Gazeta va jun.ziyouz.com/books/jurnallar/jahon_adabiyoti/Jahon...ÆÀ¥ÎÍ ÀÄÀÁÈ¨ÒÈ3...

1997 éèë èþíäàí ÷è³à áîøëàãàí ¹ 6 (169) 2011 éèë, èþí

www. jad.uz

ÒÎØÊÅÍÒÈÞÍ

Ì Ó Í Ä À Ð È Æ À

ÍÀÑÐ

Äèíî ÁÓÖÖÀÒÈ. ¥èêîÿëàð...............................................................................3Êîáî ÀÁÝ. Õóääè îäàìäåê. Ðîìàí...............................................................37Ëèäèÿ ÀÂÈËÎÂÀ. Áèð óìðëèê ìóµàááàò. Áèîãðàôèê ³èññà.............................111

ØÅÚÐÈßÒ ÌÈÍÒÀ£ÀËÀÐÈ

ÕÕ àñð Îçàðáàéæîí øåúðèÿòè. Èíñîí ìèíã éèë ÿøàðäè .........................30Åãèøå ×ÀÐÅÍÖ. ¤çãàëàðíèíã äàðäèí êóéëàäèì.........................................105

ÔÀËÑÀÔÀ. ÌÀÄÀÍÈßÒ. ÑÀÍÚÀÒÍèêîëàé ÁÅÐÄßÅÂ. Ìóµàááàò ìåµâàðè..........................................................170

ÒÀÐÈÕÍÈÍÃ ¤£ÈËÌÀÃÀÍ ÑÀ¥ÈÔÀËÀÐÈÑàâåëèé ÊÀØÍÈÖÊÈÉ. Ïîéìîë á´ëãàí ìóµàááàò......................................179

ÀÄÀÁÈÉ ÑÀÁÎ£ËÀÐËåâ ÒÎËÑÒÎÉ. Àñîñèé ³àµðàìîíëàðèì – µà³è³àò....................................182

ÀÄÀÁÈÉ ÆÀÐÀ¨ÍÐóõñîðà Ò¤ËÀÁÎÅÂÀ. Ó÷³óð õà¸ë ìåâàëàðè................................................190

ÑÀÐÃÓÇÀØÒ. ÄÅÒÅÊÒÈÂ. ÔÀÍÒÀÑÒÈÊÀ×ýä ÎËÈÂÅÐ. Þëäóç øóúëàñè. Ðîìàí........................................................192

¤ÇÁÅÊÈÑÒÎÍ¨ÇÓÂ×ÈËÀÐÓÞØÌÀÑÈ

Ìóàññèñëàð:

¤ÇÁÅÊÈÑÒÎÍÌÀÒÁÓÎÒ ÂÀ ÀÕÁÎÐÎÒÀÃÅÍÒËÈÃÈ

ÐÅÑÏÓÁËÈÊÀÌÀÚÍÀÂÈßÒ ÂÀ ÌÀÚÐÈÔÀÒ

ÊÅÍÃÀØÈ

www.ziyouz.com kutubxonasi

ÆÀ¥ÎÍ ÀÄÀÁÈ¨ÒÈ2

Áîø ìóµàððèð´ðèíáîñàðè:

Ìèðï´ëàò ÌÈÐÇÎ

Òàµðèð µàéúàòè:

Îðòè³áîé ÀÁÄÓËËÀÅÂ

Àìèð ÔÀÉÇÓËËÀ

Ôàéçè ØÎ¥ÈÑÌÎÈË

Íàçèðà Æ¤ÐÀÅÂÀ

Àçèç ÑÀÈÄ

Ãóëíîðà ÌÓ¥ÀÌÌÀÄ¨ÐÎÂÀ

Æàìîàò÷èëèê êåíãàøè:

Áîáóð ÀËÈÌÎÂ

Àáäóëëà ÀÐÈÏÎÂ

Ýðêèí ÂÎ¥ÈÄÎÂ

Àáäóëëà ÈÑÌÎÈËÎÂ

Àáäóðàµèì ÌÀÍÍÎÍÎÂ

Àâàçæîí ÌÀÐÀ¥ÈÌÎÂ

¢óëîì ÌÈÐÇÎ

Àáäóëëà ÎÐÈÏÎÂ

Áàµîäèð ÕÎÄÈÅÂ

Íàâáàò÷è ìóµàððèð À.ÒÎÆÈÅÂÒåõíèê ìóµàððèð Ó. ÊÈÌ

Ìóñàµµèµ Ä. ÀËÈÅÂÀÊîìïüþòåðäà ñàµèôàëîâ÷è Ç. ÌÀÍÍÎÏÎÂÀ

Æàµîí àäàáè¸òè, 6. 2011

ÈÍÄÅÊÑ 828, 829

¤çáåêèñòîí Ìàòáóîò âà àõáîðîò àãåíòëèãèäà ð´éõàòãà îëèíãàí, ¹172

Ó÷ áîñìà òîáî³ µàæìãà÷à á´ëãàí ³´ë¸çìàëàð ³àéòàðèëìàéäè.

«Æàµîí àäàáè¸òè» æóðíàëèäà ýúëîí ³èëèíãàí àñàðëàðíè ê´÷èðèá áîñèøäà âà ³àéòà íàøðýòèøäà òàµðèðèÿòíèíã ¸çìà ðîçèëèãè îëèíèøè øàðò.

Òàµðèðèÿò ìàíçèëè:100129, Òîøêåíò, Íàâîèé ê´÷àñè, 30.

Òåëåôîíëàð: 244-41-60; 244-41-61; 244-41-62.E-mail: [email protected]

Áîñèøãà ðóõñàò ýòèëäè 21. 06. 2011 é. Áè÷èìè 70õ108 1 /16. Ãàçåòà ³î²îçè. Îôñåò áîñìà.Øàðòëè áîñìà òîáî³ 18,2. Íàøðè¸ò áîñìà òîáî²è 20,0.

Æàìè 1870 íóñõà. ðà³àìëè áóþðòìà. Áàµîñè øàðòíîìà àñîñèäà.

“Æàµîí àäàáè¸òè” æóðíàëè êîìïüþòåðèäà òåðèëèá, ¤çáåêèñòîí Ìàòáóîò âà àõáîðîòàãåíòëèãèíèíã ¢àôóð ¢óëîì íîìèäàãè ÍÌÈÓäà ÷îï ýòèëäè.

100128, Òîøêåíò, Øàéõîíòîµóð ê´÷àñè, 86.

© Æàµîí àäàáè¸òè, 2011 é.


mailto:[email protected]


¥èêîÿëàðÄèíî Áóööàòè ÍÀÑÐ

ÀÔÑÓÍÃÀÐ

Øîì ³óþëà áîøëàãàí äàìäà èøäàí µîðèá-÷àð÷àá êåëà¸òñàì,íèìàãàäèð µàììà “ïðîôåññîð” äåá àðäî³ëàéäèãàí Ñêúÿññèíè ó÷ðà-òèá ³îëäèì. Óíè ê´ïäàí áåðè òàíèéìàí, ãîµ ó åðäà, ãîµ áó åðäàáà³àìòè êåëñàì: “Ñåí áèëàí ãèìíàçèÿäà áèðãà ́ ³èãàíìàí”, äåá äîèììåíè èøîíòèðìî³÷è á´ëàäè, ñèðàñèíè àéòãàíäà, áóíè ýñëàé îëìàé-ìàí.

Ñêúÿññè äåãàíè êèì? Íèìà èø ³èëàäè? Ìåíãà ³îðîí²ó. Èò ìóæè-ãàí îøè³äåê ÷óâàê áàøàðàñèäàí çàµàðõàíäàëèê àðèìàéäè. Àæàáëà-íàðëèñè øóíäàêè, ó äó÷ êåëãàíãà: “Ñèçíè ³àåðäàäèð ê´ðãàíìàí”,äåéäè, âàµîëàíêè, áó àëäàì÷è òààññóðîò. Áàúçè áèðîâëàð óíè àôñóí-ãàðãà ÷è³àðèá ³´éãàí.

– Ý-ý, áîðìèñàí? – äåéäè ó ìåíãà ñàëîì-àëèêäàí ñ´íã. – ¥àëèÿì³î²îç ³îðàëàá ¸òèáñàíìè?

– Áîø³à íèìàÿì ³èëàðäèì, – äåÿ åëêà ó÷èðèá ³´ÿ ³îëàìàí.– Æîíèíããà òåãèá êåòìàäèìè? – á´ø êåëìàéäè ó, – ê´÷à ôîíóñ-

ëàðèíèíã ìàéèí øóúëàñèäà óíèíã þç-ê´çèäàãè à÷÷è³ êóëãèíè èë²à-ãàíäåê á´ëàìàí. – Áèëìàäèì-ó, íàçàðèìäà ñèç ¸çóâ÷èëàðãà á´ëãàíýµòè¸æ êóí ñàéèí é´³îëèá áîðà¸òãàíäåê. Íàèíêè ¸çóâ÷èëàð, áàëêèðàññîìëàð, µàéêàëòàðîøëàðó ìàøøî³ëàðãà µàì. Ã´¸ øóí÷àêè ýðìàêó÷óí èæîä ³èëà¸òãàíãà ́ õøàéñèçëàð. Íèìà äåìî³÷èëèãèìíè àíãëà-¸òãàíäèðñàí?

– ¥àììàíãèç îììàíèíã äè³³àòèíè òîðòèø ó÷óí æîí-æàµäèíãèçáèëàí ´çèíãèç÷à ÿíãèëèê ÿðàòèøãà, áèð-áèðèäàí ìàâµóì âà ²àëàòèíàðñàëàðíè ́ éëàá òîïèøãà µàðàêàò ³èëàñèçëàð. Ìóõëèñëàðèíãèç æóäàêàì, áîðëàðè µàì ñèçëàðäàí ñîâèá êåòÿïòè. Óëàðíèíã ³àëáèãà åòàê-ëîâ÷è é´ëíè é´³îòèá ³´éìàäèíãèçìèêàí... Àíäèøàñèçëèãèì ó÷óí óçð,ëåêèí áèð êóí êåëèá áóòóíëàé ýë-óëóñíèíã íàçàðèäàí ³îëèá êåòìà-ñàíãèç, äåá ³´ð³àìàí.

– Á´ëèøè ìóìêèí, – äåéìàí ´êñèíãàí á´ëèá.Áèðî³ Ñêúÿññè àôòèäàí, õóìîðäàí ÷è³³óí÷à ³èòè³ ïàòèìãà òåã-

ìî³÷è ýäè.– Ìåíãà àéò-÷è, äåéëèê, ñåí µàøàìàòëè ìåµìîíõîíàãà êèðèá áîð-

äèíã: äàôúàòàí µóææàòèíãíè âà íèìà èø ³èëèøèíãíè ñ´ðàøàäè. “¨çóâ-÷èìàí” äåéñàí. Æàâîáèíã àíäàê àµìî³îíà òóþëìàéäèìè óëàðãà?

– Àæàáìàñ, – äåéìàí, – áèçäà àéíàí øóíäàé òóþëèøè ìóìêèí,ëåêèí Ôðàíöèÿäà ýìàñ.

– ¨çóâ÷è, ¸çóâ÷è! – äåéäè ó èæèð²àíèá. – ¥àëè óëàð ñåíè ðèñî-ëàãèäàé êóòèá îëèøëàðèäàí õîìòàìà á´ëàðñàí µàì. Øó çàìîíäà êèì-íèíã µàì ê´çè ó÷èá òóðèáäè ñèçëàðãà!.. Òèë¸²ëàìàëèê ³èëìàé ìåíãà

Äèíî ÁÓÖÖÀÒÈ

¥èêîÿëàð



¥èêîÿëàðÄèíî Áóööàòè

ò´²ðèñèíè àéò-÷è... Äåéëèê, ñåí êèòîá ä´êîíèäàñàí... Þçëàá, ìèíã-ëàá êèòîáëàð øèôòãà÷à ³àëàøèá ¸òãàí æàâîíëàðãà ê´çèíã òóøàäè.Øóíãà øàìà ³èëÿïñàí, ò´²ðèìè? Óëàðíè ÷àíã áîñèá ¸òãàíè åòìà-ãàíäàé, êàìèíà ÿíãèñèíè èíøî ³èëà¸òãàí á´ëàäè. Ãàâæóì áîçîðäàñàðõèë ìåâà-ñàáçàâîòëàðãà ò´ëèá êåòãàí óçóíäàí-óçóí ðàñòàëàðíèíãáèð ÷åêêàñèäà ÷èðèãàí êàðòîøêàñèíè ´òêàçà îëìà¸òãàí äåµ³îííèíãµîëèãà òóøàìàí, òîïäèììè?

– À³ëèíããà áàëëè! – ïàëà²äà òîâóøäà õèðèíãëàéäè ó.– Áàõòèìèçãà, – äåéìàí ýúòèðîç áèëäèðèá, – µàëèÿì êèòîá õàðèä

³èëèá ́ ³èéäèãàíëàð òîïèëèá òóðàäè.Øóíäà “îøíàì” Ñêúÿññè ýíãàøèá áîøìî²èìíè îáäîí òîìîøà

³èëàäè.– ¤çèíãíèíã êîñèáèíã áîðìè, äåéìàí? Óíèíã áîø³à ìàâçóãà ê´÷ãàíèãà øóêð ³èëàìàí. Çîòàí, ´çèíã

µà³èíãäà à÷÷è³ µà³è³àòíè ýøèòèøäàí ¸ìîíè á´ëìàñà êåðàê.– £´ëè ãóë óñòàì áîð. Ó òèêêàí ïèøè³-ïóõòà âà ³îøè³äàé áåæè-

ðèì òóôëèëàð óí÷à-áóí÷àãà åéèëìàéäè.– £àíäèíè óðñèí! – äåéäè “îøíàì”. – Ëåêèí ãàðîâ ́ éíàéìàíêè,

ó µàì ñåí ³àòîðè ïóë òîïàäè.– Á´ëèøè ìóìêèí.– Àõèð øó µàì èíñîôäàíìè?–Êèì áèëñèí. Íàôñèëàìðèíè àéòãàíäà, áó µà³äà ´éëàá ê´ðìàãàí

ýêàíìàí.– Ìåíè òóøóí, – µå÷ ïàñò êåëìàñäè ó, – ¸çãàíëàðèíã ìåíãà

¸³ìàéäè äåìî³÷èìàñìàí. Øàõñàí ñåíãà çè²èð÷àÿì õóñóìàòèì é´³.¥àììà ãàï øóíäàêè, ñåí âà ÿíà ìèíãëàá ñåíäà³àëàð àëëàíèìà-áàëî-ëàðíè áè÷èá-ò´³èá êèòîá ³èëèá ÷è³àðàñèçëàð. Óëàðíè ñîòèá îëèá´³èéäèãàíëàð òîïèëèá òóðãàíèãà ´ëàéìè ÿíà. Áóíäàí µàì¸íèíãèçãàæàðà³-æàðà³ ïóëëàð êåëèá òóøÿïòè-êó! Êèòîáëàðèíãèçíè ðåêëàìà³èëèøÿïòè, òàí³èä÷èëàð êåòìà-êåò ðèñîëàëàð ¸çèá, óëàð µàì íàøðýòèëìî³äà.. Óëàðíèíã òóðãàí-áèòãàíè óéäèðìà-êó! ¤çèíããà µàì ²èðòáåìàúíè òóþëìàéäèìè áóëàð?! Òà²èí áèçíèíã àñðèìèçäà — àòîì âàñóíúèé é´ëäîøëàð àñðèäà-ÿ!... Ñåíèíã÷à áó ìàøìàøà ³à÷îíãà÷à äà-âîì ýòèøè ìóìêèí?

– Áèëìàäèì. Ýµòèìîë, ñåí µà³äèðñàí, – äåéìàí áàòàìîì òóø-êóíëèêêà òóøèá.

– Ãàïíèíã ï´ñòêàëëàñè, êèìãàÿì êåðàãèíãèç áîð ´çè?! – äåäèãàïèäàí çàâ³ëàíèá Ñêúÿññè. – Àäàáè¸ò, ñàíúàò – ÷èðîéëè âà æàðàíã-äîð ñ´çëàð, õîëîñ! ¥îçèð ñàíúàò – íàðñà. Àéíè ïàéòäà ³àíà³àíãèñàíúàò îäàìëàð ³àëáèäà çàâ³-øàâ³ óé²îòèøèíè áèëàñàíìè? ¤çèíããóâîµ, µàììà¸³íè áåìàçà ëàïàðëàð-ó, òóìòàðî³ëè øåúðëàð, âà²èð-âó²óðëàðó, ³èé³èðè³ëàð òóòèá êåòãàí. Êåíã èñòåúìîë ìîëëàðè äåé-ñàí! Ìàíà øîí-øóµðàò ³àåðäà! Ñåí á´ëñàíã à³ëíè ïåøëàá, òåðàíìóøîµàäàãà óíäàéäèãàí ìóìòîç àñàðëàð ¸çèá þðèáñàí. Îìàäè ãàï,òóíó êóí ³î²îç ³îðàëàá íèìàãàÿì ýðèøäèíã?! Ýíã èñòåúäîäñèç æàçìàøøî²èÿì ñåíè áèð ÷´³èøäà ³î÷èðàäè. ¥îçèð òîìîøàáèíãà áèðçóìëèê ýµòèðîñëè ëàççàò áà²èøëàéäèãàí ò´ïîðè ñàíúàò êåðàê, ÷óí-êè óíäà ó³óâãà µàì, ³îáèëèÿòãà µàì µîæàò ³îëìàéäè.

Óíè ìàú³óëëàãàí á´ëèá, áîø èð²àá ³´ÿìàí. £àíè ýíäè óíãà ýúòè-ðîç áèëäèðà îëñàì. Ëåêèí “îøíàì” ãà áó µàì êàìëèê ³èëà¸òãàíäè.

– £èð³ éèëëàð èëãàðè ñàíúàòêîð ýë-þðò àðäî²èäà ýäè. ¥îçèð-÷è,µîçèð!... Øèêàñò-ðåõò åòìàãàí áèòòà-èêêèòà îñîðè àòè³àíè àéòìàñà.Õåìèíãóýé, Ñòðàâèíñêèé, Ïèêàññî êàáè ñàëàôëàðíèíã çàìîíè ´òèáêåòäè... É´³ âà ÿíà é´³, áó ñàôàð ñèçíèíã îøè²èíãèç ïóêêà òóøãàí...




Ñåí àáñòðàêò-ñàíúàò àñàðëàðè ê´ðãàçìàñèäà á´ëãàíñàí, óëàðíè ñàíú-àòøóíîñëàð ³àíäàé òàµëèë ³èëèøèíèÿì áèëàñàí. Àõèð øó µàì ñàíú-àòìè, àæè-áóæèíèíã ´çãèíàñè-êó! Ìàòîãà íàðèäàí-áåðè á´¸³ ÷àï-ëàá, óíè áèð, µàòòî èêêè ìèëëèîíãà ïóëëàøíèíã óääàñèäàí ÷è³à¸ò-ãàí ³àëëîáëàðíèíã ôèðèáè ýìàñìè áó?! Ýíãàê ³î³à¸òãàí áåìîðíèíãàêàøàê ³´ëè òîðòãàí ÷èçè³ìè, äåéñàí. Ñèç èæîäêîðëàð áèð ¸³³à,ìóõëèñëàðèíãèç áîø³à ¸³³à òîðòìî³äàñèçëàð àðàâàíè. Îõèðè áèð-áèðèíãèçäàí øóí÷àëèê îëèñëàá êåòàñèçêè, ... Àéþµàííîñ ñîëàñèç,æîíµîëàòäà áà³èðàñèç, ëåêèí äîäèíãèçíè èò µàì ýøèòìàéäè.

Àµ¸í-àµ¸íäà ð´é áåðèá òóðàäèãàíäåê øó îí èñëè³è ê´÷à óçðà íè-ìàäèð ó÷èá ´òäè. ¥àâî “³èëò” ýòìàéäè, øóíäàíìè, áîðëè³³à àòèð-óïàëàðíèíã ýìàñ, áàëêè áåíçèí âà à÷èãàí íàðñàëàðíèíã ³´ëàíñà èñè´òèðèá ³îëãàí, ÷îð-àòðîôäàí êóé-³´øè³ëàðíèíã ´ðíèãà, ó ¸³äàí-áó ¸³³à ²èçèëëàá ´òà¸òãàí ìàøèíàëàðíèíã îâîçè ³óëî³³à ÷àëèíàäè.

Òàµàééóðèìäàãè òóøóíóêñèç ó-áó íàðñà èíæà òóé²óëàð âà òîòëèõîòèðàëàð áèëàí é´²ðèëãàí òàúðèôó òàâñèôãà á´é áåðìàñ ð´¸ëàðãà´õøàá êåòãàíäåê á´ëäè.

– ¥àðµîëäà... – äåéìàí øóíäà, íàôðàòèìíè è÷èìãà þòèá.– Íèìà “µàð µîëäà?” – äåéäè ó êóéäèðèëãàí êàëëàäàé òèðæàéèá.– ¥àðµîëäà áàµîëè³óäðàò ÿðàòà¸òãàí àñàðëàðèìèçíè µå÷ êèìñà

´³èìà¸òãàí, ê´ðãàçìà çàëëàðè µóâèëëàá ¸òãàí, ñàíúàòêîðëàð ñàíú-àòèíè á´ì-á´ø ́ ðèíäè³ëàð ³àðøèñèäà èæðî ýòèøà¸òãàí áèð ïàéòäàµàì èæîäèìèç ìàµñóëè, é´³, é´³, ìåí ´çèìíè ýìàñ, áàëêè øóèøíèíã ýòàãèäàí òóòèá íîíèíè µàëîëëàá åÿ¸òãàí èæîäêîðëàðíè íà-çàð òóòÿïìàí.

– Äàäèëðî³, µà, á´ø êåëìà! – Ìåíè ´éèá-´éèá îëàðäè “îøíàì”.– ¤øà ñåí “ñàôñàòà” äåÿ¸òãàí µèêîÿëàð, àæè-áóæè ðàñìëàð, ´øà

ñåí ñàòòà òóøóíóêñèç âà àµìî³îíà µèñîáëà¸òãàí êóé-³´øè³ëàð àáà-äóë-àáàä ìàúíàâèÿòèìèçíèíã áåíàçèð ìóëêè, èíñîíèé ³àäðèÿòëà-ðèìèçíèíã ¸ð³èí òèìñîëè á´ëèá ³îëàâåðàäè.

– Ìåíãà à³ë ´ðãàòÿïñàíìè? – òóòà³èá êåòäè Ñêúÿññè. ¤çèìíè òó-òèá òóðîëìàäèì. Àñàáëàðèì ³à³øàá, íèìàäèð ¸³àìäàí á´²à áîøëàäè.

– ¥à-µà! Áàëêè ñåí áóíè ²èðò òåëáàëèê äåðñàí, ëåêèí ñàíúàò µàìè-øà áèçíè µàéâîíäàí àæðàòèá òóðóâ÷è ìåçîí á´ëèá ³îëàâåðàäè. Áóåðäà óíèíã ñàìàðàäîðëèãè ¸êè áåñàìàðëèãè ìóµèì ðîëü ´éíàìàéäè.Ýµòèìîë, àäàáè¸ò âà ñàíúàò àòîì áîìáàñè, ñóíúèé é´ëäîøëàð µàìäàîëèñãà ó÷óâ÷è ðàêåòàëàðäàí àí÷àéèí áåñàìàðäèð. Àììî-ëåêèí ð´çèìàøµàðäà, µà, ìàíà øó òåëáàëèêëàðíèíã áàðèãà ñ´íããè íó³òà ³´éè-ëàäèãàí êóíäà áàíè áàøàðíèíã µà³èð ³óðò-³óìóðñ³àëàðäàí ìóòëà³îôàð³è ³îëìàéäè. Çîòàí ³óìóðñ³à óÿñè áèëàí ýíã çàìîíàâèé òåõíèêà´ðòàñèäàãè ìàñîôà øóí÷àëèê ³èñ³àðèá...

– Àéòìî³÷èñàíêè, ñþððåàëèçì é´ëèäà ¸çèëãàí ´í ³àòîð øåúð-íèíã ìèñðàëàðè îðàñè÷àëèê µàì...

– ¥à, µà, áèð ³àðàøäà áåìàúíè, ²àëàòè òóþëàäèãàí, íàðè áîðñàáåø ìèñðà øåúðäàí, äåìî³÷èñàí-äà... Øåúð ̧ çèø, àãàð áèëñàíã, µàì-ìàíèíã µàì ³´ëèäàí êåëàâåðìàéäè, øóíäàé ýêàí, ñåíäà³àëàð øåú-ðèÿòíè ³àåðäàí µàì òóøóíñèí! Áàëêè ïîýçèÿíè ìåí µàì òåðàí àíã-ëàá åòìàñìàí. Ìîäîìèêè...

Øóíäà “îøíàì” çàâ³-øàâ³³à ò´ëèá êóëà áîøëàäè, óçî³ ¸éèëèáêóëäè, ýíäè óíèíã êóëãèñè áå²àðàç, ñàìèìèé ýäè. Ìåí á´ëñàì òà-µàééóð áàðìî²èíè òèøëàá ³îëãàíäèì.

Ó êèôòèìãà ñàëìî³ áèëàí óðèá ³´éäè.– Íèìàíè íàçàðäà òóòÿïñàí? – äåéìàí ²óëäèðàá.– ¥å÷ íàðñàíè, µå÷ íàðñàíè, –äåéäè Ñêúÿññè.




Óíèíã ÷óâàê þçëàðè áîòèíèäàí òàðàëà¸òãàí ñàâ³è òàáèèé íóðäàí¸ðèøèá êåòãàíäåê á´ëäè. – Áóíäî³ ³àðàñàì, ñóâãà òóøãàí ìóøóêêà´õøàá òóðèáñàí. Íèìà áàëî, µàììàñèãà ³´ë ñèëòàá þáîðãàíìèñàí äåé-ìàí. Ìåíäàí ¸ç²èðèá þáîðìàãèí òà²èí, ñåíè øóí÷àêè ²àôëàòäàíóé²îòìî³÷è ýäèì, øó õîëîñ.

Ò´²ðèñè, õóääè ³àéòàäàí òó²èëãàíäåê µèñ ³èëäèì ´çèìíè: ìåíäààí÷àéèí ýðêèí, áà³àäðè èìêîí èøîí÷ ïàéäî á´ëäè. Ñèãàðåòàìíè÷åêèá òóãàòãóíèì÷à Ñêúÿññè àðâîµ ÿíãëè² éèòèá êåòãàíäè.

ÐÀÍÃËÈ ÏÓÔÀÊ

Àâëè¸ Îíåãî áèëàí àâëè¸ Ñåêðåòàðü òîíããè èáîäàòíè ́ ³èá á´ëèø-ãà÷, “Ìèëëåð” ôèðìàñèíèíã ³îðà ÷àðì ³îïëàíãàí îðîìêóðñèëàðèãàÿñòàíèá îëèøäè. Óëàð Çàìèíãà ê´ç òèêêàí÷à, äóí¸íèíã èøèãà ø´í²èáêåòèøãàí ²îôèë áàíäàëàðíè êóçàòèøíè àçì ³èëäèëàð.

– Ìåíãà àéòñèíëàð-÷è, – ñ´ðàäè àâëè¸ Îíåãî, óçî³ æèìëèêäàíñ´íã, – µàçðàò ôîíèé äóí¸äà áàõòëè ÿøàãàíìèëàð?

– Ãàïèíãèçíè ³àðàíã! – æèëìàéãàí÷à äåäè áèðîäàðè. – Ó äóí¸äàµå÷ êèì áàõòëè ÿøàìàñëèãèíè ´çëàðè ÿõøè áèëàäèëàð-êó!

Øóíäàé äåÿ ó ÷´íòàãèäàí áèð ³óòè “Ìàëüáîðî” ÷è³àðäè.×åêàäèëàðìè?– Ðàµìàò, áàæîíèäèë, – äåäè àâëè¸ Îíåãî, – ãàð÷è ñàµàðìàðäîíäàí

µóìîð áîñäè ³èëìàñàê-äà, äàì îëèø êóíè áèòòà òîðòñàê íèìà ³èïòè...– Áàëêè ´çëàðè õóøáàõò ÿøàãàíäèðëàð?– £à¸³äà. Àììî ... àìèíìàíêè...– Óëàðãà áóíäî³ ñàðàñîï ñîëñàíãèç-÷è! – åðãà èøîðà ³èëäè àâëè¸

Ñåêðåòàðü. – Áèð íå÷à ìèëëèàðääàí îøèá êåòãàí. Áóãóí ÿêøàíáà,êóííèíã àæîéèáëèãèíè-÷è... Îëàìòîá áîðëè³íè ÷àðî²îí ³èëèá þáîð-ãàí, òîíã íàñèìè òàíàíããà õóø ¸³àäè, ãóë-÷å÷àêêà ÷óë²àíãàí äîâ-äàðàõòëàðíè ê´ðèá ê´çèíã ÿéðàéäè. Áîç óñòèãà µîçèð óëàðäà “È³òè-ñîäèé ì´úæèçà” ð´é áåðãàí. ßíà íèìàíèÿì îðçó ³èëèø ìóìêèí! Àíàøó ìèëëèàðä-ìèëëèàðä îäàìëàð îðàñèäàí ëîà³àë áèòòà ñàîäàòìàíäè-íè òîïèá áåðèíã-÷è ìåíãà, áèòòàãèíàñèíè. Òîïñàíãèç, êå÷³óðóí îë-äèíãèçãà ò´êèí äàñòóðõîí ¸çàìàí.

Àâëè¸ Îíåãà:– Êåëèøäèê, – äåãàí÷à Åð þçèãà ì´ð-ìàëàõäàé ñî÷èëèá êåòãàí

îäàìëàðãà çèíãèë ³àðàø ³èëäè. Áèð áî³èøäà¸³ áàõòëè èíñîííè èçëàáòîïèø ²èðò êóëãèëè µîë: áóíèíã ó÷óí áèð íå÷à êóí óëàðíè ñèí÷èêëàáêóçàòèøãà ò´²ðè êåëàðäè. Øóíãà ³àðàìàñäàí, àâëè¸ ãàðäêàì ³èëèøíèëîçèì òîïäè. Óíè êóçàòèá òóðãàí àâëè¸ Ñåêðåòàðü çèìäàí êóëèá ³´éäè,áèðî³ áó ñàìèìèé, áå²óáîð êóëãó ýäè, é´³ñà, ó àâëè¸ á´ëàðìèäè?!

– Æèí óðñèí, íàçàðèìäà òîïãàíäàéìàí! – àâëè¸ Îíåãî ³è÷³èð-ãàí÷à îðîìêóðñèäàí ñàï÷èá òóðèá êåòäè.

– £àíè, ³àíè?– ¥îâ àíà, õè¸áîíäà. – Ó áàðìî²èíè áèãèç ³èëèá àäèð ̧ íáà²ðèäà-

ãè áåôàéç øàµàð÷àíè ê´ðñàòäè. Èáîäàòõîíàäàí ÷è³èá êåëèøà¸òãàíîäàìëàð îðàñèäàãè ìàëàêíè ê´ðàÿïòèëàðìè?

– Ý, ý, ìàéìî³ ³èç÷àíè àéòàÿïòèëàðìè?– ¥à, ´øàíè. Èø³èëèá, íàçàðèíãèçäàí ³î÷èðìàñàíãèç á´ëãàíè.

* * *Ã´äàêëèãèäàí î²èð äàðäãà ÷àëèíãàí ò´ðò ÿøàð ðàìà³èæîí Íîðåò-

òà ðîñòàêàìèãà ìàéìî³ ýäè. Îéèñè óíè ³´ëèäàí óøëàá îëãàíäè. Ãàð-÷àíä ³èç÷à îíàñèãà àí÷àãà òóøãàí ò´ð ¸³àëè î³ ê´éëàê êèéèá îëãàíá´ëñà-äà, óëàðíèíã ²àðèáó-²óðàáîëèãè ÿ³³îë áèëèíèá òóðàðäè.




Èáîäàòãîµ µîâëèñèãà òóìîíàò îäàì éè²èëãàí: àëëà³àíäàé ìàðîñèìíèøîíëà¸òãàíäè; êèìäèð ãóë, êèìäèð àâëè¸ëàðíèíã ñóðàòè ñîëèí-ãàí èêîíà âà íèøîíëàð ñîòàäè, ÿíà êèìäèð òàðàíã øèøèðèëãàí ðàí-ãëè ïóôàêëàð øîäàñè áèëàí áîëà-áà³ðàíè ´çèãà æàëá ýòàäè.

Õóëëàñ, ³èç÷à ïóôàêëàðíè ê´ðèá òóðãàí æîéèäà ìèõëàíèá ³îëäè, –áîÿ³èøíèíã ãóíã èëòèæîãà ëèììî-ëèì ê´çëàðè îíàñèãà óìèäâîð òåð-ìóëãàí. Áó íèãîµëàðäà áèð äîíà ïóôàêêà ýãà á´ëèøäåê áà²îÿò êó÷ëèèñòàê, áà²îÿò òåðàí ðóµèé èçòèðîá µàìäà áå³è¸ñ ìåµð-ìóµàááàò çî-µèð ýäèêè, áó ³àðàøëàðãà µàòòîêè æàµàííàì ïåøâîëàðè µàì äîøáåðà îëìàñäè. Çîòàí, áó ³àäàð ¸â³óð ³àðàø êàòòàëàðíèíã ²àìõ´ðëè-ãèäàí óìèäâîðëèê êè÷êèíòîéëàðäà, ìèñêèíëàð µàìäà ìàúñóìàëàðäà(´ëàñè ³èëèá êàëòàêëàíãàí èòëàðäàãèíà) á´ëèøè ìóìêèí.

Ðóµøóíîñëèêäàí õàáàðè áîð àâëè¸ Îíåãî íîðàñèäàãà òèêèëèá ³àðà-äè: àéíè øó äàìäà ³èç÷àäà ïóôàêëè á´ëèø èñòàãè øóí÷àëèê êó÷ëèýäèêè, ìàáîäî, õóäî ¸ðëà³àá µîçèð îéèñè óíèíã õîµèøèíè áàæàðñà,øóáµàñèç, Íîðåòòà ´çèíè áàõòè¸ð µèñ ýòãàí á´ëàðìèäè...

Àâëè¸ Îíåãî øàµàð÷à õè¸áîíèäàãè âî³åàíè ê´ðèá, óíãà øîµèä á´ëà-¸òãàíèãà ³àðàìàñäàí, îéèñè áèëàí ³èç÷à ´ðòàñèäàãè ãàï-ñ´çíè ìóòëà³îýøèòà îëìàñäè. Íåãà øóíäàéëèãèíè µå÷ êèì òóøóíòèðèá áåðà îëìàéäè.Óëàðíèíã õóääè ³óäðàòëè òåëåñêîïëàðè áîðäåê, æàííàò ýãàëàðè Åðþçèäà þç áåðà¸òãàí æàìèêè âî³åàþ-µîäèñàëàðíè ðàâøàí ê´ðèá òóðñà-ëàð µàì, àµ¸í-àµ¸íäà ³óëî³³à ÷àëèíèá ³îëàäèãàí îâîçëàðíè àéòìàñà,“òè³” ýòãàí òîâóøíèÿì ýøèòìàñ ýäèëàð. Àôòèäàí, àâëè¸þ àíáè¸ëàð-íèíã àñàáëàðèíè øàµàð âà ïîéòàõòëàðíèíã ê´÷àëàðèíè òóòèá êåòãàíøîâ³èí-ñóðîíëàðäàí ñà³ëàø ó÷óí øóíäàé ³èëèíãàí á´ëñà êåðàê.

Îéèñè “þðñàíã-÷è!” äåãàíäàé ³èçèíèíã ³´ëèäàí ñèëòàá òîðòäè.Áå÷îðà î²çèíè î÷èá ³îëàâåðìàñà ã´ðãà ýäè, äåãàí õàâîòèðäà àâëè¸Îíåãî ÷´÷èá òóøäè. Íîðåòòà-êó ìàòîíàòëè ýäè-ÿ, ëåêèí µà³è³àò îñ-ìîíäà, êàëèòè ÷åðâîíäà äåãàíëàðèäåê, ³èç áå÷îðà áèëàí áîø³àëàð-íèíã íå÷à ïóëëèê èøè áîð!

£èç÷à µàìîí ìèææà ³î³ìàé îéèñèãà òèêèëèá òóðàð âà ýíäè áó³àðàø, àéòèø æîèç á´ëñà, àââàëãèñèäàí µàì ³àòúèÿòëè, óíäàí µàìøèääàòëè òóñ îëãàíäè. À¸ë ïóôàê ñîòóâ÷èãà ó÷-ò´ðò òàíãà óçàòãàíè-íè, ³èçàëî³ á´ëñà, “Àíà óíèñèíè!” äåãàíäåê æàææè ³´ë÷àñèíè ñàðè³ïóôàêêà ÷´çãàíèíè àâëè¸ ê´ðäè. Ñîòóâ÷è ïóôàêëàðäàí ýíã ÷èðîéëè-ñèíè Íîðåòòàãà îëèá áåðäè.

Íîðåòòà ³óâîíãàíèäàí ê´çëàðèãà èøîíìàñ âà óëàðíè êàòòà-êàòòàî÷ãàí÷à ´çèíèíã îäèìëàøèãà ìîíàíä µàâîäà ´éíî³ëà¸òãàí ðàíãëèïóôàêíèíã èïèäàí ìàµêàì òóòãàí÷à êåòèá áîðàðäè... Øóíäà àâëè¸Îíåãî ìó²àìáèðîíà æèëìàéèá áèðîäàðèíèíã òèðñàãèäàí òóðòèá³´éäè, àâëè¸ Ñåêðåòàðü µàì óíè ìàú³óëëàãàí á´ëèá êóëèìñèðàäè.Àâëè¸-àíáè¸ëàð, õîêèñîð áàíäàëàðíèíã äèëèäàí ²àì-²óññàíè àðèòàîëèøñà, ́ çëàðèíè åíãèë µèñ ³èëàðäèëàð.

Íîðåòòà àñëèäà êèì? ßêøàíáà òîíãèäà ³àäðäîí øàµàð÷àñè õè¸áî-íèäàí ³´ëèäàãè ðàíãëè ïóôàêíèíã èïèäàí óøëàãàí÷à ´òèá áîðà¸ò-ãàí øóí÷àêè îääèé ³èçàëî³ìèêàí? É´³, é´³, ó ñåâèí÷è è÷èãà ñè²-ìàé ÷åðêîâäàí ãóë-ãóë ¸íèá ÷è³èá êåëà¸òãàí õóøáàõò êåëèí÷àê, ó –³´øèíëàðè æàíãäàí çàôàð ³ó÷èá ³àéòà¸òãàí ìàìëàêàò ³èðîëè÷àñè. Ó –³´øè³ëàðèäàí µèñ-òóé²óëàðè æóíáóøãà êåëãàí îëîìîí áîøè óçðà ê´òà-ðèá îëãàí ñåµðëè îâîç ñîµèáàñè, ó – ã´çàëëèêäà ÿãîíà áàäàâëàò õî-íèì, ó – ñóâðàòèãàþ ñèéðàòèãà ìóàòòàð ãóë-÷å÷àêëàð, èëîµèé îµàíã-ãà é´²ðèëãàí êóé-³´øè³ëàð, ´ðìîíëàðó óììîíëàð òàðîâàòè, øàìñ-íèíã µà¸òáàõø òàôòèþ µèëîëíèíã áåòàêðîð çåáîëèãè, ìåµð-ìóµàá-áàò, íàçîêàòó íàôîñàò ñèíãèá êåòãàí áèð µèë³àòäèðêè, ó îääèé ïó-




ôàêäà òîëåúè ìàñúóäëèêêà ñàçîâîð á´ëäè. Ýíäè óíèíã î¸³÷àëàðè õàñ-òàëèê âà íîãèðîíëèê èëëàòëàðèäàí ³óòóëãàí, ó ýíäè îµóíèêèäàé÷à³³îí, é´ëáàðñíèêèäåê áà³óââò î¸³ëàðè áèëàí Îëèìïèÿ ´éèíëà-ðèäà ²àëàáà ³îçîíàäè âà ê´êñèíè ÷åìïèîíëèê îëòèí íèøîíè áåçàáòóðàäè.

Àâëè¸ëàð îðîìêóðñëàðèíèíã ¸íäîðèãà ãàâäàëàðèíè òàøëàá, îíà-áîëàíè êóçàòèøäà äàâîì ýòèøäè. À¸ë áîëàñèíèíã ³´ëèäàí òóòãàí÷à,áóòóí áîøëè øàµàð÷àíè êåñèá ´òèá, êàìáà²àëëàð ÿøàéäèãàí ìàâçåãàåòèá êåëäè. Ó èøè ê´ïëèãèäàí óé þìóøëàðèãà ø´í²èá êåòäè. Íîðåò-òà á´ëñà îâóí÷î²èíè ³´ëèäàí ³´éìàé, óþì òîøëàð óñòèãà ´òèðèáîëèá, ã´¸ µàììà ìåíãà µàâàñ áèëàí ³àðàÿïòè, äåãàí õà¸ëäà äóí¸ëàðãààëèøìàéäèãàí ïóôàãèíè ´òãàí-êåòãàíãà ê´ç-ê´ç ³èëà áîøëàäè. Ãàð-÷àíä áåôàéç îñìîí´ïàð óéëàð ñè³èá ³´éãàí áó ê´÷àãà îôòîá íóðëàðèµàìèøà òóøàâåðìàñà-äà, ³èç÷àíèíã áå´õøîâ þç-ê´çëàðè ÷îð-àòðîôíè÷àðî²îí ³èëèá þáîðãàíäè.

Ó÷èãà ÷è³³àí áåçîðèëèãè øóíäî³ ê´ðèíèá òóðãàí ó÷òà ´ñïèðèíÍîðåòòàíèíã ¸íèäàí ´òèá êåòàðêàí, ³èç÷àíèíã õóøµîëëèãèäàí µàé-ðîí á´ëèøäè. Óëàðäàí áèòòàñè î²çèäàãè ñèãàðåòàñèíè îëèá, óíè äàá-äóðóñòäàí ïóôàêíèíã ³îðíèãà áîñäè. Ïóôàê ïà³èëëàá ¸ðèëäè, øóäàìãà÷à ýïêèíäà ê´êêà ìà²ðóð òàëïèíà¸òãàí íàðñà ëàòòàäàé ²èæèì-ëàíèá, áóæìàéãàí÷à áîÿ³èøíèíã òèççàñèãà êåëèá òóøäè.

Íîðåòòà µå÷ íàðñàãà òóøóíìàé, áó åðäàí ÷îïãàí÷à óçî³ëàøà¸òãàíâàëàêèñàëàíãëàðíèíã îðòèäàí ìåðàéèá áèð ìóääàò ³àðàá ³îëäè.Ø´ðëèêíèíã êàôòäåêêèíà ÷åµðàñè àëëàíå÷óê òàðçäà áóðèøèá, ìóð-²àê ³àëáè ³àòòè³ ÿðàëàíäè.

Áàìèñîëè ÷îðàñèç áàëîãà é´ëè³³àíäåê, ³èç÷àíèíã ôè²îíè ôàëàê-íè òóòäè. Þ³îðèäà òàúêèäëàíãàíèäåê, ìóäîì îñîéèøòà âà ñ´ëèì ðàâ-çàí æàííàòãà íà ìîòîðëàðíèíã ãóðèëëàøè, íà ñèðåíàëàðíèíã ÷è-éèëëàøè, íà îäàìëàðíèíã äîä-ôàð¸äè, íà àòîì áîìáàñèíèíã ïîðò-ëàøè åòèá áîðàðäè. Àììî-ëåêèí þðàêëàðíè ëàðçàãà ñîëóâ÷è ³èç÷à-íèíã à÷÷è³ ôàð¸äè æàííàòíèíã µàð áèð êóíæèäàí æàðàíãëàá, µàì-ìà¸³íè îñòèí-óñòèí ³èëèá òàøëàäè. Áåµèøòíè ìàíãó ðîµàò-ôàðî²àòµàìäà øîäó õóððàìëèê ìàúâîñè, äåãàíëàðè µàì áåêîð ýêàí. Øàðèàòóòàðè³àò ïåøâîëàðè îäàì áîëàñè ÷åêà¸òãàí æàáðó ñèòàìëàðãà ³àíäàéáåôàð³ á´ëà îëèøñèí....

Ïóôàê âî³åàñè àâëè¸ëàðíèíã áîøèãà õóääè ò´³ìî³ áèëàí òóøèð-ãàíäåê òàúñèð ³èëäè. Äîðó äóí¸íèíã íàðèãè ¸²èíè µàì çóëìàò ³îï-ëàá, ó ¸³äàãèëàðíèíã-äà äèëëàðè âàéðîí á´ëäè. Ø´ðëèê ³èçàëî³-íèíã ê´êñèäàãè ²àì-²óññàíè àðèòà îëìàé óëàðíèíã áîøëàðè ³îòäè.

Àâëè¸ Ñåêðåòàðü àâëè¸ Îíåãîãà ²àìãèí íàçàð òàøëàäè.– Áó íå ðàçîëàò! – àñàáëàðè ³à³øàá êåòãàí àâëè¸ Îíåãî µàëèãèíà

÷´² îëäèðãàí ñèãàðåòàñèíè ïàñòãà îòäè.Åðãà ó÷èá òóøà¸òãàí ñèãàðåòà ´çèäàí ïà²à-ïà²à òóãóí µîñèë ³èëèá

áîðàðäè. Ñèãàðåòàãà íîãàµîí ê´çè òóøãàí îäàìëàð á´ëñà ÿíà ó÷àðëèêîï÷àëàð µà³èäà µàð õèë µàíãîìàëàðíè áè÷èá-ò´³èé áîøëàäèëàð.

ÝÉÍØÒÅÉÍ ÁÈËÀÍ Ó×ÐÀØÓÂ

Êóç î³øîìëàðèäàí áèðèäà Àëüáåðò Ýéíøíåéí èøäàí ñ´íã Ïðèíñ-òîí õè¸áîíëàðèíè àéëàíãàíè ÷è³èá, àæèá µîäèñàãà äó÷ êåëäè. ¥å÷ñàáàáñèç, áàìèñîëè èïèäàí å÷èá þáîðèëãàí èòãà ´õøàá, îëèìíè òà-ôàêêóðè áèð æèñìäàí èêêèí÷èñèãà ó÷èá-³´íàðêàí, òóé³óñ ó áóòóíóìðè äàâîìèäà áåñàìàð èíòèëèá êåëãàí ýçãó ìà³ñàäèãà ýðèøãàíëè-ãèíè èäðîê ýòäè. Ñèç µîçèð óøáó êèòîáíè íå÷î²ëèê ðàâøàí ê´ðèá




òóðãàí á´ëñàíãèç, ñàíî³ëè ëàµçàëàðäà óíè øóíäî³ ê´ç ́ íãèäà “Ôà-çîíèíã ýãèëèø µîëàòè” äåãàí òàáèàò µîäèñàñè þç áåðäè. Èíñîíà³ë-çàêîâàòè ôàçîíèíã ýãèëèøèíè íàèíêè á´éè, òåðàíëèãè âà ýíèáàðîáàðèäà, áàëêè áèçãà ìóòëà³î íîìàúëóì, ñèð-ñèíîàòëè ò´ðòèí-÷è ´ë÷àìèäà áèëèá îëèøãà îæèçëèê ³èëàäè, äåá µèñîáëàíàäè. Ãàð-÷àíä óíè ìàâæóäëèãè èñáîòëàíãàí ýñà-äà, ó µàìîí òàñàââóðèìèçäàòèëñèìëèãè÷à ³îëèá êåëìî³äà. Ã´¸êè ãèðäèìèçíè ³àíäàéäèð ²îâ-²àðîâëàð ò´ñèá îëãàí-ó, õà¸ëîò ñèíãàðè áåïî¸í èíñîí òàôàêêóðèòîáîðà þêñàëà áîðèá, èëêèñ ´øà ò´ñè³³à óðèëèá ò´õòàéäè. ¥à¸òá´ëãàíäà íà Ïèôàãîð, íà Àôëîòóí âà íà Äàíòå óíäàí îøèá ´òàîëàðäè. Çåðî, óøáó µà³è³àò õà¸ëîòèìèçíè µàäñèç ñàðµàäëàðèãà-äàñè²ìàé êåòàäè.

Óçî³ èçëàíèøëàð âà èç÷èë òàä³è³îòëàðäàí ñ´íã îëèìëàð ôàçî-íèíã ýãèëèøèíè èäðîê ýòèø ìóìêèí, äåãàí õóëîñàãà êåëèøäè. ¥à¸òäàâîì ýòàð ýêàí, óðóøëàð ìèëëèîíëàá îäàìëàðíè óìðèãà çîìèí á´ëà-¸òãàí áèð ïàéòäà, èñòèðîµàò áî²ëàðè âà ñ´ëèì ã´øàëàðäà ñåâèøãàí-ëàð µàëèÿì âèñîë îíëàðèäàí ëàççàòëàíèøìî³äà. Áàúçè áèð îëèìëàð´çëàðè òó²ìà äàµîëèãèäàí ³óââàòëàíèá, áààéíè óëàðíè èëîµèé áèð³óäðàò òóáñèç æàðëèêëàðäàí îëèá ́ òãàíó, îíèé ëàµçàëàðäà ÿíà îðòè-ãà êåëòèðèá ³´éãàíèäåê, óëàð Îëàì ÿðàëèøèíèíã à³ë áîâàð ³èëìàññèðëàð êàëèòè — ôàçîíèíã ýãèëèøèíè ́ ç ê´çëàðè áèëàí ê´ðèá, µàéðàòáàðìî²èíè òèøëàäèëàð.

Óøáó Ôåíîìåí îâîçà ³èëèíìàäè, êàøôè¸ò÷èëàð øàðàôëàíìàäè,îëàìøóìóë âî³åà ñèð ñà³ëàíäè. Çåðî, óíèíã èíêèøîô ýòèøè àëîµèäàáèð øàõñíèíèíã ñàúé-µàðàêàòèãà áî²ëè³ ýäèêè, ó äàµîëàðãà õîñ êàì-òàðëèê áèëàí øóí÷àêè: “Êàìèíà ôàçîíèíã ýãèëèø µîëàòèíè èäðîêýòäè”, äåá ³´ÿ ³îëàðäè. Õîëáóêè óíäà èñáîò ́ ëàðî³ íà ðàñìèé µóææàò,íà ôîòîñóðàò âà íà øó êàáè äàëèëèé àø¸ëàð ìàâæóä ýäè.

Áóíäàé ïàéòëàðäà èíñîí à³ë-çàêîâàòè øèääàò âà øèæîàò-ëà øó÷î³³à÷à àòèãè àáñòðàêò ôîðìóëàëàðäàí èáîðàò á´ëãàí µàìäà îíã-øó-óðèìèçäàí òàø³àðèäà òó²èëèá, êîìèëëèêêà ýðèøãàí ñèð-òèëñèìëèîëàìíè áèð êóíæèäàí èãíàíè ê´çèäåêêèíà é´ë òîïèá, ó åðãà êèðèáîëàäè-äà, ´çèÿì ìàíà øó µà¸ò æàâµàðèãà ýâðèëèá, òàøâèøó ²àâ²î-ëàðè áèð µîëè÷à êóíïàÿêóí á´ëàäè. Áàìèñîëè ìàíãóëèêêà äàõëäîð-äåê, áèð ́ çèìèç µàì òàôàêêóðèìèçíè ³óäðàòè èëîµèÿñè ́ ëàðî³ àðøèàúëîíè ê´ç èë²àìàñ ³àòëàðèãà äîâóð þêñàëèá áîðàìèç.

¤øà õóøµàâî î³øîìäà Àëüáåðò Ýéíøòåéí µà¸òèäà àéíàí øó µîäèñàð´é áåðäè. Îñìîí ãóìáàçè áèíàôøà ðàíãäà á´ëèá, ê´÷à ôîíóñëàðèÇóµðî þëäóçè áèëàí áàµñëàøà¸òãàíäåê ïîðëàð, âóæóäèìèçíè ñèð-æóìáî³ëè óçâè á´ëãàí Þðàê Ïàðâàðäèãîð ìàðµàìàòè èëà áèð ìà-ðîìäà òåïàð ýäè. Ýéíøòåéèí äîíèøìàíä èíñîí ýäè. Êèáð-µàâîãà áå-ðèëìàñäè, ëåêèí øó òîïäà ó µàì ìóòàêàááèðëèê äîìèãà òóøäè, çî-òàí, ²èðò ³àøøî³ îäàì µàì òóé³óñäàí áîéèá êåòñà, áîñàð-òóñàðèíèáèëìàé ³îëìàñìèäè!

£àñìà-³àñäèãà, òàáèàò ôåîìåíè ³àí÷àëèê øèääàò-ëà ð´é áåðãàíá´ëñà, øóí÷àëèê òåçëèêäà áàäàð êåòäè. Ýéíøòåéí èêêè ¸²èÿì ìàí-çàðàëè áóòàäàí èáîðàò íîòàíèø æîéäà òóðàðäè. Ò´ðò òîìîíè µàìÿéäî³ ÿëàíãëèê ´ðòàñèäà äåâîðëàðè ñàðè³-³îðà ðàíãëàðãà é´ë-é´ë³èëèá á´ÿëãàí âà òîìèäàãè øàðñèìîí ôîíóñ ãèðäèíè ¸ðèòèá òóðãàí¸³èë²è ³óéèø øîõîá÷àñè µàìäà ¸íãèíàñèäàãè ¸²î÷ ´ðèíäè³äà ìè-æîçëàðíè êóòà¸òãàí µàáàøíè ó÷ðàòèø ìóìêèí ýäè. Ó ýãíèãà êîðæî-ìà, áîøèãà ýñà áåéñáîë÷èëàðíèíã ³àëïî²èíè êèéèá îëãàíäè.

¥àáàø ¸íèäàí ´òèá êåòà¸òãàí Ýéíøòåéíãà ïåøâîç ÷è³èá:– Æàíîá! – äåäè.




Ó áàðâàñòà, áà²îÿò õóøáè÷èì, þçè èññè³, àôðèêàëèêëàð ñèíãàðèñàðâ³îìàò ýäè. Òóíäà óíèíã òèøëàðè áîäðî³äàé î³àðèá ê´ðèíàðäè.

– Æàíîá! – äåäè çàíæè ÿíà, – ñèçäà ãóãóðò òîïèëàäèìè? – ´÷è³ñèãàðåòàñè áèëàí îëèì ¸íèãà êåëäè.

– ×åêìàéìàí, – ò´õòàá æàâîá ³èëäè Ýéíøòåéí. Óíèíã þçèäà òà-àææóá çîµèð á´ëäè.

– Ýµòèìîë, òîìî³ µ´ëëàøãà ïóëäàí ÷´çàðñèç?¥àáàø ¸ø, áàðâàñòà âà øó áèëàí áèðãà ñóðáåò µàì ýäè.Ýéíøòåéí ÷´íòàêëàðèíè êîâëàá ê´ðäè.– Ìåí... õèæîëàòäàìàí. Ïóëèì é´³ ýêàí, îëèá þðèøãà îäàòëàíìà-

ãàíìàí. Ðîñòè, æóäàÿì àôñóñäàìàí.... – äåãàí÷à êåòìî³³à øàéëàíäè.– Øóíèñèãàÿì ðàµìàò, ëåêèí... ìàúçóð òóòãàéñèç...– Ñåíãà íèìà êåðàê ´çè? – äåäè îëèì áèð ïàðäà ê´òàðèëèá.– Àñëèäà ´çèíãèç êåðàêñèç. Ñèçíè êóòèá ´òèðãàí ýäèì.– Ìåíè? Íèìà á´ëÿïòè ´çè?– Ñèçäà èøèì áîð. Ìóµèì ìàõôèé èø áèëàí êåëãàíìàí. Áóíè

ôà³àò ³óëî²èíãèçãà àéòèøèì ìóìêèí.Óíèíã òèøëàðè îëäèíãèäàí µàì îïïî³ á´ëèá ê´ðèíàðäè. Ó îëèì-

íèíã ³óëî²èãà ýíãëàøäè.– Ìåí Àçðîèëìàí, – äåäè ó øèâèðëàá, – Àæàë ôàðèøòàñè á´ëà-

ìàí, ñåíè æîíèíãíè îëãàíè êåëäèì.Ýéíøòåéí ñåñêàíãàí÷à îðòèãà òèñàðèëäè.– Ñàë îøèðèá þáîðìàäèíãìè? – äåäè ó ́ çèíè äàäèë òóòèøãà óðè-

íèá.– Êàìèíà – ¤ëèì ôàðèøòàñèìàí, – ³àéòàðäè ó. Ìàíà ³àðà...Ó ìàíçàðàëè áóòàäàí øîõ÷à ñèíäèðèá îëäè. Ñàíî³ëè ëàµçàëàðäà

áóòî³÷à ÿïðî³ëàðè ñ´ëèá, ³îâæèðàá, óñòèãà òóïðî³ ¸³³àíäåê òóñãàêèðäè. ¥àáàø áèð ïóðêàøè áèëàí áóòêóë êóéèá êóëãà àéëàíäè.

Ýéíøòåéí ³àé²óãà ÷´ìäè.– Æèí óðñèí! Äåìàê, ïàéìîíàì ò´ëèáäè-äà... Àõèð ³àíäàé ³èëèá?

Êèìñàñèç æîéäà, àëëàìàµàëäà-ÿ?– Ìåíãà àìð ³èëèíãàí.Ýéíøòåéííèíã ê´çëàðè îëàçàðàê ó ¸³-áó ¸³³à ³àðàäè, òèðèê æîí

ê´ðèíìàéäè.¤øà õè¸áîí, òóíãè ¸ðèò³è÷ëàð âà îëèñ ÷îððàµàäà ò´õòàá òóðãàí

óëîâëàðíèíã ÷èðî³ëàðè. Ó îñìîíãà ³àðàäè, òèì ê´êäà þëäóçëàð ìèë-òèëëàéäè. Çóµðî þëäóçè óô³ îðòèãà áî³èá áîðìî³äà.

– £óëî³ ñîë, – äåäè óíãà îëèì ÿëèíãàííàìî. – Ìåíãà áèð îéìóµëàò áåð. Êàòòà èøãà ³´ë óðãàíìàí! Èëòèìîñ, àòèãè áèð îéãèíà.

– Ñåí ´ç êàøôè¸òèíã íàòèæàñèíè ó ¸³³à áîðãà÷, áèëèá îëàâåðà-ñàí, áèðî³ µîçèð îëäèìãà òóø!

– Óëàð òàìîìàí áîø³à-áîø³à íàðñàëàð: áîø ³îòèðìàñäàí µàì íà-ðèãè äóí¸äà áèëèøèìèç ìóìêèí á´ëãàí êàøôè¸òëàðíèíã ³àäð-³èì-ìàòè íå÷à ïóë á´ëàðäè? ¤òòèç éèëäàí áåðè îëèá áîðà¸òãàí òàä³è³îò-ëàðèìãà êàòòà ³èçè³èø áèëàí ³àðàøìî³äà. Êàìèíà îëàìøóìóë ÿí-ãèëèê ÿðàòèø îñòîíàñèäà òóðñà-þ...

¥àáàø õóíóê èðæàéèá ³´éäè.– Áèð îé äåäèíãìè? Ìàéëè, ëåêèí ÿíàãè ñàôàð ÿøèðèíèá ³îëà-

ìàí, äåá þðìàãèí òà²èí. Åðíèíã ³àúðèãà áåêèíñàíã µàì áàðèáèð³óëî²èíãäàí òîðòèá îëàìàí.

Ýéíøòåéí óíäàí ÿíà íèìàíèäèð ñ´ðàìî³÷è á´ëäè, áó ïàéòäà èá-ëèñíèíã ³îðàñè ́ ÷ãàí ýäè.

Ñåâèìëè êèøèíã áèëàí àéðèëè³äàãè áèð îé µàì óçî³ òóþëàäè,áàøàðòè ñåíãà ´òòèç êóíäàí êåéèí ´ëàñàí äåéèøñà, áó ìóµëàò ³îø




áèëàí êèïðèê îðàñè÷àëèê µàì á´ëìàé ³îëàäè. Áèð îé î³àð ñóâäåê´òèá êåòäè. Ìóääàò òóãàãàí êå÷àäà Ýéíøòåéí ó÷ðàøóâ æîéèãà æ´íà-äè. Ó ́ øà ̧ ³èë²è ³óéèø øîõîá÷àñèíèíã îëäèäàí ÷è³èá áîðäè. Áó ãàïµàáàø êîðæîìàñèíèíã óñòèäàí êèôòèãà µàðáèé áè÷èìäàãè ýñêè øè-íåëíè òàøëàá îëãàíäè. Çåðî ñîâó³ µàëè çàáòèãà îëà¸òãàíäè.

Ýéíøòåéí µàáàøíèíã åëêàñèãà ³´ëèíè ³´éèá:– Ìåí êåëäèì, – äåäè.– Èøèíã íèìà á´ëäè? Òóòàòãàíäèðñàí?– É´³, òóãàòîëìàäèì, – äèëãèðëèê áèëàí æàâîá ³èëäè îëèì. –

Ìåíãà òà²èí áèð îé âà³ò áåð! Îíò è÷èá àéòàìàíêè, áó ñàôàð òàìîì-ëàéìàí. Èøîí, êóíëàðíè òóíëàðãà óëàá ìèææà ³î³ìàé èøëàÿïìàí,ëåêèí óëãóðà îëìàäèì. Ýíäè ê´ïè êåòèá îçè ³îëäè.

¥àáàø àéòãàíèäà òóðèá, åëêà ³èñèá ³´éäè.– Áàðèíãèç áèð ã´ðñèç! Íîøóêðñèçëàð! Î¸²èìãà áîø óðèá ÿëè-

íèá-¸ëâîðèøíè áèëàñèç. Áàµîíà òîïèøãà óñòàñèçëàð.– Àììî-ëåêèí µîçèð íèµîÿòäà ìóðàêêàá òàä³è³îò áèëàí ìàø²óë-

ìàí. ¥àëè øó ÷î³³à÷à µå÷ êèì...– Àéòìàñàíã µàì áèëàìàí, – óíèíã ãàïèíè á´ëäè ¤ëèì ôàðèøòàñè.

Ïî¸íñèç Êîèíîòíèíã êàëèòè àñðîðèíè èçëàÿïñàí, øóíäàéìè?Èêêîâëàðè æèì ³îëèøäè. £èø î³øîìèäà µàììà¸³ áåñàðó áåôàéç

ýäè. Øóíäàé ñîâó³äà ê´÷àãà ÷è³èø µàì ìàëîë êåëàäè êèøèãà.– Ýíäè íèìà ³èëàìèç? – ñ´ðàäè Ýéíøòåéí.– Á´ïòè, áîðà³îë... Ëåêèí áèëèá ³´é, âà³ò ëèï ýòèá ´òèá êåòàäè.Äàðµà³è³àò, ó î³àð ñóâäàé ´òèá êåòäè. Èëãàðè âà³ò ò´ðò µàôòàíè

áó ³àäàð òåç êîìèãà þòèá þáîðìàñ ýäè. À¸çè ñóÿêêà èãíàäåê ñàí÷è-ëàäèãàí ´øà äåêàáðü î³øîìèäà à÷÷è³ øàìîë ñ´íããè ÿïðî³ëàðíèêèìñàñèç õè¸áîíäà ó÷èðèá ´éíàð, äàµî áåðåòêàñèíèíã ÷åòëàðèäàíµóðïàéèá ÷è³èá òóðãàí îïïî³ ñî÷ëàðè òèòðàá êåòàðäè. Îëèì ÿíà ̧ ³èë²è³óéèø øîõîá÷àñèíèíã îëäèäàí ÷è³äè. Ýíäè µàáàø ³óëî³÷èíèíè áî-øèãà áîñòèðèá êèéèá, ÷´ê òóøãàí÷à ïèíàêêà êåòãàíäè.

Ýéíøòåéí ÿ³èí áîðèá µàäèê áèëàí óíèíã êèôòèãà òóðòèá:– Ìåí êåëäèì, – äåäè.Ñîâó³äàí ³óíèøèá îëãàí µàáàøíèíã òèøè-òèøèãà òåãìàñäè.– ¥à-à, ñåíìèäèíã?– Ìåíìàí, ìåíìàí.– ¥àéòîâóð òàìîìëàáñàí-äà.– Õóäîãà øóêð, òàìîìëàäèì.– Àñðèìèçíèíã îëàìøóìóë ´éèíè íèµîÿñèãà åòèáäè-äà? £èäèð-

ãàí íàðñàíãíè òîïäèíãìè ´çè? Äîðó äóí¸íèíã ìóðâàòëàðèãà÷à å÷èáîëèá, ÿíà áóòëàá ³´éãàíäèðñàí?

– ¥à, – äåäè æèëìàéãàí÷à Ýéíøòåéí âà òîìî³ ³èðèá ³´éäè – áó¸²èãà Êîèíîòíèíã òà³äèðèäàí ê´íãëèìèç ò´³, äåñàê µàì á´ëàâåðàäè.

– Êåòäèêìè á´ëìàñà? ¥àð ³àëàé ê´÷èøãà òàé¸ðäèðñàí ýíäè?– Àëáàòòà. Àõèð êåëèøãàíìèç.Øóíäà Àçðîèë ´ðíèäàí ñàï÷èá òóðèá µàáàøëàðãà õîñ ãóëäóðàê

îâîçäà õîõîëàé áîøëàäè. Ñ´íãðà ê´ðñàòãè÷ áàðìî²èíè Ýéíøòåéí ³îð-íèãà íó³äè. Îëèì ç´ð²à î¸äà òóðàðäè.

– Á´ïòè, á´ïòè, ³àðè òóëêè... óéèíããà áîðèøèíã ìóìêèí, ´ïêàíãíèñîâó³³à îëäèðèá ³´éìàéèí, äåñàíã, î¸²èíãíè ³´ëèíããà îëèá þãóð...¥îçèð÷à ìåíãà êåðàãèíã é´³.

– Ìåíè ³´éèá þáîðÿïñàíìè? Óíäà áó òîìîøàíèíã íèìà êåðàãèáîð ýäè?

– Èøèíãíè òóãàòèá îë, äåãàíäèì-äà... Áîð ãàï øó. Àãàð ñåíè³´ð³èòìàãàíèìäà, êèì áèëñèí, èøèíãíè ³à÷îíãà÷à ÷´çàð ýäèíã...




– Èøèìíè? Áóíè ñåíãà íèìà äàõëè áîð?¥àáàø êóëèá þáîðäè.– Ìåíãà-êó äàõëè é´²-à... Àíàâè, åðíèíã òàãèäàãè çàáòè ç´ð èáëèñëàð-

ãà áó æóäà ìóµèì... Àéòèøëàðè÷à, óëàð ñåíèíã äàñòëàáêè êàøôè¸òëàðèíã-äàí çàï ôîéäàëàíãàíìèø... Ãàð÷è áóíäà ñåí àéáäîð á´ëìàñàíã µàì, áèëèá³´éãàíèíã ìàú³óë. Ìóµòàðàì ïðîôåññîð, ñåíãà ¸³àäèìè-é´³ìè, áàðèáèðàéòèøèì øàðò: ´øàíäà èõòèðîëàðèíã ä´çàõ ýãàëàðèãà æóäà ³´ë êåëãàí-äè-äà ́ çèÿì. Ýíäè á´ëñà ÿíãè òàä³è³îòëàðãà ìàáëà² àæðàòÿïìèç...

– £´éñàíã-÷è! – äåäè Ýéíøòåéí æè²èáèéðîí á´ëèá. – Áó îëàìäàôîðìóëàëàðäàí µàì áåçàâîë íàðñà áîðìèêàí? Àõèð óëàð áîð-é´²è ñîôàáñòðàêöèÿ, ²èðò îáúåêòèâ...

– Îôàðèí! – Èáëèñ áàðìî²èíè ÿíà îëèìíèíã ³îðíèãà òèðàãàí÷à³è÷³èðèá þáîðäè. – £àíäèíãíè óð, àçàìàò! Áóíäàí ÷è³äè, ìåíèñåíèíã îëäèíããà øóí÷àêè ìàéìóí ´éíàòãàíè þáîðèøãàí ýêàí-äà?!Ñåíèíã÷à, óëàð ÿíãëèøèøãàí, øóíäàéìè? É´³, ñåí ´ç èøèíãíè³îéèëìà³îì ³èëèá áàæàðäèíã. Åðíèíã ³àúðèäàãèëàð ñåíäàí ìàìíóíá´ëèøìî³äà! Ýµ, µàëè ñåí áèëãàíèíãäàìè!...

– Õ´ø, áèëãàíèìäà íèìà á´ëàðäè?Ýéíøòåéí ´ãèðèëèá ³àðàãóí÷à, Èáëèñ ²îéèá á´ëãàíäè. ¨³èë²è

³óéèø øîõîá÷àñè µàì, ¸²î÷ ´ðèíäè³ µàì ýíäè ´ðíèäà é´³ ýäè. Ôà-³àò Íüþ-Æåðñè øòàòèíèíã Ïðèíñòîí øàµðèäà òóí òîáîðà ³óþ³ëà-øèá áîðàð, ìóçäåê øàìîë ýñèá, îëèñ-îëèñëàðäà ìàøèíàëàðíèíã ÷è-ðî³ëàðè ìèëò-ìèëò ³èëàð ýäè.

Ðóñ òèëèäàíÈëµîì ¥ÀÔÈÇÎÂ

òàðæèìàëàðè

ÈØ£ÈÉ ÌÀÊÒÓÁ

Ôèðìà õ´æàéèíè á´ëìèø Ýíðèêî Ðîêêî õèçìàò õîíàñèãà áè³è-íèá ́ òèðàðäè. Ó ñåâèá ³îëãàí ýäè. Èçòèðîáëàðäàí ³óòóëèø ìà³ñàäèäàó ê´íãëèíè î÷èá, ìóµàááàòèíè èçµîð ýòìî³÷è á´ëäè. É´³, ó ´ç ²óðó-ðè âà óÿò÷àíëèãèíè áèð ¸³³à ñóðèá, ìóµàááàòèíè ³èçãà ìàêòóá îð-³àëè é´ëëàéäè.

“¥óðìàòëè ñåâãèëèì, – äåá õàò áîøëàäè Ýíðèêî âà äàñòëàáêèñ´çëàðíè òåç îðàäà Ó ´³èøèíè ´éëàøè áèëàíî³ þðàãè äóêèëëàá óðèáêåòäè. – Ñóþêëè Îðíåëëà, æîíó æàµîíèì ìåíèíã, ê´çèìíèíã î³ó³îðàñè, ³àëáèìäà ëîâèëëàá ¸íèá òóðãàí øàì÷èðî²èì, òóíäà íóð òàðà-òèá òóðãóâ÷è îéæàìîëèì, ñåâèí÷èì, ãóë²óí÷àì, ìåíèíã ìóµàááàòèì...”

Õîíàãà êîòèá Ýðìåòå êèðèá êåëäè.– Êå÷èðàñèç, æàíîá Ðîêêî, ñèçíè ³àáóëõîíàäà êóòèøÿïòè.. – äåÿ

êîòèá òàøðèô ³î²îçèãà ê´ç þãóðòèðäè. – Óíèíã ôàìèëèÿñè Ìàí-ôðåäèíè ýêàí.

– Ìàíôðåäèíè? Áèðèí÷è ìàðòà ýøèòèøèì.– Æàíîá Ðîêêî, ó òèêóâ÷èãà ́ õøàéäè. ¤ë÷îâ îëãàíè êåëãàí ýêàí...– Ý-µà... Ìàíôðåäèíè. ¥à, ýñèìãà òóøäè. Óíãà àéò, ýðòàãà êåëñèí.– ßõøè, àéòàìàí. Àéòèøè÷à, óíè ´çèíãèç áóãóíãà ÷à³èðòèðãàí

ýêàíñèç.Ýíðèêî î²èð íàôàñ îëãà÷:– Ìàéëè, àéò, êèðñèí. Îãîµëàíòèðèá ³´é, âà³òèì îç, – äåäè.Õîíàãà äåÿðëè òàé¸ð á´ëèá ³îëãàí êîñòþìíè ê´òàðèá, òèêóâ÷è

Ìàíôðåäèíè êèðèá êåëäè. Ðîêêî áèð äà³è³àãà êîñòþìíè êèéäè, òè-




êóâ÷è ýñà òåçäà ´ç èøèíè áàæàðèá, á´ð áèëàí êåðàêëè áåëãèëàðíè÷èçèá îëäè.

— Êå÷èðèíã, ´òà çàðóð èøèì áîð, âà³òèì çè³. Õàéð, Ìàíôðåäèíè.Ýíðèêî Ðîêêî åíãèë íàôàñ îëèá, áîðèá æîéèãà ´òèðäè-äà, èø-

³èé õàò ¸çèøäà äàâîì ýòäè.“Ôàðèøòàì, íîçèê íèµîëèì, ñåí µîçèð ³àåðäàñàí? Íèìàëàð ³èëÿï-

ñàí? Ñåíãà á´ëãàí ìóµàááàòèì øóí÷àëàð êó÷ëèêè, ó ñåíè µàð ¸³äàí,µàòòî øàµàðíèíã íàðèãè ÷åêêàñèäàí, åòòè äåíãèç îøà µàì ñåíè òî-ïèá îëàäè”.

“£èçè³”, ´éëàäè Ýíðèêî ðó÷êàíè ³î²îç óçðà òåç þðãèçàð ýêàí,“áó æóäà ²àëàòè-êó, ´òòèçíè óðèá ³´éãàí êàï-êàòòà îäàì á´ëñàì,îáð´ëè-ýúòèáîðëè êèøè øó ãàïëàðíè ̧ çèá ́ òèðñàì-à, áó à³ëäàí îçèøá´ëñà êåðàê”.

Êóòèëìàãàíäà ¸íèäàãè òåëåôîí æèðèíãëàá ³îëäè. Ýíðèêîíèíãêóðàãèãà ã´¸ àððàíèíã òèøëàðè áîòãàíäåê òóþëäè. Ýíòèêèá òóïóãè-íè þòãàí÷à òåëåôîí ã´øàãèíè ê´òàðäè.

– Ýøèòàìàí.– Ñàëîì! – íîòàíèø ³èçíèíã íàçîêàòëè îâîçè ýøèòèëäè.– Áóí÷àëàð îâîçèíã ³´ïîë-à. Ò´²ðèñèíè àéò. Ìåí áåâà³ò òåëåôîí

³èëäèììè, äåéìàí?– Ãàïèðà¸òãàí êèì? – ñ´ðàäè Ýíðèêî.– Òàâáà, áóãóí êàéôèÿòèíã é´³³à ´õøàéäè. Ãàïèìãà ³óëî³ ñîë...

òåëåôîíäà ãàïëàøà¸òãàí êèì äåéñàíìè?– Øîøèëìà, µîçèð ìåí... – ó òåëåôîí ã´øàãèíè “òàðñ” ýòèá æî-

éèãà ³´éäè-äà, ³´ëèãà ðó÷êàñèíè îëäè.“Ñåâãèëèì! – äåÿ ¸çà áîøëàäè ó. – Ê´÷àíè òóìàí áîñãàí. Åð ëîé,

÷îð àòðîôäàí áåíçèí âà êóéèíäè µèäè àí³èá òóðèáäè, ìåíãà èøîí,àçèçàì! Øó òóìàíãà µàì µàâàñèì êåëÿïòè, áèëñàíã àãàð ìåí òóìàíáèëàí ´ðèí àëìàø...”

Ò´ñàòäàí òåëåôîí ÿíà æèðèíãëàá ³îëäè. Ýíðèêîíèíã òàíàñèäàýëåêòð òîêè þðèá êåòãàíäåê, òèïèð÷èëàá ³îëäè.

– Ýøèòàìàí!– Ýíðèêî, ³óëî³ ñîë, – ÿíà àââàëãè îâîç ýøèòèëäè. – Ìåí àòàé-

ëàá ñåí áèëàí ê´ðèøèø ìà³ñàäèäà êåëñàì-ó, ñåí á´ëñàíã...Ýíðèêî çàðá åãàí îäàìäåê ÷àé³àëäè.Òåëåôîí ³èëà¸òãàí ³èç ³àääè-³îìàòè êåëèøãàí õîëàâà÷÷àñè Ôðàí-

êà ýäè. ß³èíäàí áåðè ó Ýíðèêîãà íîç-èøâàëàð ³èëà¸òãàíäè, àììîéèãèò íèìà ìà³ñàääà áóíäàé ³èëà¸òãàíèíè áèëìàñäè. À¸ëëàðíèíã áàð-÷àñè óøàëìàéäèãàí ðîìàíòèê ìóµàááàòíè îðçó ³èëàäèëàð. ¤ç-´çèäàíìàúëóìêè, ó áèëàí ñóµáàòëàøìàé ³èøëî²èãà ³àéòàðèá þáîðèø îäàì-ãàð÷èëèêäàí ýìàñ. Àììî Ýíðèêî ́ ç ³àðîðèäà ³àòúèé òóðèøãà àµä ³èëäè.Íèìà á´ëãàíäà µàì ó ìàêòóáíè îõèðèãà åòêàçèá ³´éèøè øàðò.

Ýíðèêî ìàêòóáäàí áîøèíè ê´òàðìàé, ñåâãèëèñèíèíã µà¸òèãà êè-ðèá áîðìî³äà ýäè. Áàëêè ìàµáóáàñè ìàêòóáíè îõèðèãà÷à ´³èð, æèë-ìàéèá µàì ³´ÿð, ñ´íãðà óíè ñóìêàñèãà ñîëàð âà èø³-ìóµàááàò èç-µîðëàðèãà ò´ëà óøáó ³î²îç èôîð èñëàðè àí³èá òóðãàí – ëàá á´¸²è,àòèð-óïàñè, ãóë òèêèëãàí ð´ìîë÷àñè âà èø³³à áîé ó÷ðàøóâëàðíèýñãà ñîëãóâ÷è àíæîìëàð áèëàí ¸íìà-¸í òóðàð... Ìàíà, ³àðàáñèçêè,ýíäè Ôðàíêà áóëàðíèíã áàð÷àñèíè áàðáîä ýòèøè òóðãàí ãàï.

– Ýíðèêî, õîµëàñàíã èø æîéèíããà áîðàìàí, – ñ´çëàðèíè ÷´çèáòàëàôôóç ³èëãàí÷à äåäè Ôðàíêà.

– É´³, é´³, êå÷èðàñàí, ìåí æóäà áàíäìàí.– Êå÷èðèì ñ´ðàøíèíã µîæàòè é´³. Ìåí áèëàí ó÷ðàøèøíè õîµëà-

ìàñàíã, ãàïëàøìàäèê äåá µèñîáëàéâåð.




– Ýé, õóäîéèì-ýé, äàððîâ àðàçëàéñàí-à! Èøîí, èøèì áîøèìäàíîøèá ̧ òèáäè. Îëäèìãà êåëàâåð, ôà³àò êå÷ðî³.

– £à÷îí?– Õ´ø, èêêè ñîàòëàðäàí êåéèí.Ýíðèêî òåëåôîí ã´øàãèíè ³´ÿðêàí, Ôðàíêà ê´ï âà³òèíè îëãàí-

äåê òóþëäè. Ìàêòóáíè ñîàò áèðãà÷à æ´íàòèá þáîðèøè êåðàê, àêñµîëäà, Îðíåëëà óíè ôà³àò ýðòàñè êóíè îëèøè ìóìêèí. ¥à-ÿ, óíèòåçêîð áóþðòìà áèëàí æ´íàòèøè µàì ìóìêèí-êó.

“¤ðèí àëìàøñàì, – äàâîì ýòàðäè ó, – áèëàìàí, áó òóìàí óéèíã-íèíã àòðîôèíè ´ðàá îëà¸òãàíäèð, ¸òî²èíããà µàì êèðèá áîðà¸òãàí-äèð, óíèíã ê´çè á´ëñà (êèì áèëàäè, áàëêè óíèíã ê´çè µàì áîðäèð),ó äåðàçà îð³àëè ñåíè òîìîøà ³èëèøè ìóìêèíëèãèíè ê´ç îëäèìãàêåëòèðÿïìàí. Ñåíèíã µóçóðèíããà êèðèøè ó÷óí íàµîòêè áèðîí-áèðòåøèê ̧ êè ̧ ðè³ òîïà îëìàñà. Øàáàäàíèíã åíãèë ýïêèíè ñåíèíã þçèíã-íè ýðêàëàá ñèéïàéäè. Àõèð òóìàíãà ê´ï íàðñà êåðàê ýìàñ âà ìåíèíãìóµàá..”

Ýøèê á´ñà²àñèäà êîòèá Ýðìåòå ïàéäî á´ëäè.– Êå÷èðàñèç!– Àéòäèì-êó, áàíäìàí äåá! ¥å÷ êèìíè ³àáóë ³èëà îëìàéìàí. Óëàð-

ãà àéò, êå÷ðî³ êåëñèíëàð.– Ëåêèí...– ßíà íèìà äåìî³÷èñàí?– Ïàñòäà ìàøèíàäà ñèçíè êîììåíäàòîð Èíâåðíèööè êóòìî³äà.£óðèá êåòñèí, ó àíà øó Èíâåðíèööè áèëàí ÿ³èíäà ´ò òóøãàí

îìáîðõîíàãà áîðèá, ýêñïåðòëàð áèëàí ó÷ðàøèøè êåðàê ýäè. Æèí óð-ñèí, ó ¸³³à áîðèøè òàìîìàí ýñèäàí ÷è³èáäè-êó! É´³, òà³äèð óíäàí´÷ îëÿïòè! ¥îçèð ó ä´çàõ àçîáèíè òîðòìî³äà. ¤çèíè êàñàëëèêêà ñîë-ñà-÷è? É´³, áó ìóìêèí ýìàñ. Ñåâãèëèñèãà òóãàëëàíìàãàí ìàêòóáíèþáîðñèíìè? Ó µàëè ìàµáóáàñèãà ³àí÷àäàí-³àí÷à äèë ðîçëàðèíè áà¸íýòèøè êåðàê.Ó áèðîç èêêèëàíèá òóðãà÷, ¸çóâ ñòîëè òîðòìàñèãàìàêòóáíè ñîëäè âà ïàëüòîñèíè îëäè-þ, ïàñòãà ³àðàá þãóðèá êåòäè.×îðàñè áèòòà, òåçðî³ èøíè áèòèðñà, ìàêòóáíè äàâîì ýòòèðèøè ìóì-êèí. Õóäî ´íãëàñà, ÿðèì ñîàòäàí ñ´íã ó ³àéòèá êåëèøè òàéèí.

Ýíðèêî éèãèðìàòàêàì áèðäà ³àéòèá êåëäè, óçî³äàí ³àáóëõîíàñè-äà ò´ðò êèøè êóòèá ´òèðãàíèíè ê´ðäè. Ó î²èð õ´ðñèíèá, õîíàñèãàêèðäè-äà, ñòîë òîðòìàñèíè ýíäè òîðòãàí ýäè µàìêè, õàò æîéèäàê´ðèíìàäè. Þðàãè ³àòòè³ óðèá êåòãàíèäàí, íàôàñ îëîëìàé ³îëäè.Íàµîòêè, êèìäèð óíèíã ¸çóâ ñòîëèíè òèòãàí á´ëñà! Áàëêè ÿíãëèøà-¸òãàíäèð!

Õóäîãà øóêóð! Ó ìàêòóá ñîëãàí òîðòìàíè ÿíãëèøòèðèá þáîðãàíýêàí. Áèðî³ ìàêòóáíè ñîàò áèðãà÷à æ´íàòèøíèíã ñèðà èëîæè é´³.¥å÷³èñè é´³, àãàð ìàêòóáíè òåçêîð áóþðòìà áèëàí æ´íàòñà, (µàòòîøóíäàé ìàéäà-÷óéäà ìàñàëàëàð á´éè÷à µàì ó äàì óìèäâîð á´ëèá,äàì óìèäñèçëèêêà òóøèá, ´ç ³àðîðèíè ´çãàðòèðèá òóðàðäè) Îðíåë-ëà ìàêòóáíè êå÷³óðóí ³´ëèãà îëàäè. É´³, ÿõøèñè, ìàêòóáíè Ýðìåòåîð³àëè þáîðãàíè ìàú³óëìèêàí. É´³, é´³, êîòèáíè áóíäàé íîçèêèøãà àðàëàøòèðìàãàíè ìàú³óë. Ìàêòóáíè ́ ç ³´ëè áèëàí åòêàçàäè.

“áàòèì ó÷óí óçî³ ìàñîôàëàðíè áîñèá ´òèø µå÷ ãàï ýìàñ. Õàò...”Æèðèíã-æèðèíã! ßíà òåëåôîí æèðèíãëàá ³îëäè. Ýíðèêî ðó÷êàíè

³´éìàé òóðèá, ÷àï ³´ëè áèëàí ã´øàêíè ê´òàðäè.– Àëëî!– Ñèç áèëàí æàíîáè îëèéëàðèíèíã êîòèáè Òàêêè ñ´çëàøìî³äà.– Ýøèòàìàí.– Ìåí òðîñ ìàñàëàñèäà ãàïëàøìî³÷èìàí.




Îøè³ Ðîêêî ´çèíè ã´¸ ñòîëãà ìèõëàíãàíäåê µèñ ýòäè. Ãàï êàòòàêåëèøóâ µà³èäà áîðàðäè, óíèíã íàòèæàñèãà ê´ï íàðñà áî²ëè³. Òðîñ-ëàð åòêàçèá áåðèø áîðàñèäàãè ñ´çëàøóâ éèãèðìà äà³è³à âà³òèíè îëäè.Õàò ¸çèøäà äàâîì ýòäè.

“...òî Õèòîé äåâîðè óñòèäàí µàì ó÷èá ´òèøè ìóìêèí. Î...”Ýøèê îñòîíàñèäà ÿíà êîòèá ïàéäî á´ëäè. Ýíðèêî ²àçàá áèëàí óíãà

ñ´ç ³îòäè:– Ìåí µå÷ êèìíè ³àáóë ³èëìàéìàí, òóøóíäèíãìè?!– Ëåêèí, ìîëèÿ...– ¥å÷ êèìíè ³àáóë ³èëìàéìàí, µå÷ êèìíè! – äåäè Ýíðèêî æàµë

áèëàí.– Ëåêèí ìîëèÿ íàçîðàò÷èñèíèíã àéòèøè÷à, ñèç ó áèëàí ó÷ðàøóâ

áåëãèëàãàí ýêàíñèç.Áå÷îðà Ýíðèêî Ðîêêî µîëäàí òîÿ¸òãàíèíè µèñ ýòà áîøëàäè. Ìîëèÿ

íàçîðàò÷èñèíè ³àéòàðèá þáîðèø áó íîäîíëèêäàí ́ çãà èø ýìàñ. Ýðèø-ãàí èøèãà ïóòóð åòêàçèø, µà³è³èé ́ çèíè áàðáîä ýòèø äåìàêäèð. Øóñàáàáëè µàì ó íàçîðàò÷èíè ³àáóë ³èëäè.

¥îçèð ñîàò éèãèðìà áåø äà³è³àñè êàì èêêè. £àáóëõîíàäà áèð ñî-àòäàí áåðè õîëàâà÷÷àñè Ôðàíêà êóòèá ́ òèðèáäè. Óíäàí òàø³àðè Æå-íåâàäàí àòàéëàá êåëãàí ìóµàíäèñ Øòîëüö µàì áîð. ßíà àäâîêàò Ìåñ-ñóìå÷è ýëåêòðñèçëàíòèðãè÷ àñáîáëàð ñîòèëèøè õóñóñèäà ãàïëàøèøó÷óí êåëãàíäè. Âà íèµîÿò, µàð êóíè êåëèá óíè ìóîëàæà ³èëàäèãàíòèááèé µàìøèðà µàì èíòèçîð á´ëèá êóòèá ´òèðàðäè.

“... Æîíãèíàì Îðíåëëà!” – äåÿ ìàêòóáíè äàâîì ýòòèðäè ó óìèä-ñèçëèêêà òóøèá.

ßíà òåëåôîí æèðèíãëàñà á´ëàäèìè.– Ñèç áèëàí ñàâäî âàçèðëèãèäàí êîììåíäàíò Ñòàöè ãàïëàøÿïòè...Äàáäóðóñòäàí áîø³à òåëåôîí ³àòòè³ æèðèíãëàäè.– Ñèç áèëàí êîíñîðöèóìëàð êîíôåäåðàöèÿñè êîòèáè ñ´çëàøìî³äà...“... Ã´çàëëèêäà òåíãñèç ñîµèáæàìîë Îðíåëëàì! Ìåí ñåíè áèëè-

øèíãíè èñòàð...”Êîòèá Ýðìåòå ýøèê á´ñà²àñèäà òóðèá, âèöåïðåôåêò äîêòîð Áèë

êåëãàíèíè õàáàð ³èëäè.“...äèìêè, æîíäàí îðòè³ ñåâà...”Òåëåôîí æèðèíãëàé áîøëàäè.– Áîø øòàá áîøëè²è ãàïèðÿïòè...ßíà ³àòîð òóðãàí òåëåôîíëàðäàí áèðè æèðèíãëàá ³îëäè.– Åïèñêîï µàçðàòè îëèéëàðèíèíã øàõñèé êîòèáëàðè ãàïèðìî³äà...“...ìàí ñåíè!” – µîëäàí òîéãàí µîëäà ¸çäè Ýíðèêî.Æèðèíã-æèðèíã! Òåëåôîíëàð êåòìà-êåò æèðèíãëàðäè.– Êàññàöèîí ñóä áîøëè²è ñ´çëàÿïòè...– Àëëî! Àëëî!– Îëèé êåíãàø àúçîñè ñåíàòîð Êîðìîðàíî ãàïèðÿïòè.– Ýøèòàìàí!– Ñèç áèëàí èìïåðàòîð ¥àçðàòè Îëèéëàðèíèíã àäúþòàíòè ãàïëà-

øÿïòè...– Ýøèòàìàí! Ýøèòàìàí! ¥à, ðàµìàò ¥àçðàòè Îëèéëàðè, ñèçäàí

æóäà ìèííàòäîðìàí!.. Àëáàòòà, ãåíåðàë æàíîáëàðè, µîçèðî³ ÷îðàñè-íè ê´ðàìàí.

– Àëëî! Àëëî! Àëáàòòà, àäúþòàíò æàíîáëàðè. ¥àçðàòè Îëèéëàðèãàíèµîÿòäà ñàäî³àòëè ýêàíëèãèìíè àéòèá ³´éèíã.

Ýíðèêî ³´ëèäàãè ðó÷êàíè ñòîëãà îòèá þáîðäè. Ðó÷êà äóìàëàá ñòîë÷åòèäàí ïàñòãà òóøäè, ïåðîñè ñèíãàí÷à ´øà åðäà ³îëèá êåòäè...

– Ìàðµàìàò, ´òèðèíã. Êèðèíã, êèðàâåðèíã. É´³, ÿõøèñè, îðîì-êóðñèãà ´òèðà ³îëèíã, æîéëàøèá ´òèðàñèç. £àéäàé ¸³èìëè, êóòèë-




ìàãàí ó÷ðàøóâ-à!.. Ìåí íèìà äåéèøèìíè µàì áèëìàé ³îëäèì... Î,ðàµìàò! £àµâàìè ¸êè ñèãàðåòàìè?

Áó µîëàò ³àí÷à äàâîì ýòèøè ìóìêèí? Ñîàòëàð, êóíëàð, îéëàð,éèëëàð äàâîìèäàìè?

Êå÷ î³øîìäà Ýíðèêî íèµîÿò ¸ë²èç ³îëäè. Ó êåòèøèäàí àââàë áà-¸ííîìàëàðíè òàðòèáãà ñîëìî³÷è á´ëäè. Áèð óþì òóðëè õèë µóææàò-ëàð îðàñèäàí áèð âàðà³ ³´ëäà ¸çèëãàí âà ñàíàñè ³´éèëìàãàí ìàêòóá-íè ê´ðèá ³îëäè. ¤ç äàñòõàòèíè òàíèäè. £èçè³èá ìàêòóáíè áîøèäàí-îõèðèãà÷à ´³èá ÷è³äè.

“£àíäàé áåìàúíèëèê, ³àíäàé òåíòàêëèê! Áóíè ³à÷îí ¸çãàí ýêàí-ìàí-à!” – äåÿ ´ç-´çèíè ñ´ðî³³à òóòèá, óÿëèá êåòäè. ¤çèäàí ðàíæèá,ñèéðàê ñî÷ëàðèíè ñèëàá ³´éäè. – “Á´ëìà²óð ãàïëàðíè ³à÷îí ¸çãàíýêàíìàí? Îðíåëëà êèì á´ëäè ýêàí?”

ØÈÔÎÊÎÐ ¥ÓÇÓÐÈÄÀ

Ìåí ê´ðèêäàí ´òèø ìà³ñàäèäà øèôîêîð µóçóðèãà áîðäèì: ¸øèì³èð³³à êèðãàíäàí áó¸í ìåí áóíè ìóíòàçàì ðàâèøäà µàð ÿðèì éèëäààìàëãà îøèðàäèãàí á´ëäèì.

Êàðëî Òðàòòîðå – ìåíèíã øèôîêîðèì âà ýñêè ä´ñòèì. Ó ìåíè áåø³´ëäåê áèëàäè. Êóç êóíëàðèäàí áèðè. ¥àâî áóëóò. Þðàêíè ñè³àäèãàíµàâî. Êå÷ êèðìî³äà.

Øèôîêîð µóçóðèãà êèðèá áîðäèì. Òðàòòîðå ìåíãà ñèí÷êîâëèê áè-ëàí ³àðàá, êóëèá ³´éäè.

– Ê´ðèíèøèíã æóäà ÿõøè, µà, æóäà ÿõøè! Áóíäàí èêêè éèë ìó-³àääàì ê´ðèíèøèíã áèð àµâîëäà ýäè, äåá êèì µàì àéòàðäè.

– ¥à, ò´²ðè àéòÿïñàí! ¥à¸òäà ´çèìíè áóí÷àëèê ñî²ëîì µèñ ýòìà-ãàí ýäèì. Îäàòäà øèôîêîðãà íàæîò èñòàá, ìóðîæààò ýòàäèëàð. Áóãóíìåí ¸íèíããà õóðñàíäëèãèìäàí êåëäèì: ´çèìíè æóäà ÿõøè µèñ ýòÿï-ìàí. Øóíèíã ó÷óí ìåí àµâîëè-ðóµèÿòèìäàí ìàìíóíìàí. Òðàòòîðåíèäî²äà ³îëäèðìî³÷èìàí, àõèð ìåí àñðíèíã µàììà íàðñàñè òàúñèð ýòà-äèãàí àñàáëàðè ³à³øàãàí áåìîð ýäèì-äà. ¥îçèð ýñà àñàáëàðèì ³à³øà-ìàéäè, µàììàñè æîéèäà. Êóí-áàêóí ñî²ëè²èì ÿõøèëàíèá áîðìî³äà.Ýðòàëàá óé³óäàí òóðàìàí, äåðàçà äàðïàðäàñè òèð³èøëàðè îðàñèäàíøàµàð òîíãèíèíã ¸ðó² íóðëàðè õîíàìãà òóøèá òóðàäè, ´çèìíè íî-áóä ³èëèø ôèêðè ýíäè ìåíè áåçîâòà ³èëìàÿïòè.

– Ê´ðèíèøèíã ÿõøè. Ê´ðóâäàí ´òìî³÷èìèñàí? – µàéðîí á´ëèáñ´ðàäè Òðàòòîðå. – Þçèíãäàí ³îí òîìèá òóðèáäè-ÿ. Ïóë µàì èøëîë-ìàéäèãàí á´ëäèì. Þçëàðèíã òàðàíã.

– ¥à, ýíäè îëäèíããà êåëèá ³îëãàíèìäàí êåéèí...Å÷èíèá, êàðàâîò÷àãà ̧ òäèì. Øèôîêîð ³îí áîñèìèìíè ́ ë÷àäè. Þðàê

âà ́ ïêàìíè ýøèòèá ê´ðäè. Ëåêèí èíäàìàäè.– Õ´ø, ³àëàé, – ³èçè³äèì ìåí.Òðàòòîðå åëêàñèíè ó÷èðèá ³´éäè-þ, ëåêèí æàâîá áåðìàäè. Ó õóä-

äè áèðèí÷è áîð ê´ðèá òóðãàíäåê, ìåíãà òèêèëàðäè. Íèµîÿò ó:– Íèìà äåñàì ýêàí, ñåíè áåçîâòà ³èëóâ÷è òóðëè êàñàëëèêëàðèíã;

á´ëìà²óð ôèêðëàðíè ´éëàøëàðèíã ³à¸³³à é´³îëäè? Áóëàð ñåíè áå-çîâòà ³èëìàÿïòèìè? Àõèð ñåí ´çèíãíè ³´ÿðãà æîé òîïîëìàñ ýäèíã-êó? Ñåí àéòìî³÷èñàíêè...

Ìåí ³àòúèé ðàâèøäà áîø ñèëêèäèì.– Ê´ðìàãàíäåê á´ëèá êåòäèì. Êàñàëëèêíè µàì ´éëàìàé ³´éäèì.

Ã´¸ ìåí áîø³à îäàìãà àéëàíèá ³îëãàíäåêìàí.– Áîø³à îäàìãà àéëàíèá ³îëãàíäåê... – äåäè ä´ñòè ñ´çëàðíè ÷´çèá

òàëàôôóç ³èëàðêàí óíèíã ãàïëàðèíè òàêðîðëàá.




Òóìàí òîáîðà ³óþ³ëàøèá áîðìî³äà, ñîàò áåø á´ëìàñà-äà, ê´÷àíèçóëìàò áîñà áîøëàäè.

– Ýñèíãäàìè, – äåäèì ìåí, – òóíäà ãîµ áèðäà, ãîµ èêêèäà þðà-ãèìíè á´øàòèø ó÷óí ñåíèêèãà êèðèá áîðàðäèì. Ê´çëàðèíã óé³óäàíþìèëèá êåòà¸òãàí á´ëñà µàì, ñåí ñ´çëàðèìíè òèíãëàðäèíã. Ýíäè óëàð-íè ýñëàøãàÿì îäàì óÿëàäè. ¤øàíäà ³àíäàé òåíòàêëèãèìíè ýíäè òó-øóíÿïìàí!

– Êèì áèëàäè äåéñàí!..– Íèìà-íèìà?– ¥å÷ íàðñà.– Ò´²ðèñèíè àéò. Ñåí ýíäè áàõòëèìèñàí?– Áàõòëè?– £àíäàé áàëàíäïàðâîç ñ´ç-à!– ßõøè, ñàâîë-æàâîáãà ´òàìèç.– Ìàéëè.– Ñåí õîòèðæàììèñàí, µà¸òèíãäàí ìàìíóíìèñàí?– ¥à, ìàìíóíìàí.– Ñåí äîèì óéäà, îäàìëàð îðàñèäà, èøõîíàäà áåãîíàäåê, ¸ë²èç âà

µå÷ êèìãà êåðàê ýìàñäåê µèñ ³èëàðäèíã ´çèíãíè. Äåìàê, áó µîëàòëàðñåíè òàðê ýòäèìè äåéìàí?

– ¥à, àéíàí øóíäàé. Áèðèí÷è áîð ìåí ´çèìíè æàìèÿòíèíã ò´ëà-ò´êèñ àúçîñè ñèôàòèäà µèñ ³èëà áîøëàäèì.

– Øóíäàéìè? Òàáðèêëàéìàí. Øóíèíã ó÷óí ´çèíãäà èøîí÷, ìàú-íàâèé ³îíè³èø ïàéäî ³èëèáñàí-äà?

– Óñòèìäàí êóëÿïñàíìè?– Àñëî. Ñåí ýíäè áèð ìàðîìäà µà¸ò êå÷èðÿïñàíìè?– Øóíäàé äåñà µàì á´ëàäè.– Òåëåâèçîð ê´ðÿïñàíìè?– Äåÿðëèê µàð êóíè êå÷³óðóí. Áèç Èðìà áèëàí ó ¸³-áó ¸³³à êàì-

äàí-êàì áîðàìèç.– Ñïîðò áèëàí øó²óëëàíÿïñàíìè?– Àéòñàì, èøîíìàéñàí, àøàääèé èø³èáîç á´ëèá ³îëäèì.– Êèì ó÷óí?– ¤ç-´çèäàí ìàúëóì-êó. “Èíòåð” æàìîàñè ó÷óí-äà.– £àéñè ïàðòèÿäàñàí?– Òóøóíìàäèì?– Ìåí ñè¸ñèé ïàðòèÿíè íàçàðäà òóòÿïìàí.¤ðíèìäàí òóðèá, ä´ñòèìíèíã ¸íèãà ÿ³èíëàøèá áîðäèì-äà, ³óëî-

²èãà øèâèðëàäèì.– Øóÿì ñèð á´ïòè-þ! Ã´¸ áóíè µå÷ êèì áèëìàéäèãàíäåê ãàïèðà-

ñàí-à!– Áó ñåíè µàéðàòãà ñîëìàäèìè?– ¥å÷àì-äà.– Áó ñåíäàéëàð ó÷óí îääèé µîëàò. Ìàøèíàíè ̧ ³òèðàñàíìè? Ðóëäà

´çèíãíè ³àíäàé µèñ ³èëàñàí?– Ê´ðãàíèíãäà ñåí ìåíè òàíèé îëìàñäèíã?! Ìåíè òîøáà³à þðè-

øèìíè ýñëàéñàíìè? ¤òãàí µàôòà Ðèìäàí Ìèëàíãà êåòàòóðèá, âà³ò-íè áåëãèëàá îëäèì. Áèëàñàíìè, íå÷à ñîàòäà åòèá áîðèáìàí? Ò´ðò ñî-àòó ´í äà³è³àäà... Øîøìàé òóð. Íåãà ñåí ìåíè ñ´ðî³³à òóòÿïñàí, à?

Òðàòòîðå ê´çèäàí ê´çîéíàãèíè îëäè. Òèðñàêëàðèíè ñòîëãà òèðàá,áàðìî³ëàðèíè ÷î²èøòèðäè-äà:

– Ñåíãà íèìà á´ëãàíèíè áèëèøíè èñòàéñàíìè? – äåäè.Ìåí óíãà òèêèëèá ³àðàá òóðèáìàí-ó, þðàãèì µàï³èðèá êåòÿïòè.

Íàµîòêè ó ìåíäàí ³àíäàéäèð õàâôëè êàñàëëèê òîïãàí á´ëñà?2 «Æàµîí àäàáè¸òè» ¹ 6




– Áèðîí íàðñà á´ïòèìè? Òóøóíìàäèì. Ñåí øóíäàé äåá ́ éëàéñàí-ìè?

– ¥àììàñè òóøóíàðëè: ìóðäàãà àéëàíèáñàí.Òðàòòîðå µàçèë ³èëèøíè ¸³òèðìàéäè, àéíè³ñà, ³àáóë âà³òèäà.– Ìóðäà äåéñàíìè? – äåäèì ìåí. – £àíà³à ìóðäà? Ìåíäà äàâîñè

é´³ êàñàëëèê áîð ýêàíìè?– £àíà³à êàñàëëèê! Ñåíè ´ëèì ¸³àñèäàñàí äåá àéòãàíèì é´³-êó.

Ìåí ñåíè ôà³àò ìóðäàñàí äåá àéòäèì, õîëîñ.– Áóíè ³àíäàé òóøóíèø ìóìêèí! Áåø äà³è³à àââàë ñåí ìåíèíã

ñî²ëè²èìíè µàâàñ ³èëàäèãàí äàðàæàäà äåãàíäèíã?– Ñî²ëè²èíã æîéèäà! Îäàì áóíäàí îðòè³ ñî²ëîì á´ëîëìàéäè.

Àììî, ñåí ìóðäàñàí. Ñåí øàðîèòãà ìîñëàøèáñàí, ðóµàí âà æèñìî-íàí æàìîàòãà ³´øèëèáñàí, òèí÷ëèê, îñîéèøòàëèêäà ÿøàÿïñàí, ´çèíãäàèøîí÷ ïàéäî á´ëèáäè, øóíèíã ó÷óí ñåíè ìóðäàñàí, äåÿïìàí.

– Øóíäàé äåãèí! – äåìàê, áó ñ´çëàðíè ê´÷ìà ìàúíîäà àéòà¸òãàíýêàíñàí-äà. Ìåí á´ëñàì ³´ð³èá ´òèðèáìàí.

– Ñ´çèìíè ³àíäàé òóøóíèøèíããà áî²ëè³. Æèñìîíèé ´ëèì – îä-äèé âà ñèé³àñè ÷è³³àí µîëàò. ¤ëèìíèíã äàµøàòëè ê´ðèíèøè ìàâ-æóä: áó ´çèãà õîñëèêíè é´³îòèø, ´ç ìóµèòèäàí òàø³àðèãà ÷è³îë-ìàñëèêäèð... Àòðîôèíããà áî³, îäàìëàð áèëàí ñóµáàòëàø. Êàìèäà óëàð-íèíã îëòìèø ôîèçè ìóðäàëàð ýêàíëèãèíè ê´ðìàÿïñàíìè? Óëàðíèíãñîíè éèëäàí-éèëãà îøèá áîðìî³äà. Óëàð è÷êè µèñ âà òó²¸íëàðèäàíìàµðóì á´ëãàí, áèð õèë µà¸òãà ´ðãàíãàí èòîàòêîð, ´ç ³è¸ôàñèíèé´³îòãàí îäàìëàð. Óëàðíèíã èñòàêëàðè âà ôèêðëàðè áèð õèë âà ñ´çëà-øàäèãàí ìàâçóëàðè µàì áèð õèëäèð. Îäàìíè êàðàõò ³èëóâ÷è îììà-âèé ìàäàíèÿò áó.

– Á´ëìàãàí ãàï! Ìåí øóí÷àêè øàéòîí âàñâàñàñèäàí ³óòóëäèì,´çèìíè ôàîë, ÿíàäà µàðàêàò÷àí µèñ ³èëÿïìàí. Àéíè³ñà ³èçè³àðëèôóòáîë ó÷ðàøóâèíè òîìîøà ³èëà¸òãàíèìäà ¸êè ìàøèíàì òåïêèñèíèáîñà¸òãàíèìäà.

– Áå÷îðà Ýíðèêî! Ìåí ñåíãà à÷èíàìàí, àéíè³ñà, ñåíèíã àââàëãèµàëîâàòèíãíè é´³îòãàí êóíëàðèíããà à÷èíàìàí.

Áàñ! Ó ìåíè µîçèðãè îñîéèøòà µîëàòèìäàí ÷è³àðèá þáîðìî³÷è.– ßõøè, ñåí àéòãàíäàé ìóðäà á´ëà ³îëàé, ëåêèí íèìà ó÷óí îõèð-

ãè éèëëàðäà ìåí ÿñà¸òãàí µàéêàëëàðãà òàëàá îøèá áîðìî³äà. Àãàð ñåíàéòãàíäåê ìåí ´ëèê µîëàòäà á´ëñàì...

– £îòèá ³îëãàí µîëàòäà ýìàññàí, ñåí ìóðäàñàí. Áàúçàí àéðèì õàë³ìóðäàëàðäàí èáîðàò á´ëàäè. Þç ìèëëèîíëàá ìóðäàëàð. Óëàð èøëàé-äèëàð, èõòèðî ³èëàäèëàð. Þãóðèá-åëàäèëàð âà ´çëàðèäàí æóäà ìàì-íóí á´ëàäèëàð. Áó áå÷îðàëàð ´çëàðèíè ìóðäà ýêàíëèêëàðèíè òóøóí-ìàéäèëàð. Íèµîÿòäà êàì÷èëèêíè òàøêèë ³èëãàí áèð ò´äà îäàì óëàð-ãà íèìà ³èëìî³ êåðàêëèãèíè, íèìàíè ÿõøè ê´ðèø âà íèìàãà èøî-íèø êåðàêëèãèíè óëàðãà áóþðàäèëàð. Õóääè Àíòèëü îðîëëàðäàãè ñåµð-ãàðëàð ìóðäàëàðíè òèðèëòèðèá, äàëà èøëàðèãà þáîðà¸òãàíëàðèäåê.Ñåíèíã µàéêàëëàðèíããà êåëñàê, óëàð ñåíãà øîíó-øóµðàò êåëòèðìà-ãàíèíèíã ´çè ñåíè àéíàí ìóðäà ýêàíëèãèíãäàí äàëîëàò áåðèá òó-ðèáäè. Ñåí µà¸òãà ìîñëàøèá îëäèíã, ê´íèêäèíã, óëàð áèëàí áàðîáàð³àäàì òàøëàÿïñàí. ¤ç ôèêðèíãíè áîø³àëàðãà àéòìàé è÷èíããà ÿøèð-äèíã, áàéðî³ëàðèíãíè òóøèðäèíã, íîµà³ àéòèëãàí ñ´çëàðãà èñ¸í ê´òàð-ìàäèíã, òåëáàëàð, èñ¸íêîðëàð, õà¸ëïàðàñòëàð ñàôèäàí ÷è³èá êåòäèíã.Øóíèíã ó÷óí µàì µîçèð ñåíèíã ñàíúàò àñàðëàðèíã êåíã îììà – ìóðäà-ëàð äèäèãà ìîñ êåëàäè.




Ä´ñòèìíèíã áó ãàïëàðèíè ýøèòèøãà îðòè³ òî³àò ³èëîëìàé ñàï-÷èá ́ ðíèìäàí òóðèá êåòäèì.

– Õ´ø, ñåí ´çèíã-÷è? Íåãà ´çèíã µà³èíãäà èíäàìàéñàí?– Ìåíìè? – äåÿ êóëèá ³´éäè øèôîêîð. – Ìåí µàì, ´ç-´çèäàí

ìàúëóìêè, ê´ï éèëëàðäàí áåðè ìóðäàìàí. Àõèð áó øàµàðäà áóíäàí³î÷èá ³óòóëèá á´ëàäèìè? Ìåí ó÷óí ôà³àò îçãèíà òèð³èø ³îëãàí. Óµàì á´ëñà êàñáèì òóôàéëè... Àíà øó òèð³èø îð³àëè µîçèð÷à ó-áóíàðñàíè ê´ðèá òóðèáìàí.

¥àììà¸³íè ³îðîí²óëèê ³àìðàá îëãàíäè. Ñàíîàò øàµðèíè ³àëèíòóìàí ³îïëàäè. Äåðàçà îéíàñè îð³àëè ð´ïàðàäàãè áèíîíèíã îëä òî-ìîíè ç´ð-áàç´ð ê´çãà òàøëàíàðäè, õîëîñ.

“×È£-×È£” ÒÎÂÓØÈ

Ìåí ê´çãà ê´ðèíãàí, ¸øè ³èð³ëàð àòðîôèäàãè áèð àñàá êàñàëëèê-ëàðè øèôîêîðè áèëàí òàíèøìàí. Ó àí÷àäàí áó¸í ́ ç êàñáèãà õîñ òóð-ëè êàñàëëèêäàãè µîëàòëàðíè ñèí÷êîâëèê áèëàí ´ðãàíèá êåëìî³äà.¥îçèð øó ìàâçóäà òàëàéãèíà àíè³ ìàúëóìîòëàðíè éè²èá µàì ³´éãàí.

Ìåí ó áèëàí áèð òàíèøèìíèíã óéèäà ó÷ðàøèá òóðàìàí. Ó êàéôè-ÿòè ÷î² ïàéòèäà ê´ïèí÷à ´ç àìàëè¸òèäàãè ³èçè³ âî³åàëàðíè ñ´çëàááåðàäè. Äàðâî³å, ó ìåíãà áèð íå÷à ìàðîòàáà àéòèøèãà ³àðàãàíäà æóäàêåíã òàð³

Gazeta va jun.ziyouz.com/books/jurnallar/jahon_adabiyoti/Jahon...ÆÀ¥ÎÍ ÀÄÀÁÈ¨ÒÈ3...

Documents

Transcript of Gazeta va jun.ziyouz.com/books/jurnallar/jahon_adabiyoti/Jahon...ÆÀ¥ÎÍ ÀÄÀÁÈ¨ÒÈ3...