Galicia un reino

GALIZA, UN REINO

EIXO CRONOLÓXICOEIXO CRONOLÓXICO►714: Os musulmáns conquistan Galiza.714: Os musulmáns conquistan Galiza.►791-842: Reinado de Afonso II. Galiza 791-842: Reinado de Afonso II. Galiza

incorpórase ó reino de Asturia.incorpórase ó reino de Asturia.►813: Afonso II constrúe unha igrexa en 813: Afonso II constrúe unha igrexa en

Santiago de compostela.Santiago de compostela.►844: Batalla de Clavijo.844: Batalla de Clavijo.►854: Creación do Reino de León.854: Creación do Reino de León.

EIXO CRONOLÓXICOEIXO CRONOLÓXICO►997 Al-Mansur ataca Santiago.997 Al-Mansur ataca Santiago.►1065-1070 Reino de Galiza.1065-1070 Reino de Galiza.►1075-1105 Construción da catedral de 1075-1105 Construción da catedral de

Santiago.Santiago.►1230 Unión definitiva de Castela e León.1230 Unión definitiva de Castela e León.►1369 Inicio da dinastía do Trastámara.1369 Inicio da dinastía do Trastámara.►1431 Primeira guerra irmandiña.1431 Primeira guerra irmandiña.►1467-1469 Segunda guerra irmandiña.1467-1469 Segunda guerra irmandiña.

INTRODUCIÓNINTRODUCIÓN► No 714 os musulmáns chegaron a zona oriental No 714 os musulmáns chegaron a zona oriental

de Galiza. Estiveron pouco tempo.de Galiza. Estiveron pouco tempo.► A finais do s.VIII integrouse no reino de A finais do s.VIII integrouse no reino de

Asturias e seguiu a súa mesma evolución política, Asturias e seguiu a súa mesma evolución política, aínda que sufriu as razis dos musulmáns ata o s. aínda que sufriu as razis dos musulmáns ata o s. X.X.

► A partir do s. XI viviu unha grande expansión na A partir do s. XI viviu unha grande expansión na agricultura, artesanía e comercio. Tamén se agricultura, artesanía e comercio. Tamén se produciu un importante desenvolvemento das produciu un importante desenvolvemento das cidades, grazas á chegada de grandes cidades, grazas á chegada de grandes cantidades de peregrinos.cantidades de peregrinos.

INTRODUCIÓNINTRODUCIÓN►Nesta época construíronse numerosos Nesta época construíronse numerosos

edificios relixiosos de estilo románico ó edificios relixiosos de estilo románico ó longo do camiño e a Catedral.longo do camiño e a Catedral.

►No XIV Galicia tivo unha profunda crise No XIV Galicia tivo unha profunda crise económica, social e política que conduciu a económica, social e política que conduciu a unha serie de conflitos durante o s. XV, as unha serie de conflitos durante o s. XV, as chamadas chamadas guerras irmandiñasguerras irmandiñas, , consideradas as primeiras revoltas consideradas as primeiras revoltas antiseñoriais de toda Europa.antiseñoriais de toda Europa.

CHEGADA DOS MUSULMÁNSCHEGADA DOS MUSULMÁNS►713-714 Musa ibn Nusayr ata Lugo.713-714 Musa ibn Nusayr ata Lugo.►Só ocuparon unha parte da zona entre Só ocuparon unha parte da zona entre

Astorga e a desembocadura do Miño.Astorga e a desembocadura do Miño.►A mediados do VIII o territorio galego A mediados do VIII o territorio galego

quedou á marxe dos enfrontamentos quedou á marxe dos enfrontamentos entre cristiáns e musulmáns.entre cristiáns e musulmáns.

ARQUITECTURA MOZÁRABEARQUITECTURA MOZÁRABESAN MIGUEL DE CELANOVASAN MIGUEL DE CELANOVA

INTEGRACIÓN NO REINO INTEGRACIÓN NO REINO ASTUR-LEÓNESASTUR-LEÓNES

► Non forono os musulmáns, senón un reino cristián en Non forono os musulmáns, senón un reino cristián en expansión, o asturiano o que anexionou Galicia nos expansión, o asturiano o que anexionou Galicia nos primeiros séculos medievais.primeiros séculos medievais.

► Afonso IAfonso I (739-757) queda incorporada á coroa (739-757) queda incorporada á coroa asturiana. O proceso e longo, ata o reinado de asturiana. O proceso e longo, ata o reinado de Ramiro IRamiro I (860) non chega ó val do Miño.(860) non chega ó val do Miño.

► A nobreza galega non aceptaba este sometemento. A nobreza galega non aceptaba este sometemento. Actuou de xeito independente.Actuou de xeito independente.

► Enfrontamentos da nobreza coa monarquía astur-Enfrontamentos da nobreza coa monarquía astur-leonesa, diversas rebelións.leonesa, diversas rebelións.

► Inseguridade por varias invasións IX-X: normandos e Inseguridade por varias invasións IX-X: normandos e musulmáns. 997 Al-Mansur arrasou Santiago.musulmáns. 997 Al-Mansur arrasou Santiago.

INVASIÓNS NORMANDASINVASIÓNS NORMANDASTORRES DO OESTE. CATOIRATORRES DO OESTE. CATOIRA

RAZZIAS DE AL-MANSURRAZZIAS DE AL-MANSUR

SÉCULO X e XISÉCULO X e XI►Final do IX: morte do rei astur-leonés Final do IX: morte do rei astur-leonés

Afonso III, repartiuse o reino entre os Afonso III, repartiuse o reino entre os seus fillos entregándolle Galicia (amplo seus fillos entregándolle Galicia (amplo territorio que se estendía ó norte de territorio que se estendía ó norte de Portugal, ó seu fillo Portugal, ó seu fillo Ordoño IOrdoño I. .

►Galicia Galicia reino independentereino independente por primeira por primeira vez (970) dende a etapa sueva.vez (970) dende a etapa sueva.

►X-XI: manteríase en ocasións como reino X-XI: manteríase en ocasións como reino independente ou unida ó reino de León.independente ou unida ó reino de León.

Ordoño I de Galicia (910-914)Ordoño I de Galicia (910-914)Ordoño II de León (914-924)Ordoño II de León (914-924)

HeredouGaliciado seu paiAfonso III o Magno.Logo foi rei de León.

GALICIA DA INDEPENDENCIAGALICIA DA INDEPENDENCIAÁ UNIÓN CON CASTELAÁ UNIÓN CON CASTELA

► A A García García (1065-1071), que heredara Galicia do (1065-1071), que heredara Galicia do seu pai Fernando I, lle usurparan o trono os seus seu pai Fernando I, lle usurparan o trono os seus irmáns. irmáns. Afonso VIAfonso VI incorporará ó reino reino de incorporará ó reino reino de León.León.

► Afonso VIAfonso VI (1071-1109) dividiu para o seu (1071-1109) dividiu para o seu goberno a Galicia en dous condados, o propio de goberno a Galicia en dous condados, o propio de Galicia e o de Portugal; a partir dese momento, Galicia e o de Portugal; a partir dese momento, este último tería a súa propia evolución ata se este último tería a súa propia evolución ata se facer independente.facer independente.

REPARTO DE GALICIA POR AFONSO VIREPARTO DE GALICIA POR AFONSO VI

AFONSO VIAFONSO VI

URRACAURRACARAIMUNDO DE BORGOÑARAIMUNDO DE BORGOÑA

CONDADO DE GALICIACONDADO DE GALICIA

TERESATERESAHENRIQUE DE BORGOÑAHENRIQUE DE BORGOÑACONDADO DE PORTUGALCONDADO DE PORTUGAL

AFONSO RAIMUNDEZAFONSO RAIMUNDEZREI DE GALICIAREI DE GALICIA

AFONSO VII AFONSO VII REI DE LEÓNREI DE LEÓN

AFONSO ENRIQUESAFONSO ENRIQUESREI DE PORTUGALREI DE PORTUGAL


► 11091109, un grupo da nobreza galega encabezada , un grupo da nobreza galega encabezada polo conde de Traba proclamou rei de Galicia a polo conde de Traba proclamou rei de Galicia a Afonso RaimúndezAfonso Raimúndez..

► Posteriormente, Afonso Raimúndez, foi coroado Posteriormente, Afonso Raimúndez, foi coroado rei de Castela e León. Isto puxo fin ó reino de rei de Castela e León. Isto puxo fin ó reino de Galicia que a partir daquela pasou a depender Galicia que a partir daquela pasou a depender definitivamente da definitivamente da coroa de Castelacoroa de Castela..

► En paralelo a estes acontecementos, houbo un En paralelo a estes acontecementos, houbo un grave conflito por mor dun levantamento popular grave conflito por mor dun levantamento popular en Santiago (1117) contra a autoridade de dona en Santiago (1117) contra a autoridade de dona Urraca Urraca (raíña de León e nai de Afonso (raíña de León e nai de Afonso Raimúndez) e o bispo Raimúndez) e o bispo XelmírezXelmírez. .

CRECEMENTO DE SANTIAGO CRECEMENTO DE SANTIAGO I-XIII-XII


► Unha vez que Galicia estivo integrada na Coroa Unha vez que Galicia estivo integrada na Coroa de Castela, impúxose o poder real sobre o de Castela, impúxose o poder real sobre o nobiliario e introducíronse as institucións nobiliario e introducíronse as institucións castelás.castelás.

► Foise reducindo o peso político de Galicia.Foise reducindo o peso político de Galicia.► Así, en 1349, este territorio viuse privado do Así, en 1349, este territorio viuse privado do

seu voto en Cortes. seu voto en Cortes. ► Igualmente impúxose unha política de Igualmente impúxose unha política de

castelanización, e o idioma galego viuse castelanización, e o idioma galego viuse arredado da administración.arredado da administración.

ACTIVIDADES ACTIVIDADES (Vicens Vives páx. 99)(Vicens Vives páx. 99)

►Que reino se anexionou Galicia no s. VIII?Que reino se anexionou Galicia no s. VIII?►Que problemas suscitou a anexión?Que problemas suscitou a anexión?►Que situación de inestabilidade se Que situación de inestabilidade se

produciu nos s. IX e X?produciu nos s. IX e X?►Como foi a evolución política de Galicia nos Como foi a evolución política de Galicia nos

s. X e XI? E a partir do s. XIII?s. X e XI? E a partir do s. XIII?►Quen eran as Cortes? Quen estaba Quen eran as Cortes? Quen estaba

representado? Que poderes tiñan? Onde representado? Que poderes tiñan? Onde se reunían?se reunían?

SEÑORES E CAMPESIÑOSSEÑORES E CAMPESIÑOS► Feudalización de Galicia.Feudalización de Galicia.► Nobres, bispos e abades. En Galicia, como no resto da Nobres, bispos e abades. En Galicia, como no resto da

Península, a meirande parte da terra pertenecía á Península, a meirande parte da terra pertenecía á nobreza, ós bispados e mosteiros. Nos obstante (a nobreza, ós bispados e mosteiros. Nos obstante (a diferencia que noutras partes da península) había maior diferencia que noutras partes da península) había maior poder entre bispos e abades, máis poderosos que os poder entre bispos e abades, máis poderosos que os nobres.nobres.

► As continuas doazóns e privilexios reais coverteron ó As continuas doazóns e privilexios reais coverteron ó arcebispo de Santiagoarcebispo de Santiago nun dos señores máis ricos e nun dos señores máis ricos e influentes dos reinos cristiáns.influentes dos reinos cristiáns.

► Tamén os abades dos grandes mosteiros: Sobrado, Tamén os abades dos grandes mosteiros: Sobrado, Samos, Celanova...Samos, Celanova...

MOSTEIRO DE SOBRADOMOSTEIRO DE SOBRADO

SABÍAS QUESABÍAS QUE► O cultivo dos cereais era básico na Galicia medieval poste O cultivo dos cereais era básico na Galicia medieval poste

que con eles elaboraban o pan, principal alimento de que con eles elaboraban o pan, principal alimento de señores e máis de campesiños.señores e máis de campesiños.

► Por prestixio social, os señores consumían pantrigo e Por prestixio social, os señores consumían pantrigo e obrigábanlles ós campesiños a cultivalo malia os seus obrigábanlles ós campesiños a cultivalo malia os seus baixos rendementos, pois o campo galego non é moi baixos rendementos, pois o campo galego non é moi apropiado para o seu cultivo.apropiado para o seu cultivo.

► Os labregos, en cambio, tiñan que se contentar con pan Os labregos, en cambio, tiñan que se contentar con pan moreno de centeo, de peor calidade. Con todo, preferían moreno de centeo, de peor calidade. Con todo, preferían cultivar este cereal pois ó ser máis apropiado ós solos e o ó cultivar este cereal pois ó ser máis apropiado ós solos e o ó clima de Galicia era máis doado asegurar unha boa colleita.clima de Galicia era máis doado asegurar unha boa colleita.

► Actividades: Que clase de pan consumían os señores? E os Actividades: Que clase de pan consumían os señores? E os campesiños? Por que os campesiños preferían cultivar campesiños? Por que os campesiños preferían cultivar centeo?centeo?

OS CAMPESIÑOSOS CAMPESIÑOSVILA, VILAR, CASALVILA, VILAR, CASAL

► Os campesiños seguiron a traballar a terra pero estaban Os campesiños seguiron a traballar a terra pero estaban obrigados a lle entregar ó señor unha parte importante obrigados a lle entregar ó señor unha parte importante dos seus froitos.dos seus froitos.

► Baixo a protección e dependencia dun señor, os Baixo a protección e dependencia dun señor, os campesiños vivían agrupados en campesiños vivían agrupados en vilasvilas, pequenos núcleos , pequenos núcleos rurais, moi semellantes as aldeas actuais, formados por rurais, moi semellantes as aldeas actuais, formados por casas, cortes e alprendes.casas, cortes e alprendes.

► Ó redor da vila atopábanse as hortas e outras terras de Ó redor da vila atopábanse as hortas e outras terras de laboura.laboura.

► Máis afastadas, había grandes extensións de prados e Máis afastadas, había grandes extensións de prados e montes.montes.

► Segundo foron medrando, naceron os Segundo foron medrando, naceron os vilaresvilares, pequenas , pequenas vilas e os vilas e os casaiscasais: explotacións unifamiliares illadas.: explotacións unifamiliares illadas.


►Que fixeron os reis ástur-leoneses para Que fixeron os reis ástur-leoneses para garantiren o apoio da nobreza galega?garantiren o apoio da nobreza galega?

►Como se completou o proceso de Como se completou o proceso de feudalización de Galicia?feudalización de Galicia?

►Quen eran os grupos sociais máis Quen eran os grupos sociais máis poderosos de Galicia?poderosos de Galicia?

►Onde vivían os campesiños?Onde vivían os campesiños?

CAMIÑO DE SANTIAGOCAMIÑO DE SANTIAGO► Aymeric Picaud, monxe Aymeric Picaud, monxe

de Poitou, elaborou a de Poitou, elaborou a primeira guía do primeira guía do peregrino que forma peregrino que forma parte do parte do Códice CalixtinoCódice Calixtino (quinto libro).(quinto libro).

► Nela quedou reflectido o Nela quedou reflectido o itinerario, coas súas itinerario, coas súas xornadas, dende Francia xornadas, dende Francia a Santiago coñecido como a Santiago coñecido como o o camiño francéscamiño francés..

CAMIÑO DE SANTIAGOCAMIÑO DE SANTIAGO

CÓDICE CALIXTINOCÓDICE CALIXTINO


►Observa os mapas e describe por onde Observa os mapas e describe por onde transcorría o camiño compostelán.transcorría o camiño compostelán.

►Cal é a causa da existencia de numerosos Cal é a causa da existencia de numerosos monumentos románicos en Galicia?monumentos románicos en Galicia?

►Cal é o códice románico ilutrado máis Cal é o códice románico ilutrado máis importante conservado en Galicia?importante conservado en Galicia?

S. XII-XIII: ACTIVIDADES ECONÓMICASS. XII-XIII: ACTIVIDADES ECONÓMICAS

► Agricultura: o foro.Agricultura: o foro.► O aumento da poboación, provocou o aumento das terras de O aumento da poboación, provocou o aumento das terras de

cultivos, o crecemento das antigas vilas e aparición doutras novas cultivos, o crecemento das antigas vilas e aparición doutras novas chamadas agora chamadas agora vilanovasvilanovas, nome que na actualidde conservan moitas , nome que na actualidde conservan moitas aldeas galegas.aldeas galegas.

► Ó redor das aldeas, se estenderon as cortiñas e hortas, e Ó redor das aldeas, se estenderon as cortiñas e hortas, e melloraron as ferramentas de labranza.melloraron as ferramentas de labranza.

► Creceu a vide. Galicia se pobou de viñedos, aínda que os viños Creceu a vide. Galicia se pobou de viñedos, aínda que os viños (ribeiros) de calidade se obtiñan, xa nesta época, nas ribeiras do (ribeiros) de calidade se obtiñan, xa nesta época, nas ribeiras do Avia e máis no Miño. Os mercados estaban en Ribadavia e Ourense.Avia e máis no Miño. Os mercados estaban en Ribadavia e Ourense.

► Nobreza, bispados e mosteiros estableceron o Nobreza, bispados e mosteiros estableceron o foroforo como contrato como contrato agrarioagrario

► O O foro foro consistía nun contrato no que os nobres, bispos e abades consistía nun contrato no que os nobres, bispos e abades cedían terra a familias de campesiños a cambio dunha renda fixa cedían terra a familias de campesiños a cambio dunha renda fixa proporcional, normalmente unha parte da colleita e da prestación proporcional, normalmente unha parte da colleita e da prestación dalgúns servizos. A novidade era que o contrato era de longa dalgúns servizos. A novidade era que o contrato era de longa duración (por varias xeracións). Así o campesiño quedaba vinculado duración (por varias xeracións). Así o campesiño quedaba vinculado á terra.á terra.

S. XII-XIII: ACTIVIDADES ECONÓMICASS. XII-XIII: ACTIVIDADES ECONÓMICAS► Pescadería marítima e salgaduras.Pescadería marítima e salgaduras.► Medrou a pesca favorecida pola seguridade da naveMedrou a pesca favorecida pola seguridade da navegación gación

trala retirada de normandos e musulmáns das costas galegas.trala retirada de normandos e musulmáns das costas galegas.► As especies capturadas foron a pescada, o congro, a sardiña.As especies capturadas foron a pescada, o congro, a sardiña.► Utilizábanse as artes de pesca: trasmallo, xeito, sacada, Utilizábanse as artes de pesca: trasmallo, xeito, sacada,

cerco... que aínda se empregan na actualidade.cerco... que aínda se empregan na actualidade.► A pesca marítima deu lugar a unha importante industria de A pesca marítima deu lugar a unha importante industria de

salgadura.salgadura.► O abundante consumo de sal deu lugar á explotación de O abundante consumo de sal deu lugar á explotación de

salinas na península do Salnés (de aí o seu nome) e como a súa salinas na península do Salnés (de aí o seu nome) e como a súa produción era insuficiente, importábase de Portugal e produción era insuficiente, importábase de Portugal e Francia. Francia.

► A sardiña salgada e tamén afumada (arencada) era A sardiña salgada e tamén afumada (arencada) era exportada, sobre todo, a Andalucía, Catalunya e outras áreas exportada, sobre todo, a Andalucía, Catalunya e outras áreas do Mediterráneo.do Mediterráneo.

ARTES DE PESCAARTES DE PESCA

Trasmallo

Xeito

Cerco

S. XII-XIII: ACTIVIDADES ECONÓMICASS. XII-XIII: ACTIVIDADES ECONÓMICAS► Artesanía e comercio.Artesanía e comercio.► Desenvolven a a actividade nas cidades. Dada a súa crecente Desenvolven a a actividade nas cidades. Dada a súa crecente

importancia.importancia.► Abundaban os toneleiros, peleteiros, gornicioneiros, bolseiros Abundaban os toneleiros, peleteiros, gornicioneiros, bolseiros

e zapteiros que elaboraban artigos co coiro procedente da e zapteiros que elaboraban artigos co coiro procedente da rica gandaría.rica gandaría.

► Nas vilas mariñeiras as actividades xiraban ó redor das Nas vilas mariñeiras as actividades xiraban ó redor das salgaduras de peixe. En Santiago abundaban os cuncheiros, salgaduras de peixe. En Santiago abundaban os cuncheiros, acibecheiros e prateiros que abastecían a demanda dos acibecheiros e prateiros que abastecían a demanda dos pelegríns.pelegríns.

► Tamén experimentou un grande impulso o comercio exterior. Tamén experimentou un grande impulso o comercio exterior. Exportación de viño, coiros, peixe e madeira; importábase pal Exportación de viño, coiros, peixe e madeira; importábase pal e panos.e panos.

S. XII-XIII: ACTIVIDADES ECONÓMICASS. XII-XIII: ACTIVIDADES ECONÓMICAS

►Cidades.Cidades.►Naceron moitas cidades:Naceron moitas cidades:►No No camiño de Santiagocamiño de Santiago: Triacastela, : Triacastela,

Portomarín, Sarria, Palas de Rei, Melide e Portomarín, Sarria, Palas de Rei, Melide e Arzúa.Arzúa.

►Vilas mariñeirasVilas mariñeiras: Ribadeo, Viveiro, A : Ribadeo, Viveiro, A Coruña, Muros, Noia, Pontevedra... Ó Coruña, Muros, Noia, Pontevedra... Ó abeiro da actividade pesqueira.abeiro da actividade pesqueira.

►Sés episcopaisSés episcopais: Santiago, Lugo, Ourense, : Santiago, Lugo, Ourense, Mondoñedo Tui.Mondoñedo Tui.


► Que factores facilitaron o desenvolvemento Que factores facilitaron o desenvolvemento económico de Galicia?económico de Galicia?

► En que consistía o foro? Cando e por que se En que consistía o foro? Cando e por que se introduciu?introduciu?

► Que peixes capturaban os pescadores galegos?Que peixes capturaban os pescadores galegos?► Que actividades artesanais se foron Que actividades artesanais se foron

desenvolvendo? Cales delas se relacionaban coa desenvolvendo? Cales delas se relacionaban coa pesca?pesca?

► Cales eran as principais cidades medievais?Cales eran as principais cidades medievais?

GALICIA: CONFLITOS SOCIAIS NA GALICIA: CONFLITOS SOCIAIS NA BAIXA IDADE MEDIA: INTRODUCIÓNBAIXA IDADE MEDIA: INTRODUCIÓN

► XIV-XV: XIV-XV: a xente de Galicia, igual que no resto a xente de Galicia, igual que no resto da Península e Europa viviu tempos difíciles.da Península e Europa viviu tempos difíciles.

► Adversidades climatolóxicas, malas colleitas e Adversidades climatolóxicas, malas colleitas e fame; seguiulles a peste (Peste Negra do ano fame; seguiulles a peste (Peste Negra do ano 1348), que decimou a poboación de Galicia.1348), que decimou a poboación de Galicia.

► Decadencia do camiño de Santiago.Decadencia do camiño de Santiago.► A penuria económica e a falta de autoridade dos A penuria económica e a falta de autoridade dos

monarcas, enfrascados en continuas guerras monarcas, enfrascados en continuas guerras civís, xeraron unha serie de conflitos sociais que civís, xeraron unha serie de conflitos sociais que desembarcaron, durante o s. XV, nas chamadas desembarcaron, durante o s. XV, nas chamadas guerras irmandiñas, que foron unhas das guerras irmandiñas, que foron unhas das primeiras e máis importantes revoltas primeiras e máis importantes revoltas antiseñoriais de Europa.antiseñoriais de Europa.

GALICIA: CONFLITOS SOCIAIS NA GALICIA: CONFLITOS SOCIAIS NA BAIXA IDADE MEDIA: QUE ERAN AS IRMANDADES?BAIXA IDADE MEDIA: QUE ERAN AS IRMANDADES?

► O termo O termo irmandiñasirmandiñas procede de procede de irmandadesirmandades, , asociación de asociación de xente das cidadesxente das cidades, que xurden ó final da Idade Media., que xurden ó final da Idade Media.

► Estas asociacións defenden os intereses comúns dos Estas asociacións defenden os intereses comúns dos cidadáns fronte os abusos dos señores e aseguraban o cidadáns fronte os abusos dos señores e aseguraban o exercicio da xustiza.exercicio da xustiza.

► Nas cidades galegas a súa actuación dirixiuse, Nas cidades galegas a súa actuación dirixiuse, principalmente, contra os bispos, cuxos privilexios principalmente, contra os bispos, cuxos privilexios dificultaban o desenvolvemento do comercio e a artesanía.dificultaban o desenvolvemento do comercio e a artesanía.

► Dende comezos do s. XV abundaron os conflitos nas Dende comezos do s. XV abundaron os conflitos nas principais cidades galegas. En Santiago, 1418, aproveitando principais cidades galegas. En Santiago, 1418, aproveitando a ausencia do bispo Lope de Mendoza, artesáns e a ausencia do bispo Lope de Mendoza, artesáns e comerciantes crearon unha irmandade para liberar a comerciantes crearon unha irmandade para liberar a cidade da tutela do bispo e colocala baixo a dependencia cidade da tutela do bispo e colocala baixo a dependencia do monarca. En Ourense, a xente da cidade asediou a do monarca. En Ourense, a xente da cidade asediou a catedral e atacou o bispo.catedral e atacou o bispo.

GALICIA: CONFLITOS SOCIAIS NA GALICIA: CONFLITOS SOCIAIS NA BAIXA IDADE MEDIA: AS GUERRAS IRMANDIÑASBAIXA IDADE MEDIA: AS GUERRAS IRMANDIÑAS

► Máis tarde, as irmandades estendéronse ó campo Máis tarde, as irmandades estendéronse ó campo onde os nobres, cunhas rendas que diminuíran por onde os nobres, cunhas rendas que diminuíran por mor da crise económica, cometían toda clase de mor da crise económica, cometían toda clase de delitos atropelos e saqueos sobre os campesiños.delitos atropelos e saqueos sobre os campesiños.

► Primeira Guerra Irmandiña, Primeira Guerra Irmandiña, 1431. Chamada polos 1431. Chamada polos seus inimigos,seus inimigos, Irmandade fusquenlla ou tolaIrmandade fusquenlla ou tola..

► O conflito afectou, ós dominios dos O conflito afectou, ós dominios dos AndradeAndrade, , propietarios da comarca enteira das Mariñas propietarios da comarca enteira das Mariñas betanceiras, que trataban os seus vasalos con betanceiras, que trataban os seus vasalos con extrema dureza.extrema dureza.

► Os irmandiños foron dirixidos por Os irmandiños foron dirixidos por Roi XordoRoi Xordo, un , un fidalgo da Coruña, quen, logo do fracaso da revolta, fidalgo da Coruña, quen, logo do fracaso da revolta, foi condenado á morte.foi condenado á morte.

CASTELO DOS ANDRADE NAS TERRAS DO EUME

GALICIA: CONFLITOS SOCIAIS NA GALICIA: CONFLITOS SOCIAIS NA BAIXA IDADE MEDIA: SEGUNDA GUERRA IRMANDIÑABAIXA IDADE MEDIA: SEGUNDA GUERRA IRMANDIÑA

► 1467-14691467-1469..► Tivo un carácter de guerra civil xa que se estendeu Tivo un carácter de guerra civil xa que se estendeu

por toda Galicia e nela se viron envoltos a maior por toda Galicia e nela se viron envoltos a maior parte dos grupos sociais.parte dos grupos sociais.

► Durante o primeiro ano da revolta, a ira dos Durante o primeiro ano da revolta, a ira dos irmandiños dirixiuse contra as torres e fortalezas, irmandiños dirixiuse contra as torres e fortalezas, desde as cales os nobres e os seus cabaleiros desde as cales os nobres e os seus cabaleiros cometían os atropelos.cometían os atropelos.

► A meirande parte dos nobres fuxiron de Galicia e A meirande parte dos nobres fuxiron de Galicia e máis de 130 fortalezas foron destruídas por un máis de 130 fortalezas foron destruídas por un exército que, segundo testemuños da época, chegou exército que, segundo testemuños da época, chegou a ter case 80.000 homes.a ter case 80.000 homes.


► (...) e pretenderon a certos veciños e a certos (...) e pretenderon a certos veciños e a certos mercadores desta vosa dita cidade nos vosos mercadores desta vosa dita cidade nos vosos camiños reais e tomáronos e roubáronlles o que camiños reais e tomáronos e roubáronlles o que levaban, así de la e diñeiro e panos e peixes, bestas levaban, así de la e diñeiro e panos e peixes, bestas e arreos e roupas e outras cousas (...)e arreos e roupas e outras cousas (...)

► E outrosí os levaron presos ó dito castelo a poder E outrosí os levaron presos ó dito castelo a poder do devandito señor don Diego Sarmiento e do devandito señor don Diego Sarmiento e lanzáronos no soto do devandito castelo e dábanlles lanzáronos no soto do devandito castelo e dábanlles grandes prisións e facíanlles manter os que os grandes prisións e facíanlles manter os que os gardaban e despois rescatáronos por outras gardaban e despois rescatáronos por outras grandes contías de marabedís, o cal é público e grandes contías de marabedís, o cal é público e notorio.notorio.

► Queixas do Concello de Ourense a Herique IV polos atropelos de don Diego SarmientoQueixas do Concello de Ourense a Herique IV polos atropelos de don Diego Sarmiento ..


► ACTIVIDADES SOBRE O TEXTOACTIVIDADES SOBRE O TEXTO►Cal é o tema do texto? Que abusos Cal é o tema do texto? Que abusos

se denuncian?se denuncian?►Quen eran os que cometían os Quen eran os que cometían os

atropelos? Dende onde? A que atropelos? Dende onde? A que estamento social pertencían?estamento social pertencían?

►Como evolucionou este conflito? Que Como evolucionou este conflito? Que orixionou?orixionou?

OS IRMANDIÑOS A REVOLTA

OS IRMANDIÑOSOS IRMANDIÑOS

A falta de autoridade de Henrique IV,Rei de castela e León (1454-1474), aproveitouna a nobreza para sublevarse envarias ocasións.

Torre do Castro (A Limia-Ouren-Se) unha das 130 fortalezas derrubadas.


► Contando co apoio do rei, os nobres feudais Contando co apoio do rei, os nobres feudais reaccionaron e, baixo a dirección de Pedro reaccionaron e, baixo a dirección de Pedro Madruga, conde de Camiña e do mariscal Pardo Madruga, conde de Camiña e do mariscal Pardo de Cela, derrotaron as tropas irmandiñas nas de Cela, derrotaron as tropas irmandiñas nas proximidades de Santiago.proximidades de Santiago.

► Tras o triunfo dos nobres feudais sobre os Tras o triunfo dos nobres feudais sobre os irmandiños a represión non foi excesivamente irmandiños a represión non foi excesivamente violenta.violenta.

► Os líderes máis importantes, Alonso de Lanzós e Os líderes máis importantes, Alonso de Lanzós e Pedro Osorio, foron presos, e Diego de Lemos Pedro Osorio, foron presos, e Diego de Lemos desertou; moitos campesiños foron castigados a desertou; moitos campesiños foron castigados a reconstruír as fortalezas que destruíran.reconstruír as fortalezas que destruíran.


►Malia a derrota, a revolta irmandiña e o Malia a derrota, a revolta irmandiña e o seu afán de xustiza deixaron unha seu afán de xustiza deixaron unha lembranza imborrable na conciencia do lembranza imborrable na conciencia do pobo galego.pobo galego.

►Máis tarde, a oposición da nobreza ó novo Máis tarde, a oposición da nobreza ó novo Estado autoritario establecido polos Reis Estado autoritario establecido polos Reis Católicos tivo como consecuencia a tráxica Católicos tivo como consecuencia a tráxica morte do mariscal morte do mariscal Pardo de CelaPardo de Cela..

Mariscal Pardo de CelaMariscal Pardo de Cela► Pedro Pardo de Cela, señor de Viveiro e doutras terras Pedro Pardo de Cela, señor de Viveiro e doutras terras

do Norte de Galicia, foi decapitado en Mondoñedo o 17 do Norte de Galicia, foi decapitado en Mondoñedo o 17 de setembro do ano 1483.de setembro do ano 1483.

► A súa cabeza, rodando pola praza da catedral, simboliza A súa cabeza, rodando pola praza da catedral, simboliza a derrota da nobreza fronte ó autoritarismo dos Reis a derrota da nobreza fronte ó autoritarismo dos Reis Católicos.Católicos.

► O seu tráxico destino e máis a mitificación literaria que O seu tráxico destino e máis a mitificación literaria que da súa actitude realizaron escritores nacionalistas da súa actitude realizaron escritores nacionalistas galegos de finais do s. XIX e comezos do XX, galegos de finais do s. XIX e comezos do XX, convertérono nun símbolo de resistencia ó centralismo convertérono nun símbolo de resistencia ó centralismo en defensa das liberdades do pobo galego.en defensa das liberdades do pobo galego.

► Actividades: Actividades: Que supuxo a morte de Pardo de Cela? Por Que supuxo a morte de Pardo de Cela? Por que a figura do mariscal se converteu en símbolo das que a figura do mariscal se converteu en símbolo das liberdades de Galicia?liberdades de Galicia?

Mariscal Pardo de CelaMariscal Pardo de Cela

Fortaleza da Frouxeira

Ponte doPasatempoMondoñedo


►Que eran as irmandades? Que funcións Que eran as irmandades? Que funcións desempeñaban?desempeñaban?

►Explica cales foron as causas das guerras Explica cales foron as causas das guerras irmandiñas.irmandiñas.

►Como se desenvolveu a primeira guerra Como se desenvolveu a primeira guerra irmandiña?irmandiña?

►Que aconteceu durante a Gran Guerra Que aconteceu durante a Gran Guerra Irmandiña?Irmandiña?

Galicia un reino

Education

Transcript of Galicia un reino