Frenk Mukallitliği ve Şapka - İskilipli Mehmed Âtıf Hoca

5/8/2018 Frenk Mukallitliği ve Şapka - İskilipli Mehmed Âtıf Hoca - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/frenk-mukallitligi-ve-sapka-iskilipli-mehmed-atif-hoca 1/36

1

İskilipli Âtıf Efendi

Frenk MukallidliğiVe Şapka

Esirgeyen, Bağışlayan, Sonsuz lütuf Ve Kerem SahibiOlan Allah’ın Adı İle Başlarım.Kullarına ziyneti mübah kılan, vermiş olduğusonsuz nimetlerin eserini onların üzerinde görmeyiseven, noksan sıfatlardan münezzeh olan Allah’ahamd ü senâlar olsun!. Ümmetini İslam dışımilletlere benzemeye, onları taklit etmeyi, gayrimüslimler gibi yaşamayı men eden şanlıPeygamberimiz üzerine selam ve dualar gönderirizve onun Ashâbı üzerine de olsun ki onlar, İslamdışı hal ve davranış içinde bulunan ehli küfre

benzemekten, onları taklitten dikkatle sakındırdılar

(R.Z.-İstanbul/2010)



2

İSKİLİPLİ ATIF EFENDİ KİMDİR?1876 tarihinde İskilip’in Tophane köyündedünyaya geldi. Babası Akkoyunlu aşiretindenMehmet Ali Ağa’dır. Henüz altı aylık iken annesi

Nazlı Hanım’ın vefatıyla öksüz kalan Atıf Efendi, büyükbabasının gayretleriyle köyünde ilk öğrenimini yapmış, daha sonra İskilip’e giderek

burada Abdullah Efendi adlı hocadan ders almış vetahsilini tamamlamak için ağabeyi ile birlikte

İstanbul’a gelmiş ve medrese eğitimine başlamış,çalışma azmi ve zekası diğer öğrenciler arasındansıyrılmasına yetmiş ve 1902 yılında en iyi dereceile mezun olmuştur.Aynı yıl yeni açılan Darülfünün’un İlâhiyatşubesine kaydolmuş, mezuniyetini takiben bir ara

köyüne giden Atıf Efendi sonra yine İstanbul’adönerek, Fatih Camiindeki Dersiâmlık ile beraber Kabataş Lisesi Arapça muallimliğine tayin olmuşve aynı yıl Fatma Zahide hanım ile evlenmiştir.Bu sıralarda hakkında verilen jurnal sebebiyleüzerindeki baskıların arttığını hissedince bir arkadaşının pasaportu ile Kırım’a gitmiş oradan da

Varşovaya geçerek meşrutiyetin ilanı sıralarında daİstanbul’a geri dönmüştür. Bu sıralarda yanlışlıklatutuklanmış ise de bilahare serbest bırakılmıştır.Bir yandan müderrislik yaparken bir yandan daSebilürreşad mecmuasında yazılar yazmaya

başlamış ve İslâm âleminin dikkatini çekmiş,

Balkan Harbi’ni müteakip donanmaya duyulanihtiyaç ile bu alanda yazılar yazıp milleti



3

donanmaya yardım etmeye teşvik etmiş, fakat,Mahmut Şevket Paşa suikastını fırsat bilip bütünmuhaliflerini toplayan zihniyet, Atıf Efendi’yi de

bu gruba dahil ederek Sinop’a sürgünegöndermiştir. Buradan Çorum’a ve Sungurlu’yahavale edilmiş ve yine bir yanlışlık yapıldığısöylenerek özür dilenmiş ve İstanbul’a gitmesineizin verilmiştir.Kendisinde, o zamanlarda çok fazla ihmal edilmiş

olan ibtidai dahil medreselerinin umum müdürlüğüverilmiş ve getirildiği bu mevkide insanüstügayretlerle çalışarak kurumun işleyişini yolunakoymuş ve takdir toplamıştır. Bu sıralarda bir Amerikan heyeti, medreseleri ziyareti sırasındaAtıf Hoca ile karşılaşmış, İslâmiyet ile ilgili olarak sorular sormuş ve görüşme tamamlandığında

hayranlıklarını gizlemiyerek, Hoca’nın ilmindenfaydalanmak üzere kendisini Amerika’ya davetetmişlerdir.Yine bir İtalyan müsteşriki bazı sorunlarınıHoca’ya danışmış ve daha önce duymuş olduğuşöhretinin haksız olmadığını ifade etmiştir. Bir defa

da Kral Faysal kendisini Bağdat’a davet etmiş,fakat o gitmemiştir.“Mahfil” mecmuasında da yazıları yayınlandığıiçin bazı ilginç mektuplar ve davetler almıştı. Bazımüsteşrik mecmuaları da kendisine yüksek ücretler teklif ederek dergilerine yazı göndermesiniistemişlerdi.1 920’de ulema ve müderrislerin haklarını korumak



4

üzere, üyeleri arasında Mustafa Sabri Efendi,Mustafa Saffet Efendi ve Said-i Nursi’nin de

bulunduğu “Müderrisler Cemiyeti”ni kurdu.

Atıf Efendi kütüphanesi neşriyatı olarak çeşitlieserler kaleme almıştı. Bunlardan bazıları İslâmÇığırı”, “İslâm Yolu”, “Mir’at-ül İslâm”, “Din-iİslâmda Men’i Müskirat”, “Nazar -ı Şeriatte KuvveiBerriyye ve Bahriyye”, „Tesettür-ü Şer’i”,„Muinlittalebe“

adlı eserlerdir.1924 yılında, Batı taklitçilerinin, toplumun örfünealeni olarak uymayanların, halk ve emniyetmensupları tarafından hoş görülmedikleri bir dönemde “Frenk Mukallitliği ve Şapka” adlı eserinineşretmiş ve dönemin düşünüş ve yaşayışına uygunolan fikirlerini açıklamış idi.

1925 yılı sonlarında çıkan “Şapka GiyilmesiHakkında Kanun’a muhalefetten tutuklandı.Giresun’a gönderilerek İstiklâl Mahkemesincesorgulandı ve eserinin kanunun çıkmasından öncekaleme alındığı ve iddia edilenin aksine bir suçunsuru bulunmadığına hükmedilerek İstanbul’a

getirildi. Serbest bırakılması beklenirken 1926yılında Ankara’ya İstiklâl Mahkemesince tekrar yargılanmak üzere gönderildi.İstiklal Mahkemesi; Erzurum, Rize, Giresun veSivas’ta meydana gelen şapkaya karşı hareketlerdeAtıf Hoca’nın rolü olduğuna inanarak ithamlarına

başlamıştı. Uzun süren soruşturmalar sonucu, savcışüphe ve zan dolu bir iddianame okumuş ve



5

“Falanca bunu şurada görmüş, falan şunu şöyledemiş” gibi gülünç ifadelerle okunan bu iddianamesonucunda, diğer arkadaşları çeşitli cezalara

çarptırılan Atıf Hoca’nın da on yıl ile onbeş yılarası bir süre kürek cezasına çarptırılmasıistenmişti. Daha sonra mahkeme reisi,müdafaaların ertesi gün dinlenmesinikararlaştırarak duruşmayı ertesi güne ertelemişti.1926 yılının Şubat ayının üçüncü çarşamba günü

müdafaaların dinlenmesinden sonra mahkeme Atıf Hoca’nın idamına karar vermiş ve Hük üm perşembe günü sabaha karşı infaz edilmiştir. (1)Bu eserin yayınlanması ile kendisini bir kere dahahatırlıyor ve Cenab-ı Hak’tan Rahmet diliyoruz.(1) Gerek İstiklâl Mahkemeleri’nin durumu veÖzellikle bu dava ve duruşmalarla ilgili tafsilatlı

bilgi için Bkz. — “Tahir’ül Mevlevî, İstiklâI Mahkemeleri, Nehir Yayınları, İst., 1991”.

— İstiklâl Mahkemesi Zabıtları, Ahmed Nedim,İşaret Yayınları, İst.1993”.TAKLİD

Mukallid: Taklid eden demektir.Taklid: Hüsn’ü zann edip haklı olduğuna inanmak sebebiyle bir kimseye itikatta, sözde, fiilde,görünüş ve giyinişte, delilsiz olarak uymak, tabiolmak ve ona benzemek demektir.İslâm’da genellikle taklid câiz değildir. Meselasadece görerek veya bazı delillerle izahedilebilecek olan itikâdî usuller ve İslâm



6

esaslar ının uygulanmasında, mucizelerledesteklenmiş olan Resul-i Ekrem (S.A.V.)efendimizden başka hiç bir kimseyi taklid caiz

değildir. Bu konuda her ferd icmâlen (kısaca,özlüce) veya tafsilen (etraflıca) delil ile anlaşılmışolmak lazım ve vaciptir. Bunun sonucunda delilgöstermek kudretinde olmayan kişi günahkar olur.Fakat halkın işlerinin aksamaması ve atıl olmamasıiçin yalnız dinin hüküm ve kaidelerinin cüz’i

olanlarında yani ibadetler ve muamelatta ictihadderecesine ulaşamayanların, müctehidleri yaniictihad edenleri taklid etmesi zaruri olarak meşrükılınmıştır.Şu kadar ki dini işlerde itimad olunan şer’î naslaramuhalif olan hususlarda (Allah’a (c.c..) isyanedilecek işte, kula itaat olmaz) hadisince, ne bir

müctehidin, alimin, şeyhin, ne de halifeler in,emirlerin, hükemânın, filozofların, itikada, ibadetve muamelâta, ahlak ve âdâba dair sözlerine,fiillerine tabi olmak, itaat etmek, taklid ve

benzemek katiyyen caiz değildir.Kısaca çirkin bid’atlarda, yasak ve haramlarda ve

şeriata muhalif olan medeniyetin usül vemuaşeretlerinde hiç bir kimseyi taklid asla caizdeğildir. Nerede kaldı ki küfür âdetlerinde, gayr -imüslim milletleri taktid caiz olsun. Bu, katiyyencaiz olmaz.Şu halde, bir müslümanın, küfür adet ve âlâmetisayılan bir şeyi, bir zaruret olmadan giyinmek vetakınmak suretiyle müslüman olmayanları taklidi



7

ve kendisini onlara benzetmesi şer’an yasaktır,nehyedilmiştir. Bu hususta icma-i ümmet de

birleşmiştir. Bunda hiçbir şüphe yoktur. Zira Resuli

Ekrem (S.A.V.) efendimiz buyurmuşlardır ki (Bir kavme benzemeye çalışanlar o kavimdendir..)(İmam-ı Ahmet ve Ebü Dâvut)Teşebbüh: Başkaların yaptığı bir işi, onlara tabiolarak yapmak demektir. Şu halde hadis-i şerifinmanası; bir millete benzemeye özenenler,

benzemek istedikleri derecede onlarla ortak değerdedirler. Yani o değer küfür ise küfürde, isyanise isyanda, iyi hal ise iyi halde, adet ise adetteonlarla birlikte o milletin hükmüne tabi olurlar demektir.Bu hadis-i şerif küfür ve fısk ehline benzemeyinehyettiği kadar, salaha erenlere benzemeyi de

teşvik etmektedir.Çünkü hadis-i şerifte “kavm” lafzı nekre kılmmış(Harf-î tarifsiz söylenmiş) olduğundan hemsâlihlere hem de başkalarına şâmildir.Peygamberimiz (S.A.V.), diğer bir hadis-i şerifte

buyurmuşlardır ki: (Bizden başkalarına benzemeye

özenenler bizden, bizim milletimizden değildir.)(El-Cami’üs-Sağîr.)Bu hadis-i şerifte, söyleniş itibariylemüslümanların adetlerinde ve yaşayışlarındamüslüman olmayan milletlere benzemektenkaçınmalarının şart olduğu belirtildiği gibigörünüm ve yaşayış itibariyle müslümanların eniyilerine benzemeleri de ifade editmektedir.



8

Şu halde bu hadis-i şeriflerin manasına göre,Müslümanlar küfür âdeti ve yolu ve çirkin bid’atalameti sayılan şeylerde, kâfirlere ve çirkin bid’at

sahiplerine benzemekten men ve nehyolunmuşlardır.Aslında İslam dininde küfür ve isyan yasak olduğugibi, küfür erbabı ve isyankarların adatleri deyasaktır.Küfür ehlinin ve isyankarların yaşayış ve

adetlerinde onlara benzemek, onlar gibi hareketetmek, ya küfre ya isyankârlığa, ya da her ikisine birden götürdüğü için İslâmda yasaklanıp haramkılınmıştır.Örnek olarak, hicretin ilk zamanlarında Yahudiler,ne âdette, ne elbiselerinde, giyimlerinde, ne de

başka bir özel durumda müslümanlardan

ayrılmazlardı. Resülullah (S.A.V.) Efendimizin buhususta susmaları, bu halin meşruiyetinigöstermekteydi. Fakat daha sonra bu hükümfeshedilmiş, adet ve harekette müslümanolmayanlardan ayrı olmak meşru kılınmıştır.Bunun sebebine gelince Hicretin ilk yıllarında

müslümanlar zayıf olduklarından GayriMüslimlerle muhalefet meşru kılınmamıştı.Bilahare İslâm dini diğer dinlere galip gelmeye

başlayınca ve müslümanlar kâfirler ile savaşma veonları cizye vermeye mecbur etme gücünükazanınca takip edilecek hareket ve âdetlerdeonlardan ayrılmak meşru kılınmıştır.Demek oluyor ki bu asırda, her beldede müslüman



9

olmayan milletlerin hal ve hareketleri her neşekilde olursa olsun müslümanlar zaruretolmaksızın o yol ve âdette kendilerini onlara

benzetmekten ve onların tavır ve âdetlerineuymaktan men’ olunmuşlardır. Nitekim (Her kim

bizim şu işimizde, yani dinimizde, ondan olmayan bir şey ihdas ederse o şey merduttur,reddedilmiştir.) Hadis-i şerifi ile dini usul vedelillere dayanmayan mücerred bir görüşle dini

işlerde fazla veya noksan kılmak suretiyle yeni bir şey ortaya koymaktan men’ edilmiştir.Yoksa gerek ehl-i sünnet ve dalalet erbabı vegerekse kâfirler tarafından ihdas ve icad olunan her

bidattan ve her yeni yapılan şeylerden ve kâfirlereve dalalet erbabına mutlaka benzemiş olmaktanmen ve nehy olunmuş değildir.Zira uyumak, yatmak, oturmak, yemek ve içmek gibi tabii işlerde benzerlik zaruridir. Bundan başkaziraat ve sanayi alet ve araçları, harp vasıta-ları,yatak ve mutfak takımı gibi dinin emirlerindenolmayıp da kendileri ile yalnız dünyevi gaye içinuğraşılan mübah işleri ihdas etmek meşrudur ve

hatta bunların bazıları emrolunmuştur.Binaenaleyh âdî bidatlar cinsinden olan bu gibiişlerde gayri müslim milletleri taklit ve bu husustaonlara benzerlik yasaklanmış değildir.İSLAM DİNİ NAZARINDA BATIMEDENİYETİNİN MEŞRU OLAN VEOLMAYAN YÖNLERİBu bahse başlamadan önce şunu arzedeyim ki batı



10

medeniyeti, maddî ve manevî iki yönü haiz olduğugibi bunlardan her biri insanlığa faydalı ve zararlıolmak üzere ikişer kısmı ihtiva etmektedir.

Halbuki İslam dini, insanlığın ruhanî ve cism3anîgıda ve tekamülüne yardımcı olan bütün fazilet veüstünlükleri emredip, bunu ihlal eden rezalet vekabahatleri yasaklamıştır.Bu noktadan dolayıdır ki, beşerin fıtratına en uygun

bir din olduğundan İslâm dinine fıtrat dini adı

verilmiştir. Bu asıl ve esastan dolayıdır ki:İslam Dini: (Bir kimse İslâm dinine uygun bir tarzda müslümanlar arasında bir fazilet yolu icadeder ve güzel bir şey keşfederse onun sevabı ile,kıyamete kadar icad ettiği o şey ile âmil olanlarınecir ve sevabının birer misli o kimseye ait olur. Veo şey ile amel edenlerin hisselerine düşen ecir ve

sevabtan hiç bir şey noksan kılınmaz) ve(Hakkında şer’i bir beyan bulunmayan dünyaişlerini siz daha iyi bilirsiniz) Hadis-i şerifleri iledünya işlerinden; dikiş iğnesinden tutup da, demir yollarına, toplara, zırhlılara, tayyarelere,haberleşme araçlarına, karayolu ve denizyolu

ticaretine, çeşitli sanatlara, yeryüzünü imar etmeye,fabrikalara, ziraat ve zenaat âletlerine ve her asragöre cihadın rükünleri ve sebeplerine varıncayakadar medeniyetin maddiyat kısmından, insanlığafaydalı olan güzel ve mübah işleri icad etmeye veortaya koymaya müsaade buyurmuştur. Ve hatta(çalışıp kazanmak kadın ve erkek her müslümanafarzdır.) Hadis-i şerifi ile insanlara muhtaç



11

olmayacak derecede helalinden mal kazanmayı her kadın ve erkek müslümana farz kılarak geçiminitemin işinde başkalarına yük olmayıp, herkesin

kendi çalışması ile geçinmeyi meslek edinmesiniemretmiş ve (Onlara karşı gücünüzün yettiği kadar kuvvet hazırlayın) (Enfâl: 60) Ayet-i Celil-i ileasrına göre düşmanı korkutacak derecede harp araçve gereçlerinin hazırlanmasını farz kılmış ve(Kadın ve erkek her müslümana ilim tahsil etmek

farzdır) Hadis-i şerifi ile de dini ilimlerden itikadınıdüzeltecek, ahlakını yönlendirecek, amelini islahedecek kadar öğrenmeyi her kadın ve erkek müslümana Farz-ı Ayn kıldıktan başka, vücudun

bekası, hayatın devamı ve insanlar arasındakiilişkilere dair ihtiyaç duyulan ilim ve sanatlardan

başka kavim ve milletlere ihtiyaç duyulmayacak

derecede öğrenmelerini müslümanlara farz-ı kifayekılmıştır.Şu halde onlardan bir grup, ilim ve sanayiden buderecesini öğrenmezlerse hepsi günahkar olup,dünya ve ahirette bu kusurlarının ceza vezararlarını çekerler.

İslam dini, medeniyetin kısımlarından sayılan,yeryüzünü imar etmek, ilim, fen ve sanayii gibifaydalı işleri emredip, başka kavimlere muhtaçolmayacak derecesini öğrenmeyi müslümanlaratarz kılmış olduğu içindir ki, İslâm medeniyyetiyükselme dönemlerinde mümtaz meziyetleri içerengüzel sanatlar icat etmiştir. Avrupa’nın meşhur toplumbilimcilerinden Gustave le Bon’un bazı



12

eserleri ile tarih kitaplarından anlaşıldığı üzeremedeniyetin diğer temel unsurları gibi sanayi dealtı veya yedi bin sene evvel -Semavî dinin çıkış

yeri olan- Asya kıtasında Asurlar tarafından icatolunup daha sonraları Mısır’a naklolunmuştur. İlk çağlardaki Yunan Sanatları Dicle ve Nilsahillerinde icat olunan son sanatlardan doğmuştur.İslam dininin ortaya çıkışıyla parlak bir İslammedeniyeti kurulunca, müslümanlar o zaman

mevcut bulunan Mısır ve Yunan sanatını aynenalarak az bir zamanda asıllarından daha da üstünhale getirerek, üstün meziyetleri içeren güzelsanatlar meydana getirip Mısır ve Yunanmedeniyetlerine üstünlük sağlamışlardır. İslâmın

bugün ortada bulunan eserleri bu iddiaların adil bir şahididir.

Bazı İslam memleketlerini istila edenHristiyanların, İslâm’ın güzel sanatlarını alarak kısmen Avrupa’ya nakletmiş olmaları bugünkü batısanatının yükseliş ve ilerleyişinin sebeplerinden

biridir. Ve hatta ilk önce medeniyete karşı batılıların kalbinde bir şevk uyandıran cazibe

Endülüs ufuklarında parlamış olan İslâmmedeniyetinin ışığıdır. 0 tarihten itibaren batılıların, cehalet, zulmet, vahşet, hercümerciçinde perişan olduklarına tarih şehadet etmektedir.Demek oluyor ki esas itibarı ile Batı medeniyetininortaya çıkmasının sebebi Doğu medeniyetidir.İslâm dini, medeniyetin faydalı kısımlarını irşadettiği ve İslâm medeniyetince vaktiyle pek mühim



13

harika eserler vücuda getirildiği haldezamanımızdaki müslümanların bu yücefaziletlerden mahrumiyetlerine sebep nedir diye

sorulursa cevap olarak deriz ki: Mahrum kaldıklarıdiğer hususlarda olduğu gibi buna da sebep dininfaydalı emirlerinden olan, çalışıp kazanmayatevessül etmemeleridir. İslâm dininin ileri sürdüğüyüce faydalardan istifade ancak hakimane emir vehükümlerine bağlılık ve gerekteri ile amel etmek

ile mümkündür. Şu halde islamiyet iddiasında bulunanların dini kaideleri yalnız evrak vekitaplarda saklamaları hiç bir fayda teminedemiyeceği gibi diyanetin iktizası üzere bedenisinir ve azalarını tahrik etmedikçe sadece itikat ile,istenen maddî ve manevî faydalar meydana gelmez.Resülullah (S.A.V.) Efendimiz bir hadis-i

şeriflerinde buyuruyorlar ki: (Bazı ilimler cehaletile aynı derecededir.)Gerçekte amel ile içiçe olmayan ilim cehalet ileeşittir. Amelsiz âlim avamın arasından uzaklaşmışolmaz. İ1min faydalarından mahrum kalmasıitibariyle böyle âlimin cahilden farkı yoktur.

Mesela içkinin ve benzeri sarhoşluk veren şeylerinharamlığını ve zararlarını bildiği halde içen, bilmeyerek içen ile eşittir. Belki ilki ikincisindendaha ziyade kötülenmeye müstehaktır. Binaenaleyhgerek ilim, gerek din erbabi, ilim ve diningerektirdiği şekilde amel etmedikçe bunların teminettiği feyiz ve saadete mazhar olamazlar. Bu arzolunan hususlardan anlaşıldığı üzere İslâm dini,



14

medeniyetin erkân ve unsurlarının maddiyatkısmından faydalı ve güzel işlerinin ortayakonmasına müsaade edip meşru kıldıktan başka

bunları ihdas ve icad eden milletleri bu hususlardataklide de ruhsat vermiştir.Fakat Yüce İslam Dini (De ki: Rabbim sadece, açık ve gizli fenalıkları, günahı, haksız yere tecavüzü,hakkında hiçbir delil bildirmediği şeyi Allah’aortak koşmanızı, Allah’a karşı bilmediğiniz şeyleri

söylemenizi haram kılmıştır.)(A’r af: 33)âyeti ileinançsızlık, zulüm, şekavet, fuhuş, içki, kumar,dans, bar, tiyatro vesair sefahat ile, meyhane,kerhane, kumarhane dans ve bar mahalleri açılmasıgibi batı medeniyetinin maddiyat kısmındanahlaken, ictimaen, iktisaden, nâmusen ve dinenzararlı olan çirkin ve rezilce olan işlerin esas ve

ayrıntılarını haram kılıp yasaklamıştır.Binaenaleyh batı medeniyetinin bu gibi rezilceyönleri meşrü değildir.(Müellifin notu: Onun içinResûlullah Efendimiz (S.A.V.) (Bir kimse islamdininde fena bir yol ihdas ve çirkin bir şey icatederse o fenalığın günahı ile, kıyamete kadar

onunla amel edenlerin günahlarının bir misli okimseye ait olur. Ondan sonra o fenalığıişleyenlerin kendi günahlarından hiç bir şey noksankılınmaz.) Hadis-i ile müslümanlar arasında çirkinve fena bir şeyi icat etmesinden ve rezilce bir yolortaya koymasından menetmişlerdir.) Şu halde

böyle çirkin ve rezilce işlerde müslümanlardan hiç birisinin zamanın modasına uymasına ve bilhassa



15

gayr-i müslim milletleri taklid etmesine, diğer bir tabirle, batılılaşmasına asla şer’i bir izin yoktur.Zira meşrüiyetine delil olmayan şeylerde taklid ve

başkasına uymanın haram ve batıl olduğuna buâyet-i celile en kuvvetli bir delildir.Binaenaleyh İslam dini rezilce hallerin ve işlerinhepsinin hem re’sen ihdas ve icrasını hem de bukonuda başkalarını taklid ve onlara benzemeyi kat’isurette men’edip haram kılmıştır.

Medeniyetin manevî yönüne gelince: İslam şeriatıöyle yüce medenî kural ve toplumsal esaslar, öyleahlâki faziletler te’sis etmiş ve ortaya koymuştur kiAvrupa’nın bu derece medenileşmesi için daha pek çok emekler sarfetmeye ve hatta tamamen İslâmınmukaddes esaslarını kabul edivermeye muhtaçtır. 0derece üstün ve faziletli bir medeniyete ulaşmak

için başka türlü yol yoktur.Esasen batı medeniyeti, insanlığın mutluluk veolgunlaşmasını sağlayacak hakiki bir medeniyetdeğildir. Zira o ancak insanın hayvanî ve cismanîyönden mutluluk ve olgunlaşmasına hizmet edip,melekiyet ve maneviyatının saadetini ve

olgunlaşmasını asla dikkate almıyor. Çünkü batımedeniyeti beşeri hayatı yalnızca dünyanın fanihayatından ibaret saydığı için insanın yalnızcamaddiyat ve hayvaniyat yönünün olgunlaşmasına,

bu suretle insanlarda hayyanî arzuların gelişmesinesebep olup melekiyet ve hakiki insanlığın gizlikalmasına veya büsbütün imhasına hizmet ederek ebedi saadete kavuşturan faziletler ve hakiki



16

olgunluklardan insanlığı ebediyyen mahrum bırakıyor.Esasen cismanî hayat ve dünyaya dair insanî

değerlerin ortaya çıkmasına bir dereceye kadar sebep oluyorsa da onun sebep olduğu durum vevasıflar dünya hayatının gereği olarak yok olupgidiyor. Zeval ve yıkılmaya maruz olan ahval vevasıflar ise hakiki saadetten sayılamaz. Hakikisaadet, dünya hayatından sonra da devam edip

ebedi olan beşerî vasıflar ve olgunluklardanibarettir ki, bunun murşidleri ancak Peygamberlerdir. Batı medeniyetinin buna rehber olabilmesi imkansızdır.Halbuki yüce İslam medeniyeti insanlığınmelekiyet ve maneviyat yönlerinin saadet veolgunluğuna hizmeti asıl ve esas alıp bütün usül vehükümler ini bu cihetin gelişmesi veolgunlaşmasına hizmet etmek üzere tesis etmiştir.Şu kadar ki hayvanlık halinin fani mutluluğu bizzatkasdedilmiş olmayıp, belki melekiyyetin kalıcısaadetini kazanmaya vesile olduğu için tab’anmaksut olmakla bu asli maksadı ihlal etmemek

üzere itidal durumun aşılmaması esas alınıp adaletli bir şekilde cismanî zevklerden istifade yolunuaçmış ve bu suretle insanı hem fani mutluluğa hemde baki saadete ulaştı __________ rmıştır. Şu halde hakikikemâlâta ve baki saadete ancak Peygamberlerinyolu ulaştırır. Binaenaleyh İslâm medeniyeti hakiki

bir medeniyettir ki üstün düsturlarına tamamenyapışmak şartıyle her cihetten beşerin saadet ve



17

tekamülünü tekeffül eden ve dünyanın fanihayatından sonra da ebedilik bulan hakiki evsaf vekemalatı kefildir. Binaenaleyh insanın hakiki

saadeti peygamberlerin sünnetlerine ittiba ve büyük İslâm medeniyetine tamamen sarılmakla husulegelmiş olur.Şu halde batı medeniyeti gerçekte eksik ve hakikitekamülü ihlal edici olduğundan İslâmın mukaddesusul ve kaidelerini ve peygamberlerin yolunu

tamamen kabul etmedikçe işin esasında ve sağduyusahipleri nazarında gerçek medeniyet sayılamaz.Binaenaleyh ebedi saadet ve hakiki kemalâtıkazanmak için müslümanlar Batı medeniyetinedeğil, Batılılar İslâm medeniyetine muhtaçtırlar.Demek oluyor ki, İslam dini medeniyetin maddi vemanevi yönünün melekiyet ve hayvanlıkca

insanlığa faydalı ve hizmetkâr olan kısımlarını ondört asır evvel re’sen vaz’ ve tesis edipinsanoğullarını o dosdoğru yola sevk etmiştir. (2)Medeniyyetin melekiyet ve behimiyetçe, insanlığazararlı olan kısımlarını da insanoğlunu hayvanderecesine düşmekten kurtarmak için men’edip bu

hususların işlenmesini ve bu hususta başkalarınıtaklit ve onlara benzemeyi kat’i surette haramkılmıştır. Şu halde Avrupa’nın sefahat lekesi vemilliyet renginden ari ve bütün insanlığın maddigelişmesine hizmet eden ilim, fen ve sanatların,araç ve gereçlerin hepsini almak ve bu hususlardaonları taklid meşru’dur. Fakat meyhane, kerhane,dans, bar, tiyatro vesair sufli müessese ve sefilane



18

terakkiyât gibi, dini hüviyet ve faziletli İslâmahlakının mahvolmasına ve yok olmasına sebepolan batıl itikatlar, çirkin ahlak, rezilce itikatlar,

kötülenmiş ve yasaklanmış iş ve fiillerini almak ve bu hususlarda onları taklid meşru değildir vemenfurdur.İslam dini işte bu türden sefihane medeniyetinyükselmesine manidir. Çünkü İslâm dini insanlar arasında cereyan eden çirkin iş ve rezilce

itikadların tamamını men’ ve ortadan kaldırmak için vaz’ ve tesis olunmuştur. Onun için İslâmiyetBatı medeniyetinin bu kısmı ile asla bir arayagelmez. Kalpleri Batının pislikleriyle boyanmışolanlar bu nokta-i nazardan İslâm dininiyükselmeye engel olarak görüyorlar. Evet bu damedeniyetten sayılıyor ise İslâm dini bu gibimedeniyetin ilerlemesine en büyük engeldir.Esasen sefahat ve rezaleti men’ ve nehyetmek İslâm dininin belirgin özelliklerindendir. Akl-ıSelim de bunu emreder. Onun için Avrupalılardanakl-ı selim sahibi kişilerin memleketlerindeumümileşmekte olan sefahat ve rezaletin men’ine

çalıştıkları duyulmaktadır. Bu cümleden olarak İngiltere’de hayasızlıkla mücadele etmek üzereMister Webb Alyob isminde biri (NezahetCemiyeti) adı ile yeni bir ahlak cemiyetikurmuştur. Cemiyet ilk icraat olmak üzere umumiahlakı ifsada sebep olan kartpostalların satışınıyasaklamak için hukümete müracaata karar verdiğigazetelerde görülmüştür. Cemiyet-i Akvâm da



19

genel ahlâkı bozmaya sebep olan açık resimler ileaçık yazıların yasaklanması için devletleretebligatta bulunmuştur.

Tokyo’da mahalli memurlar tarafından genel ahlâkı bozduğu sebep gösterilerek bütün asrî danslar yasaklanmıştır.Esasen Avrupa’da sözlerine güvenilen doktorlar ileictimaiyyat alimleri (sosyologlar, toplumbilimciler)dansın zararlarını ispat için diyorlar ki: Yakinen

tahakkuk etmiştir ki, dans, fertlerin seciyyesini,ahlakını, sıhhatini tahrib edip, musallat olduğucemiyetlerin manevî bünyesini kemirdikten başka,fuhşu artırıp, evlenmeleri azaltarak nüfus buhrânıdenilen felaketi ortaya çıkarmak suretiyle milletinmaddi bakımdan çökmesini çabuklaştırıyor.Batı müteffiklerinin, akl-ı selim erbabının dans ve

içki gibi, batının medeniyet kisvesi altında insanlar arasında yaymış olduğu rezaletleri kötülemekteolduklarına şahit olmak üzere tanınmış içkidüşmanı Amerikalı Mister William Johnson’un 11Eylül 1340 tarihinde İstanbul’da bulunduğu zamaniçkiler aleyhinde gazetecilere vaki beyanatını

göstermek ve burada kaydetmek isterim. Bu şahısdiyor ki:“İçkiyi yasaklama fikri, batı düşüncesinin mahsülüdeğildir. Bu fikir esas itibariyle, tamamiyleşarklıdır. Müslümanlık on üç asır evvel kat’i surettemüskiratı men’etmiştir. Binaenaleyh Amerika’nınkeşfinden birkaç asır önce doğuda yasaklama fikritemelleşmişti. Bu gün ise İslâm dininin telkin ve



20

talim ettiği içki yasağı Amerika’nın anayasasınagirmiş bulunuyor.Halbuki tam biz müslümanlığın emri ile hareket

edip içkiyi yasaklamaya kalkıştığımız zamanda, negariptir ki siz bizim kötülediğimiz bir şeyi taklideyelteniyorsunuz. Batı, Doğunun bir faziletinikabule uğraşırken, siz Batının bir rezilliğini taklidediyorsunuz. Bu sizin lehinizde bir şey değildir.”Amerikalı’nın bu sözleri, Batının rezaletlerini

taklide çalışan Doğulular için apaçık bir ibret dersiteşkil eder. Bundan ibret almamak, müteessir olmamak için insanın hayvanhık derecesine inipşuurundan mahrum olması gerekir.Buraya kadar arzolunan tafsilattan küfrün alametve işaretine gayr -i müslim milletleri taklid veonlara benzemenin şer’an haram olduğu

anlaşılmıştır.Küfrü mücip olup olmamasına gelince, bu husustaulema arasında ihtilaf olunmuştur. Fakat bumeselenin hal’i iman ile küfrün hakikatını bilmek ile alakalı olduğu için bu mevzuya girmezden evvel

biraz da ondan bahsetmek isterim.

(2) Esasen müslümanlar arasında terakki ve tealiettirilmesi matlub olan medeniyetin bu çeşididir.Bilhassa memleketimizin ihtiyacı, medeniyetinfazilet kısmınadır. Halbuki memlekette terakkiettirilen bu değil, batı medeniyetinin rezalet vemuzur kısmınadır. Çünkü epeyce bir zamandan benmemleketimizde müfrit batı taklitçisi bir güruh,medeniyet, hürriyet, milliyet adına gayr -i meşru ve



21

muzır cihetlerden, mesela hürriyet, fuhşun, içkinin,dansın, ahlaksızlığın, dinsizliğin yayılmasından vegenişlemesinden başlıyor. Avrupa’dan yüklenip

getirdikleri pislikler ile İslamın faziletlerini tahribe,milletin fikirlerini bozmaya çalışıyorlar. Vatanevladının kalbini yabancı ruh, yabancı terbiye,yabancı itikad ile aşılıyorlar. Aşılıyorlar daüzerlerinde toplanmış olan İslamlık ve Türklük ruhunu söküp atmaya uğraşıyorlar. Bu suretle milli

mevcudiyetimizin istinatgahı olan temeller yıkılıpduruyor.Bu büyük dalâletin genelleşmesi hem İslamiyet vehem de Türklük için Batı medeniyetinin rezaletler kısmı memleketimizde günden güne ilerlemeyemazhar oluyor ve bu uğurda büyük miktarda milliservet de sarfolunuyor. Fakat meşru ve büyük bir,

şiddetle ihtiyaç duyulan yönlere, mesela elbiselik imali için bir fabrikaya hiç bir şey harcandığıgörülmüyor. Demek oluyor ki dışarıdan görünenişlerine nazaran Batı medeniyetini destekleyipsavunanlar bu perde altında şahsi menfaatlerinite’min ve şehvani arzularını tatmin gayesini

hedefleyip umumun menfaatlenni ve milli faydalarıasla dikkate almıyor veya alamıyorlar. İddiaettikleri sözlerini, içinde bulundukları halleri tekzibetmekten geri kalmıyor.İMAN VE KÜFÜR İman: Resul-i Ekrem (S.A.V.) efendimizin Allah(c.c.) Teâlâ tarafından getirip haber verdiğizarureten ve yakinen bilinen dini usûl ve İslâmi



22

hükümlerin hak ve doğru olduğuna kalben kat’i bir surette inanıp kabul etmek ve dil ile de bunu ikrar etmek demektir.

Küfür: İslam dininden olduğu zarureten ve yakinen bilinen usül ve hükümlerin hepsini veya bunlardan bir kısmını kabul etmeyip inkar etmek veya inkâradelalet eden bir iş yapmak demektir.Esasen Resül-i Ekrem (S.A.V.) Efendimizden nakilolunagelen İslami usuller ve şer’i hükümler nakil

sıhhati itibariyle üç kısma ayrılmıştır.Birinci Kısım: Nebiyyi Muhterem (S.A.V.)Efendimizden tevatüren nakledilmiş olup dindenolduğu avam ve havasca, yani bütünmüslümanlarca yakinen ve açık bir şekilde bilinenİslâmî usul ve hükümlerdir. Allah TeâlâHazretlerinin (c.c.) varlığı, birliği, sıfatları ile

meleklerin, semavî kitapların, peygamberlerin,kaza ve kader-i ilâhiyyenin, ahiret gününün,ölümden sonra dirilmenin, cennet ve cehenneminhakikatının, âlemin sonradan yaratıldığının,kelime-i şehadetin, namazın, zekâtın, orucunfarziyeti, zinanın, livatanın, domuz etinin, haksız

yere adam öldürmenin ve diğer çeşitli zulümlerinharam olması gibi.İslam dininden olduğu tevatüren nakl olunupyakinen sabit olan bu çeşit hükümlere İslâmî usulve dini zaruretler denir ki, bir insan müslümanolmak için behemehal bunların bütününü tasdik vekabul etmesi lazım ve vaciptir.İmânın asıl rüknü olan tasdikten sonra zikrolunan



23

usul ve ahkâmı toplam olarak içine alan “Eşhedüenlâ ilâhe illallâh ve eşhedü enne Muhammedenabduhu ve resuluhu.” den ibaret olan kelime-i

şehadeti söylemek, imanın şartı veya rüknündensayılmıştır. Binaenaleyh zikrolunan bu usül vehükümlerin tamamına veya ondan bazısınainanmayıp da red ve inkar etmek veya inkâradelalet eden bir harekette bulunmak küfürdür ve

bunu yapanlar da kâfirdir.

İkinci Kısım: Resûl-i Zîşân (S.A.V.) Efendimizindininden olduğu yakinen değil, ancak istidlal veictihad suretiyle bilinen dini meselelerdir. AllahTeâlâ’nın gözle görülüp gör ülmemesi meselesi,yakinen bilinmeyen ancak delil ile bilinen mesleler gibi.Bu çeşit hükümleri ve dini meseleleri kabul ve red,ikrâr ve inkâr, iman ve küfrün mahiyetine dahildeğildir. Binaenaleyh ictihada ait hükümlerininkarcısı kâfir olmaz. Şu kadar ki; şöhret tarikiylenaklolunan dini hükümler ve meseleler, imanınmahiyetine dahil olmadığından red ve inkârı küfür değilse de dalaleti muciptir.

Üçüncü Kısım: İslam dininden olduğu ancak haberivahid ile bilinen meselelerdir ki, iman ile küfür bugibi meselelerle alakalı değildir. Zira sıhhatininşartları caiz olan haber -i vahid, itikat kapısındahüccet olamaz. Lakin amel kapısında, yaniibadetler ve muamelata dair hükümlerden hüccetolur. Binaenaleyh haber-i vahit yoluyla sıhhatisabit olan dini bir mes’eleyi red ve inkar hatadır.



24

Arz olunan beş mesele bunlardan ayrılır.1. Zikrolunan İslami usullerden birine inanmadığıhalde lisanen tamamını kabul eden kimse, Allah

Teâlâ’nın nezdinde kâfir olur. Buna münafık denir. Nifakı mâlum ise insanlar nazarında kaf ir olur. Nifakı malum değilse, zahirdeki ikrarına nazaranmüslüman sayılarak hakkında İslâmî hükümler uygulanır.2. İslamın esaslarına kalben inanıp da dilsiz olmak

gibi bir özürden dolayı, dil ile ikrar edemeyenkimse, hem Allah-u Teâlâ nezdinde ve heminsanlar nezdinde mü’mindir.3. Kalbinde bir çeşit inanmak olmakla beraber inatederek, ikrar etmemekte israr eden kimse, hemAllah (c.c.) nezdinde hem de insanlar nazarındaittifakla kâfirdir. Çünkü onun bu hali kalbinde

kesin bir tasdik bulunmadığına delil ve bürhandır.4. Kalbinde bir nevi inanmak bulunmakla beraber ikrarda kudreti varken her nasılsa ömründe bir kereolsun ikrar etmemiş olan kimse, ulemâdan

bazılarına göre Allah (c.c.) nezdinde, mü’min, bazıulemaya göre mümin değildir.

5. Zaruret olmaksızın ve kendi seçimi ile puta, aya,yıldıza, güneşe, secde ve tazim etmek, onlar içinkurban kesmek, Hristiyanlarla beraber kiliseyegidip ayin yapmak, haç takınmak, Allah’tan

başkasına ibadet etmek gibi küfür alameti ve şirklik belirtisi olan bir fiili irtikab etmek, yahut AllahTeâ’yı (c.c.), meleklerini, şeriatı, ahireti inkar veya

bunlardan birini tahkir etmek, (mesela Kur’ân-ı



25

Kerim-i çiğnemek gibi) dildeki ikrar ile kalbtekitasdikin yalan olduğuna şeriat tarafından zahir alamet kılınan bir söz, bir fiil kendisinden sadır

olan kimse mü’min değildir. Zira o söz ile ohareketi o kimsenin dilindeki ikrar ile kalbindekitasdikin yalan olduğuna delil ve bürhandır. Onuniçin her ne kadar müslüman isminde olup İslâmdavasında bulunsa bile irtikab ettiği söz ve hareketiile Peygamber Efendimizi yalanladığı cihetle İslâm

dininin sahasından ve ehl-i kıblelikten çıkıp hemAllah (c.c.) katında ve hem müslümanlar nazarındakâfir olmuş olur.İlave olmak üzere şunu da arz edeyim ki: Küfür ikikısım olup, biri asıl, diğeri ârızîdir.Asli Küfür: Esasen dini zaruretlerden olan İslâmîusul ve hükümleri kabul etmeyenlerin küfrüdür.

Gayr-i müslimlerin küfrü gibi.Ârizî Küfür: Aslında İslam Dinini kabul etmiş veyamüslüman sulbünden gelmişken bilâhare kendiarzu ve ihtiyârı ile lslâmi usül ve dini zarüriyatınhepsini veya İslâm Dininin yalnızca vicdanî bir işten ibaret olduğuna kail olup da dünya işlerine

dair ihtiva ettiği maddî ve cismânî hükümlerinikabul etmemek gibi dini esaslardan bazılarını red,inkar, tekzib ve tahkir etmek veyahut, şer’an tahkirivacib olanlara ta’zim etmek suretiyle küfrü irtikabetmiş olanların küfrüdür ki bunlara mürted vemürteci denir. Zamanımızda türeyen dinsizler buzümredendir. Küfrün bu çeşidi evvelkisinden dahazararlı ve daha fenadır. Ve hatta Mürtedlerin



26

kestikleri yenmez. Müslüman kadınlar ile nikahlarıhelal olmaz ve müslüman kabristanına defnolunmaları caiz olmaz. Küfür erbabından bir zümre

dünya ve ahiret saadeti gibi büyük nimetlere sebepolan İslam Dininden dönüş ve çıkış ile ona karşı âsiolup isyan ettikleri için tevbe edip tekrar İslâmakendi arzuları ile dahil olmazlarsa dünyada şer’i

bakımdan idama, ahirette ebedi azabamahkümdurlar.

ŞİÂR -I KÜFR Şiâr -ı Küfr; her asırda her beldede değişebilirse degayr-i müslim milletlerin küfre dair olan en meşhur âlemetleri şapka, gayyar, zünnâr, küstic, gasli vesâlibtir.Şapka: Örfte küfür alameti, yani gayr -i müslimlerinmüslümanlardan ayrılmalarına alamet olan başkisvesidir.Gayyar: Zimmilere mahsus bir alameti farika’dır ki, bununla müslümanlardan ayırt edilirlerdi. Bazıana kitaplarda açıklandığına göre, üst elbiseleriningöğsüne renkçe muhtelif olmak üzere kurdela gibi

bir parça dikerlerdi. Fakat âlâmeti farika her yerde

bir değildi. Belki her beldede belirli özel bir âlâmetvardı. Mesela bazı beldelerde sarığın rengi alâmet-ifarika sayılırdı. Gök renk Nesârâya (Hristiyanlara),sarı renk Yahudiye alamet olarak konulmuş, beyazrenk de Müslümanlara tahsis edilmişti.Zünnâr: Nesârâ ile Mecusi taifesinin küfür alâmetlerinden olan bir nevi kuşaktır ki ipektenimal edilmiş olup iç taraflarına kuşanırlar.



27

Kustiç: Zikrolunan taifelere mahsus diğer bir nevikuşaktır ki, parmak kalınlığında olup dıştankuşanırlar.

Gasli: Yahudilerin alâmetlerinden olan sarı renkli bir hırkadır.Salip: Hristiyanların haç dedikleri şeydir ki,inanışlarınca Hazreti İsa’nın asılmış vücudununtimsâlidir.Daha evvel şapka, zünnar, gıyyar, salip gibi ehli

küfrün hususi şiâr ve alâmetleri olan şeyler giyinmek, kuşanmak, takınmak hususlarının şer’anyasak ve haram olduğu beyan olunmuştu. Bununküfrü mucib olup olmamasına gelince, ilk önce şuciheti arzedeyim ki zâhir ameller, ruhi ve bâtınîhallerin müzâhiridir. Kalbi haller onda inkişaf eder ve görülür. Bazı beşeri ameller vardır ki, kalpten

bir davet ve saik sebebiyle insan ona mübaşereteder. Dış tesirlerden uzak olarak kendi halinekalınca mutlaka o işi yapmak mecburiyetinde olupona mani olamaz.Bazı beşeri ameller de vardır ki: Kardeşliğeuygunluk, kuvvete tabi olmak, menfaat sağlamak

veya zararı yok etmek gibi ârizi bir takım hariciâmil ve sebeplerin tesiriyle mübâşeret olunur. Ariziolan o sevkedici sebepler ortadan kalkınca, adethalini almamışsa insan ondan ferâgat edebilir.Mesela almış olduğu terbiye neticesi olmak üzere

bir milletin maneviyatı ile boyanmış ve ruhi halleriile hallenmiş olan bir adam kılık kıyafette, adetler ve muaşerette, suret ve sirette o millete benzeme ve



28

taklide ve onlara uyum göstermeye mecbur olur.Sebep ruhi ve kalbi olduğu için kendi halindekaldıkça o kıyafet ve o âdeti, o süret ve sireti terke

rıza ve semâhat gösteremez. Şâyet dış tesirlerleterke mecbur edilirse kalben müteessir olupruhundaki izler izâle edilmedikçe o adam bu haldenvaz geçemez. Fakat bir adamın kılık ve kıyafette,adet ve sirette bir millete benzeme ve taklidi ârizi

bir takım dış sebeplerin te’siri ile vaki oluyorsa o

adam o hali terk etmekte beis görmez. Ve bundandolayı vicdan azabı duymaz.Şu halde şapka, zünnâr, gıyyar, salib gibi ehl-iküfrün özel alamet ve işareti olan şeyleri giyinmek,kuşanmak ve takınmak hususuna sebep, yasağlamlık bulmuş bir ruh hali veya dış sebepler olmaktan uzak değildir.

Sebep dış tesir olduğu takdirde ya istekle kaldırıpatmaya sebep olur veyahut olmaz. Bu makamdaaklen daha başka bir ihtimal düşünülemez. Sebephalet-i ruhiye ise meselâ terbiye ve itiyad tesiriyle

bir adamın ruhu küfür rengi ile boyanmak ve kalbio maneviyat ile sıfatlanmış olma neticesi olmak

üzere Allah’a Resülullah’a, şeriata ve diğer dinizarüretlere iman ve itikadı olmadığı için seve sevekâfirlerin kendilerine has şiar ve âmellerine

bürünmüş ve kabul etmiş olursa o kimseninküfründe şek ve şüphe yoktur. Ve olamaz. Zira buapaçık hareketine sebep, küfrün kendisidir. Onuniçin fukahâ-i kiram hazerâtı “Küfre niyet edenkimse o andan itibaren kâfir olur.” diyorlar. Ve



29

keza İslâmda, küfür alâmeti sayılan şeyleri helalkılan veya haram olduğunu alaya alanların küfrüşüphesizdir. Küfür alametlerine benzemeyi helal

kılmak da bu kabildendir. Zira “Bizden başkasına benzeyen bizden değildir” Hadis-i şerifi ile küfür adetlerinde, kâfirlere benzemenin yasaklandığı,Peygamberimizin yaşadığı dönemden, günümüzekadar tevatüren naklolunagelmekte olup, Ummet-iMuhammedden her asırda bulunan muctehidler

bunun haram olduğuna icma ve ittifak etmişlerdir.Binaenaleyh kâfirlere âdet!erinde benzemeninharamlığı şer’i delillerden icma-ı ümmetle sabittir.Onun için helâl kılmak ve hafife almak küfürdür.Küfür adeti olan şeyleri giyinmeye sebep, bir mecburiyet ve çaresizlik, yani el ve ayak gibi

bedenî azalardan birini kesmek veya öldürmek ile

tehdit ve zorlamak suretiyle meydana gelirse zararıortadan kaldırmak için kalpte iman ve tasdik muhafaza olunduğu halde ancak o müddetesnasında şapka ve saire gibi küfür âIâmetigiyinmeye şer’an izin verilmiştir. Binaenaleyh

böyle bir mecburiyet haline ma’ruz kalan bir

müslüman, küfrün kıyafetini giyinmekle kâfir olmaz.Ve yine gayr-i müslimlere benzemek kasdıolmadığı halde helâkı icab eden sıcaklığı vesoğukluğu gidermek, zaruretinden dolayı gayrimüslim milletlerin kalenseve (bir tür başlık) vekülahlarını giyinmek küfrü icab etmez.Ve yine harpte hile ve düşmanın sırlarını ve



30

durumunu anlamak için veya gayr-i müslimlerinmüslümanlara dokunacak zararlarını def gibi bütünmüslümanların faydasına ait hayırlı bir maksadın

ve dini bir hizmetin oluşması için bilerek küfür adeti olan kıyafeti giyinmek küfrü gerektirmez.Fakat, ticaret, tahsil ve seyahat gibi şahsimenfaatler için diyâr-ı küfre gidip de orada veyaİslâm diyarında, bilerek, bir zaruret olmadan vekendi isteği ile şapka vesair küfür âdeti olan

kıyafetleri giyinen müslüman hakkında ihtilaf olunmuştur. Fakihlerin çoğunluğu “Kafirleremahsus ve onların kıyafet alâmeti olan kalanseve,yani şapkayı bir zaruret olmadan ve kendi arzusuile giyinmek küfürdür. Zira bu alâmeti küfürdür.Onun için bunu ancak mecusilik, Hristiyanlık,Yahudilik gibi küfrün çeşitlerinden birini iltizam

edenler ve kalpleri küfür rengi ile boyanmış olanlar giyebilirler. Esasen zahir alametlerle batıni işlereistidlal ve onun üzerine hükmetmek aklen ve şer’anmakbul ve muteber bir yoldur.” diyorlar.Fukahâdan bazıları da “Mecusi, Hristiyan ve diğer kâfir milletlere mahsus ve onların kıyafet adeti olan

kalenseve yani şapkayı kendi arzusu ile giyen bir müslüman onlara benzemiş ve onları taklid etmişolduğu için günahkâr olursa da kâfir olmaz”diyorlar.İkinciye kail olanlar esbâb-ı mücibe olmak üzerediyorlar ki: Şapka gibi küfür alâmetini kendi seçimiile giyen kimse lisanen muvahhid, kalbenmusaddık olduğu için mü’mindir.



31

Büyük müctehidlerden İmâm-ı Azam (Allah’ınrahmeti üzerine olsun) Hazretleri demiştir ki: “Bir kimse iman ve İslâmdan, ancak girdiği kapıdan

çıkar.” İmâm-ı Azam’ın bu sözüne nazaran asaletengirmek ancak ikrar ve tasdik ile olur. Çünkü imanınrüknü bunlardan ibarettir. Şapka giyen kimsede iseikrar ile tasdik mevcuttur.CEVAP:İmanın bir takım gerekleri vardır ki, onların

yokluğu ile imanın zıddı olan küfür tahakkuk eder.Mesela Allah Teâlâ’ya, Peygamberlere, Allah’ınkitaplarına ta’zim, imanın lazım olanşeylerindendir. Bunları hafife ve alaya almak iseta’zime aykırı olduğu için küfürdür. Binaenaleyhta’zime aykırı ve tekzib emâresi olan söz ve fiiller şer’an küfrü mucib sayılmışlardır. Esasen şeriat

nazarında tekzib alâmeti ve inkar belirtisini taşıyantasdik ve ikrâr muteber ve itimada şayan değildir.Şu halde İmam Hazretlerinin sözünün manasıimanın şer’an muteber olan hükümlerine aykırı bir söz bir fiil müslümandan sudür etmedikçe kâfir olmaz, demektir. Nitekim puta secde etmek,

Allah’ı, Peygamberleri, kitapları, şeriatı tahkir vealaya almak gibi imana aykırı olan bir iş işlemek veya bir söz söylemek, tekzib alameti ve inkar

belirtisi olduğu için irtikab edenin küfrü ilehükmolunur.“Feteva’yı Hindiyye” ve “Muhid-iBurhanî”de deniliyor ki: “Başına Mecusikalensevesi, yani Mecusi şapkası giyen kimsenin



32

küfrüne kail olanların kavilleri sahihtir.”Bu söze sahip olanlara göre, akide bozukluğundanneş’et ettiğinden Mecusi kalansevesi giyen

kimsenin küfrü ile hükmolunur. Nitekim “BenMecusiyim” diyen kimsenin bu sözü, akidesinin

bozukluğunu açıkladığı için küfrü ilehükmolunmuştur.Çünkü mecusilere mahsus ve onların kıyafetalâmeti olan kalenseveyi kendi seçimi ile

giyinmek, giyenin ruhen mecusilik maneviyatı ile boyanmış olduğuna alamet ve belirtidir. Onun için bu kıyafette görülenlerin küfrü ile hükmolunur.Şunu da arzedeyim ki, bütün milletlerin başkisveleri milliyet ve dinleri ile bir çeşit alâkayıhaizdir. Şapkalar, serpuşlar, mesela Avrupamemleketlerinde ne kadar muhtelif şekillere

ayrılırsa aynisın, hepsinin bir asıldan çoğaltılmışolduğu ve zaman ve mekan itibariyle muhtelif bir şekil olmakla beraber o aslım ruhu muhafazaedilmekte bulunduğu şüphesizdir. Şu halde şapkadin ve milliyet alâmeti olduğu için onu giyen kimse“Ben bu millettenim” diye bir ikrarda bulunmuş

olur. Mukabilinde serahat bulunan bu gibi belirtiler ise her halde sarih gibi muteberdir. Ancak mukabilinde fiilen imanın sarahatini gösteren ahvalve ameller karşısında bu ikrar hükmünden sakıtolabilirse de müslümanlar nazarında o adamkendisini şüpheden kurtaramaz. Bu mesele şapkayıgiymeye sebep, kalbî ve ruhî olmadığı takdirdedir.Sebep kalbî olursa imanı gösteren ahval ve



33

amellerin riya ve nifak ve o adamın da mürâîmünafık olduğuna hükmedilir.Esasen kılık ve kıyafet âdetinde gayr -i müslimlere

benzemekten men’ ve nehy ile Peygamber Efendimizin murad ve maksadı müslümanlar arasında İslâmî milliyeti kurmaktır. İslîmimilliyetin dayanak noktası da küfür milliyetinemahsus olan, şiar, adet ve tavırlarda kâfirlerdenayrılıp onlara benzememektir. Binaenaleyh İslâm

ümmetçiliğinde gayret göstermek, imanıngereğidir. Onun için her müslüman dini hükümlereters ve bilhassa İslâm milliyetine muhalif olanişlerden kaçınmalıdır.Şu halde lisanen ikrar ve bedenen ibadet ve amelgibi İslâmi milliyetin açık belirtileri ile aslaalâkadarlık göstermeyip kılık ve kıyafetten başkagayr-ı müslimlerden farkı kalmamış olanlar,kıyafetlerini de onlara benzetiverince batınlarındakiimanı temsil edecek ve İslâm ümmetçiliğinigösterecek hiç bir halleri kalmadığı için “Bir millete benzemeye çalışan kimse, onlardan olur.”Hadis-i şerifinin iktizasınca o adamların kefere

zümresine iltihak etmiş olduklarına kat-i bir surettehükmolunur. Bu hakikati açıklamak için bir misalvermek isterim. Her devletin özel alâmetleri içeren

bir çeşit bayrağı vardır ki, o bayrak hangi vapurun,zırhlının, tayyarenin, mektebin, binanın üzerinde

bulunursa, o devletin olduğuna hükmolunur.Mesela bizim Yavuz zırhlısı bütün müştemilatıitibariyle İngiliz, Alman ve Fransız zırhlılarına



34

benzediği halde yalnız şanlı bayrağının alametifarikasıyla onlardan ayrılır. Bu alameti görenler

bizim zırhlımız olduğuna hükmederler. Başka

devletlerin bayrağının bizim zırhlıya çekilmesisiyaseten, örfen, adeten ve kanunen yasaktır. Onuniçin bunun mürtekibi, hıyaneti vataniyye, cinayet-imilliyye ve ecnebi taraftarlığı suçuyla ithamedilerek idamına hükmolunur. Bunun için medenimemleketlerden hiç birisinin bayrağını bizim

vapurlara, zırhlılara çekmek suretiyle onları taklitve teşebbühe yeltenmeye hiç bir kimse cesaretgösteremez.İşte bunun gibi “Bizden başkasına benzeyen,

bizden değildir” Hadis-i şerifi ile müslümanların,şiar ve alamet-i küfürde gayr-i müslimlere

benzemeye yeltenmeleri yasaklanmıştır.

Binaenaleyh bizim zırhlıda başka devletlerin bayrağını görenler o zırhlının bizim olmadığınahükmedecekleri gibi şapka, haç ve sair küfür alameti giyen ve takanların İslâmî kimlikten çıkıpkâfirler sınıfına iltihak etmiş olduklarınahükmederler.

Fukaha-i Kiram Hazerâtı, Mecusi kalensevesigiyen kimsenin küfrünü açıkladıkları halde Yahudikalansevesinden bahsetmiyorlar. Bunları giyinmek küfrü gerektirmez mi diye sorulursa cevap olmak üzere deriz ki, şer’i şerif nazarında küfr, tek bir millet sayıldığı için, küfür alametleri arasında fark yoktur.Binaenaleyh, gayri müslim unsurlardan hangisi



35

olursa olsun, onların adeti olan şeyleri giyinmek,takınmak, kuşanmak, sahih kavle göre küfürdür.“Bizden başkasına benzeyen bizden değildir.

Yahudi ve Hristiyanlara benzemeyiniz.” Hadis-işerifi gayri müslim milletlere mahsus olan şiar vealamet arasında şer’an fark olmadığına delildir.Şapka, zünnâr, haç gibi küfür alâmetinden sayılanşeyleri giyinmekle, şer’an yapılması emrolunanşeyleri, mesela namaz ve zekatı terk ve nehyedilen

şeyleri, mesela zinayı, hırsızlığı yapmak arasındakifark nedir ki, evvelkiler küfür alameti ve tekzibemar esi sayıldığı halde ikinciler sayılmıyor diye bir soru ortaya çıkarsa cevap olarak deriz ki;Vakıa ikinciler de evvelkiler gibi şer’an yasak iseler de, nefsî heves ve arzular, bunları yapmayafıtraten meyillidirler. Onun için şahevi kuvvetleri

akıllarına galip gelen insanlar dinen yasak olannefsani arzuları yerine getirmekten uzak değildirler. İşte bunun için Peygamberimiz(S.A.V.) onları tekzib alâmeti saymamıştır.Fakat küfür ehline ait olan adet ve alâmeti işlemek için böyle bir özür ve fıtri bir meyil yoktur. Zira bu

esasen nefsin arzu ve meyil ettiği arzulardandeğildir. Şu halde bunu işlemeye sebep akîde bozukluğundan başka bir şey olmadığı için İslâm,şer’i yasakların bu kısmını küfür alameti ve inkâr

belirtisi saymakla bunları işleyenin küfrünehükmetmiştir.Fukahâ-i kiram hazeratı: “Bir meselede doksandokuz ihtimal küfre ve bir ihtimal de küfür



36

olmadığına olursa ikinci cihet, yani küfürdeolmama ciheti tercih olunmak suretiyle fetvavermek gerekir. Zira küfür büyük cinayet

olduğundan küfürde olmama cihetinde bir ihtimalvarken tekfir cihetine gidilmesi uygun olmaz.”diyorlar. Şu halde buna nazaran küfür alametleriniirtikab edenler nasıl tekfir olunabilir, diye sorulursacevabda deriz ki; Fukahâ-i kirâm hazeratının busözleri meselede küfürde olmama ihtimali

bulunmasına göredir. Böyle bir ihtimal bulunmadığı takdirde, icmâ ile küfür üzere fetvaverilmesi icab eder. Bununla beraber fukahânın busözleri gerçeğe değil, ihtiyada dayanarak söylenmiştir. Mesele iman ve küfre müteallik olduğundan gayet mühimdir. Onun için bir meselede küfre, doksan dokuzda değil, hatta bir

ihtimal bile olsa aklı başında bir müslüman böyletehlikeli bir şeye cüret etmemelidir. Zira o bir ihtimal aslında küfrü gerektirebilir. Müslüman içinen muteber ve en kıymetli olan, iman ve İslâmîmeselelerinde küfür şüphesi olabilecek şeylerdensakınmalarını din kardeşlerimize tavsiye eder ve

“Dilediğinizi işleyiniz, Allah amelinizi görüyür.”(Tevbe: 105) âyetinin yüce manasına müslümankardeşlerimizin dikkatini çekerim. (Ey görüşsahipleri ibret alınız). Ve selam Cenab-ı Hakka tabiolanlara olsun. Her hal ve vakitte hamd, AlemlerinRabbine ve salat-ü selam, Peygamberlerinefendisine ve onun âline ve ashabına olsun. Amin.10 Zilhicce Sene 1342(12 Temmuz sene 1924)

Frenk Mukallitliği ve Şapka - İskilipli Mehmed Âtıf Hoca

Documents

Transcript of Frenk Mukallitliği ve Şapka - İskilipli Mehmed Âtıf Hoca