Małgorzata Muszyńska

„Dorosły to nie ktoś, kto „ulepi” dziecko

według jakiegoś wzoru czy ideału,

ale ktoś kto pomaga mu rozwijać się,

ujawniać swoje możliwości.”

Elżbieta Czerwińska

Autorzy programu Zabaw Fundamentalnych

Colin Rose

Brytyjski publicysta, trener,

wykładowca, konsultant

ogólnokrajowych systemów

szkolnictwa,

doradca brytyjskiego ministerstwa edukacji

członkiem zarządu Stowarzyszenia Naukowego pod

patronatem rządu brytyjskiego „Kampania na rzecz uczenia

się”

twórca programu uczenia się dorosłych „Master itFaster”;

współautor programu „Zabawy fundamentalne”, dla dzieci w

wieku 0-6 lat;

współautor Ucz się szybciej na miarę XXI wieku,

twórca i propagator metod szybkiego uczenia się

doradca wielu uniwersytetów i koncernów takich jak:

Motorola, Xerox, i IBM, Avon Cosmetics, NestléRowntree,

PricewaterhouseCoopers, Procter & Gamble;

wykładowca na konferencjach i sympozjach na całym

świecie.

Katarzyna Lotkowska

specjalista wychowania

przedszkolnego,

pedagog, oligofrenopedagog,

rzeczoznawcą ds. podręczników Ministra

Edukacji Narodowej,

autorka programu Żywej Edukacji oraz

„Zabaw Fundamentalnych dla przedszkoli”

autorka książek rozwijających logiczne

myślenie dla klas 1-3 szkoły podstawowej.

Konsultant, trener, prowadzi wykłady na

terenie całej Polski dla rodziców i

nauczycieli.

Dyrektor Nowatorskiej Szkoły

Podstawowej

Wiceprezes Fundacji Nowatorska

Edukacja

ZABAWY FUNDAMENTALNE

Zabawy Fundamentalne to kompleksowy program

wszechstronnego wspierania rozwoju dziecka

od drugiego do szóstego roku życia.

Program oparty jest na teorii inteligencji wielorakich Howarda

Gardnera. Zawiera około 400 przepisów na zabawy rozwijające

dziecko we wszystkich sferach

Program Zabaw Fundamentalnych

jest skonstruowany jak piramida z klocków - logicznych działań,

które kształtują umiejętności, formują charakter i wartości.

Konstrukcja piramidy jest planem, na którym oparto cały program

Fundamenty piramidy to:

miłość okazywana dziecku,

zapewnienie bezpieczeństwa

zabawa.

Pamiętając, że nie rodzimy się z ustalonym ilorazem

inteligencji IQ, uważamy że każde dziecko ma potencjał

i może rozwinąć co najmniej osiem różnych

rodzajów inteligencji, które mają bezpośredni wpływ na sukcesy szkolne i życiowe.

Amerykański teoretyk Howard Gardner wykazał współistnienie ośmiu równouprawnionych komponentów ludzkiej osobowości rozumianych jako inteligencje wielorakie.

Gardner rozróżnia :

1.inteligencja językowa rozumiana jako zdolność pojmowania i wyrażania rzeczywistości poprzez słowo, rym

2.Inteligencja muzyczna dominująca u osób przyswajających wiedzę poprzez rytm, dźwięk, muzykę.

3.Inteligencja ruchowa rozumiana jako zdolność doświadczania rzeczywistości poprzez ruch.

4. Inteligencja matematyczno – logiczna rozumiana jako zdolność do postrzegania świata w sposób logiczny, uporządkowany.

5. Inteligencja wizualno – przestrzenna to skłonność do myślenia obrazowego, dobra orientacja w przestrzeni, połączona ze zdolnościami konstrukcyjnymi

6. Inteligencja przyrodnicza rozumiana jest jako szczególna wrażliwość na przyrodę, ciekawość praw natury i pozytywny stosunek emocjonalny do niej.

7.Inteligencja intrapersonalna, czyli sposób postrzegania samego siebie, analizowania swoich uczuć i świadomość swego wpływu na otoczenie.

8.Inteligencja interpersonalna to zdolność do współżycia w grupie.

Głównym założeniem programu Zabaw Fundamentalnych jest

rozwijanie narzędzi umysłowych małego człowieka oraz

wyposażenie go w kompetencje ułatwiające uczenie się,

jak również przygotowanie do radzenia sobie w życiu.

Dodatkowym atutem programu Zabaw Fundamentalnych jest

ścisła świadoma współpraca nauczyciela z rodzicami.

Nauczyciel kierując się przewodnikiem przekazuje co tydzień

rodzicowi informację, w jakie zabawy należy bawić się

z dzieckiem, by wesprzeć jego rozwój i rozwijać określoną

inteligencję.

Dzięki tak ważnej dla wszystkich współpracy dziecko będzie

w maksymalnym stopniu przygotowane

do podjęcia nauki w szkole, jak również zbuduje

w sobie siłę i odporność psychiczną ułatwiającą radzenie

sobie w sytuacjach stresujących.

Skąd się wziął pomysł Zabaw Fumdamentalnych?

Pomysł na Program Zabaw Fundamentalnych powstał z potrzeby poszukiwania

alternatywnych rozwiązań współpracy nauczycieli, przedszkola z rodzicami

wychowanków. Szczególnie w zakresie wskazania rodzicom sposobów

wsparcia własnego dziecka w jego rozwoju, który ułatwi w perspektywie równy

start na wyższych szczeblach edukacji.

Ścisła współpraca pomiędzy domem a przedszkolem daje duże szanse na

harmonijne rozwijanie możliwości dzieci w czterech sferach:

poznawczej,

ruchowej,

społecznej

emocjonalnej.

Dzięki tak zorganizowanej współpracy, wprowadzony zostaje jednolity system

oddziaływań na dziecko.

Na czym polega fenomen Programu Zabaw

Fundamentalnych?

Przede wszystkim polega na prostocie, dostępności i kreatywności każdego z nas,

czy to nauczyciela, czy rodzica.

W zabawach fundamentalnych wykorzystuje się otaczającą rzeczywistość i to, co

znajduje się w przestrzeni domowej, w ogrodzie, na placu zabaw czy w sali

przedszkolnej.

Nie ma potrzeby inwestowania w drogie zabawki lub wymyślne pomoce dydaktyczne.

Właśnie takie proste zabawy rozwijają dzieci wszechstronne.

Malowanie za pomocą

kasztanów

Jesienne drzewo – praca z

kolorowych papierów

Wykonanie zaproszenia

na Dzień Babci i Dziadka Prawdziwe i udawane zakupy

Rodzinne rysowanie łąki

Poszukując alternatywnych form współpracy z rodzicami w realizacji

Białostockiego Programu Zabaw Fundamentalnych dla Przedszkoli wspólnie

wypracowaliśmy pewne działania, które realizujemy poprzez:

zebrania grupowe,

spotkania indywidualne,

kąciki dla rodziców,

zajęcia otwarte,

uroczystości,

zajęcia warsztatowe,

konkursy dla rodzin,

olimpijki rodzinne, wycieczki, festyny,

gazetki, strony internetowe przedszkola

Podstawowym założeniem dobrej współpracy jest to,

iż rodzice i nauczyciele są sprzymierzeńcami,

którzy dążą do stworzenia jak najlepszych warunków

rozwoju dla każdego dziecka.

Współpraca opiera się na wzajemnym szacunku,

świadomości roli, jaką sprawuje rodzic nad swoim

dzieckiem oraz roli nauczyciela, któremu je powierza.

Obie strony muszą traktować siebie partnersko,

podchodzić z zaufaniem i życzliwością.

Zebrania grupowe

Ważnym elementem dobrej współpracy jest przeprowadzenie zebrań

grupowych w celu:

naświetlenia kierunków pracy,

rodzicom swój program pracy wychowawczej,

zadania wynikające z Białostockiego Programu Zabaw Fundamentalnych

zapoznajemy rodziców z tematyką planu rocznego

osiągnięcia dydaktyczno-wychowawcze uzyskiwane przez poszczególne

dzieci.

z referatami na tematy wiodące w danym roku szkolnym.

omówienia wielu zagadnień niezbędnych do dalszej dobrej współpracy

pomiędzy przedszkolem, a domem rodzinnym.

Kontakty, spotkania indywidualne Jedna z ważniejszych form współpracy rodzica i nauczyciela. W kontaktach staramy

się budować poczucie, iż rodzice:

są dla nas bardzo ważnymi osobami,

że będą zawsze chętnie wysłuchani.

Indywidualne rozmowy prowadzone są podczas pełnionego dyżuru nauczycieli np.

raz w tygodniu, po godzinach pracy. Daje to:

możliwość spokojnej rozmowy,

wzajemnej relacji,

pełnej komunikacji bez osób trzecich.

Jest to czas całkowicie poświęcony rodzicowi. Staramy się w swoich kontaktach

podkreślać, że otwarta dyskusja na tematy wychowawcze, wymiana opinii, różnicy

zdań może mieć jedynie pozytywny wpływ na proces wychowania dziecka.

Szkolenia dla rodziców prowadzone przez współautorkę

programu Katarzynę Lotkowską

Omawiane zagadnienia:

Wpływ zabaw na rozwój dziecka, przykłady jak się bawić.

Jak wykorzystać sytuacje dnia codziennego?

Znaczenie współpracy nauczyciela i rodzica w rozwoju małego dziecka.

Przeprowadzone szkolenia wpłynęły na:

lepsze poznanie zagadnień programu,

podniosły kompetencje wychowawcze rodziców,

poszerzyły wiedzę na temat możliwości rozwojowych własnych dzieci oraz bezpośredniego ich wychowania.

Zajęcia warsztatowe dla rodziców prowadzone

przez nauczycielki Służą:

prezentacji realizacji Białostockiego Programu Zabaw Fudamentalnych:

integracji dzieci i rodziców

rozwojowi poprawnej komunikacji w relacjach

rodzice –dziecko,

budowaniu pozytywnej samooceny dzieci i rodziców ,

wzbudzaniu szacunku dla potrzeb i uczuć dziecka,

akceptacji dla trudności i ograniczeń.

Dochodzi do spontanicznych interakcji, wymiany doświadczeń między rodzicami.

Szkolenia dla rodziców prowadzone przez specjalistów

Spotkania ze specjalistami służą:

poszerzaniu wiedzy własnej rodziców w tematyce wychowania dziecka;

wzbogacają rodziców o nowe umiejętności

pozwalają rodzicom na skonfrontowanie doświadczeń własnych z fachową wiedzą

specjalistów.

W zależności od potrzeb organizowane były spotkania specjalistów z rodzicami np.:

pedagogiem, psychologiem, logopedą;

lekarzem - pediatrą, dietetykiem, stomatologiem, itp.

doradcę metodycznego wychowania przedszkolnego

Zajęcia otwarte dla rodziców

W zajęciach chętnie i bardzo aktywnie uczestniczyli rodzice

i rodzeństwo dzieci obecnych w danym dniu w przedszkolu

Dzięki zajęciom rodzice mogli:

w bezpośredni i atrakcyjny sposób poznać zadania jakie

realizowane są w pracy z ich dziećmi,

zaobserwować i poznać stosowane formy oraz metody pracy.

zobaczyć własne dziecko na tle grupy rówieśniczej, na obserwację jego zachowań

w stosunku do dzieci,

Spotkania okolicznościowe, uroczystości

-wpływają na emocjonalne zaangażowanie dzieci, nauczycieli i rodziny

Uroczystości przedszkolne np.:

Jasełka, spotkania wigilijne

Dzień Babci i Dziadka,

Dzień Rodziców,

Dzień Dziecka,

Zabawa noworoczna,

uroczyste zakończenie roku szkolnego.

Dzieci prezentują to, czego nauczyły się w przedszkolu,

wykonują często zaproszenia dla gości oraz niespodzianki

dla najbliższych. W dniu uroczystości pełnią rolę gospodarzy.

Uroczystości to doskonały sposób do pogłębienia więzi

uczuciowych dziecko - rodzina, a także okazja do rozmów

wychowawców z rodzicami.

Konkursy dla rodzin

1) Konkurs ph. „Satysfakcję mam z dzieckiem bawię się sam”

Celem konkursu było wspólne przygotowanie z dzieckiem pracy w formie

albumu, kroniki lub pamiętnika z prezentacją wspólnych zabaw, czyli

praktyczne wykorzystanie wiedzy i umiejętności zdobytych na warsztatach.

Każda edycja konkursu trwa od października do kwietnia każdego roku szkolnego.

W trzech edycjach w finale konkursu wzięło udział 168 rodzin, które wykonały

piękne albumy i kroniki.

2) Konkurs na LOGO Białostockiego Programu Zabaw Fundamentalnych

Założeniem konkursu było, iż LOGO Białostockiego Programu Zabaw

Fundamentalnych powinno jednoznacznie kojarzyć się z przedszkolem,

rodziną, dziećmi, programem i miastem.

Laureatem konkursu została Pani Monika Cholewska, mama dziecka

uczęszczającego do Przedszkola Samorządowego Nr 31 w Białymstoku

Konkursy dla rodzin

3) Konkurs literacki „Najpiękniejsza bajka”

Skierowany był do dzieci, rodzeństwa, rodziców i nauczycieli.

Miał on na celu stworzenie możliwości docenienia

i popularyzowania wartościowej twórczości autorów początkujących i mało znanych,

których teksty mogą posłużyć do pracy z dziećmi.

Wpłynęło 13 utworów literackich, które zostały sprawdzone przez nauczyciela języka

polskiego Panią Katarzyną Baranowską i umieszczone w publikacji „III edycja

Białostockiego Programu Zabaw Fundmentalnych”

4) Konkurs plastyczny na „Najpiękniejszą widokówkę świąteczną”

5) Konkurs plastyczny „Dary Pani Jesieni”

Wszyscy rodzice zaangażowali się w działania realizowane w ramach

Białostockiego Programu Zabaw Fundamentalnych dla Przedszkoli.

Mogli poszerzyć swoją wiedzę poprzez:

informacje umieszczone w kącikach dla rodziców, na stronach

internetowych przedszkola;

wypożyczając książki, przewodniki, zakupione

do przedszkolnych bibliotek;

czytając gazetki przedszkolne.

Kąciki dla rodziców, biblioteka przedszkolna,

gazetki, strony internetowe przedszkola

Olimpijki rodzinne, wycieczki, festyny

Ciekawą propozycją do wspólnych działań są rodzinne olimpiady sportowe, które:

uczą współdziałania,

przyjemnego, zdrowego i efektywnego spędzania czasu.

służą pogłębieniu więzi emocjonalnej

dziecko – rodzina – przedszkole;

integrują społeczność przedszkolną;

stwarzają okazję do rozmów wychowawców z rodzicami;

Budowanie dobrych relacji uwzględniających potrzeby

obu stron nie jest procesem łatwym ani szybkim.

Jednak przez wypracowanie efektywnych

form kontaktu korzyści mogą czerpać obie strony

Oprócz wyżej wymienionych form współpracy przedszkola z rodziną,

mogą występować także inne działania. Jest to podyktowane stale

wzrastającymi oczekiwaniami rodziców wobec przedszkola, a

jednocześnie podniesieniem atrakcyjności oferty placówki.

Może to być:

redagowanie i wydawanie przedszkolnej lub grupowej gazetki,

redagowanie i wydawanie kronik lub książeczek grupowych,

wizyty rodziców opowiadających o swojej pracy,

wycieczki do zakładu pracy rodziców,

inscenizacje, wspólna zabawa w teatr,

festyny rodzinne,

udział rodziców w programach i projektach organizowanych

w placówce np. czytanie bajek, itp.

Efekty programu na poziomie dziecka i rodziny

stworzono warunki do optymalnego i wszechstronnego rozwoju dziecka w

wieku przedszkolnym ( bliższe poznanie dziecka i rodziny, większe wzajemne

zaufanie)

wykreowano wyznaczniki tożsamości osobowej wychowanka na etapie

edukacji w przedszkolu.

ukształtowano relacje interpersonalne: dziecko – nauczyciel - rodzic.

wzmocniono współpracę nauczycieli i rodziców w celu ujednolicenia

oddziaływań wychowawczych i dydaktycznych

wzrosły kompetencje wychowawcze rodziców

rodzic stał się nauczycielem własnego dziecka

Efekty programu na poziomie przedszkola :

wykreowano wyznaczniki tożsamości białostockich przedszkoli;

wspomagano rodziny w wychowaniu małego dziecka;

lepsze wykorzystanie zasobów ludzkich i bazy przedszkolnej oraz miejskiej;

rozwój poczucia odpowiedzialności za skuteczność podejmowanych działań

wszystkich beneficjentów przedszkola;

Monitorowano w przedszkolach własne działania, które służą rozwojowi

placówki, odpowiadają na oczekiwania rodziców i środowiska;

Stworzono możliwości podnoszenia wiedzy i nabywania nowych umiejętności

wychowawczych rodziców.

Efekty programu na poziomie miasta: program wpisał się w realizację zadań zawartych w Programie Rozwoju Edukacji Miasta

Białegostoku: Priorytet B.5. Strategii Rozwoju Miasta Białegostoku na lata 2011-2020 plus,

Wspieranie rodzin.

Wszechstronny rozwój w sferze intelektualnej, psychicznej, duchowej i fizycznej, oparty o

spójny system wychowawczy integrujący wszystkie środowiska, w tym m.in. rodzinę i

przedszkole;

optymalne wykorzystano środki finansowe oraz bazę przedszkoli i kadry zatrudnionej w

placówkach do realizacji projektu;

pozyskano środków finansowych pozabudżetowych na realizację projektu;

wzrosło znaczenie (uznania) dla działań przedszkoli w środowisku lokalnym;

Uzyskano większe efekty poprzez ujednolicony front działań z realizacji projektu całej

społeczności przedszkolnej;

promowano przez białostockie przedszkola na forum społeczności lokalnej, wojewódzkiej i

ogólnopolskiej - działań edukacyjnych Miasta Białegostoku realizowanych w ramach

programu „Ku mądrej i atrakcyjnej szkole” np. artykuły w prasie i na edukacyjnych stronach

internetowych – Kurier Poranny, Podlaskich Wieściach Oświatowych, strona internetowa

Fundacji Instytutu Nowoczesnej Edukacji w Warszawie, strony internetowe placówek

biorących udział w projekcie.

Proponuję kilka zasad, które ułatwią współpracę

z rodzicami i wypracowaniu partnerskich relacji:

1. Być otwartym na kontakty, chętnie rozmawiać, wykazać elastyczną postawę.

2. Traktować rodziców jak partnerów, z uwagą wsłuchiwać się w ich oczekiwania,

realizować sugestie, szanować ich wolę.

3. Określić jasne zasady, zapoznać z nimi rodziców i przewidywać różne sytuacje

4. Widzieć w dziecku pozytywne cechy, o problemach rozmawiać tylko z rodzicami, nigdy w

obecności dziecka, delikatnie informować o kłopotach.

5. Od początku otoczyć dziecko serdeczną troską, traktować wszystkie dzieci jako jedyne w

swoim rodzaju.

6. Nie wyróżnić rodziców i dzieci.

7. Trudne sytuacje wyjaśniać obiektywnie, spokojnie, szukając przyczyn, a nie rozwodząc się

nad skutkami.

8. Informować rodziców na bieżąco.

9. Korzystać z nowych technologii wykorzystując np. stronę internetową, maile.

10. Okazywać gotowość do niesienia pomocy dziecku i rodzinie.

Wypowiedź rodzica Pani Karoliny Miśko mamy Kuby na temat udziału

w Białostockim Programie Zabaw Fundamentalnych

„Zabawy Fundamentalne pozwoliły mi z synem ciekawie spędzić czas. Dużą radość

sprawiły nam wspólne zabawy i wykonanie albumu, który stanowi niesamowite źródło

radości i wspomnień.

Uświadomiły, że jako rodzic nie zawsze poświęcałam mu uwagę i nie zdawałam sobie

sprawy z faktu, iż moje dziecko mnie potrzebuje, że mogę go wspomóc w jego rozwoju.

Dużą radość sprawiły nam wycieczki. Mój syn poznał wiele ciekawych miejsc, a ja

poszerzyłam swoją wiedzę z zakresu przyrody i zabytków Białegostoku. Kuba

najbardziej lubił się bawić w tworzenie różnego rodzaju budowli, czy to z kloców,

butelek pet i makulatury, czy budując miasto z krzeseł, foteli i poduszek. Stół stanowił

bazę wypadową. W trakcie wspólnych zabaw z Kubą, sama wróciła do zabaw swego

dzieciństwa.

Największym moim sukcesem w trakcie uczestnictwa w programie Zabaw

Fundamentalnych było to, że spędziłam z moim synem czas na wspólnych zabawach,

jednocześnie ucząc się wspólnie. Moje dziecko jest teraz otwartym i uśmiechniętym

małym człowieczkiem i nie mam problemów z okiełznaniem jego temperamentu”.

Życzę powodzenia

we współpracy z rodzicami!!!