�����-���.�����������������2 �����
������������ �����2������������/��� ������-��� ������������ 7$50��0���� ������
#�������0��0���� �����-���������������.������2 ����� �� ��� ���7��.��������������������
�
� � �
GGD-Richtlijn Ventilatie Scholen definitieve versie 20-12- 2006, actualisatie febr. 2008 E3�
.������2���������2�������������/���� 7$50��0���� ������������������������� ��$Q�� �����
�������/������.��������� �������2������2 ���1����-���� ����(E5���0��������
�����-���.�����������������2 �����-���� ���������
��'�$��)�(��944�:8�+3�4�� ��(!��� ��-�����!��/���!$����������!�$�
R�E++� G����/2 ����
E++�5�&+++� �00��� ����
&+++�5�&4++� ��������� 00��� ����
W�&4++� 7� 00��� ����
�
'��������� ����������ff��0.�������i�.���������������������� �4�����������. ����������������
�������/������-���������������� ����������������������
��'�$��)�(��944�:�
+3�4�� ��(!���
�������!�$� ���������(�(���!�$�
� � �������� Q�� ���������/������
R�E++� G����/2 ���� +� +�
E++�5�&+++� �00��� ���� %+� &%�%+�
&+++�5�&4++� ��������� 00��� ���� ,,� $414,�
W�&4++� 7� 00��� ���� &4+� 8$�$+�
�
9��������
���������� �2�-��.����� ������������$Q�� ������������/����������.������2 ����2������
��. ���� �������2������2 �����'��.������ ��� �����ff�0.����2����������������
�2�-��.����� ����������������������/2 ����0����������-����/���������0.�������
���������������� �����.��/��� ������������/�������������������>���0��0���� ������ 00��� ����
.�����
� ������������ ����� �2�-��������� ����.��������������.������/�0�����������.������ ���
��� �2�-���������������������� 0.��2�������� ��������������� �� �������������� 0.���
��������1�� 0����B���0.������1�.�����5����� ���� ���������1���0���
�������� ������ �������� ����.��/���������������//�0��������� >�� ���0��0���� ����� ��.���
��. �����������>�����7���������.�����. �����������>����� �������-������������0.�2���������
�����/2 ����������2 ����������� 00��� ����-���1������0.������ ������ �������������� ����
�������������2������?��- �������>�� ���������������������2�������'�������������� ����������
����� ��������� �������2 ���������;���������=� 00��� ����-���1�2�����������0.������� �����
�����-����������� ��������0.��� ��������� ���0 � 0�������
���������� /2�-��.����� ������������������� /� ���� ��.����������>����-����� ��- �����
��������������������0��0���� ����� �������������0.����������������������������� ������:��
���������:��� 0.���������������2�����������������1�-�� ��������� ���2 ����:���0.������ ��
.��������� ��2����������
�
�
�
�
�
� � �
GGD-Richtlijn Ventilatie Scholen definitieve versie 20-12- 2006, actualisatie febr. 2008 EE�
����� �����
������������������ �������������
?�������������.����� ������������������2����������������2���������� ��������������
9 �����:��� ��� ���������� ���������.����� ��������@���9���0.������������ ������ �����
���� ������������� ������������;����������=�������'������������������� ���2������ ��
��0. ���0.�������� ������.�������-�������.����� �������0. ��������-������
@������������������������������ �� ����� ������������������
��������� �������� �������-���������
������������� ����2������� ���������������������1�� ��2���-�����������.����������� �����
� �������FF���/��2�����������7���� ��������������� ����������� ������������������/�.���
�� /����-����������������� ����� ��2������������ ���. �������� /�� �����;����=� �����������
��������� �������� ��.������;������1���0.�1������=��'��.��� ��������������� ��
�2 �������� ����.����������//�0���/�����@���.��������� ����;�����������=���������
����0.�������1�������������� �������������������'������������0.��� ��FF��-������������������
� ��2�����1����.���.������������-����������������� ������������������������-��������������
�//�0�������� ��FF��� ��2���������������#������ff�0.����� ������������� ���2������� ��
���� ����������������������
�
��0.�����
������0.�����/������������������ �����������������������������.������.������������0.���������
��� ��2����� �������������9����:���0.��������2 ����������������.������ �� /��������
2���������0.��������� �1����� ���.������.����� ��������������������2����1������� �-���
'��������������������������� �����������.�����-�������������� ������������������������������
2��������
�
�0.������������
����� 0.��������������������� �������0.������� �������� �����������$14����������������������
-��������������1����.�������0��������������������#�������2���2�����������������-�������
������ ���1� ����������-������2������������ ��������� �������������2�����������������
���������0.��������� ����������0.������
�� ���������������� /��������0����������������� ����� �������-����� ��.����������� �����
� ��������������� ������
� � �
GGD-Richtlijn Ventilatie Scholen definitieve versie 20-12- 2006, actualisatie febr. 2008 E(�
� !"�)$��2� ���/��!�$�#)����(�#��(!�)(!�#����)%�%#%�)1�)�����'���
�
?>0������� �����-�������<��������1�-����������4+844��
� � �
GGD-Richtlijn Ventilatie Scholen definitieve versie 20-12- 2006, actualisatie febr. 2008 (+�
� � �
GGD-Richtlijn Ventilatie Scholen definitieve versie 20-12- 2006, actualisatie febr. 2008 (&�
!"�)$��3� �����(��!�$�#��(!�)(!���)�!�� �����%���@��)$���(����%�
G!(#���!�$�4��(� ���@@��)$���(��������
����!�!�$����FF�� �����.�����������������0.����������������� ������������ ���5 �����5��5� ���������������������� �� ��0��0�����.�������������������.�������� ������������� ������;&=� /����������������������H�;$=�����0����� ���0.����H�;%=���-���� ������0.��������;4=��� �� �������'�����������0���2�������������������� �����FF�� �����.������������������������������0������������2�����0��������-�������0.��� ���� �����<������������������������� ��K)�����������)����� ����# ����0.����L��;222����������������A4+,,&=������
�()4������1�(���!�$���(�$�����(�����������������������.���2����������� ���������2��������C�/���������������������������� �����FF�� �����.�����#��������.����� ������������������ ����� ���� �2�������� �� ��������������������������/�� �0����� ��������1������������������� ��2���������������������2�������������0.��/����� ������0.�������������������� ������0������������-��������.����0.��������������
�� �!/�)���6��/�� ����(���Bief gemeente.doc �
�()4�'������� (!��#)��� ������G0.�������0�����2��������������/�;��0�����/��� 0���/��������=���C�/����������������FF�� �����.������ �����. ���� ��.����� 0���/�������������������0.������0.�����2������������0�������
G0.���������������0. ���0.������������A�/� /������ ����0.��-������������0.��������FF�� �����.������0.��-�0.��������������� ��; ��� ��������������� ��� ���=�� �����������������0.����������� ������ �����������
G0.��������������������������;FF��� �=�������25��/�����2���2�� �����.������-��������������0.�����������0�������-��������
�" � ���0.�����-����������0�������������������/����0.�0��� 0�������������0.��������������������������0.��������.��������0�����.����� ������ ������ /��� �������.�����-������������0�������������� �� �������/��� �������/�������������������0�����������������������'������������� �����- ��FF�����5�����2���������FF��� ������������� ��&+�����&$������� �������������������������� ������)����� ���5������5��5� ������-������
�� �!/�)���6��/�� ����(���Bief directie.doc Brief docenten.doc �
� � �
GGD-Richtlijn Ventilatie Scholen definitieve versie 20-12- 2006, actualisatie febr. 2008 ($�
�()4�,�����(���-��/�))������ �����
�������.�����-���� ������0.���������������� 0.������������������ �� ���� �����
Je start het bezoek aan de school start het plaatsen van een CO2-datalogger in één leslokaal. De keuze van dit lokaal bepaal je in overleg met de school;
Inspectie van alle leslokalen: je beoordeelt de ventilatievoorzieningen met het
ventilatieformulier en je vult een screeningsformulier in dat informatie geeft over binnenmilieu-kenmerken als verwarming, zonwering en schoonmaak;
Je voert de gegevens van het ventilatieformulier in in het Excelbestand
Ventilatiecapaciteit. Per lokaal bereken je hiermee een ventilatie-advies-op-maat. Met dit advies-op-maat weet een docent voor zijn of haar lokaal welke ventilatievoorzieningen minimaal open moeten staan. Dit advies print je voor elk lokaal afzonderlijk op een persoonlijke ventilatiekaart. Omdat de bezetting van een leslokaal per schooljaar kan verschillen maak je een tweede ventilatiekaart die gebaseerd is op een maximale bezetting (vaak 30 leerlingen) van het lokaal;
De resultaten van de inspectie van alle lokalen en de meting in één lokaal gebruik je
voor het schrijven van het schooladvies en het maken van de presentatie voor de voorlichtingsbijeenkomst;
Tijdens de voorlichtingsbijeenkomst informeer je directie en docenten over het belang
van een gezond binnenmilieu en ontvangen ze een aantal hulpmiddelen om het binnenmilieu te verbeteren: de ventilatiekaarten, een afleesbare CO2-signaalmeter met indicatie lampjes (ook wel stoplichtmeter genoemd), het lespakket “Buitenlucht kom je binnen spelen?” en enkele folders met tips voor een beter binnenmilieu.
�
������������������������0 ����� �����������0.�� �
E�%+����� 7��� ����������0��� 0���������� ������0.����E�4,����� �� ������� ����� 7$5� � ����������&������� ��) � /�(�++����� '����0����� �� ���������� �����) � /�&&�++����� M����������� ����������� ���0 � 0���������� ����� �������� ���� ����1�
�� ����������0.��� ���������������� ����&,�&,����� M����-����������������������2������������������� ��������0.��� ������&8�++����� )�����0.������������������������0�������������0�����
�� �!/�)���6��/�� ����(���Ventilatieformulier.doc
Screeningsformulier leslokalen.xls
Ventilatiecapaciteit.xls
Toelichting berekening ventilatiecapaciteit.doc
Ventilatiekaart.doc
Presentatie.ppt
Schooladvies eendagsmethode.doc
Handleiding Ventilight.doc
Instructie lespakket.doc (dit moet je nog toevoegen aan het lespakket)
� � �
GGD-Richtlijn Ventilatie Scholen definitieve versie 20-12- 2006, actualisatie febr. 2008 (%�
�
����!$����)(��!)����Meetlint/rolmaat
CO2-datalogger
CO2-signaalmeter/stoplichtmeter
Laptop en printer
Lespakket “Buitenlucht, kom je binnen spelen”
Kantoorartikelen (papier, perforator, mapjes etc.)
Eventueel beamer of overheadprojector
�
�()4�,����#)��)(!��?F��2����� �.�����-���� ������0.�������� ���������0������� ������0����������
�� �� ���/����������������������2 ����.��������-���������������������� ��������
� ���� ������� ������� �� ����������� /�0.��/��� ��.����0.��� ��������
�
�� �!/�)���6��/�� ����(���Evaluatieformulier directie (post).doc
Evaluatieformulier directie (digitaal).doc
Evaluatieformulier docenten (post).doc
Evaluatieformulier docenten (digitaal).doc
Verwerking evaluatie.xls
�
��