Gemi yardımcı sistemleri.pdf
-
Upload
sertac-kesebol -
Category
Documents
-
view
244 -
download
1
Transcript of Gemi yardımcı sistemleri.pdf
8/11/2019 Gemi yardımcı sistemleri.pdf
http://slidepdf.com/reader/full/gemi-yardimci-sistemleripdf 1/45
HAVA KOMPRESÖRLERİ
Gemilerde kullanılan havayı temin eden ve bunları hava tüplerine
depolamayı sağlayan cihazlara hava kompresörü denir. Kompresör,
pistonu sayesinde check valfleri de kullanarak havayı emer ve yüksek
basınçla hava tüpüne yollar.
ekilde iki kademeli piston ile yine iki kademeye ait check
valfler bulunmaktadır. !istonun a"ağı hareketinde olu"an vakum
nedeniyle #.kademe emme valfı açılır ve filtreden $eçen hava #.kademe
emme valfinden #.kademe pistonun üzerine $elir. !istonun yukarı
hareketinde emme valfı kapanır ve sıkı"tırılan hava #.kademe basma
valfını açar ve havayı %.kademe emme valfine yollar. &u esnada basınç
'() bar*dır. !istonun a"ağı hareketinde %.kademe emme valfı açılır ve
hava, küçük yani %.kademe pistonun üstüne dolar. !istonun yukarı
hareketinde bu hava sıkı"tırılarak %.kademe basma valfını açar ve
hava tüpüne $önderilir. &u esnada basınç hava tüpündeki basınç kadar
yani %+(+ bar arasındadır. -nla"ılacağı $ibi $erçekte hava dört
strokta değil, iki strokta basılır. Kademeli olan elemanların oriinal
ifadeleri #st sta$e suction veya %nd sta$e delivery "eklindedir.
/01234 0563-7
8ürekli bakım tutumlarda, peryodik çalı"ma süresi a"ılmadan9
piston, alt ve üst se$manlar, kademe valfleri, kaver, safety valfler
ve karter yağı ile filtresi kontrol edilmelidir. ekildeki kompresörde
yağ pompası ve deniz suyu pompası mevcuttur. :ağ pompası, denizli
havalarda hava yapabilir. &öyle durumlarda filtre temizlenmeli,
$erekirse yağ yenilenmelidir. &undan sonra kompresör yine yağ basıncı
tutmayacağı için stop edeceğinden9 kompresör, start(stop yapılarak
pompa çıkı"ındaki her han$i bir rekor $ev"etilerek havası atılmalıdır.
;eniz suyu pompası, lastik impeller vasıtasıyla suyu basar,
impeller yedeği olmadığı yada su soğutma için yetersiz olduğunda
eneratör devresindeki basınçlı deniz suyu devresinden direkt devre
çekilebilir. -lt kaver içinde olu"acak çamurun zaman zaman alınması
$erektiği asla unutulmamalıdır.
<ava kompresörlerinin overhollerinde en çok dikkat edilecek
husus pistonu bağlarken üst yani küçük se$manların kırılmasıdır.
&unun için valf yuvalarından tornavida veya benzer bir çubukla destek
38
8/11/2019 Gemi yardımcı sistemleri.pdf
http://slidepdf.com/reader/full/gemi-yardimci-sistemleripdf 2/45
alınır. =heck valfleri de toplarken iki "eye çok dikkat edilmelidir.
&unlar valf üzerindeki pinler ve yayların doğru "ekilde
bağlanmasıdır.
<ava kompresörlerinde, en az kompresörler kadar bazıi"letmeciler için daha da önemli sayılan bir i" vardır. <ava
kompresörlerinin ve hava tüplerinin safety valfleri ve valflerin ayar
yapılması. <ava kompresörlerinde, #.kademe ve %.kademe olmak üzere %
adet safety valf vardır. Kompresörün birinci kademesinin '() bar*da
çalı"tığını kabul edersek safety valf >(? bar*da attırılır, ikinci
kademe + bar*da çalı"tığından safety valf #(% bar*da attırılır.
<ava tüpleri ise çalı"ma basıncının @#+ fazlasına yani + bar*da
çalı"ıyorsa bar*a attırılır. 8afety valfleri attırmak için "u
yöntem izlenirA /rneğin, hava kompresörü safety valflerini attırmak
isteyelim. Kompresörü çalı"tırıp safety valflerin ayar somunlarını
$ev"etip yay tansiyonunu dü"ürürüz, safety valfler atarken $eyçlerden
kontrollu bir "ekilde ayar somunları sıkılır ve safety valflerin
atmaması sağlanır. Genellikle çalı"ma basıncında safety valfler
attırıldıktan sonra ayar somunları bir tur vira edilir. -yar somunu
yoksa, bu sefer de ayar, yayın altına # mm*lik pullar koyarak yapılır.
-ncak bunun için kompresör birkaç kez çalı"tırılıp stop edilir ve her
seferinde safety valf sökülür.
<ava tüplerinin safety valflerini attırmak için önce hava
tüpleri %? bar*a kadar doldurulur ve presostat basıncı yükseltilerek
kompresörün stop etmemesi sağlanır, bu esnada safety valfın yay
tansiyonu dü"ürülüp attırılır. -yar somunu tekrar sıkılıp %( bar*a
$eldiğinde laçka edilip safety valfın atması sağlanır. <ava tüpü biraz
dreyn edilip tekrar kontrol yapılır ve presostat basıncı ayarlanır.
ekilden de anla"ıldığı $ibi bazı hava kompresörlerinde yağ
pompaları bulunur, bunların ayarı üzerlerindeki ayar civatalarından
yapılır. B-dustin$ screC vira edildiğinde basınç yükselir, laçka
edildiğinde basınç dü"er.D !resostat vasıtasıyla kompresörde yeterli
yağ basıncı yoksa kompresör emniyet olarak stop eder. &ir diğer
emniyet ise kavere monte edilmi" olan a"ırı ısınmada kompresörü stop
ettiren termostattır.
39
8/11/2019 Gemi yardımcı sistemleri.pdf
http://slidepdf.com/reader/full/gemi-yardimci-sistemleripdf 3/45
Item Description
# =rankcase% &earin$ housin$ Elan$e(Cater pump suction# 1lboC(Cater pump delivery
% 2ain bearin$# ;ipstick# Fater pump# 5il seal
2 =ylinder liner(#st sta$e
3 5 rin$(#st sta$e liner# ;rain plu$(oil# -node# &reather# =rankshaft% ElyCheel# 5il pump#+> 1lement oil filter
## &all(suction 0.7.H.##' 8prin$#%' =onnectin$ rod assembly#%> !iston assembly#+ =ylinder head(#st sta$e## Halve ca$e(#st sta$e#% Halve ca$e(%nd sta$e suction#I+ 7elief valve(#st sta$e#+ Joint(#st sta$e cylinder head to crankcase#) 8uction valve(#st sta$e#> ;elivery valve(#st sta$e#? 8uction valve(%nd sta$e#'I 5 rin$(#st sta$e valve ca$e
#') 5 rin$(%
nd
sta$e valve ca$e#)) 8uction filtersilencer#>% -node%++ =ooler tube(#st sta$e%+# =ooler tube(#st sta$e%+ ;rain valve%%+ =ylinder head(%nd sta$e%%# Halve ca$e(%nd sta$e delivery%%) 7elief valve(%nd sta$e% ;elivery valve(%nd sta$e%) 5 rin$(;elivery valve ca$e%' =ooler tube(%nd sta$e%'> ;rain valve%> #st sta$e pressure $au$e%>' %nd sta$e pressure $au$e-# =onnectin$ rod- &i$ end bearin$ half liner- 8mall end bearin$&# !iston&% =ompression rin$(#st sta$e& 8lotted oil control rin$(#st sta$e&I =ompression rin$(%nd sta$e& Gud$eon pin&' =irclip=# -dustin$ screC
40
8/11/2019 Gemi yardımcı sistemleri.pdf
http://slidepdf.com/reader/full/gemi-yardimci-sistemleripdf 4/45
41
8/11/2019 Gemi yardımcı sistemleri.pdf
http://slidepdf.com/reader/full/gemi-yardimci-sistemleripdf 5/45
42
8/11/2019 Gemi yardımcı sistemleri.pdf
http://slidepdf.com/reader/full/gemi-yardimci-sistemleripdf 6/45
43
8/11/2019 Gemi yardımcı sistemleri.pdf
http://slidepdf.com/reader/full/gemi-yardimci-sistemleripdf 7/45
SİNTİNE SEPARATÖRÜ-MARSHALL ORR
Gemilerde, makina dairesindeki sintine sularını temizleyerek #
ppm Bpart per millionD altında denize basan cihazlara sintine
separatörü denir. &u separatör, sintineyi direk sintineden, valf
sandığından veya holdin$ tanktan emerek alır. &unun için kullanılan
pompalar, $enellikle helisel rotorlu pompadır. &u pompa helisel bir
rotor ile içi özel bir lastikten yapılmı" statörden olu"ur. !ompa, bu
özelliği dolayısı ile asla kuru çalı"tırılmamalıdır. &u pompa
vasıtasıyla emilen sintine, separatöre "ekilde $örüldüğü $ibi tam
ortasından sokulur. &ir boru içerisinden $eçen kirli su borunun
içindeki perdeden $eçerken yön deği"tirir ve soldaki küresel valften
içeri $irer. 8ol taraftaki kumların altından $iren sintine dört kademe
kumdan $eçer ve sağ taraftaki kumların olduğu bölmeye $elir. &urada da
yine dört kademe kumdan $eçen sintine ikinci kez sepere olmu" olur.
Kumların olduğu mahalli terk eden sintine, separatör dı"ındaki
üç BD no*lu boru vasıtasıyla üst taraftaki plate*lere $elir.
!late*lerden $eçerek son separasyon i"lemi de tamamlandığında buradan
çıkan su ince bir bakır boru ile sensöre B5il =ontent ;etectorD $elir.
&u bakır borunun çıktığı yerde iki çıkı" vardır. &unlardan biri denize
temiz su çıkı"ı, diğeri ise sintineye kirli sudur. 8u, sensör
44
8/11/2019 Gemi yardımcı sistemleri.pdf
http://slidepdf.com/reader/full/gemi-yardimci-sistemleripdf 8/45
tarafından okunarak # ppm*in altındaysa denize temiz su solenoid
valfı, # ppm*in üstündeyse sintineye kirli su solenoid valfı açılır.
ÖNEMLİ NOTLAR
8intine separatörü, $emilerde port state otoritelerince en çok
kontrol edilen sistemdir. 8adece bunun için değil deniz ve çevre
kirliliğini de önlemek için bu sistemin doğru bir "ekilde
çalı"tırılması $erekir. &u sebeple öncelikle sintine temiz
tutulmalıdır, viskozitesi yüksek yağ ve yakıt kaçakları $iderilmeli ve
sintineye asla kimyevi ilaç atıkları dökülmemelidir. 8eparatörün
bunları ayırma $ibi bir özelliği yoktur, ayırabilse de bir müddet
sonra kendi kirlenir ve çalı"maz.
8intine separatörlerinde state control*ler tarafından yapılan ve
bizim de devamlı kontrol etmemiz $ereken bazı konular vardır.
#(!ompa emi" yapıyor fakat basamıyorsa filtre temizlenmeli,
sonra da alıcı valfın dili kontrol edilmelidir. !ompa iyi ememiyor ve
de iyi basamıyorsa pompa statorunu yenilemek $erekebilir.
%(1mme ve basmanın normal olduğu durumlarda solenoid valflerin
doğru çalı"ıp çalı"madığı kontrol edilmelidir. # ppm*in altında ve
üstünde valflerin doğru bir "ekilde açılıp kapandığı $örülmelidir.
&unun için # ppm*in üstünde alarm çalarak sintineye çıkı" valfı, #
ppm*in altında ise denize çıkı" solenoid valfı açılmalıdır. B&azı
separatörlerde # ppm*in üzerinde pompa stop eder ya da sintineyi
bil$e tanka $önderir.D
(8ensör içine çalı"ma esnasında bir çubuk sokularak denize ve
sintineye $idi" solenoid valfleri açıp kapattırılır. &u sırada #
ppm*in üstünde alarmın çaldığı kontrol edilir.
I(8intine separatörünün üstünde bulunan yağ Bslud$eD tahliye
valfleri state kontrollerindeki en önemli konudur. &azı separatörlerde
üst kapakta bulunan probe*un Byağ seviyesini ölçen bir çe"it "amandraD
fi"i çekilir ve solenoid valfler açılır, bazılarında ise ve$atörün
arkasındaki düğme &*den -*ya ya da -*dan &* ye $etirilir ve solenoid
valflerin açıldığı test edilir. &u esnada solenoid valfler
elektriklenmi" ve sintine separatöründeki basınç dü"mü"tür. -ncak üçsolenoid valf elektriki olarak açsa da mekanik olarak açmamı"
45
8/11/2019 Gemi yardımcı sistemleri.pdf
http://slidepdf.com/reader/full/gemi-yardimci-sistemleripdf 9/45
olabilir, bu sebeple çıkı"lar elle kontrol edilmeli veya her bir çıkı"
rekoru $ev"etilerek su veya yağın $eldiği $örülmelidir. 8intine
separatör üzerindeki solenoid valfler elektriki olarak doğru açılıyor
fakat su kaçırıyor ise valflerin içine kum tanecikleri veya pislik
$itmi" olabileceğinden valfler sökülüp temizlenmelidir.
(&ir de separatörün # ppm altında normal çalı"tığını
farzedelim, bu esnada ppm düğmesini kapatırsak temiz su çıkı"ı
kapanmalı ve sintineye çıkı" valfı açılmalıdır. B-utomatic stoppin$
deviceD B&azı separatörlerde pompa stop eder.D
'(8intine separatörü çalı"tırılırken sensör BcamD, temiz bir bez
ya da fırça ile temizlenmelidir. &una rağmen sensörün doğru
okuduğundan emin olamazsak sensörün altında valf var ise kapatılır ve
sensörün içi ılık tatlı su ile doldurularak 5 ppm okunur. <er"eye
rağmen ppm yüksek okunuyorsa sensörün içi temizlenir veya yan kapağı
açılarak $ev"ek elemanlar sıkılır.
)(8eparatör içindeki kumlar dört çe"ittir. 1n alttaki kum daha
kaba olup en üstteki en ince $özeneklidir. 8eparatör kumlarına
coalescer denir ve her farklı kum katmanı arasında filtre mevcuttur.
&u kumlar sepere yapamaz duruma $eldiklerinde yenilenmeleri $erekir,
seyirde ve yenileme imkanı yoksa kumlar dı"arı alınıp ilaçla
temizlenir. 8intine separatörünün sintine $iri" valflerinin yönü B#(%D
her mevsim deği"tirilmelidir. Lok uzun süredir açılmadığı biliniyorsa
separatör üst kapağı sökülerek plate*ler ve aralarında birikmi" pislik
temizlenebilir. 8intine separatörü $övdesinde ve çıkı"ında olan basınç
$eyçleri ile, kumların kirlenip kirlenmediği anla"ılabilir. Gövdedeki
$eyç basıncı çıkı" basıncından büyük ise kumlar kirlenmi" olup
yıkanmaları $erekir.
>(8intine separatörlerinde unutulmamalıdır ki, hava aynen yağ
$ibidir. &u sebeple de sensöre $elen su, bakır boru ile +,> mt
yükseltilip hava firar BM boruD yapılarak havasızlandırılmalıdır.
&öylece ppm*in $ereksiz yere yüksek $östermesi ve $ezinmesi de
önlenmi" olur.
Günümüz kurallarına $öre sintine separatörü9 filtreleme cihazı,
alarmı ve otomatik stop cihazı varsa seyir halinde her zaman ve
-ntarktika dı"ında her yerde kullanılabilir.
46
8/11/2019 Gemi yardımcı sistemleri.pdf
http://slidepdf.com/reader/full/gemi-yardimci-sistemleripdf 10/45
SİNTİNE SEPARATÖRÜNÜ DEVREYE ALMA
-8intine separatörüne deniz suyu hidraforundan $elen valfı açarak
separatörü deniz suyu ile doldurun.
!-8eparatör üzerindeki adet hava firar valfını açarak havalarını
çıkarın ve deniz suyu $elen valfı kapatın.
"-8intine alıcı ve pompa alıcı valflerini açın.
#-8intine separatörü çıkı" ve dischar$e valflerini açın.
$-!!2 tablosunu açın ve numune suyu valfı açık olsun.
%-6ulumbayı birkaç tur el ile döndürdükten sonra çalı"tırın.
&-8intine basma i"lemi bittikten sonra i"lem sırasını terstenuy$ulayın.
NOT' 8intine separatörü yönlü valflerinin yönünü her mevsim
deği"tirin.
SİNTİNE SEPARATÖRÜNÜN TEMİ(LENMESİ
- no*lu valf kapalı, > no*lu valf açık olsun. 8intine separatörü
deniz suyu alıcı valfını açarak separatörü deniz suyu ile çalı"tırın.
!-8eparatör içinin temiz olduğunu $ördükten sonra no*lu valfı açıp >
no*lu valfı kapatın. 8eparatör üzerindeki adet hava firar valfını
47
8/11/2019 Gemi yardımcı sistemleri.pdf
http://slidepdf.com/reader/full/gemi-yardimci-sistemleripdf 11/45
açarak yıkama i"lemine devam edin. :ıkama i"lemini # saat yaptıktan
sonra tulumba ve valfleri kapatın. B yönlü valfleri çevirerek her iki
taraf yıkanabilir.D
DÜMEN MAKİNASI
4skele sancak pompaların çıkı"larındaki valfler BI adetD açık
olmalı ve safematic valve block cross BND konumuna alınmalıdır.
/ncelikle pompaların sump tankları doldurma valfleri açılarak
eOpansion tankındaki yağ ile doldurulmalıdır. B&u valflerin
kapatılmasına $erek olmayıp açık kalabilir.D /rneğin, iskele pompa
devrede olsun. !ompa9 sump tanktaki yağı, solenoid valfa Bcontrol
valve blockD yollar. 8olenoid valf enerilenmedikçe yağ, control
valfından $eri döner. ;ümen elektriki olarak iskeleye basıldığında
solenoid valfı enerilenip valfı çapraz konuma $eçirir. &öylece yağ
valf bloğundan iskele ba" silindire B!# bağlantısınaD, aynı zamanda
safematic valve block üzerinden sancak kıç silindire B!% bağlantısınaD
$ider. B-ncak resimde $örüldüğü $ibi bypass valfı açık olduğundan !%
ve 8% bağlantılarında basınç e"ittir.D 4skele ba" ve sancak kıç
silindirde yağ basıncı arttığından ba" piston sancağa, kıç piston
iskeleye doğru hareket eder. &öylece yeke sancağa, $emi iskeleye
döner.
&u esnada iskele kıç silindirdeki yağ, solenoid valf bloğundaki
yoluyla iskele pompanın sump tankına $eri döner.
&ir silindirin keçesi kaçırdığı durumda bir çift silindir $rubu
çalı"ma dı"ı tutulup manuel çalı"tırma valfı Bsafematic valve blockD
vasıtasıyla diğer çift silindir $rubu devreye alınabilir. 2anuel
çalı"ma kolu #*e $etirilirse noA# pump ve kıç silindirler çalı"acak,
kol %*ye $etirilirse noA% pump ve ba" silindirler çalı"acaktır. &öyle
bir durum olursa tork artacağından $emi sürati dü"ürülür ve alabandabasılmaz.
Köprü üstünden noA# pump çalı"tırılıp diğeri 86-0;(&:*a
alındığında $enellikle "u durumlarda yedek pompa noA% devreye $irer 9
-( noA# motor sıcaklığı a"ırı artarsa
&( noA# pompanın yağ tankındaki yağ seviyesi çok dü"erse
=( noA# motorda elektrik kesilirse
48
8/11/2019 Gemi yardımcı sistemleri.pdf
http://slidepdf.com/reader/full/gemi-yardimci-sistemleripdf 12/45
49
8/11/2019 Gemi yardımcı sistemleri.pdf
http://slidepdf.com/reader/full/gemi-yardimci-sistemleripdf 13/45
8/11/2019 Gemi yardımcı sistemleri.pdf
http://slidepdf.com/reader/full/gemi-yardimci-sistemleripdf 14/45
su üreten sisteme evaporatör denir. 1vaporatörün elemanları
diyebileceğimiz parçaları eector pump, distille BEFD pump, heat
eOchan$er, condenser, bir ya da iki eector BnozulD, check valf,
orifis, salinometre, elektrod, safety BreliefD valf ve vakum
breaker*dır.
EVAPORATÖRÜ DEVREYE ALMA
1vaporatörü devreye almak için önce $iri" ve çıkı" deniz suyu
valfleri açılarak eector pump devreye alınır, bundan sonra vacuum
breaker kapatılır ve evaporatör vakum tutmaya ba"lar, minimum '>' mm<$
veya +,?+ bar vakum tuttuğunda silindir soğutma suyu $idi" ve dönü"
valfleri açılıp by(pass valfı yakla"ık % veya I tur kapatılır.
8ilindir soğutma suyu pek çok $emide '+(> =*dir. &u sıcaklıklardaki
tatlı su, vakum altında deniz suyunu ısıtarak kaynatır ve
buharla"tırır. &u kaynamayı $ördükten ( dakika sonra condensere
deniz suyu $iri" ve çıkı" valfleri açılır, bypass valfı varsa, bu valf
istenen basınca $öre kısılır. &uharla"ıp condensere yükselen su
tanecikleri burada yoğu"arak suya dönü"ür ve tavada toplanır. :ine (
dakika sonra ya da tesviye "i"esinde su $öründüğü zaman valfleri
açılarak distille pump çalı"tırılır. !ompanın bastığı su bir
elektroddan $eçer, tuzluluk az ise tanka $idi" solenoid valfı,
tuzluluk fazla ise sintineye $idi" veya evaporatöre dönü" solenoidvalfı açılır. 1vaporatör devreden çıkartılırken yaptığımız i"lemlerin
tersi yapılır.
ÖNEMLİ NOTLAR
1vaporatördeki eector*lerden biri heat eOchan$erdaki suyun
fazlasını alarak deniz suyu seviyesini sabit tutar Bbrine eectorD,
diğeri ise condenser mahallindeki havayı emerek vakumu sağlar Bvacuum
ya da air eectorD. &azı zamanlarda bu eektorlerde kı"ır, midye vs.
olabileceğinden temizlenmesinde fayda vardır. ayet bu eector*lerden
önce check valfler var ise bunların da klapelerinin çalı"ır olduğunu
kontrol etmek $erekir.
Qaman zaman evaporatörün kapasitesi dü"er ve kaynama kötüle"ir.
&öyle durumlarda heat eOchan$er uy$un ise sökülüp dı"arı alınır ve
ilaçla kaynatılır. My$un değilse içeriye ilaç dökülerek yerinde
kaynatılır ve sonra dreyn edilir.
51
8/11/2019 Gemi yardımcı sistemleri.pdf
http://slidepdf.com/reader/full/gemi-yardimci-sistemleripdf 15/45
ayet silindir soğutma suyu eOpansion tankı eksiliyorsa Bdiğer
sebepler hariçD heat eOchan$er delinmi" demektir, "ekildeki $ibi bir
heat eOchan$er*da, evaporatöre silindir soğutma suyu açılır ve alt
kapak sökülür. ;elik olan borudan su $eleceğinden boru her iki
taraftan Balttan ve üsttenD tapalanır. ayet heat eOchan$er yatay ise,dı" kapak sökülür ve içerisi eector pump*la deniz suyu doldurulur ve
delik boru dı"arıdan $özlenerek kar"ılıklı tapalanır.
1vaporatör her "eyiyle normal ve elektrod da temizlenmi" olduğu
halde tuzluluk fazla ise condenser delik demektir. &unun için
evaporatörün içi eector pump*la deniz suyu doldurulup kapak sökülür
ve delik tespit edilerek kar"ılıklı tapalanır.
1vaporatörlerde, distille pump çıkı" basıncı ile condenser deniz
suyu basıncının $enellikle # bar olması istenirse de farklı sistem ve
farklı $emilerde bu değerler deği"ebilir. 1ector pump basıncı da
$enelde %,>(I,+ bar civarındadır. Gemilerde evaporatörlerde en büyük
sorun eector basıncının dü"mesiyle vakumun azalmasıdır. Hakumun pompa
dı"ında yükselmeme sebebi sistemde bir kaçak olmasıdır. &unun için de
evaporatör içi Bvakum $eyci sökülüp körlendikten sonraD eector pompa
vasıtasıyla #(% bar basınç olacak "ekilde doldurulur. ;ı"arı deniz
suyu kaçağı olan yer vakumu kıran BbozanD yerdir.
ekilde $örülen orifis bir rekor içerisindeki içi delik bir nevi
rondela BpulD dır. &u devreden $eçen suyun basıncı feed valfteki yayın
tansiyonunu a"tığında deniz suyu beslemesi yapılmı" olur. -ncak
zamanla eector pump*ın basıncı azaldığı için yaylı feed BbeslemeD
valf i" $örmez duruma $elir, bu sebeble pek çok $emide bu valfler
sökülüp yerine sarı $ate veya $lobe valfler bağlanmı"tır.
52
8/11/2019 Gemi yardımcı sistemleri.pdf
http://slidepdf.com/reader/full/gemi-yardimci-sistemleripdf 16/45
&ilinmesi $ereken ve yine en önemli vakum kırıcı yerlerden biri
distille pump*ın boğazıdır, tatlı suyu basarken damla damla kaçıran bu
pompa vakum tutma esnasında vakumu en$eller. &u yüzden bu pompa
çıkı"larında zaten basınç ayarı için valf olduğu $ibi eğer yoksa $iri"
tarafına da valf monte etmek $erekir. &una rağmen pompa sorun
53
8/11/2019 Gemi yardımcı sistemleri.pdf
http://slidepdf.com/reader/full/gemi-yardimci-sistemleripdf 17/45
yaratmaya devam ediyorsa evaporatör devreden çıkarılacağı zaman
içeride bir miktar tatlı su bırakılır ve vakum tutturulurken distille
pump dü"ük kapasitede suyla çalı"tırılıp sorun $eçici olarak
$iderilir. &ir diğer husus ta zaman zaman $özetleme camının kontrol
edilmesi $erektiğidir.
54
8/11/2019 Gemi yardımcı sistemleri.pdf
http://slidepdf.com/reader/full/gemi-yardimci-sistemleripdf 18/45
OIL MIST DETE)TOR-*RAVINER
5il mist detektör, ana makina karterinde, yataklardan dolayı
veya pistonun kompresyon kaçırması $ibi nedenlerle olu"acak ısının
neticesinde çıkan duman veya yağ buharı vasıtasıyle makineyi ağır yola
çeken veya stop ettiren bir emniyet sistemidir.
2akinanın karter veya palamar yatak hizalarından, devreler
çekilmi" ve hortumlarla detektör cihazına bağlanmı"tır. 5il mist
detektör çalı"tırıldığında bir rotary valf vasıtasıyla her bir
karterdeki hava fanla emilerek dı"arı atılır. Eanla rotary valf
arasında iki tüp vardır. &unlardan biri reference tube Breferans
tüpüD, diğeri ise measurin$ tube Bölçme tüpüD dür. ekilden
anla"ıldığı $ibi iki tip dedektör vardır. =omparator BmukayeseD typeve level BseviyeD type.
55
8/11/2019 Gemi yardımcı sistemleri.pdf
http://slidepdf.com/reader/full/gemi-yardimci-sistemleripdf 19/45
=omparator tip detektörde, bir silindir havası ölçme tüpünden
$eçerken diğer tüm silindirlerin havaları referans tüpünden $eçirilir.
<er iki tüpün açık olan ağızlarının önünde birer ayna ve bu aynaların
tam ortasında bir lamba vardır. Eotosel, her iki tüpten çıkan havayıbu lambanın aydınlattığı aynalar vasıtasıyla mukayese eder ve bu değer
$eyçte mikroamper olarak okunur. ayet ölçme tüpünden $eçen silindirin
yataklarında ısınma varsa veya se$manlar kaçırıp ta kompresyon a"ağı
inerse, ölçme tüpü önündeki ayna dumandan kirlenip ı"ığı
yansıtamadığından fotosel hemen makinayı ağır yola çeker. -ynaların
açı ayarına Rzero adustment* B+ ayarıD, lambanın makinayı ağır yola
çekmesini istediğimiz mikroamper ayarına Rlevel adustment* Bseviye
ayarıD denir. /rneğin, makinamız ? silindirli ise ## adet port vardır.
&unların ? tanesi herbir silindire ait olup 3 portu bizim ayarımız
içindir. + portunda ise fan karterden değil makina dairesinden temiz
havayı emer, bu sebeple de değeri + olmalıdır.
+ ayarında, rotary valf dönerken +*a $eldiğinde select düğmesine
basılır ve rotary valf dönmez, ön taraftan tornavida ile mikroamper
+*a ayarlanır. -ynı i"lem level ayarında yapılır, rotary valf 3*ye
$eldiğinde sol taraftaki potansiyometreden kitabın tavsiye ettiği
değer olan > mikroamper ayarlanır.
3evel tip dedektörde de aynı ayarlar yapılır. -ncak çalı"ma
prensibinde bir fark vardır. &u detektörde bir silindirdeki hava ölçme
tüpünden $eçirilirken diğer silindirlerden çekilen hava referans
tüpünden $eçirilmeden by(pass edilir, böylece fotosel sadece o
silindirden çekilen havayı, ayarlanan > mikroampere mukayese eder,
buhar ya da duman o değere ula"tığında makina ağır yola çekilir.
5il mist detektörler çok dikkat edilmesi $ereken önemli
cihazlardır. Lünkü $ereksiz yere makinanın çökertilmesi pek çok sorunu
da beraberinde $etirir. &u sebeple de bazı "eylere önem vermek
$erekir.
(Qaman zaman hortumlar yağ ile dolar, bunlar ilk fırsatta
bo"altılmalıdır. -ksi takdirde buhar yapıp aynayı kirleteceğinden
$ereksiz yere makina çökebilir.
(-yarlar, limandan kalktıktan ve # saat tam yolda $idildikten
sonra yapılmalıdır. &u esnada makina çökme ihtimali olduğundan oilmist detektörün fi"i çekilip ayar yapılır, böylece oil mist çalı"mı"
56
8/11/2019 Gemi yardımcı sistemleri.pdf
http://slidepdf.com/reader/full/gemi-yardimci-sistemleripdf 20/45
olur, ama makinaya kumanda etmez. 2akina ve karterin, normal çalı"ma
sıcaklıklarına ula"madan yapacağımız ayarların, bunların normal seyir
değerlerine ula"tığında daha farklı olacağı bilinmelidir.
(;ikkat edilecek bir diğer husus da, $erek makinadan $elen,$erek tüplerin hortumlarının $ev"ek ve delik olmamasıdır. &öyle bir
durumda diğerlerinin değeri kötü olmasa da delik ve $ev"ek olanlar +
mikroamper olacağından, hortumları sağlam olanlar diğerlerine $öre
nispi olarak kötü $örünebilirler. &u olay da, bizim yanlı" değer
okumamıza ve yanlı" değerlendirmeler yapmamıza sebep olur.
(7utin olarak da aynalar ve tüpler kontrol edilmeli ve kirlilik
var ise temizlenmelidir, böylece okunan değerler doğru olacağından
makinanın da $ereksiz yere çökmesinin önüne $eçilmi" olur.
PİS S+ ÜNİTESİ-SE,A*E +NIT-NEPT+MATI)
57
8/11/2019 Gemi yardımcı sistemleri.pdf
http://slidepdf.com/reader/full/gemi-yardimci-sistemleripdf 21/45
!is su ünitesi, $emilerdeki tuvalet Bnadiren de banyoD
atıklarını temizleyerek $emi dı"ına $önderen sisteme denir. &unun için
önce dischar$e valfı kapatılır ve inlet tankına B#+D $iri" valfı
açılır. Snlet tankı yükselip belli bir seviyeye $elince "amandıra
devreyi tamamlayarak inlet pump BI+D, circulation pump BI#D veinection pump*ları BI%(ID çalı"tırır. Snlet pump, pis suyu eOpansion
tanka B##D yollar, bu esnada pis su, bu tanka $irerken filtreden B#D
$eçirilir ve buradan da circulation pump BI#D ile pressure tanka B#%D
$önderilir. &u tankın çıkı"ında kısma hortumu BnozulD B%D olduğundan
atıkların burada basıncı artar ve atıkların bir kısmı nozuldan
flotation tanka B#D, bir kısmı da eector BI'D vasıtasıyla eOpansion
tanka $eri döner. &u dönü" sırasında da slud$e tankın B#D üst
tarafındaki hava filtresinden BID $eçirdiği havayı emer ve bu hava ile
pis su içindeki maddelerin parçalanması sağlanır, bu "ekilde sürekli
bir sirkülasyon yapılır. -ynı anda nozuldan B%D $eçen pis su
flotation tanka B#D $önderilirken pis suya, inection pumplar BI%(ID
vasıtasıyla chlorine Bkalsiyum klorürD ve floc a$ent Bdemir üç klorürD
enekte edilir. 1nekte edilecek miktarlar instruction book*taki
değerlere uy$un bir "ekilde pompa üzerinden stroke ayarı ile yapılır.
Elotation tankta B#D enekte edilen ilaçlarla da temizlenmi"
olan pis su, perdelerin arasından $eçerek clean Cater outlet tanka
B#ID $ider, suyun üst tarafındaki tortular ise scraper band BID ile
slud$e tankına B#D $eçer. 8craper band da BD, diğer pompalar $ibi
inlet tanktaki "amandıra B'+D sayesinde çalı"ır.
=lean Cater outlet tanktaki B#ID temizlenmi" su, yükselip
"amandırayı B'#D hareket ettirir, o da devreyi tamamlayarak dischar$e
pump*ı BIID çalı"tırır ve temiz su dı"arı basılır. 8u azaldığında yine
"amandıra vasıtasıyla pompa stop eder.
8lud$e tankta biriken tortular ise $emi, demir veya limandan
ayrıldıktan sonra açıkta Bkurallara $öre "imdilik sahilden en az I mil
uzaktaD denize basılır. :ine açıkta tüm tanklar temiz su ile
doldurulup yıkanarak denize basılabilir.
!is su ünitesi çalı"ırken %# ve %% no*lu valfler sürekli açık
tutulur. emadan da anla"ılacağı $ibi %, %', %), %> ve %? no*lu
valfler tankları dı"arı basmakta veya yıkamakta kullanılır. :ıkama
için su, + no*lu valften verilir.
58
8/11/2019 Gemi yardımcı sistemleri.pdf
http://slidepdf.com/reader/full/gemi-yardimci-sistemleripdf 22/45
&u ünitenin bakım tutumu kolaydır, $enellikle "u kontroller
yapılır.
(!ressure tank B#%D üzerindeki basınç $eyci +, bar civarında
olmalıdır. ayet $eyç çalı"ıyor ve basınç $östermiyorsa nozzle B%D ve
eector BI'D sökülerek hava ve suyla temizlenir.(Qaman zaman pis suyun $eçtiği filtrenin B#D kontrol edilerek
temizlenmesi $erekir.
(Qaman zaman da hava filtresinin BID temizlenmesi $erekebilir.
(Lalı"ma esnasında kontrol lambalarından pompaların otomatik
olarak devreye $irdiği ve yine otomatik olarak stop ettiği kontrol
edilmelidir. &öylece inlet tanktaki "amandıranın i"levini yerine
$etirdiği ve normal çalı"tığı kontrol edilmi" olur. -ksi taktirde,
inlet tank ta"ar.
(-yrıca dischar$e pump*ın otomatik yapıp yapmadığı kontrol
edilir ve böylece clean Cater outlet tanktaki "amandıranın da $örevini
yapıp yapmadığı kontrol edilmi" olur. -ksi taktirde ise, bu tank ta
ta"ar.
(8on olarak ta tankların yüksek seviye alarmları elektriki
olarak kontrol edilmelidir.
!is su ünitesinin kapasitesinin yeterli olup olmadığı
hesaplanırken tuvalet atıklarının ki"i ba"ına )+ lt, banyo(lavabo
atıklarının da yine ki"i ba"ına %++(%+ lt olduğu varsayılır.
59
8/11/2019 Gemi yardımcı sistemleri.pdf
http://slidepdf.com/reader/full/gemi-yardimci-sistemleripdf 23/45
60
8/11/2019 Gemi yardımcı sistemleri.pdf
http://slidepdf.com/reader/full/gemi-yardimci-sistemleripdf 24/45
ISITMA VE SO+TMA
A-.+(L+K' Gemilerde kullanılan buzluk sistemi $enellikle E#% veya E%%
$azı ile çalı"ır. &uzluk kompresörü, soğutucu olarak kullanılan $azı
yüksek basınç ve yüksek sıcaklıkla kondensere yollar. Gaz, önce yağ
separatöründen $eçer ve içinde bulunan yağı separatörde bırakır ve
yağ, oradan da kompresör karterine döner. 8eparatörden $eçen freon,
kondenserde BkulerD soğuyup yüksek basınçlı sıvı haline $elir.
Kulerden çıkan $az, filter dryer*den ve solenoid valften $eçerek
soğutma odasındaki eOpansion valfe $elir. 1Opansion valfte basıncı
dü"en ve çevre ısısını alan freon, yüksek basınçlı sıvıdan alçak
basınçlı $aza dönü"ür ve soğuma yapar. 1tlik, balıklık, sebzelik ve
kuru kumanyalıktaki fanlar serpantin Bsoğutma kan$alıD lerdeki soğuğu
çevreye vererek buzluk odalarını soğuturlar. 4"ini bitiren alçakbasınçlı $az kompresöre $eri döner ve soğutma i"lemi tamamlanmı" olur.
&uzluk devresindeki dryer, freon içindeki nem ve suyu alır.
Qaman zaman bu su, eOpansion valf ve solenoid valflerin normal
çalı"masını en$elleyerek olmaması $ereken yerde freonun soğutma
yapmasına sebep olur. ;ryer $örevini yapamaz hale $eldiğinde
yenilenmeli veya içindeki silika$el deği"tirilmelidir. &una rağmen
devrede su kalıyorsa devreye az miktarda metanol çektirilebilir.
-yrıca dryer elemanı olarak sadece silika$el değil, kalsiyum klorür de
kullanılmaktadır.
ayet sistemde herhan$i bir sebeple $az eksilmesi olursa devreye
$az çektirilir. Kondenser çıkı"ındaki valf kapatılarak $az kulerde
toplanır ve $az çektirme hortumu kuler çıkı"ı ile tüpe bağlanır. 6üpün
valfı ile $az çektirme valfı açılarak sisteme $az $önderilir.
Kompresör aralıklı çalı"tırılıp $az kulere toplanır. BGaz çektirme
i"lemi buzluk kompresörüne dönü" devresi üzerinden de yapılabilir.842D
0adiren kompresör karter yağı eksilir veya rutin olarak yağının
yenilenmesi $erekir, böyle bir durumda kompresör $iri"(çıkı" valfleri
kapatılarak kör tapa alınıp karter yağı ilave edilir ya da kompresör
stopta iken karter, vakum pompası ile vakuma $eçirilip karter yağ
çektirme borusu ile vakum altında yağ çektirilir. &ir diğer yol da
kompresör devrede iken alçak basınç presostatı ile kompresörün vakuma
$eçirilmesi ve yine karter yağ çektirme borusu ile yağ
çektirilmesidir.
61
8/11/2019 Gemi yardımcı sistemleri.pdf
http://slidepdf.com/reader/full/gemi-yardimci-sistemleripdf 25/45
&uzluk kompresörü alçak basıncı +,#(#,> bar, yüksek basıncı ise
#+(# bar civarındadır. :ani dönü" basıncı alçak basınç presostatında
#,> bar olduğunda kompresör devreye $irer ve basınç 5*a yakla"tığında
yani +,#(+,% bar*da kompresör stop eder. &u esnada yüksek basınç #+(#%
bar civarında tutulur. -yrıca deniz suyunun $elmemesi veya az $elmesi$ibi durumlarda emniyet olarak yüksek basınç presostatı kullanılır.
/rneğin, deniz suyunun az $elmesi $ibi durumlarda #> bar civarına
ayarlanan yüksek basınç presostatı kompresörü stop ettirir. 8orun
$iderildikten sonra kompresörün devreye sokulabilmesi için yüksek
basınç presostatının, üzerindeki düğmeden resetlenmesi $erekir.
Kuler üzerinde sistemi a"ırı basınçtan koruyan bir de safety
valf bulunur. :üksek basınç presostatının $örevini yapamadığı veya
sistemde a"ırı $az olduğu durumlarda safety valf açarak a"ırı basınç
ve $azı sistemden dı"arı atar.
SOR+NLAR VE /Ö(ÜMLERİ
&uzluk sistemi, ayarları ve kontrolleri iyi yapılırsa pek sorun
çıkarmasa da "u hususlara dikkat etmekte fayda vardır.
(Kompresöre dönü" karlanıyorsa
a(1Opansion valf fazla açık olabilir.
b(ayet valf fazla açık değilse fan çalı"mıyor olabilir, ancak
normal çalı"an sistemlerde fan çalı"mıyorsa kompresör stop etmelidir.
c(Heya serpantinler karla dolmu" olduğundan ısı transferi
olmayacaktır, bu durumda da serpantinlerin defrost edilmesi
$erekiyordur.
(Kompresör sık sık devreye $iriyorsa Bkısa çalı"ıyor(çok bekliyorsaD
ve soğutma az ise
a(1Opansion valf fazla kapalıdır.
b(Gaz azdır.
c(1Opansion valfın filtresi tıkalıdır.
(Kompresör yüksek basınçtan devreden çıkıyorsa
a(;eniz suyu pompası stop etmi"tir Bbu durumda kompresör stop
etmelidirD veya yeteri kadar su basamıyor.
b(Kuler tıkalı.
c(Kompresörde normalden fazla $az var.d(1Opansion valfler fazla kısık.
62
8/11/2019 Gemi yardımcı sistemleri.pdf
http://slidepdf.com/reader/full/gemi-yardimci-sistemleripdf 26/45
63
8/11/2019 Gemi yardımcı sistemleri.pdf
http://slidepdf.com/reader/full/gemi-yardimci-sistemleripdf 27/45
(8istemde $az eksiliyorsa
a(Kompresör "aft boğazında mekanik sealden kaçak vardır.
b(Kompresör ve kuler üzerindeki valflerin boğazında ve tesviye
"i"esinde kaçak var.c(Kuler borusu delik veya aynadan kaçak var.
d(1Opansion valf $iri" çıkı" bağlantılarında veya valflerinde
kaçak var.
e(8erpantinlerde delik var.
(Karter yağı eksiliyorsa
a(<arici kaçak var.
b(8eparatör yağı sepere edemiyor yada kartere $eri döndürmüyor.
Gaz kaçağı kontrolü için "u yöntemler uy$ulanır.
a(Gaz detektörü ile kontrol yapılır. ;etektörün üzerinde
fleOible hortum ile hassasiyet ayarı için bir düğme mevcuttur. Kaçak
olan yere yakla"tırıldığında alarm verir ancak çe"itli $az ve boyalara
da tepki $österebilir.
b(!ropan $az detektörü ile yapılan kontrolde propan $az valfı
açılarak yakılır. 2avi renkte olan alev kaçağa yakla"tıkça ye"ile
döner.
c(Kaçak olması muhtemel olan eOpansion valf bağlantıları v.s.
yerlere köpük veya tükürük sürülerek kontrol yapılır.
.-AIR)ONDITION 0A1)2' &uzlukla aynı prensiple çalı"ır, ancak alçak
basıncı (' bar arasındadır. Hakuma yakın çalı"tırılmadığı için yağ
separatörü olmayabilir. Herimi arttırmak için fanlar dı"arıdan içeriye
değil, içeriden içeriye çalı"tırılır.
)-ISITMA' ;ı"arıdan içeriye hava üfleyen fanın önündeki steam
kan$allarına steam açılmasıyla ısıtma temin edilir, böylece ya"am
mahalline sıcak hava üflenmi" olur. -ncak bazı $emilerde nadiren de
olsa steam yerine elektrikli ısıtıcılar kullanılır.
D-MAKİNA 3ANLARI' 1mici ve basıcı olmak üzere iki çe"ittir. Eanların
verimli çalı"abilmesi için fan kanatlarının keyslere mümkün mertebe
Bsürtmeyecek "ekildeD yakın olması $erekir. &ize dü"en $örev ise tel
filtrelerini sürekli temiz tutmak ve hasarlı filtreleri derhal
deği"tirmektir, bu aynı zamanda survey kontrollerinde çok dikkatedilen bir husustur.
64
8/11/2019 Gemi yardımcı sistemleri.pdf
http://slidepdf.com/reader/full/gemi-yardimci-sistemleripdf 28/45
IN)INERATOR4Ü DEVREYE ALMA
/ÖP KOYMA
-:anma mahalinde yabancı madde olup olmadığını kontrol et.
!-8Citch*i noA#*e $etirdiğinde panele elektrik $elecek. :anma
mahalli kapağı üzerindeki lamba yanacak.
"-Kapak üzerindeki düğmeye basarak kapağı aç ve yakılacak
maddeleri Büstübü, bez, vs.D içeri koy.
#-Kapağı kapat.
/ALI5TIRMA
$-8Citch*i noA%*ye $etir, bu durumda baca $az fanı çalı"acak.
%-&aca $az fanının damperlerini ne$atif basınç minimum %
mmF= olacak "ekilde ayarla.
&-8Citch*i noA*e $etirdiğinde burner pro$ram devreye
$irer ve burner #. kademede çalı"ır. 1ğer içeride yakılacak fazla
madde yoksa bu pro$ram yeterlidir. ayet daha fazla ısı
isteniyorsa sCitch noAI* e $etirilir. &öylece burnerde #. ve %.
kademe aynı anda çalı"ır.
6-Löp yakma i"lemi bitirildiği zaman sCitch noA%* ye
$etirilir. 1ğer yanma mahalindeki ısı %++P=*nin altına inerse
kapağın üzerindeki lamba yanacak, böylece içeriye yeniden yakılacak
çöp konabilir.
NOT' :ağlı parçalar ve separatör slud$e*ı $ibi "eyler k$
$ibi küçük miktarlarda yakılabilir.
SL+D*E YAKMA
7-+ dakika kadar diesel oil ile çalı"tırılıp ısıtma sürecinden
sonra sCitch*i noA* e $etir, slud$e pompası çalı"acaktır.
8-<ava devresindeki ve slud$e tankındaki suyu dreyn et.
-8Citch*i noA'*ya $etir. 8lud$e valfı BpresostatD açıldığı
zaman Rslud$e dosa$e valve*ı BpompasıD çalı"acaktır, slud$e*ı atomize
edecek havanın valfını aç, böylece havanın solenoid valfı açılır.
!-2otor di"li valfı üzerinden, slud$e*ı yakmak istediğinmiktarda ayarla. <avayı da, yanma parlak olacak "ekilde ayarla.
65
8/11/2019 Gemi yardımcı sistemleri.pdf
http://slidepdf.com/reader/full/gemi-yardimci-sistemleripdf 29/45
&aca $azı sıcaklığının +P=* yi a"madığını $ör. &u, diesel oil
ile slud$e*ın birlikte yanma konumudur.
"-8Citch*ı noA)*ye $etirdiğinde diesel oil solenoid*i
kapanacak. :alnız slud$e iyi kalitede ise yanacaktır. B8lud$e*ın
yakla"ık >+(?+P=*ye kadar ısıtılması $erektiği unutulmamalıdır.D
NOT'&u durumda iyi yanma olabilmesi için incinerator*un içi
sıcak olmalıdır.
STOP ETME
#-Gözetleme camından sıvı veya katı yakıtın bitip yanma
olmadığını $örünce sCitch*i noA#*e $etir.
$-8ıcaklık %++P=*nın altına inerse baca $az fanı stop
edecektir.
%-4çerisinin yeterince soğumasını bekle ve yanmamı" parçalar
ile külleri alarak içerisini temizle.
NOT'&aca $az sıcaklığı maO.I++P=*dir. 0ormal sıcaklğı ise +P=*
dır.
66
8/11/2019 Gemi yardımcı sistemleri.pdf
http://slidepdf.com/reader/full/gemi-yardimci-sistemleripdf 30/45
STERN T+.E-SIMPLE9 SEAL
8tern tube $eminin kıç tarafında içinden pervane "aftı $eçen ve
içi yağ ile dolu olup her iki tarafındaki seal rin$ler sayesinde deniz
suyunun makina dairesine $irmesini önleyen yerdir.
8impleO seal*lere çalı"ırken a"ırı basınç uy$ulanmamalıdır. &u
yüzden, $emi yüklü veya balastlı Byani bo"D iken $ravity tankı ile
deniz suyu basıncından ancak +,%(+, bar daha fazla bir basınç
sağlanır. :ük veya balast su hattı ile $ravity tank yağ seviyesi
arasında "u formül $eçerlidir. <T+,#'<U%,>BmD
&urada <, pervane "aft merkezi ile yük veya balast su hattı
arasındaki dikey mesafedir, ölçüsü mt cinsindendir. ayet $emi
balastlı iken <9 #I metreden fazla ise emniyet için ikinci bir $ravity
tank monte edilir. &u, !erbunan seal rin$ler için $eçerlidir. Hiton
seal rin$ler için ikinci bir tanka ihtiyaç yoktur. -mbalalı bir
"ekilde $emilere $önderilen seal rin$ler zedelenmesin diye açılmazlar,
sadece kullanılacakları zaman sandıktan çıkarılırlar.
SIMPLE9 SEAL4İN MONTA:I
8eal rin$ler bağlanmadan önce tüm mahallin temizliği ve sökülen
elemanların a"ınma toleransları kontrol edilir. Kontrolü yapılacak
elemanlar pervane, sterntube, pervane "aftı ve yatak klerensleridir.
!ervane "aftı içeriye sürülmeden önce iyice temizlenir. &u
temizlik dizel oil ya da yağ ile zımparalanarak yapılır. afta i"lem
yapılmadığı süre içinde muhakkak surette "aft çar"af yada benzeri bir
"eyle sarılarak tozdan muhafazası sağlanır.
aft içeri sürülmeden önce "aftın çatlak kontrolü yapılır. &unun
için önce pervanenin kama yuvası tekrar tekrar temizlenir, bu
kontrolde üç farklı spray kullanılır. 4lk spray temizlik içindir.
4kinci spray sıkıldığında "ayet kama yuvasında çatlak var ise bu spray
çatlağı doldurur. &u spray tüm kama yuvası boyunca sıkılır. &u i"lemin
ardından #(%+ dakika spray çatlağa i"lesin diye beklenir. Vçüncü
spray tüm kama yuvası boyunca sıkılır ve çatlak var ise bu kısımlarda
renk deği"ikliği meydana $elir. Latlak kontrolünün kama yuvasından
67
8/11/2019 Gemi yardımcı sistemleri.pdf
http://slidepdf.com/reader/full/gemi-yardimci-sistemleripdf 31/45
yapılmasının sebebi en büyük stresin bu böl$ede bulunması ve "aftın da
en zayıf böl$esinin burası olmasındandır.
!ervane "aftı içeri sürüldüğü zaman ba" seal "afta $eçirilir ama
sıkılmaz. aftın makine dairesindeki ucu kaplinden $eçirilerekrondelası konup
somunu bağlanır ve
setuskuru sıkılır. &u
i"lemi takiben kıç
seal "afta $eçirilir,
civataları yardımıyla
sterntube $övdesine
monte edilir. -ynı
anda ba" seal de
makine dairesinden
yerine bağlanır.
2akine tarafındaki krom layner flence monte edildikten sonra kıç
sealin krom laynerini tutan mesnetleri sökülerek "afta $eçirilmi" olan
pervane $övdesine kıç sealin layneri monte edilir.
68
8/11/2019 Gemi yardımcı sistemleri.pdf
http://slidepdf.com/reader/full/gemi-yardimci-sistemleripdf 32/45
ayet krom laynerlerde seal rin$lerden dolayı a"ınma varsa
laynerler tornada paso verilerek yüzeyleri tashih edilir. /rneğin I%+
mm çapında olan bir krom laynerde verilecek maOimum paso miktarı .%
mm*dir. ;eğerler tablolardan bakılarak bulunabilir. Krom laynerlerin
bağlanmasında i"arete dikkat edilir. &u i"aret pervanedeki marka ile
çakı"tırılarak bağlanır ve bu markalar yukarı konumda iken Cear doCn
$au$e ile üstten ve alttan ölçü alınır. &unun için kör tapa sökülerek
Cear doCn $au$e yuvaya sıkıca viralanır ve ölçü alınır. -lınan ölçülerCear doCn $au$e kutusundaki diğer değerlerin yanına not edilir.
2akineye dı"arıdan su $irmesini önleyen keçeler kıçta adet
ba"ta % adettir. &u keçeler #*den *e kadar numaralandırılmı" olup #
no*lu keçe en kıçta pervaneye en yakın keçedir. ;ört parçadan olu"an
kıç rin$lerin arasına adet seal rin$, üç parçadan olu"an ba"
rin$lerin arasına % adet seal rin$ konur. &u rin$lerin ağız
konumlarına çok dikkat etmek $erekir. &u seal rin$lerin konumlarının
nasıl olacağı kutusunun içindeki instruction*da açıkça $österilir. &u
seal rin$lerin içinde krom laynere basmaya yardım eden yaylar bulunur.
ayet krom laynere paso verilirse yayların kesilerek kısaltılması
$erekir. Krom laynerin çapındaki # mm ufaltmaya kar"ı9 yay, mm
kısaltılır. :ine dı"arıdan krom laynerin içinden deniz suyunun
69
8/11/2019 Gemi yardımcı sistemleri.pdf
http://slidepdf.com/reader/full/gemi-yardimci-sistemleripdf 33/45
$irmesini önleyen bir adet o(rin$ mevcuttur. Krom laynerler monte
edilirken o(rin$in bulunduğu taraftan feeler $au$e ile klerensleri
kontrol edilir.
&ütün monta i"leri tamamlandıktan sonra ba" sealdeki sealin$
rin$lerin arasına bir yerden, kıç sealdeki sealin$ rin$lerin arasına %yerden tapaları sökülerek yağ doldurulur. &undan sonra seallerin
arasındaki "aft bo"luğuna sterntube $ravite yağ tankı vasıtasıyla yağ
alınır. &u yağ alımı esnasında hiçbir basınç uy$ulanmayacağı $ibi
sterntube*ün hava firarı $ev"etilerek havasının çıkarılması sağlanır.
&u yağ alımı i"lemlerinden sonra birkaç saat beklenerek yağ kaçağı
kontrolü yapılır.
8terntube*te kullanılacak yağlarda tavsiye edilen yağ 8-1
+*dur. /rneğin, 8hell türü bir yağ kullanılacaksa -r$ina 5il +
kullanılır. Kullanılan yağların sıcaklıklarının !erbunan seal
rin$lerde '+P=*yi, Hiton seal rin$lerde ise ##+P=*yi a"maması istenir.
:ine aralıklı olarak sterntube*deki yağdan numune alınması ve yağın
kirli olup olmadığının kontrol edilmesi tavsiye edilir. &a" seal
rin$ler için kullanılan yağın ayda bir yenilenmesi en iyi yoldur. -z
miktarda olan yağ kaçağı sorun olmasa da kaçaklar devam ederse yağın
viskozitesini arttırmak $erekir, bunun için de 8-1 + yerine 8-1 I+(+
yağ kullanılır. :ine örnek verirsek, 8hell türü bir yağ kullanıyorsak
Gadinia 5il I+ kullanılır.
70
8/11/2019 Gemi yardımcı sistemleri.pdf
http://slidepdf.com/reader/full/gemi-yardimci-sistemleripdf 34/45
+* 6 *OVERNOR
-SYN)HRONI(ER 0SPEED AD:+STIN* )ONTROL2-THE SYN)HRONI(IN*
MOTOR' 8enkronizör ya da hız ayar kontrolü, yalnız çalı"an motorun
hızını veya paralel çalı"an motorların yükünü deği"tirmek ve ayarlamak
için kullanılır. 8enkronizörün tam altına bunun tur sayısını $österen
bir indikatör konmu"tur.
Mzaktan devir kontrolünü sağlamak için MG> $avernörün özel kapağı
üzerinde bir senkronize motoru monte edilmi"tir. 8enkronizasyondanönce motorun frekansını, senkronizasyondan sonra da yük dağılımını
deği"tirmek amacıyla kullanılır. ;= ya da -= $erilimde olabilir.
5peratörün $avernör üzerindeki senkronize kontrol düğmesini
çevirerek devir ayarlamasını sağlamak için motor "aftı ve senkronize
ayar di"lisi arasında bir sürtünmeli kaplin mevcuttur. &u kaplin, hız
ayarı bitme limitine vardığında motorun hasar almasını en$eller.
!-SPEED DROOP' 8peed droop kontrolü, aynı "aftı döndüren eneratör
sistemlerinde veya paralel çalı"an makineler arasında yükü otomatik
olarak bölmeyi ve den$elemeyi sağlar.
8peed droop, terminal "aft dönerken devir ayar yayının
tansiyonunun deği"mesi yoluyla olur. -rttırılmı" yakıt, yay
tansiyonunu azaltır, buna bağlı olarak $avernör devir ayarını dü"ürür
ve makina yük altında çalı"ıyorsa kademe kademe devrini dü"ürecektir.
:ük ve devir arasındaki bu ili"ki, ünite mekanik veya elektriksel
olarak diğer ünitelerle beraber çalı"ırken yük deği"imlerine kar"ı bir
direnç rolü oynar.
8peed droop sıfıra yakla"tırıldığında ünite devir
deği"tirmeden yükü deği"tirebilir. Genel bir kural
olarak, tek ba"ına çalı"an üniteler sıfır speed droop*a
ayarlanmalı, birbirine bağlı çalı"an üniteler ise
yeterli yük dağıtımını sağlayacak en dü"ük droop
ayarında çalı"tırılmalıdır. ;iğer ünitelerle bağlı
çalı"an -= eneratör üniteleri, üniteler arasında yük
71
8/11/2019 Gemi yardımcı sistemleri.pdf
http://slidepdf.com/reader/full/gemi-yardimci-sistemleripdf 35/45
kaymasını önlemek amacıyla yeterince yüksek B$öster$ede +(+
arasındaD bir droop ayarına sahip olmalıdır. 1ğer tesisteki bir ünite
yeterli kapasiteye sahipse $avernörü sıfır dü"üme ayarlanabilir ve bu
ayar sistemin frekansını düzenleyecektir. &u ünite kapasitesinin
sınırları dahilinde tüm yük deği"imlerini üzerine alacak ve eğerkapasitesi a"ılmazsa frekansı kontrol edecektir. 8ıfır speed droop*lu
$avernörün sistem frekansı senkronizörünü çalı"tırmak suretiyle
ayarlanır. Vniteler arasında yük dağılımı ise speed droop*lu
$avernörlerin senkronizörlerini çalı"tırmak suretiyle ayarlanır.
"-LOAD LIMIT'3oad limit, $avernörün terminal shaft*ının dönü"üyle
makineye yüklenecek yükü ve yakıt miktarını, hidrolik olarak sınırlar.
-yrıca bu kontrol sıfıra ayarlamak suretiyle makinenin shut doCn*ı
için de kullanılabilir.
056A /nceden load limit düğmesini #+*a ayarlamaksızın, manuel olarak
makine bağlantısını yakıtı arttırmaya zorlamayınız.
Gavernör makineye bağlanırken line*da bağlanmasına ve makineden
hareket alan iletim bağlantısının Bdi"liD düz$ün yerle"tirilmesine
büyük özen $österilmelidir. Gavernör tabanı ve makinenin üzerindeki
monta zemini arasına bir conta konulmalıdır. 1ğer $avernörün tırtıllı
BerkekD bir "aftı var ise, Bdi"iD yuva üzerine kendi ağırlığıylaoturacak "ekilde serbestçe kaymalıdır. BGavernörü hiçbir zaman kendi
tahrik "aftı üzerine bindirmeyiniz.D
1ğer kamalı bir $avernör "aftı kullanılıyorsa di"linin kamalı
"aftı düz$ün kavradığından emin olunmalıdır. 0e çok fazla bo"luk, ne
de sıkılık olmalıdır. &ozuk di"ler, "aft(kama a"ınması vb. den
kaynaklanan düzensizlikler $avernör tarafından yakıt kontrol sistemine
aktarılarak hatalı kontrole sebep olacaktır.
3oad limit cihazı mekanik değil de, daha çok hidrolik olarak
çalı"tığından, $avernör çalı"madığında Bveya akümülatörlerde yağ
basıncı olmadığındaD, load indikatör konumu, load limit control elle
çevrilerek deği"tirilemez. Gavernörü monte ederken, yakıtın kesik
olduğu Bsıfır yükD konumu elde etmek için terminal "aftı bir kolla
çevirmeden önce load limit düğmesini #+* a $etirin. 6erminal "aft ile
yakıt kontrol sistemi arasındaki bağlantıda hiçbir kayıp hareket veya
a"ırı sürtünme olmamalıdır. -"ınmadan dolayı olu"an kayıp hareketi
üzerine almak amacıyla, yakıtı azaltacak, hafif bir yay bağlanması
72
8/11/2019 Gemi yardımcı sistemleri.pdf
http://slidepdf.com/reader/full/gemi-yardimci-sistemleripdf 36/45
$enellikle tavsiye edilir. Lok $üçlü yay kullanarak $avernörün çalı"ma
kapasitesini zorlamaktan kaçının.
2akinayı çalı"tırmadan önce load limiti *e ayarlayın9 bu,
makinenin a"ırı yakıt harcamını ve çok çabuk hızlanmasını en$eller.
2akina ısındıktan sonra bu limiti #+*a ayarlayın. 8enkronizöryardımıyla makinenin normal devri ayarlanır. ;eneyimlerle bundan
sonraki çalı"tırmalarda daha fazla yakıt sınırlandırmalarına $erek
olup olmadığı anla"ılacaktır.
#-)OMPENSATIN* AD:+STMENT' <er ne kadar makina yüksüzken sabit
devirde tatminkar "ekilde çalı"ıyor $özükse de aslında makinenin
$avernör ayarı doğru olmayabilir. :ük
deği"imlerinden sonra a"ırı yüksek ve a"ırı dü"ük
devir, normal devire $eç dönme yanlı" yapılmı"
compensatin$ ayarındandır. -ynı zamanda belli
devirler arasında $ezinme durumunda da bu ayar
yapılmalıdır.
2akina ve $avernör yağı normal çalı"ma
sıcaklıklarına ula"tığı zaman makina yüksüzken
a"ağıdaki ayarlama prosedürü uy$ulanır 9
-=ompensation indikatör somunu $ev"etilir ve indikatör maO.B#+D
seviyeye $etirilir.
!-6apası çıkartılıp compensatin$ iğne valfi tornavida ile tur veya
daha fazla $ev"etilir. 6ornavidanın iğne valf üzerindeki derin
olmayan tornavida yarığına $irdiğine emin olun. 8onra $avernörün yağ
kanallarında sıkı"an havayı dı"arı atabilmesi için B$ezinen devirleD
bir buçuk dakika kadar çalı"masına izin verilir.
";=ompensation indikatör somunu $ev"etilerek mandal min.B+D konuma
$etirilir. 4ğne valf, makinenin devir sayısı sabitlenene kadar kademe
kademe sıkılır. 8abitlenme noktasından öteye $eçilmez. 4ğne valfi
sonuna kadar sıkarak önceki konumda ne kadar açık olduğu tespit edilir
ve tur sayısı not edilir. Half daha önce tespit edilen devrin
sabitlendiği noktaya kadar $ev"etilir. 2anuel olarak makina devrine
müdahale etmek suretiyle ayar test edilir. 1ğer $avernör tek
compensatin$ yaylı ve valf #> turdan fazla açıksa ya da iki
compensatin$ yaylı ve valf > turdan fazla açıksa yaptığımız ayar
doğrudur ve I(('. adımlara $erek kalmamı"tır.
73
8/11/2019 Gemi yardımcı sistemleri.pdf
http://slidepdf.com/reader/full/gemi-yardimci-sistemleripdf 37/45
#-1ğer devir üçüncü adımın sonunda sabitlenmediyse indikatör iki
kademe yükseltilir B%*ye $etirilirD ve iğne valf açılarak makinenin
sabit olmayan devirde çalı"masına izin verilir.
$-.adım tekrar edilir.
%-Gerekirse .,I.,. adımları ayar doğru olana kadar tekrar edin. 6ekcompensatin$ yaylı $avernörlerde #>W#I tur, iki compensatin$ yaylı
$avernörlerde #%(I tur uy$undur.
&-2ümküm olduğu kadar az compensatıon olması istenir. =ompensation
iğne valfinin $ereğinden fazla kapatılması yük deği"iminden sonra
$avernörün normal devire yava" dönmesine sebep olur. =ompensation
ayarının maksimum noktaya yakın ayarlanmasından dolayı ;ashpot
plun$erin a"ırı hareketi yük deği"iminde a"ırı devir deği"imine
sebep olur.
+Y*+N YA Ö(ELLİKLERİ VE YA DEİ5İMİ
1n iyi $avernör performansını ve en uzun servis ömrünü elde
edebilmek için uy$un yağ seçimi $erekmektedir. :ağ köpürmeye , slud$e
olu"turmaya , hava yapmaya minumum eğilimli olmalıdır. Gavernörün
parçalarını korozyona kar"ı koruyup , seallere ve boyaya zarar
vermemelidir. 8entetik yağlar $enellikle tavsiye edilmez. 8eçilen yağ
yüksek viskozite indeksine sahip olmalıdır9 normal çalı"tırma
sıcaklıklarında viskozitesi #++(%++ 8.M.8. B8aybolt Mniversal 8econdsD
arasıdır.
Genellikle çalı"ma sıcaklığı +°=*den dü"ükse 8.-.1. #+, +('+°=
arasındaysa 8.-.1. %+, '+()+°= arasındaysa 8.-.1.+, )+(>+°=
arasındaysa 8.-.1. I+, >+°=*den büyükse 8.-.1. +*lik yağ tatminkar
sonuç verir. 2akinanın $avernöründe kullanılacak yağ bu $ereksinimleri
kar"ılamalıdır. Gavernördeki sorunların ana sebebi yağ kirliliğidir.
8adece yeni ya da filtre edilmi" yağ kullanılmalıdır. Gavernör yağı
için kullanılan yağ tenekeleri temiz olmalı ve kullanılmadan önce aynı
yağın ince bir katmanı ile sıvanmalıdır.
Gavernörün yağının kirlendiği, a"ırı ısınmadan dolayı kullanılmaz
hale $eldiği zamanlarda yağı sıcakken dreyn edip aynı yağın dü"ük
viskoziteli olanıyla yıkayın ve tekrar yeni yağla doldurun. Gavernörü
temizlemek için solvent kullanılacaksa bu solvent, oil seallere ve
$asketlere zarar vermeyecek türde olmalıdır. 6ekrar yağ konulmadan
74
8/11/2019 Gemi yardımcı sistemleri.pdf
http://slidepdf.com/reader/full/gemi-yardimci-sistemleripdf 38/45
önce hazne tamamen bo"altılıp temizlenmelidir. Gemilerde $avernör
temizliği için K175810 kullanılır.
Gavernör yağı yabancı maddelerden arındılmı" olmalıdır. My$un
ko"ullarda yağ deği"tirilmeden ' ay kadar kullanılabilir. Gavernördüz$ün çalı"mıyorsa yağ kirlenmesi problemin asıl sebebi olabilir.
:ağı deği"tirmek için $avernörün üst kapağı açılır, $avernör makineden
ayrılır ters çevrilerek yağı bo"altılır ve ince yakıtla BkerosenD
içi temizlenir. Eriction cover eğer $ev"ekse dü"er ama diğer parçalar
kasten sökülmedikçe dü"mezler. 4yice dreyn edip temiz yağla tekrar
doldurun. 1ğer $avernörü sökecek kadar vakit yoksa yağı dreyn ederek
temiz, ince yakıtla BkerosenD doldurun ve + saniye kadar iğne valf
açık konumda çalı"tırıp dreyn edip temiz yağ ile doldurun. BGavernörü,
yağ ile doldurup store*da saklayın.D
ÖNEMLİ NOTLAR VE SOR+NLAR İLE /Ö(ÜMLERİ
-;G*yi çalı"tırdığımızda devir sabit durmayıp sürekli $eziniyorsa
B)++(>++ rpm $ibiD compensation ayarı $ereklidir.
!-Gavernör sağır yani $eç tepki veriyorsa yapılacak ilk i"
a(Gavernörün temizlenmesi ve yağının yenilenmesidir.
b(Eriction kaplin somunu çok sıkıdır, az $ev"etilmesi $erekebilir.
c(=ompensation ayarı $ereklidir.
"-8enkronize indikatörünün bir ayar değil $öster$e olduğu
unutulmamalıdır.
#-;G çalı"tırıldığında overspeed*e $eçiyorsa,
a(;G normalden yüksek devirde stop edilmi" olabilir, senkronize
kontrolünden devir %( tur dü"ürülüp ;G öyle çalı"tırılmalıdır.b(5verspeed ayarı dü"ük ise normal ayarı yapılmalıdır. Lalı"ma
devrinden @#+(# fazlası tavsiye edilir.
c(:akıt pompası indeO kolları Bveya en azından biriD tutmu"
olabilir, bu kollar elle alı"tırılmalıdır.
d(:akıt filtresi kirlenmi" veya herhan$i bir sebeple devreye yakıt
$elmiyordur.
e(5verspeed tırnağı a"ınmı" olabilir.
$-Gavernör yağı sürekli eksiliyorsa $avernörün en altında drive shaftüstündeki oil seal*in Byağ keçesiD deği"mesi $erekebilir.
75
8/11/2019 Gemi yardımcı sistemleri.pdf
http://slidepdf.com/reader/full/gemi-yardimci-sistemleripdf 39/45
%-!ratik olarak bilinmesi $ereken, ;G veya ana makina yüksüz olarak
çalı"ıyorsa $avernör üzerindeki yük $öster$esi %*dir. 4ndeO kolları da
makinalar stopta iken $enellikle %(I mm civarındadır.
&-;G üzerindeki yük az olmasına kar"ın $avernör B$az koluD yüklenmi"
ise yakıt pompa indeOleri çok kısılmı" demektir, indeOlere e"it olarak
yol vermek $erekir.
6-;G üzerindeki yük çok olmasına kar"ın $avernör B$az koluD çok az
yüklenmi" ise yakıt pompa indeOleri çok açık demektir, indeOlerin e"it
olarak kısılması $erekir.
7-MG> $avernörde senkronize kontrol maO.#)(#> turdur.
8-;G devri dü"ük kalıyor ve belirli bir devrin üzerine çıkmıyorsa
senkronize kontrol maO.*a ula"mı" olabilir, bu durumda
a(8enkronize kontrol düğme vasıtasıyla $eri alınabilir.
b(6erminal "afttan bir(iki di" kaydırılabilir.
c(8enkronize motor arızalı olabilir.
d(8enkronize motor çalı"ıyor, ama rodunun ağzı Bdört kö"eD
bozulduğundan kumanda edemiyor olabilir.
e(Gavernorün erkek di"lisi veya kar"ısındaki di"i olanı sıyırmı"
olabilir.
-2akina fazla yük kaldıramadan stop ediyorsa
a(4ndeO kolları çok kısılmı"tır.
b(:akıt az $eliyordur.
c(3oad limit dü"ük ayarlanmı"tır, tecrübeye ve duruma $öre load
limit )(#+*a ayarlanmalıdır.
76
8/11/2019 Gemi yardımcı sistemleri.pdf
http://slidepdf.com/reader/full/gemi-yardimci-sistemleripdf 40/45
LİMAN VEYA .A)A KA(ANI SÖRVEYİ
/rnek olarak alev borulu bir baca kazanını ele alalım.
#(Kazanın su doldurma valfleri, blöf valfı, brayn valfı, tesviye
"i"eleri ve valfleri, menhol kapağı ve handhol kapakları, "amandra
valfleri, boruların üstten kontrolü için üst kapak, alttan kontrolü
için alt kapak ve safety valfler ile stop valf sökülür. &u valflerin
$öbekleri sitlere alı"tırılır, salmastraları deği"tirilip varsa kesik
civatalar yenilenir. -lı"tırılamayan yaralı valfler tornada paso
verilerek tashih edilir, bu da yeterli olmuyorsa $öbek veya sitlerin
tornada yenisi yapılır. &u imkan da yoksa bu tür valfler komple
yenilenir.
%(2enhol kapaklarından su mahalli kontrolü yapılır ve içerideki
birikmi" çamurlar handhol kapaklarından alınır. &u kontrolde boruların
dı"ı çok kı"ırlı veya yağ(yakıt bulanmı" ise kazanın özel ilaçlarla
kaynatılması $erekir. &unun için su mahalli kapakları kapatılır ve bir
seyyar tulumba ile devre hazırlanır. Kazanın alt tarafından bir devre
pompa alıcısına, üst tarafından bir yer ise Bmesela tesviye
"i"elerinin flençleriD pompanın çıkı"ına bağlanır. Kazana bir miktar
su alınır ve tavsiye edilen ilaç $erekli miktarda kazana dökülür veya
pompa ile çektirilir. 3iman kazanı surveye açık değilse kaynatma
i"lemi için steam kullanılır, bu imkan yok ise elektrikli heater*in
termostatından sıcaklığı yükseltilir ve sıcak su kullanılır ki
kaynatma i"leminden iyi sonuç alınsın. Kazan, kirliliğine $öre birkaç
saat veya bir(iki $ün pompanın sürekli çalı"ması vasıtasıyla
kaynatılır ve ilaçlı su bo"altılır, borulara sıvanmı" pislikler yayıkanarak temizlenir ya da kazana tekrar kaynar su alınıp bo"altılır.
&öyle bir $üç durumda kalmamak için, kazanların çalı"tığı
sürelerde sular her$ün bir miktar alt ve üst taraflardan blöf edilip
kazanlarda evaporatör suyu kullanılır ve kazan su testleri uy$un
aralıklarla yapılır. &una rağmen herhan$i bir "ekilde kazan suyuna
yakıt karı"mı" ise bu yakıt mümkün olduğunca kazan sıcakken blöf
edilerek en aza indirilmesi $erekir. &unun için de, liman kalkı"ından
önce kazana ilaç çektirilir ve kalkı"tan bir saat sonra steam
77
8/11/2019 Gemi yardımcı sistemleri.pdf
http://slidepdf.com/reader/full/gemi-yardimci-sistemleripdf 41/45
tuttuğunda kazan tümüyle blöf edilir ve kazana temiz ve sıcak su
alınır.
(Kazanın su tarafı dı"ında bir de boruların iç tarafı kontrol
edilir. &oruların içi zamanla kurum dolarak delik çapları küçülür.Kazan bu durumda doğal olarak $eç steam tutar. Kurumun sakıncası,
yalnız $eç steam tutmasına değil belki de daha önemlisi baca
kazanlarında böyle bir durumun ana makina e$zost sıcaklıklarını
yükseltmeye neden olu"udur. Gemilerde alev ve payanda borularının
temizlenmesi amacıyla kazan sandıklarında farklı çaplarda çelik telli
fırçalar bulunur. &u fırçalar vasıtasıyla borular tomar edilir.
I(Kazan surveylerindeki en önemli kontrol, boru ağızları ve
özellikle alt aynanın kontrolüdür. Kazanda boru delindiği zaman su
bo"altılarak delinen borunun alt ve üst taraflarına hafif konik olan
tapalar çakılır. &azen iki tapanın arasında zincir ve zincirin de
ağzında saplama bulunur, bu tür tapalar çektirme yoluyla sıkılır.
ayet boru delinmeyip te ağzından su kaçırıyorsa bu durumda tapa
çakılmayıp boru ağzına makineto çekilir. ayet tapalı boruların sayısı
fazla ise survey bu durumda tüm boruların yenilenmesini ister. &orular
oksienle kesilip delikler rayba salınarak düzeltilir ve ayna
temizlenip tekrar aynanın çatlak kontrolu yapılır. Latlak varsa ayna
yenilenir. &orular standartlara uy$un olup surveye onaylattırıldıktan
sonra yenilenebilir. &oruların montesi kaynaklı veya makinetolu ya da
bir taraf kaynaklı diğer taraf makinetolu olur. ayet kazan baca
kazanı değil de, liman kazanı ise ate" tuğlaları B"amotD kontrol
edilir, tuğlalar parçalanmı" ise yenilenir.
&ütün bu i"lemlerin sonrasında kazanın komple bir temizliği
yapılarak survey kontrolüne tabi tutulur9
(Kazan, baca kazanı ise baca damperinin de çalı"ıp çalı"madığı
kontrol edilir ve kazan toplanır.
'(&undan sonra kazana su alınır ve ? bar*da Bçalı"ma basıncının
@ + fazlasınaD su testi yapılır.
)(Kazana su alınırken "amandraya elle kumanda edilerek aldatılır
ve feed pump*ın otomatik yapıp yapmadığı kontrol edilir.
>(Kazan, baca kazanı ise safety valfı seyirde attırılır. 3iman
kazanı ise fire up edilip survey nezaretinde safety attırılır. I(
bar*da çalı"tırılan bir kazanın safety valfı yakla"ık ' bar*daattırılır. &unun için önce presostat basıncı yükseltilerek kazanın
78
8/11/2019 Gemi yardımcı sistemleri.pdf
http://slidepdf.com/reader/full/gemi-yardimci-sistemleripdf 42/45
stop etmemesi sağlanır. Kazan I( bar*a $elince safety valf
attırılarak safety çalı"tırılır ve bir tur sıkılır. ' bar*a $elince
safety valf ayar saplaması yava"ça $ev"etilir ve safety valfın atması
sağlanır. !resostat eski durumuna $etirilir.
79
8/11/2019 Gemi yardımcı sistemleri.pdf
http://slidepdf.com/reader/full/gemi-yardimci-sistemleripdf 43/45
80
8/11/2019 Gemi yardımcı sistemleri.pdf
http://slidepdf.com/reader/full/gemi-yardimci-sistemleripdf 44/45
EMER*EN)Y SİSTEMLER
A-<+I)K )LOSIN* VALVES 0/A.+K KAPAMA VAL3LERİ2' &u valfler $emilerde
;5 ve E5 servis ve settlin$ tanklarının yakıt çıkı"larında
kullanılmakta olup $enelde konsol tip stop valflerdir. &u valflere
hidrolik, pnömatik veya ör$ülü çelik telle kumanda edilir. &u
tanklardan yakıt çıkı"ını Byan$ın vs.$ibi durumlardaD en$ellemek
istediğimizde çabuk kapama valflerine uzaktan kumanda edip bu valfleri
makina dairesi dı"ından kapatırız.
&u sistemle çalı"an valflerin arada bir kontrol edilmeleri
$erekir. Qaman zaman hidrolik ve pnömatik sistemle çalı"anlar da hava
ve yağ kaçağı olabilir, telli olanlarda ise bazen teller çürür ya da
makaralarından çıkabilir. &u valfleri uzaktan kapattığımız zaman
tekrar kurmak $erekir, bunun için spındılı a"ağı dü"en valfı
handle*ından tümüyle kapatırız, sonra da çen$elini elimizle pine
$eçirip valfı, pine takılıyken açarız. Gemilerde skyli$ht ve "aft yolu
kaportaları da pnömatik veya hidrolik sistemle uzaktan kapatılır.
&unların da zaman zaman kontrol edilmeleri $erekir.
.-OTOMATİK STOPLAR' 2akina dairesi ve ya"am mahalli fanları,
incinerator fanı, booster pumplar, ;5(E5 transfer pompaları, kazan ve
separatörler makina dairesi dı"ından buttonlarla kumanda edilerek stop
edilirler. &unların da kumanda tabloları, çabuk kapama valfleri $ibi
ya"am mahallinde veya $üvertede olur.
)-YAN*IN SÖNDÜRME' Gemilerde yan$ına müdahele =5%, köpük sistemi, kuru
kimyasal toz veya sprinkler sistemi ile yapılır. =5% sistemine, hem
=5% dairesinden hem de dı"arıdan müdahele edilebilir. ;ı"arıdan
müdahele edildiğinde =5% boO açıldığında alarm çalar ve makina dairesifanları stop eder Bsurvey kontrolüD.
8prinkler sistemi ise yan$ın pompası ile basılan suyun
nozullarla pulvarize edildiği bir sistemdir. &azı $emilerde bu iki
sistem aynı anda bulunur. <er hafta yapılan role talimlerinde =5% boO
açılmalı ve alarmın çaldığı ve fanların stop ettiği kontrol
edilmelidir. Qaman zaman da sprinkler sistemindeki nozulların açık
olduğu $örülmelidir. ;eniz suyu hidrafor sistemine benzeyen bu
sistemde ısının çoğaldığı mahalde nozullardaki diyafram patlayarak
81
8/11/2019 Gemi yardımcı sistemleri.pdf
http://slidepdf.com/reader/full/gemi-yardimci-sistemleripdf 45/45
veya diyaframsız sistemlerde manual olarak yan$ın mahalline pulvarize
su verilerek yan$ın söndürülür.
D-3İLİKA MOTORLARI' Gemilerde bir ya da iki tane olan filika motorları
mar" motoruyla veya elle hareket alan türde olabilir ve haftada bir
kesinlikle çalı"tırılmalıdır. &u esnada yağ(yakıt kontrolleriyapılmalıdır. 1n çok rastlanan ilk hareket sorunları Bsoğuk hava
dı"ındaD, kaver contasının patlaması ve valf ayarlarının bozulmasıdır.
E-EMER*EN)Y 3IRE P+MP' 2akina dairesi dı"ında $eminin ba" veya kıç
taraflarında olup el, mar" motoru, hava ile tahrik edilebilir veya
elektrik motorlu olurlar. Gemideki en önemli sistem olup her hafta
çalı"tırılmalı ve $eminin en yüksek yerinde yakla"ık %, bar deniz
suyu basıncı $örülmelidir.
3-EMER*EN)Y D*' 2ar" motoru veya elle tahrikli olabilir. &azı ;G*ler
hava, bazıları ise su soğutmalıdır. <aftalık tornaçarklarda yağ, yakıt
ve su kontrolleri de yapılmalıdır. Gemi karardığında otomatik olarak
devreye $irmesi $erekir. &azı $emilerde önce akü aydınlatması devreye
$irer ve birkaç saniye sonra da emer$ency ;G otomatik olarak çalı"ır.
*-EMER*EN)Y )OMPRESSOR' 1lle çalı"an, elektrikli veya emer$ency ;G*ye
akuple türde olabilir.
H-SMOKE DETE)TOR' Köprüüstü veya makina dairesinden ya da her iki
yerden de kontrol edilebilir. -mbarlar, ya"am mahalli ve kamaralar ile
makina dairesinde pek çok yere monte edilmi" olan detektörler
normalden çok duman ve ısıyı $ördükleri zaman alarm çalar ve
köprüüstündeki kumanda panelinden duman mahalli okunarak $erekirse
müdahele edilir. Qaman zaman si$ara dumanı veya spray ile
detektörlerin kontrollerinin yapılması $ereklidir. -telyelerdeki
detektörlerin dirençleri daha fazladır.
I-EMER*EN)Y DÜMEN DONANIMI' Genellikle solenoid kumandalı olurlar.
&unun için en azından bir dümen pompası çalı"mak zorundadır.
Köprüüstünden istenen kumanda, solenoid valflerin ortasındaki yaylara
Bdümen üzerindeki mü"irden istenen dereceye kadarD bir çubuk
vasıtasıyla bastırılmasıyla sağlanır. &u esnada haberle"me manyetolu
telefonlarla sağlanır. 6elemotor sisteminde ise, telemotor
çalı"tırılır ve el tekeriyle kumanda edilir.