Forenzika

HYRJE NE KRIMINALISTIKE APLIKATIVE ME FORENZIKEDefininicioni i kriminalistikës aplikative: “Kriminalistika aplikative nënkupton metodat, teknikat apo proceduarat shkencore/praktike që aplikohen për ndriqimin e veprave penale në kuptimin e ekzaminimit të vendit të ngjarjes dhe ekzaminimin e provave materiale” HYRJE NE KRIMINALISTIKE APLIKATIVE ME FORENZIKEDefinicioni i Forenzikës: Forenzika eshtë shkencë e cila mirret me testimin e provave materiale përmes metodave dhe teknikave standarde-shkencore për hetimin e krimit (veprave penale) në interes të sistemeve të drejtësisë

HYRJE NE KRIMINALISTIKE APLIKATIVE ME FORENZIKEOBJEKT I KRIMINALISTIKES APLIKATVE ME FORENZIKE Sipas Istref Myftrait Kriminalistika, 2008: Gjurmët e vendit të ngjarjes paraqiten ne madhësi forme, dhe gjendje fizike të ndryshme:Objektete e medha (Armë zjarri, levë, gjurmë këmbe etj) Objekte të padukshme (Gjurmë gishti etj)Objekte ne gjendje të ngurtë (bojë e tharë)Objekte të lëvizshme (erë e një sendi)

HYRJE NE KRIMINALISTIKE APLIKATIVE ME FORENZIKEOBJEKT I KRIMINALISTIKëS APLIKATVE ME FORENZIKE Objekt i kriminalistikës aplikative me forenzikë është:Vendi i ngjarjes si tërsiProvat materiale nga vendi i ngjarjes në veqantiProvat materiale nga trupi I viktimiës dhe të dyshimtit në veqantiProvat materiale që ndërlidhen me vepren e caktuar.

HYRJE NE KRIMINALISTIKE APLIKATIVE ME FORENZIKE

DISIPLINAT E SHKENCAVE FORENZIKE (SHKENCAT LIGJORE): Anthroplologjia forenzike: përcaktimi i identitetit dhe origjinës së mbetjeve selektive ligjore)Balistika: përcaktimi (identifikimi) dhe klasifikimii llojit të armës dhe municionit (gëzhojës dhe projektilit), përcaktimi i distancës së qitjes.Biologjia forenzike: (Idntifikimi i përsonave: Serologji, Analiza të AND-së)Daktiloskopia: Identifikimi i përsonave përmes vijave papilareEntomologjia forenzike: Përcaktimi i kohës së vdekjes në bazë të insekteve

Ekzaminimi I dokumantave dhe dorëshkrimeve: Përcaktimi I origjinalitetit të dokumentit dhe dorëshkrimit-nënshkrimit.Fotografia forenzike: Marrja e pamjeve kriminalistike makro dhe mikro përmes fotografimit me film apo digjital.Odontologjia forenzike: Përcaktimi i identitetit përmes dhëmbëve dhe/apo kafshimeve.Psikiatria forenzike: Përcaktimi i kapacitetit mendorë (mental) për identifikimin e përgjegjësisë, aftësisë për të marrë vendime dhe për të gjykuar.Psikologjia forenzike: Përcaktimi i profilit psikologjik të individit mbi fajajësi apo pafajësi


11. Patologjia ligjore: Përcaktimim i shkakut të vdekjes përmes ekzaminimit mjkoligjorë të kufomës. 12. Traseologjia: Përcaktimi i përsonave apo mjeteve në bazë të gjurmëve të këmbëve, gomave, mjeteve (vegla për thyrje), ngjyrës, xhamit, dheut, fibrave etj. 13. Toksikologjia forenzike: Përcaktimi i materies toksike(helm, droge, alkool) llojit, përbërjes dhe ndikimit në organizimin e njeriut. 14. Ingjinjeria forenzike (analiza e aksidenteve ne komunikacion): Përcaktimi i shkakut, mënyrës dhe përgjegjësisë së aksidenteve në komunikacion. 15. Ekzaminimi i zerit dhe audiove: Përcaktimi i origjinës së zerit dhe audiove (xhirimeve). 16. IT-ja Forenzike: Analizimi i të dhënave kompjuterike, aspektet teknike te hetimeve të internetit dhe ekzaminimi i paisjeve elektronike


DISIPLINAT FORENZIKE NE KUADER TE ENFSI-it:ENFSI nga Anglishtja Europian Netëork of Forensic Science Institutes (Rjetpunues Europian i Instituteve të Shkencës së Forenzikës).Ky rrejt Europian ka 16 grupe punuese të disiplinave të ndryshme të shkencës së forenzikës si në vijim:

Digital Imaging Fire and Explosive Investigation DNA Forensic Information Technology Document

Forensic Speech and Audio Analysis Drugs Handëriting

Explosives Marks Fibres Paint and Glass Fingerprint Road Accident Analysis Firearms Scene of Crime

HYRJE NE KRIMINALISTIKE APLIKATIVE ME FORENZIKE*KRIMINALISTIKA Në vendin e ngjarjes:Gjurmët e këmbëve-------------Gjurmët e gishtave---------------Gjurmët e armëve të zjarrit----Mbetjet organike e inorganike---Mbetjet biologjike-----------------Dokumente-------------------------Fotografi----------------------------

Në laboratorTrasologjiaDaktiloskopiaBalistika ligjoreMikrogjurmëtBiologjia LigjoreEkzaminimi i dokumenteveFotografia Laigjore


Mjekësia Ligjore:Patologjia ligjoreAntropologjia ligjoreOdontologjia ligjoreHYRJE NE KRIMINALISTIKE APLIKATIVE ME FORENZIKERoli dhe rëndësia e shkencës së Forenzikës:- Zbulimi, fiksimi, mbledhja, regjistrimi, identifikimi, ekzaminimi, ekspertimi, analiza shkencore e provave materiale, gjurmeve, kufomes, trupit te njerit (brenda dhe jashte) per te ndihmuar sistemet e drejtesise drejt argumentimit te së vertetes.

SIGURIMI DHE KQYRJA E VENDIT TE NGJARJES-Vendi i ngjarjes-Detyrat e oficerit të parë në vendin e ngjarjes-Detyrat e oficerit të dytë në vendin e ngjarjes-Përgjegjësi në vendin e ngjarjes-Bashkëpunimi në mes të hetuesit dhe krimteknikut në vendin e ngjarjes-Hyrja në vendin e ngjarjes-Kqyrja e vendit të ngjarjes dhe teknikat e kqyrjes-Tri kushtet themelore te kqyrjes-Prova Materiale-Fiksimi dhe Mbledhja e provave në vendin e ngjarjes-Evidentimi dhe etiketimi i provave materiale-Paketimi i provave materiale-Procesverbali i provave materiale-Përfundimi i Kçyrjes se vendit te ngjarjes

SIGURIMI DHE KQYRJA E VENDIT TE NGJARJES

Vendi i ngjarjes

Vendi i ngjarjes mund të definohet si një vend në të cilin është kryer një sulm dhe ku mund të egzistojnë provat e mundshme materiale. Vendi i ngjarjes mund te jete: shtepia, banesa, automobili, sheshi, rruga, pylli, deti, lumi, ajroplani etj.


Sigurimi i vendit të ngjarjes Sigurimi i vendit të ngjarjes nenkupton ruajtjen e vendit të veprës penale në të njejtat kushte fizike ashtu siq e ka lënë edhe kryesi i veprës penale.Sigurimin e vendit te ngjarjes e bene polici i pare i cili arrin ne vend te ngjarjesSigurimi i vendit të ngjarjes fillon nga pika fokale dhe zgjerohet në drejtim të përimetrit

SIGURIMI DHE KQYRJA E VENDIT TE NGJARJES Detyrat primare te policit të parë në V.Ngj.Identifikimi dhe mbajtja për pyetje personin i cili i pari njofton policinPërcaktimi i kryesit te veprës penale duke bërë hetimin direkt ose vëzhgimin nëse identiteti i tij, saj nuk është i njohur. Mbajtja e të gjithë personave në vend te ngjarjes. Ndarja e të gjithë dëshmitarëve ashtu që deklaratat e pavarura të tyre mund të sigurohen më vonë.Ndalimi i hyrjes se personave të paautorizuar në vendin e ngjarjes ose ata që pengojnë në ndonjë mënyrë. Mbyllja e rrugës në vendin e ngjarjes duke përdorur pengesa të ndryshme si; litar, shirit për kufizimin e vendit të ngjarjes ose shenja tjera. Vendosja e një hyrje/dalje te vetme për të gjithë personat që janë të autorizuar të jenë në vendin e ngjarjes.Proces mbajtja e një formulari mbi hyrje/dalje ne vendit e ngjarjes SIGURIMI DHE KQYRJA E VENDIT TE NGJARJES Detyrat primare te policit të parë në V.Ngj.

SIGURIMI DHE KQYRJA E VENDIT TE NGJARJES Detyrat primare te policit të dyte në V.Ngj.Shpërndarja e turmës Mos lejimi i largimit te dëshmitarëve nga V.Ngj.Ndihma në izolomin e mënjëhershëm të V.Ngj.Ndihma në vendosjen e perimetrave Vendosja e qendrës komanduese

SIGURIMI DHE KQYRJA E VENDIT TE NGJARJES Përgjegjësite në V. Ngj., Struktura Komanduese

Polici i parë në vendin e ngjarjes,Udhëheqësi,

Hetuesi,Prokurori.


Bashkëpunimi midis hetuesit dhe krimteknikut në V.Ngj.

Bashkepunimi dhe koordinimiShkëmbimi i informatave Themelimi i rregullave

SIGURIMI DHE KQYRJA E VENDIT TE NGJARJES Hyrja në vendin e ngjarjes

Mos nxitimiShiqimiDegjimiVezhgimiNuhatjaTeoria e transferit


Kqyrja e V.Ngj. dhe teknikat e kqyrjes

Kçyrja spiraleKçyrja thelbësore (para mrapa)Kçyrja rrjetore dheKçyrja sektoraleKqyrja SpiraleKçyrja thelbësore (para mrapa)Kçyrja rrjetore

Kçyrja sektorale SIGURIMI DHE KQYRJA E VENDIT TE NGJARJES

Tri kushtet themelore te kqyrjes

Opcionet më të mira të kçyrjes shpesh janë më të vështirat dhe marrin shumë kohë.

Mos shpërfillja e provave materiale.Është vetëm një shansë për të kryer punën siq duhet.


Fiksimi dhe Mbledhja e provave në V.Ngj.

Vendi i ngjarjes në lokacion (hapsirë) të mbyllur Vendi I ngjarjes në lokacion të hapurHetimi natën në vendet e hapura të ngjarjes Kçyrja e viktimës se gjalle apo te dyshuarit të gjallëKçyrja e viktimës se vdekur apo te dyshuarit të vdekurAutomjeti i viktimës / të dyshuarit


ShenuesitSIGURIMI DHE KQYRJA E VENDIT TE NGJARJES ShenuesitSIGURIMI DHE KQYRJA E VENDIT TE NGJARJES ShenuesitSIGURIMI DHE KQYRJA E VENDIT TE NGJARJES ShenuesitSIGURIMI DHE KQYRJA E VENDIT TE NGJARJES

Prova Materiale

Munde te vertetojne qe krimi eshte kryer,Munde te japin ndonje element kyqe te krimitMunde te lidhe te dyshimtin me vend-ngjarje apo me kriminMund te jape identitetin e viktimes apo te dyshimtit Deshmit Fizike do ti referohen qdo mjeti material qe mund te jet prezent ne vend- njgarje.Keto mjete do te prezentohen ne ndonje qeshtje apo incident per te vertetuar apo per te hedhur poshte faktet e kesaj qeshtje, Munde te konfirmoje deshmin verbale te deshmitarit.Munde te shfajesoje te pafajshmin.


Evidentimi dhe etiketimi i provave materiale

ShembujArmët e Zjarrta shenohen mbrenda mbrojtëses së këmbëzësGëzhojat shënohen në maje të skajshme të plumbit Karikatorët shënohen përbrenda skajit të grykësPlumbat shënohen në bazëKaçavidat Shënohen në boshtin afër dorzës, veç nëse kjo pjesë përmbanë prova (siq janë gjurmët e gishtrinjeve ose të gjakut).Thikat shenohen në dorzë ose në tehun afër dorëzës, veç nëse ndonjëra prej këtyre pjesëve përmbanë prova (siq janë gjurmët e gishtrinjëve ose të gjakut)Përpunimi i gjurmëve të këpucëve derisa gjurmët janë të pathara mirë Letra me gjurmët e këmbës shënohet në një vend të dukshëm (për shembull në çoshe apo mbrapa letrës)SIGURIMI DHE KQYRJA E VENDIT TE NGJARJES Evidentimi dhe etiketimi i provave materialeEtiketa e provave materiale:Numri i rastit Data, koha, dhe lokacioni ku dëshmia ishte siguruar. Emri i teknikut të kriminalistikës ose hetuesit I cili I ka mbledhur dëshmit. Përshkrimi I shenjave dalluese ose të emëruara.

SIGURIMI DHE KQYRJA E VENDIT TE NGJARJES Mbledhja dhe Paketimi i Provave materialeNëse ka mundësi, përdorni letër ose karton për paketim. Shmanguni plastikes ose kontajnerave (kutijave metalike) hermetikisht të mbyllura ose gjësendeve të lagura (transportimi I përkohshem në plastikë është I pranueshem, siguroni që kontaineri nuk është I mbyllur).Gjësendet e terura duhet të paketohen dhe të mbyllen në çese plastike. Gjësendet-dëshmi siq janë flokët, fijet dhe gjurmët e gishtrinjve duhet të lëvizen(barten) me kujdes ti shmangemi dëmtimit të provave bazë ose dëmtimit të gjësendit -dëshmi. Gjësendet-dëshmi të lagura duhet të vendosen në çese të letrës për transportim dhe atëherë të nxirren derisa të teren tërësisht dhe ripaketohen mbyllen në kovert . Për qëllim të transportit nismëtar ,në mënyrë të veçantë gjësendet e lagura ose biologjikisht të kontaminuara mund të ruhen në çese plastike për një kohë të shkurt që ti shmanget kontaminimit të personave ,makinave,dhe gjësendeve tjera të provës . Këto gjesende kanë nevojë menjëherë të largohen dhe të teren dhe ti shmangemi mykut, këpurdhave, dhe prishjes potenciale të provës biologjike.SIGURIMI DHE KQYRJA E VENDIT TE NGJARJES Paketimi i Provave materialeRevolet duhet të paketohen në kontainera(kutia nga metali) të forta që ti shmanget dëmtimit ose prishjes te provës nga ana e jashtme

Gjësendet e mprehta siq janë xhami ,thikat e të tjera duhet poashtu të ruhen në kontainera (kuti metali) të forta që ato mos të depërtojnë përtej. Paketimi i materialit duhet të bëhet për të parandalu zhvendosjen ose dëmtimin. Gjësendet – dëshmi nga letra duhet të vendosen në mënyrë të rrafsht që ti shmangemi rrudhjes. Rrobat ose gjësendet nga tekstili mund të palohen e të vehen në kontainer ,por rrudha kurr mos ta dëmtojë shenjën (njollën). Gjësendet që prishen duhet të vihen në frigorifer ose përndryshe të ruhen ashtuqë të parandalohet prishjae tyre. Kjo I përfshin gjësendet siq janë gjaku dhe lëngjet (fluidet) tjera biologjike. Të gjitha gjësendet pasi që të paketohen, duhet të ruhen e sigurohen në një vend me një hyrje të kontrolluar dhe kufizuar. .Hyrja në ketë zonë duhet të dokumentohet në procesverbal, e cila mund të përdoret për vendosjen e sistemit zingjiror të ruajtjesë së dëshmisë së arrestit.

SIGURIMI DHE KQYRJA E VENDIT TE NGJARJES Mbledhja dhe Paketimi i Provave materialeSI NUK DUHET TE VEPROHETSI DUHET TE VEPROHETSI DO TE DUKEJ EVIDENTIMI I NJE DESHMIEQESE LETRE PER DESHMI SIGURIMI DHE KQYRJA E VENDIT TE NGJARJES

Procesverbali i provave materiale

Numri I rastit dhe lloji I krimit Numri I shenjës Përshkrimi i gjësendit të gjetur Data dhe koha e gjetjes Emri i personit që ka gjetur gjësendin Renditja e gjësendit (të ruajtur në dollap me çelës dhe dërgimi për analiza laboratorike e të tjera. ) Secili gjësend duhet të pasqyroj vendin dhe renditjen në të gjitha kohët.Transferimet e shënuaraNë çdo kohë, gjësendi I dëshmisë transferohet në mes të individëve, për ndonjë arsye, duhet të shënohet në procesverbalin e provave materiale. Historia e sakt dhe komplete e provës duhet të dokumentohet nga koha kur është zbuluar dhe mbledhur së pari e deri të prezentimi në gjyq. .Çfarëdo fakte më pak se këto të cekura më lartë mund të zhvleftësojë rëndësinë e saj në gjyq.

Matjet dhe skicimetDokumentimiSkica kriminalistikeDOKUMENTIMI-SKICA KRIMINALISTIKE

Qellimi i Skices kriminalistike

Përshkrimi i saktë i informatate te V. Ngj.Kjartësimi i dukjes dhe kuptimi me i lehte V. Ngj.Mundesimi i rivendosjes se provave ne pozita te njejta gjate rikonstruimit.

DOKUMENTIMI-SKICA KRIMINALISTIKELlojet e skicesSkica e vrazhde apo Kroki SkicaSkica e detajuar

DOKUMENTIMI-SKICA KRIMINALISTIKESkica e vrazhdeSkicohet me dorë të lirëSkicohet në vendin e ngjarjesVizatohen (paraqiten) te gjitha provat relevante te V. Ngj.Nuk aplikohet shkalla e përpjestimitNe skice paraqitet drejtimi i Veriut

DOKUMENTIMI-SKICA KRIMINALISTIKESkica e detajuarEshte skice finaleAplikohet shkalla e përpjestimitBazohet në shenimet e skicës së terenitPunohet ne kabinet (zyre)Punohet me vizatim teknik apo permes sistemeve kompjuterike si CAD etj.

DOKUMENTIMI-SKICA KRIMINALISTIKEPermbajtja e skices kriminalistikeEmri, mbiemri dhe detyra e ekspertit.Data, koha, klasifikimi i veprës penale, dhe numri i raportit.Emri i plotë i qdo personi që asiston në marrjen e matjeve.Adresa e vendit të ngjarjes, pozita e saj në ndërtesë, pikë referimet (piketat), dhe drejtimi hapësinor (busullor).Shkalla e vizatimit, nëse është bërë vizatimi shkallëzues.Gjërat kryesore të dallueshme të dëshmive fizike dhe karakteristikat kritike të vendit të ngjarjes. Vend ndodhja e gjërave të tilla indikohet me anë të matjeve të sakta prej së paku dy pikave fikse apo me metoda tjera që do të diskutohen më poshtë.

Një legjendë apo një çelës për simbolet që janë përdorur për ti identifikuar objektet me interes në skicë.

LLojet e skicave

TrekëndëshoreKo-ordinative Skica e shperndare

Metoda trekëndëshorePërcaktimi i një pike lëvizëse me anë të sistemit trekëndëshor të bazuar në dy e më tepër pika fikse apo statike.

Metoda trekëndëshoreMetoda trekëndëshore Pikat fikse

Këndet e ndërtesaveKëndet e kthesaveUratShaktetShenjat e trafikutShtyllat elektrike(rrugore)Shtyllat telefonike Si dhe të gjitha ato pika të cilat do të jenë në të njejtin vend edhe pas një viti.

Metoda trekëndëshore PF1-pika fikse njëPF2-pika fikse dyPF1-PF2=6.50m

PF1-A1= 7.50mPF1-A2= 8.00mPF1-A3= 7.80mPF4-A4= 8.50m

PF2-A1= 6.50mPF2-A2= 6.20m

PF2-A3= 4.30mPF2-A4= 4.10m

Matja e gjurmëve të frenimit F1-fillimi i gjurmëve të frenimit –ana e majtëF2-mbarimi i gjurmëve të frenimit-ana e majtëF3 fill.gj.fr. ana e djathtëF4 mb.gj. fr. ana e djathtëBartja e pikës së këndit të automjetit në sipërfaqen e rrugës

Deformimi i këndeve të automjetitMetri për matjen e gjatësis prej pikave fikse në pikat e lëvizëshme

Metoda ko-ordinativeMetoda koordinative

Metoda ko-ordinativeËshtë metodë e amtjes përmes përdorimit të ko-ordinatave X dhe Y të cilat përcaktojnë pozitën e një pike me ndihmën e vijave dhe këndeve të drejta (këndin 90 shkallë).Përcaktimi i pozitës së objekteve me anë të sistenit ko-ordinativ x dhe yMetoda ko-ordinative Pikat fikse:

Këndet e ndërtesaveKëndet e këthesaveUratShaktetShenjat e trafikutShtyllat elektrike(rrugore)Shtyllat telefonikeSi dhe të gjitha ato pika të cilat do të jenë në të njejtin vend edhe pas një viti.

Aplikimi i dy (2) metrave shiritorKëndi i drejtë apo këndi 90º (shkallë)Këndi i drejtë është faktori më i rëndësishëm në përdorimin e kësaj metodeSHKALLA E PERPJESTIMITSi ta zgjedhim shkallën e drejtë të përpjestimitIdentifikimi i shkallës së përpjestimit1:25 - 1cm në skicë paraqet 25cm (0.25m) në teren1:50 - 1cm në skicë paraqet 50 cm (0.5m) në teren1:100 -1cm në skicë paraqet 100cm(1m) në teren1:200 -1cm në skicë paraqet 200cm(2m) në teren

1:500 – 1cm në skicë paraqet 500cm(5m) në teren. Zgjedhja e shkallës së drejtë të përpjestimit Shkalla e përpjestimit Sipërfaqja në natyrë

1 : 25 4.5 x 5.75m 1 : 50 9.0 x 11.5m 1 : 100 18 x 23 m 1 : 200 36 x 46 m 1 : 500 90 x 115mShëndrrimi njësisë matëse të terenit në njësi matëse të skicimit

L (teren) x 100 L(cm) = ShpL(cm) - gjatësia e objekteve të paraqitura në skicë në cmL (teren) - gjatësia e objekteve ne terenShp - shkalla e aplikur e përpjestimit100 - konstantë

Shembuj:L(teren) = 6.32Shp = 200L(cm) = ? L(teren)x100 6.32x100L(cm) = = Shp 200L(cm) = 3.16 cmPjerrtësia e rrugës është e definuar me tangjentën e këndit të mbështetur të shtresës së rrugës në krahasim me horizontalenMënyra e përcaktimit të pjerrtësisë së rrugës h x100 P% = L

h – lartësiaL – gjatësia e niveletësP%- përqindja e pjerrtësisë100- konstante

Skica e pjerrtësisë së rrugës h x100 P%=

L L= 0.60 m h= 0.03 m 0.03 x100 P% = = 5% 0.60m Paisjet per matje dhe skicim

Matjet dhe skicimet

GJURMET NGA AKSIDENTI NE KOMUNIKACION

Pershkrimi i pergjitshem i aksidenteve ne komunikacion Analiza e dinamikes se A.K. Percaktimi i energjise kinetike te automjetit ne levizje,Percaktimi i shpejtesise, kohes dhe distances se automjetit ne levizje3 fazat e kohes se reagimit• Praktikimi ne teren• Testi i dinamikes dhe fizikes se automjetit

Qellimi i mesimitQellimi i ketij mesimi eshte qe studentet te njoftohen me menyren dhe llojet e gjurmeve te aksidenteve ne komunikacion, menyren e procesit te formimit te tyre dhe mundesine e anlizes dhe ekspertimit te tyre.


Pershkrimi i pergjitshem i A.K.

Me aksident ne komunikacion nenkuptohet aksidenti ne rruge ku merr pjese me se paku nje mjet ne levizje ku nje apo me shume persona kane vdekur ose jane lenduar ose eshte shkaktuar dem material. (Nga Ligji mbi sigurine ne Komunikacion, nr. O2/L-70) Aksidenti ne komunikacion mund te vije si rezultat i shkeljes se ligjit mbi trafikun publik. Ne keto raste nese vije deri te vdekja apo lendimi trupor i personit te dyte atehere nje veprim i tille konsiderohet veper penale (nga Kodi Penal I Kosoves Kapitulli XXVI Veprat Penale kunder sigurise se trafikut Publik, Neni 297). Faktoret qe mund te ndikojne ne aksident jane ata subjektiv dhe objektiv. Me rruge nenkuptohet cdo rruge publike dhe rruge e pautorizuar ne te cilen zhvillohet komunikacioni(Nga Ligji mbi sigurine ne Komunikacion, nr. O2/L-70).


Pershkrimi i pergjitshem i A.K. Rendesia e analizes se gjurmeve nga A.K. eshte sepse mund te percaktohet:

Vendi i ndeshjes dhe fluturimit; Kendi i ndeshjes apo fluturimit; Kendi i levizjes se automjetit para A.K. ne raport me vijen e rruges; Mekanizimi i A.K.; Demtimi i aksidentit ne komunikavin dhe Shpejteisa e perafert e automjetit para aksidentitAnaliza e dinamikes se A.K.

Gjurmet qe mbesin nga Aksidenti ne Komunikacion jane: - gjurmet ne automjet; - gjurmet e njerezve dhe qenjeve te gjalla ne automjet; - gjurmet ne trupin dhe rrobat e njerezve nga automjeti; - gjurmet ne trupin dhe rrobat e njerezve nga rruga, shenjat ne trafik, ndertesat, skajet e rrugeve etj; - gjurmet ne trup te njeriut nga automjeti: xhamat, ngjyra, dheu, etj. - gjurmet ne rruge nga automjeti: xhamat, ngjyra, dheu (pika goditese), gomat (gjurmet e frenimit), mrojtesit e utomjetit etj.

Energjia kinetike e automjetit ne levizje Energjia kinetike paraqet shumen e energjise të cilën objekti e përmban kur është në lëvizje. Kur atomjeti frenohet nje pjese e energjise kinetike shendrrohet ne energji te nxehteise.

G x v²E =--------- 2 x g E = Energjine kinetike G = Pesha e pergjithshme e objektitv = Shpejtesia2 = konstante g = 9.81 m/s²

Energjia kinetike e automjetit ne levizje Kur atomjeti frenohet nje pjese e energjise kinetike shendrrohet ne energji te nxehteise athere:Et = m x g x t x s ku:

m- masa e Automjetit ne kg,g - graviteti t - koeficienti i ferkimits - gjatesia e frenimit ne m

Faktori i Ferkimit Paraqet ferkushmerin e gomave me shtresen e rreges (asfaltit)

0.1 – 0.3 Akull dhe borë të lagur0.3 – 0.5 Borë e ngjeshur 0.5 – 0.8 Asfalt i lagur / Rruga e lagur dhe jo e asfaltuar0.7 – 0.9 Asfalt i terur Shendrrimi i km/h ne m/sSa metra i ka një (1) kilometër? - 1000 m (1 km = 1000 m) Sa minuta i ka një (1) orë ? - 60 minuta (1 orë = 60 minuta) Sa sekonda i ka një (1) minutë? - 60 sekonda (1 minutë = 60 sek)

Sipas Fizikes shpejtesia paraqet raportin ne mes distances dhe kohes:

V = s/t ku:

s = t x v Percaktimi i shpejtesise, kohes dhe distances se automjetit ne levizje

V2 = 2xgxsxa s=v2/2xgxa v = V2xgxsxa v- shpejtesia 2- kontante g- graviteti 9.81 m/s s- distanca e frenimit a- koeficienti i ferkimit Ushtrim Cila është distanca e ndaljes për automjetin që ka shpejtësi prej 100 km/orë ne rruge me me numrin e fërkimit prej 0.3?3 fazat e kohes se reagimitPraktikimi ne teren

Faza e vrojtimit Faza e reagimit Faza e veprimit Koha/distanca e ndaljes Me kohe/distance te ndaljes nenkuptohet koha/distanca e ndaljes duke perfshire kohen/distancen e reagimit dhe kohen/distancen e frenimit.Dnd. = Dv. + Df

Rregullat laboratorike

Rregullat e sigurisë për Ushtrimet në Laboratorin e KriminalistikësUshtrimet dhe operimet me paisje, reagjent dhe kemikale për procesime kriminalistike kërkon një kujdes të veqant në mënyrë që mos të vije deri tek ngacmimi, ndikimi apo helmimi i studentëve.

Rregullat laboratorikeStudentët gjatë ushtrimeve Laboratorike duhet t’i përmbahen rreptësisht rregullave si në vijim:Rregullat laboratorikeMantilla e kaltër apo e bardhë varësisht prej ushtrimeve duhet të bartet gjatë gjithë kohës,Maska mbrojtëse duhet të bartet gjatë procesimeve, fizike/kriminalistike dhe kimike/kriminalistike.Dorzat mbrojtëse duhet të barten gjatë procesimeve me pluhura fizike/kriminalistike dhe kimike/kriminalistike.Reagjentët dhe kemikalet nuk guxojnë të prekën me dorë të thatë,

Rregullat laboratorikeNuk guxon të bëht kurfarë përzirje e reagjentëve apo kemikaleve,Rreptësisht ndalohet ushqimi, pijet apo duhani në ambientet e Laboratorit të ushtrimeve Kriminalistike,Rreptësisht ndalohet ulja në tavolina të ushtrimeve kriminalistike,Reagjentët apo kemikalet nuk guxojnë të afrohen afer gojës, hundës, të nuhatën apo shijohen.Ne rast te nuhatjes apo kaperdimit (ngacmimit nga pluhurat apo kemikalet tjera) studenti menjehere duhet t’i pastroj syte me uje dhe duhet te njoftoj asistentin/profesorin.Përdorimi apo veprimi me pluhra, reagjentë apo kemikale nuk guxon të bëhet pa marrjen e instrukcioneve nga Profesori apo asistenti i tijë,

Rregullat laboratorikeStudentët gjatë ligjerimit/prezantimit të Profesorit/Asistentit duhet të mbajnë qetësinë dhe të dëgjojnë me vëmendje,Gjatë procesimit me pluhura për nxitje kriminalistike të gjurmëve latente studentët duhet të jenë të vetëdijshëm se jane duke procesuar me komponente kimike e jo me pluhur të zakonshëm,Studentët nuk guxojnë që pluhurat, reagjentët apo kemikalet t’i përdorin në vende tjera jashtë udhëzimit të Profesorit/Asistentit siq janë tavolinat, muret, dritaret etj.

Rreptësisht ndalohet prekja apo manipulimi me aparatura laboratorike pa lejen e Profesorit/ Asistentit.Studentët duhet ta konsiderojnë Laboratorin e Ushtrimeve kriminalistike një vend apo hapsirë për fitimin e njohurive e jo vend për argëtim,Pas përfundimit të ushtrimit studenti obligohet që paisjet, aparaturën, brushtat, kemikalet, reagjentët që i ka përdorur t’ i kthej në vendin e vetë,Pas përfundimit të ushtrimit studenti obligohet që të pastroj tavolinën, paisjet, aparaturën, eprovetat, enët etj, që i kapërdorur gjatë ushtrimit kriminalistik.Disa demonstrime te perdorimit te paisjeve laboratorike dhe punes laboratorike gjate ushtrimeve te ekspertimeve kriminalistike

DaktiloskopiaDaktiloskopimi i personave-Format standarde dhjetegishtoreZhvillimi i gj. Latente me pluhura. Procesimi (nxitja) me brusheTrheqja me folijeLlojet e folijeve dhe pluhraveSistemi automatik “AFIS”Ekspertiza (krahasimi) daktiloskopik.

Nocioni I DaktiloskopiseDaktiloskopia eshte shkence e cila mirret me studimin e vijave papilare (gjurmeve te gishtave) me qellim te identifikimit te personit.Daktiloskopia rrjedh nga fjala greke daktilos-gisht dhe skopos-shikoj.Gjurmet e gishtave jane unik dhe individuale per cdo person. Nuk ka gjurme te njejta madje edhe te binaket.Gjurmet e gishtave ndahen ne lakore, harkore dhe rrethore.Gishti perbehet nga derma dhe epiderma.Gjurma e mbetur krijohet nga djereset dhe yndyrnat e marra nga siperfaqe te ndryshme.

Daktiloskopimi i personave-Format standarde dhjetegishtore

Te dhenat personaleNgjyroset gishti me ngjyre te zeze te mjaftushme (ink) 2-3 mm nen nyjen e pare te gishtit.Bartet ngjyra permes rrotullimit nga njera ana ne anen tjeter te gishtit.Gishti duhet te rrotullohet vetem ne njeren ane.Perseritet disa here derisa te mirren gjurme te mira.Verifikimi i gjurmeve per vendosje ne hapsirat e caktuara.Nenshkruan personi qe daktiloskopon dhe ai qe daktiloskopohet.

Daktiloskopimi i personave-Format standarde dhjetegishtoreNgjyroset gishti me ngjyre te zeze te mjaftushme (ink) 2-3 mm nen nyjen e pare te gishtit.Bartet ngjyra permes rrotullimit nga njera ana ne anen tjeter te gishtit.Gishti duhet te rrotullohet vetem ne njeren ane.Bartet ngjyra permes rrotullimit nga njera ana ne anen tjeter te gishtit.

BALISTIKA

DEFINICIONI I ARMEVE TE ZJARRITArme zjarri eshte cdo paisje e dizajnuar te flake (hedh) projektilin (plumbin) me forcen e kombusionit (presionit te mbushjes).

Definicioni I fishekutNje fisheke permbehet nga:GezhojaKapsollaMbushja (baroti)Projektitli apo projektilet

Fisheku: live .380 AutoKomponentet e fishekut

Definicioni i KalibritNe arme te zjarrit, calibri esht diametri I brendshem I tytes I formuar nga brigjet e tytes.Ne municion, caliber eshte emri i fishekut. Emri mund te perfshije diametrin, dizajnerin, prodhuesin origjinal, vitin e prodhimit, menyren e operimit.

Si percaktohet kalibri.Eksperti I armeve te zjarrit per percaktimin e kalibrit mund te perdore madhesine, diametrin, peshen apo faktoret e dizajnit.

EKSPERTIZA E ARMEVE TE ZJARRIT

PERSHKRIMI I ARMES SE ZJARRITPRODHUESI (S&W, COLT)MODELI (39, FRONTIER)CALIBRI (9MM LUGER, 22 LR)TYPE (SEMI AUTO PISTOL, REVOLVER)

NUMRI SERIK

Modifikimet

TESTS NDIKUESE A SHKREPET AZ. PA PRESION NE KEMBEZ? TESTI I GJUAJTES (HEDHJES)TESTI GJENARAL DHETESTI I SHKREPJESKARAKTERISTIKAT KLASORE TE GEZHOJES DHE PROJEKTILIT*

*ekzaminimet stereomikroskopikeKarekteristikat klasore te pushkeveKRAHASIMI I PROJEKTILIT DHE GEZHOJES LIDHJA E ARMES ME GEZHOJA APO PROJEKTILLIDHJA E MUNICIONIT ME ARMEN E CAKTUAR KUR ARMA NUK ESHTE E PRNISHME.Karakteristikat individuale

SHEMBULL KRAHASIMOR I PROJEKTILITPercaktimi i distances se qitjesSa larg ishte AZ. Me rastin e shkrepjes?

GRIMCAT E BAROTIT (GSR)HETIMI I VENDIT TE NGJARJESDokumentimi i VNgj.Percaktimi i drejtimit te levizjes se plumbitPercaktimi i pozites dhe vendit te gjuajtesit.Percaktimi i distancesRikonstruimi.PERCAKTIMI I DREJTIMIT TE LEVIZJES SE PLUMBIT

TrajektorjaRIKONSTRUIMI Procesi i percaktimit te nje ngjarje qe ka ndodhur gjate kryerjes se vepres penale, bazuar ne ekzaminimin apo ri-shiqimin e:Te gjitha fotoveRaportet e VNgj.

Raportet e hetimeveRaportet e policiseRaportet e mjekesise ligjore

Raportet e Laboratoreve te KrimeveDeklaratat e deshmitareveDeklaratet e viktimavesDeklaratat e te dyshimteve

EKSPERTIZA E DOKUMENTEVEMe dokumente nënkuptohet çdo letër e shkruar ose material tjetër që përmban shkrime, printime, nënshkrim, fotografi, vula, simbole të ndryshme dhe që jep informacion për shërbim të caktuar deri sa është origjinal.

Dokumentet identifikuese Pasaporta normale Pasaporta diplomatike Pasaporta e sherbimit Kartelat e identitetit

Dokumentet legjitimuese Patentë shoferi Libreza gjuetie Vizat Dokumentet e udhetimit per të huaj

Arsya e përdorimit të dokumenteve identifikuese është për: argumentimin e identitetit dhe kalimin e kufijve.Këto dokumente e kan obligative të përmbajnë këto informata si:Mbiemrin Emrin Datën e lindjes Vendin e lindjes Nacionalitetin Fotografin Nënshkrimin Validitetin Datat biometrike

Arsya e përdorimit të dokumenteve legjitimuese është : e drejta per ngasjen e automjetit, e drejta per gjueti, e drejta per privilegje, e drejta për të dhenat e regjistruara Këto dokumente nuk e kan obligative të përmbajn te gjitha këto informata si:Mbiemrin Emrin Datën e lindjes Vendin e lindjes Nacionalitetin Fotografia Nenshkrimi Validiteti Datat biometrike

Elementet mbrojtëse janë me se të domosdoshme për ti vendosur në dokumente (varsisht nga rëndesia e dokumentit) per ta mbrojtur nga keqperdoruesit apo falsifikimet e mundëshme.Elementet mbrojtëse vendosen gjat procesit të prodhimit të letrës dhe pas prodhimit të letrës Letra e Dokumentit është një lloj i veçante i letrës, i krijuar posaçerisht per te bere dallimin me te lehte te dokumentit origjinal. Letra përmban 80% pambuku dhe 20% celuloz të pastër, dhe përzihet me me ujë (95% në lënd të parë)

Procesi I vendosjes se shenjes Ujore Materiali themelor i programuar rrjedhe nëpërmes boshtit, me reliefin me simbolin e shenjës ujore, ku e merre formën e shkruar

4. PAJISJET PËR EKZAMINIMIN E DOKUMENTEVE Procesi i ekzaminimit shkencor të dokumenteve ka rezultate, jo në masa të vogla prej aplikimit të pajisjeve shkencore dhe zhvillimit të pajisjeve speciale forenzike që shërbejn në zbulimin e vërtetsis së dokumenteve. Pajisjet bazike qe sherbejn per ekzaminimin e dokumenteve jane: pajisjet optike (mikroskopët), mjetet për matje, pajisjet speciale me drita si (VSC), makinat kopjuese, kamerat digjitale, skanimi kompjuterik, aparatet për detektimin e shkrimit latent (ESDA) dhe pajisja për krahasimin e ngjyrave (Spektroskopia Raman).

FALSIFIKIMI I DOKUMENTEVE Qe te siguroj sherbimin e nevojshem duke i ikur autoriteteve zyrtare.Per hyrje ilegale ne shtetet e tjera Qe te punoj (ushtroj) aktivitetet ilegale (krime te ndryshme)Te bej perfitime ne menyr jo te rregullt (psh. Benifite sociale etj.)Qe te praktikoj te drejten jo te autorizuar (psh. Vozitjen e vetures) FALSIFIKIMI I DOKUMENTEVE

Në praktikën hetimore, gjygjsore dhe të ekspertizës kriminalistike kemi dy lloje te falsifikimit : falsifikim i plot dhe falsifikim i pjesshëm. Falsifikimi i plot bëhet duke imituar dokumentin origjinal dhe duke përdorur materiale të reja si: letrën, ngjyrën, vulën etj.Falsifikimi i pjesërishëm bëhet zakonisht nga njerëz të veçantë, të cilët për të arritur qëllimin kriminal, ndryshojnë brendinë e dokumentit. Psh: ndryshim te fotografis, ndryshimin e te dhenave,ndrrimi I faqes, perdorimi I vules se falsifikuar Falsifikimi i plotDokumenti i falsifikuar është falsifikim i të gjitha pjesëve. Modeli për prodhimin e ketyre dokumenteve të falsifikuara zakonisht përdoret dokumenti autentik me imitimin e te gjitha tipareve të sigurisë.Falsifikimi i pjesërishëmModifikimi I te dhenave ne dokumentin autotentik behet me metoda te: Nderhyrja manuale (mekanike) Nderhyrja kemikale Shtim I te dhenave Mbishkrimi Ngjitja Ndrrim I faqeve Ndrrim I fotografis5. METODAT SHKENCORE TË EKZAMINIMIT Për ekzaminimin e dokumenteve të dyshimta duhet ndjekur procedurat sistematike për të siguruar provat e rëndësishme të cilat nuk mund të shikohen.Procedura e ekzaminimit zhvillohet ne tri faza:Përcaktimi i origjinalitetit dhe falsifikimi i dokumentitPërcaktimi i metodës së përdorur për falsifikimGrumbullimi provaveFALSIFIKIMI I KARTMONEDHAVA Për të arritur qëllimin kriminal, fajtori merr më parë një kartmonedh origjinale dhe pastaj mbi bazën e tij përgatit kartmonedhën e re duke përdorur tërësisht materialet false. Pra, letrën, ngjyrën, teknikat e printimit këto përgatiten sipas përbërjes së materialeve që ka karmonedha origjinale.

Gjurmët e këpucave, ndarja, identifikimi.

Karakteristikat e gjurmëve te këpucaveProcedimi i gj. dydimenzionale të lagura Ushtrim 1 orëProcedimi i gj. tredimenzionale në borë me Guri Dental Ushtrim 1 orëProcedimi i gj. tredimenzionale në borë me Sulfur ushtrim 1 orëProcedimi i gj. DydimenzionaleEkspertiza e gjurmeve te kepucave

Gjurmët e këpucave, ndarja, identifikimiGjurmët e këpucave varesisht prej sipërfaqes ndahen ne gjurmë:

DYDIMENCIONALE: dy dimensione (siperfaqësore)-gjatësi dhe gjërsi. Paraqiten ne siperfaqe te forte si p.sh. asfalt, beton, pllaka, keramike, metal, plastike etj.

TREDIMENSIONALE: tridimensione (relievore)- gjatësi, gjërsi dhe thellesi. Paraqiten ne siperfaqe te bute si p.sh. baltë, dhe, llaqe te ndryshme, mallter, pluhur, borë etj.

Karakteristikat e gjurmët e këpucaveGjurmët e këpucave ne konceptin e ekspetizes krahasimore kriminalistike ndahen ne:KLASORE: karaktristika serike, grupi i kepucave te prodhuara ne nje seri qe kane karaktristika te ngjashme klasore (grupore) si adidas, nike, puma etjINDIVIDUALE: karakteristika te veqanta (unike) si qarjet, prerjet, demtimet, gervishjet etj. Njeriu varesisht prej menyres si ec len karaktristika individuale. Gjurmet e kepucave-percaktimet (idikacionet) kriminalistikeMadhesia e perafert GjiniaPeshaDuke vrapuar, ecur apo qendruar ne kembeDrejtimi i ecjes apo vrapimit. Gjurmet e kepucave-percaktimet (idikacionet) kriminalistikeMadhesia e perafert: duke e shumzuar me koeficient 6.876 sipas kriminalistit franqez Alfons BartijonitGjinia: menyra e te ecuritPesha: permes krahasimitDuke vrapuar, ecur apo qendruar ne kembe: permes matjeve te dimenzioneve te ndryshme te thellesise se gjurmes dhe krahasimitDrejtimi i ecjes apo vrapimit.

Gjurmet e kepucave-percaktimet (idikacionet) kriminalistike Gjatësia e gjurmës në mm Koeficienti me të cilin shumëzohet Der 219mm 7.179 220-229mm 6.840 230-239 6.610 240-249 6.505 250-259 6.407 260-269 6.328 270-279 6.254

280-289 6.120 6.080

Procedimi i gjurmëve dyedimenzionale të lagura

Paisjet: Folije per terheqjeBrusha jomagnetike Pluhur magnetik dhe jo magnetikFolije transparente per vendosjeLeter te bardhe per vendosje

Paisjet: Folije standarde transparente Gjelatine Brushe per shperndarje te gjelatines Kepuce Pluhur magnetin Folije transparente per mbulese

DROGAT, LLOJET E DROGAVE DHE IDENTIFIKIMI TYRE

Definicioni i drogaveFaktorëve që ndikojnë në efektin e drogësKlasifikimi dhe llojet e drogaveIdentifikimi i drogave

Definicioni i drogave

Me droge apo substanca psikoaktive nenkuptohet cdo substance duke perfshire edhe ato sintetike te cilat kur futen ne organizem mund te modifikojn ne nje apo me shume funksione te tije dhe me vazhdimin e perdorimit vie deri te varshmeria fizike apo psiqike apo fizike dhe psiqike.Tri veprime kryesore që shkakton droga kur futet në trup:StimulimiDepresimiReaksionet psiqike Faktorëve që ndikojnë në efektin e drogësGjendja mentale e individitGjendja fizike e individit Madhësia dhe peshaHistoria e përdorimit të drogës

Ambienti

Klasifikimi dhe llojet e drogaveDEPRESORORET e sistemit nervor qendrore:akooholi;hipnotizuesit;trankvilizatoret (benzodiazopini);neurolepticet;nalgeticet (opijumi, opijati, morfina, heroinabarbituratet.

Klasifikimi dhe llojet e drogave

STIMULATORET e sistemit nervor qendrore stimulatoret e dobet; kofeina, nikotina;Stimulatoret e forte; amfetaminia, kokaina;stimulatoret antidepresiv.Klasifikimi dhe llojet e drogavePERTUBATORET e sistemit nervor qendrore konopi indijan;halucinogjenet (LSD, meskalina, psilocibina, STP, DMT etj.);Reagjentet permiresues (eteri, lepaku etj.);Prodhimet tjera (beladona, prodhimet sintetike)Klasifikimi dhe llojet e drogaveDROGAT SINTETIKE DHE TE DIZAJNUARAICE (Ajs-akull);METHEDRINA (Met);KREKU (krek);FREE BASE (bazat e lira)ESTASY apo MDMA (Estazi)Rophynol apo ”Rufi” (rufi- e njohur si droga e dhunimit)GHB.Llojet e drogaveKanabis sativa Bima Canabis sativa eshte bima nga e cila fitohet marihuna, hashishi dhe vaji kanabis Substanca kryesore e kanabisit eshte tetrahidrokanabinol (THC) e cila perveq tjerash ka edhe efekt halucinogjenLlojet e drogaveMarihuana Eshte droga me e perhapur.

Perfitohet nga fletet e thara te Kanabisit Peroret si duhanKa efekt te qetsues dhe halucinogjenPermban 3 % THCNe zhargonin kriminal quhet si “bari”.Nese marihuana bluhet mire fitohet HASHISHI.Hashishi perdoret ne forme te pijeve dhe emnelsirave.Perdoruesit te qete ne raport me organet e Z. te LigjitLlojet e drogave-Drogat StimulueseKOKAINA. Kokaina është drogë stimuluese e prodhuar nga bima e quajtur Koka. Mirret me injektim (shiringa); Nuhatje (luga e vogël, me pasqyrë, brisk të rrojës); me ushqim; me pirje me duhanShkakton efekte te Efektet e KokainesNë doza të kufizuara stimulon sistemin nervor qëndror.Aktiv, i gatshëm për bisedë dhe asnjëherë i lodhur. Ngritet niveli i vetbesimit. Zvogëlohet aftësia e gjykimit, Në fazën fillestare të varshmërisë, personi ndien eufori dhe interesimi për seks humbet.Simptomet e zakonshme janë impotenca (paaftësia seksuale) dhe figjiditeti (humbet dëshira për marëdhënie seksuale). Efektet janë afatëshkurtëra të përcjellura me depresion dhe dëshirë për ta konsumuar drogën ende. Rrezikshmeria e KokainesKokaina është drogë që shkakton varshmëri të jashtëzakonshme. Kokaina ndikon keq në aftësit e arsyes dhe reagimeve dhe konsumuesi prezenton rrezik për rrethinën ku gjindet për shembull, në komunikacion, dhe kur përdorë paisje mekanike të cilat kërkojnë kujdes, koordinim dhe baraspeshë. Llojet e drogave-Drogat StimulueseKREKUEshtë formë e kokainës që mundtë pihet në formë të duhanit pihet në formë të duhanit.Kokaina neutralizohet përmes alkalinës dhe jep kristale të vogla të madhësis së guralecit. Efektet e përdorimit të krekut janë të ngjashme sikur te nuhatja e kokainës, por më të fuqishme dhe më të shpejta. Përdorimi i pandërprerë mund të shkaktojë lodhje, ankth dhe paranojë. Është drogë e cila shkakton shumë varshmëri. Llojet e drogave-Drogat Stimuluese

AMFETAMINA Përdoret që t’i mbajnë njerëzit të zgjuar dhe në ngjarje. Eshte në formë të pluhurit dhe tabletave. Shpesh përzihet me shumë shtesa.Mund të gëlltiten, nuhaten e nganjëherë edhe të konsumohen në mënyrë intravenoze.Pas konsumimit të amfetaminës njerëzit shpesh ndihen të lodhur, në depresion dhe të uritur. Përdorimi i saj gjithashtu i bën njerëzit të nervozuar, të jenë në ankth dhe çrregullojnë gjumin e rregullt. Ka tendenca t’i bëjë njerëzit shumë llafazanë.Rrezikshmeria e AmfetaminesDepresion dhe panikë.Varshëmëri për ndjenjë normale.Rritje e dozës për të arritur efektin “toleranca”. Probleme me zemrë dhe mund të shkaktojë sëmundje mentale.Llojet e drogave-Drogat StimulueseMet-amfetaminaEshte droge sintetike, në formë kristalore ose të pluhurit.Met-amfetamina eshtë zakonisht në dy forma – “Akull” (gurë – sikur kristale) dhe “Krenk” (pluhur i bardhë në të kaftë).Met-amfetamina mund të mirret në mënyrë intravenoze, të inhalohet, dhe të pihet në formë të duhanit. Efektet e përgjithshme janë shqetësimi dhe hipereaktiviteti, irritim dhe palodhshmëri, humbje të apetitit, pagjumësi, bebëza të zgjeruara, marramendje dhe dridhje, djerësitje të shtuar, tharje të gojës, panik dhe huti, ankth, eufori, halucinacione, psikoza të kohë pas kohshme dhe shtangim të zemrës. Rrezikshmeria e M-amfetamines Met-ametamina eshtë shumë e rrezikshme për përdoruesit. Ekziston rrezik i madh nga varshmëria dhe konsumimi i dozës së tepruar me këtë lloj të drogës. Gjithashtu, kimikaliet që përdoren për prodhimin e këtyre drogave janë shumë të ndezshme dhe helmuese, që i bën vendet ku gjenden laboratorët e prodhimit shumë të rrezikshëm.Llojet e drogave-HalucinogjenetLSD LSD-ja është drogë shumë e fuqishme. Fuqitë ndryshojnë, sidoqoftë nevojitet vetëm një sasi e vogël për të pasur efekt. Është drogë halucinogjene që shkakton te përdoruesi “udhëtime” halucinogjenike, duke filluar pas 45 minutave dhe zgjatë deri në 8 – 12 orë. Kur një herë fillon ta përdorë, përdoruesi nuk mund të ndërprejë më këtë.LSD-ja zakonisht gëlltitet, vendoset nën gjuhë dhe tretet, ose vendoset në një gotë me lëng.

Efektet e LSDPengesa në të pamur dhe në të dëgjuar, Ngjyra të intensifikuara dhe ndryshimet për ndjenjën e kohës dhe vendit janë të shpeshta. Disa njerëz përjetojnë “udhëtim” të keq halucinogjenik. Kjo mund të përfshijë ndjenjën e shqetësimit, ndjenja të pakëndshme dhe kërcënuese, dhe paranojë. Njerëzit mund të harrojnë se droga po i shkakton këto efekte, dhe do të mendojnë se po çmenden. Nëse personi ndihet i pikëlluar ose në depresion, me njerëzit të cilët nuk i njohin, ose në situatë të panjohur, ata me siguri do të kenë një udhëtim të keq halucinogjenik.Efektet e përgjithshme janë bebëzat e zgjeruara, dridhjet, të rrahurat e shpejtuara të zemrës dhe rritja e shtypjes së gjakut, kokëdhembja, vjellje, rrënqethje, shkëputje, ndryshime ekstreme të disponimit dhe halucinacione.Rrezikshmeria e LSDNjerëzit të cilët kanë probleme shëndetësore mentale, ose të cilët nuk janë stabil mund të kenë një përvojë të trishtueshme me LSD-në dhe u keqësohet edhe më shumë gjendja. Njerëzit zakonisht nuk varen nga LSD-ja por dikush që përdor më shumë mund ta ndiejë veten se ka humbur lidhjet me botën e vërtetë.Disa njerëz thonë se ju përsëritet përvoja. Këto janë: ndjenja të udhëtimit të sërishëm halucinogjenik pas një kohe të përdorimit të LSD-së. Këto ndjenja shkaktojnë shqetësim kur shfaqen, mirëpo do të ndërprehen pas një kohe nëse më nuk përdoret LSD-ja.Llojet e drogave-HalucinogjenetEkstazi Ekstazi është ngapak si amfetamina (lartë) me efekt halucinogjenik (emri kimik: MDMA). Është në formë të tabletave, Mund të duket njejtë sikur shumë droga tjera ose barëra.Shumë njerëzve u janë shitur gjërat e gabuara, ose drogat tjera ose nuk ka qenë fare drogë. Kjo i ndalon njerëzit nga përdorimi sepse ata kurrë nuk e dijnë se çka blejnë.Konsumimi i kësaj droge shkakton ndjenjën e “nxitimit”, të përcjellura me ndjenjën e qetësimit. Ndjenjen e te qenit më të afërt me të tjerët, me vetëdije më të madhe për rrethin dhe zërat. Të ndjerit i sëmurë dhe shtangimin e duarve dhe këmbëve dhe shtrëngimin e muskujve të nofullës. Ankth, panikë dhe huti.

Probleme me gjumë, plogështi dhe depresion, kur efekti i drogës kalon. Rrezikshmeria e EkstazitDëmtimin e mëlqisë, veshkëve dhe trurit. Njerëzit me probleme në zemër ose shtypje të gjakut janë veçanërisht të rrezikuar. Nga vetja shkakton ndërprerje të lëngjeve. Pirja e tepërt mund të jetë shumë e rrezikshmme ose fatale për konsumuesin.Përdoruesi shpesh është i arsyeshëm dhe kooperativ. Llojet e drogave Morfina Derivat i OpijumitMe se shumti perdoret per pushimin e dhimbjeve te plagevePerdoret permes pirjes, pertypjes dhe ne menyre intraverseZhargoni kriminal “moka” apo “mokica”Llojet e drogaveHEROINA Derivat i morfines gjysemsintetikPas kokaines droga me shtrenjet ne te zezeShume shpejt sjell vartesi fizike dhe psiqike Me se shumti krime kryhen qe jane ne lidhmeri me Heroines.20-25 here me e forte se morfinaEfektet e HeroinesNgadalson aktivitetet e njerëzve, duke u ofruar atyre ndjenjë të ngrohtësisë dhe shkëputjes. Herën e parë përdoruesit ndihen të sëmurë dhe me marramendje. Dozat e mëdha shkaktojnë përgjumje dhe qetësim. Opijatet gjithashtu shkaktojnë ndjenjë të euforisë përmes bashkëveprimit me pranuesit e trurit. Rrezikshmeria e HeroinesHeroina shkakton shumë varshmëri. Me përdorim të rregullt, zhvillohen toleranca dhe varshëria fizike. Tërheqja pas përdorimit të rregullt mund të shkaktojë simptome të pakëndshme. Ndërprerja dhe largimi nga heroina është i vështirë.Mënyra intravenoze e përdorimit të heroinës është më e rrezikshmja dhe sjell rreziqe siq janë dëmtimi i venave, gangrena, hepatiti, dhe virusi HIV veqanërisht nëse gjilpërat ndahen. Gjithashtu, heroina e përdorur në rrugë shpesh është e përzier me përbërës tjerë. Doza e tepërt është rrezik i vërtetë dhe mund të shkaktojë gjendje kome dhe vdekje.Identifikimi i drogave

Testi PreliminarReagjentetMarquisov reagens – crvena ili ljubičasta boja ukazuju na opijate, narandžasta boja ukazuje na amfetamine ili metamfetamine, a crna boja ukasuje na MDMA ("Ecstasy").Dillie-Koppanyev reagens – pojava ljubičaste boje ukazuje na barbiturate.Nitric-acid reagens – reaguje na heroin i derivate morfija.Duquenios-Levinov reagens – ljubičasta boja donjeg sloja ukazuje na kanabinoide (marihuanu, hašiš, THC supstancu).

PROCEDURAT HETIMORE TE NARKO KRIMINALITETITShumica e teknikave që shfrytëzohen në hetimin e drogave të rrezikshme dhe narkotikëve tjerë janë të ngjashme me ato të cilat shfrytëzohen në rastet tjera. Megjithate ekzistojnë edhe disa procedura tjera të cilat janë specifike për këtë lloj të kriminalitetit.Para se të ndermirren aktivitetet hetimore hetuesit do të duhej të dinin (të njihen) me “gjuhen e rruges” FOKUSIMIE mundshme është të identifikohen temat kryesore të cilat rezultojnë gjatë tërë operacionëve të” fokusimit” dhe egziston numër i caktuar i fushave deshmuese të hetuara ( të testuara) të cilat duhet ti kemi parasysh kur të mirret në “perpunim”ndonjë person i dyshuar para se të mirret vendimi për vënjen e tij në “cak”Megjithate , para se ndo një person të pranohet si “cak”, duhet të hulumtohen (explorohen)disa sfera:TRANSPORTI, (duhet identifikuar të gjitha automjetet deri tek të cilat i dyshimti mund të vij , pastaj a do të ket nevojë për ndihmë teknike në përcjellje të personit.KOMUNIKIMI, (duhet identifikuar tërë komunikimin e mundshem (mjetet komunikuese)icili është përdorur nga ana e të dyshuarit. Mundesia e marrjes së faktures së mobitelit . Analiza e këtij lloji të informacionit mund të zbuloi bashkpuntorët kryesor ..FINANSIMI, (duhet identifikuar tërë vijat financiare të të dyshuarit : llogaria bankare , kreditë, kartelat kreditore , akcionet etj.) FOKUSIMIHetimi fillestar nuk do të duhej të kufizohet në burimet policore dhe materialet egzistuese , porse duhet të kyqen të gjitha agjencionet nga të cilat mund të mirren informata të caktuara .Verifikimi dhe mbledhja e të dhënave për personat të cilët jan objekt i observimit sipas rregullit ka renditjen e zbatimit (implementimit ) dhe në esencë dallohen tri faza të këtilla :

Përcaktimi i të dhënave identifikuese fillestare ,

Në bazë të përcaktimit të tillë të të dhënave zbatohet identifikimi i mëtejm dhe më detajizues i personave dhe mbledhja e të dhënave të tyre ,dhe të cilët mundësojn mbledhjen e mëtejme operative të të dhënave mbi faktet dhe veprimtarinë kriminale apo problemin e sigurisë dhe verifikimin e vazhdueshem të tij,Percaktimi i identitetit të personave të cilët mund të ndihmojnë në qartësimin e fakteve relevante si dhe mbledhjen e mëtejme të të dhënave mbi shkaktarët e detyrave operative .

Në princip identiteti mund të jetë : I NJOHUR, PJESERISHT I NJOHUR dhe I PA NJOHUR. Për secilën nga këto situata veprimet dhe masat për përcaktimin e identitetit janë të ndryshme.Përcaktimi I identitetit na mundeson që nga të dhënat e përgjithshme identifikuese, të vijm deri te ato individuale .

TE VERIFIKIMET DALLOJM:Verifikimi i vendit (- vend qendrimi, qendrimet më të gjata – vendi i punes, i studimeve apo aktiviteteve tjera , - meset kriminogjene dhe objektet kriminogjene ku personi është I njohur apo supozohet , - në EPE apo ente tjera të këtij tipi apo tipit tjetër dhe vendeve tjera.)Subjektet përmes të cilëve e bëjmë verifikimin (këta janë persona si për nga vendi i banimit ashtu edhe për nga vendi i punës e tj. Personave të tillë u nevojitet ndihma profesionale në mënyrë që ti orijentojm në drejtim të mbledhjes së të dhënave relevante . Shpesh janë persona nga meset kriminale , për këtë arsye duhet të jemi të kujdesshem që të mos e zbulojmë qellimin tonë!!!Permbajtjen e verifikimit PERMBAJTJA E VERIFIKIMITPërmbajtjen e verifikimit mund ta ndajm në disa pjesë:Identifikimi I autorit (emertimi I organit, emri OSL apo shifra, numri I protololit , etj.)Të dhënat identifikuese Të përgjithshme (emri e mbiemri dhe të dhënat tjera Të dhënat e veqanta (ku krejt ka punu e jetu personi , përshkrimi personal , vetitë individuale , gjuhet , specijalitetet etj.Të dhënat sociale Të dhënat Sociale për nga vendi I banimit (gjendja martesore, femijët, aktivitetet pas kohes së punës e tj.)Të dhënat sociale sipas vendi të punës Të dhënat mbi kriminogjenitetinTë dhënat të cilat I disponon policija nga procedurat administrative (leja e vozitjes, Leternjoftimi, leja për armëmbajtje etj.)Pasionet personale dhe njohurit e veqanta,Karakteristikat pozitive e negative personale (prepotent, frikacak, agresivë, bigjozgji, pijanec, narkoman, me prirje perverse etj.)

Lidhjet (farefisnore, miqsore , lidhjet për nga vendi I punës apo pozita mund të kontribuojnë zgjidhjes së të dhënave operative Pjesa finale e verifikimit ( duhet të përmban burimet e informacionit dhe dokumentacionin icili është shfrytëzuar gjat verifikimit . Në fund do të duhej të ipet vlersimi mbi shkallen e saktësisë së të dhënave dhe të bëhet me dije mbi parregullësit eventuale logjike .)

METODATPër tu përpunuar në mënyrë sa më efektive informata që të jetë sa më e zbatueshme ,hetuesi duhet të jet aktiv në avansimin dhe përdorimin e të gjitha mundësive të cilat përfshijnë :INFORMATORET (orijentim dhe zhvillim I drejtë)VEZHGIMET(VROJTIMET) (perdorimi I caqeve mbikqyrëse lëvizëse dhe atyre statike)TEKNIKE (përdorimi I paisjes dhe mjeteve tjera teknike si pjesë ndihmëse hulumtimit)Hetimi (hulumtimi) (drejtimet, të ngarkuarit e individëve që të hulumtojnë në fushat specifike) Personat e besueshemKur është fjala për represionin e në mënyrë primare për policinë, burim i informacionit mbi egzistimin e veprës penale dhe kryersin e saj janë personat e besueshem, informatorët Në kuptim më të gjërë nocioni informator është përzgjedhje taktiko kriminalistike konceptuale për një mori të kategorive të personave të cilët policia përkohsisht apo vazhdimisht por gjithnjë fshehurazi i shfrytëzon ata për marrje të informatave të cilat në aspektin kriminalistik janë të rëndësishme ,e që kan të bëjnë me planifikimin apo edhe kryerjen e veprave penale , kryerësit e tyre bashkëpjesmarrësit ne veper etj. NJERZIT E BESUESHEMKy institut taktiko- kriminalistik është në lidhje me të gjitha llojet e observimeve speciale të policisë , përcjelljes së fshehtë , ngritjen e kurthave etj. Në princip ky nocion I gjerë I përzgjedhur I informatorit përfshinë: informatorët, njerzit e besueshem, vigjilantet, provokatorët, hetuesit e fshehtë (zbuluesit), agjentët e mbuluar (të fshehtë) (undercover agents) e tj.. Informatorët mund të jenë qytetar të rëndomt dhe individ që kan bërë mëkate (faje)

Në kuptimin e ngusht informator është secili individ icili është I gatshem të bashkpunoj në mënyrë të fsheht me policinë apo organet tjera të represionit që me angazhimin e vet të kontribuoi në zbulimin , sqarimin dhe parandalimin e veprave penale .kurse emertimet për informatoret jan: hafij, spiun I policisë, denuncijantët etj.

Institut kriminalistiko-strategjik pa të cilin nuk ka zbulim të formave të rënda të krimit të organizuar , posaqërisht krimit nderkombëtar. To je policijski službenik specijalno

odabran i školovan i dobro opremljen, zadužen s konkretnom zadaćom, koji radi na suzbijanju teških i opasnih kaznenih djela koja se načelno ne daju otkriti bez ubacivanja prikrivenog istražitelja u kriminalnu sredinu. On radi u toj sredini pod legendom kriminalca s lažnim životopisom, lažnim ispravama, dakle s lažnim identitetom, pokriven adresom i sl. On se nalazi u kriminalnom podzemlju ili s njim održava vezu. INFORMATORET Shumica e informtorëve janë persona nga qarqet kriminale sherbimet e të cilëve nuk do ti shfrytëzonim poqese do të kishim alternativa tjera .Sqaroheni rreth motivit se perse u ndihmojnë.Qendroni në distancë. Ai është informatori e jo miku juaj. Ruani diskrecionin e identitetit të informatoritE këshilloni informatorin të jet I kujdesshem, nga se mund të jetë në rrezik.Epjani informatorit legjenden të cilën mund ta përdorë,nese takimi me ju ka qen I percjellur.6. Duhet të jeni diskret në takim me informatorin,7. Dakordoheni që të shfytzoj –përdor nofka kur të ju telefonoj.8. Mbani evidencën rreth informatave dhe marrveshjeve me informatorin ,9. Sigurohuni që informatori të mos I nxit të tjerët që të kryejnë vepra penale .10. Sigurohuni që informatori të mos participoj në kriminalitet me arsyetimin se u ndihmon juve .11. Në disa rrethana është më e lëverdishme të kemi dy informator të cilët do të punojnë të pamvarur njëri nga tjetri ,12. Mos I premtoni apo lidhni marrveshje të cilën s,mund ta përmbushni, apo e cila juve ju komprimitoni,13. Nëse informatori e pret kompenzimin pas akcionit atëher edhe duhet ta bëni ju këtë.14. Informatori duhet të ju besoj i, ai është personi icili rrezikon , kurse ju fitoni lëvdatat,

INFORMATORET Shmanguni perdorimit të nocionëve nenqmuese në kontaktet tuaja ,Ndoshta nuk e perfillni informatorin tuaj , mirpo këte mos ja bëni me dije ,Asnjëher mos takoheni vetem me informatorin e gjinisë së kundert. Tërhiqjani vërejtjen informatorit që të mos shtiret asnjëher si oficier I policisë ,Mos diskutoni mbi veprimtarin policore dhe masat tjera.Mos flisni mbi obligimet-detyrat tuja dhe te kolegeve tuaj.Mos I pranoni standardet morale te informatorit,Nuk duhet te jeni prezent ne rastin e arrestimit te informatorit.Informatori vazhdon të ofroj informata nëse e dinë se keto jan të dobishme edhe në qoftëse janë , nga vijat tjera te punes,Asnjeher mos e ftoni informatorin ne shtepi-banesen tuaj,

Nese e keni informaten se informatori I juaj ka kryer veper penale atehere duhet proceduar rastin. Ajo për te cilën ai ka frikë eshte qe te mos zihet ne mashtrim .Trajtojeni qdo te dyshuar ,apo delikuent si informator potencial.Sherbimet e informatoreve kriminel jan shtes e hetimit kriminalistik . Shoqerimi juaj me ta mund te jete plotesisht I gabuar apo edhe I dobishem,qka mvaret krejt nga ju .Asnj informator nuk eshte me i vlefshem se reputacioni I juaj dhe kompremitimi I karieres tuaj,Gjithnje I trajtoni me kujdes informatorët dhe ruajuni deshifrimit - hileve të tyre.!!!!! KATEGORIT E INFORMATOREVEU Në praktiken kriminalistiko policore egzistojn ndarje te shumta te informatorve ,mirpo shiquar ne kuptimin e ngusht dallojm kete ndarje:Informatoret per ndonje rast (apo “ad hoc” sipas rregullave jep te dhena te fshehta per ndonje veper penale apo per nje grup te veprave penale ,mbi kryesin e mundshem etj. Keta jane rendom qytetar te pafajshem [te pa mekatshem].keta jane personat te cilet nuk kane mundesi e as vullnet qe vazhdushem te njoftojn policine per shkak te mneyres se tyre te jeteses si dhe rrethit ne te cilin ata sillen.Motivet te cilat I vejn ne aktivitet keta munde te jene: deshira per te ndihmuar zbatimin e se drejtes , prirja per ndejkjen dhe kapjen e kryesve te veprave penale, rrehtanat qe edhe vet kane qen me heret viktimat e veprave penale, uurejtja apo hakmarrja ndaj personit te caktuar apo profesionit te caktuar , deshira qe ti ndihmohet dikujt , pritshmeria per ndonje benefit etj] Informatoret e perhershem (jane persoant te cilet vazhdueshem bashkpunojn me policine . Fjala eshte per informatorin per te cilin tani me veq dihet se eshte I besueshem dhe jep informacione te sakta dhe te dobishme . Ne kete kategori mund te hyjne personat nga qarqet kriminale , personat e rendomt etj. Kur eshte fjala per ish kriminelet atehere verifikimi I tyre duhet te jete rigoroz dhe cilesor, ne menyre qe te percaktojm motivet e tyre dhe vlefshmerine [ saktesine] e informacioneve . Eshte faktike se kjo kategori mund te ndihmoj mjafte policise mirepo motivet e tyre jane mjaft te ndryshem se te qytetaret e ndershem.- “QYTETAREVE TE NDERSHEM”. Edhe keta persona kryesisht jane te gatshem per bashkpunim ne qoftese u spjegohet se informatat te cilat ipen nuk do te rezultojn me “terhekjen“ e tyre ne ndjekejn penale. KATEGORIA E INFORMATOREVE4. Informatorët në EPN (entet përmirësuese ndëshkuese) në SHBA sipas disa të dhënave nga informatorët –të dënuar të cilët gjinden në vuajtjet e dënimit më burg zbulohen deri në 60% të veprave të kryera penale, apo atyre të cilat pregaditen me u kry. Ata ose vet e ofrojnë bashkëpunimin apo pajtohen për bashkëpunim . Këta udhëhiqen nga motive të ndryshme si : lehtësimet gjatë vuatjes së dënimit si tretman me i mirë (vizitat, akomodimi, korespodenca, shfrytëzimi telefonit etj.) mund të jetë mundësia e lirimit të parakohshëm për shkak të qëndrimit të mirë- të sjellshëm. (shembulli rastit të Zenicës). Përvoja amerikane tergon se të gjykuarit me dënime më të gjata , e që për të dalë më herët nga burgu janë të gatshëm të japin informata kualitative e tham pra për të dalur më herët nga burgu . Megjithate motiv mund të jet edhe motivi i përfitimit , motivi personal pastaj pendimi , perverzjonet etj.

Gratë informatore.gratë në të kaluarën janë treguar si informator kulminant dhe është gabim nënçmimi i potencialit të tyre në këtë lloj të punëve.

KATEGORIA E INFORMATOREVE6. Fëmijët informator. Egzistojn kategori te caktuara te kriminalitetit ku mund të veprojn vetëm fëmijët . Në SHBA pragu i poshtëm është lëshuar deri në moshën 7vjeçare (dilerët). Natyrisht kjo kategori I shkakton policisë probleme të shumta. Gjithënjë e me shumë të rinjë të kyçur në kriminalitetin e drogës. Edhe në hapsirat tona nuk janë më rastet e izoluara të prezencës së drogës në shkolla fillore. Është konstatuar se gadi është e pamundëshme të deportohet në mesin e të miturve pa informator. Kështu që përveç zbatimit të metodave teknike policia nuk mund ti ik nevojës për fëmijë informator. Jemi të mendimit që policia në disa situata mund ti përdor këta fëmijë si informator, por jo edhe si agjent të fshehtë. (Undercover Agents). -Po nëse është në atë mes, dhe nëse e përdor drogën.

-Po nëse pranon në bashkëpunim,-Po nëse hyjmë në lidhje me prindin e tij dhe e kemi pëlqimin,-Po nëse ka rol pasiv

Asnjëherë nuk do të duhej të angazhohen në mënyrat në vijim:Të kryej blerjen e njëmendët të drogës.,Të operon me drogat në çfarëdoqoftë mënyre,Të e kryej “degustimin” e drogës në bazë të udhëzimeve dhe prezencës së policisë,Që në asnje menyre te mos asistoj ne arrestime apo zbatimin e ndonje bastisjeje,Parimisht do të mund të shfrytëzoheshin në këto mënyra:Si ndihmës në selektimin e grupeve të fokusuara në lidhje me drogën.Për identifikimin e personave të cilët veprojnë si “lidhje” me grupin e të miturve,Për zbulimin e vendeve të takimeve të fshehta lidhur me blerjen e drogës,Për verifikimin e informatave të disponueshme etj.

MOTIVETLajmëtarët (informator) te shoqrimi në polici për shkak të drogave jan unikë me lajmetaret e krimit dhe se ndoshta eshte me se veshtiri te punohet me ta. Megjithate hetuesit te cilet e dijn se çka I motivon individet qe te behen lajmetar – informator, mund te udheheqin me ta ne menyre shume efikase.Te shumica enjerezve kerkohet motivacioni per pune te caktuara. Sa ma teper qe te jene te motivaur atehere eshte gjasa me e madhe qe te japin informata te sakta dhe te kryejn sukseshem detyren,Njeri nder faktoret me te shpesht si motiv te cilet I ndeshim gjate hulumtimit te kesaj forme te kriminalitetit jane: tfrika, paraja , Hakmarrja, pendimi etj.Denimet e ashpera kane tendence rritjen e individeve te cilet jane te gatshem per bashkepunim,Lajmetaret shpeshhere bashkepuniojne shkaku hakmarrjes kunder anmiqeve te tyre. Gjelozia poashtu mund te ndikon ne akcionet hakmarrese te tyre,

Jane te njohura rastet kur krimi I organizuar ka derguar njerezit e vet qe te bashkepunojne me policine ne menyre qe te mesojne metodat e punes se policise, (”lajmetaret perverz te motivuar”.)Gjithashtu pendimi mund te jete faktor motivues mirepo I rralle si I tillë,Disa individ motivohen me ndjenjen e altruizmit. LNjerezit me obligime profesionale si dhe me ndjenjen e pergjegjesis shpeshhere I japin policise informatai. (postieret, zjarrefiksit, personeli medicinal.

Konspiracioni dhe dekonspiracioni i informatoritPolicët me përvojë të gjitha shteteve sot janë të një mendje në vlersim se asnjë individ , asnjë gjykatë nuk do të mund të detyroj policët të tregojnë burimin e informacionit në kuptimin e deshifrimit të informatorit. Ky është një garancion themelor për ata persona të cilët pranojnë për të bashkpunuar si informator dhe deshirojnë të punojnë vetëdijshëm , dhe njëkohësisht dëshirojnë tu shmangen komplikimeve eventuale te të cilat komplikime do të arrinin me zbulimin e identitetit të tyre . Për ata nga aspekti I policisë është e rëndësishme që të tregojnë të vërtetën dhe të japin informata të rëndësishme.

ARSYET PER MBAJTJEN NE FSHEHTESI IDENTITETIN E INFORMATORITSiguria personale e informatorit dhe e familjes së tijë Interesi i policisë, nga se më nuk do të ket mundësi të e sfrytëzoi si informator ,Shembull I keq për angazhimin e informatorëve të rinj potencial,Organet gjygjësore duhet ta ken parasysh faktin se disa informator nuk deshirojnë të dëshmojnë nga se rrethi I tyre do ti konsideronte si tradhëtar .Ata në rastin e deshmimit në Gjykatë, pamvarsisht nga qkyqja e publikut do të deshifrohen dhe kështu “e humbin fytyren” , mirëpo megjithate deshirojn shoqërisë ti kryejnë sherbim (për dallim prej të pandehurit I cili ka të drejtë të hesht , dhe I tolerohet edhe gënjeshtra ).bashkpunimi I policisë dhe gjyqësisë duhet të jetë e bazuar në besimin reciprok, mirëpo ky bashkpunim pikërisht në këtë pikë vihet në luhatje .

Disa nga arsyet në bazë të cilave do të bëhej publik identiteti I garantuar I informatorit Nëse informatori vetëdijshëm apo nga pakujdesia e ka dhënë informaten e rrejshme .Nëse e tërhjek informaten e dhënë apo informatat në bazë të së cilave janë ndermarr veprime dhe masa të ndjekjes penale ,Nëse informatori bie ndesh me ligjin penal gjat angazhimit të tijë ,Kur është e pamundur të zhvillohet procedura deshmuese pa zbulimin e identitetit të informatorit ,

Kur informatori , shprehur në zhargonin e kriminalistikës “është djegur- hargjuar” apo më nuk ka nevojë që identiteti I tij /i sajë, (fjala është për rastet kur zbulimi I identitetit të informatorit nuk I shkakton dëm policisë , e as nuk e demton informatorin).

Problemi me informatorëtDisa informator kan karakteristika të tilla të personalitetit që I bëjnë të rëndë pë bashkpunim , kështuqë me ta shum vështir “mund të udhëhiqet”,Motivet e tyre poashtu mund të jenë të diskutueshme ,Për aq sa gabimisht I vlerojmë ( nuk I vlersojmë drejtë) gjat operacioneve mund të rrjedhin probleme të mdha , e posaqërisht probleme të sigurisë ,Kur flasim për informatorin atëher për te duhet bërë verifikimin detajizues sikurse në slajdin 6.)Informatorët me sindromin “James Bonda-a 007”Egziston mundësia që të punojnë veqant nga policija dhe të jenë “të dyfishuar -dysh”Kerkojnë më tepër se sa e kan merituar ,Gratë informatore dijnë të jenë të ndjeshme - si tigreshat, kurse në anën tjetër lehtë mund të dashurohen ,Kerkojn që të jenë të “shikuar përmes gishtave” kur bëjnë ndonjë shkelje ,Vjen deri te ndryshimet e motiveve të informatorit në bazë të cilëve ai bashkpunon etj. TESTI I BLERJESKAPITUJT XXIX: MASAT E FSHEHTA TEKNIKE VEZHGIMI DHE HETIMI I FSHEHTneni 256. regulon këtë sferë .Shprehja “blerja e simuluar” nënkupton aktin e blerjes nga personi I dyshuar I cili ka kryer ndo një vepër penale diqkahes që mund të shërbej si provë materiale në procedurën penale apo nga personat të cilët dyshohet se janë viktima të veprave penale të trafikimit me qenje njerzore , ashtu siq është definuar në nenin 139.të KPK- kodit të perkohshem të Kosoves;

Testi blerjes aplikohet si masë atëher kur :Metodat normale të policisë nuk kan dhënë rezulltate apo nuk jan paraqitur si adekuate Leja për këtë veprim vjen nga një burim qendror (neni 258.)Qëllimi nga fillimi është mbledhja e provave materiale dhe informatave ,Testi I blerjes së sasisë së vogel mund të organizohet që të përcaktohet cili tip I droges është në treg dhe të dihet mundësisht edhe për sasitë se sa janë prezente në treg,Oficieri polic I cili punon në atë rast nuk duhet të ket plotësisht identitet të rremë , dhe rëndom duhet të bart lejen e njohtimit me vete, mirëpo duhet të fsheh faktin se është polic, dhe do të paraqitet me emer të rrem poqese këte e kerkojnë rrethanat e sigurisë ,Në këto raste shfrytëzohen informatorët, (rendom sipas regullit !?!?!?!) Vurja në detyrë- aktivizimi I operativcit special të trajnuar nuk është e domosdoshme,Polici do të duhej :Të mos mirret me planifikimin aktiv Të e luaj rrolin më të vogel,Të mos nxisë shkelje (të ligjit ).

TESTI I BLERJESEshtë e deshirueshme që të blehet më shumë se sa një blerje direkte , për aq sa është e mundur ,Kjo krijon mundësinë e identifikimit të lokacionit të fshehtë ,Shërben për identifikimin e mushterinjëve tjerë ,Mundesia që të identifikohen personat kyq në at rrjetë ,Valutat të cilat shfrytëzohen për blerje duhet të vecohen dhe tu përshkruhen numrat serik , Megjithate , e mundshme është që shitësi të deshiroj ti shesë vetëm informatorit , e jo edhe policit të fshehtë, atëher:Informuesi duhet të gjindet para test blerjes ,Qfardo qoft monedhe (paraje) nuk duhet të jetë te informatori.Menjëher pas blerjes informasuesi duhet të kerkohet , si dhe shitesi ( nëse ky është caku, e jo të shkohet tutje në kombinim),Informuesi duhet vazhdimisht të ruhet duhet të mbikqyret për qëllim të rrjedhes së ngjarjes ,Në këtë mënyrë mund të sigurohen provat për gjykatë, mirëpo mund të kërkohet edhe deshmimi I informuesit .

ARRESTIMIVet arrestimi nuk do të duhej të jetë shum I verejtur(I dukshem),nga se informatat e marrura nga I arrestuari duhet të jenë të mbrojtura ,Kur ti afrohemi personit të cilin duhet arrestuar , posaqerisht duhet perqendruar vemendjen në duart e tij , nga se mund të vij gjer te hudhja e provave.Nëse gjindet droga në tokë e larguar nga ai , atëher është vështir te deshmohet lidhja e personit me drogen,Personat e dyshuar mund të jenë persona shum agresiv, keshtu që duhet të ju qasemi me një kujdes të madh .Rendom sipas rregullit ster shitësit shpesh herë me vehte kanë mjete të rrezikshme si dhe armë të zjarrit , ashtuqë të jenë të mbrojtur si nga policija ashtu edhe nga narkomanet dhe konkurentët ,Me rastin e konfiskimit të mjeteve narkotike duhet posaqerisht të kihet kujdes në proceduren e konfiskimit dhe bastisjes (zingjiri I ruajtjes së provave) Përqendroni vemendjen në transportimin e personave të tillë (mundesit e hudhjes së substancave narkotike në automjetet e policisë, mundesia që të thojnë se grimcat e droges në garderoben e tyre janë nga vetura e policisë ku më heret jan transportuar diler tjerë të droges, duhet të transportohen të mbeshtjell me qarqaf si dhe me doreza ne duar dhe mbulesa speciale në këmbë).

Forenzika

Documents

Transcript of Forenzika