Financieel-economische ontwikkelingen en perspectieven in NL
description
Transcript of Financieel-economische ontwikkelingen en perspectieven in NL
Financieel-economische ontwikkelingen en perspectieven in NL
Coen Teulings
16 februari 2012
Financieel-economische ontwikkelingen en perspectieven in NL
Coen Teulings
16 februari 2012
VNG
Centraal Planbureau VNG16 februari 2012 2
Centraal Planbureau
VNG
Groei eurogebied in 2012 fors neerwaarts bijgesteld
16 februari 2012
-0,5
0,0
0,5
1,0
1,5
2,0
2,5
jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec
%
Consensus Forecast OECD IMF EC CPB ECB
3
Centraal Planbureau
VNG
Nederlands sinds derde kwartaal weer in recessie
16 februari 2012
-3
-2
-1
0
1
2
560
565
570
575
580
585
590
595
600
605
610
I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV
2008 2009 2010 2011 2012
%mld
bbp-groei (rechteras) bbp-volume prijzen 2010 (linkeras)
4
Centraal Planbureau5 VNG
2010 2011 2012
BBP-groei (%) 1,7 1½ –½
Werkloosheid (in duizenden) 390 385 475
EMU-saldo (% bbp) -5,1 -4,6 -4,1
16 februari 2012
Centraal Planbureau
VNG 16 februari 20126
Centraal Planbureau
Prognose bevolkingsgroei 2005 – 2025 (PBL / CBS)
Centraal Planbureau
VNG
Grondprijzen in Nederland
16 februari 20128
Centraal Planbureau
VNG
Huizenprijsstijging
16 februari 20129
Centraal Planbureau
GrondprijzenMaximum: 3525/m2 grachtengordel AmsterdamMinimum: 14/m2 Bellingwedde
Huizenprijsstijging 1985-2007Amsterdam 6,2%Bellingwedde 2,8%Rotterdam 4,1%
In het jargon van economenGrote externe effectenDus: marktfalen
Conclusie
16 februari 2012 10VNG
Centraal Planbureau
...waarom?
agglomeratie-voordelen
Centraal Planbureau12 VNG
Economie en de stad
• Atlas of Shrinking Cities Amsterdam: 1960-1988: - 20 % Rotterdam: 1960-1988: - 21%
• Generiek verschijnsel in OECD London, Parijs, Boston, Detroit, New York
• Communicatie- en transportkosten dalen Waarom zou je nog bij elkaar zitten? The death of the city
16 februari 2012
Centraal Planbureau13 VNG
Grondprijzen in monocentrische stad
landbouw-grond
locatie
grondprijs
16 februari 2012
Centraal Planbureau
CBD stadsrandstadsrand
locatie
grondprijs
landbouw-grond
loonverschil
Centraal Planbureau
CBD stadsrandstadsrand
netto voordeel
loonverschil
locatie
grondprijs
reiskosten
landbouw-grond
Centraal Planbureau
CBD stadsrandstadsrand
prijs in het CBD
loonverschil
locatie
reiskosten
grondprijs
prijs van eenperceel
landbouw-grond
16 februari 2012 VNG 16
Centraal Planbureau
VNG
Hoe groter de perceeloppervlakte, hoe lager de grondprijs
16 februari 201217
Centraal Planbureau
VNG
Hoe groter de bevolkingsdichtheid, hoe hoger de grondprijs
16 februari 201218
Centraal Planbureau
VNG
Forensenstromen
16 februari 201219
Centraal Planbureau
VNG
Loonverschillen
16 februari 201220
Centraal Planbureau21 VNG
Opleidingsniveau
• Percentage hoger opgeleiden: Meer dan 45%
› Amsterdam, Den Haag, Utrecht, Nijmegen Minder dan 32%
› Dordrecht, Heerlen, Apeldoorn, Geleen/Sittard, niet-GSA
• Hoger opgeleiden hebben meeste voordeel Kenniseconomie!
16 februari 2012
Centraal Planbureau22 VNG
Economische betekenis locatievoordeel
• Grondwaardesurplus: 340 mrd grondwaarde = 3% bbp Ruimere definitie agglomeratie; GSA te nauw
› Meer gebied› Lagere prijs niet GSA gebied
Ongerekend grond met commerciële bestemming Veel? => relatie met groei !
• Loonsurplus: 3-10 mrd per jaar = 0,5-2% bbp
16 februari 2012
Centraal Planbureau
VNG
Bereikbaarbaarheid werk per auto en OV
16 februari 201223
Centraal Planbureau
VNG 16 februari 201224
Centraal Planbureau
VNG
Grondprijseffect cultuur
16 februari 201225
Centraal Planbureau
VNG
Geen verdelende rechtvaardigheid
Waarom clustering voorzieningen?
• Draagvlak aantrekkelijk voor meer voorzieningen
Hogere grondprijs = hogere dichtheid: prima!
Hogere grondprijs = selectie van gebruikers: prima!
Dus:
Ruimtelijke differentiatie is goed
Idem voor differentiatie bevolking
Binnen en tussen gemeenten
16 februari 201226
Centraal Planbureau
VNG
Moe Green revisited: belasting op grondwaarde
Optimaal aanbod voorzieningen Maximaliseert grondwaardesurplusDus: geef gemeentebestuur dat surplus !?..via grondbelasting Praktisch problemenMaar wel juiste prikkels voor goed beleid..gemeentebestuur als ondernemer
Dus:Ruimtelijke differentiatie is goedIdem voor differentiatie bevolking
Binnen en tussen gemeenten
16 februari 201227
Centraal Planbureau28 VNG
Inrichting openbaar bestuur• Subsidiariteit
Beslissingsmacht op zo laag mogelijk niveau Mits zoveel mogelijk externe effecten geïnternaliseerd Beperkt transactiekosten / representatie Grondprijzen als richtsnoer
• In praktijk Steden logisch eenheid: monocentrisch model …maar vaak te klein Deelgemeente vaak ook Provincies niet
16 februari 2012