FRD 12 Shkurt.pdf

7/25/2019 FRD 12 Shkurt.pdf

1/16

VENDET E PUNS

HISTORIA

Kryetari i Fryms s Re Demokratike, Bamir Topi, e konsideron t djathtn

shqiptare n nj situat t rnd dhe t prar. Gjat nj interviste pr Top-

Channel, Topi shprehet se e djathta ka devijuar nga binart e funksionimit t

saj, duke braktisur ato q dikur prbnin thelbin e ideologjis s saj, shtjen e

pronave, ekonomin e tregut apo dhe ish t prndjekurit.

Shqipria ka nevojpr t Djatht moderne

Harrohet Grmenji,historia e rrafshuar

brenda nj nate

Pr 25 vite, i

pazgjidhur sistemii demokracis

SHTPIA - MUZE

KOMENT

f. 10

f. 12

f. 8

Shqipria i krkon me qiri,nvestitort vrshojn n Maqedoni

Si u shpallTirana

kryeqytet, 96vjet m par

adresa:

rruga George W. Bush,

nr. 15/1, Tiran

e-mail:

[email protected]

drejtor:Alfred Cako

tel: 04 22 42 444

MIMI: 30 LEK

Gazet informative, politike, ekonomike, sociale, kulturore Viti 3, nr. 109. E premte, 12 shkurt 2016

Sekretari i Prgjithshm i Fryms s Re

Demokratike, Gazmend Oketa, e sheh ngritjen e

Byros Kombtare t Hetimit si nj mundsi t mir

pr t garantuar ndshkimin e shkelsve t ligjit.

Gazmend Oketa: Byrojae Hetimit do ndshkojshkelsit e ligjit

INTERVISTA

A duhen shiturpasurit tona

kombtare?

Rrfme ngaburgu i Spait,

t dnuarit...

FOKUS FOKUS

Futja n procesin e privatizimitt kompanive shtetrore IN-SIG dhe Albpetrol nga qeveriashqiptare, tregojn se ajo po bnpolitika t djathta dhe liberalizu-ese, shkruan Nunaj. Kjo gj mundt bj q tregu t jet m fleksibldhe kompanit t bhen m t zh-drvjellta. N baz t nj plani thartuar nga Ministria e ZhvillimitEkonomik, Turizmit, Tregtis dheSiprmarrjes, ishte prcaktuar qt vlersohen asetet e ndrmar-rjeve shtetrore n sektort strat-

egjik dhe jostrategjik, me ql-lim privatizimin e tyre. Kshtu,brenda vitit 2015 ishte planifikuart privatizoheshin 4060 asete tprons publike, ku shteti zotronm pak se 50%....

Luan Burimi, njeri nga dymbdhjet t arrestuare grupit t par, rrfen se

ndodhi revolta e ferrit t Spacim 21-23 maj 1973. Sipas aktakuzs, n kt grup t dnuaish katr prej tyre u dnuan mvdekje(pushkatim):

1. Skender Daja - Fier2. Dervish Bejko - Pogradec3. Pal Zefi - Durrs4. Hajri Pashai - TepelenNdrsa tet t tjert u dnu

an t gjith me nga njzete

pes vjet heqje lirie. Mirditprshendetje e bukur! Ti thuash tjetrit: T vaft e mbar dita. Turosh tjetrit shndetin e gzimipr gjith at dit. E le pastaj skrenari! Kur mendon se ....

ngaTeuta Nunaj f. 5

Mihallaq Totokoopulli

ngaBedri Blloshmi f.

f. 6-7

Byroja e Hetimit do t

ndshkoj shkelsit e ligjit

Gazmend Oketa:

NgaTeuta Nunaj

Futja n procesin e privatizimit

t kompanive shtetrore INSIG

dhe Albpetrol nga qeveria shq-

iptare, tregojn se ajo po bn poli-

tika t djathta dhe liberalizuese,shkruan Nunaj. Kjo gj mund t

bj q tregu t jet m fleksibl

dhe kompanit t bhen m t zh-

drvjellta. N baz t nj plani t

hartuar nga Ministria ....

Nga Bedri Blloshmi

Luan Burimi, njeri nga t

bdhjet t arrestuarit e gru

par, rrfen se si ndodhi rev

ferrit t Spacit, m 21-23 ma

Sipas aktakuzs, n kt gdnuarish katr prej tyre u d

me vdekje(pushkatim):

1. Skender Daja - Fier

2. Dervish Bejko - Pograd

3. Pal Zefi - Durrs....

FOKUS FOKUS

EDITORIAL

A duhen shiturpasurit tonakombtare?

Rrfme ngaburgu i Spat dnuarit

Nga Alfred Cako

Ajo q dallon opoz

prgjegjshme, si n

rit e vjetra t vende

tradit demokratike, ashtu

n historit e sotme, sht f

qllimi i tyre imediat sht

timi i shtetit t prbashkt

kundrvnia e shkopinjt n

si qllim n vetvete ndaj qev

Sepse, edhe nse do t shih

nj prizm t ngusht p

politik, sidomos sot kur p

merr informacion t gjer

shpejt me mjetet e komun

elektronik, nj politik e till

populiste nuk t shpie as

Politika e shkopinjve nn

nuk prmirson jetn e sig

n vend dhe t le gjat n op

Nse do ta ilustronim

kto q tham politikn e

its s sotme parlamentare

limi kryekre i krerve t saj

kjo lloj politike konfliktu

prarse, si qllim n vet

pr gjithka. Sigurisht q aj

shtyn prpara demokracin

forcat e kundrta politike t

me programet e tyre ruajnlibrin aq t nevojshm shoq

Reformat dhshkopinjtn rrota topozits


2/16

12 shkurt 2016 fryma e re 2

olitik

Oketa: Byroja e Hetimit mundsoj ndshkiminshkelsve t ligjit

Pr reformn zgjedhore, krkesat e FRD-s do ti prmblidhja n tre pika. S parn rast se do t qndrojm te sistemi aktual, n radh t par ka nevoj pr nj

korrektim kombtar. Listat e hapura dhe administrim jo politik

kretari i Prgjithshm iryms s Re Demokratike,azmend Oketa, e sheh

n e Byros Kombtare tt si nj mundsi t mir

garantuar ndshkimin eve t ligjit. Gjat nj in-

e pr emisionin Kndvsh-n Adrianet, Oketa thotsesi i ksaj strukture do tga koha q do t ket ncion. Ai i krkon dy krahveiks q t mos e shndrro-on Kombtare t Hetimitll sherri mes tyre, por tpunojn pr suksesin e saj.

krkon q pas finalizimitrms n drejtsi, politikamenjher ndryshimet n

Zgjedhor. Sipas tij, krkesatdo t jen korrektimi i siste-ual, listat e hapura dhe ad-imi jo politik i zgjedhjeve.keta, duket se reformatsi ka hyr n nj ngr,

oh q pritet raporti i Vene-si e shihni kt proces?proces i cili n nj far

prsrit histori reformashre 25 viteve t ndodhuraipri. Pavarsisht faktit setohet si nj ngr personal-ta konceptoja n nj knd-

m tjetr. Do t preferoja mj situat t till, ku palt

ojn, debatojn, prpiqenhpejtojn apo ngadalso-

ocesin e nj reforme teprdsishme. Sesa t kishimuat si ajo e prillit 2008, ku marrveshje brenda njes dy drejtuesve t forcavekohe, pa debat publik, pa

m ekspertsh, u bn ndry-tepr t rndssihme ntutn e Shqipris, pasojats i vuajm edhe sot pas 8Kemi at situat q kemi

vendin e Shqipris. Kemindje t raporteve mes in-

oneve. Kemi kt revanshtiks kundrejt sistemit tis, i cili sigurisht ka njroblematikash, koncepto-

korruptuar dhe ka nevojeformim, por nuk mundet

q e gjith prgjegjsia pr ka kandodhur me ecurin e shtetit shq-iptar qoft gjat ktyre 25 viteveapo edhe 8 viteve t fundit, t hid-het mbi sistemin e drejtsis, pasin rast se do t flitej pr t ven-dosur dhe pr t gjetur fajtort evrtet ata jan n radh t par,politika q duhet t bj nj reflek-tim, duhet t pranoj prgjegjsite saj. Pavarsisht se e kan pak tvshtir ta pranojn pasi jan po tnjjtt aktor q e kan sjell ktsituat dhe tashm, qoft edhepr shkak t propagands, kon-trollit q kan mbi median, kan

krijuar perceptimin n shoqri sei gjith faji i ksaj situate, qoftekonomike etj, bie mbi sistemin edrejtsis. Megjithat, pr t qenbrenda pyetjes, thash un do tashihja nga ky kndvshtrim, mmir t kemi kt situat ngri,debati, prplasje mendimesh eqndrimesh...

Shohim q koht e fundit, am-basadort Lu dhe Vlahutin kanintensifikar takimet me politiknshqiptare. Si duhet ta shohimkt?

Ndoshta sht hera e par qdiplomatt ndrkombtar, le tthemi po flasin me nj gjuh m t

drejtprdrejt dhe jo me nj gjuhaq diplomatike sa deri dje dhe be-soj se pr kt duhen falenderuar,duhen prgzuar q m n funddiplomancia e huaj hoqi dor ngaajo gjuha e lakuar, e rrumbullako-sur, me shprehje tepr diplomatikeku jo do qytetar shqiptar mund tkuptonte nntekstin. Dhe tashmpo tregohet m e drejtprdrejt.Ky lloj komunikimi dhe angazhimii ambasadorit t SHBA dhe BE,shkon n favor t interesit pub-lik, por nga ana tjetr tregon edhenj munges seriozieti apo kthe-hemi tek ajo q un thash pak mpar, duket se forcat politike nuk

e kan me seriozitet maksimal re-alizimin e ksaj reforme. Sigurishtduket q, m sakt mazhorancaduket si m e interesuar, qoft prshkak se ajo ka prgjegjsin prt prmbushur reformat, pasi pr

at sht votuar, por kjo nuk do tthot q mazhoranca sht 100%e interesuar dhe opozita 100% epainteresuar. Kshtu, kombinuarky aksion le t themi i ndrkom-btarve, sbashku me rekoman-dimet e Komisionit t Venecias dot jet pikrisht momenti i duhurpr t vendosur pikat mbi i prt gjitha shtjet q kan t bjnme reformn n drejtsi. Dhe let shpresojm se do t arrihetnj marrveshje. Ajo ka duhetkrkuar, sht t bhet disi m eqart objektivat e ksaj reforme,far do t presin n radh t par

publiku shqiptar, se tek e fundit pokta politikan q kan sjell ktsituat n drejtsi, tani po flasinpr nj reform, sistem drejtsiegati idealist, jan po ata prokurorapo gjyqtar q nesr me kt for-mul t re, apo me kt sistem t ridrejtsie, do t japin drejtsi. Dre-jtsia shqiptare nuk ka aluar senuk ka ligje, sepse prokurort apogjykatsit shqiptar nuk sht senuk kan patur ku t bazohen prt dhn drejtsi, ne gjithmonalojm tek ajo q quhet zbatuesh-mria e ligjit. Kshtu, pavarsishtoptimizmit, shpress q pritet nga

Mendoj se do t jet funksionale, por sduhet

r si moll sherri mes dy krahve t politiks

kjo reform, duhet t jemi objek-tiv, duhet t mos ta shohim si njdika q do t ndryshoj jetn eshqiptarve brenda 24 orve, port shpresojm q do t jet nj happozitiv pr ti uar gjrat n ven-

din e duhur. Sot, Shqipria ka njsistem shtetror trsisht t zhbal-ancuar, ku secili nga institucionetshqiptare vuan nga nj varsi poli-tike, nga mosrespektimi i politikskundrejt atij institucioni, shohimdhe kemi ende prplasje t fortames institucionit t Presidentitdhe Kuvendit t Shqipris apoedhe institucioneve t tjera. Pra,le t shpresojm se kjo reformdo ti sistemoj kto gjra, pasuarme Kodin Zgjedhor i cili sht njelement shum i rndsishm,pasi nga Kod buron Kuvendi dhenga Kuvendi emrohen e zgjidhendrejtuesit e institucioneve t tjera

e nj pjes e drejtuesve t sistemitt drejtsis.

Qeveria miratoi Byron Kom-btare t Hetimit. A mendoni sekjo struktur do t jet funksio-nale?

Un shpresoj se do t jet funk-sionale pr shum arsye. Qoftpr angazhimin maksimal t part-nerve ndrkombtar, SHBA e BEdhe sigurisht mbshtetja e tyre dot vazhdoj edhe pas ngritjes sksaj strukture. Q kjo struktur tket sukses t plot i duhet dhnkoh, mbshtetje nga t gjithaforcat politike. Nuk duhet parsi njsi q duhet t shndrrohettashm n nj moll sherri t poli-tiks shqiptare, por duhet par sinj mekanizm i rndsishm i cilishpresoj q t prmirsoj ndsh-kueshmrin prkundrejt mosres-

ektimit t li it.

sht nj struktur q do tmerret vetm me korrupsionin.korrupsionin e niveleve t larta..

Pr hir t s vrtets, Prokuroria shqiptare pa patur taskforcpr hetimin e zyrtarve t lart dh

nuk sht se dha ndonj rezultaKur themi kt nuk duhet ta vendosim prgjegjsin te ProkuroriaKa patur raste q Prokuroria i kuar prpara drejtsis dhe drejtsia, q duhet respektuar vendimi gjyqsorit n fakt, por gjithsesfakti q edhe kur raste zyrtarsh tlart shkojn prpara trupit gjyqsor dhe dalin me 100% t rasteve tpafajshme, sigurisht q ngre pikpyetje. Qoft pr raste politikanst njrit apo tjetrit kamp, qoft praste t drejtuesve t institucioneve t tjera, sht nj qndrim konstant i imi q e kam patur gjithmon, por kur nj proces gjyqso

sht mbyllur dhe i ka dhn fajsin apo pafajsin dikujt, shtnj vendim q duhet respektuaNj fatkeqsi e sistemit ton shtse politika ka marr prgjegjsint bj edhe drejtsin. N Kuvendin e Shqipris u bn 25 vite qhidhen akuza pafund mbi kundrshtarin, hidhet balt dhe akuza mmonstruozet dhe asgj nuk ndodhAskush nuk i merr kto akuza q toj n Prokurori. As un dhe asnj nga grupi yn politik ku un bpjes, Fryma e Re Demokratikenuk merr prsipr t prbalt apakuzuar me pa t drejt kundrshtarin politik apo edhe kolegun e tnjjtit grupim politik. Jan organt tjera ato q duhet t hetojn dhti ojn prpara Gjykats shqiptare dhe kjo e fundit duhet t ketprgjejgsin q t jap drejts

r t ith shtetasit sh i tar

Drejtsia shqiptare nuk

ka aluar se nuk ka ligje,

sepse prokurort apo

gjykatsit shqiptar nuk

sht se nuk kan patur ku

t bazohen pr t dhn

drejtsi, ne gjithmon

alojm tek ajo q quhet

zbatueshmria e ligjit


3/16


Shqipria ka nevoj

pr t Djatht moderne

Prej vitesh ka devnga binart e unksio

t saj, e kam falshtjen e pronaveprndjekurve pol

T gjitha deklarderitanishme kan

perierike n nj kot caktuar dhe n m

absolute i konsispontane dhe jo substanSa her sht pyetur kry

i partis, nga e cilakto deklarata, ai gjith

ka mbajtur nj pozicihes

dhe aspak aty ku un menduhet t jet. Kur flas pr ttn, un flas se jam prfaqnj partie t qendrs s de njoh shum mir historindjathts n Shqipri dhe kq mendon se duhet t shkinercin e nj politike t vjetka t ardhme.

A sht shkputur Part

mokratike nga kjo polivjetr?Pr aq sa thash, un

bindjen se jo vetm nuk shkputur por akoma vanj proces retrograd, vjen rrudhur. Besoj se e keni vnsot dominanti i jets politikem shum nj lloj kontradpolitik dy partive q jan aleqeverisje. Q do t thot se alisht po zvendsohet opodjatht n konvencion s dhe kjo po i le terren nj it rreme t nj kontradikekziston midis partis kryespushtet dhe partis s dyt

flas pr elemente demokracjo interesa t ngushta. Demon Shqipri ka nevoj pr tjtn, pr t djathtn, ka nevoqendrn. Por mnyra sesi popolitik, nuk jep asnj lloj prasnj lloj shansi se do t keriformatim n kushte norman kushte moderne.

Si po shkon bashkpuniPartin Socialiste?

sht nj bashkpunikuadrin e pushtetit vEkskluzivisht n kt linj. Nshkuar aty ku ne e kemi mepor gjithsesi funksionin n

mnyr t limituar. Ne signuk krkojm gjra q ntakojn, por t jemi pjesmaq sa na takon, n fujnksikpushtetit vendor, sepse e shonj pushtet shum t rnds

avarsisht nse jan t veshur meostum politik apo jo.

Kalojm te reforma zgjedhore.

far do t krkoj FRD?Krkesat e FRD-s do ti prm-idhja n tre pika. Jan krkesacilat nuk kan t bjn me fatin

olitik t FRD, por me disa parimecilat n gjykimin ton e nda-

nj shtet nga demokratik apoarademokratik. S pari, n rast seo t qndrojm te sistemi aktual, radh t par ka nevoj pr njorrektim kombtar. Pra, do de-utet q shkon n at sall Kuvendiuhet t ket po at numr votashe kolegun, pavarsisht nga qarku

vjen. Pra, barazia e vots s njytetari n Kuks me at n Dur-s apo Sarand. Elementi tjetr q

ht shum i rndsishm, ka tj me administrimin e propcesitgjedhor. Vazhdojm t jemi i vet-i vend n Europ, q jemi i vetmi

kemi nj administrim politikprocesit zgjedhor. Pra, jemi i

etmi vend ku lojtart q luajnaktojn edhe arbitrat. Caktojnuke filluar q nga KQZ, i cili vjennj formul politike, duket zbri-r n komisionet e administrimit

onal zgjedhor, deri te komisionetvotimit dhe aq m keq pastaj, te

omisionet e numrimit t votave,u situata ka ardhur q, t jeshntar i komisionit t numrimit

votave, duhet t kesh muskuj.

shtu q, ne jemi pr nj pro-es administrimi zgjedhor civil.a zgjidhje sa t duash. Mund tn arsimtar, avokat, noter,pavarur nga politika. Njerz t

lt prgatiten nga njra zgjedhje tjetrn, t din prgjegjsin egjit n rast se e shkelin at. Dhetreta jan listat e hapura. Listat ebyllura i kan kthyer votuesit n

oter t listave partiake t hartu-a nga kryetart e partive. Votohet

r kryetarin e partis dhe as nuk em se kush do na prfaqsoj n

uvendin e Shqipris. Na plqengjithve q t marrim si shem-

ull Amerikn, shikojm atje q

a nj gar pr t garuar ndrmjetampeve, por brenda kampeve ka gar t hapur mes kandidatve,

a zgjedhje brenda kampeve poli-ke n t gjitha shtetet amerikane.ek ne kjo nuk besoj se do t ndod- edhe pr shum vite. Kshtu, pr t kompensuar kt mung-, t paktn tu jepet mundsia

ytetarve q t zgjedhin ata vetga listat e hapura, se cilin duan

prfaqsues n Kuvend. Nnyr q t mos ndeshemi me kt situat t Kuvendit, ku tith e pranojn se sht i nivelit mjeran t mundshm, dhe nga

na tjetr, paradoksi m i madhht q, nj republik parlamen-re q jemi, n Kuvend ka njendje t till. Dhe t imagjinosh nesr mund t hapen negoci-at n BE dhe ne prfaqsohemie n llo t till Kuvendi.

shum se kurr e ka kt nevojtani, pasi prezantimi i saj qoft ndebatin politik t dits dhe sido-mos n fizionin e nj perspektivet afrt dhe t mesme, besoj se nuksht aspak aty ku duhet.

sht artikuluar koht efundit nga Partia Demokratike,domosdoshmria pr tu afruaredhe me Frymn e Re Demokratike.

Ju si e prisni mundsin pr tuafruar n t ardhmen me ParinDemokratike?

Politika sht politik dhe nthelb t politiks sht komuni-kimi politik i cili sht br publik.T gjitha deklaratat e deritanishmekan qen periferike n nj kon-tekst t caktuar dhe n mnyr ab-solute i konsideroj spontane dhejo substanciale. Sa her sht py-etur kryetari i partis, nga e cila vi-jn kto deklarata, ai gjithmon kambajtur nj pozicion n heshtje.Dhe duke qen t tilla, un i marr sit tilla. Pra, jan deklarata t dits,nuk i konsideroj serioze. Madje,kjo i jep edhe njher portretin enj partie dhe nj opozite insti-tucinale q ende sht n shinat enj politike t vjetr, megalomaneq i shikon t tjert n shrbim tinteresave t n ushta t ushtetit

Kryetari i Fryms s Re De-mokratike, Bamir Topi, e konsider-on t djathtn shqiptare n nj sit-uat t rnd dhe t prar. Gjatnj interviste pr Top-Channel,Topi shprehet se e djathta ka devi-juar nga binart e funksionimit tsaj, duke braktisur ato q dikur pr-bnin thelbin e ideologjis s saj,shtjen e pronave, ekonomin e

tregut apo dhe ish t prndjekurit.Duke komentuar situatn brendaopozits dhe duke iu prgjigjurzrave brenda PD pr nj aleancme FRD-, Topi thot se PD endenuk sht shkputur nga mend-sia e vjetr dhe megalomane q ishikon t tjert n shrbim t inte-resave t ngushta t pushtetit dheaspak aty ku un mendoj se duhett jet. Koalicionin me t majtnpr zgjedhjet vendore, Topi e quanbashkpunim vetm n kuadrine pushtetit vendore. Ai ka rezervepr respektimin e marrveshjesme Partin Socialiste.

Z.Topi, si sht situata brendat djathts sot? A sht e djathtan pozitat q duhet t jet? A kanj opozit t fort?

Un nuk do ta nisja duke e kon-sideruar thjesht opozit. Kur fla-sim r t d athtn flasim r n

nevoj historike q ka t bj merregullat e pluralizmit dhe aktual-itetit shqiptar. Aktualisht e djathtasht n nj situat t rnd, sipasmeje, sht nj e djatht e prar.sht nj djatht q pr hir t svrtets prej vitesh ka devijuarnga binart e funksionimit t saj,e kam fjaln pr shtjen e pro-nave, t t prndjekurve politik,

pr shtjen e nj suporti t fortn ndrtimin e institucioneve dhet nj ekonomie t fort tregu dheshum element t tjer q lidhenme filozofin e t djathts. Kshtuq, nga kjo pikpamje e djathta nShqipri ka nevoj t modernizo-het, riorganizohet fort, madje m

E djathta sot, n situat t rnd dhe e prar

Un flas se jam prfaqsues i

nj partie t qendrs s djatht,

e njoh shum mir historin

e t djathts n Shqipri dhe

kushdo q mendon se duhet t

shkoj n inercin e nj politi-

ke t v etr, nuk ka t ardhme

Reformat dhe shkopinjtn rrota t opozits

Nga Alfred Cako

Ajo q dallon opozitat e

prgjegjshme, si n histo-

rit e vjetra t vendeve me

tradit demokratike, ashtu edhe

n historit e sotme, sht fakti

se qllimi i tyre imediat sht

ndrtimi i shtetit t prbashkt

dhe jo kundrvnia e shkopinjt

n rrota si qllim n vetvete ndaj

qeveris. Sepse, edhe nse do t

shihet n nj prizm t ngusht

prfitimi politik, sidomos sot

kur populli merr informacion

t gjer e t shpejt me mjetet

e komunikimit elektronik, nj

politik e till gjoja populiste

nuk t shpie askund. Politika

e shkopinjve nn rrot nuk

prmirson jetn e sigurin n

vend dhe t le gjat n opozit.

Nse do ta ilustronim me kto

q tham politikn e opozits

s sotme parlamentare, qllimi

kryekre i krerve t saj sht kjo

lloj politike konfliktuale e pr-

arse, si qllim n vetvete e prgjithka. Sigurisht q ajo q e

shtyn prpara demokracin jan

forcat e kundrta politike t cilat

me programet e tyre ruajn ekui-

librin aq t nevojshm shoqror,

ashtu si ruhet ekuilibri n ligjet

e fiziks, n mikro a makrokoz-

mos, ashtu si edhe sistemet plan-

etare q qndrojn n hapsir

nga ligji i hekurt i shtytjes dhe

trheqjes. Por kur forcat politike i

drejtohen irracionalitetit, ather

njra nga kto forca shkatrrohet

dhe shoqria bie n disekuilibr

q do t thot se ose shkatrrohet

opozita ose shkatrrohet qeveria,

secila prej tyre e dmshme dhe e

padshiruar pasi dmtohet shteti

e institucionet.

Pr t folur konkretisht,

duket qartazi se pas tre vjet qe-

verisje e rikthim n pushtet t

s majts, vendi dhe shteti kan

pasur nevoj pr disa reforma

t nevojshme si Reforma n Ad-

ministratn Lokale, Reforma n

Arsim, Reforma n Energjetik,

Reforma n Drejtsi, Reformakundr informalitetit n Eko-

nomi, Reforma n Drejtsi dhe

n reformn e reformave, Refor-

mn pr Demokraci ose Refor-

mn n Sistemin Zgjedhor.

Kemi par se n kt bash-

kudhtim t dhimbshm q kan

pasur Qeveria dhe opozita par-

lamentare e sotme gjat ktyre 3

vjetve, marrdhniet e tyre kan

qen inefektive dhe e kan dm-

tuar ecurin normale t shtetit.

Politika e shkopinjve n rrota

dukej edhe n raste ekstreme, kur

opozita frkonte duart apo nx-

iste pr nj koh t gjat vallen e

tritolit, duke frkuar barkun pr

destabilizimin disamujor t Ren-

dit dhe Siguris n vend, duke

rrezikuar q me kt qndrim

in extremis, ta fusnin vendin

ton dhe Tirann n qerthullin

e tmerrshm ekzistencial, t ng-

jashm me Belfastin e viteve 70-

80 apo edhe m keq, me Tripolin,

Damaskun, Islamabadin a Bag-

dadin sotm. T gjith e kuptonin

at koh se ksaj opozite, prve

se interesi personal pr t shfryt-

zuar pushtetin, asnj gj se lidhte

me interesat e qytetarve dheinteresat kombtare n fushn e

siguris s jets.

Po kshtu, t gjith e dim se

sa destruktive u paraqit opozita

parlamentare me t gjitha re-

format e tjera q paraqitm m

lart. Ajo ndoqi nj politik t

shkopinjve n rrota edhe n

rastin kur Qeveria ndrmori

Reformn n Energjetik, me

rastin e informalitetit dhe vjed-

hjeve t energjis elektrike nga

konsumatort. Opozita u pr-

poq t nxiste rebelim ndaj ktij

akti t drejt t qeveris, I cili

ishte nj akt pr ndrtimin e

shtetit dhe skishte lidhje me

programet partiake. Po kshtu u

soll, e acaruar opozita, edhe n

rastin e Reforms pr formal-

izimin e ekonomis, ku

delfin t mentorit t ty

sapo larguar nga pushteti

in dhe bnin thirrje biznes

ti ven shkopinj n rrot

forms dhe t pengonin k

formalizimin e ekonomis

ndrtimin e Burss s Tirae vetmja burs e munguar

i letrave me vler n kryeq

e Ballkanit, ka nuk na b

aspak nder dhe nuk mob

gjith resurset financiare t

likut. Po kshtu, edhe me

e nj vendimi t shtren

n funksion t cilsis s

bimit urban, pam se titu

e opozits parlamentare,

komunikim publik bnin

pr mos bindje e mos pag

tarifs s udhtimit urban

e paraqit opozitn si ant

edhe n hapat e saj t vegj

Ndrsa sot kemi pa

opozita parlamentare, e

nuar nga mundsia e fo

t ligjit dhe llogaridhnie

drejtsis pr gjithka t

q ka ndodhur n kt ve

mar peng nga politika p

vjet, qysh nga shtja A

e deri n ditt e sotme, p

piqet tja ler topin n de

dshtimin vetm qeveris

t ciln gjithkush ka mos

met e veta t thella), duk

zhduar t ndjek politik

shkopinjve n rrota.

Po kshtu, n ReformReformave, t asaj reform

ka lidhje me bazat dhe f

marrjen e Sistemit insti

nal shtetror n vend dh

forcimin e shtetit t s d

me bazn dhe super

turn -- Reformn Zgjed

-- duket se ka nj tenden

fort t opozits pr t m

demokracin dhe vullnet

pullor me synim tjetr

e vots s qytetarve. E

kt sepse kjo sht opo

vetme n gjith rajonin, n

po se po, q krkon me km

gulje ruajtjen e kontrollit p

t stafit menaxhues t si

zgjedhor n Shqipri dh

pranon futjen e modernizi

sistemit elektronik zgjedh

Kemi par se n ktbashkudhtim t dhimbshm

q kan pasur Qeveria dhe

opozita parlamentare e

sotme gjat ktyre 3 vjetve,

marrdhniet e tyre kan

qen inefektive dhe e kan

dmtuar ecurin normale t

shtetit. Politika e shkopin-

jve n rrota dukej edhe n

raste ekstreme, kur opozita

frkonte duart apo nxiste

pr nj koh t gjat vallene tritolit, duke frkuar

barkun pr destabilizimin

disamujor t Rendit dhe

Siguris n vend, duke rre-

zikuar q me kt qndrim

in extremis, ta fusnin

vendin ton dhe Tirann

n qerthullin e tmerrshm

ekzistencial, t ngjashm

me Belfastin e viteve 70-80

apo edhe m keq, me Tripo-

lin, Damaskun, Islamabadina Bagdadin sotm. T gjith

e kuptonin at koh se ksaj

opozite, prve se interesi

personal pr t shfrytzuar

pushtetin, asnj gj se lidhte

me interesat e qytetarve

dhe interesat kombtare n

fushn e siguris s jets.

politik


4/16


okus

Rrfime nga burgu i SpaitngaBedri BlloshmiLuan Burimi, njeri nga t dym-bdhjet t arrestuarit e grupitt par, rrfen se si ndodhi re-volta e ferrit t Spacit, m 21-23 maj1973. Sipas aktakuzs, n kt grupt dnuarish katr prej tyre u dnuanme vdekje(pushkatim):

1. Skender Daja - Fier2. Dervish Bejko - Pogradec3. Pal Zefi - Durrs4. Hajri Pashai - TepelenNdrsa tet t tjert u dnuan

t gjith me nga njzete e pes vjetheqje lirie. Mirdita! prshendetjee bukur! Ti thuash tjetrit: T vaft embar dita. Ti urosh tjetrit shn-detin e gzimin pr gjith at dit. Ele pastaj sa krenari! Kur mendon sekt prshendetje mbarenjerzore,e mban emr krahina jote, (ndoshtakrahina e vetme n bot q mbanpr emr kt prshendetje nga mnjerzoret). Po pr t ardhur keq!...N vitet 70-t, Mirdita q shndrruarmesnate, mesnate e thell mesjeteAjo Mirdit, qe dikur pr t kndo-heshin legjenda bujarie e besnikrie,tani ofshante pa fuqi e gjith maraz!

Me aq dyer t kyura e pa bij

Me aq dyer q sdihej n qen gjallt zott, n qen n at Tepelenn-Llahtarapo groposur honeve t saj,Mirdita q pa goj e pa ndjesi. Ashtusi do t q do krahine tjetr, sikurn gjoksin e saj te mbante ate plagene madhe:

Spacin shfaroses N gjysmen ePrillit te 73-it, pothuaj i gjithe kampi,disa dreka e

darka, e derdhi me ndrgjegjie,ate ushqim t keq edhe pr derra.Po as operativin, as komandantin ekomisarin, si shqetesoi fare veprimi iatyre njerzve q po dilnin t unshmnga kampi e po ktheheshin t unsh-em ne kamp. Perkundrazi, ajo treshehibride,(si perhere) sajoi

lloj-lloj pretekstesh dhe ku katernje mbasdite, ku shtate mbasditentjeter, i mbushi plot birucat.

Po ajo perplasje e gjithe te de-nuarve me komanden, sikur i dha candryshime. Jo ne ushqim, qe mbeti ineveritshem si gjithmone, po ne sjel-ljen e policeve. Ata pernjeheresh ngabisha te egra sikur u zbuten. Gje qe nabente te qeshnim me ta, te hidhnime te prisnim qyfyrekeshtu u mbyllai Prill i 73-it. Ne mengjesin e herette 21 majit te 73-it, turni i pare rrethdyqind e pesedhjete burra, qe priste iheshtur ti hapej dera e jashtme qe elidhte me galerite e frikshme, nga bi-rucat e vecuara ngjitur me rrethimine kampit, degjoi i shqetesuar dyer qeperplaseshin, zera te shumte, e atezhurmen e mbytur qe nxjerr zorra egomes mbi trupin e zhveshur, dhe, sahap e mbyll syte, pa Z.Palin t lar ngjak, qe vinte turravrap nga birucat, enj lukuni djajsh e ndiqnin.

Kushdo q do ta shihte at skenmakabre, po te kishte gjak e jo balt,do ti dilte krah atij njeriu, qe i qeshndrruar fytyra n nj mask tkuqe!...

Ky dhe vetm ky qe asti qe atanjerez te pergjumur, te ngritur meange nga endrrat e turbullta, pa kup-tim si jeta e tyre, u zgjuan plotsisht.Dikush mjaft ne hall po i kerkontendihme ndrgjegjies se tyre t fjetur.

Pak t dnuar, per te mos thnfare, se kane provuar t rrahuren meseanca ne birucat e Spacit. Te paktnjan edhe ata qe me duar te lidhuraprapa, sjan rrahur gjer n sakatim!...Po ama si kudo, qoft tek kafshet,qoft tek njerezit, paska nje kufi qe usoska durimi. Paska nje kufi qe u har-roka nena, gruaja, femijet. U harrokate rite e veta, jeta, kur ska te ngjare asme jeten as me vdekjenE ajo maskee kuqeqe ju kerkonte ndihme, juasosi me ne fund durimin. Patjeter qeajo ndodhi e vazhdueshme mesjetesolli 21 majin e 73-it. Ata burra, si tishtynte nje force e mbinatyrshme, ukthyen njeheresh ne oborrin e kampitdhe e futen ne mes tyre njeriun qe

si dalloheshin tiparet nga goditjete renda ne fytyre. Me pas, gjithckandodhi si ne nje fi lm me levizje mar-ramendese. Hibride, qe perplaseshinme njeri-tjetrin kush te dilte me parejashte rrethimit! Hibride, qe as jushkonte ndermend ne kishin paturndonjehere kapele me yll mbi qafat etyre! Hibride, qe ai vrap lepujsh i zh-veshi ashtu si qene.

Kaq mund te them per inciden-tin e mengjesit te asaj dite, ne mundte quhet incident nje ballafaqim dybotesh. Qe aty u ndesh heshtja, porbesoj qe secili nga te denuarit, dukenjohur mire me clloj kafshe kishte tebente, do te kete pyetur veten farndodhi e mund te rridhte prej saj

Jashte kampit, nuk dallohej asnjeshenje se dicka kishte ngjare. Madje,pas ngrenies se drekes dy brigada tenentokes dolen si zakonisht ne pune.

E heshtja vazhdonte, po ama ajoqe nj heshtje qe fliste shum Secilie dinte mjaft qart tani, se atje, mata-n atyre telave, po mbarsej ora e tyrekatran

Ishte ora 20:00 kur oficeri i rojes(me gojen e tellallit te kampit) krkoite vinin ne zyren e tij kater t dnuarpr disa sqarime te vogla dhe cilesoiemrat e tyre. Dy nga ata u ngjiten, pormbas pak minutash u pane nga mjaftsy, tek dilnin te lidhur e te percjellene biruca. Tellalli thirri prsri dyemrat e krkuar, buitn si gjmim,buitn njehersh qindra burra, qe pau ndjere ishin afruar ne ate pak sheshprane birucave.

Ata, njeher i krkonin komandest zbrazte birucat me t dnuar t pa-faj, e hern tjetr u thrrisnin shokeve

te tyre: -Thyeni! prisni? Th yeni dyert!N ato pak minuta t atyre zrave

irritues tej do mase, e kuptova qartem n fund, se qe orteku njerezorE u bashkova i ndergjegjshem me atadjem t mrekullueshm, a thua poshkoja dasmor.

Shum shpejt, shprtheu ngamenteshat nj dere biruce, e ata qdoln prej saj, me at ngutje, shpr-thyen edhe birucat e tjera, por tek teliq sikur i fshinte birucat nga barakat,i pergjaken edhe duart edhe shpinn,po qe andej dolen t gjith.

Po kur ata t ngrat po jepnin emerrnin tek telat, nga zyra e koman-des dikush q su pa, i thirri me egersiushtarit: -Qllo mor dreq! Qllo! Ql-lo!

Ushtari aq pran turms nuk ql-loi, se po t kishte qlluar e sidomosme mitrolozin q qe n gatishmriatje, gjysma e asaj turme do t qshfarosur. Ai edhe kur qlloi, ql-loi gjoja i nxitur e jo n shenj. Pasbreshrise se tij, nj z tjetr thirri prndalim zjarri.

Kur po villte gjuh flak karakol-li, un mendova se ata njerz do t

shtypnin shoku-shokun nga vrapi prtju fshehur goditjeve vdekjeprurese,por dola shum i gabuar dhe me erd-hi rnde nga ai mendim. Ata qendro-nin te gjithe atje, perballe karakollit-vrases, njelloj sic qendrojne statujat emermerta ne nje muze te madh. Sapoqene kthyer te palare, te shqetesuare plot ankth, dy brigadat qe kishindal pasdite, e tani t gjithe t denu-arit i ngjasonin nje koshereje viganebletsh t ngacmuara, q si mbantevendi, q flisnin si ne kllapi, qe fl isninpa e dgjuar se thoshte tjetri, qe be-nin fj ale per dika t pamundur, apokshillonin maturine.

Nuk kishte me t shtena, po tshtnat e para kishin ushqyer flaket

e nje zjarri, qe mund te shuhej vetemme gjak Ora po i qasej 21:00, kurnga zyra e oficerit t rojs, nje oficer i

panjohur nga ne, e rreth tij luku-nia e Spait, me portavoce, lshoi ul-timatumin:

-N orn nnt fiks t gjith n sh-trat. Asnj jasht. Asnj n tarrac. Njsekond pas ors nnte, ushtart kanurdhr t qllojn. Npr kampe, orembanin vetm ata t dnuar q puno-nin npr zyra teknike, e kur u dha ul-timatumi, ora qe 21:00 pa katr minuta.

Prher, kur bhej apeli, kushq brenda ne barak, lajmrohejnga shoku, po at mbrmje nuk ulajmrua kush. At mbrmje t gjithishin jasht e t gjithe nga dy e ngatre bashk, po i drejtoheshin tarracesme ate moskokarje, si ktheheshinnpr kampe nga

ridenimet edukuese!...Po n oren 21:00 asnje karakoll nuk

hapi zjarr, e asnj i dnuar per disa ore

su kujtua se kishte nj palo shtrat kmund te clodhte gjymtyret e lodhurtej mase. Nja dy ore me pas, ushtaree karakolleve, ngado ku nxinin e sterronin ata karakolle, u zvendsuame polic t ardhur nga Rresheni!. shkakun e atij zvendsimi e dinimire tani t dnuarit. Se kishte mjafprej tyre q degjuan te vemendsheme te emocionuar kete dialog ndermjeSkender Dajes e ushtarit te karakolliperbri tarracs:

- po shikon me kureshtje, ushtar?

- Shqetsimin tuaj!- T bka prshtypje?!- Po t mos m bnte, do te te ker

cenoja si disa te tjere, po ja q une pfl as me ty, si me vllan tim.

- A e di ti dhe shokt e tu prse kndodhur kjo revolte?

- Per rrahjet njerezore ne birucaate dime shkakun kryesor!

- Rrahjet ishin fundi, ato vetm sna sosen durimin, q duroi nj mije nj t zeza: sta lus fatin ton vellaim, po per nje gje te lutem: mos harrkurre as ti, as shoket e tu terror patketu! Je daut?

- Po daut, por daut i keq, derisruaj me pushk njerz si vetn.- Edhe shokt e tu kshtu si t

mendojne? Vrtet keshtu?-Njri nga ata sapo e dha proven

kur shokt tuaj shprthyen birucatDikush nga t denuarit e moshua(per te mos rrezikuar ate ushtar snik) ngadale, dicka i foli Skenderie ai e nderpreu ne ast ate dialog tpapritur!

Po ai dialog, n qetsin e improvizuar t asaj nate plot shqetsim, besosht dgjuar (ndoshta jo qart) edhnga ndrtesat ku rrinin n pritata meshkuj t nj race tjeterqpo lodheshin aq shum me arkivoletan

Ai bisedim, m tepr i shikuar si dgjuar, frika e tyre prej dikaje mt madhe e dyshimi i prjetshem teushtart e tyre, q i trajtonin aty-atme ne, ai bisedim pra, i zvendesoushtart (q po ndjenin e po shikonidika t papar) me polic pa sy pa vesh

N at ambient jo njerzor ku jetonim, ai shuante do shkndij qemund te shnderrohej ne zjarr tmadh. Ai ndodhej perhere atje kkerkohej patjeter fj ala e nje burri turte. E ne do tubim klandestin, perpara e nato tre ditet e revoltes, ate degjonin te rinj e te moshuar dhkryenin gjithka q shihte te drejte aH.Sokoli q shpirti i asaj ngjarjeje tdomosdoshme e t paevituar. Ai qkoka e atyre djemve t rrall. E si qn t vertete, un e njoha n gjyqie Spait, ne gjyqin shembullor qkishte kuar e fryr regjimi hibrid i atshekulli. (vijon


5/16


fokus

ngaTeuta Nunaj

A duhen shiturpasurit tonakombtare?

Futja n procesin e privatizim-it t kompanive shtetroreINSIG dhe Albpetrol nga

everia shqiptare, tregojn se ajoo bn politika t djathta dhe lib-alizuese, shkruan Nunaj. Kjo gjund t bj q tregu t jet m

eksibl dhe kompanit t bhen t zhdrvjellta.

N baz t nj plani t har-ar nga Ministria e Zhvillimit

konomik, Turizmit, Tregtis dheprmarrjes, ishte prcaktuar q

vlersohen asetet e ndrmar-eve shtetrore n sektort strat-gjik dhe jostrategjik, me ql-m privatizimin e tyre. Kshtu,renda vitit 2015 ishte planifikuar

privatizoheshin 4060 asete trons publike, ku shteti zotron

pak se 50% t aksioneve. Pro-esi i privatizimeve vazhdon edhe vitin 2016, kur sht planifikuar

kryhet shitja e aksioneve t mb-ura shtetrore 16.76% n kom-

anin Albtelecom dhe 14.9% nompanin Armo. Mbshteturbi Programin pr Reform Eko-

omike Kombtare pr periudhn0152017, q gjendet n portalinyrtar t ministris, thuhet se ktohitje do t zhvillohen prmes an-andeve dhe vlera e t ardhurave shteti pritet t gjeneroj sht masn 6.4 milion euro. Poro ka mungon dhe duhet taraqes Ministria sht edhe ar-

yeja se pse kto asete duhet thiten? Cila sht dobishmria ere n periudh afatshkurtr dheatgjat? A sht kjo zgjedhja mmir ekonomike pr pasurin e

hqiptarve?Sipas deklarimeve t bra

ga zyrtar t lart t Ministris,ht planifikuar t privatizohen

dhe dy shoqri aksionare t njndsie strategjike, ku shteti

hqiptar zotron 100% t aksione-e, q jan shoqria aksionare Al-petrol dhe INSIG. Pr kt ar-ye, Ministria ka ngritur grupet euns pr vlersimin e aseteve tAlbpetrol q t nxirret n shitje,

drkoh q m 25 janar 2016,gjensia e Prokurimit Publik kaublikuar shpalljen pr shitjee tendr t hapur t pakets sot aksionare, q shteti ka n

hoqrin INSIG sh.a. Kjo do t

pyetja: pse nuk ndiqet kjoshkencore e t brit t anaekonomike? N mnyr q met mbi ardhmrin e ekonson t prbashkt ti marrinomist profesionist, ekpfushs dhe jo individ t em

Kjo sht nj nga arsyet q, qeveria krahas projektshitje, duhet t paraqesnj projekt t dyt t hartuaekspertve, q kto ndrt mbeten shtetrore, t aistrohen nga menaxhert mir n vend, t riformaq t kthehen n kompan

abl dhe dobiprurse pr vT dyja kto projekte dushoqrohen me fatura finapr kostot prkatse. M pjen po ekspertt ata, q tanalizn se cili prej dy varido t jet m dobiprurs pnomin ton. Mungesa e parencs, prgjegjsive dhgazhimeve t profesionistt sjell dme t pallogaritekonomin shqiptare, t cilajen edhe t pariparushmejimsi. Prgjegjsia qeverissht vetm pr sot, por edt ardhmen, pr brezat dhnomin q do t lihet trash

nj ekonomi me premisa rapo t varfr dhe me pak muzhvillimi.

Ndaj n kt rast themelore q shtrohet sduhen shitur pasurit tonabtare? Pr tiu prgjigjurpyetjeje, lind e nevojshme trin prgjigje disa pyetje tbazike: Cili sht raporti t ardhurave q merr sot nga drejtimi i ktyre kompme t ardhurat q mund tnga privatizimet dhe pvitesh planifikohet q shgjeneroj t ardhura nga fiq presupozohet do t n

kompanit private q do t kto asete t shqiptarve?

A sht n gjendje shqiptar q t menaxhoj ven bashkpunim me privatipasuri t mdha t popullit shKto privatizime bhen vetnevojitet sot kapital? Apo sevendimi m i mir strategjikisefektiviteti m i lart ekonom

Praktika ndrkompr kompanit q shfrytvendburimet kombtarehidrokarbureve na ka shembuj t shumt q komptilla strategjike nuk privatplotsisht, shteti mbetet pme kuot aksionare, ndnj pjes e aksioneve iu kompanive vendse, pmbrojtur ekonomin vendpasuria t mbetet brenda tevends.

mdha strategjike, me rol e pesht rndsishme kan rezultuar tdshtuara dhe katastrofike pr

ekonomin ton. Shembulli mtipik sht shitja e kompanisCEZ, q u vlersua fillimisht siaset n vlern e 300 milion dol-larve, u shit 120 milion dollardhe pas humbjeve n vazhdimsi,u rikthye n pronsin e shtetitshqiptar me nj kosto prej 95 mil-ion euro pr buxhetin e shtetitdhe xhepat e shqiptarve. Situatat ngjashme dhe problematike kapasur edhe me kontratat koncen-sionare pr shfrytzimin e mini-erave apo vendburimeve t hidro-karbureve n vend. Deklaratat edrejtuesve t procesit t vlersimitt aseteve se kto pasuri duhen

menaxhuar me shum zgjuarsi

thot se qeveria planifikon t heqidor nga zotrimi i pakets qkontrollon t dyja kto kompani,

t cilat jan shum strategjike nfushat n t cilat ato ushtrojn ak-tivitetin e tyre.

Dallimi filozofik, politik, eko-nomik dhe social midis t majtsdhe t djathts n Shqipri pohumbet gjithnj e m shum, kungjyrat kuq e blu, tashm ia kanln vendin nuancave. N teoritekonomike t djathtt njihen sikonservator, t prirur drejt liber-alizimit t ekonomis, ku tregu ilir udhhiqet nga krkes-ofertadhe jo nga qeverit; dallohen prprivatizime t mdha t kompa-nive shtetrore; shquhen pr uljene taksave kundrejt bizneseve q

tu japin prioritet atyre t zhvil-lohen, sepse ekonomia e venditmbshtetet mbi zhvillimin e ndr-marrjeve private dhe jo shtetrore.Ndrsa t majtt, jan m pranshtresave t mesme dhe t ulta,mbrojn, mbshtesin dhe zbato-jn m shum politika sociale dheruajn nj sistem ekonomik m tcentralizuar, ku prezenca e ndr-marrjeve shtetrore sht edhe me madhe. Synojn dhe zbatojnrritjen e taksave ndaj bizneseve,pikrisht pr nj shprndarje mt mir t t ardhurave.

Me projektplanin pr shitjene dy kompanive shtetrore strat-

egjike, qeveria e majt shqiptare podshmon se sht m pran teor-ive t djathta ekonomike, se t ma-jta dhe njkohsisht po zvoglonrolin e saj ndikues t drejtprdre-jt n ekonomin e vendit, duke iln hapsira m t mdha zhvil-limit t tregut t lir. shtja qshtrohet n kt rast ka t bj meprcaktimin e qndrimit mbi rolinq i duhet t mbaj qeveria ndajekonomis s vendit: (i) Ndikim ifort apo jo n treg? (ii) Privatizimi plot i aseteve shtetrore aporuajtja e pakets drejtuese, dukei dhn nj hapsir t re menax-himit publik e profesionist t k-

tyre ndrmarrjeve? (iii) Shitje epjesshme e ndrmarrjeve publikedhe bashkpunim me privatin prmenaxhimin e tyre?

Eksperienca jon 25-vjeareka dshmuar se privatizime t

dhe fitim sa m t madh pr ven-din, nuk mjaftojn pr t ofruargarancit, se shitja e tyre do t jet

n dobi t ekonomis son kom-btare. Edhe pse n pamje t par,t duket se ekonomia jon do tfitoj nga kto privatizime, t cilatdo t sjellin t ardhura t men-jhershme n buxhetin e shtetit,sht e rndsishme t merretn konsiderat fakti se ato do tsjellin n vitet n vijim mungesapotenciale t sigurta t ardhurashn buxhet. Ndrkoh q shitja ektyre pasurive nuk mund t re-alizoj as shlyerjen e borxhit tjashtm t Shqipris, q sht nprmasa m t mdha se vlera ektyre pasurive.

Prvoja na tregon se kompa-

nit e huaja, q po administrojnpasurit tona: (i) po paraqesin bi-lance me humbje, ndaj shteti nukpo merr ende fitimin q duhet tmerrte t parashikuar nga kontra-tat; (ii) nuk po kryejn investimen zhvillimin e mtejshm t k-tyre pasurive, kur kontratat iuadetyrojn, rastet e minierave; (iii)investitort po nxjerrin ndjeshmvalutn jasht vendit te kompanitmm, si jan rastet e bankave tnivelit t dyt, gj e cila ka mbaj-tur n mnyr t vazhdueshmelekun e dobt kundrejt euros dhedollarit. Ndrkoh n antipod,kompania shtetrore Posta Shq-

iptare sillet si shembull suksesidhe efektiviteti, ku shteti shqiptar iprfaqsuar nga Ministria e Zhvil-limit Ekonomik, Turizmit, Tregtisdhe Siprmarrjes sht aksionar ivetm dhe n saj t mirmenax-himit, kjo kompani arriti q t mb-yll vitin 2014 me 2.5 milion dol-lar fitim dhe me realizim t planitfinanciar n masn 110%.

Dhnia me koncesion filli-misht t pasurive t vendit, kavazhduar n muajt e fundit edheme nj tendenc t re, aplikimin ekoncesioneve edhe pr shrbimepublike. Por, t gjitha kto pro-jekte dhe plane privatizimesh apo

dhniesh me koncesion, a janpar nga ekspert, apo profesort ekonomis n universitete? A kapatur ndonj recens shkencoreprej tyre pr kto plane zhvillimi?Un mendoj se jo. Ndaj shtrohet

Me projektplanin

pr shitjen e dy

kompanive shtetrore

strategjike, qeveria

e majt shqiptare po

dshmon se sht m

pran teorive t djathta

ekonomike, se t majta

dhe njkohsisht

po zvoglon rolin

e saj ndikues t

drejtprdrejt n

ekonomin e vendit,

duke i ln hapsira mt mdha zhvillimit t

tregut t lir


6/16


1918) dhe puna e atdhetarve tira-nas, midis t cilve dhe ajo e Fuat-

Toptani, ndikuan n prgatitjen eterrenit per zhvillimin e Kongresitt Lushnjes. Shnohet edhe si kry-etari i par i Tirans q u shpallkryeqytet i prhershm i vendit.Ucaktua kryetar, pasi ishte kshilltariqmori m shum vota.

Izet Dibra 1927 1928Ka lindur m 19 Maj 1878 n

Dibr, mori studimet e tij fillestaren qytetin e tij t lindjes, dhe mvon n qytetin e Manastit. Gjatluftrave ballkanike, familja e tij ushprngul n Turqi. Atje ai mbaroistudimet n Universitetin e Stam-bollit pr jurisprudencn para se tkthehej n Shqipri n vitin 1920, aiu zgjodh krahinar dhe nnprefekt n

disa qytete te perandoris osmanedhe me pas n Elbasan, Shkodr,Berat etj deri n 1930 Nj politikanpro-Zogut, ai u zgjodh ministr ipunve publike n kabinetin e Pan-deliEvangjeli. N mandatin e tij ufestua me madhshti 15 t vjetorii pavarsis. I ndrpritet funksionigjat riorganizimit te administratsmbretrore pasaim 1928 u zgjodhdeputet. Pas Lufts s Dyt Botrore,ai dhe familja e tij u internua nqytetin e Shkodrs dhe pasuria e tij

u grabit n mnyrn m njerzoreU konsiderua si bashkpuntor i qe

veris s Ahmet Zogut, dhe pr ktqllim u prjashtua nga jeta socialdhe politike e vndit. Ndrroi jet nShkodr m 11 shkurt 1964.U caktua Kryetar, pasi ishte kshilltari qmori m shum vota

RasimKallakulla 1928 1930Lindur m 1884 n Gjirokast

RasimKalakula ishte diplomuan Turqi pr Shkencat Politike m1906 dhe gjat viteve t Monarkiss Zogut shrbeu si Kryetar Bashkie Prefekt n Tiran e disa rrethe ttjera vndit. Ai konsiderohej si njnga zyrtart m t ndershm e tpakompromentueshm t administrats s Monarkis vdiq n detyrn vitin 1938, si Antar i Kshillt Shtetit Njihet si kryetari q harto

planin rregullues t Tirans dhe filimin e ndrtimeve t godinave kryesore te administrats U caktua Kryetar, pasi ishte kshilltari q mom shum vota

Rexhep Jella1930 1933Lindi n Tiran m 1895, mbaro

studimet e larta pr Shkenca PolitiknKembrixh n Londr . Mori pjesn Konferencn e paqes n Paris atashe i dergats shqiptare. Pjesmarrse n kongresin e Lushnjs sdelegat i Shijakut. Nga 1921-193Prefekt n Kor ,Elbasan GjirokastDurrs e Tiran. Deputet i Durrsdhe Asambleist i Durrsit , punonji Ministris s Jashme t ShqiprisPersonalitet q refuzoi postin e kryeministrit t Shqipris nn pushtimin gjerman n 1943. Burgoset dher q nga viti 1945 deri n 195viti kur u lirua nga Burgu i BurreliT njejtin fat pati dhe i biri JusufiNdrroi jet n mjerim n nj barakn periferi t Kavajs n 1974. Ky qshprblimi q sistemi komunist

ktualitet

Si u shpallTirana kryeqytet,96 vjet m par

sh e ka qeverisur Tirannas rnies s Perandoris Os-

mane? Po gjat kohs s Zogutt pushtimit? Cilt kan qenqeverisjes vendore gjat ko-

mit? Pr her t par studiuesiGjoni sjell nj prmbledhje t

r t lists s gjat s 40 kryet- bashkis t kryeqytetit, nga

ia deri n ditt tonavit m par, ekskluzive pr

s, Valter Gjoni ka br njon me emrat dhe biografityetarve t bashkis q kanr Tiran, ndrsa Erjon Veliaj

shifrn e 41. Referuar tek-Gjonit, po sjellim vetm disa

hkiak q kan pasur peshm n historin e kryeqytetitvitin 1944.er Hallulli 1913 -1914etari i par i Tirans pases s pavarsisKa lindur n

m 1842. Ai mori studimet

n qytetin e tij, duke prfun-hkolln e mesme Ruzhdie.mboll ai u diplomua n filo-e teologji. Hallulli mbshtetiatn e Pavarsis s Shqiptareverin e Vlors. Si klerik mys-u caktua Kryetar i Bashkis

ns, jo me votim, por i zgjed-a pleqsia e burrave pasi sihtet e vshtira t viteve 12-13eti ishte nn okupacionin e

serbe dhe reprezaljeve tozukeve esadist, ZyberHal-yftiu i Tirans, ishte personirshtatshm q mund t ga-e sado pak vijueshmrin estrats lokale shqiptare qohej n do moment. Vep-a e tij n kt periudh ishte

ht humanitare.U caktua nnga Pleqsia e Qytetivet Libohova 1915 1916etar i Bashkis s Tirans prej

5 deri n vitin 1916. Ardhja edit dhe trazirat q ndodhn nin e mesme i krijuan mund-

t Pash Toptanit t vinte edheministratn vendore njerzit e

prej kohsh ishte vetshpal-etar i pleqsis s Shqiprisme q caktonte edhe kryeta-ashkis. Servet Libohova u vu

detyr nga qeveria e Durrsitonte n at koh Shqiprin eU caktua n detyr nga pleq-

qipris s mesme q kryeso-Esat pasha Toptan

mail Ndroqi 1917 1922dur m 1876 n Tiran. Uua n Medresen Teologjike tlit n 1908. Klerik mysliman,kar n Shijak,Kavaj,Tiran, Dur-

Uzgjodh Kryetar i Bashkis npublike , n kuvendin eple-

asi si myfti i Tirans mund tente fen dhe pushtetin dhe tte vet administrimin qytetit ne pranis s ushtris Austro

eze. Ishte njeri shum aktivrsohet edhe si kryebashkiakudhe sistemoj n Tiran Qever-

ale nga kongresi i Lushnjs. Un detyr nga Pleqsia e QytetitBegeja 1922-1923di n Tiran m 1888, N vitinerr pjes si delegat i Tiransgresin e III t Manastirit prshqipe. N vitin 1911-1914 ka

etyrn e gjykatsit paqtuesn, hapi zyrn e vet si avokat.rs 1914 mbshtet qeverin eidit. N vitet 1922-1923 ishtei Bashkis s Tirans. N vi-

4 zgjidhet antar i Asamblesuese r kt ars e lar o-

het nga detyra e Kryebashkiakut tTirans, zgjidhet deputet n disa

legjislatura. Mbas lirimit t venditAliBegeja vazhdoi profesionin e tijsi avokat deri n vitin 1947, kur u ar-restua me grupin e deputetve ngaregjimi komunist, vdiq n burgUcaktua Kryetar pasi ishte kshilltariq mori m shum vota

Ali Derhemi 1923 1924Haxhi Ali Derhemi lindi n Ti-

ran, n nj familje autoktone,1850. I ati i tij, ka qen intelektuali shquar i kohs, jurist, inspektorgjyqesh pr vilajetin e Shkodrs. AliDerhemi, pasi kreu medresen nTiran, mbaroi shkoll ekonomiketurke dhe pr vite ka qen inspektorfinancash pr Kavajn, Durrsin,Shijakun etj. Mik i ngusht i AhmetZogut u b propagandues i zellshm

i mbretris. Vite me radh ka dhnlndn e matematiks n medrese.Nga fillimi i viteve 20 e n vazhdim,disa her radhazi sht zgjedhurantar i Kshillit Bashkiak t Tirans,kurse n vitet 23-24, zv/kryetar dheKryetar Bashkie i ndrpritet mandatinga revolta politike e drejtuar ngaFan Noli.U caktua Kryetar pasi ishtekshilltari q mori m shum vota

Beqir Rusi 1924 1924Lindur n Tiran, shkolluar n

Shkolln Qytetaset Tirans dhe mpas n Stamboll. Senator i Senatitt Dhoms s Kshillit Kombtar tShqipris nga 27 mars 1920 derim 20 dhjetor 1920. Bashkohet megrupin e deputetve q nisn re-voltn e Vlors kundr qeveris s Ah-met Zogut Emrohet nga Fan Noli,Kryetar Bashkie i Tirans , nga kjodetyr largohet me riardhjen e Zogutn pushtet.S bashku me qeverin eNolit, largohet nga vendi

Xhemal Kondi1924 1925Kryetar Bashkie 1924-1925,

rrjedh nga familje patriotsh tiran-ase. Lufttar anti-osman. Nj per-

sonazh mjaft i njohur n rangun epatriotve t Tirans.Ka mare pjesn disa revolta popullore n veri tvendit. Kryen prkohsisht detyrne kryetarit t Bashkis s Tiransme krkes t Kryeministrit AhmetZogu. Pas zgjedhjeve lokale trhiqetnga jeta politike M von ai do tbhej pronari i kafes s famshmeKursal, nj vend q do t kthehejn vatrn e intelektualve shqiptar

FuatToptani 1925 1927Lindur n Tiranm1863 po n

Tiran kryen shkolln Qytetse dhem pas kryen shkoll ushtaraketurke n Manastir. Pjestar i familjess njohur dhe patrioteToptani. Kaqn Kryetar i Bashkis sTirans

nn sundimin Osman m1884-1887.Deklarata pr shpalljen e pavarsiss Tirans sht nnshkruar edhenga patrioti Fuat Bej Toptani. Nditt e vshtira pas pavarsis ishtesenator n Durrs. Ai bri shumprpjekje pr parandalimin e avan-cimit t forcavepushtuese serbe tcilt edhe e mbajtn peng pr disakoh. Ai ishte delegat n KongresinShqiptar t Triestes n 1913.Pjes-marrs n ngjarje t rndsishmet kohs. Kongresi i Tirans (dhjetor

Kryebashkiakt q kan drejtuar Tirann

Tiran kryeqytet, historia

96 vjet mee paree, Tirana u shpall kryeqytet i Shqipris nga nj ven-dim i Kongresit t Lushnjs, nj nga evenimentet m t rndsishmet historis kombtare pr vendimet q mori, ndrkoh q qeveria edal nga ky kongres, zgjodhi n krye t saj patriotin Sulejman Delvina.Saktsisht, m 11 shkurt t vitit 1920, qeveria e dal nga Kongresi i Lush-njs u vendos n Tiran, duke e shpallur kshtu zyrtarisht kryeqytet ivendit. N kt dat vlersohet historikisht ardhja e qeveris shqiptaren Tiran me n krye Sulejman bej Delvinn dhe pritja q iu b asaj nga

populli tiranas, t cilit iu desh ta mbronte me gjak kt qeveri. At dit,n godinn e cila ndodhet n fillim t rrugs s Elbasanit, u vendos qe-veria shqiptare me kryeministr Sulejman Delvinn.

HISTORIA E EMRITPr her t par emri Tiran prmendet n vitin 1418, n nj do-

kument venedikas pr tu kujtuar n shekullin e 15-t nga historiani

dhe shkrimtari i madh Marin Barleti. Si dat e themelimit t Tirans siqytet n zemr t Shqipris merret viti 1614, kur me kujdesin e Sulej-man pash Bargjinit u ngrit brthama e par e qytetit, me nj xhami,nj banj (hamam), nj furr dhe disa dyqane. Tirana pr gati dy shekujqndroi nn degn e familjes Toptani nga Kruja. Q nga mesi i shekullitXVII-t Tirana nisi t zhvillohej dhe n t u ndr tua nj pazar i pajisurme zejtari t ndryshme. Po aq t lashta sa edhe vet qyteti jan edhedy lagjet, ajo e Mujos dhe e Pazarit, q ndodhen n zonn mes qendrs

aktuale dhe rrugs s Elbasanit. N vitin 1789 nisi t ndrtohej xhamia eEthem Beut , n vitin 1830 u ngrit Kulla e Sahatit, n gjysmn e par tshekullit XIX-t mbi lumin Lan u ndrtuan dy ura, ajo e Tabakve dheura e Terzijve. ezmat n Tiran, megjithse t pakta, konsideroheshinsi dika e shenjt. Mund t prmendim ktu kroin e Banes, ezmn eKroit t Shngjinit etj.

Bashkia e Tirans ka kremtuar dje 96 vjetorin e themelimit. Nj

histori e gjat sjelljesh politike dhe qytetare q kan transformuar

kryeqytetin dhe ln gjurm. Me 11 shkurt t vitit 1920, qeveria e

dal nga Kongresi i Lushnjs u vendos n Tiran, duke e shpallur

kshtu zyrtarisht kryeqytet i vendit


7/16


roi ksaj familjeje dhe kti person-iteti historik t Tirans.U caktua

ryetar pasi ishte kshilltari q mori shum votaAbedin Nepravishta1933 1935 dhe 1 937 1939Lindi n Ku 1889. Politikan shq-

tar, ka ndjekur Shkolln Peran-orake t Administrats s Lart namboll m 1911. Ka shrbyer n

erandorin Turke n detyra t ndry-hme. Ka shrbyer si kryetar bashkiehe prefekt n rrethe t ndryshme si Elbasan, Kor, Durrs, Shkod,or, punoi pr 25 vjet n shum

ytete t Shqipris. Ai ishte kom-ndant i forcave t armatosura prbrojtjen e delegatve t KongresitLushnjs n 27 janar 1920. Gjat

volts s qershorit t 1924 perkra-u fort Kryeministrin Ahmet Zogu.

a miratuar e zbatuar planin urban-tik t Tirans si kryeqytet, i pro-ktuar nga Arkitekti ArmandoBra-ni. Ishte antifashist u internua nali pas 7 prill 1939, si kundrshtaregjimit. Nuk mjaftoi internimi dhe

ersekucioni fashist m i egr do thte burgimi dhe internimi komu-st. Do t ishte ndr t paktt, t

urgosurit e Burrelit q do t kryenteplot 20 vjet n burg, aq sa ishte

nuar. U caktua Kryetar, pasi ishteshilltari q mori m shum vota

Qemal Butka 1935 1936Qemal Butka ishte arkitekt ,

ktor, politikan, filatelist. u lind 1907 n fshatin Butke, tani nethin Kolonj. Babai i tij u vraat Lufts s Par Botrore. Pa-iott SaliButkn e SafetButka,

uan n Austri, mbaroi shkollimin eesm n Austri dhe n vitin 1931diplomua nga Universiteti i Vje-

s e Teknologjis, inxhinier arki-kt U kthye n Shqipri dhe punoi

projekte arkitektonike. Ndr ve-at e tij jan ndrtimi i Biblioteks

ombtare, nj monument pr Lir- Kombtare, godinn e komunsKors, Nga 21 tetor 1935 deri 7

ntor 1936 QemalButknemro-et si kryetar i bashkis nga Mehdi-ashri, kryeministri i athershmShqipris. N vitin 1939, pasi

alia fashiste pushtoi Shqiprin,utka emigroj n Turqi, qndroi Turqi 1940-1958, ai u martuae Cecile, bijn e mjekut personalQemalAtaturkut, themeluesit t

urqis N 1958 Butka dhe gruajamigroi n Shtetet e Bashkuara, kuanon deri n 1990N SHBA iftiutka punuan si nj arkitekt nudiot prestigjioze,Pasvitit 1990 aikthye n Shqipri, ku vdiq m 28

ntor 1997.

Qazim Mulleti 1939-1940Lindi n Tiran m ( 1893 1956)

Studimet e para i kreu n Manastir,i vazhdoi n gjimnazin Zosimea tJanins dhe s fundmi kreu studimet

e larta n kolegjin perandorak Gal-lata Saraj t Stambollit, me medaljeari. Ai ishte poliglot. Dinte turqisht,osmanisht, arabisht, gjermanisht,frngjisht, italisht, latinisht, serbo-kroatisht dhe greqisht N 1912-n,merr pjes n ngritjen e flamurit nVlor. N 1914-n sht nj ndrkatr adjutantt e Princ Vidit.NVjen, vijoi studime n fushn e di-plomacis ushtarake t lufts. Nvitin 1920 merr pjes n Kongresine Lushnjs. N shtator t vitit 1920,sht Komandant i Forcave Vullne-tare kundr Serbis. Mbas dshtimitt Revolucionit t qershorit largohetnga Shqipria. Rikthehet n Shq-ipri si bashkpuntor i okupatoritku shrben si Kryetar Bashkie dhe

si prefekt i Tirans gjat pushtimitfashist Me lirimin antifashist t ven-ditQazimi do iki srish n emigracionpor pr t mos u kthyer m. U caktuaKryetar nga Jakomoni- Mkmbsi iMbretit V. E i IIIPartia fashiste

Ali Erebara 1940-1942Lindur n Shkup n nj familje

patriote, babai i tij Jashari , prdisa koh ka qn prefekt i Tiransme profesionin gazetar. Aliu n fil-lin studioj pr ushtarak n akade-minMbreterore t Bullgaris, prdisa koh shrbeu si ekspert nKomisionine caktimit t kufirit , mpas shkon pr studime n itali nfushn e drejtsis . Me gradn Kolo-nel caktohet Kryetar i Gjykats Ush-tarake m 1937, por largohet shpejt

pr shkak t korrupsionit n t cilinishte prfshir gjykata. Mkmbsi imbretit t italis e przgjedh pr kry-etar t Tirans si intelektual dhe biri nj familje patriotsh me influencedhe nga kjo detyr Aliu shpejt jepdorheqjen.U caktua nga Jakomoni-Mkmbsi i Mbretit ViktorEmanu-eli i IIIPartia fashiste

Omer Fortuzi 1942 1943Lindi n Tiran m 12 Prill 1895.

Si fillim mbaron studimet n gjim-nazin Anglez n Stamboll Turqi.M pas diplomohet n Rom, ItalinUniversitetin Ekonomik si dhe nShkencat shoqrore. Ishte Kryetarnderi i dhoms s tregtis s Tirans.Przgjidhet nga Jakomoni Mkm-bsi i Mbretit Viktor Emanueli i III, siKryetar i Bashkis q e mban pr njvit deri n kapitullimin e qeverisfashiste italiane q kish okupuarvendin ton. U largua nga Shqiprian Itali para se t vendosej regjimii Enver Hoxhs. Ka jetuar n Romderi sa vdiq m 01.03.1993

Halil Meniku1943 -1944Nj antar i komitetit qendror

t Ballit Kombtar gazetar i njohur,kishte bashkuar grupet ushtarakeanti-italiane n vitin 1942. N vitin1943, pas kapitullimit t Italis dheardhjes n pushtet t Gjermanis ai ub zvends-kommisar dhe komisar(si kryetar i bashkis s qytetit). N tnjjtn periudh, ai gjithashtu e pr-faqsuar Ballin Kombtar, s bashkume Sknder Muo, HysniLepenica,MithatFrashri dhe HasanDosti

n Kuvend Mukjes. Nn pushtimingjerman Menikut i njihet merita eadministrimit normal t qytetit. Pasfitores komuniste, ai ikn n EvropnPerndimore. Meniku ishte n Romdrejtor i gazets Shqipria e lir . Aivdi n ershor 1967 n Paris

Qeveria miraton ngritjen eByros Kombtare t Hetimi

Qeveria miratoi t mrkurndje projektligjin pr ngritjene Byros Kombtare t Heti-

mit, pas disa javsh negociatames palve politike, me ndrhyr-jen intensive t ambasadorve tSHBA-s dhe BE-s n vend. K-sisoj, qeveria miratoi projektligjinpr Disa shtesa dhe ndryshime tligjit pr Policin e Shtetit, dukebr kshtu t mundur ngritjene Byros Kombtare t Hetimit.Drejtimi i saj do t jet pika m enxeht e debatit parlamentar mesmazhorancs dhe opozits. Si-pas variantit t qeveris, drejtori

i byros caktohet nga Ministri iBrendshm, por duhet t ket njmiratim t mparshm me shkrimnga Prokurori i Prgjithshm. Neni26/2 e saktson kshtu drejtimin eByros: Drejtori i Byros emro-het nga ministri prgjegjs prRendin dhe Sigurin Publike, mepropozim t drejtorit t Policis sShtetit dhe plqimin paraprak meshkrim t Prokurorit t Prgjith-shm pr nj periudh 5-vjeare,me t drejt riemrimi. Drejtorii Byros emrohet nga radht ePolicis s Shtetit dhe n mo-mentin e emrimit i jepet gradadrejtues i par. Drejtori i Byros

kontrollon dhe sht prgjegjspr funksionimin e ksaj struk-ture n baz t ktij ligji. Prokurorisht autoriteti prgjegjs ven-dimmarrs n lidhje me hetimet eByros, sipas dispozitave t Koditt Procedurs Penale dhe legjis-lacionit n fuqi. Por hetimi dot jet i drejtuar nga Prokurori iPrgjithshm, ka e bn kt njsihetimi nj duet mes kryeproku-rorit dhe ministrit t brendshm.Prokurori i Prgjithshm caktonnj ose m shum prokuror tProkuroris s Shkalls s Parpr Krimet e Rnda, pr t shr-byer me koh t plot si prokuror

n Byro. Prokurori i Prgjithshmcakton prokurorin e vetm, osenjrin prej tyre kur ka m shumse nj prokuror, q t shrbej sidrejtues i grupit t prokurorven Byro. Prokurort e caktuar nByro nga Prokurori i Prgjithshmmund t vendosen n ambientete Byros dhe mbikqyrin t gjithveprimtarin proceduriale penaleq kryhet nga Byroja. Prokurorte caktuar n Byro kan akses tplot n t dhnat dhe infor-macionet, q lidhen me cilindohetim t Byros dhe mbajnmarrdhnie t prhershme mepunonjsit e Byros,-thuhet nnenin 26/4 t projektligjit.

Prokurori i Prgjithshm cak-ton prokurorin e vetm, ose njrinprej tyre kur ka m shum se njprokuror, q t shrbej si drejtuesi ru it t rokurorve n B ro

Kuvendi miratoi dje projektligjin pr regjistrimin e emigrantve. tri i Brendshm, Saimir Tahiri, deklaroi se ky projektligj shtrone themelit pr t shkuar drejt vots s emigrantve. N relacioninveris thuhet se ky sht projektligji i par q shtron gurin e themet shkuar deri atje. Q do t thot: pr t shkuar tek vota e emigrafillimisht duhet t dim kush, sa dhe ku banojn emigrantt tan. Ke ka br gjith bota, nuk sht se po shpikim ne. Por nse kjo ndodjo, varet nga sistemi i reforms n sistemin zgjedhor, thuhet n ptligjin e qeveris. Projektligji n fjal parasheh q brenda dy viteve ttrohet do qytetar shqiptar q jeton jasht kufijve. Ne themi se duregjistrohen ata qytetar shqiptar q shkojn m shum jasht Shqpr kaq koh q sht minimumi. Kjo ndodh n t gjith botn, detyrueshme, prndryshe do t hynim n nj rreth vicioz t vetdek

t qytetarve sa her dalin jasht, thuhet n projektligj. Ndrkohtett e opozits e kontestuan projektligjin. Sipas tyre, ligji direkt ndivotimin e emigrantve dhe i cenon t drejtn e vots atyre, ka shshkelje t drejtave t njeriut. Ne nuk jemi q ky ligj mos t kaloj, pokt komision, pasi ligji cenon t drejtat e njeriut q lidhen me votne kemi rn dakord t reformojm kodin zgjedhor dhe pr kta ardraft duhet t diskutohet n at komision, than prfaqsuesit e op

Nisma

Miratohet pr/ligji pr regjistrimin e emigrant

Hetimi i 9 veprave penale

Tenderat, korrupsionie spiunimi nn lupn e Byros

Byroja e Hetimit do t ket ekskluzivitet t sajin hetimin dumbshtetut n 9 nene t Kodit Penal. Nga pabarazia n tenderarupsioni e deri tek nxjerrja e sekretit shtetror jan objekt pune einstitucioni q pritet t ngrihet. Kshtu, Byroja do t hetoj veprn pt parashikuar nga neni 258 i Kodit Penal, shkelja e barazis s pjesrsve n tendera apo ankande publike. Kryerja nga personi i ngarkufunksione shtetrore apo n shrbim publik i veprimeve n kundr

me ligjet q rregullojn lirin e pjesmarrjes dhe barazin e shtetastendera dhe ankande publike, pr t krijuar avantazhe ose privilepadrejta pr t trett, dnohet me burgim gjer n tre vjet. Po ashtushihet edhe neni 328, dhnia e shprblimeve dhe e premtimeve: Oose dhnia e t hollave apo t mirave materiale, brja e premtimevende pune ose pr favorizime t tjera n cilndo form, me qllimmarr firmn pr paraqitjen e kandidatit, pr t votuar n nj mncaktuar apo pr t marr pjes ose jo n votime, prbn kundrvajtnale dhe dnohet me burgim nga gjasht muaj gjer n dy vjet. Pranihollave, t mirave materiale, premtimeve dhe favorizimeve t tjeradrejt kryerjes s veprimeve t msiprme, prbn kundrvajtje pdhe dnohet me gjob. Edhe shitja e sekretit shtetror, i parashikunenin 294 t Kodit Penal, trajtohet nga Byroja: Tregtimi, prhapja dformimi i fakteve, shifrave, prmbajtjes s dokumenteve apo materq, sipas ligjit t njohur publikisht, prbjn sekret shtetror, nga peq i sht besuar ose q ka mundur t vij n dijeni pr to pr shkdetyrs, dnohen me gjob ose me burgim gjer n pes vjet. Po kjo ve br botrisht, dnohet me gjob ose me burgim gjer n dhjet vj

Struktu

Policin e Sh

Drejtorin e em

Ministri i B

dshm me plq

e Kryeproku


8/16


konomi

Shqipria i krkonme qiri, investitortvrshojn n MaqedoniN

drsa n Shqipri prej ko-hsh tashm po mungojnlajmet e kompanive t hua-

ja q hapin njsi prodhuese (prveshrbimeve Call Center), mediat n

shtetit fqinj, Maqedoni glojnnga informacionet pr kompaninga e gjith bota q po vendosin fil-ialet e tyre, duke prmendur shifrakonkrete investimesh dhe vendeshpune t hapura.

N fund t vitit t kaluar, kom-pania amerikane Johnson Control,njoftoi pr hapjen e nj fabrike tdyt, pas suksesit t asaj n Stip.Fabrika e dyt e kompanis, q nMaqedoni prodhon sedilje maki-nash, do t jet n Strumica, menj investim prej 20 milion dol-larsh, q do t hap 1500 vende treja pune. Projekti do t nis si njinvestim kaf, pr tu kthyer m pas

n nj investim jeshil m s shumtin 2017 bri t ditur drejtori globali Johnson Controls, illy Van-Looy.Johnson Controls synon t pun-soj 3,000 persona n fabrikn eStrumica n tre vitet n vijim.

Msohet se Johnson Control kaardhur dhe n Shqipri, por deritani investime konkrete ka pasurvetm n Maqedoni.

N 11 janar 2016, Reuterspublikoi nj artikull, sipas t cilitprodhuesi luksoz i makinave bri-tanik Aston Martin, i cili sht nprocess vendimmarrje se ku dot ndrtoje nj fabrik t re prt zgjeruar gamn e produkteve

dhe t kthej prfitueshmrin,po merr n konsiderat nj njsin Maqedoni.

N janar t ktij viti, mediatbn t ditur se grupi indian dot vr n pun ish fabrikn eVelesit Porcelnaka. Investimipr prpunimin e produkteve telikut dhe pajisjeve t kuzhinsnga eliku inoks llogaritet rreth31 milion euro dhe duhet t sjellrreth nj mij punsime t reja,njofton Zhurnal.

Po n janar, Ministri i Ekono-mis Bekim Neziri dhe pronari ikompanis italiane t ndrtimitKondote Italia Duio Astaldi, pro-

movuan fillimin e puns s hidro-centralit t par n Maqedoni, ngakatr q po ndrton kjo kompani.Ministri Neziri tha se investimi ar-rin 19 milion euro. Hidrocentralin Eshterika Reka mbi Probishtip

i ka filluar pun, ndrsa tre cen-tralet e tjera, dy n Zrnovska Rekan Koan dhe nj n Katina Rekan Shkup, jan n faza t ndry-shme t ndrtimit, thot ministri i

ekonomis Bekim Neziri.N 26 janar u njoftua se Kom-pania belge pr prodhimin e auto-busve Van Holl do t investojedhe 15 milion euro n kapacite-tin e saj t prhershm prodhuesn ZZHTI Shkup 1 n katr vitet eardhshme dhe paralajmroi hapjet 400 vendeve t reja shtes t pu-ns. Ndrtimi i objektit do t fillojmuajin e ardhshm.

N tetor t vitit t kaluar,telegrafi i Maqedonis njoftoi sekompania amerikane Lear ngaindustria automobilistike filloiaktivitetet e veta n qytetin e Gos-tivarit. N mjediset e ish Univer-

sitetit Fon, n Gostivar tashmkan filluar prgatitjet e para,ndrsa do t punsohen rreth 800persona. Reparti prodhues do tahapet n Gostivar, kurse m pasdo t transferohet n Tetov kudo t ndrtohet edhe fabrika e ree ktij gjiganti t prodhimit t ak-sesorve pr automobila. Investi-mi sht n nivelin e 15 milioneuro, me nj objekt prej 11.0000metra katror, dhe do t hap

2000 vende t reja pune.Reparti prodhues Lear, sht

n shrbim t t gjith prodhuesvet mdhenj evropian t makinave,kurse objekti i ri i Lear, n Gosti-

var fillimisht do t punsoj rreth300 persona, me theks t veantt atyre me aftsi n prerje dheqepje t lkurs dhe plhurs.Kompania ka njoftuar se n t ar-dhmen priten zgjerime t mte-jshme.

N shtator 2015, Kompaniagjermane ODV-Elektrik filloindrtimin e fabriks n Zonn zh-villimore teknologjike industrialen Strug, te fshati Misleshev.Me kt investim t kompanisgjermane pritet t hapen rreth1.000 vende pune. N fabrik dot prodhohen instalime nga telipr industrin automobilistike, t

cilat do t drgohen n tregjet ev-ropiane.N korrik 2015 Kompania

amerikane Key Safety Systems(KSS), njoftoi projektin investuespr ndrtimin e fabriks n TIRZKrov n fshatin Srbjan. Nfabrikn ku do t prodhohenjastk me ajr pr makina shtparalajmruar investim prej 20milion eurosh dhe 800 vendepune.

UDIMI I UNDP:

asa e mesme n shtetet europs Lindore dhe Azisrore sht shtuar ngaln njerz n 2001, n 90

n 2013- kshtu thot njm i fundit i Programit timit t Kombeve t Bash-(UNDP).

N shum mnyra, histo- kto rajone sht ndry-nga ajo far ndodh n

t tjera t bots. Njerzit

ojn me 10-50 dollar nn kto vende aktualishtn rritje- thot Cihan

no lu, kreu i programit npr Europn. t njjtn periudh,i i njerzve n kt rajon

tojn n varfri ra nga 46n n 2001, n rreth 5 mil- 2013.Por, avantazhet e rajonit

nn krcnim dhe n fokust t mbetet prmirsimi i

peritetit pr nj zhvillim trueshm- shtoi ajo.e mimet n rritje t mall-me zvoglim tremitan-

dhe rritje t ult n ekono-

n Europ dhe m tej, npunsimi dhe t ardhurataj gjenerate po zhduken.aporti tregon se punon-n Shqipri, Azerbaxhan,gji, Republikn e Kirkizit

Taxhikistan vlersohet treth 50%, ndaj nj pjes e

he nuk kan nj pun.eferuar studimit, investimiejtim t mbylljes s hen-t gjinor do t prmirson-vetm jetesn e grave, por

t prshpejtonte rritjenomike e mirqenien pr t

rajonin.hembulli q merr studimi

ai i formalizimit t punon-

m s shumti do ti vinteihm grave t pasiguruara.dyti, rajoni duhet t pr-

nga prmirsimi m teprdisit t tyre, gj q i refero-ineraleve t nntoks. Af-

me energjin jeshile mbantimin e diversifikimit tomive dhe krijimit t pu-

t reja. Nga ana tjetr,e prmirsimit t mjedisitmetimet e karbonve.treta, prmirsimet n

isje jan t nevojshme siguruar pjesmarrjen earve n shoqri dhe eko-, si dhe nj akses t pr-uar t shrbimeve baz.t gjith ekonomit e ra-pr shembull korrupsioni

nj ndr shqetsimetore q edhe vet popull-rendit t dytn (pas stan-eve t ulta t jetess).

fishohet shtresa

esme nipri dhe rajon

ndryshimi

Bashkia, taksa e prons nga marsido t futet n faturn e ujit

Duke filluar nga muajimars taksa e prons qadministrohet nga push-

teti vendor pr Tirann do tprfshihet n faturn e ujit. Kry-etari i bashkis Erjon Veliaj tha sevlera 100 lek e parashikuar prkt taks do t grumbullohetnga t ardhurat e faturave t ujit.

Do ta fusim tek fatura e ujit,se shumica e qytetarve thon,nuk refuzoj t paguaj taksn.Pr sa koh q kjo sht nj tak-

s e detyrueshme, me pagesvullnetare, e cila shfaqet vetmkur dikush shkon t marri njshrbim n bashki dhe zbulonq ka 3 vjet pa paguar taksn eprons dhe krejt papritur shkon

me 500 lek t vjetra n xhep prt marr nj certifikat, dhe nfakt duhet t paguajn 120 mijlek se ka vite pa paguar taksne prons. Disa anomali t tilla ishkaktojm nga mungesa e sen-sit praktik, q ne kemi n mbled-hjen e faturimin e ktyre taksave,q sado modeste jan, t paktnzgjerojn bazn. Sot n Tiran7% paguhet taksa e prons. Uni mirkuptoj t gjith qytetartq krkojn shrbime, krkojn

q gjrat t bhen menjher.Por pyetja sht: far paguajnpr kto shrbime dhe sa marrinmbrapsht nga qeveria pr taksatq qytetart dhe q rigjenero-hen nga Tirana? Sot n Tiran

Baseli shpenzoi 2 milion

euro n ver t 2014-s p

ta shkputur nga Basel

dhe s vshtir se mund ta

lejoj t largohet pr nj

shifr m t ul

kemi taksat m t ulta t t gjithkryeqyteteve t rajonit. Por, nupo krkojm t rritet niveli i taksimit, por krkojm t rritet baza

niveli i kompetencave q ne kempr t br diferencime brendkomuniteteve q ne menaxhojmVeliaj e bri kt deklarat n konferencn pr ligjin mbi financavendore t organizuar nga USAID


9/16


ecuria

mimet e banesave i rikthehen

rnies me 4.8% n fund t 201B

anka referon se, luhatje tngjashme regjistroi dhe in-deksi i qiras s banesave.

Pasi ishte rritur me 7.7% tremujo-rin e tret, indeksi i qiras regjis-troi rnie vjetore prej 14.8% ntremujorin e katrt. Rnia n njmas m t madhe e indeksit tqiras ndaj atij t mimit u reflek-tua n nj rritje t leht t raportitmim/qira n tremujorin e katrt.

Ecuria e mimeve n tregune banesave gjat vitit 2015 shtndikuar n prgjithsi nga gjal-

lrimi i krkess s vlersuar prblerje banese, si sinjalizojn tdhnat nga vrojtimet e besimitdhe t aktivitetit kreditues. Ngakndvshtrimi i bizneseve, sek-tori i ndrtimit raporton nj rritjet ngadalt t krkessgjat vitit 2015. Ngakndvshtrimi i ban-kave, krkesa e indi-vidve pr kredi prblerje banese shtndjeshm m e lartgjat ktij viti.

Gjithashtu, bazuarn opinionin e ban-kave, gjallrimi i tregut

t pasurive t palua-jtshme ka shrbyer sifaktor q ka ndikuarpozitivisht n lehtsi-min e standardeve tkreditimit.

N tremujorin etret t vitit 2015, vlerae prafrt e lejeve tndrtimit paraqet rritjevjetore pr punime in-xhinierike t lidhura kryesishtme linjat e ujsjellsve, elektrikedhe ato t telekomunikacionit.

Ndrkoh, rreth 60% e vlerss prafrt t lejeve t ndrtimitpr tremujorin e tret realizohet

nga klientt privat, ndrsa 40% itakon klientit publik.

Gjithashtu, shpenzimet kapi-tale t realizuara nga qeveria, sin nivel qendror dhe n at lo-kal, sugjerojn pr mbshtetje taktivitetit ndrtues nga sektoripublik. Nj rol pozitiv ka dhnvazhdimi i projekteve infrastruk-turore publike nga Fondi pr Zh-villimin e Rajoneve.

Tendenca rritse e treguesit tbesimit n ndrtim sugjeron sezhvillimet n sektor do t vijojnt mbeten pozitive n tremujorine katrt. Megjithat, bizneset nukkan rritur normat e shfrytzimitt kapaciteteve t tyre aktuale, tkufizuar n nj mas nga krke-sa e pamjaftueshme. Kjo gj qmund t sinjalizoj ngadalsimt ritmeve t rritjes s ndrtimitn fundin e vitit 2015.

Indeksi i mimit t

banesave ra me 4.8% n

tremujorin e katrt 2015

pasi ishte rritur me 2.3

dhe 5.4% dy tremujort emparshm, sipas vrojtimit

t Banks s Shqipris.

Tendenca rritse e treguesit

t besimit n ndrtim

sugjeron se zhvillimet

n sektor do t vijojn

t mbeten pozitive n

tremujorin e katrt

PASURIT

do transaksion me proe paluajtshme, qoftshitje, dhurim etj. tashm dt mund t bhet te noteripa qen e nevojshme q tkryhen veprime edhe n Zye Regjistrimit t Pasurive tPaluajtshme. Qeveria menj vendim t fundit ia kadhn kshtu t drejt zyranoteriale q t realizojntrankasione online me pasue paluajtshme dhe individnuk jen m t detyruar qktij veprimi t shkojn tekZyrat e Pasurive t PaluajtshBurime pran DhomsKombtare t Noterve bjt ditur se n total jan 27shrbime q do t mund tofrohen nga kto zyra, natysipas disa tarifave prkatspor q nuk jan prcaktuarende dhe jan n diskutim.

N kt mnyr qytetardo t mund t kursejn kohduke shmangur radht e gjdhe burokracit n prbal-ljen me Zyrat e RegjistrimiPasurive t Paluajtshme.

M konkretisht, ndryshmet e bra nga qeveria prprocedurat e lshimit t dokumenteve nga ky insitucijan :

Zyra e Regjistrimit tPasurive t Paluajtshme ofrshrbimin on-line pr krkpr aplikim pr kryerjen e sbimeve pr notert. Shrbiprkatse t ofruara on-line

notert miratohen me marrveshje t prbashkt mesZyrs s Regjistrimit t Pasut Paluajtshme dhe DhomKombtare t Noterve..

Pran Zyrs s Regjistit t Pasurive t Paluajtshmdo t funksionoj nj regjisveant elektronik i krkespr aplikim on-line dhe njregjistr tjetr pr prpunit krkesave pr aplikim dhlshimit t dokumenteve nZyra e Regjistrimit t Pasurt Paluajtshme.

-Procedurat dhe mnye trajtimit t krkesave, s

piks 3/1, prcaktohet mnj udhzim t prbashkt Zyrs s Regjistrimit tPasurive t Paluajtshmedhe Dhoms Kombtare Noterve.

Transaksionet te nosi do t bhet shitja

Tendenca rritse e treguesit tbesimit n ndrtim sugjeron sezhvillimet n sektor do t vijojnt mbeten pozitive n tremujorine katrt. Megjithat, bizneset nukkan rritur normat e shfrytzimit

t kapaciteteve t tyre aktuale, tkufizuar n nj mas nga krkesae pamjaftueshme27. Kjo gj qmund t sinjalizoj ngadalsimt ritmeve t rritjes s ndrtimitn fundin e vitit 2015.

BSH pritshmri pozitive pr ekonomin

Jan zbutur pasigurit,do rritet kredia

Banka e Shqipris, n raportin e politiks monetare pr tremujorin efundit t 2015-s pohon se aktiviteti ekonomik n vend po ndjek njtrajektore pozitive zhvillimi.Analizat dhe parashikimet e banks sugjerojn se ekonomia shqiptare do t

azhdoj t shnoj ritme progressive rritjeje gjat tre viteve t ardhshme. Aktiv-eti ekonomik pritet t kthehet n ekuilibr gjat tremujorit t par t vitit 2017he inflacioni pritet t kthehet n objektiv gjat tremujorit t dyt t vitit 2018.

Kto parashikime nuk kan ndryshuar nga vlersimet e mparshme tanks. Kahu dhe intensiteti i zhvillimeve t pritura reflekton: (i) dinamiknktuale t ekonomis shqiptare; (ii) prmirsimin e pritur t ambientit tshtm; si dhe (iii) ruajtjen e kahut stimulues t politiks monetare gjatorizontit t parashikimit.

Banka thekson se hendeku i prodhimit do te ngushtohet. Inflacioni do te

hehet ne objektiv me 2018, ndrsa politika monetare do te vazhdoj t jeteimuluese, ndonse intensiteti do t jet m I ult.

Gjithashtu, rritja ekonomike n kt periudh pritet t mbshtetet ngarmirsimi i kushteve t financimit dhe nga gjallrimi progresiv i krediti-it. Kjo pritje reflekton kombinimin e nj sr faktorsh, sipas BSH.

S pari, kahu i fort stimulues i politiks monetare ka ulur normat eteresit n tregjet financiare n minimumet e tyre historike. Banka e Shq-ris vlerson se kto norma do t vazhdojn t mbeten posht mesa-reve t tyre historike edhe gjat dy viteve t ardhshme.

S dyti, emetimi i Eurobondit ka sjell reduktimin e huamarrjes pub -ke n tregjet e brendshme financiare. Kjo ka shkaktuar ulje t normave tteresit edhe prtej sinjaleve t dhna nga politika monetare duke ndi-

muar n rritjen e stimulit monetar n ekonomi. N prputhje me planinuxhetor afatmesm, Banka e Shqipris vlerson se ndikimi I ktij faktorio t jet i pranishm edhe 2 vitet n vijim.

S treti, zbatimi i programit t masave pr reduktimin e kredive meobleme do t ndihmoj n lehtsimin e standardeve t kredis dhe nitjen e oferts s kredis bankare.

T gjith kta faktor pritet t sjellin nj mbshtetje m t mir t kon-umit dhe t investimeve private n horizontin afatmesm. N prputhje me

, Banka e Shqipris gjykon se rritja ekonomike do t vij n prmirsimmtejshm gjat horizontit afatmesm, e ushqyer fillimisht nga krkesa

brendshme dhe m tej nga rritja e qndrueshme e eksporteve. Kjo rritjeo t ndihmoj n kthimin gradual t inflacionit n objektivin e Banks shqipris prej 3%.


10/16


HarrohetGrmenji

ultur

Kur sivjet mbushen 100 vjetnga dita kur ThemistokliGrmenji ngriti Flamurin e

Republiks s Kors, shtpia qkreu kt akt duke shptuar tokatshqiptare nga pretendimet greke,sot nuk ekziston. Po mbushen trevjet nga shembja prgjith natn tshtpis, kthyer n muze e shpallurmonument kulture. Kt kujtes sahistorike aq dhe fatale e sjell n v-mendje dhe krkon prgjegjsit Fo-rumi pr Mbrojtjen e Trashgimis.Megjithse sht folur pr hetime,far ishte m e rndsishme lidhej

me rindrtimin e saj. Sivjet keeteeshteepi e kemi ende inegzistente sipasojee e indiferencees shteteerore.Megjitheese Ministrja aktuale eKulture i premtoi Forumit peerMbrotjen e TrasheegimiseeKulturore, qee nee dhjetor 2013qee kjo shteepi do tee rindeer-tohej, organizmat shteteroreende nuk kanee beeree asnjehap, ky sht reagimi.

Ky forum prej kohsh bnnj jet aktive por edhe sen-sibilizuese mbi rrnimet etrashgimis e monumenteve.Jo pak her sht prballurme prgjegjsit q i takojn

ministres s kulturs, MirelaKumbaro, kjo e fundit krejt epavullnetshme pr ta konsid-eruar shqetsimin prtej tav-olins s saj. Duke par ktmunges prgjegjshmrie prtrashgimin kur rastet pothuajdenoncohen do dit, Forumi kavendosur t ndrtoj nj strade-gji jo vetm pr ta denoncuar, pordhe sensibiluar popullatn pr njfushat t mbledhjes s fondeve.

Forumi tenton tee sensibilizo-jee popullaten peer njee fushateembledhje Fondesh peer tee beereeatee qee shteti ynee i kalbur nukdo nee asnjee meenyree ta beejee.

Dje, Forumi ka ripublikuarpamjet e shtpis prpara shkatr-rimit me dashje nga njerz tpanjohur! Rrnojat e prishjes sshtpis s flamurit jan pamje qpr korart ka nj tjetr kujtes,edhe at t protests s t rinjvepor q sot ndodhen n t njjtnpik, asgj nuk ka ndodhur. Edhepse jan br hetimet e shembjess shtpis, asgj nuk ka dal ndrit, motivet ndonse sht folurse ka ndodhur pr qllime biznesi.Ajo q ishte e qart lidhej me de-gradimin dhe amortizimin e thellt shtpis. Prej 90-s, shtpiaishte ln n harres totale dukebr prgjegjse drejtorin rajona-le q lidhe drejtprdrejt pr mbro-jtjen e monumenteve t kulturs.Por, edhe pse ishte ln n mjerim,korart nuk e besonin se nj ditdo t shembe kre tsisht, r t

mos pasur m gjurm.Krahina automnome e Kors

u shpall me 10 dhjetor 1916. Pikr-

isht n kt koh n krahinn e Ko-rs, vepronin etat e ThemistokliGrmenjit dhe Sali Butks, t ciltduke prfituar nga rasti i shtrirjes

s ushtris franceze n Kor dhen qarkun e saj, ngritn nj komis-ion, dhe n emr t popullsis

s krahins, u krkuan forcavefranceze largimin e grekve ngaKora dhe ngritjen e nj admin-istrate shqiptare. N kto kushte,

komandanti francez i zons sKors, koloneli Dekoen, sipas udhzimeve t komands s Armat

s Lindjes, vendosi t largontnga Kora venizelistt grek dhhyri n bisedime me udhheqse lvizjes shqiptare. Komision

prbhej prej katrmbdhjet vetsh, shtat tkrishter dhe shtat mysliman. N kt komisionq mori prsipr barre kujdesjes pr vendidhe u paraqit prparkolonelit, bnin pjesRafail Adhami, KostandiNocka, Nikolla VangjelVasil Singjeli, Vasil KondLlambro Mborja, ThimCale, Shaqir Shabani, Te

fik Rushiti, Hysen Dishnica, Emin Rakipi, QanDishnica, Sali Babani dhHaki Shemshedini. Sipaprotokollit t 10 dhjetorit, qyteti i Kors, Bilisht

Kolonja, Opari dhe Gora, formoninj krahin autonome, q do tadministrohej nga shqiptart, nmbrojtjen e autoriteteve francezKrahina do t administrohej ngnj kshill administrativ, i prbrprej katrmbdhjet vetash, i cido t kishte edhe xhandarmri pt mbajtur rregullin. Gjuha zyrtarn krkesa, ankesa e kontrata dt ishte shqipja dhe flamuri i kra

hins autonome, ai shqiptar, mnj shirit t trengjyrshit francezKjo ngjarje q kishte dshmin 10vjeare brenda ndrtess, u shembrenda nj nate, dhe vazhdon tmos ekzistoj.

Ministrja e Kulturs, Mirela Kumbaro nuk mban

premtimin pr ta rindrtuar. Sivjet shnohet

100 vjetori i ktij akti historik, dhe Forumi pr

Mbrojtjen e Trashgimis dje ka sensibiluar pr

t ngritur nj fushat pr mbledhje fondesh

Arrthyesi, baleti i bukurklasik me muzik t Tchai-kovskyt, do te vihet n sken nTeatrin Kombtar t Operas dheBaletit me koreografi nga Ilir Kerni,t dieln m 14 shkurt pr t vijuarm pas me 15, 20 dhe 21 shkurt.Baleti i njohur me dy akte rikthe-het n sken pas venies n skenshtat vite m par nga koreografiIlir Kerni, aktualisht drejtor i Teat-rit Kombtar t O eras dhe Bale-

tit . Arrthyesi sht nj balet imbshtetur mbi nj prrall me dyakte n tri skena dhe e kompozuarn vitet 1891-1892 nga ajkovs-ki. Ky balet pa premiern e tij nTeatrin Imperial t Rusis n vitin1892. Jo vetm n Rusi, por edhe nPerndim baleti Arrthyesi u bndoshta baleti m popullor, vea-nrisht n periudhn e Krishtlind-jeve. Kompozitori realizoi njndar e duke ve uar tet numra n a

baleti prpara premiers dhe for-moi suitn Q n momentin e kri-jimit si balet Arrthyesi ka fituarnj popullaritet n ngjitjet skenikedhe sht n repertort e teatrovet mdhenj kudo n bot. Historiarrjedh nga tregimi Arrthyesi dheMbreti i minjve, i Erenst TheodorAmadeus Hoffmann. Arrthyesi uluajt pr her t par nn drejtimine vet kompozitorit, m 19 mars1892 n Shn Petersbur .

Galeria Kombtare eArteve ka prezantuardje ekspozitn retros-

v t piktores s socreal-, Lumturie Dhrami. Dukensideruar si e para femr

mbaroi pr grafike, galeriaikoi kt rast por si duketfuzuar nga piktorja pr

en prezente. Megjithat,kshorti i saj, skulptorihur Muntaz Dhrami ka

dje se ekspozita ishte dshirs s Lumturies,

kishte kmbngulur pr tauar n 80 vjetorin e lindjes.mi ka treguar se Lumtu-la penelin pasi duhej ti

kohej familjes, rritjes sve dhe e kishte vshtirrballonte t gjitha. Po

u edhe arsyet shndet-nuk e lejuan piktoren q,tet e saj t krijmtaris, ngaderi n 1986, ti vetpre-

onte. Krijmtaria e saj u

e prmes zrit t bash-ortit, skulptorit Muntazmi, ku 123 veprat jane koleksionit t iftit Dh-Por, specialistt e galer-

e kan qen t gatshm tin vend grafistes n rendintoris s arteve pamoreshmangur etiketimin e

s kur ajo krijoi n 30 vitetnn diktatur. Pr kura-e ekspozits, Ylli Drishti,

a e Lumturie Dhramitunikon drejperdrejt mekun e gjer, i cili thuajsen kt ekspozit, nuk ee, sikundr edhe fizikisht

ren. Rasti pr t njohursten e par shqiptare, vjen parn dhe t fundit Ret-ektiv, n Galerin Kom-e t Arteve e hapur deri Shkurt.

ozita

Historia 100-vjearee rrafshuar

brenda nj nate

ulptori Muntazrami: Pse spikturoimturija pas 90-s

Pas tre vitesh kur u rrafshua prgjith natn shtpia muze, ku Temistokli Grmenji ngriti flamurie shpalli Korn Republik, duke e shptuar nga aneksimi grek, asgj nuk ka ndryshuar

Rikthehet n TKOB Arrthyesi


11/16


kulturBiblioteka Kombtarpublikon axhendne veprimtarivenkremtimet e VititKulturor kushtuarIsmail Kadares n80-vjetorin e lindjes,konferenca shkenc

dhe ekspozita Qytee Kadaressi dhe promovimet disa botimeveshkencore,realizuarrastin e 80 vjetorit tshkrimtarit

Konferenca n BibliotekKadare lexohet pas ditlindjesDeri tani festa prditlindjen e Kadareska qen pothuaj njdehje kolektive qoft

dhe institucionale, por pa folurr nj marrdhnie t ktij au-ri me kulturn, si letrsi, si botximesh, si prvoja estetike apoprojekt letrar. N kt trheqje,blioteka Kombtare ka publikuare disa aktivitete n krkim t ra-

ortit t privilegjuar q ka ndrtuarhkrimtari me kulturs shqiptare, ermes saj dhe me at botrore.

Pr t perceptuar 65 vjet kri-mtari letrare t pandrprer,ur Kadare nisi marrdhnienpecifike, q z fill me botimet eershme, vijon me intensitet dheomplekse edhe sot, pikrishtr t rrokur disa nga pamjet mashkkohore t ktij rrugtimi

kulturor, Biblioteka Kombtare,n bashkpunim me botn aka-demike dhe botues, zhvillon tri afrit ndryshme, studimore, estetike einformative, prmes konferencsshkencore Ismail Kadare: Lexi-mi dhe interpretimi, ekspozitnQytetet e Kadares, si dhe pro-

movime t disa botimeve shken-core, realizuar n rastin e 80 vjeto-rit t shkrimtarit.

Pr konferencn shkencore,Ismail Kadare: Leximi dhe in-terpretimi, biblioteka fton aka-demikt: Rexhep Ismajli, Flore-sha Dado, shkrimtarin Bashkim

Shehu, Ardian Ndreca, prof. Per-sida Asllanit, prof. as. Mark Markuetj., t cilt do marrin n shqyrtimmundsit e reja t leximit dheinterpretimit t veprs kadareane.

Nga romanet te poezia, ngadialogu te digresioni, nga shkrimite teksti, nga fiksioni te eseja, nga

botimet kritike te leximet sub-jektive, tipar i ksaj konferencmbetet n thelb sfida e prher-shme e leximit dhe interpretimit tletrsis, thuhet n njoftimin prmediat nga Biblioteka Kombtare.

Ndrsa pr ekspozitn Qytetete Kadares, synohet q prmes

titujve, pasazheve, librave poredhe imazhesh simbolike, t ndr-tohet nj nga tiparet m intere-sante t veprs s Kadares, shkri-min e Qytetit, shndrrimin e tij nnj personazh t mirfillt letrar.

Ky shkrim specifik zhvillohetfal nj procesi t prhershm rik-

thimi e rishkrimi, kompleksitetikujtese, ndrrimi e invokimi,vzhgimi dhe zbulese. Natyrshm,ekspozita Qytetet e Kadares enis rrugtimin me nj nga pam-jet m mbreslnse dhe m ndi-kuese t veprs s Kadares, sisht rrugtimi brilant n kujtesn

e qytetit t tij t lindjes, Gjitrs, q pikrisht pr kt edhe Qytet universal. M tvijon me qytetet e tjera, qln mbres jo vetm n jautorit, por sidomos n kre tij: Moska, Stambolli, TParisi etj. Kto qytete, ash

po e mendojn organizatot vijn jo thjesht t prshkpor themelore n subjektet zs apo n fatet e personazhtyre, her si qytete-kujtessi qytete-munges, her si qpushteti, her si qytete-riher si qytete-lirie.

Rivarrimi i Kodrs

Deputet e artistkundr Kumbaros:Absurde!

sht rast i paprecedent qhapet nj debat, madje edhe

politik, mbi rivarrimin e njktori. Ministrja e Kulturs, e prf-ir prej ditsh n nismn pr t

hvendosur eshtrat e piktorit Ibra-m Kodra n Tiran, ka hasur n

undrshtimin e ashpr t banorveIshmit, aty ku prehet sot piktori,

pas amanetit t ln kur u nda ngata, para dhjet vjetsh.

Deri dje, e patrhequr, ministrjakulturs Mirela Kumbaro srish kambngulur mbi eshtrat e piktorit

dhe para deputetve n Komis-nin e Jashtm. E gjendur n pre-onin e tyre, t cilt i kan krkuarogari prse kishte vendosur t zh-

ndoste eshtrat e Kodrs nga Ishmi Tiran, pohimi sht konsideruar gnjeshtr publike.

Pr t shprfillur kt fakt, dje mbrmje nga Ministria e Kul-rs sht lshuar pr mediat njtr pr tu marr si konsiderat seht fjala e fundit e piktorit. Letraht n gjuhn italiane, sipas sls avokati Fabio Granello, i ka dr-

guar kryeministrit t athershm,Sali Berishs, m 10 dhjetor 2007, kubhet me dije se amaneti i mjeshtritnnvizohet se ishte: T varroset nnj vend t bukur n Tiran, ose nDurrs. Ndonse letra duket si punurgjence, n thelb nuk anon nga e

drejta e Ministris s Kulturs, e cilanxiton aq shum pr t zhvarrosurpiktorin, kur sht nj dshir e qa-rt, e paimponuar pr nj vendimkaq emocional t Kumbaros, Pacollitdhe fondacionit Ibrahim Kodra. Siduket ky ishte argumenti, q Kum-

baro ua ka paraqitur dje deputetve,duke u thn se zotronte aktin no-terial, n t cilin, sipas saj, piktori injohur shqiptar shprehte vullnetinq t prehet n nj vend n Dur-rs ose n Tiran. Por, Ben Blushi,Deputet i PS-s, tha: Pse duhet ta

bjm pis nj njeri si Ibrahim Kodraduke u zn qeveria me autoritetetlokale? Kumbaro sht prgjigjur:Na sht treguar edhe me testa-mentin noterial t Ibrahim Kodrs,n t cilin krkon q t varroset nqytetin e Tirans ose t Durrsit

n nj vend t mir. Por, deri tanidhe nga publikimet n media shtvn re se piktori nuk ka shprehurn asnj rresht vullnetin pr vendinku donte t prehej. Por ajo q dihetprej njerzve q mbajn fondacio-nin Ibrahim Kodra, piktori ka br

nj prshkrim se ku do dshironte tprehej, e t ndrtohej memoriali i tij,q t mund t shikonte i lir, detin,Tirann, Kruj

FRD 12 Shkurt.pdf

Documents

Transcript of FRD 12 Shkurt.pdf