Geografia (SPP: GIM kl. 2–3) ChArAkterystykA stref...
14
53 ● MALI GIGANCI Geografia (SPP: GIM kl. 2–3) CHARAKTERYSTYKA STREF KLIMATYCZNYCH AMERYKI PółNOCNEJ Czas realizacji tematu 45 min Cele lekcji Uczeń: • określa wpływ wybranych czynników klimatotwórczych na klimat Ameryki Północnej; • wskazuje na mapie Ameryki Północnej strefy klimatyczne, podaje ich nazwy oraz odpowiadające im typy klimatu; • na podstawie klimatogramów opisuje cechy wybranych typów klimatu; • przyporządkowuje rośliny i zwierzęta do wybranych stref klimatycznych Ameryki Północnej; • określa antropogeniczne przyczyny i skutki zmian klimatu; • proponuje sposoby przeciwdziałania zmianom klimatu. Metody i formy pracy • praca indywidualna, w grupach i z całym zespołem; • wykład; • dyskusja kierowana; • burza mózgów; • karty pracy. Środki dydaktyczne • karty pracy; • atlas geograficzny; • podręcznik; • tablica interaktywna lub zestaw multimedialny; • mapa fizyczna Ameryki Północnej. Powiązanie scenariusza z podstawą programową przedmiotu Geografia (SPP: GIM kl. 2–3) 1. Mapa – umiejętności czytania, interpretacji i posługiwania się mapą. Uczeń: 2) odczytuje z map informacje przedstawione za pomocą różnych metod kartograficznych; 5) dobiera odpowiednią mapę w celu uzyskania określonych informacji geograficznych; 8) analizuje i interpretuje treści map ogólnogeograficznych, tematycznych, turystycznych. 3. Wybrane zagadnienia geografii i fizycznej. Uczeń: 1) charakteryzuje wpływ głównych czynników klimatotwórczych na klimat; 2) charakteryzuje na podstawie wykresów lub danych liczbowych przebieg temperatury powietrza i opadów atmosfe- rycznych w ciągu roku w wybranych stacjach meteorologicznych położonych w różnych strefach klimatycznych; ob- licza amplitudę i średnią temperaturę powietrza; wykazuje na przykładach związek między wysokością Słońca a tem- peraturą powietrza; 3) wykazuje zróżnicowanie klimatyczne Ziemi na podstawie analizy map temperatury powietrza i opadów atmosfe- rycznych oraz map stref klimatycznych na Ziemi. Przygotowanie do lekcji Lekcja powinna się odbyć po obejrzeniu filmu Mali giganci. Przed projekcją nauczyciel prosi uczniów, by zwrócili uwa- gę na aspekty związane ze strefami klimatycznymi występującymi w Ameryce Północnej i uzupełnili kartę pracy nr 1 (patrz s. 57). Przed lekcją nauczyciel kopiuje karty pracy. Przebieg lekcji FAZA WSTĘPNA Nauczyciel przedstawia temat i cele lekcji. Przypomina uczniom, że podczas projekcji filmu mieli zwrócić uwagę na aspekty związane ze strefami klimatycznymi występującymi w Ameryce Północnej. FAZA REALIZACYJNA Nauczyciel prosi wybranych uczniów o przedstawienie uzupełnionych kart pracy. Poprawne odpowiedzi 1. liściaste i mieszane; np. puchacz wirginijski, wilk szary, łoś wschodnioamerykański, żaba drzewna; pustynnych lub pu- styni Sonora; np. skorpion, grzechotnik, myszołowiec, żółw, jaszczurka
Transcript of Geografia (SPP: GIM kl. 2–3) ChArAkterystykA stref...
53● MALI GIGANCI
Geografia (SPP: GIM kl. 2–3)
ChArAkterystykA stref kLIMAtyCzNyCh AMerykI PółNoCNejCzas realizacji tematu45 min
Cele lekcjiUczeń:• określawpływwybranychczynnikówklimatotwórczychnaklimatAmerykiPółnocnej;•wskazujenamapieAmerykiPółnocnejstrefyklimatyczne,podajeichnazwyorazodpowiadająceimtypyklimatu;• napodstawieklimatogramówopisujecechywybranychtypówklimatu;• przyporządkowujeroślinyizwierzętadowybranychstrefklimatycznychAmerykiPółnocnej;• określaantropogeniczneprzyczynyiskutkizmianklimatu;• proponujesposobyprzeciwdziałaniazmianomklimatu.
Metody i formy pracy• pracaindywidualna,wgrupachizcałymzespołem;•wykład;• dyskusjakierowana;• burzamózgów;• kartypracy.
Środki dydaktyczne• kartypracy;• atlasgeograficzny;• podręcznik;• tablicainteraktywnalubzestawmultimedialny;•mapafizycznaAmerykiPółnocnej.
Powiązanie scenariusza z podstawą programową przedmiotuGeografia (SPP: GIM kl. 2–3)1.Mapa–umiejętnościczytania,interpretacjiiposługiwaniasięmapą.Uczeń:2)odczytujezmapinformacjeprzedstawionezapomocąróżnychmetodkartograficznych;5)dobieraodpowiedniąmapęwceluuzyskaniaokreślonychinformacjigeograficznych;8)analizujeiinterpretujetreścimapogólnogeograficznych,tematycznych,turystycznych.3.Wybranezagadnieniageografiiifizycznej.Uczeń:1)charakteryzujewpływgłównychczynnikówklimatotwórczychnaklimat;2)charakteryzujenapodstawiewykresówlubdanychliczbowychprzebiegtemperaturypowietrzaiopadówatmosfe-rycznychwciągurokuwwybranychstacjachmeteorologicznychpołożonychwróżnychstrefachklimatycznych;ob-liczaamplitudęiśredniątemperaturępowietrza;wykazujenaprzykładachzwiązekmiędzywysokościąSłońcaatem-peraturąpowietrza;3)wykazujezróżnicowanieklimatyczneZieminapodstawieanalizymaptemperaturypowietrzaiopadówatmosfe-rycznychorazmapstrefklimatycznychnaZiemi.
Przygotowanie do lekcjiLekcjapowinnasięodbyćpoobejrzeniufilmuMali giganci.Przedprojekcjąnauczycielprosiuczniów,byzwróciliuwa-gęnaaspektyzwiązanezestrefamiklimatycznymiwystępującymiwAmerycePółnocnejiuzupełnilikartępracynr1(patrzs.57).Przedlekcjąnauczycielkopiujekartypracy.
Przebieg lekcjiFAZAWSTĘPNANauczycielprzedstawiatematicelelekcji.Przypominauczniom,żepodczasprojekcjifilmumielizwrócićuwagęnaaspektyzwiązanezestrefamiklimatycznymiwystępującymiwAmerycePółnocnej.
FAZAREALIZACYJNANauczycielprosiwybranychuczniówoprzedstawienieuzupełnionychkartpracy.
Poprawne odpowiedzi1.liściasteimieszane;np.puchaczwirginijski,wilkszary,łośwschodnioamerykański,żabadrzewna;pustynnychlubpu-styniSonora;np.skorpion,grzechotnik,myszołowiec,żółw,jaszczurka
54● MALI GIGANCI
2.strefaklimatówumiarkowanych–świadczyotymwystępowanieczterechpórroku,drzewliściastych,takichjaknp.dąborazzwierząttakichjakłoś,puchacz,wilkszary;strefaklimatówzwrotnikowych–świadczyotymwystępowanieroślinnościsucholubnejigromadzącejwodę(kaktusy),istnieniewyschniętychkorytrzecznych,twarda,wysuszonazie-miazpowodubardzomałejilościopadówlubichbraku
Nauczycieldzieliklasęnapięćgrup(losoweodliczaniedopięciu)irozdajekartypracynr2(patrzs.58-60).Posługującsięatlasemisamodzielniedobranymimapami,uczniowieuzupełniajątabelę.Poupływieustalonegoczasuposzczególnezespołyprezentująwynikipracywkolejnościzgodnejznumeracjągrup.Nauczycielprosiuczniówoułożeniewypełnio-nychpięciukartwtakisposób,abyodwzorowaćrzeczywistepołożeniestrefklimatycznychnakontynencie.
Przewidywane odpowiedzi
STREFA KLIMATYCZNA TYP KLIMATU
Strefaklimatówokołobiegunowych•subpolarny(podbiegunowy)•polarny(biegunowy)
Strefaklimatówumiarkowanych
Odmianyciepłe:•morski•przejściowy•kontynentalnyzodmianąwybitniekontynentalną•suchykontynentalnyzodmianawybitniesuchą
Odmianychłodne:•morski•przejściowy•kontynentalny•wybitniekontynentalny
Strefaklimatówpodzwrotnikowych
•morski•kontynentalny•suchykontynentalnyzodmianawybitniesuchą
Strefaklimatówzwrotnikowych•wilgotnyzodmianąkontynentalną•suchykontynentalnyzodmianawybitniesuchą
Strefaklimatówrównikowych•wybitniewilgotny•wilgotny•suchyiwybitniesuchy
Prowadzącypytauczniów,codostrzegają.Uczniowiepowinnizauważyć,żeklimatAmerykiPółnocnejjestniezwyklezróżnicowany,występujątamwszystkiestrefyklimatyczneorazwszystkietypyklimatu.Nauczycielrozpoczynadysku-sjędotyczącąprzyczyntakdużegozróżnicowaniaklimatycznegoAmerykiPółnocnej.Uczniowieswobodniewypowia-dająsięnatematwybranychczynnikówkształtującychklimattegokontynentu(mogąkorzystaćzpodręczników,atla-sów);zapisująswojepomysływtabelinatablicy,którauwzględniazależnościprzyczynowo-skutkowe.
N
STREFY KLIMATYCZNE W AMERYCE PÓŁNOCNEJ
55● MALI GIGANCI
Przewidywane odpowiedzi
CZYNNIK KSZTAŁTUJĄCY KLIMAT SKUTEK
położeniegeograficzneImdalejodrównika,tymmniejenergiisłonecznejdocieradopowierzchniZiemi.
ukształtowanieterenu
Południkowy układ Kordylierów ogranicza wpływ OceanuSpokojnegonaklimattegokontynentu.Tesamewysokiełań-cuchygórskieumożliwiają swobodnyprzepływmaspowie-trzawkierunkupółnocnymipołudniowym.Zdarzasięlatem,żeciepłeiwilgotnepowietrzeznadZatokiMeksykańskiejdo-cieraażdopołudniowejKanady.Zimąnatomiastpolarnepo-wietrzedocieradopółwyspuFloryda,niszczącprzymrozkaminp.plantacjepomarańczy.
oddziaływanieprądówmorskich
ZachodniewybrzeżasąobmywaneprzezzimnyprądKalifor-nijski, copowodujezmniejszenieopadównaobszarachpo-zostającychwzasięguoddziaływaniategoprądu.Wschodniewybrzeżamająwiększąsumęopadów,ponieważoblewanesąprzezwodyciepłegoPrąduZatokowego.
wysokośćnadpoziomemmorzaWraz zewzrostemwysokości nad poziomemmorza spadatemperaturapowietrza.Naogółobszarygórskiecharaktery-zująsięwzrostemsumyopadów.
różnewłaściwościrozległychobszarówlądowychimorskich
Powietrzenadmorzamiioceanamijestbardziejwilgotneniżmasy powietrza nad powierzchniami lądowymi. Powietrzemorskiesprawia,żelatasąchłodniejsze,zimycieplejsze,zaśsumyopadówwyższe niż naobszarachpozostającychpodwpływemkontynentalnychmaspowietrza.
Nauczycielzwracauwagęnarozciągłośćpołudnikowąkontynentu,którasprawia,żeAmerykaPółnocnależywzasię-guwszystkichstrefklimatycznych.
Prowadzącynawiązujedofilmu,przypominającoprzedstawionychwnimstrefachklimatycznych: strefieklimatówumiarkowanych(klimatumiarkowanyciepłyprzejściowy)istrefieklimatówzwrotnikowych(klimatzwrotnikowykon-tynentalnysuchyzodmianąwybitniesuchą).Prezentujeklimatogramyprzedstawiającerozkładytemperaturyiopa-dówwciągurokuwtychdwóchwybranychtypachklimatuwystępującegowAmerycePółnocnej(patrzs.61).Prosiuczniów,byodczytaliminimalneimaksymalneśredniemiesięcznetemperaturypowietrza,obliczylirocznąamplitudęiśredniątemperaturępowietrzaorazokreśliliwielkośćopadówwciąguroku.
Nauczycielprosiuczniów,abyposługującsięatlasem,określiliwystępującąwAmerycePółnocnejroślinnośćnaturalnądlawymienionychodmianklimatu.
Przewidywane odpowiedziklimatumiarkowanyciepłyprzejściowy–lasyliściasteimieszane;klimatzwrotnikowykontynentalnysuchyzodmianąwybitniesuchą–pustynieipółpustynie Nauczycielprosioprzypomnienienazwzwierząt,którewypisaliwkarciepracynr1.Uczniowiewymieniająnazwyzwie-rzątiprzyporządkowująjedowłaściwejformacjiroślinnej,tj.amerykańskichlasówliściastychimieszanychorazpusty-niSonora.Prowadzącywskazujenamapielokalizacjępustyni,ilustrujeiuzupełniawypowiedziuczniów,wyświetlająckadryzfilmuizdjęciazinnychźródeł(patrzs.62-65),orazdodajewłasnykomentarz.
WYBRANE CZYNNIKI KSZTAŁTUJĄCE KLIMAT AMERYKI PÓŁNOCNEJ
56● MALI GIGANCI
Nauczycielodwołujesiędoobrazuprzedstawiającegolasliściastyiprosiuczniówowskazaniezagrożeńklimatycz-nychdlatejiinnychformacjiroślinnych.
Przewidywane odpowiedzi• anomaliapogodowe(np.nietypoweokresysuszylubintensywnychopadów,nietypowedladanychobszarówsilnewiatry)
• corazczęstszegwałtownezjawiskaatmosferyczne(np.wichury,intensywneopadydeszczu,gradu)• systematycznywzrosttemperaturypowietrzapodwpływemznacznegozwiększeniaemisjigazówcieplarnianychdoatmosfery(efektcieplarniany)
•występowaniekwaśnychdeszczy• tworzeniesięsmogu•występowanieupałówisusz,awkonsekwencjiogromnychpożarównp.wChorwacji,Grecji
Prowadzącyzwracauwagęnaingerencjęczłowiekawatmosferęziemską,np.poprzezspalaniecorazwiększejilościpaliwkopalnych.Częstoprzynositonegatywneskutkiwpostacizmianklimatycznych,którebezpośredniooddziałująnaświatorganizmówżywych(ludzie,rośliny,zwierzęta).Nauczycielzachęcauczniówdozastanowieniasię,jakiedzia-łaniamożnapodjąć,abyzmniejszyćwpływczłowiekanazmianyklimatu.
FAZAPODSUMOWUJĄCANauczycielprosiuczniów,abydokończylizdania:„Dowiedziałemsię,że…”oraz„Nazajęciachzaskoczyłomnie,że…”.
Zadanie domoweWykonajzadaniezkartypracywdomu.
Autorka scenariusza
HANNAHAbERA–nauczycielkaidoradcametodycznyprzyrodyigeografiiwMazowieckimSa-morządowymCentrumDoskonalenia Nauczycieli; autorka i współautorka publikacjimetodycz-nychzzakresuprzyrody,edukacjiglobalnejiwykorzystywaniaTIKwnauczaniugeografii.
57● MALI GIGANCI
kArtA PrACy Nr 1
PodczasprojekcjizwróćuwagęnazagadnieniazwiązanezklimatemAmerykiPółnocnejorazświatemroślinizwierzątżyjącymwdanejstrefieklimatycznej,anastępniewykonajponiższezadania.
1. Uzupełnij zdania.
Małypręgowiectogryzońzrodzinywiewiórkowatych,któryzamieszkujelasy..............................................................................
AmerykiPółnocnej.Innetrzyzwierzętażyjącenatymobszarze,to:
•........................................................................................,
•........................................................................................,
•.........................................................................................
Pasikoniszkatogatunekgryzoniazrodzinychomikowatych,którywystępujenaobszarach.....................................................
AmerykiPółnocnej.Innetrzyzwierzętażyjącenatymobszarzeto:
•........................................................................................,
•........................................................................................,
•.........................................................................................
2. Podaj nazwy dwóch stref klimatycznych występujących w Ameryce Północnej, których dotyczył film. Uzasadnij swój wybór.
•strefaklimatów...........................................................................–świadczyotym..........................................................................................
.............................................................................................................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................................................................
•strefaklimatów...........................................................................–świadczyotym..........................................................................................
.............................................................................................................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................................................................
58● MALI GIGANCI
kArtA PrACy Nr 2
Grupa IPosługującsięatlasemgeograficznym,dobierzcieodpowiedniemapy,abyuzyskaćinformacjenatematzaznaczonejstrefyklimatycznej,anastępnieuzupełnijcietabelę,zachowującukładstrefklimatycznychzgodniezzaznaczonymkie-runkiemgeograficznym.
STREFA KLIMATYCZNA TYP KLIMATU
Strefaklimatów
............................................................................................
•...................................................................................................
•...................................................................................................
Grupa IIPosługującsięatlasemgeograficznym,dobierzcieodpowiedniemapy,abyuzyskaćinformacjenatematzaznaczonejstrefyklimatycznej,anastępnieuzupełnijcietabelę,zachowującukładstrefklimatycznychzgodniezzaznaczonymkie-runkiemgeograficznym.
STREFA KLIMATYCZNA TYP KLIMATU
Strefaklimatów
............................................................................................
•...................................................................................................
•...................................................................................................
N
N
STREFY KLIMATYCZNE W AMERYCE PÓŁNOCNEJ
STREFY KLIMATYCZNE W AMERYCE PÓŁNOCNEJ
59● MALI GIGANCI
Grupa IIIPosługującsięatlasemgeograficznym,dobierzcieodpowiedniemapy,abyuzyskaćinformacjenatematzaznaczonejstrefyklimatycznej,anastępnieuzupełnijcietabelę,zachowującukładstrefklimatycznychzgodniezzaznaczonymkie-runkiemgeograficznym.
STREFA KLIMATYCZNA TYP KLIMATU
Strefaklimatów
............................................................................................
•...................................................................................................
•...................................................................................................
•...................................................................................................
Grupa IVPosługującsięatlasemgeograficznym,dobierzcieodpowiedniemapy,abyuzyskaćinformacjenatematzaznaczonejstrefyklimatycznej,anastępnieuzupełnijcietabelę,zachowującukładstrefklimatycznychzgodniezzaznaczonymkie-runkiemgeograficznym.
STREFA KLIMATYCZNA TYP KLIMATU
Strefaklimatów
............................................................................................
•...................................................................................................
•...................................................................................................
•...................................................................................................
•...................................................................................................
•...................................................................................................
•...................................................................................................
•...................................................................................................
•...................................................................................................
N
N
STREFY KLIMATYCZNE W AMERYCE PÓŁNOCNEJ
STREFY KLIMATYCZNE W AMERYCE PÓŁNOCNEJ
60● MALI GIGANCI
Grupa VPosługującsięatlasemgeograficznym,dobierzcieodpowiedniemapy,abyuzyskaćinformacjenatematzaznaczonejstrefyklimatycznej,anastępnieuzupełnijcietabelę,zachowującukładstrefklimatycznychzgodniezzaznaczonymkie-runkiemgeograficznym.
STREFA KLIMATYCZNA TYP KLIMATU
Strefaklimatów
............................................................................................
•...................................................................................................
•...................................................................................................
N
STREFY KLIMATYCZNE W AMERYCE PÓŁNOCNEJ
61● MALI GIGANCI
kLIMAtoGrAMy
Klimatumiarkowanyciepłyprzejściowy
Klimatzwrotnikowykontynentalnysuchyzodmianąwybitniesuchą
62● MALI GIGANCI
roŚLINy I zWIerzĘtA WystĘPUjĄCe NA PUstyNI soNorA
Mysz pasikoniszka oraz grzechotnik. W tle widoczne gigantyczne kaktusy, których na pustyni Sonora jest ponad 50 gatunków.
Pasikoniszka i myszołowiec w otoczeniu saguaro – sukulentów z rodziny kaktusowatych.
63● MALI GIGANCI
Saguaro osiągają wysokość do 20 m. Ich wiek ocenia się na 200 lat. Mogą ważyć powyżej 8 ton.
Źródło zdjęcia: https://pixabay.com/
64● MALI GIGANCI
roŚLINy I zWIerzĘtA WystĘPUjĄCe NA tereNIe AMerykAŃskICh LAsóW LIŚCIAstyCh I MIeszANyCh
Pasikoniszka i skorpion. Jaszczurka podczas polowania.
Pręgowiec i łoś w jesiennej scenerii. Wilk szary.
65● MALI GIGANCI
Puchacz wirginijski.
Pręgowiec – gryzoń z rodziny wiewiórkowatych, którego środowiskiem są głównie lasy liściaste.
66● MALI GIGANCI
kArtA PrACy W DoMU
Schematycznyrysunekprzedstawiadiagramdiamentowy.Wkażdepolediagramuwpiszpropozycjedziałańzapobie-gającymzmianomklimatu,którekażdymożepodjąćwżyciucodziennym.Najważniejszeinajbardziejskutecznepro-pozycjedziałańumieśćnagórzediagramu,mniejistotne–nadole.Krótkouzasadnijswójwybór.
Uzasadnieniewyboru:
...........................................................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................................................................
