Øß ÃÐDoğma, canım-varlığım qədərsevdiyim Azərbaycanımmənim qibləgahımdır

Təsisçi: Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisi və Nazirlər Kabineti

www.serqqapisi.az

Qiyməti 20 qəpikGündəlik ictimai-siyasi qəzet

qapısıQəzet 1921-ci

ildən çıxır Sayı: 27 (21.179)

10 fevral 2015-ci il, çərşənbə axşamı

Fevralın 9-da Naxçıvan Biznes MərkəzindəNaxçıvan Muxtar Respublikasında 2014-cüilin yekunları və qarşıda duran vəzifələrədair müşavirə keçirilmişdir.

Müşavirədə çıxış edən Naxçıvan MuxtarRespublikasının İqtisadiyyat və Sənaye naziriFamil Seyidov demişdir ki, 2014-cü ildə dəmuxtar respublika iqtisadiyyatının bütün sa-hələr üzrə dinamik inkişafı təmin olunmuş,makroiqtisadi sabitlik qorunub saxlanılmış,

özəl bölmənin inkişafına dövlət dəstəyi davametdirilmişdir. 2004-2014-cü illərdə ümumitutumu 12 min 250 ton olan soyuducu an-barlar, tutumu 27 min ton olan uzunmüddətlivə 43 min 400 ton olan qısamüddətli taxılehtiyatı anbarları, 17 taxıl emalı müəssisəsi,222 heyvandarlıq, 64 quşçuluq, 94 arıçılıq,12 balıqçılıq, 68 bağçılıq və üzümçülük tə-sərrüfatı istifadəyə verilmişdir. Hazırda muxtarrespublikada 352 növdə məhsul istehsalolunur və 336 növdə məhsula olan tələbattamamilə yerli istehsal hesabına ödənilir.

Naxçıvan Muxtar Respublikasının KəndTəsərrüfatı naziri Elşad Əliyev demişdir ki,muxtar respublikada meliorasiya və irriqasiyatədbirlərinin gücləndirilməsi, lizinq xidmətiningenişləndirilməsi, istixana komplekslərinin,quşçuluq və balıqçılıq təsərrüfatlarının, mey-və-tərəvəz emalı müəssisələrinin işə salınmasıkənd təsərrüfatının inkişafına əlverişli şəraityaratmışdır. 2014-cü ilin məhsulu üçün sa-hələrdən 103 min ton taxıl, 41 min tondanartıq kartof, 66 min 731 ton tərəvəz, 36 minton meyvə toplanmışdır. Ötən il muxtar res-publikada kənd təsərrüfatı məhsulları isteh-salçılarına 4 milyon 920 min manat yardımvə subsidiyalar ödənilmişdir. Bütün bunlarkənd təsərrüfatının dinamik inkişafı ilə nəti-cələnmiş, bütövlükdə, kənd təsərrüfatınınümumi məhsulu 355 milyon 157 min manattəşkil etmişdir.

Azərbaycan Respublikası Mərkəzi BankıNaxçıvan Muxtar Respublikası İdarəsininsədri Səbuhi Məmmədov çıxış edərək bil-dirmişdir ki, 2014-cü ildə bank sistemindəmaliyyə sabitliyi təmin edilmiş, bank aktiv-lərinin keyfiyyət göstəriciləri məqbul həddəqorunmuşdur. Muxtar respublikanın bank vəkredit təşkilatları tərəfindən 2014-cü il ərzində54 milyon 457 min manat kredit verilmişdirki, bunun da 21 milyon 362 min manatını

qısamüddətli, 33 milyon 95 min manatınıuzunmüddətli kreditlər təşkil edir. Verilmişkreditlərin 17 milyon 956 min manatı kəndtəsərrüfatının, 5 milyon 674 min manatı sə-nayenin, 7 milyon 180 min manatı tikintinin,4 milyon 702 min manatı kommersiya sa-hibkarlığının inkişafına, 2 milyon 53 minmanatı daşınmaz əmlak alınması üçün ipo-tekaya, 16 milyon 892 min manatı digərkommunal, sosial və istehlak sahələrinə yö-nəldilmişdir. Banklar tərəfindən 2014-cü ilərzində 2244 hüquqi, 36 min 13 fiziki şəxsolmaqla, 38 min 257 müştəriyə xidmət gös-tərilmiş, 107 hüquqi, 17 min 867 fiziki şəxsolmaqla, 17 min 974 müştəriyə yeni bankhesabı açılmışdır.

Naxçıvan Muxtar Respublikası AliMəclisinin Sədri Vasif Talıbov müşavirədəçıxış edərək demişdir: “2014-cü ilin sosial-iqtisadi inkişafının yekunları bir daha göstərdiki, ölkəmizdə, eləcə də muxtar respublika-mızda əvvəlki illərdə əldə edilmiş inkişafmeyilləri qorunub saxlanmışdır. Ötən il ya-radılmasının 90 illik yubileyini təntənəli şə-kildə qeyd etdiyimiz Naxçıvan Muxtar Res-publikasında iqtisadi və sosial həyatın bütünsahələrində dinamik inkişaf təmin olunmuşdur.İqtisadi tərəqqinin əldə olunmasında sahibkar -lıq subyektlərinin özünəməxsus yeri və roluvardır. Bu barədə ümummilli liderimiz HeydərƏliyev demişdir: “Sahibkarlığın inkişaf et-

dirilməsi, sərbəst iqtisadiyyata yol verilməsi,bazar iqtisadiyyatının yaradılması bizim stra-teji yolumuzdur”. Bu gün ölkə başçısı cənabİlham Əliyevin rəhbərliyi altında sahibkarlığıninkişafı dövlət siyasətinin aparıcı istiqamət-lərindən biri kimi daim diqqət mərkəzindəsaxlanılır, iş adamlarının fəaliyyət dairəsiningenişləndirilməsi, əlverişli biznes və investisiyamühitinin formalaşdırılması istiqamətində ar-dıcıl tədbirlər görülür. Naxçıvan Muxtar Res-

publikasında da sahibkarlığın inkişafı üçüngeniş imkanlar yaradılıb. Bunun nəticəsidirki, ötən il Ümumi Daxili Məhsulda özəl böl-mənin payı 87 faizi ötmüşdür”.

Qeyd olunmuşdur ki, daxili bazarın qo-runması və yerli istehsalın inkişafı sahəsindəson illər həyata keçirilən məqsədyönlü təd-birlərin nəticəsi olaraq, muxtar respublikadaməşğulluq səviyyəsi yüksəlmiş, əhali tələ-batının yerli istehsal hesabına ödənilməsiimkanları daha da artmışdır. Lakin bu im-kanlardan, yaradılmış şəraitdən bəzən lazımisəviyyədə istifadə olunmur, müəssisələrinyaradılmasına dövlət maliyyə dəstəyi göstə-rilərkən layihələr düzgün qiymətləndirilmir,eləcə də xammal və istehlak bazarı amillərinəzərə alınmır.

Ali Məclisin Sədri aid dövlət orqanlarınakonkret tapşırıqlar verərək demişdir: “MaliyyəNazirliyi növbəti ilin dövlət büdcəsində nəzərdətutulmuş vəsaitlərin müvafiq orqanlar tərəfindənsəmərəli və təyinatına uyğun istifadəsinə nə-zarəti gücləndirməli, aid dövlət strukturlarıisə dövlət büdcəsinin vəsaitindən qənaətlə is-tifadə olunmasına çalışmalıdırlar. Həyata ke-çirilən maliyyə əməliyyatlarının nağdsız he-sablaşmalar vasitəsilə aparılmasına üstünlükverilməlidir. Nağdsız ödənişlərin həcmininartırılmasında böyük əhəmiyyət daşıyan POS-terminallardan səmərəli istifadənin təmin olun-ması məqsədilə Mərkəzi Bankın Naxçıvan

Muxtar Respublikası İdarəsi və Vergilər Na-zirliyi fəaliyyətlərini gücləndirməlidirlər.

Daxili bazarın qorunması, məşğulluq sə-viyyəsinin yüksəldilməsi məqsədilə İqtisa-diyyat və Sənaye Nazirliyi yerli xammal vəəmək resurslarından səmərəli istifadə etməkləyeni istehsal müəssisələrinin yaradılmasınıbundan sonra da diqqət mərkəzində saxla-malıdır. Təklif olunmuş biznes-planların qiy-mətləndirilməsinə məsuliyyətlə yanaşılmalıdır.

Satış bazarı olan və yerli təsərrüfatçılıq ənə-nələrinə əsaslanan kiçik sahibkarlıq subyekt-lərinin yaradılmasına üstünlük verilməli, busahədə muxtar respublikanın bütün şəhər vərayonlarının imkanlarından istifadə olunma-lıdır. Sahibkarlıq subyektlərinin normal fəa-liyyətinə mənfi təsir göstərən amillər cidditəhlil olunmalıdır. Nazirlik sahibkarlıq sub-yektləri ilə müvafiq dövlət orqanları arasındafəaliyyətin əlaqələndirilməsinə nail olmalıdır.Yeni yaradılan müəssisələrin fəaliyyətininstimullaşdırılması məqsədilə qanunamüvafiqgüzəştlərin tətbiq olunması nəzərdən keçi-rilməli, sənədləşmə zamanı yol verilən bü-rokratik əngəllərə son qoyulmalı, əsassızmüdaxilə halları aradan qaldırılmalıdır. Əd-liyyə Nazirliyi sahibkarlıq sahəsində yoxla-maların məlumat reyestrinin qanunvericiliyəuyğun aparılmasını təmin etməlidir”.

Qeyd olunmuşdur ki, sahibkarlığın inki-şafının dəstəklənməsi nəticəsində muxtarrespublikada sahibkarlar təbəqəsi formalaş-mışdır. Bunun nəticəsidir ki, dövlətin maliyyədəstəyi ilə yanaşı, sahibkarların şəxsi vəsaitlərihesabına investisiya qoyuluşlarının həcmidə ilbəil artır. İqtisadiyyat və Sənaye Nazirliyiiqtisadi inkişafın üstün istiqamətlərinə uyğunyeni layihələrin icra edilməsinə diqqətiartırmalı, kreditlərin daha çox real sekto runinkişafına yönəldilməsi təmin edilməli,

Naxçıvan Muxtar Respublikasında 2014-cü ilin yekunlarıvə qarşıda duran vəzifələrə dair müşavirə keçirilmişdir

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin2015-ci il 9 fevral tarixli Sərəncamı ilə Azərbaycan Respubli-kasında vergi sisteminin inkişafında xüsusi xidmətlərinə görəAzərbaycan Respublikası Vergilər Nazirliyinin bir qrup əməkdaşıtəltif edilmişdir. Təltif olunanlar arasında Naxçıvan MuxtarRespublikası Vergilər Nazirliyinin əməkdaşları da vardır.

3-cü dərəcəli “Vətənə xidmətə görə” Azərbaycan Respublikasının ordeni ilə

Mahmudov Əli Muxtər oğlu

“Vergi orqanlarında xidmətdə fərqlənməyə görə”1-ci dərəcəli Azərbaycan Respublikasının medalı ilə

Hacıyev Qurban Şükür oğlu

“Vergi orqanlarında xidmətdə fərqlənməyə görə” 2-ci dərəcəli Azərbaycan Respublikasının medalı ilə

Hüseynov Kamran Muxtar oğlu

“Vergi orqanlarında xidmətdə fərqlənməyə görə” 3-cü dərəcəli Azərbaycan Respublikasının medalı ilə

İbrahimov Naib Lətif oğlu

Ardı 2-ci səhifədə

Azərbaycan Respublikasının Pre-zidenti İlham Əliyev fevralın 9-daRusiya Federasiyası Federal MəclisininDövlət Dumasında Kommunist Par-tiyası fraksiyasının sədri Gennadi Zü-qanovun başçılıq etdiyi nümayəndəheyətini qəbul edib.

Görüşdə Azərbaycan Respublikasıilə Rusiya Federasiyası arasında iki-tərəfli münasibətlərin müxtəlif isti-qamətlərdə, o cümlədən parlament -lərarası və beynəlxalq əməkdaşlıq sa-hələrində uğurla inkişaf etdiyi vur-ğulandı. Ölkə lərimiz arasında stratejitərəfdaşlıq əlaqələrinin bundan sonrada dərinləşəcəyinə və möhkəmlənə-cəyinə əminlik ifadə olundu, əməkdaşlığımızın müxtəlif sahələri ilə bağlı fikir mübadiləsi aparıldı.

Gennadi Züqanov Rusiya Federasiyası Kommunist Partiyasının xatirə ordenini Prezident İlham Əliyevə təqdim etdi.* * *

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev fevralın 9-da Avropa Stolüstü Tennis Birliyinin prezidentiRonald Krameri qəbul edib.

Rəsmi xronika

2

kənd təsərrüfatı sahəsində yaradılması nəzərdətutulan layihələrin maliyyələşdirilməsinə üs-tünlük verilməlidir.

“Sahibkarların fəaliyyətinin səmərəli təşkiliüçün onlara təkcə maliyyə dəstəyinin göstə-rilməsi ilə kifayətlənmək olmaz”, – deyənAli Məclisin Sədri bildirmişdir ki, müvafiqsahədə uğur qazanmaq üçün sahibkarlara,xüsusilə fiziki şəxslərə zəruri iqtisadi biliklərinverilməsi də lazımdır. İqtisadiyyat və SənayeNazirliyi Sahibkarlar Konfederasiyası ilə bir-likdə Biznes Mərkəzinin imkanlarından isti-fadə edərək sahibkarların maarifləndirilməsi,onlara beynəlxalq təcrübənin öyrədilməsi iləbağlı müxtəlif kurs və treninqlərin təşkilinədiqqəti artırmalıdır. Əmək və Əhalinin SosialMüdafiəsi Nazirliyi Vergilər Nazirliyi vəDövlət Sosial Müdafiə Fondu ilə birlikdəbütün işçilərlə işəgötürənlər arasında əməkmüqavilələrinin bağlanmasına diqqət yetir-məlidir. Hər bir sahibkar tabeliyində çalışanişçilər üçün normal iş və istirahət şəraitininyaradılmasına, xüsusilə istehsal müəssisələ-rində əməyin təşkili və təhlükəsizlik qayda-larına əməl olunmasına nəzarət etməlidir.

Ali Məclisin Sədri demişdir: “Muxtar res-publikanın sosial-iqtisadi inkişafında banksektorunun rolu xüsusi əhəmiyyətə malikdir.Mərkəzi Bankın Naxçıvan Muxtar Respub-likası İdarəsi 2015-ci ildə əhalinin maliyyəresurslarına və bank xidmətlərinə çıxış im-kanlarının daha da yaxşılaşdırılması üçünmaliyyə vasitəçiliyini genişləndirməli, təklifolunan xidmətlərin keyfiyyəti yüksəldilməlidir.Bank və kredit təşkilatları tərəfindən real iq-tisadiyyata, xüsusilə kənd təsərrüfatına dahaböyük həcmdə kreditlərin ayrılması, həmçininonların çoxsahəli olması təmin edilməlidir”.

Daxili bazarda süni qiymət artımının qar-şısının alınması məqsədilə İqtisadiyyat vəSənaye Nazirliyi, Kənd Təsərrüfatı Nazirliyivə yerli icra hakimiyyəti orqanlarına tapşı-rılmışdır ki, kənd təsərrüfatı və emal müəs-sisələrinin istehsal etdikləri məhsullarınbirbaşa istehsalçılar tərəfindən satışına şəraityaradan yarmarkaların təşkilini cari ildə dədavam etdirsinlər. Yerli istehsalın qorunma-sının, həmçinin istehlak bazarının keyfiyyətliməhsullarla təchiz olunmasının vacibliyinivurğulayan Ali Məclisin Sədri aid qurumlaratapşırıqlar verərək demişdir: “Dövlət GömrükKomitəsi idxal-ixrac əməliyyatlarının möv-sümə uyğun olaraq tənzimlənməsini davametdirməli, sərhəd-buraxılış məntəqələrindəsanitariya və karantin mühafizəsi üçün təd-birlər müasir tələblər səviyyəsində təşkilolunmalıdır. İqtisadiyyat və Sənaye NazirliyiDövlət Gömrük Komitəsi ilə birlikdə daxilibazarın yerli məhsullarla təminatı istiqamə-tində ardıcıl tədbirlər görməli, idxala nəzarətolunmalı, yerli məhsulların keyfiyyəti yük-səldilməlidir. Eyni zamanda xarici ticarət iş-tirakçıları olan sahibkarlıq subyektləri iləəməkdaşlıq daha da artırılmalıdır. Standart-laşdırma, Metrologiya və Patent üzrə DövlətKomitəsi istehsal olunmuş məhsulların key-fiyyətinin yoxlanılması işini mütərəqqi təc-rübələrdən istifadə etməklə davam etdirməli,sağlamlıq üçün zərərli məhsulların satışınayol verilməməlidir”.

Ali Məclisin Sədri demişdir: “2015-ci il“Kənd təsərrüfatı ili” elan olunmuşdur. Əha-linin ərzaq məhsulları ilə təmin olunması,emal müəssisələrinin xammal təchizatındakırolu, eləcə də əhalinin əksər hissəsinin kənd -lərdə məskunlaşması və aqrar sektorda ça-lışması nəzərə alınaraq kənd təsərrüfatınıninkişafı hər zaman diqqət mərkəzində saxla-nılıb. Dövlət fermerlər üçün bir sıra güzəştlərmüəyyən edib. Bununla yanaşı, müvafiq qu-

rumlar da kənd təsərrüfatında məhsuldarlığıartırmaq üçün məhsul istehsalçılarına yaxındanköməklik göstərməli və mütəxəssis məslə-hətləri verməlidirlər. Əkinəyararlı torpaq sa-hələrindən səmərəli istifadə etmək üçün KəndTəsərrüfatı Nazirliyi və yerli icra hakimiyyətiorqanları bitkiçilik məhsullarının rayonlarüzrə yerli şəraitə uyğun əkilməsi, növbəliəkin sisteminin tətbiqi və torpaqların mün-bitliyinin artırılması ilə əlaqədar yerlərdə

mütəmadi olaraq maarifləndirici tədbirlərtəşkil etməlidirlər. Sənayedə olduğu kimi,kənd təsərrüfatında da innovasiyaların tətbiqitəşviq edilməlidir. Yeni texnologiyaların, su-varma və əkin üsullarının, qabaqcıl təcrübəninkənd təsərrüfatında tətbiqinə diqqət göstə-rilməli, keyfiyyətli toxum sortlarından istifadəolunmalı, Ümumi Daxili Məhsul istehsalındakənd təsərrüfatının payı artırılmalıdır. Torpağınmünbitliyini artırmaq və yüksək məhsuldarlıqəldə etmək məqsədilə əkin zamanı torpaqaltına qidalandırıcı gübrələrin vaxtında vənormalara uyğun verilməsinə nəzarət olun-malı, “Naxçıvan Aqrolizinq” Açıq SəhmdarCəmiyyəti və yerli icra hakimiyyəti orqanlarıgübrələrin istehsalçılara vaxtında çatdırıl-masını təmin etməlidirlər”.

Dövlət Meliorasiya və Su Təsərrüfatı Ko-mitəsinə tapşırılmışdır ki, yerli icra haki-miyyətləri ilə birlikdə suvarma suyu ilə təc-hizatı yaxşılaşdırmaq məqsədilə mövcud suanbarları və sututarlarının doldurulmasınıtəmin etsinlər. Əkin sahələrini su ilə təminetmək, eləcə də su itkisinin qarşısını almaqüçün su bölgüsünə mütəmadi nəzarət edilməli,sudan səmərəli istifadə olunmalı, kanal vəarxların təmizlənməsi və bərpası vaxtındaaparılmalıdır. Eroziya və şoranlaşmanın qar-şısının alınması üçün kompleks təsərrüfat,aqrotexniki, meliorativ tədbirlər davametdirilməlidir.

Ali Məclisin Sədri qeyd etmişdir ki, kəndtəsərrüfatı və ərzaq məhsullarının ixrac po-tensialının artırılması diqqət mərkəzində sax-lanılmalıdır. İqtisadiyyat və Sənaye NazirliyiKənd Təsərrüfatı Nazirliyi ilə birlikdə əhalininərzaq məhsullarına olan tələbatının yerli is-tehsal hesabına ödənilməsinə nəzarəti artır-maqla yanaşı, tələbatdan artıq istehsal edilmişməhsulların ixracı sahəsində də müvafiq işaparmalıdır. İqtisadiyyat və Sənaye NazirliyiKənd Təsərrüfatı Nazirliyi və yerli icra ha-kimiyyəti orqanları ilə birlikdə mövsüm döv-ründə məhsulun anbarlar tərəfindən alınmasınıtəşkil etməli, yaradılan süni maneələri aradanqaldırmalıdır. Eyni zamanda istixana kom-plekslərinin yaradılması və fəaliyyətinin ge-nişləndirilməsi üçün də müvafiq işlər görül-məlidir. Heyvandarlıq məhsulları ilə təchizatı

yaxşılaşdırmaq məqsədilə İqtisadiyyat vəSənaye Nazirliyi, Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi,Dövlət Baytarlıq Xidməti, “Naxçıvan Aqro-lizinq” Açıq Səhmdar Cəmiyyəti və yerliicra hakimiyyəti orqanları yeni cins heyvandar -lıq komplekslərinin yaradılması və inkişafınaxüsusi diqqət yetirməlidirlər. Quşçuluq, ba-lıqçılıq və arıçılıq təsərrüfatlarının inkişafıistiqamətində səylər artırılmalıdır. DövlətBaytarlıq Xidməti heyvanlar arasında müxtəlif

xəstəliklərin qarşısını almaq məqsədilə epi-zootiya və peyvəndləmə tədbirlərini güclən-dirməli, mal-qaranın cins tərkibinin yaxşı-laşdırılması üçün süni mayalanma tədbirlərininəhatə dairəsini genişləndirməlidir. Ekologiyavə Təbii Sərvətlər Nazirliyi qoruyucu meşəzolaqlarının salınmasını davam etdirməli,yaşıllıqların mühafizəsi və bərpası tədbirlərinədiqqəti artırmalıdır. Muxtar respublikanınflora və faunasının qorunması istiqamətindətədbirlər gücləndirilməlidir.

Dövlət Şəhərsalma və Arxitektura Komitəsiayrılan maliyyə vəsaitindən səmərəli istifadənitəmin etməli, həyata keçirilən tikinti-abadlıqişlərinin keyfiyyətinə nəzarəti artırmalıdır.İnşaat işlərinin yerinə yetirilməsində yerliistehsal məhsullarına üstünlük verilməli, key-fiyyətsiz materiallardan istifadənin qarşısıalınmalıdır. Əlavə xərclərə və vaxtındanəvvəl təmir işlərinə yol verilməməsi üçünkommunikasiya xətlərinin çəkilişi ilə məşğulolan təşkilatların fəaliyyətində əlaqələndirməvə ardıcıllıq təmin olunmalıdır. Tikinti sek-torunda bədbəxt hadisələrin qarşısının alınmasıüçün işçilərin fərdi və xüsusi mühafizə vasi-tələri ilə təchiz olunması, texniki təhlükəsizlikqaydaları barədə təlimatlandırılması nəzarətdəsaxlanılmalıdır.

Ali Məclisin Sədri rabitə, nəqliyyat vəenergetika sahələri üzrə də konkret tapşırıqlarverərək demişdir ki, Rabitə və Yeni Tex-nologiyalar Nazirliyi muxtar respublikadauniversal telekommunikasiya və poçt xid-mətlərinin inkişafı, simsiz internetin əhatədairəsinin genişləndirilməsi üçün səyləriniartırmalı, aidiyyəti orqanlarla birlikdə elek-tron hökumətin təşkili istiqamətində müvafiqişləri başa çatdırmalıdır. Nəqliyyat Nazirliyimuxtar respublikanın bütün yaşayış mən-təqələrində rahat gediş-gəlişi təmin etməkməqsədilə xidmətin keyfiyyətinin yüksəl-dilməsinə diqqəti artırmalı, mövcud nəq-liyyat infrastrukturunun təkmilləşdirilməsiüçün müvafiq işlər görməlidir. Dövlət Ener-getika Agentliyi və “Naxçıvanqaz” İstehsalatBirliyi enerjidaşıyıcılarından qənaətlə isti-fadəni təmin etmək üçün tədbirləri davametdirməlidirlər.

Daşınmaz Əmlakın Dövlət Reyestri Xid-

mətinə tapşırılmışdır ki, muxtar respublikanınkənd yaşayış məntəqələrində mütəmadi olaraqqrafik əsasında səyyar xidmətlər göstərilməsinidavam etdirsin. Dövlət Baş Sığorta Agentliyisığorta fəaliyyətinin canlandırılması, əhalininsığortaya olan etibarının artırılması üçün bü-rokratik əngəlləri aradan qaldırmalıdır. DövlətStatistika Komitəsi muxtar respublikanın so-sial-iqtisadi inkişafı ilə bağlı təhlili materi-alların hazırlanaraq kütləvi informasiya va-sitələrində verilməsini bundan sonra da davametdirməlidir.

Vurğulanmışdır ki, yerli icra hakimiyyətiorqanları əkinəyararlı torpaq sahələrindənsəmərəli istifadəni diqqət mərkəzində sax-lamalı, salınmış yaşıllıqlara vaxtında aqro-texniki qulluq göstərilməsini təmin etməli-dirlər. Yerlərdə abadlıq işlərinin keyfiyyətinənəzarət gücləndirilməli, tullantılar vaxtındadaşınmalı, istifadəyə verilmiş obyektlərinnormal fəaliyyəti ilə yanaşı, onların qorun-masına da qayğı göstərilməli, müəssisə vətəşkilatlarda nizam-intizam gücləndirilməlidir.Şəhər və rayonlarda vətəndaşların müraciət-lərinə vaxtında və qanuni şəkildə baxılmasıtəmin edilməlidir.

Təhsilin və elmin inkişafına xüsusi diqqətyetirilməsinin vacibliyini bildirən Ali MəclisinSədri demişdir: “Təhsil Nazirliyi təhsilmüəssisələrində tədrisin keyfiyyətinə nəzarətigücləndirməli, fənn laboratoriyalarından vəinformasiya texnologiyalarından səmərəliistifadə olunmalıdır. Bədən tərbiyəsi dərs-lərinin idman zallarında keyfiyyətli keçiril-məsinə nəzarət olunmalıdır. Azərbaycantarixi və mədəniyyəti ilə bağlı dərslərin təş-kilində muzeylərlə təhsil müəssisələri ara-sında yaradılmış interaktiv əlaqədən səmərəliistifadə edilməlidir. Azərbaycan Milli ElmlərAkademiyasının Naxçıvan Bölməsi aparılanelmi tədqiqatların səmərəliliyinə diqqəti ar-tırmalı, elmin istehsalatda və səhiyyədə tət-biqi, iqtisadi səmərə verməsi istiqamətindəmüvafiq işlər aparmalı, gənc tədqiqatçılarınyetişdirilməsi işində ardıcıllığı təmin etmə-lidir. Ali təhsil müəssisələri gənclərin elmi-tədqiqat işlərinə cəlb edilməsi səviyyəsiniyüksəltməli, elmi dərəcəli kadrların hazır-lanmasına, dissertasiya şuralarında müdafiəolunan elmi işlərin keyfiyyətinə diqqəti ar-tırmalıdırlar. Müvafiq ixtisaslar üzrə tədrisvə elmi-metodik vəsaitlərin elmi şuralardaaid mütəxəssislərin iştirakı ilə müzakirəsitəmin olunmalıdır. Tədris və istehsalat təc-rübələrinin keçirilməsində muxtar respub-likanın müvafiq müəssisələrinin bazasındanvə imkanlarından səmərəli istifadə edilmə-lidir. Müəllim hazırlığı ilə məşğul olan alitəhsil müəssisələri pedaqoji kadr hazırlığıişini məktəblərlə uzlaşdırmalıdırlar”.

Müşavirədə Səhiyyə Nazirliyinə rayonmərkəzi xəstəxanalarının, eləcə də kəndtibb müəssisələrinin kadr təminatının yax-şılaşdırılması məqsədilə müvafiq tədbirlərgörməsi tapşırılmış və qeyd olunmuşdurki, nazirlik tibbi heyətin ixtisasartırma kurs-larına göndərilməsini, eləcə də rayonlardamüvafiq kursların təşkil olunmasını təminetməli, səhiyyə xidmətinin səviyyəsini yük-səltməlidir. Sağlamlığın qorunması və sağ-lam həyat tərzinin təşviqi ilə bağlı maarif-ləndirici tədbirlər həyata keçirilməlidir.Tibbi xidmətlərin keyfiyyətinin yüksəldil-məsi üçün profilaktika, ilkin tibbi yardımvə müalicə xidmətləri təkmilləşdirilməli,xüsusilə ilkin tibbi yardım sistemi inkişafetdirilməlidir. İstehsal olunan məhsulun,göstərilən xidmətin keyfiyyəti gigiyeniktələblərə əməl olunmasından da asılıdır.

Ardı 3-cü səhifədə

3Bu baxımdan Səhiyyə Nazirliyi öz səlahiy-yətləri daxilində sanitar-gigiyenik şəraitənəzarət etməli, xüsusilə ərzaq istehsalı müəs-sisələrində və vətəndaşlarla birbaşa ünsiyyətdəolan xidmət obyektlərindəki işçi heyətinintibbi baxışdan keçməsinə diqqəti artırmalıdır.

Ali Məclisin Sədri demişdir: “Mədəniyyətvə Turizm Nazirliyi fəaliyyətində ciddi dönüşyaratmalı, tabeliyində olan müəssisə və təş-kilatlarda kadrların düzgün yerləşdirilməsinəvə intizama riayət olunmasına nəzarəti artır-malıdır. Təhsil müəssisələri ilə muzeylər ara-sında interaktiv əlaqənin səmərəli təşkili məq-sədilə muzeylərdə zəruri şərait yaradılmalı,muzey bələdçilərinin qaydalara əməl etmələrivə aid sahə üzrə məlumat bazasını mənimsə-mələri təmin edilməlidir. Gənclər və İdmanNazirliyi muxtar respublikada olan idmanqurğu və obyektlərindən, eyni zamanda olim-piya-idman komplekslərindən istifadəyə vəonların qorunub saxlanılmasına diqqəti artır-malıdır. İdman federasiyalarında gənclər və-tənpərvərlik ruhunda tərbiyə olunmalıdırlar.

Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Na-zirliyi muxtar respublikada əhalinin səmərəliməşğulluğunun inkişafına yönəldilən tədbirləridavam etdirməli, əmək bazarında tələb vətəklifin real vəziyyətinin qiymətləndirilməsiüçün təhlillər aparmalı, peşə hazırlığını əməkbazarının dəyişən tələblərinə uyğunlaşdırmalı,əlillərin məşğulluğunun təmin edilməsinənail olmalıdır. Ailə, Qadın və Uşaq Problemləriüzrə Dövlət Komitəsi aid təşkilatlarla birlikdəsağlamlıq imkanları məhdud uşaqların təhsilə

cəlb olunması üçün nəzərdə tutulmuş tədbirləriicra etməli, ailə, qadın və uşaqlarla bağlıməlumat bazasını təkmilləşdirməli, qadınlarınsağlamlıqlarının qorunması istiqamətindəmaarifləndirici tədbirləri davam etdirməlidir.Dövlət Sosial Müdafiə Fondu elektron xid-mətlərin tətbiqi, o cümlədən məcburi dövlətsosial sığorta haqlarının “Onlayn ödəmə”rejimində həyata keçirilməsi və avtomatlaş-dırılmış pensiya təyinatı ilə bağlı maariflən-dirmə işlərini gücləndirməlidir”.

Müşavirədə hüquq-mühafizə orqanlarınamaarifləndirmə və profilaktika tədbirlərinindavam etdirməsi, nizam-intizamın daha damöhkəmləndirməsi, ictimai asayişin və sa-bitliyin qorunmasına diqqətin artırılması ba-rədə müvafiq tapşırıqlar verilmişdir. Bildi-rilmişdir ki, Daxili İşlər Nazirliyi əhaliyəmüvafiq xidmətlərin səyyar qaydada həyatakeçirilməsini təmin etməli, şəxsi heyətin pe-şəkarlığını artırmalıdır. Fövqəladə Hallar Na-zirliyi tikintiyə dövlət nəzarətinin qanunve-riciliyə uyğun həyata keçirilməsinə nailolmalı, qeyri-yaşayış sahələrinin icbari sığor -taya cəlb olunmasını təmin etməlidir. ƏdliyyəNazirliyi məhkəmə qərarlarının icrasına nə-zarəti artırmalı, hüquqi aktların reyestrinitəkmilləşdirməlidir. Dövlət Miqrasiya Xidmətiəmək miqrasiyası sahəsində maarifləndirmətədbirlərini gücləndirməli, qanunsuz fəaliy-yətlə məşğul olan əcnəbilərlə profilaktik təd-birləri davam etdirməlidir.

Qeyd olunmuşdur ki, Dövlət QulluğuMəsələləri üzrə Komissiya dövlət qulluqçu -

larının elektron reyestrinin yaradılmasınıbaşa çatdırmalı, dövlət orqanlarında kadrlarlaişi gücləndirməli, dövlət qulluğuna qəbulimtahanlarının dövriliyini təmin etməlidir.Kütləvi informasiya vasitələri mətbuatın ic-timai nəzarət funksiyasını gücləndirməli,muxtar respublikanın inkişafında yaxındaniştirak etməlidirlər.

Ali Məclisin Sədri müşavirəyə yekun vu-raraq demişdir: “Ümumilikdə, 2014-cü ilinnəticələri deməyə əsas verir ki, 2015-ci ildəqarşıya qoyulmuş bütün vəzifələr icra edilə-cəkdir. Bunun üçün isə hər bir dövlət orqanıvə sahibkarlıq subyekti daha səylə çalışmalı,üzərlərinə düşən vəzifələri layiqincə yerinəyetirməlidirlər”.

Naxçıvan Muxtar Respublikasının yara-dılmasının 91-ci ildönümünün tamam ol-masını bildirən Ali Məclisin Sədri bu mü-nasibətlə muxtar respublika əhalisini təbriketmiş və qeyd olunan sahələrdə fəaliyyətintəşkilində müşavirə iştirakçılarına uğurlararzulamışdır.

Sonra Ali Məclisin Sədri yeni istehsal vəxidmət sahələrinin yaradılması üçün 6 sa-hibkara güzəştli kreditlərin çeklərini təqdimetmişdir. Bu kreditlər məhsulların istehsalıvə ixracı müəssisəsinin, məsaməli beton is-tehsalı, iaşə obyektinin, elektrik açarları is-tehsalı sahəsinin, eləcə də maldarlıq və hey-vandarlıq təsərrüfatlarının yaradılmasına sərfolunacaqdır.

Tədbir iştirakçıları Naxçıvan Muxtar Res-publikasının 2014-cü ildəki sosial-iqtisadi

inkişafından bəhs edən filmə baxmışlar.Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali

Məclisinin Sədri Vasif Talıbov və müşavirəiştirakçıları Biznes Mərkəzinin sərgi salonundamuxtar respublikada istehsal olunan müxtəlifnövdə ərzaq və sənaye məhsullarının, eləcədə sənətkarlıq nümunələri və əl işlərininsərgisi ilə tanış olmuşlar.

Ali Məclisin Sədri Naxçıvan AvtomobilZavodunda istehsal olunan avtomobillərə dəbaxmışdır. Bildirilmişdir ki, 2010-cu ildənfəaliyyətə başlayan zavodda 12 modeldəminik və yük avtomobilləri istehsal olunur.

Qeyd olunmuşdur ki, bütövlükdə, sərgidə90 müəssisənin 129 növdə və 652 çeşiddəməhsulu nümayiş olunur. Həyata keçirilənməqsədyönlü tədbirlər istehsal olunan məh-sulların sayının və çeşidlərinin artmasınasəbəb olmuş, 1995-ci ildən ötən dövrdəmuxtar respublikada 812 yeni istehsal müəs-sisəsi yaradılmışdır. Bu sahədə həyata keçiriləntədbirlərin nəticəsidir ki, son 10 ildə ÜmumiDaxili Məhsul istehsalı 10,3 dəfə, sənayeməhsulunun həcmi 34,9 dəfə, kənd təsərrü-fatının ümumu məhsulu 4,6 dəfə, əsas kapitalayönəldilən investisiyalar 11,5 dəfə, xarici ti-carət dövriyyəsi 13,2 dəfə, o cümlədən ixracınhəcmi 78 dəfə artmışdır. Təkcə 2014-cü ildəNaxçıvan Muxtar Respublikasında 47 yeniistehsal və xidmət sahəsi fəaliyyətə başlamış,3805 yeni iş yeri açılmışdır.

Naxçıvan Muxtar Respublikası

Ali Məclisinin mətbuat xidməti

Naxçıvan Mux-tar Respublikası AliMəclisinin Sədriyanında DövlətQulluğu Məsələləriüzrə Komissiya tə-rəfindən 15 sen -tyabr 2014-cü il ta-rixdə inzibati vəzifələrin altıncı-yeddinci təsnifatına uyğunolaraq, 340 vakant yerin tutulması məqsədilə elan edilmişmüsabiqədə iştirak etmək üçün 439 namizəd sənəd təqdimetmişdi. Müsabiqədə müvəffəqiyyət qazanaraq dövlət or-qanlarında müvafiq vəzifələrə təyin olunmuş dövlət qul-luqçularının fevral ayının 9-da Naxçıvan şəhərindəki DövlətBayrağı Muzeyində andiçmə mərasimi keçirilib. 72 nəfərdövlət qulluqçusu and içdikdən sonra andın mətnini imza-layıblar, onlara dövlət qulluqçularının andiçmə vərəqələritəqdim edilib. Tədbirdə çıxış edən Naxçıvan Muxtar RespublikasıAli Məclisinin Sədri yanında Dövlət Qulluğu Məsələləriüzrə Komissiyanın sədri Etibar Musayev bildirib ki, Azər-baycanda müasir dövlət qulluğu sisteminin formalaşdı-rılması ümummilli lider Heydər Əliyevin adı ilə bağlıdır.Ulu öndərimiz demokratik, hüquqi və dünyəvi dövlət qu-ruculuğunu daim diqqət mərkəzində saxlayıb, ölkəmizdədövlət qulluğu sahəsində aparılan islahatların ən mühümnəticələrindən biri kimi 2000-ci ildə “Dövlət qulluğuhaqqında” Qanun qəbul edilib. Bu qanunla Azərbaycandadövlət qulluğu sahəsində vahid dövlət siyasətinin forma-laşdırılmasının əsası qoyulub, bu sahədə kadr siyasətininəsas prinsipləri, dövlət qulluqçularının cəmiyyətdəki yerimüəyyənləşdirilib. Qeyd olunub ki, ölkəmizdə “Dövlət qulluğu haqqında”Qanunun qəbulundan sonra onun icrasını təmin etmək vətətbiqi mexanizmini yaratmaq üçün normativ aktlar qəbuledilib, müxtəlif əsasnamə və qaydalar təsdiq olunub.Həmçinin dövlət qulluğuna qəbul üçün müsabiqənin keçi-rilməsi, sınaq müddəti ilə staj keçilməsi, dövlət qulluqçularınınattestasiyası, icbari sığortası, hakimiyyət səlahiyyətinin ic-rasına, qulluq stajına, ixtisas dərəcəsinə görə vəzifə maaşınaəlavə haqqın verilməsi kimi məsələlər nizama salınıb,inzibati və yardımçı vəzifələrin Təsnifat Toplusu təsdiqedilib. Etibar Musayev gənc dövlət qulluqçularının nəzərinəçatdırıb ki, Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisi Səd-rinin 2008-ci il 22 aprel tarixli Fərmanı ilə Naxçıvan MuxtarRespublikası Ali Məclisinin Sədri yanında Dövlət QulluğuMəsələləri üzrə Komissiya yaradılıb. Komissiyanın yara-dılmasında əsas məqsəd dövlət qulluğu sahəsində qəbuledilmiş normativ-hüquqi aktların tətbiqinin təşkil edilməsi,dövlət qulluğu üçün kadrların müsabiqə əsasında seçilməsi,yerləşdirilməsi, dövlət qulluqçularının əlavə təhsili, attes-tasiyası və sosial müdafiəsi sahəsində, həmçinin dövlətqulluğu ilə bağlı digər məsələlərin qanunvericiliklə həyatakeçirilməsini təmin etməkdir. Muxtar respublikamızda buistiqamətdə həyata keçirilən tədbirlər dövlət qulluqçularınınməsuliyyətini artırmaqla yanaşı, sivil, demokratik və vətəndaşcəmiyyətinin tələblərinə uyğun dövlət idarəçiliyi sistemininqurulmasına səbəb olub. Komissiya sədri muxtar respublikanın müxtəlif idarə,müəssisə və təşkilatlarında dövlət qulluğuna qəbul ediləngənclərə dövlətçiliyimizin qorunmasında, onlara müraciətedən vətəndaşlara yüksək səviyyədə xidmət göstərilməsindəuğurlar arzulayıb. Sonda xatirə şəkli çəkdirilib.

- Muxtar MƏMMƏDOV

Dövlət qulluqçuları and içiblər

Ekoloji problemlərin ciddi fəsadlarayol açacağı insanlar tərəfindən hər zamanetiraf olunsa da, bu məsələnin həllinə dün-yada hələ də kifayət qədər ciddi yanaşılmır.Ekologiya məsələləri bəşəri xarakter da-şıyır. Yalnız dünyanın ağıllı xalqları buproblemlərin həllinə müəyyən qədər töhfəverə bilirlər. Ancaq təbiətə belə töhfəninverilməsində ekologiya amilinə yanaşmanında böyük təsiri var. Çünki ekologiya de-dikdə, sadəcə, ağaclar, meşələr, yaşıllıqlarbaşa düşülmür. Ümumilikdə, torpaq, su,Günəş, yaşıllıqlar, canlılar və sairin vəhdəti(inkişafı) nəzərdə tutulur. Buna görə dəətraf mühitin qorunmasında insanlardaekoloji təfəkkürün düzgün formalaşdırıl-ması mühüm şərtdir. Elmi ədəbiyyatdadaha çox “ekoloji şüur” kimi istifadəolunan bu termin ictimai və fərdi şüuruntəbiətə münasibətdə etik davranış xüsu-siyyətlərini özündə əks etdirir. Bu kon-tekstdə ölkə başçısı cənab İlham ƏliyevinAzərbaycanda ekoloji şüur və mədəniyyətinəsaslı şəkildə inkişaf etdirilməsi baxımındansöylədiyi fikirlər iqtisadi-siyasi strategiyaaspektindən çox əhəmiyyətlidir: “Biz ciddiekoloji tədbirlər görürük. İlk növbədə,ona görə ki, ekoloji vəziyyətin yaxşı olma -ması insanlara mənfi təsir göstərməsin.Təmiz hava, təmiz su, təmiz ətraf mühit –biz bütün bunları ona görə edirik ki, in-sanların sağlamlığını qoruyaq. Yəni busahəyə ciddi diqqət göstərilməlidir”. Bufikir yüksək səviyyədə elmi təhlilə ehtiyacduyulan vacib tezislərdəndir və müasirekoetikanın inkişafına böyük təsir göstərmişamerikalı alim Aldo Leopoldun “torpaqetikası” tezisləri çərçivəsində təhlil olunabilər. Belə ki, Leopoldun torpaq etikasıanlayışında torpağa sırf ərazi deyil, insan,bitki və heyvanların həyat tsiklini davametdirməyə imkan verən enerji mənbəyikimi yanaşılır. Ümumilikdə, yuxarıda de-yilən tezislərə belə yanaşma ortaya qoymaqolar ki, ekoloji təfəkkür insanın ətraf mü-hitdən asılılığının dərkidir. İndi isə bu təfəkkürə istinad edərəkmuxtar respublikada həyata keçirilən ekolojisiyasətin mahiyyətinə varmağa çalışaq.Kəskin kontinental iqlimə malik regionunonsuz da az örtüyə malik yaşıllıqlarınınsahəsi ötən əsrin sonlarında məlum sə-bəblərə görə daha da azalmış, muxtar res-publika ərazisinin 0,6 faizinə bərabər ol-muşdu. Ötən dövr ərzində bu sahədə

həyata keçirilən tədbirlər yaşıllıqların 10faizdən çox artırılmasına gətirib çıxarmışdır.Nəzərə alaq ki, yeni yaşıllıqların, meşəmassivlərinin salınması praktik baxımdanən böyük texniki layihələrin həyata keçi-rilməsindən daha çətindir. Çünki istənilənlayihəni yerinə yetirmək üçün əgər maliyyəimkanları varsa, müəyyən müddətdə başaçatdırmaq mümkündür. Yaşıllıq sahələrininyaradılmasına isə təkcə maliyyə kifayətetmir, zəhmətkeşlik, qayğı, səbir, təbii tə-sirlərdən qorumaq kimi vasitələr önə keçir.Məsələnin digər tərəfi isə ondan ibarətdirki, bu tədbirlərin həyata keçirilməsindəinzibati metodlardan istifadəyə yer verilmir.Muxtar respublika rəhbərinin ağac əkinikampaniyalarında şəxsi nümunə göstərməsi,ümumiyyətlə isə ekoloji tədbirlərdə ya-xından iştirak etməsi regionda ekoloji mə-dəniyyətin formalaşmasına mühüm təsirgöstərmişdir. Bu ekoloji mədəniyyət in-sanların düşüncəsində təkcə ağac əkmək,onlara qulluq etməklə məhdudlaşmır. Nax-çıvanın çox təmiz şəhər olmasını indi ki-məsə sübut etməyə ehtiyac yoxdur. Bunuyerli əhali də, bura yolu düşən qonaqlarda etiraf edirlər. İndi Naxçıvan insanınınşüuraltında şəhəri çirkləndirməmək üçün,sözün müsbət mənasında, mühafizəkardüşüncə də formalaşmışdır. Naxçıvan Muxtar Respublikasında sonillərdə tarixi-mədəni abidələrimiz olankəhrizlərin təmiri, yeni su ehtiyatlarınınyaradılması, içməli su və kanalizasiya xət-lərinin yenilənməsi, məişət tullantılarınıntoplanması üçün bütün yaşayış məntəqə-lərində müvafiq qutuların qoyulması vəonların vaxtaşırı daşınması, fauna və floranövlərinin qorunması, tikilən və ya yenidən

qurulan hər bir obyektin ətrafında yaşıllıqvə ya gülkarlıq sahələrinin yaradılması,əkin sahələrinin dövriyyəsinin artırılması,yeni suvarma xətlərinin çəkilməsi, yeniyolların salınması ilk baxışda sosial-iqtisaditədbirlər kimi görünsə də, mahiyyətindəətraf mühitin qorunması, insanların rahatyaşaması üçün sağlam şəraitin yaradılmasıdurur. Hələ mən burada bölgələrimizinəkin atlaslarının hazırlanması və əraziyə

görə müvafiq əkinlərin həyata keçirilmə-sindən, torpaqların münbitliyinin artırılmasıüçün mütərəqqi ideyaların tətbiqindən,yerli meyvə-tərəvəz bitkilərinin arealınınartırılmasından və ümumilikdə, həm kəndtəsərrüfatı, həm də ekologiya sahəsindəindiyədək qəbul edilmiş çoxsaylı dövlətproqramlarının icrasından danışmıram.Qeyd etdiyimiz kimi, bu sahələr müəyyənmənada bir-birindən fərqlənsə də, ümumiolaraq ətraf mühitin qorunmasına, ekolo-giyanın sabitliyinə təminat yaradır. Ekoloji böhranı, təbii ki, insan yaradır.Bu problemlərin də qarşısını yalnız insanala bilər. Nəzərdən qaçırmayaq ki, istəniləniqtisadi böhrandan sərəncam, dövlət pro -qramı və ya müxtəlif ölkələrin yardımıilə çıxmaq olar, ekoloji böhrandan isəyox. Buna görə də inkişaf etmiş ölkələrdəbu parametrlər daha çox diqqətə alınır.Bəlkə də, bu gün çoxları Nyu-York şəhəritikiləndə şəhərin mərkəzində 340 hektarərazinin yaşıllıqlardan ötrü park sahəsiüçün ayrıldığını, 1306-cı ildə bir Londonsakininin küçədə adi kömür yandırdığınavə bunun da nəticəsində havanı çirklən-dirdiyinə görə şəhər hakimiyyəti tərəfindənedam edilməsini, İkinci Dünya mühari-bəsindən sonra ətraf mühitin mühafizəsiilə bağlı müxtəlif dünya ölkələri arasında250-dən artıq beynəlxalq müqavilə imza-landığını bilmir. Ancaq bilinən odur ki,indiki bəşəriyyət təbiətə qarşı daha aman-sızdır. Təbiət indi mahnılarda, poeziyadadaha çox vəsf edilir. İndi təbiətə səcdə la-zımdır... Onun torpağına, ağacına, suyuna...Bu, bütpərəstlik deyil... İnsan olduğumuzudərk etməkdir!

- Səbuhi HƏSƏNOV

Yaşıl guşə

Ç ağdaş gedişat hərtərəfli inkişafın gələcəyinə nikbinlik yaratsa da, bu, bəşə-riyyətin qlobal problemlərdən qurtulması anlamına gəlmir. Bu qlobal prob-

lemlərdən birincisi isə insanın özü-özünü xilas etməsidir. Bəşəriyyətin varolmasəbəbi təbiətdir. Təbiətə vurulan zərbələrin də bəşəri dərd olması hamı üçün aydınolmalıdır. Bu gün qlobal problemlərə “qucaq açan” dünyamızda çağdaş gedişatıyaradan da, ona qeyri-iradi təslim olan da insandır. Məhz buna görə də təbiətinxilası insanlığın xilasıdır. Bu heç də müasir dünyanın inkişafına ritorik yanaşmadeyil. Söhbət real dünyada ekologiyanın qorunmasından, ətraf mühitin sağlam-laşdırılmasından gedir.

Ekoloji sivilizasiya davamlı inkişafa xidmət edir

Universitetin Beynəlxalq əla-qələr şöbəsinin müdiri GülşənOrucova tədbirdə çıxış edərəkbildirib ki, “Naxçıvan” Univer-siteti respublikamızın bir çoxali məktəbləri ilə yanaşı, çoxsaylıxarici universitetlər və beynəl-xalq qurumlarla da əməkdaşlıqedir. Bu əməkdaşlıqlar ortaqelmi proqramların və konfrans-ların keçirilməsinə, tələbə mo-billiyinin artırılmasına, müəllimvə tələbə mübadilələrinin həyatakeçirilməsinə imkan verir. Vurğulanıb ki, universitet2012-ci ildən etibarən AvropaBirliyi tərəfindən maliyyələşdi-rilən “Tempus” layihələrində iş-tirak edir. Partnyor olaraq qo-şulduğumuz ilk layihə QafqazUniversiteti tərəfindən qazanılanE-NOTES layihəsi olub. 2013-cü

ildən etibarən isə universitetyeni bir “Tempus” layihəsinəqoşulub. Bu, Almaniyanın Mün-hen Lyudviq Maksimilians Uni-versitetinin koordinatoru olaraqhazırladığı və “Müasir xarici diltədrisi Tempus” layihəsidir. Erasmus Plus Milli Ofisininrəhbəri Pərviz Bağırov çıxışedərək bildirib ki, müasir dövrdəAvropa ölkələrinin təhsil sis-temlərinə inteqrasiya aktuallıqkəsb edir. Bu baxımdan həyatakeçirilən tədbirlər arasında Av-ropa təhsil prosesini özündə əksetdirən Erasmus plus proqram-larının mühüm əhəmiyyəti var.Erasmus plus tərəfdaş ölkələr-dəki təhsil müəssisələrinin Av-ropadakı universitetlərlə əmək-daşlığını nəzərdə tutur. Bu əmək-daşlıq təhsildə Avropa standart-

larına dair təcrübənin bölüşül-məsi, bazar iqtisadiyyatına uyğuntəhsil gündəliklərinin və pro -qramlarının müzakirə olunması,müasir ədəbiyyatla təminat, təd-

risin səviyyəsinin artırılmasıüçün məşğələlər, tələbələrin xa-ricdə təhsil almaları, universi-tetlərdə idarəetmənin təkmilləş-dirilməsi, ali təhsildə islahatlar,yeni informasiya texnologiya-larının tətbiqi kimi məsələlərinhəllinə xidmət edir. Sonda tədbir iştirakçılarınınsualları cavablandırılıb.

“Naxçıvan” Universitetinin

mətbuat xidməti

4

İtmişdirKəngərli rayonu, Qıvraq qəsəbə sakini

Nəcəfova Səkinə Ələkbər qızının adına olanJN-393B inventar nömrəli “Torpağın mülkiy-yətə verilməsinə dair şəhadətnamə” itdiyin-dən etibarsız sayılır.

* * *Mirzəyeva Səkinə Qəmbər qızının adına

olan Azərbaycan Respublikası vətəndaşınınşəxsiyyət vəsiqəsi itdiyindən etibarsız sayılır.

* * *Həsənzadə Xatirə Səfər qızının adına

olan ümumvətəndaşlıq pasportu itdiyindənetibarsız sayılır.

2014-cü il oktyabr ayının əv-vəllərində mən Naxçıvan MuxtarRespublikasına ilk səfərimi etdim.Naxçıvan şəhərində tikilmiş Mö-minə xatın türbəsi və Xan sarayınıziyarət etdim. Bu iki gözəl və bö-yük əhəmiyyət kəsb edən binalarçoxlu insanlar tərəfindən tanınır,Azərbaycan memarlığının böyüknailiyyətlərinə örnəkdir və dünyamədəniyyətinə böyük töhfələr ver-mişdir. Möminə xatın türbəsi möh-təşəm tarixi abidədir. Şərq me-marlığının incisidir ki, bu da Azər-baycanın milli memarlığını digərölkələrdən ayırır. Bu abidə 1186-cıildə (Naxçıvan şəhərinin qərb his-səsində) Azərbaycan Atabəylərdövlətinin banisi Şəmsəddin El-dənizin həyat yoldaşı Möminə xa-tın üçün inşa etdirilmişdir. Buabidə yerli əhali tərəfindən “Atabəytürbəsi” kimi də tanınır. Abidəninyuxarı hissəsində kufi əlifbası iləyazılmışdır: “Biz gedirik, ancaqqalır ruzigar, biz ölürük, əsər qalıryadigar”. Abidənin hündürlüyü 34metr olmuşdur. Lakin sonralar abi-dənin yuxarı hissəsinin 8 metridağılmışdır. Bəzi tədqiqatçılaragörə, bu mədəniyyət abidəsininaşağı hissəsində Şəmsəddin Eldə-

niz, onun arvadı Möminə xatınvə oğlu Məhəmməd Cahan Pəh-ləvan dəfn edilmişlər. Təəssüf ki, bu üç məzarın daşlarıqarət edilmişdir. 2003-cü ildə Azər-baycan hökuməti Möminə xatıntürbəsinin təmirinə başlamışdır.Abidənin yeraltı sərdabəsinin ori-jinal tərtibatı var və mərkəzi sütunukünclərlə onbucaq formada birləş-dirilib. Abidənin yeraltı sərdabəsininquruluş forması sonralar Qərbi Av-ropada, xüsusilə Qotik memarlığınıxarakterizə edən binaların tikilişindətətbiq edilmişdir. Türbənin yerüstühissəsi kufi əlifbası ilə bəzədilmiş-dir. Daxili isə dəyirmi günbəz for-malıdır. Türbənin künc çıxıntılarıkufi xətti ilə yazılmış yazılarlaəhatə olunub. Bu kitabələrin uzun-luğu 500 metrdən çoxdur. Türbəninqərb hissəsində müxtəlif naxış for-maları vardır. Bu bölmədə abidəninsəthi iki hissəyə ayrılır: aşağı his-sədə giriş qapısı var, yuxarı hissəisə bəzək naxışları ilə tamamlanır.Abidəni inşa edən memarın adı vəabidənin tikilmə tarixi yuxarı his-sədə həkk olunub. Türbənin daxili səthi gil ilə ör-tülüb və günbəzin üzərində 4 me-dalyon vardır. Abidənin mükəmməltikinti üslubu, tərtibat və mədənidəyərləri bu memarlıq abidəsininorta əsrlərin ən gözəl əsəri olma-sından xəbər verir. Tanınmış sə-nətşünas alim və SSRİ RəssamlıqAkademiyasının həqiqi üzvü

M.V.Alpatovun sözlərinə görə:“Möminə xatın türbəsi Azərbay-canın memarları tərəfindən XII əsr-də Naxçıvanda ucaldılıb. Bu abi-dədə dəqiqlik və gözəllik yüksəksəviyyədə xarakterizə olunub. Mö-minə xatın türbəsi Şərqin ən gözəlklassik əsəri kimi əbədidir. Həttabu dövrdə Orta Avropada bu tür-bədəki bədii xüsusiyyətləri yara-daraq oxşar abidə inşa etmək qey-ri-mümkün idi. Memarlıq dəyərlərivə mədəni zənginliyi ilə birlikdəbu abidə Azərbaycanın qədim ta-rixini, onun qüdrətli dövlətçiliyini,mədəniyyətinin yüksək səviyyəsinivə Azərbaycandakı böyük memarlıqməktəbini nümayiş etdirir”. Naxçıvan şəhərində gəzərkənmənim diqqətimi XVIII əsrdə ti-kilmiş digər tarixi abidə – Xan sa-rayı çəkdi. Şərq memarlıq üslu-bunda tikilmiş bu abidə XX əsrin

əvvəllərinə qədər Naxçıvan xan-larının yaşadığı ev idi. Saray Nax-çıvan xanı Ehsan xanın atası Kalbalıxan Kəngərli tərəfindən XVIII əsrinsonunda inşa edilib. Bu saray 3600kvadratmetr ərazidə, kompleksinqərb hissəsində Günəşin çıxdığıistiqamətdə inşa edilmişdir. İkimərtəbəli böyük evin yar-dımçı binaları, bağları, bir sırayeni tikilmiş hovuz və bir çox de-korativ nadir ağacları var. Əvvəlkivaxtlarda saray iki hissəyə bölün-müşdü. Cənub hissəsi inzibati işlərvə yüksək səviyyəli qonaqları qə-bul etmək üçün, şimal hissəsi isəxanın evi kimi nəzərdə tutulmuş-dur. Koridorlar binanın qarşısın-dadır və pilləkənlər qırmızı qumdaşları ilə bəzədilmişdir ki, bu,tarixi binanın memarlıq üslubunutamamlayaraq abidəyə xüsusi gö-zəllik verir.

Binanın daxilində pilləkənlərkərpiclə tikilmiş və taxta hörgüilə möhkəmləndirilmişdir. Binanındivarları bişmiş kərpicdən hazır-lanmışdır ki, onların qalınlığı 60santimetrdən 1,1 metrə çatır. Bütünotaqlarda müxtəlifölçülü taxçalarvardır ki, bu da qədim Naxçıvanevləri üçün xarakterikdir. Binanınalt mərtəbəsində üç otaq, birincimərtəbəsində səkkiz otaq və dəh-lizlərinin üzərində açıq balkongirişi vardır. Xan sarayının cənubzalı çox dəbdəbəlidir. Qonaq otaq-larının böyük pəncərələri var.Hazır da sarayın şimal bölməsi mu-zey kimi fəaliyyət göstərir və həril bura minlərlə xarici qonaqlargəlir. Xan sarayının ümumi sahəsi382 kvadratmetrdir. Xan sarayınıncənub divarında lampa yerləri var,bu divarlar güzgü şüşələri və hən-dəsi naxışlarla bəzədilib. Həminzal qonaqları qəbul etmək üçünuyğunlaşdırılıb. Hazırda saray içərisində misdənhazırlanmış əl işləri, saxsı qablar,qədim kişi və qadın geyim dəstlərinümayiş etdirilir. Bu saray, əlbəttə,Azərbaycanın Naxçıvan regionununtarixi və memarlıq xəzinələri haq-qında daha çox öyrənmək istəyənqonaqlar və elm işçiləri üçün ənvacib yerdir.

Peter TASe

Amerika Birləşmiş Ştatları

“Foreign Policy News”

informasiya portalı

Naxçıvan: dünya memarlıq irsinin gizlədilmiş xəzinəsi

“Naxçıvan” Universitetində Naxçıvan Dövlət Universiteti,Naxçıvan Müəllimlər İnstitutu əməkdaşlarının və ErasmusPlus Milli Ofisi rəhbərinin iştirakı ilə keçirilən tədbiri univer-sitetin tədris işləri üzrə prorektoru, dosent İbrahim Kazımbəyliaçaraq keçirilən tədbirin əhəmiyyətindən bəhs edib.

Qeydiyyat №: 575

Əlyazmalara cavab verilmirvə onlar geri qaytarılmır

ØßÐÃqapısıÜnvan: AZ-7000,

Naxçıvan şəhəri, “Təbriz” küçəsi, 1.

Telefonlar: Məsul katib: 545-62-47 Şöbələr: 545-81-44, 545-51-18

Müxbirlər: 545-75-21, Faks: 544-52-52E-mail: serqqapisi@nakhchivan.az

Nömrəyə məsul: Səbuhi HəsənovQəzet redaksiyanın kompüter mərkəzində yığılıb, səhifələnib və

Əcəmi NPB-də ofset üsulu ilə çap olunmuşdur.

Tiraj: 4020. Sifariş № 103Baş redaktor:

TURAL SƏFƏROV

Ölkəmizin paytaxtında fəaliyyət gös-tərən yüksəkixtisaslı həkim briqada-larının dəvət olunaraq muxtar respub-likamıza gətirilməsi və aztəminatlı ai-lələrdən olan xəstələrin başqa ünvan-lara üz tutmadan müayinəsinin və cər-rahiyyə əməliyyatlarının burada təşkiliartıq ənənə halını alıb.

Naxçıvan Diaqnostika-Müalicə Mər-kəzində qurulmuş müasir tibbi avadanlıqvə cihazlar, yaradılmış şərait burada mü-rəkkəb cərrahi əməliyyatların aparılmasınaimkan verir. Yüksəkixtisaslı həkim briqa-daları yerli həkimlərlə birgə hər il göz,TUR, açıq ürək, neyrocərrahi, travmatoloji,uroloji, invaziv yolla ürək əməliyyatlarınıuğurla həyata keçirirlər. Mərkəzi Neftçilər Xəstəxanası Ürək-damar xəstəlikləri şöbəsinin 9 nəfərlikheyəti Naxçıvan Muxtar Respublikası Sə-hiyyə Nazirliyinin təşkilatçılığı ilə bu ilikinci dəfə – fevralın 7-dən 10-dək Nax-çıvan Diaqnostika-Müalicə Mərkəzindəolub, yerli həkimlər tərəfindən müayinəolunaraq qeydiyyata götürülmüş və əmə-liyyatı planlaşdırılmış xəstələr üzərində11 açıq ürək-aortakoronar şuntlama əmə-

liyyatı aparıb. Kardiocərrahlardan SeymurMusayevin, Fərid Hüseynovun, NurlanaMahmud ovanın, Ramal Həsənovun, rea-nimatoloq-anestezioloq Aynurə Qasımo-vanın və əməliyyat tibb bacılarının təmsiledildiyi heyət xəstələri müxtəlif kardiolojimüayinələrdən keçirib, xəstələrdə müşa-hidə olunan gizli ürək xəstəlikləri və on-ların risk amillərini araşdırıb, ürək xəstəliyiaşkarlanan xəstələrə tibbi məsləhət vətövsiyələr veriblər. Cərrahi əməliyyatlarda Naxçıvan Di-aqnostika-Müalicə Mərkəzinin kardiovas-kulyar cərrahı İntiqam Fətullayev, reani-masiya, anestezioloji tibb bacıları da iştirakediblər. Akademik M.A.Topçubaşov adınaElmi-Cərrahiyyə Mərkəzinin Uşaq ürəkcərrahiyyəsi şöbəsinin invaziv kardioloquElnur İmanov da bu müddət ərzində Di-aqnostika-Müalicə Mərkəzində fəaliyyətgöstərib, 12 nəfərdə exokardioqrafiya, 7nəfərdə isə koronar angioqrafiya müayi-nələri aparıb.

Naxçıvan Muxtar Respublikası

Səhiyyə Nazirliyinin

mətbuat xidməti

Yüksəkixtisaslı heyət Naxçıvanda növbəti açıq ürək əməliyyatları aparıb

“Erasmus plus məlumatlandırma günü” keçirilib